တိက်: အရာမတၞဟ်ခြာ အကြာ မူတၞဟ်ဂမၠိုင်

'''တိက်''' ({{Lang-en|sleep}})ဂှ် ဒှ်ဒတန် မဇူ စိုတ် ကေုာံ ကာယ အတိုင်သဘာဝ မကၠောန်ပဒၟံင် အတိုင်လၟေင်င်တုဲ သီုဒှ်အခိင် ကၠေင်က္ဍဟ် မဖျေဟ်ဒၞာဲ အရာမဗတောန် မတီလဝ် တၟိတၟိတအ်ရ၊၊<ref>[http://www.sciencenews.org/view/generic/id/69096/title/Sleep_makes_the_memory Sleep Makes The Memory – Science News]</ref> သတိက်ဂှ် ဒှ်အရာ ကိစ္စဇၞော် သွက်လမျီု အိုတ် ကုသတ်မမဴတှ်တအ်ကီု သီုကဵု ဂစေံကၞေမ်တအ်ရ၊၊ တိရစ္ဆာန်တၞဟ် ဗီုကဵု က၊ ၚုဲ၊ ကေုာံ စၟစၟောန်တအ်လေဝ် နွံပၟိက် အခိင်တိက်ကီုဟာဂှ် စဵုကဵုလၟုဟ် ဟွံတီကၠးကၠးဏီဖိုဟ်ရ၊၊ မၞိဟ်အဝဲဇၞော်လ္ၚဵု ပ္ဍဲအခိင် မွဲတ္ၚဲမွဲဗတံ (၂၄ နာဍဳ)ဂှ် နွံပၟိက် အခိင်တိက် ၈-၉ နာဍဳတုဲ မၞိဟ်အဝဲဇၞော် လ္ၚဵုတအ်ဂှ် ကလိဂွံသတိက် ၅-၆ နာဍဳမ္ဂး ရုံဂပ်ရ၊၊ ကောန်ၚာ်တအ်ဂှ် နွံပၟိက် အခိင်သတိက် ဂၠိုင်နူ မၞိဟ်အဝဲဇၞော်တအ်ရ၊၊

 

သတိက်ဂှ် နွံကဵု အခိင်ကာလကဆံင်ကဆံင် မဂေတ်လန်ဒၟံင် ရေင်သကအ် - လှိင်၊ သတိက်ကဍာ၊ သတိက်ဇမျိုဟ် ကေုာံ သတိက်နက်ဇမျိုဟ် ရ၊၊ သတိက်ကဍာဂှ် ဟိုတ်နူမတ်မချဳဒၟံင်တုဲ နကဵုဘာသာအင်္ဂလိက် (rapid eye movement) ဂှ် ခဍန်ချူ REM တုဲ သတိက်ဇမျိုဟ်ဂှ် ဟိုတ်နူ မတိက် မတ်ဟွံချဳတုဲ ညးဖဍန်ချူ non-REM ရ၊၊ သတိက်ကဍာ ဂှ် လှိင်ဖိုဟ်ရ ဆဂး အာရီုတၞဟ် ဗွဲမဂၠိုင် ကၠောန်ဒၟံင် ကမၠောန်ဖိုဟ်ဂှ်ရ ပွမလ္ပအ်တအ်လေဝ် ကတဵုဒှ် ပ္ဍဲအခိင်ကာလဏအ်ရ၊၊ ကလိဂွံ အခိင် သတိက်နက်ဇမျိုဟ် ဂၠိုင်ခ္ဍင် တ္ၚဲယးမ္ဂး မၞိဟ်မြဟ်မြဴ ဂၠိုင်ခ္ဍင်ရ၊၊ အခိင်ကာလ သတိက်ကဍာ (ဝါ) သတိက် REM ဂှ် ကိစ္စဟွံဇၞော် ၜိုန်ရ မၞိဟ်တအ် ထေင်ကီုလေဝ် တၠပညာတအ် စမ်ၜတ်တုဲ ဂွံတီကေတ် သတိက်REM ဂှ် ဒှ်အရာကိစ္စဇၞော် ပ္ဍဲအရာ မဇၞော်မောဝ်ပတိုန် ကၠေင်က္ဍဟ်၊ မဂိုင်ဒေပ် ဖျေဟ်ဒၞာဲ အရာမဗတောန်/တီလဝ် ကေုာံ အရာမစၟတ်သမ္တီတအ်ရ၊၊<ref>Søvn - hvad er normalt? [https://netdoktor.dk/tema/soevn/normal_soevn.htm netdoktor.dk]</ref>