ဝဳကဳပဳဒဳယာ

တၟအ် ဗြိမ်ဟာမ် (Brimham Rocks)

တၟအ်ဗြိမ်ဟာမ် (Brimham Rocks), ကိုပ်ကၠာတေအ် မကော်စ (Brimham Crags ဒဵုတၟအ် ဗြိမ်ဟာမ်), ဂှ် ဒှ်ဒၞာဲတိ သဘာဝ နွံ ၁၈၃.၉ ဟေက်တာ (၄၅၄ ဨက) မဒှ်ဒၞာဲ သိပ္ပံ စိုတ်မလုပ်စ ဗွဲတၟေင် (Site of Special Scientific Interest (SSSI)) ကေုာံ ဒၞာဲပၟင်ပၟဲပထဝဳ (Geological Conservation Review (GCR) site)မွဲ မနွံဒၞာဲ ဗွဲဒိုဟ်သၠုင်ကျာ ၈ တိုင် (၁၃ ကဳလဝ်မဳတာ) နူကဵု ဍုင်ရိပေါန်၊ ယံက်ရှာင် သၟဝ်ကျာ (North Yorkshire)၊ အေန်ဂလာန်၊ ပ္ဍဲ ဗလးတိ ဗြိမ်ဟာမ် (Brimham Moor) ပ္ဍဲ ဒၞာဲဒေသသဘာဝ Nidderdale Area of Outstanding Natural Beauty ရ။ ဒၞာဲဂှ် နူကဵုသၞာံ ၁၉၅၈ တုဲ စၟတ်သမ္တီလဝ် နဒဒှ် ဒၞာဲသိပ္ပံစိုတ်မလုပ်စ ဗွဲတၟေင် မဒှ်ဒၞာဲ ဂြိုပ်တၟအ်ဗတဳ နွံကဵု ဒၞာဲဂြိုပ်ဆု ညိညတုဲ ဒၞာဲတိထနေက် ကဵု တိဇမ်ကှ်ဂှ် ဇၞော်လှဲဂၠိုင်ရ။

ဗြိမ်ဟာမ်
Brimham Rocks
ဒတန် သိပ္ပံ စိုတ်မလုပ်စ ဗွဲတၟေင်
Site of Special Scientific Interest
တၟအ်အာဲဒေါရ် ပ္ဍဲဗြိမ်ဟာမ် (Idol stone at Brimham Rocks)
Lua error in မဝ်ဂျူ:Location_map at line 442: Unable to find the specified location map definition. Neither "Module:Location map/data/North Yorkshire" nor "Template:Location map North Yorkshire" exists.
Area of Search North Yorkshire, England
Grid reference ထာမ်ပလိက်:Gbmappingsmall
Coordinates 54°04′51″N 01°41′08″W / 54.08083°N 1.68556°W / 54.08083; -1.68556ဒတန်: 54°04′51″N 01°41′08″W / 54.08083°N 1.68556°W / 54.08083; -1.68556
စိုတ်မလုပ်စ Biological, geological
ဨရိယာ 183.8959 ဟက်တာs (1.839 km2; 0.7100 sq mi)
သၞာံမစၟတ်သမ္တီ 19 February 1988
ဒတန်ဗီုတိ MapDefra Magicmap

ဒၞာဲဂှ် ဒှ်ဒၞာဲ ယၟုမြဟ် မၞိဟ်တီဂၠိုင် ဟိုတ်နူကဵု တိဍာ်၊ ကေုာံ တၟအ် ဗီုပြင် သဏ္ဌာန် တၟေင်တၟဟ်၊ မဒှ်ကၠုင် နကဵု သဘာဝ နူကဵု သၞာံလအ်နူ ၃၂၅ ပြကောဋိကိုဋ်တေအ်ဂှ်ရ။[၁] ပ္ဍဲကဵု ၁၈ ကေုာံ ၁၉ ဗွဝ်ကၠံ တၠပညာခေတ်တြေံ မပ္တံကဵု ဟေမေန် ရောက်ကေ (Hayman Rooke) ဒှ်အမ်သဝ် လတူဗီုပြင် တၟအ်တအ်ဂမၠိုင်တုဲ ညးတအ် ပတှေ်လဝ် ဒဒှ်ရ တၟအ်တအ်ဂှ် လကျာ်ဒြိုဒ် (druids) ညးမဒှ် လကျာ်/ဣသိ တၠဣဓိ ခေတ်တမၠာတအ် မပုတ်ကၠောန်လဝ် နကဵု အနုဘဴညးတအ်ရ။[၂] လညာတ်ဂှ် ဆက်ကၠုင်တုဲ ဂျောမ် မက်ဖရ်သာန် (James Macpherson) ချူလဝ် ဇၟန်ကဗျ ပရူဝင်အာဂီုဒေသ မကော်ဂး Fragments of Ancient Poetry ပ္ဍဲသၞာံ ၁၇၆၀၊ နူဂှ် ညးမပတှေ်ကေတ် သာသနာဒြိုဒ် ခေတ်တၟိ တအ် ဆက်သမၠဲပတိုန်ပၠန်ရ။ တၟအ်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် သီုကလိဂွံယၟု မပတံကဵု ဒြိုဒ်အာဲဒေါလ် (Druid's Idol)၊ ဒြိုဒ် အယ်တာ (Druid's Altar သ္ၚိကျာ်ဒြိုပ်) ကေုာံ ဒြိုဒ်ရာက်တိုန်ဒေက် (Druid's Writing Desk ခုင်ချူလိက် ဒြိုဒ်)။

ဟိုတ်မဂွံ စၟတ်သမ္တီ ဒၞာဲတၟအ်ဗြိမ်ဟာမ် နဒဒှ် ဒၞာဲသိပ္ပံစိုတ်မလုပ်စဗွဲတၟေင်ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု သဘာဝတိဍာ် မနွံကဵု ဒၞာဲတိမကှ်၊ သီုတိထနေက်တုဲ ဂြိုပ်ဆု မနွံကဵု ဂကူဆုနာနာ မတိုန်ဒၟံင် ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲဂှ်ရ။[၃]

ဒတန် ကေုာံ ဒတန်သိပ္ပံစိုတ်မလုပ်စဗွဲတၟေင် ပလေဝ်ဒါန်

 
Heath, 2017

ဒၞာဲ တၟအ်ဗြိမ်ဟာမ် ဂှ် သီုဖအိုတ် နွံသမၠဲ ၁၈၃.၉ ဟက်တာ(၄၅၄ ဨက) မဒှ်ဒၞာဲ ဒတန်သိပ္ပံစိုတ်မလုပ်စခိုဟ် ပ္ဍဲအရာဇဳဝဗေဒ ကေုာံ ဒၞာဲ ဒတန်ပၟင်ပၟဲဘုမ္မိဗေဒ မွဲ၊[၄] ပ္ဍဲဍုင်အေန်ဂလာန်၊ (၈ တိုင် ဗွဲဒိုဟ်သၠုင်ကျာ နူကဵု ဍုင်ရိပေါန် ပ္ဍဲကဵု ဗလးဝါဗြိမ်ဟာမ် (Brimham Moor) ပ္ဍဲကဵု ဒေသ Nidderdale Area မဒှ်ဒတန်ပၟင်ပၟဲသဘာဝ ပ္ဍဲကဵု ယံက်ရှာင်သၟဝ်ကျာ။[၅] ဒၞာဲဂှ် နူကဵု ဗွဲဒိုဟ် သၠုင်ကျာ Summerbridge မ္ဂး နွံ ၁.၅ တိုင် တုဲ ဗွဲဒိုဟ်ဗမံက် Pateley Bridge ကဵု River Nidd မ္ဂး နွံ ၃ တိုင်ရ)။[၆]ဒၞာဲဂှ် နကဵု ဌာန (National Trust)မင်မဲပကင်ရင်တုဲ နူကဵု ဌာနကၟုဲ (visitor's centre) ဂှ် ကေတ်တာလျိုင် ကိစ္စဒၞာဲ ဗဒေါအ်ကွဳစက်တအ်ရ။ ဗွဲဓမ္မတာမ္ဂး ဒၞာဲဂှ် ပံက်လဝ် ကၠိုဟ်သၞာံ အကြာ ၈း၃၀ စဵုကဵု တ္ၚဲဂၠုရ။ [၇][၈] ဆဂး ဟိုတ်နူ ယဲကၞာန် ကဝ်ရဝ်နာတုဲ ညံင်ရဴဒၞာဲကၠအ်ပ္ကဴ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင်ဨကရာဇ်တၞဟ်တအ်ကီု စတမ်နူ ၂၁ မာတ် ၂၀၂၀ ဂှ် ကၟာတ်လဝ် ဟွံပိုင်ခြာတ္ၚဲရ။[၉]

ဒၞာဲဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ် ဒတန်သိပ္ပံစိုတ်မလုပ်ဗွဲတၟေင် နူသၞာံ ၁၉၅၈၊ စိုပ်သၞာံ ၁၉၈၄ ဂှ် ကလေင်ဖျေဟ်ဗီုပြင်တၟိ တုဲပၠန် မွဲဝါပၠန် ပ္ဍဲ ၁၉ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၉၈၈ ရ။ ဒၞာဲဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ၚုဟ်မး ပထဝဳ မနွံကဵု ဗီုပြင်တိဍာ် ကေုာံ တၞံဆု သတ်ဂြိုပ်တအ်တုဲ မဂွံဒုင်စၟတ်သမ္တီ ဗီုဏအ်ရ။[၃]

ပထဝဳ ပလေဝ်ဒါန်

 
Turtle Rock, showing cross-bedding

သဏ္ဌာန်တၟအ်နာနာသာ် ပ္ဍဲဒၞာဲဏအ် မဂွံညာတ်ကေတ်ဒၟံင် ပ္ဍဲကဵု ဒၞာဲကရေက်လပါ်လတူ (Upper Carboniferous Millstone Grit tors) ဂှ် မွဲအခိင်တေအ် ကေင်ဒှ်လဝ် ဒၞာဲကြုင်တြေံတုဲ ဍာ်မစလဝ်ရ။ တၟအ်ဗြိမ်ဟာမ်ဂှ် ဒှ်ဒၞာဲ မလ္ၚတ် ဝင်ပထဝဳ အတိက် ကေုာံ လၟုဟ် ဗီုမပြံင်လှာဲကၠုင် ခိုဟ်မွဲရ။[၃]ဂြိုပ်တၟအ် (tors) ဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုင် ပ္ဍဲအခိင်ကာလ ခေတ်ဍာ်ကလောအ်မလေင် ကေုာံ ရာသဳဥတု ဒဒှ်လက္ကရဴ မပတံကဵု ဍာ်ပေါတ်တုဲ ဖျုန်တၟအ် ၜတ်တ်တအ်ဂှ် တိတ်အာ၊ ကရေက်ထကးအာရ။[၁]

သဏ္ဌာန် ဗီုပြင်တၟအ်တအ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုင် နူကဵုသၞာံ မလောန်ကၠုင် ၃၂၅,၀၀၀,၀၀၀ တေအ် မဒှ်အခိင် ဒၞာဲဂှ် မဒှ်လဝ် ကြုင် မဇွောဝ်စှ်ေအာ ဂၠံင်သၠုင်ကျာ ဗစိုပ်ၜဳဇၞော်ရ။ တၟအ် Pebbles, silt, feldspar ကေုာံ ဗတဳတအ်ဂှ် ဇွောဝ်ကၠုင် နူကဵု ဓရံင်ဒဵု လပါ်သၟဝ်ကျာ သ္ၚောဲသ္ၚောဲ မွဲဒၞာဲတုဲ ကၠုင်ဒီု ခက်သှ်ေဒၟံင် ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ်ရ။ ခတှ်ေကရေက်တိ (tectonic plate) ချဳတုဲ ဒၞာဲဂှ် ဒှ်တိုန် ကုန်ဒဵု ကေုာံ တၟအ်တအ် ထကးပါ်၊ တုဲ ဗွဲကြဴဏအ် ဟိုတ်နူဍာ်စ ဒၞာဲဖျုန်တၟအ်ၜတ်တ်တအ်ဂှ် တိတ်အာတုဲ ဒှ်ကၠုင် ဗီုရုပ်သဏ္ဌာန်နာနာသာ်ရ။ ကျာဗဂိုဟ်ထတ်လအ်လအ်တုဲ ပ္ဍဲတၟအ်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် ဒှ်ကၠုင် ပထောင် (ထီု)ဂမၠိုင်ရ။[၁၀]ဟိုတ်တၟအ်လ္ၚဵု မဂွံဒှ်ဒၟံင် ဗီုသဏ္ဌာန် ပတိုဟ်ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ကျာကဝဲလပိုက် ဗွဲဒကုတ်သၟဝ်၊ ပ္ဍဲအခိင် ဍာ်ကလောအ်မလေင် ပ္ဍဲကဵုသၞာံ ၁၈,၀၀၀ မတုဲကၠုင်တေအ်တုဲ ဗွဲသၟဝ်ဂှ် ဍောတ်သောဲတုဲ ဒှ်အာ ဗီုကဵု တဝ်ပတိုဟ်၊ လတူဂှ် ဒှ်သၠပတိုဟ်ရ။ [၁]နကဵု ဟိုတ်နူဏအ်ရ တၟအ်တၟေင် မကော်ဂး တၟအ်အာဲဒေါလ် (Idol rock) လတူသှ်ေဒၟံင်တၟာဂလိုင်တုဲ သၟဝ်ဂှ် ဆမွဲဍောတ်ဓဝ် ထ္ၜယိုက်လဝ် ဗွဲမအမ်သဝ် ဂွံကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ။

လညာတ် ဒြိဒ် (တၠဣဓိ) ပလေဝ်ဒါန်

 
Perforated rock, once thought to be an oracular stone (now called Smartie Tube)

တၟအ်တအ်ဂှ် အခိင်ကိုပ်ကၠာတေအ် မၞိဟ်တအ် ပတှ်ေကေတ်လဝ် လကျာ်/ဣသိဒြိဒ် တၠဣဓိတအ် မကၠောန်လဝ်ရ။ ကာလစိုပ် ၂၀ ဗွဝ်ကၠံ လပါ်စ မၞိဟ်တအ် လ္ၚတ်ကၠုင် နကဵုမတ်သိပ္ပံ (ပညာ) တုဲ ဂွံတီ ဒုင်ကေတ်တဲ ဒဒှ်ရ တၟအ်တအ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုင် ဟိုတ်နူအကာဲအရာ သဘာဝ မကတဵုဒှ်လဝ် ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲဂှ်ရ။[၁][၁၁]လညာတ်မ္ဂး တၟအ်တအ်ဂှ် ဣသိတၠဣဓိ ဒြိဒ်တအ် မကၠောန် နိမိတ်ဗဒှ်လဝ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵု ညးမပတှ်ေကေတ် ဘာသာဒြိဒ် ခေတ်တၟိတအ် ဆက်ပတှ်ေကေတ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၇၆၀ ဂှ် ဂျောမ်မက်ဖေရ်သောန် (James Macpherson) ချူပတိတ် လိက်ပရူတၟအ်တအ် နကဵုယၟု Fragments of Ancient Poetry ဏီရ။[၁၂]

လညာတ်မ္ဂး ညးတၠဣဓိ ဒြိဒ်တအ် မခၞံဗဒှ်လဝ် တၟအ်တအ်ဂှ် စဵုကဵု သၞာံ ၁၈၄၉ ဂှ် မၞိဟ်တအ် ပတှ်ေကၠုင်ဒၟံင်ဖိုဟ်ဏီဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲကဵုလိက် John Williams (Ab Ithel) မချူလဝ် ဒဒှ်ရ တၟအ်တအ်ဂှ် ခၞံဗဒှ်လဝ် နကဵုတဲ တြုဟ်တၠဣဓိတအ်၊ တုဲပၠန် ဒၞာဲဂှ် ဒှ်ဒၞာဲတၟေင် ညးတၠဣဓိတအ်၊ ဗီုကဵု ထီုတအ်ဂှ် ဒှ်ဒၞာဲညးတအ် မပဒတဴရ။ [၁၃][၁၄]

စိုပ်ၜိုတ် ၁၈၉၀ ဂှ် လညာတ်ဒြိဒ်ဂှ် မၞိဟ်ပတှ်ေအောန်အိုတ်စှ်ေအာတုဲ ယၟုတၟအ် မကဵုလဝ် နကဵု ဓဝ်ပတှေ် ခေတ်ကၠာတေအ် ဗီုကဵု ခုင်ချူလိက်ဒြိဒ်၊ သ္ၚိကျာ်ဒြိဒ်တအ်ဂှ် သှ်ေၜက်တုဲ ညးကော်စဒၟံင် စဵုကဵု အခိင်လၟုဟ်ရ။[၁၅]

ယၟု ကေုာံ ဗီုတၟအ်ဂမၠိုင် ပလေဝ်ဒါန်

  •  
    Druid's Idol, 1786
  •  
    Rocking Stones, before 1914
  •  
    Lovers' Leap, 1911
  •  
    Baboon's Head (aka Monkey's Face), before 1914
  •  
    Wishing Stone and Pulpit, before 1914
  •  
    Anvil and Porpoise Head, 1856

ဇဳဝဗေဒ ပလေဝ်ဒါန်

ပကဴဂမၠိုင် ပလေဝ်ဒါန်

သတ်ဂြိုပ် ပလေဝ်ဒါန်

ဂစေံကၞေမ် ပလေဝ်ဒါန်

စၟစၟောန် ပလေဝ်ဒါန်

နိဿဲ ပလေဝ်ဒါန်

  1. ↑ ၁.၀ ၁.၁ ၁.၂ ၁.၃ (2009) Brimham Rocks. Swindon, Wiltshire: Park Lane Press for National Trust. ISBN 9781911384908။ 
  2. ↑ (25 May 1786) Lecture: Some account of the Brimham rocks in Yorkshire (Reproduction from British Library). Society of Antiquaries: Eighteenth Century Collections Online (ECCO). ISBN 9781379617075။ 
  3. ↑ ၃.၀ ၃.၁ ၃.၂ Brimham Rocks SSSI, citation. Natural England (1988). Retrieved on 27 January 2020။
  4. ↑ Designated sites view, Brimham Rocks SSSI, details. Natural England (19 February 1988). Retrieved on 27 January 2020။
  5. ↑ Photography Competition winners revealed. Nidderdale AONB (18 October 2018). Archived from the original on 15 February 2020။ Retrieved on 15 February 2020။
  6. ↑ Magic Map Brimham Rocks SSSI. Defra. Retrieved on 27 January 2020။
  7. ↑ Brimham Rocks. National Trust. Retrieved on 28 January 2020။
  8. ↑ Illustrated plan of Brimham Rocks. National Trust. Archived from the original on 28 January 2020။ Retrieved on 28 January 2020။
  9. ↑ Brimham Rocks. National Trust (21 March 2020). Retrieved on 21 March 2020။
  10. ↑ Step into Brimham. National Trust. Archived from the original on 29 January 2020။ Retrieved on 29 January 2020။
  11. ↑ Brimham Rocks, Hartwith, North Yorkshire. The Northern Antiquarian (21 March 2011). Retrieved on 27 January 2020။
  12. ↑ (1760) Fragments of Ancient Poetry, collected in the Highlands of Scotland. James Macpherson။ 5 February 2020 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  13. ↑ The Tomb of Laius. Retrieved on 10 February 2020။
  14. ↑ "Cromlech"။ 2 February 2020 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  15. ↑ "Brimham Rocks"၊ Pateley Bridge & Nidderdale Herald၊ 13 September 1890၊ စာ- 7 col 6။ 13 February 2020 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
ကလေၚ်သီကေတ်လဝ် နူ "https://mnw.wikipedia.org/w/index.php?title=တၟအ်_ဗြိမ်ဟာမ်_(Brimham_Rocks)&oldid=42306"