ယဲ: အရာမတၞဟ်ခြာ အကြာ မူတၞဟ်ဂမၠိုင်

ခၞံကၠောန်လဝ် မုက်လိက် နကဵု "ဂကူယဲနာနာ နူအဘိဓါန်မန်ဗၟာ နာဲသက်လောန် ==========..."
 
No edit summary
လာင် ၁-
ဂကူယဲနာနာ နူအဘိဓါန်မန်ဗၟာ နာဲသက်လောန် နာဲသုန်ဓန် ပကောံချူလဝ်။
 
===================================
* ယဲကလောအ်ကလေန် (န) = ဖုရောင်နာ၊၊
ယဲ (န) = ရောဂါ၊၊/ (ကြိ) = ဖျားနာသည်၊၊
* ယဲကသံက်၊ ယဲတသံက် (န) = ပွေးရောဂါ၊၊
◉ ယဲကလောအ်ကလေန် (န) = ဖုရောင်နာ၊၊
* ယဲကသေန် (န) = ရေယုန်နာ၊၊
◉ ယဲကသံက်၊ ယဲတသံက် (န) = ပွေးရောဂါ၊၊
* ယဲကသအ် (န) = အဆုတ်ရောဂါ၊၊
◉ ယဲကသေန် (န) = ရေယုန်နာ၊၊
* ယဲကာလ (န) = ကပ်ရောဂါ၊၊ လူအစုလိုက်အပြုံလိုက် တစ်ချိန်တည်းဖြစ်သောရောဂါ၊၊
◉ ယဲကသအ် (န) = အဆုတ်ရောဂါ၊၊
* ယဲကုဌ (န) = နူနာရောဂါ၊၊
◉ ယဲကာလ (န) = ကပ်ရောဂါ၊၊ လူအစုလိုက်အပြုံလိုက် တစ်ချိန်တည်းဖြစ်သောရောဂါ၊၊
* ယဲကောန်ကၟအ်၊ ယဲကောန်တၟအ် (န) = နှလုံးရောဂါ၊၊
◉ ယဲကုဌ (န) = နူနာရောဂါ၊၊
* ယဲကအ် (န) = လည်ချောင်းရောဂါ၊၊ လည်ချောင်းနာရောဂါ၊၊
◉ ယဲကောန်ကၟအ်၊ ယဲကောန်တၟအ် (န) = နှလုံးရောဂါ၊၊
* ယဲက္ဍိုပ်ဂိ (န) = ခေါင်းကိုက်ရောဂါ၊၊
◉ ယဲကအ် (န) = လည်ချောင်းရောဂါ၊၊ လည်ချောင်းနာရောဂါ၊၊
* ယဲကၞဲကြုတ်ထောင် (န) = အူအတက်ပေါက်ရောဂါ၊၊
◉ ယဲက္ဍိုပ်ဂိ (န) = ခေါင်းကိုက်ရောဂါ၊၊
* ယဲကျာအာံဗာတ် (န) = လေထိုးနာ၊၊ လေအောင့်နာ၊၊
◉ ယဲကၞဲကြုတ်ထောင် (န) = အူအတက်ပေါက်ရောဂါ၊၊
* ယဲကၠင်ကၟတ် (န) = သည်းခြေရောဂါ၊၊
◉ ယဲကျာအာံဗာတ် (န) = လေထိုးနာ၊၊ လေအောင့်နာ၊၊
* ယဲကၠန်၊ ယဲကၠန်စှ်ေ (န) = = အူကျရောဂါ၊၊
◉ ယဲကၠင်ကၟတ် (န) = သည်းခြေရောဂါ၊၊
* ယဲက္ၜင်ဇြိုက်၊ ယဲမုဟ်မွဲဂကူ) (န) = ဖွတ်စအိုနာ၊၊ (ပါဠိ - နာသိကရောဂ)
◉ ယဲကၠန်၊ ယဲကၠန်စှ်ေ (န) = = အူကျရောဂါ၊၊
* ယဲခန္ဓ (န) = (အမှောင့်ပယောဂ စသည်ကြောင့်မဟုတ်သော) သွေးရိုးသားရိုးရောဂါ၊၊
◉ ယဲက္ၜင်ဇြိုက်၊ ယဲမုဟ်မွဲဂကူ) (န) = ဖွတ်စအိုနာ၊၊ (ပါဠိ - နာသိကရောဂ)
* ယဲခဲါဒုတ် (န) = နူနာရောဂါ၊၊
◉ ယဲခန္ဓ (န) = (အမှောင့်ပယောဂ စသည်ကြောင့်မဟုတ်သော) သွေးရိုးသားရိုးရောဂါ၊၊
* ယဲခ္ဍက်၊ ယဲသ္ဍက် (န) = ချောင်းဆိုးရောဂါ၊၊
◉ ယဲခဲါဒုတ် (န) = နူနာရောဂါ၊၊
* ယဲခ္ဍက်သြိုတ်၊ ယဲသ္ဍက်သြိုတ် (န) = မြစ်ခြောက်နာ၊၊ တီဘီရောဂါ၊၊
◉ ယဲခ္ဍက်၊ ယဲသ္ဍက် (န) = ချောင်းဆိုးရောဂါ၊၊
* ယဲခၞော်၊ ယဲသၞော် (န) = အရေပြားယားယံရောဂါ၊၊
◉ ယဲခ္ဍက်သြိုတ်၊ ယဲသ္ဍက်သြိုတ် (န) = မြစ်ခြောက်နာ၊၊ တီဘီရောဂါ၊၊
* ယဲခၟင်ဂုဟ် (န) = ပါးချိတ်ရောင်နာ၊၊
◉ ယဲခၞော်၊ ယဲသၞော် (န) = အရေပြားယားယံရောဂါ၊၊
* ယဲခၟာဲလိင်ဂုဟ် (န) = မုတ်ရောင်ရောဂါ၊၊
◉ ယဲခၟင်ဂုဟ် (န) = ပါးချိတ်ရောင်နာ၊၊
* ယဲဂကိတ် (န) = ဝမ်းကိုက်ရောဂါ၊၊
◉ ယဲခၟာဲလိင်ဂုဟ် (န) = မုတ်ရောင်ရောဂါ၊၊
* ယဲဂန္ဓမာလာ (န) = ကင်ဆာရောဂါ၊၊ (¦)
◉ ယဲဂကိတ် (န) = ဝမ်းကိုက်ရောဂါ၊၊
* ယဲဂၞဴ (န) = ဝမ်းရောဂါ၊၊
◉ ယဲဂန္ဓမာလာ (န) = ကင်ဆာရောဂါ၊၊ (¦)
* ယဲဂၞဴအတိသာရ (န) = ဝမ်းကိုက်ရောဂါ၊၊
◉ ယဲဂၞဴ (န) = ဝမ်းရောဂါ၊၊
* ယဲဂုဟ် (န) = ရောင်ရမ်းနာ၊၊
◉ ယဲဂၞဴအတိသာရ (န) = ဝမ်းကိုက်ရောဂါ၊၊
* ယဲဂြိုဟ်၊ ယဲဂြိုဟ်ဂုဟ် (န) = အသည်းရောဂါ၊၊ အသည်းရောင်ရောဂါ၊၊
◉ ယဲဂုဟ် (န) = ရောင်ရမ်းနာ၊၊
* ယဲဂြိုဟ်ဇတဝ် (န) = နှလုံးတုန်ရောဂါ၊၊
◉ ယဲဂြိုဟ်၊ ယဲဂြိုဟ်ဂုဟ် (န) = အသည်းရောဂါ၊၊ အသည်းရောင်ရောဂါ၊၊
* ယဲၚိတ် (န) = ကုတ်ဟီးနာ၊၊ အသွေးအသားခန်းခြောက်စေတတ်သောအနာ၊၊ (ပါဠိ - သောသ)/
◉ ယဲဂြိုဟ်ဇတဝ် (န) = နှလုံးတုန်ရောဂါ၊၊
* "ယဲၚိတ်ဂှ် ယဲမသကဟ်အာဖျုန်စၞာံမ္ဂးရ၊၊" (တြာဲဝိနယသင်ရိုဟ်ဂြဳ၊၊ စန္ဒိမာ၊၊)
◉ ယဲၚိတ် (န) = ကုတ်ဟီးနာ၊၊ အသွေးအသားခန်းခြောက်စေတတ်သောအနာ၊၊ (ပါဠိ - သောသ)/
* ယဲၚာန် (န) = ငန်းရောဂါ၊၊
"◉ ယဲၚိတ်ဂှ် ယဲမသကဟ်အာဖျုန်စၞာံမ္ဂးရ၊၊" (တြာဲဝိနယသင်ရိုဟ်ဂြဳ၊၊ စန္ဒိမာ၊၊)
* ယဲစရာင်ဒကှ် (န) = ထွတ်မြင်းနာ၊၊ အိုင်းအနာ၊၊ (ပါဠိ - ပဳဠက/ ပဳဠကာ)
◉ ယဲၚာန် (န) = ငန်းရောဂါ၊၊
* ယဲစော် (န) = ဝဲရောဂါ၊၊ ကိုယ်အရေပြားရောဂါ၊၊
◉ ယဲစရာင်ဒကှ် (န) = ထွတ်မြင်းနာ၊၊ အိုင်းအနာ၊၊ (ပါဠိ - ပဳဠက/ ပဳဠကာ)
* ယဲစၟအိက် (န) = ခူနာရောဂါ၊၊
◉ ယဲစော် (န) = ဝဲရောဂါ၊၊ ကိုယ်အရေပြားရောဂါ၊၊
* ယဲစၠန်စလဳ (န) = အရေပြားရောဂါ၊၊ နူနာရောဂါတစ်မျိုး၊၊
◉ ယဲစၟအိက် (န) = ခူနာရောဂါ၊၊
* ယဲစွက်ဂြိုဟ်၊ ယဲကၟက်ဂြိုဟ် (န) = ကျောက်ကပ်ရောဂါ၊၊
◉ ယဲစၠန်စလဳ (န) = အရေပြားရောဂါ၊၊ နူနာရောဂါတစ်မျိုး၊၊
* ယဲဆီၜေတ် (န) = သွေးတိုးရောဂါ၊၊
◉ ယဲစွက်ဂြိုဟ်၊ ယဲကၟက်ဂြိုဟ် (န) = ကျောက်ကပ်ရောဂါ၊၊
* ယဲဇတုက်ကၠိက်၊ ယဲခတုက်ကၠိက် (န) = ဝက်ရူးပြန်ရောဂါ၊၊
◉ ယဲဆီၜေတ် (န) = သွေးတိုးရောဂါ၊၊
* ယဲဇတုက်စာင် (န) = လူကိုကူးစက်တတ်သော ကြက်ရောဂါ၊၊ ကြက်တုပ်ကွေးရောဂါ၊၊ (¦)
◉ ယဲဇတုက်ကၠိက်၊ ယဲခတုက်ကၠိက် (န) = ဝက်ရူးပြန်ရောဂါ၊၊
* ယဲဇဳချာံ၊ ယဲပါဗဵု (န) = ယဥ်းနာ၊၊ (ကူးစက်တတ်သော အဖျားကြီးသည့် ရောဂါဆိုးတစ်မျိုး၊၊ (ပါဠိ - အဟိဝါတရောဂ)/
◉ ယဲဇတုက်စာင် (န) = လူကိုကူးစက်တတ်သော ကြက်ရောဂါ၊၊ ကြက်တုပ်ကွေးရောဂါ၊၊ (¦)
* "ပဟိုတ်ကဵုကောန်တြုံညးမွဲ မဗၠး ယဲဇဳချာံဂှ်တုဲ ကစ္ဆပဇာတ် ကျာ်တြဲတွံ၊၊" (ဇ - ၁၇၈၊၊ အစွောံ၊၊) =
◉ ယဲဇဳချာံ၊ ယဲပါဗဵု (န) = ယဥ်းနာ၊၊ (ကူးစက်တတ်သော အဖျားကြီးသည့် ရောဂါဆိုးတစ်မျိုး၊၊ (ပါဠိ - အဟိဝါတရောဂ)/
* "ဤကစ္ဆပဇာတ်ကို - တယောက်သော ယဥ်းအနာမှလွတ်သော အမျိုးသားကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏၊၊" (ညောင်ကန်)/
"ပဟိုတ်ကဵုကောန်တြုံညးမွဲ မဗၠး ယဲဇဳချာံဂှ်တုဲ ကစ္ဆပဇာတ် ကျာ်တြဲတွံ၊၊" (ဇ - ၁၇၈၊၊ အစွောံ၊၊) =
* "ပ္ဍဲဍုင်သာရဝှ်ဂှ် ယဲပါဗဵုက္တဵုဒှ်ရ၊၊" (ဇ - ၁၇၈၊၊ အစွောံ၊၊) =
"ဤကစ္ဆပဇာတ်ကို - တယောက်သော ယဥ်းအနာမှလွတ်သော အမျိုးသားကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏၊၊" (ညောင်ကန်)/
* "သာဝတ္ထိပြည်ဝယ် တဦးသောအမျိုး၌ ယဥ်းအနာသည် ဖြစ်သတတ်၊၊" (ညောင်ကန်)
"ပ္ဍဲဍုင်သာရဝှ်ဂှ် ယဲပါဗဵုက္တဵုဒှ်ရ၊၊" (ဇ - ၁၇၈၊၊ အစွောံ၊၊) =
* ယဲဇဳဒသာ (န) = ကာလဝမ်းရောဂါ၊၊ (ပါဠိ - မဟာဝိရေက)
"သာဝတ္ထိပြည်ဝယ် တဦးသောအမျိုး၌ ယဥ်းအနာသည် ဖြစ်သတတ်၊၊" (ညောင်ကန်)
* ယဲဇိုင်စိင် (န) = ဆင်ခြေထောက်ရောဂါ၊၊
◉ ယဲဇဳဒသာ (န) = ကာလဝမ်းရောဂါ၊၊ (ပါဠိ - မဟာဝိရေက)
* ယဲဇိုင်တဍိုပ် (န) = ခြေထိုင်းသောအနာ၊၊ ခြေထောက်ကြီးသောအနာ၊၊ (ပါဠိ - သဳပဒ)
◉ ယဲဇိုင်စိင် (န) = ဆင်ခြေထောက်ရောဂါ၊၊
* ယဲဇှ်ချာံ (န) = အအေးမိဖျားရောဂါ၊၊
◉ ယဲဇိုင်တဍိုပ် (န) = ခြေထိုင်းသောအနာ၊၊ ခြေထောက်ကြီးသောအနာ၊၊ (ပါဠိ - သဳပဒ)
* ယဲဇွဟ်ချာံ (န) = တုပ်ကွေးရောဂါ၊၊
◉ ယဲဇှ်ချာံ (န) = အအေးမိဖျားရောဂါ၊၊
* ယဲတုလာ၊ ယဲဒူလာ (ပါ/ပါသက်) (န) = အဆစ်အမြစ်ကိုက်ခဲသော ယောကျာ်းရောဂါ၊၊ ဒူလာရောဂါ၊၊
◉ ယဲဇွဟ်ချာံ (န) = တုပ်ကွေးရောဂါ၊၊
* ယဲတံင်ကိုတ် (န) = ကာလသားရောဂါ၊၊
◉ ယဲတုလာ၊ ယဲဒူလာ (ပါ/ပါသက်) (န) = အဆစ်အမြစ်ကိုက်ခဲသော ယောကျာ်းရောဂါ၊၊ ဒူလာရောဂါ၊၊
* ယဲတမြိုက်၊ ယဲတမြော် (န) = မုတ်ရောင်ရောဂါ၊၊ ကပ်ပယ်အိတ်ရောင်ရောဂါ၊၊
◉ ယဲတံင်ကိုတ် (န) = ကာလသားရောဂါ၊၊
* ယဲတၞီ၊ ယဲပၞီ (န) = ကိုယ်ရေပြားရောဂါ၊၊ နူနာရောဂါ၊၊
◉ ယဲတမြိုက်၊ ယဲတမြော် (န) = မုတ်ရောင်ရောဂါ၊၊ ကပ်ပယ်အိတ်ရောင်ရောဂါ၊၊
* ယဲဒူလာသြဴ (န) = ဆီးရောဂါ၊၊ (ပါဠိ - မဓုမေဟ)
◉ ယဲတၞီ၊ ယဲပၞီ (န) = ကိုယ်ရေပြားရောဂါ၊၊ နူနာရောဂါ၊၊
* ယဲပူဏံက် (န) = ဖက်ဖုနာ၊၊ အပူပိုင်းဇုန် ကူးစက်နာတစ်မျိုး၊၊
◉ ယဲဒူလာသြဴ (န) = ဆီးရောဂါ၊၊ (ပါဠိ - မဓုမေဟ)
* ယဲပူမှ် (န) = စိတ်သောက၊၊/ 'ပူမဟ်' တွင်ရှု၊၊
◉ ယဲပူဏံက် (န) = ဖက်ဖုနာ၊၊ အပူပိုင်းဇုန် ကူးစက်နာတစ်မျိုး၊၊
* ယဲပုင် (န) = သွေးလွန်တုပ်ကွေးဖျား၊၊ ခြင်ကိုက်ခံရခြင်းမှ ကူးစက်တတ်သောဗိုင်းရပ်ရောဂါ၊၊
◉ ယဲပူမှ် (န) = စိတ်သောက၊၊/ 'ပူမဟ်' တွင်ရှု၊၊
* ယဲပဏ္ဍုရောဂ (န) = အသားအရေဖျော့တော့သောရောဂါ၊၊ အသားဝါရောဂါ၊၊
◉ ယဲပုင် (န) = သွေးလွန်တုပ်ကွေးဖျား၊၊ ခြင်ကိုက်ခံရခြင်းမှ ကူးစက်တတ်သောဗိုင်းရပ်ရောဂါ၊၊
* ယဲပ္ၚပ်ပ္ၚေင်ဂိ (န) = အဆစ်အမြစ်နာရောဂါ၊၊
◉ ယဲပဏ္ဍုရောဂ (န) = အသားအရေဖျော့တော့သောရောဂါ၊၊ အသားဝါရောဂါ၊၊
* ယဲပြင်ဏဳ (န) = နူနာရောဂါ၊၊
◉ ယဲပ္ၚပ်ပ္ၚေင်ဂိ (န) = အဆစ်အမြစ်နာရောဂါ၊၊
* ယဲပၠိ (န) = ခန္ဓာကိုယ်တွင်းရှိ သရက်ရွက်တွင်ဖြစ်သောရောဂါ၊၊
◉ ယဲပြင်ဏဳ (န) = နူနာရောဂါ၊၊
* ယဲဖဍအ် (န) = ဖုရောင်နာ၊၊
◉ ယဲပၠိ (န) = ခန္ဓာကိုယ်တွင်းရှိ သရက်ရွက်တွင်ဖြစ်သောရောဂါ၊၊
* ယဲဖဏှ်ေ၊ ယဲဖၞေဟ် (န) = ကျင်ငယ်လမ်းကြောင်းတွင် ကျောက်တည်သောရောဂါ၊၊ (ပါဠိ - မုတ္တကိစ္ဆ)
◉ ယဲဖဍအ် (န) = ဖုရောင်နာ၊၊
* ယဲဗြိင် (န) = ရေဖျဥ်းစသောဖျဥ်းရောဂါ၊၊
◉ ယဲဖဏှ်ေ၊ ယဲဖၞေဟ် (န) = ကျင်ငယ်လမ်းကြောင်းတွင် ကျောက်တည်သောရောဂါ၊၊ (ပါဠိ - မုတ္တကိစ္ဆ)
* ယဲဘဂန်ဍိုရ် (န) = ဘဂန္ဒိုလ်နာ၊၊ ဝစ္စမဂ်ကို ဖောက်ခွဲတတ်သောအနာ၊၊ လိပ်ခေါင်းရောဂါ၊၊ (ပါဠိ - ဘဂန္ဒလ) (သက္ကတ - ဘဂန္ဒရ)
◉ ယဲဗြိင် (န) = ရေဖျဥ်းစသောဖျဥ်းရောဂါ၊၊
* ယဲမကြိုက်အိုင် (န) = မုတ်ရောဂါ၊၊ ကပ်ပယ်အိတ်ရောင်နာ၊၊
◉ ယဲဘဂန်ဍိုရ် (န) = ဘဂန္ဒိုလ်နာ၊၊ ဝစ္စမဂ်ကို ဖောက်ခွဲတတ်သောအနာ၊၊ လိပ်ခေါင်းရောဂါ၊၊ (ပါဠိ - ဘဂန္ဒလ) (သက္ကတ - ဘဂန္ဒရ)
* ယဲမင်သရိုတ် (န) = လိပ်ခေါင်းသွေးကျရောဂါ၊၊ မြင်းသရိုက်နာ၊၊ (ပါဠိ - အရိသ/ ဒုန္နာမက) (စအိုဝ်တွင် သွေးကြောစူကြွ၍ ရောင်ရမ်းခြင်း၊ သွေးယိုခြင်းစသည် ဖြစ်ပေါ်တတ်သောရောဂါ၊၊)
◉ ယဲမကြိုက်အိုင် (န) = မုတ်ရောဂါ၊၊ ကပ်ပယ်အိတ်ရောင်နာ၊၊
* ယဲမတ်တၞအ် (န) = မျက်စိတိမ်စွဲရောဂါ၊၊
◉ ယဲမင်သရိုတ် (န) = လိပ်ခေါင်းသွေးကျရောဂါ၊၊ မြင်းသရိုက်နာ၊၊ (ပါဠိ - အရိသ/ ဒုန္နာမက) (စအိုဝ်တွင် သွေးကြောစူကြွ၍ ရောင်ရမ်းခြင်း၊ သွေးယိုခြင်းစသည် ဖြစ်ပေါ်တတ်သောရောဂါ၊၊)
* ယဲမြန် (န) = ကျောက်ကြီးနာ၊၊ ကျောက်ရောဂါ၊၊ (ပါဠိ - မသူရိကာ)
◉ ယဲမတ်တၞအ် (န) = မျက်စိတိမ်စွဲရောဂါ၊၊
* ယဲမှောတ်၊ ယဲသၟတ် (န) = ရင်ကျပ်ရောဂါ၊၊ ပန်းနာရောဂါ၊၊ (ပါဠိ - သာသ)
◉ ယဲမြန် (န) = ကျောက်ကြီးနာ၊၊ ကျောက်ရောဂါ၊၊ (ပါဠိ - မသူရိကာ)
* ယဲသညာ (န) = နှာခေါင်းရောဂါ၊၊ ထိပ်ကပ်နာရောဂါ၊၊
◉ ယဲမှောတ်၊ ယဲသၟတ် (န) = ရင်ကျပ်ရောဂါ၊၊ ပန်းနာရောဂါ၊၊ (ပါဠိ - သာသ)
* ယဲသလာ (န) = အရေပြားယားယံနာ၊၊ ပွေးညှင်းအနာ၊၊
◉ ◉ ယဲသညာ (န) = နှာခေါင်းရောဂါ၊၊ ထိပ်ကပ်နာရောဂါ၊၊
* ယဲသောထော (န) = ကုတ်ဟီးနာ၊၊ အသက်ရှူပြင်းသော ချောင်းဆိုနာတစ်မျိုး၊၊/ ညးမၞုံယဲသောထော = ကုတ်ဟီးနာရှိသောသူ၊၊ (ပါဠိ - သောသိက)
◉ ယဲသလာ (န) = အရေပြားယားယံနာ၊၊ ပွေးညှင်းအနာ၊၊
* ယဲသအး၊ ယဲခအး (န) = ညှင်းအနာ၊၊ (အရေပြားယားနာ)
◉ ယဲသောထော (န) = ကုတ်ဟီးနာ၊၊ အသက်ရှူပြင်းသော ချောင်းဆိုနာတစ်မျိုး၊၊/ ညးမၞုံယဲသောထော = ကုတ်ဟီးနာရှိသောသူ၊၊ (ပါဠိ - သောသိက)
* ယဲသန္နိပါတ် (န) = အူရောင်ငန်းဖျားရောဂါ၊၊
◉ ယဲသအး၊ ယဲခအး (န) = ညှင်းအနာ၊၊ (အရေပြားယားနာ)
* ယဲသမျာဍာတ်၊ ယဲပဿဴဍာတ် (န) = ဆီးချိုရောဂါ၊၊
◉ ယဲသန္နိပါတ် (န) = အူရောင်ငန်းဖျားရောဂါ၊၊
* ယဲသ္ၚိပၟတ် (န) = မီးယပ်ရောဂါ၊၊
◉ ယဲသမျာဍာတ်၊ ယဲပဿဴဍာတ် (န) = ဆီးချိုရောဂါ၊၊
* ယဲၜိုင်သိုက် (န) = နာတာရှည်နှာခေါင်းရောဂါ၊၊
◉ ယဲသ္ၚိပၟတ် (န) = မီးယပ်ရောဂါ၊၊
* ယဲအိုင် (န) = မုတ်ကြီးရောဂါ၊၊ မုတ်ရောင်နာ၊၊
◉ ယဲၜိုင်သိုက် (န) = နာတာရှည်နှာခေါင်းရောဂါ၊၊
* ယဲအာံမပံက်၊ ယဲပန္နရိုက် (န) = အစာမကြေခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သောရောဂါတစ်မျိုး၊၊/ "ဇၟာပ်ပူဂဵုရ ကၠာဟွံဟာပ်ပုင် မပ္တံဗြာတ်၊ သတ်ဗြဴ၊ သတ်ဆု၊ ဍာ်တှ် လ္ပစညိ၊၊ ဟာပ်ပုင်တုဲ ဂပ်ဂဝ်သစရ၊၊ ကၠာဟွံဟာပ်ပုင်ယဝ်သစ ပၟတ်ဂၞဴပၠိုတ်အာ ယဲအာံမပံက်က္တဵုဒှ်ရ၊၊ ယဲပန္နရိုက်က္တဵုဒှ်ရမိဂ္ဂး၊၊" (သၠပတ်ဒ္ၚောဝ်သၜောံ)
◉ ယဲအိုင် (န) = မုတ်ကြီးရောဂါ၊၊ မုတ်ရောင်နာ၊၊
* ယဲဒိုက် (န) = အနာရောဂါ၊၊/ "ယာံရမဒးပြိုက်ပျဲပျာံညးတုန်လေဝ် ပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ဂၠိုင်ကဵုဝဳဝဲ ဂၠိုင်ကဵုယဲဒိုက်သန်၊၊" (ဇ - ၁၄၉၊၊ အစွောံ၊၊) = "သူတစ်ပါးတို့အား သတ်ဖြတ်ညှဥ်းဆဲသောသူသည် လောက၌ ရန်သူများ၏၊ အနာရောဂါများ၏၊၊"/ "မၞးတံမသက္ကုယဲဒိုက်ဒှ်ညိဟာ၊၊" (ဇ - ၄၃၆၊၊ အစွောံ၊၊) = "သင်တို့သည် အနာရောဂါကင်းပါကုန်၏လော၊၊ "/ (ကြိ) ဖျားနာသည်၊၊/ "ကာလဇကုမယဲဒိုက်မ္ဂး ညးမင်မွဲဝဳပရာဇကု ဒးနွံရောင်၊၊" = "မိမိဖျားနာသောအခါ မိမိကို စောင့်ရှောက်ပြုစုမည့်သူ ရှိရပါမည်၊၊"
◉ ယဲအာံမပံက်၊ ယဲပန္နရိုက် (န) = အစာမကြေခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သောရောဂါတစ်မျိုး၊၊/
* ယဲဝေဒနာ (န) = ရောဂါဝေဒနာ၊၊/ "ယဲဝေဒနာမဇၞော်ဂှ် ဒှ်တဴရ၊၊" (ဇ - ၃၄၆၊၊ အစွောံ၊၊) = "ကြီးစွာသောရောဂါဝေဒနာဖြစ်၏၊၊"
"ဇၟာပ်ပူဂဵုရ ကၠာဟွံဟာပ်ပုင် မပ္တံဗြာတ်၊ သတ်ဗြဴ၊ သတ်ဆု၊ ဍာ်တှ် လ္ပစညိ၊၊ ဟာပ်ပုင်တုဲ ဂပ်ဂဝ်သစရ၊၊
* ယဲသ၊ ယဲသြ (ကြိဝိ) အလွန်အမင်း၊၊ အလွန်တရာ၊၊/ ဂၠိုင်သန်ယဲသ = အရေအတွက် အလွန်များစွာ၊၊/ "ဂွံဗၠးနူဘဲ၊ မိပ်စိုတ်ယဲသြ၊၊" (လိက်ဟတ္ထိပါလ၊၊ အစွောံ၊၊) = "ဘေးမှလွတ်မြောက်၍ အလွန်ဝမ်းသာ၏၊၊"/ "ဍောင်ၜိုတ်ယဲသြ၊၊" (လိက်မိဒေဝကိန္နရဳ၊၊ နာဲသိုက်ဇု၊၊) = "အလွန်အမင်းပင်ပန်းသည်၊၊"
ကၠာဟွံဟာပ်ပုင်ယဝ်သစ ပၟတ်ဂၞဴပၠိုတ်အာ ယဲအာံမပံက်က္တဵုဒှ်ရ၊၊ ယဲပန္နရိုက်က္တဵုဒှ်ရမိဂ္ဂး၊၊" (သၠပတ်ဒ္ၚောဝ်သၜောံ)
◉ ယဲဒိုက် (န) = အနာရောဂါ၊၊/ "ယာံရမဒးပြိုက်ပျဲပျာံညးတုန်လေဝ် ပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ဂၠိုင်ကဵုဝဳဝဲ ဂၠိုင်ကဵုယဲဒိုက်သန်၊၊" (ဇ - ၁၄၉၊၊ အစွောံ၊၊) =
"သူတစ်ပါးတို့အား သတ်ဖြတ်ညှဥ်းဆဲသောသူသည် လောက၌ ရန်သူများ၏၊ အနာရောဂါများ၏၊၊"/
"မၞးတံမသက္ကုယဲဒိုက်ဒှ်ညိဟာ၊၊" (ဇ - ၄၃၆၊၊ အစွောံ၊၊) =
"သင်တို့သည် အနာရောဂါကင်းပါကုန်၏လော၊၊
"/ (ကြိ) ဖျားနာသည်၊၊/
"ကာလဇကုမယဲဒိုက်မ္ဂး ညးမင်မွဲဝဳပရာဇကု ဒးနွံရောင်၊၊" =
"မိမိဖျားနာသောအခါ မိမိကို စောင့်ရှောက်ပြုစုမည့်သူ ရှိရပါမည်၊၊"
◉ ယဲဝေဒနာ (န) = ရောဂါဝေဒနာ၊၊/ "ယဲဝေဒနာမဇၞော်ဂှ် ဒှ်တဴရ၊၊" (ဇ - ၃၄၆၊၊ အစွောံ၊၊) = "ကြီးစွာသောရောဂါဝေဒနာဖြစ်၏၊၊"
◉ ယဲသ၊ ယဲသြ (ကြိဝိ) အလွန်အမင်း၊၊ အလွန်တရာ၊၊/ ဂၠိုင်သန်ယဲသ = အရေအတွက် အလွန်များစွာ၊၊/
"ဂွံဗၠးနူဘဲ၊ မိပ်စိုတ်ယဲသြ၊၊" (လိက်ဟတ္ထိပါလ၊၊ အစွောံ၊၊) =
"ဘေးမှလွတ်မြောက်၍ အလွန်ဝမ်းသာ၏၊၊"/
"ဍောင်ၜိုတ်ယဲသြ၊၊" (လိက်မိဒေဝကိန္နရဳ၊၊ နာဲသိုက်ဇု၊၊) =
"အလွန်အမင်းပင်ပန်းသည်၊၊"
ကလေၚ်သီကေတ်လဝ် နူ "https://mnw.wikipedia.org/wiki/ယဲ"