ဝဳကဳပဳဒဳယာ

မဳတာ: အရာမတၞဟ်ခြာ အကြာ မူတၞဟ်ဂမၠိုင်

ရာဇဝင်ကို အပြန်အလှန်အားဖြင့် ဝင်ကြည့်ရန်
← အရာမပလေဝ်ဒါန်လဝ် တြေံမပလေဝ်ဒါန်လဝ် တၟိနူဂှ် →
Content deleted Content added
မြင်ကွင်းဝီကီစာသား
No edit summary
လာင် ၂၁-
'''မဳတာ''' ('''metre)''' (အင်္ဂလိက်) '''meter''' (အမေရိကာန်) (ကၠုင် နူအရေဝ်ပြင်သေတ် ''mètre'', နူတမ် ကၠုင်နူ ဂရိတ် μέτρον, "measure") ဝွံ မဒှ်ဗ္ၜတ်တမ် သွက်ဂွံၜတ် ဇမၠိင် ပ္ဍဲကဵု သၞောတ်ဗ္ၜတ်ဂၠးကဝ် (International System of Units (SI)) ရ။ မဳတာဂှ် ယဝ်ရ ချူဖ္ဍန် နကဵုသင်္ကေတမ္ဂး ချူ နကဵု '''m'''ရ။ နကဵုဘာသာမန်ဂှ် ဟွံစၟတ်သမ္တီဏီဖိုဟ်ရ။
 
မဳတာဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ် အတိုင်ဇမၠိင် လျးမအာစိုပ် ပ္ဍဲစမၠး ပ္ဍဲကဵု အခိင်ကာလ 1/299.792.458 [[စက္ကစက္ကာန်]] (ဟီုမွဲသာ်ပၠန် ၜိုတ် 0,0000000033564 စက္ကစက္ကာန် ဂှ်လျးအာစိုပ် ဂွံဇမၠိင် မွဲမဳတာ)ရ။ မဳတာဂှ် စၟတ်သမ္တီ ပံက်လဝ် ပွံက် နကဵုတၠပညာပြင်သေတ် နူတမ်မူလ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၇၉၃ နကဵု ဇမၠိင် နူကဵု အဳကွေတာ စဵုစိုပ် ရိပၞေဟ်ဂၠးတိသၟဝ်ကျာ မတတ်အာ ဍုင်ပဴရေတ်ဂှ် ဒကုတ်ထောအ် စှ်မဳလဳယာန်ဒကုတ် (10.000.000) မ္ဂး မွဲဒကုတ်ဂှ် ဒှ်ဇမၠိင် မွဲမဳတာရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဇမၠိင်ခ္ဍမ်ဂၠးတိဂှ် နွံဒၟံင် ၜိုတ် ၄၀ ၀၀၀ ကဳလဝ်မဳတာ ရ။
 
== ပွံက် ==
မဳတာဂှ် စတမ်နူ ၂၀ မေ ၂၀၁၉ ဂှ်တုဲ ပလဝ်ဒတန် နကဵု ပွံက် အသိင်ပရဟ်လျး ပ္ဍဲစမၠး မတုပ်ကဵု 299,792,458 ပ္ဍဲအခိင်ကာလ ပွိုင်မွဲစက္က။ပွိုင်မွဲစက္ကာန်။ မွဲစက္ကဂှ်မွဲစက္ကာန်ဂှ် ပံက်လဝ် ပွံက် မဒှ်အခိင်ကာလ လလအ် ကသဳဓါတ် ဓါတ်သေသဳယာမ် (Caesium) Δ𝝂<sub>𝐂𝐬</sub>ရ။ ပွံက်ဏအ်ဂှ် တုပ်ကဵု ပွံက် မပလဝ်ဒတန် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၃ "မဳတာဂှ် နွံဇမၠိင် လျးမအာ ပ္ဍဲစမၠး ပ္ဍဲအခိင်ကာလ လလအ် ပွိုင် 1/299.792.458 စက္ကစက္ကာန်" ဂှ်ရ။<ref>Bureau International des Poids et Mesures (20. maj 2019). [https://www.bipm.org/utils/en/pdf/si-mep/SI-App2-metre.pdf Mise en pratique for the definition of the metre in the SI], side 1.</ref><ref name="bipm9"/>
 
===ပွံက် တမၠာ===
လာင် ၃၃-
ပ္ဍဲအခိင်ကာလ အကြာ ၁၉၆၀ ကဵု ၁၉၈၃ ဂှ် ပံက်လဝ် ပွံက်မဳတာ နကဵု ပရဟ်လပှ်လလဳ 1.650.763,73 အလန် မဗလး နူကဵုဓါတ်ကြပ်ထောန်-၈၆ (Krypton-86) အကြာ အကာဲအရာ ဒြဟတ်ၜါဂှ်ရ။ နကဵုနဲဏအ်ဂှ် ချိုတ်ပၠိုတ် ဂၠိုင်နူ နဲတြေံဂှ် ၅၀ အလန်ရ။<ref>Harald Simonsen (1999) ''[http://old.dops.dk/pictures/pdf/archive/1999/99_2_art1.pdf Realisering af meteren ved frekvensstabile lasere]''. Dansk Institut for Fundamental Metrologi.</ref>
 
ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၃ မဳတာဂှ် ပံက်လဝ် နကဵုပွံက် မဒုင်သဇိုင် ကုဒမြိပ်လျး မအာစိုပ် ပ္ဍဲစမၠး ပ္ဍဲအခိင် 1/299.792.458 [[စက္ကစက္ကာန်]]ရ။
 
== ဗ္ၜတ်မဳတာ နကဵု အေတ်အာင် ==
ကလေၚ်သီကေတ်လဝ် နူ "https://mnw.wikipedia.org/wiki/မဳတာ"