ကေတုသာရ (ကျာ်ဇၞော် ဘာကၠအ်ပၞဟ်)
ဘဒ္ဒန္တကေတုသာရ ဝွံ ဒှ် ညးမပါလုပ် ပ္ဍဲအရာ မဒက်ပ္တန် ဘာတိုက်လိက် ဘာကၠအ်ပၞဟ်၊ ဍုင်မုဟ်ဍုင်၊ တုဲပၠန် သီုဒှ်လဝ် ညးမနွံပိုန် ကျာ်ဇၞော် ဘာကၠအ်ပၞဟ်ဂှ်ရ။ ကျာ်ဇၞော်ဝွံ ဒှ်မၞိဟ် ဇာတိ ကွာန်ခရိုက်ကလိ၊ ဍုင်ရေဝ်ရ။[၁] ဟိုတ်နူ မဖျေဟ်ဗတောန်ကၠုင်လိက် ပ္ဍဲဘာကၠအ်ပၞဟ်ဂှ် ဂၠိုင်ကဵု သၞာံတုဲ အစာလိက်မန် ဗွဲမဂၠိုင် ဗီုကဵု ဘဒ္ဒန္တဇောတိပါလ (အဘိဓဇမဟာရဋ္ဌဂုရု) နွံပိုန် ဘာဒေါဝ်ဍုင် ဍုင်ဇြပ်ဗုတအ်ဂှ် ကေင်ကတ်လ္ၚတ်လဝ် ပညာပရိယတ္တိ နူကဵု ညးကီုရ။[၂]
| ကျာ်ဇၞော်အစာတၠ ဘဒ္ဒန္တကေတုသာရ | |
|---|---|
| သၠးဂၠံဂဝ် |
မာံသာန်ညိင် ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၇၊ ၁၉၁၁ ခရိုက်ကလိ၊ ဍုင်ရေဝ် |
| စုတိ | သေပ်တေမ်ဗါ ၃၊ ၁၉၈၇ (အာယုက် ၇၆) |
| ဂကူ | ဂကူမန် |
| မဒယှ်တဴ | အစာလိက် |
| အံက် | နာဲခိုင် မိလှိုင် |
| ဂယိုင်လမျီု | နွံပိုန် ဘာကၠအ်ပၞဟ်၊ မုဟ်ဍုင် |
အတ္ထုပ္ပတ္တိ
ပလေဝ်ဒါန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တကေတုသာရဝွံ က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ဇရေင် မိမၜါ နာဲခိုင် ကဵု မိလှိုင် ပ္ဍဲ သၞာံ ၁၉၁၂ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၇ (သက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၂၇၃ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန် ၁၁ မမံက် တ္ၚဲစန်)၊ အခိင် နူဂယး ၉ နာဍဳ ပ္ဍဲ ကွာန်ခရိုင်ကလိ၊ ဍုင်ရေဝ်။ မိမ ခုတ်ခဴကဵုလဝ် ယၟု မာံသာန်ညိင်။ ပၞောဝ်ကောဒေအ် သီုဖအိုတ် မသုန်တၠဂှ် ကျာ်ဇၞော် ဒှ်ကောန်ခဍဲ မရနုက်ကဵုၜါ၊ ကောညး နာဲအိင်၊ ဒေအ်ညး ဣစဳဝုတ်၊ နာဲချေက်၊ နာဲယှိုဲဖါန်။[၁]
ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၂၉၁ အခိင်ကျာ်ဇၞော် မကလိဂွံ အာယုက် ၁၈ သၞာံ လုပ်ပထပိုယ် ဇရေင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘဒ္ဒန္တဝဏ္ဏမဟာထေရ်၊ ဘာတၟိ၊ အရာပ်ခရိုက်ကလိ ဍုင်ရေဝ်။ ၁၉၃၄ အဝ်ဂေတ် ၇ (သက္ကရာဇ် ၁၂၉၆ ဂိတုဒုတိယဒဂိုန် ၁၃ မမံက်) အခိင် နူဂယး ၉ နာဍဳ မဒှ် အခိင် ကျာ်ဇၞော် မကလိဂွံ အာယုက် ၂၃ သၞာံဂှ် ဂွံဒှ်ခမဳ ဇရေင် အစာဥပ္ပဇ္ဇျာဲ ကျာ်ဇၞော်အစာတၠ ဘဒ္ဒန္တပုပ္ဖရမ္မမဟာထေရ် ပ္ဍဲခဏ္ဍသိမ်၊ ဘာသိမ်၊ ကွာန်ဟင်ဂါမ်၊ ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်တုဲ ဂွံယၟုခမဳ ကေတုသာရ ရ။[၁]
ပရေင်ပညာ
ပလေဝ်ဒါန်ကျာ်ဇၞော် ပဒတဴ ပ္ဍဲဘာတၟိ၊ ကွာန်ခရိုက်ကလိ မွဲဝှ်တုဲ သက္ကရာဇ် ၁၂၉၇ ဂှ် အာကတ်လိက် ပ္ဍဲဘာတိုက် ကွာန်ဖအံက်၊ ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင် ဇရေင် ကျာ်ဇၞော်အစာ ဘဒ္ဒန္တစန္ဒိမာလင်္ကာရ ဗၞတ် ၂ သၞာံ၊ သက္ကရာဇ် ၁၂၉၉ ဂှ် ပြံင်အာ ကတ်လိက် ပ္ဍဲ ဘာပလိုက် ကွာန်ပင ဇရေင် တၠဂုဏ်အစာ ဘဒ္ဒန္တနန္ဒသာရ မွဲသၞာံတုဲ ပြံင်အာ ကတ်လိက် ပ္ဍဲဘာမဟာဝိဟာရ ကွာန်ကအ်နှာတ် ဇရေင် အစာလိက်ဂမၠိုင် မပ္တံ ဘဒ္ဒန္တဥတ္တမ၊ ဘဒ္ဒန္တကေသရ၊ ဘဒ္ဒန္တဣန္ဒ၊ ဘဒ္ဒန္တနန္ဒသာရ၊ ဘဒ္ဒန္တသဳလ။ နူဂှ် ပြံင်အာ ကတ်လိက် ပ္ဍဲဘာတိုက် ကွာန်ခဍး ဍုင်ပံင် ဇရေင် ကျာ်ဇၞော်အစာ ဘဒ္ဒန္တကလျာဏ၊ ဘဒ္ဒန္တဣန္ဒသာရ (တၠဂုဏ်အစာကြေန်)။[၁]
သၞာံ ၁၉၄၂ ဂှ် ကျာ်ဇၞော် လုပ်သှ်လိက် ပထမတန်ဍောတ် ပ္ဍဲအလဵုအသဳအေင်္ကလိက်၊ သၞာံဂှ် ဟိုတ်နူ ပၞာန်ကတဵုဒှ်တုဲ စရင်အံင်ဂှ် စိုပ်သၞာံ ၁၉၄၈ ဂှ် ဂွံတိတ်ကၠုင်ရ။ ကျာ်ဇၞော်လေဝ် အံင်အာကီုရ။ နူဂှ် ကျာ်ဇၞော် ပြံင်အာ ကတ်လိက် ပ္ဍဲဘာမဟေဲ (လၟုဟ် ဘာဗညာဥူ) ကွာန်ဖအံက် ဇရေင် တၠဂုဏ်အစာ ကေသရ။ ဘာမဟေဲ တူအာတုဲ တၠဂုဏ်အစာကေသရ အာပတန် ဘာဝေဠုဝန် ကွာန်ဖအံက်တုဲ ကျာ်ဇၞော်လေဝ် ဗက်အာ ကရောမ်အစာလိက်ဂှ်ကီုရ။ ပ္ဍဲဇရေင် ကျာ်ဇၞော်အစာ ဘဒ္ဒန္တညေယျ ကွာန်ဖလာတ် ပွိုင်ဍုင်ပံင်လေဝ် ကေင်ကတ်လ္ၚတ်လဝ် လိက်ပရိယတ်ကီုရ။[၁]
ပတန် တိုက်လိက် ဘာကၠအ်ပၞဟ်
ပလေဝ်ဒါန်သၞာံ ၁၉၄၇ (သက္ကရာဇ် ၁၃၀၉) ဂှ် ကျာ်ဇၞော် မွဲဟာန်ကေုာံ သဟဓရ်ပန်ဇကု တၠဂုဏ်အစာကေတုမာလာ၊ တၠဂုဏ်အစာဥတ္တမ၊ တၠဂုဏ်အစာညာဏရံသဳ၊ တၠဂုဏ်အစာစန္ဒိမာ စပံက်ပတန် တိုက်လိက် ပရိယတ္တိ ဘာသာမန် ပ္ဍဲဘာကၠအ်ပၞဟ် ဍုင်မုဟ်ဍုင် ရ။ ဟိန်မဖျေဟ်ဒၟံင်လိက်ဂှ် သီုလုပ်သှ်ဒၟံင် လိက်ပ္ဍဲအလဵုအသဳကီုတုဲ သက္ကရာဇ် ၁၃၁၂ ဂှ် ဂွံအံင်ကေတ် တန်ဒေါဝ်၊ သက္ကရာဇ် ၁၃၁၅ ဂှ် ဂွံအံင်ကေတ် တန်ဇၞော်ရ။[၁]
သက္ကရာဇ် ၁၃၂၇ ဂှ် ကျာ်ဇၞော် စပတန် ဂကောံသွဟ်လိက် "သမဂ္ဂါသာသနေရတာ အလုံဒေသရးမန်" ရ။[၁]
လအိတ်ဘဝ
ပလေဝ်ဒါန်သၞာံ ၁၉၈၇ သေပ်တေမ္ဗါ ၃ (သက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၃၄၉ ဂိတုဘတ် ၁၁ စွေက်) အခိင် ဗတမ် ၁၁း၀၅ ဂှ် ကျာ်ဇၞော်အစာတၠ ဘဒ္ဒန္တကေတုသာရ စုတိစဴအာသွဝ်ရ။ ပ္ဍဲအခိင် မစုတိစဴသွဝ်ဂှ် ကျာ်ဇၞော် ကလိဂွံ အာယုက် ၇၅ သၞာံ သိက္ခာ ၅၄ ဝှ်ရ။[၁]