ကၞုဲ

ကၞုဲ

မန်

ကၞုဲ

နာမ်

1. သတ်ဂြိုပ်နွံဇိုၚ်ပန်လေဝ်ကော် ဇိုၚ်ၜါလေဝ်ကော်၊ လွဳကောန်နကဵုတှ်၊ တုပ်ညံၚ်မၞိဟ်ကီု

နိရုတ်

ကၞုဲ ( မၞိဟ် ကၠာဲဒှ်ကၠုၚ်နူကၞုဲလေဝ်ကေၚ်မိၚ်ညးဟီုလဝ်)

ပွံၚ်အက္ခရ် နဲတၞဟ်

1. ကနယ်၊ က္ဏုယ်၊ ကဏုဲ၊ က္ဏယ်၊ က္ဏုဲ

ဗွဳဗွူလအာကၠုၚ်မံၚ်စံၚ်

1. ကၞုဲဏံဂှ် လွဳကောန်နကဵုတှ်ကီုရ။
2. ၜံၚ်ကောန်မွဲအလန်တှ်ေမွဲရ။
3. စၞစအဟာရဂှ်တှ်ေ သတ်ဆုသတ်ဒုန်ဒးစိုတ်ကွေံကွေံ၊ လဆောဝ်တှ်ေ စၞပိုဲမၞိဟ်စဂွံဂှ်လေဝ် ကၞုဲတံစဂွံဖအိုတ်ရဂၠိုၚ်။
4. ဗီုပြၚ်လအာကၠုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ကီုတုဲ ဟိုတ်နူအဆက်ဆက်ပိုဲမၞိဟ်ဏံ နူမူလဂွံဒှ်ကၠုၚ်မၞိဟ်တ္ၚဲဏံမာန်ဂှ် ပွမပြံၚ်သၠာဲနူကဵုလောန်ကၠုၚ် ၜိုတ်ၜါပိပြာကာဋိကတ်သၞာံတေံ။
5. ကၞုဲနွံသီုဇိုၚ်ဂတဇိုၚ်လက္ကရဴ၊ ဇိုၚ်ဂတဂှ်ကော်စတဲကၞုဲလေဝ်ဂွံရ၊ ဒုၚ်လဝ်ယၟုဇိုၚ်ဂတဂှ် ဟိုတ်နူကၞုဲစကာကွာ်အာကၠုၚ်လေဝ် စကာဇိုၚ်ပန်ကွာ်ရ၊ လဆောဝ်တှ်ေ စကာဇိုၚ်လက္ကရဴၜါဒိုဟ်လေဝ်ကွာ်ရ။
6. ကၞုဲဂွံဆဵုဂဗကေတ်ဇၟာပ်ဒၞာဲမာန်ရ၊ (ပါဲနူတိုက် Polar continent ယူရောပ်ကဵုတိုက်အဵုသတေလေဲ)။
7. ကၞုဲဒှ်သတ်ဂြိုပ်မြက်မွဲတုဲ သီုကဵုဂၠါန်ဝေၚ်မံၚ်ဟွံညိၚ်။

ဝေါဟာလွာ

1. ကၞုဲကၟက် ။
2. ကၞုဲၝောံ
3. ကၞုဲဒတုံအကြာကၠဵု ။
4. ကၞုဲဗောဓိသတ် ။

ဝေါဟာတၟုပ်

1. ကၞုဲ
2. ကနဲ
3. ကနယ်

ဝေါဟာဒစး

1. ကၠဵု
2. ခရံက်

လဟီု

1. ဂၠါန်ညံၚ်ကၞုဲ ( ဟွံမံၚ်ညိၚ်ၚ်တုဲ ချဳဒရာၚ်မံၚ်တွဵုညံၚ်ရဴကၞုဲဂှ်၊ ဟေကောန်ကၞုဲလေဝ်ကော်ဂကောန်ၚာ်ဂှ်)
2. ကၞုဲဒတုံအကြာကၠဵု ( ညံၚ်ရဴမၞိဟ်မွဲနွံမံၚ်အကြာလဒေါဝ်ၜါလပါ်တုဲ အာလပါ်တေံလေဝ်ဂိ အာလပါ်ဏံလေဝ်ဂိ ဟိုတ်နူကၠဵုကဵုကၞုဲဟွံကိတ်ညဳမံၚ်မွဲစွံစကွေံ၊ ပါဲနူတၠလွဳလဝ်မွဲစွံမ္ဂးတှ်ေ ကၞုဲကဵုကၠဵုမံၚ်ဒးညးသ္ကံ)
3. ကၞုဲဗောဓိသတ် (မွဲအခိၚ်တေံ ကျာ်တြဲဂေါတမ ဘဝနူအတိက်တေံ ကေၚ်ဒှ်လဝ်ဘဝကၞုဲတုဲ ကေၚ်ရီုဗၚ်လဝ်ဂကူကၞုဲဂမၠိုၚ်)
4. ကၞုဲတၠပညာ ( ညံၚ်ရဴသၟိၚ်ကၞုဲတက်ပြယာဲကဵုကျာံပံက်ပါၚ်တုဲ မတ်ကျာံကၟာတ်ကၞုဲဒံၚ်သၠာ်အာသြၚ်လပါ်တေံရ၊ ဣဏံပြယာဲညံၚ်သၟိၚ်ကၞုဲဂွံဗၠးဘဲဂစိုတ်နူကျာံ)
5. ကၞုဲဒးခရံက်၊ ( ကၞုဲဟွံဒးစိုတ်ခရံက်ကွေံကွေံတုဲ ညးတေံက္ဍုဟ်ခရံက်ဖဲဟေၚ် လဆောဝ်တှ်ေဇိုၚ်တဲကၞုဲ ပေါတ်သ္အးခရံၚ်တံ စဵုကဵုဇိုၚ်တဲဒှ်သရဆီတိတ်အာရ)