တမာတ်အိုၚ်
တမာတ်အိုင် (အၚ်္ဂလိက်: Hornbill, အောက်ချင်းငှက်) ဝွံ ဒှ်ဂကူဂစေံ မလုပ်လၟိဟ် တၞောဝ်ဂကူ ဗူစာရဝ်တိဒါဲ (Bucerotidae) မွဲတုဲ ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲဒေသဂမ္တဴ အဖရိက၊ အာရှ ကေုာံ မေလနဳရှာ (Melanesia) တအ်ရ၊၊ ဍေဟ်တအ် နွံကဵု ခၟူ ဂၠိင် ဇၞော်တုဲ အသာ်တၟးဒၟံင်ရ၊၊ ဂကူလ္ၚဵုဂှ် နွံကဵု နဲ ညံင်ကဵု ညးမဓလဝ်လဝ်ခမံက် လ္တူက္ဍိုပ်ကဵုခၟူကီုရ၊၊ ဟိုတ်နူမၞုံကဵု ခၟူ ညံင်ရဴဂြင်တုဲ အင်္ဂလိက်ကော်စ Hornbill ရ၊၊ တမာတ်အိုင်တအ်ဂှ် ဒှ်ဂကူဂစေံ မဟွံရုဲစၞမွဲတုဲ စသတ်ဆု ကေုာံ တိရစ္ဆာန်ဍောတ်တ်ဂမၠိုင်ရ၊၊ ဍေဟ်တအ် မလေပ်မံင် နကဵုပွံင်တုဲ ဒက်ခပေါဲ ပ္ဍဲဂွိုင်ဆု၊ လဆောင်မ္ဂး ပ္ဍဲဖျေင်ဒဵုတၟအ်လေဝ် မံင်ကီုရ၊၊ ဂကူဂစေံတမာတ်အိုင် ဗွဲမဂၠိုင် တ္ၚဲဏအ် ကၠေအ်ကၠက်အာတုဲရ၊၊
| တမာတ်အိုင် Temporal range: Late Miocene to present
| |
|---|---|
| |
| Malabar grey hornbill Ocyceros griseus | |
| မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ | |
| လောက: | Animalia |
| လပါ်ဂကူ: | Chordata |
| ဂကောံဂကူ: | Aves |
| ဇာတ်ဂကူ: | Bucerotidae |
| Genera | |
|
14, see text | |
ဗမံက်ထ္ၜး
ပလေဝ်ဒါန်တမာတ်အိုင် မွဲဂကူကဵုမွဲဂကူ ဇမၞော်ဇကု ဟွံတုပ်ရေင်သကအ်ရ၊၊ ဂကူ black dwarf hornbill (Tockus hartlaubi) မဒှ်ဂကူသၟတ်ဂှ် နွံလျိုင် ၁၀၂ ဂရာမ် ဇမၠိင် နွံ ၃၀ သေန်ဒဳမဳတာ တုဲ ဂကူဇမၞော် မကော်စ the great hornbill (Buceros bicornis) ဂှ် နွံစဵုကဵု ၄ ကဳလဝ် ဇမၠိင် ၁.၂ မဳတာရ၊၊ [1] ကၟက်ဂှ် ဇၞော်နူ ၝောအ်တွဵုရ၊၊ တုဲပၠန် ဗီုပြင် ၝောအ် ကဵု ကၟက်လေဝ် တၞဟ်ခြာ ရေင်သကအ်ကီုရ၊၊
အရာအင်္ဂလက္သန် တမာတ်အိုင်ဂှ် နွံကဵု ခၟူမဇၞော်တီု မထံက်ပခိုင်လဝ် ကုကအ်တမ္ၚံင်ရ၊၊ ခၟူဇမၞော်ဂှ် စကာ ပ္ဍဲဒၞာဲမၜံက်ဇဵု ရေင်သကအ် မၜံက်ရပ်စ စၞတအ်ရ၊၊ အရာတၟေင် တမာတ်အိုင်မွဲဂှ် နဲဍေဟ်တအ် မၞုံပ္ဍဲလတူက္ဍိုပ်ကေုာံ ခၟူလပါ်တမ်ရ၊၊ ဂကူလ္ၚဵုဂှ် နဲကြပ်ဟွံမဲတုဲ ဂကူလ္ၚဵုဂှ် နွံဇၞော်ကွေဟ်ဟ်ရ၊၊
ကသော်တမာတ်အိုင် ဗွဲမဂၠိုင်မ္ဂး ဒှ်အသာ်လမ္စံက်၊ အသာ်ပတေင်၊ ဗုတုဲ ဗွဲမဂၠိုင် ပ္ဍဲခၟူဍေဟ်ဂှ် နွံကဵုအသာ်တၟးတၟးတုဲ ဂကူလ္ၚဵုဂှ်မ္ဂး ၝောအ်ကဵု ကၟက် အသာ် ဟွံတုပ်ရေင်သကအ်ရ၊၊
တမာတ်အိုင်တအ်ဂှ် နွံကဵု မတ် binocular vision တုဲ အရာတၟေင်မွဲဂှ် မတ်ဂှ် နွံဒၟံင် ပ္ဍဲဒၞာဲခၟူရ၊၊ အရာဏအ်ဂှ် ပကဵုဍေဟ်တအ် ညံင်ဂွံဗဵု တၞုင်ခၟူဍေဟ်ဂွံရ၊၊ ကာလဍေဟ်တအ် မၜံက်စစၞမ္ဂး စၞမၞုံ ပ္ဍဲခၟူဍေဟ်ဂှ်လေဝ် ဍေဟ်တအ် ဂွံညာတ်ကေတ်မာန်ဏီရ၊၊