ဝဳကဳပဳဒဳယာ

မုဟ်သုန်

မုဟ်သုန်(အၚ်္ဂလိက်: monsoon) ဟီုမ္ဂးဂှ် ဒှ်ကျာဥတု မပိုက်ကၠုင်တုဲ ပြံင်လှာဲကဵု ရာသဳ၊[၁] ပ္ဍဲဒေသမန်မ္ဂး ကျာမုဟ်သုန်ဂှ် ပိုက်ကၠုင် နူဒိုဟ်နေရတိတုဲ နူဥတုကညင်ဂှ် ဗစိုပ်ဗဒှ် ဥတုဗြဲရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ မုဟ်သုန်ဂှ် ဒှ်ရာသဳဥတု မပြံင်လှာဲ လၟေင်င်သၞာံ ဟိုတ်နူအသိင် ဓါတ်ဂမ္တဴ ပြံင်လှာဲဒၞာဲ ပ္ဍဲဂၠးတိဏအ်တုဲ ကတဵုဗဒှ်ကဵု ဗြဲကျာ ပ္ဍဲဗလးတိ ကေုာံ ၜဳရ၊၊[၂][၃] ဗွဲဓမ္မတာမ္ဂး စၞးမအရေဝ် မုဟ်သုန်ဂှ် ကော်စ ဥတုဗြဲရ၊၊[၄] ဒၞာဲသၞောဝ်မုဟ်သုန် အဓိက မကတဵုဒှ် ပ္ဍဲဂၠးတိဏအ်ဂှ် ဒေသအဖရိက-ပလိုတ်၊ အာရှ အဝ်သတေလျ တအ်တုဲ ဒၞာဲတၞဟ် ဗီုကဵုဂၠးတိ ကလေင်သၟဝ်ကျာ ကေုာံ အမေရိကသၠုင်ကျာတအ်ဂှ်လေဝ် နွံညိညကီုတုဲ ကော်စ ကျာမုဟ်သုန် ထေက်ဟွံထေက်ကဵု ဒးပါ်ပါဲညိရ၊၊ ဆဂး ဟွံတၞဟ်ခြာကွေဟ်ဟ်ရ၊၊[၅] မအရေဝ်မုဟ်သုန်ဝွံ နူအခိင်လဵု မန်တအ် မစ ရပ်စပ်ကၠုင်ဂှ် ဟွံတီကေတ်ရ၊၊ ပ္ဍဲအရေဝ်ဓမ္မတာမ္ဂး ဥတုဗြဲဟေင် မစကာကၠုင်ဒၟံင်တုဲ ပ္ဍဲကဵုပရိုင်ဗြဲကျာဟေင် မဂွံမိင်ကေတ်ဂၠိုင်ရ၊၊ မအရေဝ်မုဟ်သုန်ဝွံ ပ္ဍဲအရေဝ်အင်္ဂလိက်ဂှ် စရပ်စပ်ကၠုင် နူအခိင် အင်္ဂလိက်မပကင်ရင် ပ္ဍဲအိန္ဒိယရ၊၊[၆][၇]

ဗီုမတ်ဗြဲမုဟ်သုန် လတူဍုင်လက်ကနဴ (Lucknow) တွဵုရး ဥတ္တရ ပြဒေသ် (Uttar Pradesh)၊ ကၟိန်ဍုင်အိန္ဒိယ

နိရုတ္တိ ပလေဝ်ဒါန်

မအရေဝ်မုဟ်သုန် ဝွံ ဒုင်သဇိုင် ကုလိက်အဘိဓာန်အင်္ဂလိက်-မန် နာဲထောန်ဝေတုဲ မချူလဝ်ရ၊၊ မအရေဝ်ဝွံ မန်တအ် လွဳစလဝ် နူအင်္ဂလိက် monsoon မွဲကဆံင်ဒှ်မာန်ရ၊၊ မအရေဝ်အင်္ဂလိက်ဂှ် ညးတအ် ကေတ်နူ အရေဝ်ပဝ်တူဂြဳmonção၊ ပဝ်တူဂြဳဂှ် ကေတ်နူ အရေဝ်တမ်မူလ အာရာပ် mawsimموسم မဂွံအဓိပ္ပါယ် ရာသဳ ရ၊၊ အရေဝ်အင်္ဂလိက် monsoon ဂှ် ကၠုင်နူအရေဝ်ဒါတ် monsonလေဝ် ဒှ်မာန်ကီုရ၊၊[၈]

ဝင် ပလေဝ်ဒါန်

ဟိုတ်ကျာမုဟ်သုန် မကတဵုဒှ် ပ္ဍဲအာရှဂှ် ဆက်စပ်ဒၟံင် ကုတိလမၠးကုန် တိဗေတ် (Tibetan Plateau)မကတဵုဒှ်ကၠုင် ဟိုတ်နူကဵု တိုက်သၟတ်အိန္ဒိယ ကဵု အာရှၜါ စုက်ရေင်သကအ် မလောန်ကၠုင် ၜိုတ် ၅၀ မဳလဳယာန်သၞာံတအ်ရ၊၊[၉] ဟိုတ်နူ ဒၞာဲဒတန်တိ ပြံင်လှာဲတုဲ တိုက်သၟတ်အိန္ဒိယဂှ် ဆုဲပြံင်ကၠုင် စုက်ကု တိုက်အာရှတုဲ တိုက်သၟတ်အန္ဒိယဂှ် ဓရိုဟ် တိလမၠးကုန်တိဗေတ် သီုကဵုဒဵု ဨဝရာဇ် ကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ၊၊ လ္ၚတ်ရံင် ၜဳအာရာပ် (Arabian Sea) ကေုာံ ဗီုကျာလပိုက် ပ္ဍဲဒေသ တိလမၠးကုန်လောအေသ် ဍုင်ကြုက် (:en:Loess_Plateau|Loess Plateau)တုဲ တၠပညာဘူမိဗေဒတအ် ပတှ်ေကေတ် မုဟ်သုန် စကတဵုဒှ် ပ္ဍဲအခိင်ၜိုတ် ၈ မဳလဳယာန်သၞာံတေအ်ရ၊၊ အတိုင်မလ္ၚတ်ဆဵုကေတ် နူကဵု ဇမြတၞံဆု (plant fossils) နူၜဳသၠုင်ကျာကြုက်တုဲ ဂွံတီကေတ် မုဟ်သုန် စကတဵုဒှ် အကြာ ၁၅-၂၀ မဳလဳယာန်သၞာံ ဆက်စပ်ဒၟံင် ကုတိလမၠးကုန်တိဗေတ် မကတဵုဒှ်ကၠုင်ဂှ်ရ၊၊[၁၀] လ္ၚတ်ရံင် တၞံပ္ဍဲကဵုၜဳတုဲ စှ်ေစိုတ် မုဟ်သုန်အိန္ဒိယဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုင်ဇေတ်တ် ပ္ဍဲအခိင် ၜိုတ် ၅ မဳလဳယာန်သၞာံ မတုဲကၠုင်တေအ်၊ မဒှ်အခိင် ခေတ်ဍာ်ကလောအ် ဗလးမုက်ၜဳ သဝ်စှ်ေတုဲ ပၞောက်ၜဳအေန်ဒဝ်နဳရှာ Indonesian Seaway ကၟာတ်၊၊ ကတဵုဒှ်ကၠုင် ဗီုဏအ်တုဲ ဍာ်ဂံက်က် နူၜဳပါစဳဖိစ်ဂှ် ဇွောဝ်ကၠုင် ပ္ဍဲၜဳအိန္ဒိယတုဲ ဓါတ်ဂမ္တဴ ပ္ဍဲဍာ်ၜဳအိန္ဒိယဂှ် အောန်စှ်ေတုဲ ဗဒှ်ကဵု ကျာမုဟ်သုန်ရ၊၊[၁၁]

ဂလိုင်လၟိဟ်ဗြဲ ပလေဝ်ဒါန်

 
ပ္ဍဲ ဂိတုမေ ၂၈၊ ပ္ဍဲအခိင်ကညင်
 
ပ္ဍဲ ဂိတုအဝ်ဂေတ် ၂၈၊ ပ္ဍဲအခိင်ကသီု
en:Western Ghats ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၀
This visualization shows the Asian monsoon and how it develops using observational and modeled data. It also shows some of the impacts.

ဂလိုင်လၟိဟ်ဗြဲမုဟ်သုန်ဂှ် မွဲဒေသ ကဵုမွဲဒေသ ဟွံတုပ်ရေင်သကအ်ရ၊၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် ဂွံဆတိဍာ် တဵုလွဳစ ဂွံညိတုဲ ပ္ဍဲဒေသလ္ၚဵုတအ်ဂှ် ကလိဂွံဍာ်ရုံဂပ်တုဲ တိဍာ်ဍာပ်ဍဴအာတုဲ တဵုသြောအ်ခရိုင်ဍာ်ဂွံရ၊၊

မုဟ်သုန် အိန္ဒိယ (မုဟ်သုန် ပ္ဍဲဍုင်မန်လေဝ် ပါလုပ်လၟိဟ် ပ္ဍဲမုဟ်သုန်အိန္ဒိယ)ဂှ် ဒၞာဲဗွဲမဂၠိုင် ဗဒှ်ကဵု ဒၞာဲမသ္ၚေက်ဍာပ်ဍဴရ၊၊ နကဵုဥပမာ ရံင်ကေတ် ဗီုဓါတ် မတက်လဝ် ပ္ဍဲ Western Ghats ပ္ဍဲအခိင်ကညင် ကဵု အခိင်ဗြဲ၊၊ ပ္ဍဲဒေသတအ်ဂှ် ကလိဂွံဍာ်ရုမ်ဂပ်တုဲ တဵုသြောအ်ကလိဂွံဖအိုတ်ရ၊၊

ဗီုကတဵုဒှ် ပလေဝ်ဒါန်

 
A: ကျာၜဳ; B: ကျာဒဵု

မုဟ်သုန်ဂှ် ဒှ်ကျာၜဳ မၞုံကဵုအသိင်ထတ်[၁၂] မကတဵုဒှ် ပ္ဍဲအခိင်ကာလ သၟုဟ်ဂမ္တဴ ပ္ဍဲဒဵု/တိ ကတဴလောန် ဟွံသေင်မ္ဂး ဂံက်လောန် နူကဵု ဓါတ်ဂမ္တဴ ပ္ဍဲကဵုၜဳမှာသၟိတ်ရ၊၊ ပ္ဍဲလတူဗလးၜဳဂှ် ဂမ္တဴပ္ဍဲကျာ ပတုပ်ကဵုဒၞာဲဒဵုမ္ဂး ညိင်ဂၠိုင်ရ၊၊ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ဍာ်ဂှ် ပတောအ်ၜတ် ကုတိမ္ဂး အစောံစရာဲမဒုင်ဒဝ်ဓါတ်ဂမ္တဴ (heat capacity) (3.9 to 4.2 J g−1 K−1) သၠုင်နူတိ၊၊[၁၃] မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ဍာ်ဂှ် နွံကဵု ကောန်ဒုက်ရှေန် (conduction) မစၠောအ်ကဵု ဓါတ်ဂမ္တဴ နူမွဲဒၞာဲ ကဵုမွဲဒၞာဲ စဵုကဵုဒၞာဲၜါဂှ် ဒှ်ဓါတ်ဂမ္တဴတုပ်၊၊ ဥပမာ ဍာ်မၞုံဓါတ်ဂမ္တဴကၠံဒဳဂရဳ မွဲခေါက်ဂှ် ကေတ်နင် ဍာ်မၞုံကဵု ဓါတ်ဂမ္တဴ သုညဒဳဂရဳ မွဲခေါက် ၜါဂှ်ပံင်ထောအ်မ္ဂး ဓါတ်ဂမ္တဴ နူကဵုဍာ်ဂမ္တဴဂှ် ကၠောအ်အာ ဒၞာဲဓါတ်ဂံက်ဂှ်တုဲ သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒှ်အာ ဓါတ်ဂမ္တဴ ၅၀ဒဳဂရဳ၊၊ သီုကဵု နွံကဵု ကောန်ဝေက်ရှေန် (convection) မပြံင်လှာဲကဵု ဒၞာဲ၊ ဥပမာ ဍာ်ဂှ် ကဵုဓါတ်ဂမ္တဴ ဗွဲသၟဝ်မ္ဂး ဍာ်ဂမ္တဴဂှ် တိုန်အာ လတူ၊ ဍာ်ဂံက်လတူဂှ် သှ်ေအာသၟဝ်၊၊ ပ္ဍဲကဵုဒဵု မပ္တံကဵု တိ၊ ဗတဳ၊ တၟအ်တအ်ဂှ် အစောံစရာဲမဒုင်ဒဝ်ဓါတ်ဂမ္တဴ (0.19 to 0.35 J g−1 K−1) သဝ်နူကဵုဍာ်၊[၁၄]တုဲပၠန် အရာတအ်ဂှ် ပ္ဍဲအရာမစၠောအ် ဓါတ်ဂမ္တဴဂှ် နွံဆ ကောန်ဒုက်ရှေန် သၟးတုဲ ဟွံမဲကဵု ကောန်ဝေက်ရှေန်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဓါတ်ဂမ္တဴ ပ္ဍဲဍာ်ဂှ် ပြံင်လှာဲလောဲတုဲ ဓါတ်ဂမ္တဴ ပ္ဍဲတိတအ်ဂှ် လအ်ပြံင်လှာဲ မလေပ်တန်ကြန်လအ်ရ၊၊

နကဵုလၟေင်ဂၠးတိ မဂေတ်ဒၟံင်တ္ၚဲ စိုပ်နူကဵုဂိတုမာတ် စဵုကဵု ဂိတုသေတ်တေန်ပါဂှ် လျးပသာန်တ္ၚဲ စိုပ်အဳကွေတာ လပါ်သၟဝ်ကျာတပ်ပ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုဗလးၜဳကီု သီုကဵုဗလးဒဵု ပ္ဍဲသီုၜါဒၞာဲဂှ် ဓါတ်ဂမ္တဴ ဂၠိုင်တိုန်ကွေဟ်ဟ် ဗွဲမပြဟ်ရ၊၊ ပ္ဍဲဗလးတိဂှ် ကတဴဂၠိုင်၊ နကဵုသဘာဝ ဓါတ်ဂမ္တဴ မတိုန်လတူ၊ ဓါတ်ဂံက်စှ်ေသၟဝ်ဂှ် ကျာဂမ္တဴ ပ္ဍဲဗလးတိဂှ် တိုန်အာ ဗွဲလတူရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဗလးၜဳဂှ် ဓါတ်ဂမ္တဴ အောန်နူ ကဵုဗလးတိရ၊၊ ကျာပ္ဍဲကဵုၜဳဂှ် စှ်ေအာသၟဝ် ကျာနူကဵုဗလးတိရ၊၊ ဟိုတ်နူကျာဂံက် ကဵု ကျာဂမ္တဴၜါဂှ် ဓရိုဟ်ရေင်သကအ်တုဲ ကျာၜဳ ဂဂံက် မၞုံကဵုမဍုက်ဍေက်ဂှ် ကပိုက်လုပ်ကၠုင် ပ္ဍဲဗလးတိရ၊၊ ကျာမဍုက်ဍေက် (ကျာမၞုံကဵုသၟုဟ်ဗြဲ)ဂှ် စိုပ်ကၠုင် လတူဗလးတိရ၊၊ ကျာမဍုက်ဍေက် (moist air) စိုပ်ကၠုင် ပ္ဍဲဗလးတိတုဲ ဟိုတ်နူဓါတ်ဂမ္တဴ ပ္ဍဲဗလးတိဂှ် ကျာမဍုက်ဍေက်ဂှ် တိုန်အာ လတူသၠုင်င်၊ နူဂှ် ကျာမဍုက်ဍေက်ဂှ် ဒးကလေင်ဍဵုဖျေဟ် ပ္ဍဲဗလးၜဳပၠန်ရ၊၊ ဆဂး ပ္ဍဲအခိင်ကျာဂှ် မတိုန်စိုပ်ဗွဲလတူဂှ် သၟုဟ်ဍုက်ဍေက်ဂှ် စိုပ်အာကဆံင် မဒှ်ဍာ်မ္ဂး ဗြဲဂူစှ်ေကၠုင်ရ၊၊

ဗီုမကတဵုဒှ် ပ္ဍဲဒေသဍုင်မန်ဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲအခိင်ကညင် ဒေသရးအာရှလပါ်လဒေါဝ် မဒှ်ဒၞာဲဗလးတိတအ်ဂှ် ကတဴတုဲ ပ္ဍဲဗလးမှာသၟိတ်အိန္ဒိယ ကဵု မှာသၟိတ်ပစိဖိစ်ဂှ် ဂံက်၊ ဓါတ်ဂံက်နူမှာသၟိတ် ကဵု ဓါတ်ကတဴ နူဗလးတိ ၜါဏအ် ဟွံသၟဟ်တုဲ ကျာမဍုက်ဍေက် နူၜဳမှာသၟိတ်အိန္ဒိယဂှ် ပိုက်လုပ်ကၠုင် ဗွဲဒိုဟ်နေရတိတုဲ ကျာမဍုက်ဍေက်ဂှ် စိုပ်လတူဒဵုတုဲ ဟိုတ်နူဓါတ်ဂမ္တဴ လတူတိတုဲ ကျာဂှ် သၠုင်တိုန်အာ စိုပ်လတူ သၟုဟ်မဍုက်ဍေက် (မတ်ဗြဲ) စိုပ်ကဆံင်မဒှ်ဍာ်တုဲ ဂူစှ်ေကၠုင်ရ၊၊

ဗီုမုဟ်သုန် ဂၠးကဝ် ပလေဝ်ဒါန်

သ္ၚိအင် မထ္ၜးဒၞာဲ ကေုာံ အခိင်မုဟ်သုန် ပလေဝ်ဒါန်

ဒေသ မုဟ်သုန်/ဥတုဗြဲ ဗွဲသၟဟ် အခိင်မစိုပ် ဗွဲသၟဟ် အခိင်မအိုတ် တင်စၟတ်
Northern Mexico North American/Gulf of California-Southwest USA late May[၁၅] September incomplete wind reversal, waves
Tucson, Arizona North American/Gulf of California-Southwest USA early July[၁၅] September incomplete wind reversal, waves
Central America Central/South American Monsoon April[၁၆] October[၁၆] true monsoon
Amazon Brazil South American monsoon September[၁၆] May[၁၆]
Southeast Brazil South American monsoon November[၁၆] March[၁၆]
West Africa West African June 22[၁၇] Sept[၁၈] /October[၁၇] waves
Southeast Africa Southeast Africa monsoon w/ Harmattan Jan[၁၈] March[၁၈]
Kelantan, Malaysia Indo-Australian/Borneo-Australian October March
Phuket, Thailand Indo-Australian February/March December
Bangkok, Thailand Indo-Australian/Indian-Indochina April–May October/November persistent
Yangon, Myanmar Indo-Australian/Indian-Indochina May 25[၁၉] Nov 1[၁၉]
Colombo, Sri Lanka Indo-Australian May 25[၁၉] Dec 15[၁၉] persistent
Kerala, India Indian monsoon Jun 1[၁၉] Dec 1[၁၉] persistent
Jakarta, Indonesia Indo-Australian/Borneo-Australian November March abrupt
Lahore, Pakistan Indian monsoon late July[၁၉] Sep 1[၁၉]
Dhaka, Bangladesh Indo-Australian/Indian-Indochina mid-June October abrupt
Cebu, Philippines Indo-Australian/Borneo-Australian October March abrupt
Kaohsiung, Taiwan East Asian monsoon May 10[၁၉]
Taipei, Taiwan East Asian monsoon May 20[၁၉]
Kagoshima, Japan East Asian monsoon Jun 10[၁၉]
Seoul, Korea East Asian monsoon July 10[၁၉]
Hanoi, Vietnam East Asian monsoon May 20[၁၉]
Beijing, China East Asian monsoon July 20[၁၉]
Karachi, Pakistan Indian monsoon July 15[၁၉] August[၁၉]
Mumbai, India Indian monsoon July 10[၁၉] Oct 1[၁၉]
Darwin, Australia Australian monsoon Oct[၁၈] April[၁၈]

နိဿဲ ပလေဝ်ဒါန်

  1. ↑ Ramage, C. (1971). Monsoon Meteorology. International Geophysics Series. 15. San Diego, CA: Academic Press.
  2. ↑ Trenberth, K. E.; Stepaniak, D. P.; Caron, J. M. (2000). "The Global Monsoon as Seen through the Divergent Atmospheric Circulation". Journal of Climate. 13 (22): 3969–3993. doi:10.1175/1520-0442(2000)013<3969:TGMAST>2.0.CO;2.
  3. ↑ Zuidema, P.; Fairall, C.; Hartten, L. M.; Hare, J. E.; Wolfe, D. (2007). "On Air–Sea Interaction at the Mouth of the Gulf of California". Journal of Climate. 20 (9): 1649–1661. doi:10.1175/JCLI4089.1.
  4. ↑ "Welcome to Monsoon Season – Why You Probably Are Using This Term Wrong Archived ၂၀၁၆-၀၆-၃၀ at the Wayback Machine". 29 June 2016. Archived from the original on 30 June 2016.
  5. ↑ Rohli, Robert V.; Vega, Anthony J. (2011). Climatology. Jones & Bartlett Learning. p. 187. ISBN 978-0763791018. Archived from the original on 2013-06-19. Retrieved 2011-07-23
  6. ↑ Glossary of Meteorology (June 2000). "Monsoon". American Meteorological Society. Archived from the original on 2008-03-22. Retrieved 2008-03-14.
  7. ↑ International Committee of the Third Workshop on Monsoons. The Global Monsoon System: Research and Forecast. Archived 2008-04-08 at the Wayback Machine Retrieved on 2008-03-16.
  8. ↑ "monsoon, n." OED Online. June 2018. Oxford University Press. Retrieved 1 August 2018.
  9. ↑ ROYDEN, L.H., BURCHFIEL, B.C., VAN DER HILST, Rob, WHIPPLE, K.X., HODGES, K.V., KING, R.W., and CHEN, Zhiliang. UPLIFT AND EVOLUTION OF THE EASTERN TIBETAN PLATEAU Archived ၂၀၀၈-၀၅-၀၃ at the Wayback Machine. Archived 2008-05-03 at the Wayback Machine Retrieved on 2008-05-11.
  10. ↑ P. D. Clift, M. K. Clark, and L. H. Royden. An Erosional Record of the Tibetan Plateau Uplift and Monsoon Strengthening in the Asian Marginal Seas.Archived 2008-05-27 at the Wayback Machine Retrieved on 2008-05-11.
  11. ↑ Srinivasan, M. S.; Sinha, D. K. (2000). "Ocean circulation in the tropical Indo-Pacific during early Pliocene (5.6–4.2 Ma): Paleobiogeographic and isotopic evidence". Proceedings of the Indian Academy of Sciences - Earth and Planetary Sciences. 109 (3): 315–328. ISSN 0253-4126.
  12. ↑ "Sea breeze – definition of sea breeze by The Free Dictionary". TheFreeDictionary.com.
  13. ↑ "Liquids and Fluids – Specific Heats". Archived from the original on 2007-08-09.
  14. ↑ "Solids – Specific Heats". Archived from the original on 2012-09-22.
  15. ↑ ၁၅.၀ ၁၅.၁ "Southwest Monsoon 2017 Forecast: Warmer-Than-Average Conditions Could Lead to More Storms". Archived from the original on 2017-06-06. Retrieved 2017-06-06
  16. ↑ ၁၆.၀ ၁၆.၁ ၁၆.၂ ၁၆.၃ ၁၆.၄ ၁၆.၅ Silva, V. B. S.; Kousky, V. E. (2012). "The South American Monsoon System: Climatology and Variability" (PDF). In Wang, S.-Y; Gillies, R. R. (eds.). Modern Climatology. Rijeka: Intech. pp. 123–152. doi:10.5772/38565. ISBN 978-953-51-0095-9. Archived from the original (PDF) on December 15, 2017.
  17. ↑ ၁၇.၀ ၁၇.၁ Innovations Report. Monsoon in West Africa: Classic continuity hides a dual-cycle rainfall regime Archived ၂၀၁၁-၀၉-၁၉ at the Wayback Machine. Archived 2011-09-19 at the Wayback Machine Retrieved on 2008-05-25.
  18. ↑ ၁၈.၀ ၁၈.၁ ၁၈.၂ ၁၈.၃ ၁၈.၄ "West African monsoon". Archived from the original on 2016-06-25. Retrieved 2017-06-06.
  19. ↑ ၁၉.၀၀ ၁၉.၀၁ ၁၉.၀၂ ၁၉.၀၃ ၁၉.၀၄ ၁၉.၀၅ ၁၉.၀၆ ၁၉.၀၇ ၁၉.၀၈ ၁၉.၀၉ ၁၉.၁၀ ၁၉.၁၁ ၁၉.၁၂ ၁၉.၁၃ ၁၉.၁၄ ၁၉.၁၅ ၁၉.၁၆ ၁၉.၁၇ "Indian monsoon | meteorology". Archived from the original on 2016-08-01. Retrieved 2017-06-06.
ကလေၚ်သီကေတ်လဝ် နူ "https://mnw.wikipedia.org/w/index.php?title=မုဟ်သုန်&oldid=42099"