သာမူရာၚ်
သာမူရာၚ်ဝွံ (侍, /ˈsæmʊraɪ/) ဒှ်ဇာတ်သရာဲပၞာန်ကေုာံ ဇာတ်သၞာဲဒဴသၟိၚ် မၞုံက္ဆံၚ်အလံၚ်သၠုၚ်ပြဲ ပ္ဍဲခေတ်လဒေါဝ် (medieval) ကေုာံ တမ်ခေတ်တၟိ(early-modern) ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဂျပါန် နူဗွဝ်ကၠံ ၁၂ စဵုစိုပ်အခိၚ်မလီုလာ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၈၇၀ ဂမၠိုၚ်ရ။ ညးတအ်ဝွံ ဒှ်လိၚ်ခၟာၚ် (ကောန်ရဲတဲခွာ) ဒါၚ်မျဝ် (daimyo) (တၠတိဂူယာ) တအ်တုဲ ဂွံဒုၚ်လိၚ်စ နကဵုၚုဟ်ခိုဟ်ဟ်ရ။ ညးတအ်ဝွံ ဒှ်ညးမၞုံကဵုအသဝ်ဂုဏ်သြဇာ ဇၞော်သၠုၚ်ပြဲဗွဲတၟေၚ်တုဲ ရပ်ဇြၚ်ၜါတၞုၚ်ရ။ ညးတအ် မၚ်မွဲဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ပၞာန် (bushido)၊ ဟွံသ္ပကာကဵုဘဲဂိက္တာန်၊ ဟွံဖံက်သစ္စ၊ လုပ်ပေဲါဗ္တိုက်ပ္ဍဲခန်လွာဇကု ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ရ။ ပ္ဍဲခေတ်အေဝ်ဒဝ် (Edo) (၁၆၀၃-၁၈၆၈) ၜိုဟ်လလံသာယျာမံၚ်ဂှ် ညးတအ်ဒှ်ကၠုၚ် ဇမၞော်ဇွောံမ ကေုာံ ဝန်ဇၞော်ကေၚ်ကာ သွက်တၠတိဒါၚ်မျဝ်တအ်ဂှ်တုဲ က္လိဂွံဒုၚ်စသိုၚ်ပရေၚ်ဆဵုဗဂအုပ်ဓုပ်ကောပ်ကာဲ ကေုာံ ပရေၚ်ပညာရ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၈၇၀ ဂမၠိုၚ်ဂှ် ညးတအ် ဒှ်ကၠုၚ်လၟိဟ်မၞိဟ် ၅ တၟအ်ကၠံရ။ ပရေၚ်ပၠန်ဂတးမေဝ်ဂျဳ (Meiji Revolution) ဂှ် အုပ်ထောံနိဂီုကဵု အခန်ကဏ္ဍတၠတိညးတအ်ဂှ်ရ ညးတအ်လေဝ် ပြံၚ်လှာဲဒှ်အာတၠကမၠောန် ကေုာံ တၠပိုန်ဒြပ်တအ်ရ။ ပရူပရာစၟတ်သမ္တီညးတအ် ကေုာံ လွဟ်လက်နက်ညးတအ် သှ်ေဒၟံၚ်ဗွဲမပြာကတ် ပ္ဍဲယေန်သၞာၚ်ဂကူဂျပါန်တအ်ရ။
