သာန်ဝေန်: အရာမတၞဟ်ခြာ အကြာ မူတၞဟ်ဂမၠိုင်

No edit summary
No edit summary
လာင် ၈၉-
'''နာဲသာန်ဝေန်''' (ဦးစံဝင်း)ဝွံ ဒှ်အစာပုရာန် (archaeologist)) ကေုာံ အစာဝင် ဂကူမန်မွဲတၠ၊ မကေင် ယိုက်ဂၠေင်လဝ် တာလျိုင် နဒဒှ် လစှ်ေဒါရိုက်တာ ပ္ဍဲ ဌာနကဍိုက်ကဍိုပ်သုတေသနဝင် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ မွဲရ။ ပ္ဍဲပရေင်ကမၠောန်ပုရာန်ညးဂမၠိုင်ဂှ် ကမၠောန်မၜံက်ခါဲ သုဝဏ္ဏဘုမ္မိ ကေုာံ ဂၠိုက်ဂၠာဲ လ္ၚတ်ဝင် နကဵုကွတ်ပုရာန် ပ္ဍဲကဵု ဒေသသကုတ် ဍုင်ဗၟာ လပါ်သၟဝ်၊ မဒှ်ဒေသပုရာန် ဍုင်ဂကူမန်တြေံဂမၠိုင်ရ။ တုဲပၠန် လိက်ကၞပ်ဝင် မဒုင်သဇိုင် ကုကွတ်ပုရာန်တုဲ ချူပ္တိတ်လဝ် လိက်ကၞပ်ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠေင်ကီုရ။ လိက်ကၞပ် သုဝဏ္ဏဘူမိ သုတေသန (Research on Suvannabhumi) ဂှ် သၞာံ ၂၀၁၃ ဂှ် ကလိဂွံ လာပ်လိက်ပတ်ကောန်ဂကူ (အမျိုးသားစာပေဆု) နူကဵု အလဵုအသဳကၟိန်ဍုင်ဗၟာရ။ နာဲသာန်ဝေန် ဝွံ ကမၠောန်သုတေသန ကေုာံ ကမၠောန်ပုရာန်ဂှ် ညးဆက်ကၠောန်ကၠုင် စဵုလအိတ်ဘဝ။
 
==ဘဝသၟတ် ကေုာံ ပရေင်သ္ၚိကၟိန်ပရေင်ပညာ==
နာဲသာန်ဝေန်ဝွံ ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲကွာန်(ဖြူဘကျေးရွာ) ပွိုင်ဍုင်ပံင်၊ သရိုင်သဓီု ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၄၇ ဂိတုအံက်တဝ်ဗါ ၂၈ (သက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၃၀၉ ဂိတုကထိုန်ပေင်) ဇရေင်မိမဂကူမန်ၜါ နာဲထောန်တေန် (ထွန်းတင်)၊ မိကျေန်မျာင် (ကျင်မြိုင်)။ ပ္ဍဲအခိင်ဘဝသၟတ်တေအ်ဂှ် ညးကတ်လ္ၚတ်မံင်လဝ်ဘာ ဘာတန်မူလကွာန်ဖြူဘ၊ ဘာတန်လဒေါဝ် ကွာန်ယင်င္ၚိန်၊ ဘာတန်သမၠုင်အလဵုအသဳ ဍုင်ပံင် ကဵု ဘာတန်သမၠုင်အလဵုအသဳ စၟတ် (၁) ဍုင်မတ်မလီု။ သၞာံ ၁၉၆၄ ညးတိတ် နူဘာ မကလိဂွံ စၟတ်တဲမတိတ်နူဘာတန်သမၠုင် (တန်းမြင့်ကျောင်းထွက်လက်မှတ်ရစာမေးပွဲ S.L.C)တုဲ သၞာံ ၁၉၆၈ ဂှ် လုပ်ကၠောန်ကမၠောန် နဒဒှ် အစာဘာတန်မူလ။ နူဂှ် သၞာံ ၁၉၇၀-၁၉၇၅ ဂှ် တိုန်ဘာသိပ္ပံအစာ ဍုင်မတ်မလီု သွက်ဂွံပ အစာဘာ ဘာတန်မူလ ကဵု ဘာတန်လဒေါဝ်၊ ဂွံအံင်ကေတ်တုဲ လုပ်ယိုက်ဂၠေင်ကမၠောန်အစာဘာ ပ္ဍဲ တန်လဒေါဝ် ကွာန်အလှာက်၊ ပွိုင်ဍုင်ပံင်၊ အစာဘာတန်လဒေါဝ် ပ္ဍဲ ဘာတန်သမၠုင် စၟတ် (၆) ဍုင်မတ်မလီု။<ref name=record/>
 
ဟိန်မကၠောန်ဒၟံင်ကမၠောန် နဒဒှ်အစာဘာတန်လဒေါဝ်ဂှ် လုပ်သွဟ်လိက် တန်သမၠုင် နဒဒှ်မလုပ်သွဟ်မ္ၚးတုဲ သၞာံ ၁၉၇၅ ဂှ် ဂွံအံင်ဇၞးကေတ် ပရေင်ပညာသဇိုင်တန်သမၠုင်ရ။ သၞာံ ၁၉၇၆ ဂှ် တိုန်တက္ကသိုလ် နကဵုအစဳအဇန်ဗတောန်ဇမ္ၚောဲ။ သၞာံ ၁၉၇၉ ဂှ် ကလိဂွံ တဆိပ်ကြာဝိဇ္ဇာ နကဵု ဘာသာဝင်၊ ဟိုတ်မကလိဂွံ စၟတ်မဆက်တိုန် တန်မဟာဝိဇ္ဇာဂွံတုဲ လုပ်ဆက်တိုန် တန်မဟာဝိဇ္ဇာ ပ္ဍဲတက္ကသိုလ်လ္ဂုင်ရ။ မွဲလပါ်ဂှ် ဆက်ကၠောန်အာ ကမၠောန်အစာဘာ တန်သမၠုင် ပ္ဍဲဘာတန်သမၠုင် စၟတ်(၃) ပွိုင်ဍုင်ဗဟာန်၊ ရးလ္ဂုင်ရ။ နကဵု က္ဍိုပ်လိက်သုတေသန "တင်လ္ၚတ်ပဏာမ ဍုင်တြေံဂမၠိုင် မနွံအကြာ ၜဳသတိုင် ကဵု ၜဳသြင်လောန် (စစ်တောင်း နှင့် သံလွင်မြစ် နှစ်သွယ် စပ်ကြားဒေသရှိ ရှေးမြို့ဟောင်းများအား ပဏာမလေ့လာချက်" ဂှ် နာဲသာန်ဝေန် ဂွံအံင်ဇၞးကေတ် တန်မဟာဝိဇ္ဇာ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၈ ဂိတုဇာန်နဝါရဳ နူကဵု တက္ကသိုလ်လ္ဂုင်ရ။ သၞာံ ၁၉၉၈ ဂှ် နာဲသာန်ဝေန် ဂွံအံင်ဇၞးကေတ် တဆိပ်ကြာဒဳပလဝ်မာပုရာန် (ရှေးဟောင်းသုတေသနဒီပလိုမာဘွဲ့)။ တုဲပၠန် ပရေင်ပညာ မကတ်လ္ၚတ်လဝ် နူကဵု ဍုင်သအာင်မ္ဂး သၞာံ ၁၉၉၂ ဂှ် အာတိုန် တန်ဗတောန် Record Management Training ပ္ဍဲတိုက်စၟတ်သမ္တီအိန္ဒိယ၊ ဍုင်နယျူဒေလဳ၊ ရးနိဂီုအိန္ဒိယ။ အကြာသၞာံ ၁၉၉၈ ကဵု ၂၀၀၀ ဂှ် အာလ္ၚတ်လဝ် Study on Thai Language and History of Thai-Myanmar relations ပ္ဍဲတက္ကသိုလ်စူဠာလောင်ကောန်၊ ရးနိဂီုသေံ ကီုရ။<ref name=record>Win Win Phyo, collecting for Mon Wikipedia by Win Win Phyo, U San Win's daughter, in 2021 </ref>
 
အခိင်ညးမစိုပ်အဝဲဂှ်သၞာံ ၁၉၆၉ဂှ် နာဲသာန်ဝေန် ဒက်သ္ၚိကၟိန် ကုဒေါ်အေးသန်း<ref name=record/> မဒှ်ကောန် ဦးချစ်မွှေး ဒေါ်မရီတုဲ ကလိဂွံ ကောန်ဇာတ် သီုဖအိုတ်ကောန်တြုဟ်မွဲ (၅)။ကောန်ဗြဴပန်။ အခိင်ညးမစုတိဂှ် ညးကလိဂွံ ကောန်စဴ ပန်တၠရ။<ref name=invite/>
 
==ကမၠောန်ပုရာန် ကေုာံ သုတေသနဝင်==
ကလေၚ်သီကေတ်လဝ် နူ "https://mnw.wikipedia.org/wiki/သာန်ဝေန်"