ဌာနပညာ ဒ်ှကောန်ဂကောံ NEC - NHEC
၈−၈−၈၈ ကၟိန်ဍုၚ်ဗမာ ကတဵုဒ်ှကလိုက်ကမဵု ဇၞော်ကဵုဒြဟတ်တုဲ ပ္ဍဲဗဒိုပ်မာနေဝ်ပလော မဒ်ှဌာန်ဂအုပ် ကေန်အဲန်ယူဂ်ှ ဒြဟတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ရဲပၠန်ဂတးကဵု ပၞာန်နဝတ ဒြဟတ် NDF ကေုာံ ဒြဟတ်ရဲဂကောံဒဳမိုဝ်ကရေဇြဳ DAB တအ် ကၠုၚ်ကောံကလိုအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒၞာဲမာနေဝ်ပလောဂ်ှအိုတ်တုဲ ဒြဟတ်ရဲပၠန်ဂတးတအ် မ္ၚိုဟ်ခိုၚ်ကၠုၚ်ကွေံကွေံရ။ စိုပ်သၞာံ ၁၉၉၃ ဂ်ှ နကဵုဂကောံ NCGUB က္ဍိုက်ပ်တုဲ တၞဟ်နသ္ဂောံဒတုဲဖဵု ညးဍုၚ်ကွာန်မနွံပ္ဍဲတိဍာ်ပၠန်ဂတး စပ်ကဵုပရေၚ်ပညာကေုာံ ပရေၚ်ထတ်ယုက်တုဲ ပံက်ကၠုၚ်ကမ္မတဳပရေၚ်ထတ်ယုက်ကေုာံ ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူ (အမျိုးသားကျန်းမာရေးနှင့် ပညာရေးကော်မီတီ-National Health and Education Committee (NHEC) ရ။
နူကၠာဟွံဂွံပံက် ပကောံထောံ ကမ္မတဳပရေၚ်ထတ်ယုက်ကောန်ဂကူ NEC (National Health Committee) ကဵု ကမ္မတဳပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူ (National Education Committee) ဂ်ှ ညးတအ်ပံက်လဝ်ကမ္မတဳထတ်ယုက်ကဵုကမ္မတဳပညာ ဗွဲတၞဟ်ခြာရ။ ဗွဲကြဴဏအ် ကမ္မတဳထတ်ယုက်ကဵုကမ္မတဳပညာဂ်ှ ညးတအ်ပံၚ်ထောံတုဲ ဒ်ှကၠုၚ် ကမ္မတဳပရေၚ်ထတ်ယုက် ကေုာံ ပညာကောန်ဂကူ NHEC ရောၚ်။ ပ္ဍဲကဵုကမ္မတဳထတ်ယုက်ကောန်ဂကူ (အမျိုးသားကျန်းမာရေးကော်မီတီ) ဂ်ှ နာဲယှိုဲတိၚ်ဂ်ှ ညးအုပ်ကာ၊ ပ္ဍဲကဵုကမ္မတဳပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူဂ်ှ နာဲသိုဝ်တာန် နဒဒ်ှညးဂကောံ ပါလုပ်တုဲ ချဳဒရာၚ်ကၠုၚ် မွဲစွံမွဲကရောံ ကဵု ဒြဟတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ကေုာံဒြဟတ်ဒဳမိုဝ်ကရေဇြဳ ရဲပၠန်ဂတးကဵု အလဵုအသဳ နဝတ တအ်ရ။
ဇၟာပ်ပိဂိတုမွဲဝါ ကၠောန်ဗဒ်ှကောံဓရီု ပ္ဍဲမာနေဝ်ပလော−ရ။ တၚ်မဒးနွံပၟိက် စပ်ကဵုပရေၚ်ထတ်ယုက်ကီု သီုပညာတအ်ဂ်ှ ညးတအ်သဳကၠဳဖျေံဗီု ချူဓဇက်ကိုန်စဳဇန် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ပ္ဍဲဝိုၚ်ကောံဓရီုထတ်ယုက်ပညာ ပ္ဍဲမာနေဝ်ပလောဂ်ှရ။ အတိုၚ်မဖျေံလဝ်သ္ဂုတ်သွာတ် ပ္ဍဲကောံဓရီုဂ်ှဟေၚ် ညးကေၚ်ကာ ဂကောံ NHC, NEC တအ်တိုန်အာဍုၚ်ဇၚ်မာဲ (ဍုၚ်သေံ) တေံတုဲ ဆဵုဂဗသဳကၠဳကု ဂကောံတၠဒါန် NGO ရ။ မ္ၚးနူကမၠောန် NHC, NEC တုဲ သီုယိုက်ဏာကမၠောန်ပရိုဝ်ဂျက် မဆေၚ်ကဵုဂကောံ ညးကုညး ဗွဲတၞဟ်ခြာတအ်ဂ်ှကီုရ။ တုပ်တဴညံၚ်ရဴ မွဲကာၜါဂၠံၚ် ကာလအာဆဵုဂဗကဵုဂကောံတၠဒါန်တအ်ဂ်ှ သီုဂွံအခေါၚ်တက်ကျာသဳကၠဳ ပတိုန်ထ္ၜးသွက်ဂကောံညးဂမၠိုၚ်ကီု သီုသွက်ဂကောံဇကုကီုရ။
နကဵု UCGUB က္ဍိုက်ပ်တုဲ Norwegian Burma Council (NBC) ညးတအ်ကဵုအရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် သွက်ပရိုဝ်ဂျက်ပရေၚ်ထတ်ယုက်−ပရေၚ်ပညာဇၟာပ်သၞာံရ။ ဟိုတ်နူကလိဂွံအရီုဗၚ်နူဂကောံ NBC တုဲ နကဵုဂကောံဇၞော် (ဂကောံဒပ်ပံၚ်ကောံ) ကဵုကၠုၚ်အရီုဗၚ် ပရေၚ်ထတ်ယုက်−ပရေၚ်ပညာကုညးဍုၚ်ကွာန်တအ် မာန်ကၠုၚ်တၟာဂလိုၚ်ကီုရ။ အရီုဗၚ်လိက်အုပ်ပလးကီု သီုကပေါတ်ကြိယာ ချူလိက်တအ်ဂ်ှ စဵုကဵုစိုပ်ဘာကောန်ဂကူမန် မနွံအပ္ဍဲဍုၚ်တေံ ပါ်ပရအ်ကဵုမာန်ကၠုၚ်ရ။ သၞာံ ၁၉၉၄ ဂ်ှ ပၞာန်ဗမာ (ပၞာန်နဝတ) တအ် ဗတိုက်သီထောံဌာန်ဂအုပ် ကေန်အဲန်ယူလေဝ်ဒ်ှ ဌာန်ဂအုပ်ဒပ်ပံၚ်ကောံလေဝ်ဒ်ှ ဗဒိုပ်မာနေဝ်ပလောတုဲ ဗွဲကြဴဂ်ှ ပ္ဍဲကဵု NHC, NEC တအ်ဂ်ှ ခက်ခုဲကဵုတမ်ရိုဟ်မၞိဟ်သ္ဂောံကၠောန်ကမၠောန်ရ။ မ္ဒးဆဵုဂဗကၠုၚ်ကဵုတၚ်ဝါတ်ဂါတ်သ္ဂောံဂွံမၞိဟ်တၠကွတ်ရ။ ဟိုတ်နူဂ်ှတုဲ NHC, NEC တအ် ၜါဂကောံဂ်ှ ပံၚ်ထောံညံၚ်သ္ဂောံဒ်ှမွဲဂကောံ နဒဒ်ှကမ္မတဳပရေၚ်ထတ်ယုက်ကေုာံပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူ (အမျိုးသားကျန်းမာရေးနှင့် ပညာရေးကော်မတီ) (National Health and Education Committee-NHEC) ဂးတုဲ မံက်ကၠုၚ်ရ။ နာဲသိုဝ်တာန်ဂ်ှ ဒ်ှကၠုၚ်ညးအုပ်ကာ ပ္ဍဲဂကောံ NHEC ဂ်ှရ။ ရုၚ် NHEC ဂ်ှ ဒ်ှပံက်ကၠုၚ်ပ္ဍဲလတူဍုၚ်ဇၚ်မာဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၄ ဂ်ှရ။ ပပ္တံနူအခိၚ်ဂ်ှတုဲ ပရေၚ်ဆက်ဆောံကုဂကောံတၠဒါန်− အဲန်ဂျဳအိုဝ်ဂမၠိုၚ် ဒြဟတ်ခိုဟ်ကၠုၚ်တုဲ ကလိဂွံကၠုၚ်အရီုဗၚ်ပညာ/ထတ်ယုက် ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ရ။ ကရောံဂ်ှ နကဵုကမ္မတဳပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန် MNEC လေဝ် ကလိဂွံအရီုဗၚ်ပရေၚ်ပညာဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ကီုရ။
ကာလစိုပ်သၞာံ ၁၉၉၅ ဂ်ှ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကဵု အလဵုအသဳ (နဝတ) တအ် တက်ကျာဒိုအ်ပန်ပှော်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံဂ်ှ၊ ဂိတုဂျုန် (၂၉) ဂ်ှ ကလိဂွံတၚ်တုပ်စိုတ် ဒိုအ်ပန်ပှော်ရ။ မွဲအဆက်ဓဝ် ဂွံအခေါၚ်တက်ကျာသဳကၠဳပ္ညဳပညပ်ကဵုအလဵုအသဳနဝတ ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီု၊ ပ္ဍဲဌာနဂအုပ်ပၞာန်−ဒိုဟ်အဂၞဲ (အရှေ့တောင်တိုင်း စစ်ဌာနချုပ်) ရ။ လ္ပာ်ဂကောံအလဵုအသဳနဝတဂ်ှ သ္ကိုပ်ပၞာန် ခေန်ညောအ် ညးမဒ်ှ ညးအုပ်ကာ(၁) က္ဍိုက်ပ်တုဲ လ္ပာ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂ်ှ −−−−−−−−−−−−−−−−− က္ဍိုပ်ပ်တုဲ သဳကၠဳပ္ညဳပညပ်ညးသကအ်ရ။ ညးမပါလုပ်ဂကောံ လ္ပာ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ လ္ပာ်ဌာနပရေၚ်ပညာဂ်ှ နာဲလွဳမန်၊ နာဲသိုဝ်တာန် ကေုာံ နာဲဝၚ်တၟိတအ် ပါလုပ်ရ။ ပ္ဍဲဝိုၚ်ကောံဓရီုတက်ကျာဂ်ှ စပ်ကဵုတၚ်နွံပၟိက် ပ္ဍဲဌာနပညာဇကုဂ်ှ ဂွံအခေါၚ်ပတိုန်ထ္ၜးရ။ ပ္ဍဲအရာတက်ကျာသဳကၠဳပတိုန်ထ္ၜး စပ်ကဵုပရေၚ်ပညာဂ်ှ တၚ်ဗွဲသၟဝ်ဏအ် ကလိဂွံတၚ်တုပ်စိုတ်ညးသကအ်ရ။