ဝဳကဳပဳဒဳယာ

ကဝ်ဝိဒ်-၁၉

(ကလေၚ်ထ္ၜး နူ နဝ်ဝေလ် ကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ် (2019-nCoV))

ဝဳရုသ် မပကဵု ညံင်ဂွံဒှ်ယဲ ဂၠံင်ကျာယဓီု ဗွဲမသကာတ်မြဟ် ၂ (SARS-CoV-2)[၃][၄](2019-nCoV)[၅][၆][၇]ဝွံ မဒှ်ဂကူဝဳရုသ် positive-sense single-stranded RNA virus မွဲဂကူရ။[၈][၉] ဝဳရုသ်ဝွံ ပကဵု ညံင်ဂွံဒှ် ယဲကဝ်ဝိဒ်-၁၉ (COVID-19) တုဲ ဝဳရုသ်ဝွံ ကၠောအ်အကြာမၞိဟ်ကဵုမၞိဟ်မာန်တုဲ တမ်မူလဂှ် ကၠုင်နူ ဍုင်ကြုက်၊ ခရိုင်ဟူပေအ်၊ ဍုင်ဝူဟာန် မြဴသာ်ဝွံ စၟတ်သမ္တီလဝ်ရ။ [၁၀] ဝဳရုသ်ဝွံ စပြးဇးကၞာန်တိတ်ကၠုင် နူကဵု ဖျာက (ဝါ) ဖျာဖျုန်ဇၞော် ပ္ဍဲဍုင်ဝူဟာန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဝဳရုသ်ဝွံ နူကဵု တိရစ္ဆာန် မွဲကဆံင် ကၠောအ်ကၞာန်လုပ် ပ္ဍဲမၞိဟ် မြဴသာ်ဝွံ ပတှ်ေကေတ်လဝ်ရ။ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် စဵုကဵုလၟုဟ် သွဟ်မပဒတန်မာန်ဂှ် ဟွံကလိဂွံဏီဖိုဟ်ရ။[၁၁] ဝဳရုသ်ဏအ်ကဵု ဝဳရုသ်တၞဟ် မကေင်ဆဵုလဝ်တုဲတုဲတအ်ဂှ် ပတုပ်ရံင်မ္ဂး ဝဳရုသ်ဝွံ ကြပ်တုပ်ဒၟံင် ကုဝဳရုသ်မကတဵုဗဒှ်ကဵု ယဲသာ (SARS-CoV) ၜိုတ် (၇၉.၅%) တုဲ [၁၂]တုပ်ဒၟံင် ကုဝဳရုသ် မဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲကဵုကဝ မကော်ဂး[၁၃][၁၄][၁၅] ဝဳရုသ်ကဝ်ရဝ်နာကဝ (bat coronaviruses) (၉၆%)ရ။[၄] တုဲပၠန် ဝဳရုသ် မဂွံဆဵုကေတ် နူကဵု ဂဗိ လေဝ် တုပ်ဒၟံင် ကုဝဳရုသ်ဏအ်ကီုတုဲ ဝဳရုသ်ဝွံ နူတမ် ကၠုင်နူ ဂဗိဟာဂှ်လေဝ် ထေင်ကေတ် နွံကီုရ။[၁၆][၁၇]

ဝဳရုသ် မပကဵု ညံင်ဂွံဒှ်ယဲ ဂၠံင်ကျာယဓီု ဗွဲမသကာတ်မြဟ် ၂
Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus
Electron micrograph of SARS-CoV-2 virions
Electron micrograph of SARS-CoV-2 virions
Illustration of a SARS-CoV-2 virion
Illustration of a SARS-CoV-2 virion
မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ
လောက: Riboviria
လပါ်ဂကူ: incertae sedis
လၟေင်ဂကူ: Nidovirales
ဇာတ်ဂကူ: Coronaviridae
ဗဳဇဂကူ: Betacoronavirus
လစှ်ေဂကူ: Severa acute
respiratory syndrome-
related coronavirus
ကဝ်ဝိဒ်-၁၉ is located in China
ကဝ်ဝိဒ်-၁၉
ဝူဟာန်၊ ဍုင်ကြုက် ဒၞာဲယဲမစကတဵုဒှ်။
ယၟုတၞဟ်

2019-nCoV

ကၠောအ်ကၞာန် ကေုာံ လွဳ

ပလေဝ်ဒါန်

သၞာံ ၂၀၁၉ ဂိတုဒဳဇြေန်ပါ လပါ်စဂှ် မၞိဟ်မကတဵုဒှ်ယဲ ဟိုတ်နူဝဳရုသ်ဂှ် စကၠာအိုတ်ရ။ ရံင်ကဵု ဗီုပြင်ဝဳရုသ်ဗဳဇမပြံင်လှာဲကၟဝ်(Molecular clock)တုဲ အခိင်ယဲဏအ် မစကတဵုဒှ်ဂှ် ပြဟ်နူအခိင်ဂှ် ဒှ်မာန် ဟွံသေင်မ္ဂး အခိင်အကြာဂှ်လေဝ် ဒှ်မာန်ရ။[၁၈]

ကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ် ၂၀၁၉ စကတဵုဒှ် ပ္ဍဲဂိတုဒဳဇြေန်ပါၜိုတ်လဒေါဝ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲဍုင်ကြုက် ဒေသလဒေါဝ် ပ္ဍဲဍုင်ဝူဟာန်ရ။ စိုပ်ဂိတု မာတ် ၂၀၂၀ ဂှ် ဝဳရုသ်ဏအ် ကၠောအ်ကၞာန် စိုပ်အာ အလုံလိုက်တုဲ သီုဖအိုတ် ၇၇ ဍုင် (အာဖရိက ၄ ဍုင်၊ အမေရိက ၇ ဍုင်၊ Eastern Mediterranean ၁၅ ဍုင်၊ ဥရဝ်ပ ၃၄ ဍုင်၊ အာရှအဂၞဲ ၄ ဍုင်၊ ဍုင်ဖသဳဖိစ် ပလိုတ် ၁၄ ဍုင်)[၁၉]ကီုလေဝ် ဍုင်ဗၟာဂှ် စဵုကဵုဂိတုမာတ် ၂၀၂၀ ဂှ် နကဵုအလဵုအသဳ ဟွံဂွံဆဵုကေတ် မၞိဟ်ယဲဟိုတ်နူဝဳရုသ်ဏအ်ဏီဖိုဟ်ရ။

၂၀၂၀ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၇ ရက် (04:15 UTC) ဂှ် ၜိုတ်စၟတ်သမ္တီမ္ဂး မၞိဟ်ယဲ နကဵုဝဳရုသ်ဏအ် ဒှ်အာ (၃၁,၅၀၇) တၠတုဲ မၞိဟ် (၃၁,၁၆၂)တၠဂှ် နူကဵု ဍုင်ကြုက်ရ။[၂၀] မၞိဟ်ယဲ မသုန်ဂအုမ် မွဲဂအုမ်ဂှ် ယဲက္ဍင် အကာဲအရာပရေအ်ဒၟံင်ရ။ [၂၁] ၜိုတ်မဂွံစရင် မၞိဟ်မဒးချိုတ်အာ နကဵုယဲဏအ်ဂှ် ဒှ် (၆၃၉) တၠရ။[၂၀] ယဲဏအ် ကၠောအ် မၞိဟ်ကဵုမၞိဟ်ဂှ် စဒှ်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲဂိတုဇာန်နဝါရဳ ၂၀ ပ္ဍဲဍုင်ကြုက် ဂွောန်ဒံင်(Guangdong)ရ။[၂၂]

၂၀၂၀ ဇာန်ဝါရဳ ၃၀ ဂှ် ယဲကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ်(2019-nCoV)ဝွံ နကဵု ဂကောံပရေင်ထတ်ယုက်ဂၠးကဝ် (WHO) လလောင်တြး အကာဲအရာအန္တရာယ်ဂၠးကဝ်ရ။[၂၃][၂၄][၂၅] ဂကောံပရေင်ထတ်ယုက်ဂၠးကဝ်(WHO) စၟတ်သမ္တီ ဝဳရုသ်ဝွံ နကဵုယၟု "၂၀၁၉-nCoV ယဲဂၠံင်ကျာယဝီု မဒးဖေက်ဂၟောက်ဗွဲတၟေင်" "2019-nCoV acute respiratory disease" ရ။ [၂၆]

လွဳ

ပလေဝ်ဒါန်

စဵုကဵုလၟုဟ်ဂှ် ဂဥုဲမလွဳ ညံင်ယဲဏအ်ဂွံဗၠးဂှ် ဂၠာဲဟွံဂွံဆဵုဏီရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ရံင်အကာဲအရာယဲတုဲ ၜိုတ်မထိင်လဝ်ဟေင်ရ လွဳဒၟံင်။[၂၇] လက်သန်ယဲဂမၠိုင်ဂှ် ဇကုကတဴ(fever)၊ မဍောင်ၜတ် ဗွဲမလောန်(fatigue)၊ ခဍက်ကှ်ကှ်(dry cough) ကေုာံ ယီုဝါတ် သြိုဟ်ဂြက်(shortness of breath)(ဟွံသေင်မ္ဂး) ဂြိုဟ်ဂိုဟ်(pneumonia) ကေုာံ အကာဲအရာပရေအ်အိုတ်မ္ဂး ကေဒ်နဳသရိုဟ်လီု(kidney failure)တအ်ရ။[၂၈][၂၉][၃၀] နကဵုဍုင်ကြုက်ဂှ် ကုညးမဒှ်ယဲဏအ်ဂှ် လွဳဒၟံင် နကဵုနဲ ညးလွဳယဲကသအ်ဓမ္မတာရ။[၃၁]

ဂဥုဲဂစိုတ်ဝဳရုသ် (antiviral drug) မနွံဒၟံင်လၟုဟ် ဂှ်လေဝ် စမ်ၜတ်တုဲ လွဳဒၟံင်ကီုရ။[၂၇] ဂဥုဲဂစိုတ်ဝဳရုသ် မစမ်လွဳဒၟံင်ဂှ် indinavir, saquinavir, remdesivir, lopinavir/ritonavir ကေုာံ interferon beta မဒှ်ဂဥုဲ မလွဳယဲ protease inhibitors ရ။[၃၂][၃၃][၃၄] နကဵုနဲ monoclonal antibodies (mAbs) ဂှ်လေဝ် လွဳစမ်ဒၟံင်ကီုရ။[၃၅]

ရောဂါဗေဒ

ပလေဝ်ဒါန်

ပ္ဍဲဂိတုဇာန်နဝါရဳ ၂၀၊ ၂၀၂၀ ဂှ် ဂွံစတီကေတ် ဒဒှ်ရ ဝဳရုသ်ဝွံ အကြာမၞိဟ်ကဵုမၞိဟ် ကၠောအ်မာန်ဒၟံင်ဂှ် နူကဵု သကိုပ် ဌာနလ္ၚတ်ပရေင်စမ်ၜတ် ယဲကၠောအ်ကၞာန် Zhong Nanshan ဟီုဂး ပဒတန် ပ္ဍဲကဵု ဂွောန်ဒံင် (Guangdong) ဍုင်ကြုက် ရ။[၃၆] ဝဳရုသ်ဝွံ ဟိုတ်မဒှ် ဝဳရုသ် မဂွံဆဵုကေတ်တၟိတုဲ ဂဥုဲ ကေုာံ နဲကဲသွက်ဂွံလွဳဂှ် ဟွံဂွံတီဏီ၊ ဆဂး ဂဥုဲဂစိုတ်ဝဳရုသ် (anti-virals) မနွံဒၟံင် ပြဟ်ဟ်ဏအ်ဂှ် ပြံင်လှာဲကဵုမာန်ရောင် ပတှ်ေကေတ်လဝ်ရ။[၃၇]

နဝ်ဝေလ် ကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ်ဝွံ လုပ်လၟိဟ် ပ္ဍဲကဵု ဂကောံကၟိန် ကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ်ဂမၠိုင်ရ။ ဂကောံကၟိန် ကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ်ဂှ် ဒှ်ဂကောံဝဳရုသ် ဂကူတၞဟ်ဟ် နွံဗွဲမဂၠိုင်တုဲ ဝဳရုသ် မပကဵု ညံင်ဂွံဒှ် ယဲ ဥပမာ ယဲဆာမ် ဟိုတ်နူဂံက် ဓမ္မတာလေဝ် ဒှ်ဝဳရုသ် နူကဵု ဂကောံဏအ်ကီုတုဲ ယဲမသကာတ်ကြမ် ဗီုကဵု ယဲမာသ် (Middle East Respiratory Syndrome (MERS)) ကေုာံ ယၟု သာသ် (Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS))တအ်လေဝ် လုပ်လၟိဟ် ပ္ဍဲကဵု ဂကောံဝဳရုသ်ဏအ် သီုဖအိုတ်ရ။ ဆဂး ဝဳရုသ်ဏအ် သီုဖအိုတ်ဂှ် ဆ တြဴဂကူ (229E, NL63, OC43, HKU1, MERS-CoV, SARS-CoV) ဂှ်ဟေင် မကၠောအ်ကဵု မၞိဟ်မာန်တုဲ လၟုဟ်မ္ဂး ဝဳရုသ် (2019-nCoV) ဏအ်လေဝ် ကၠောအ်ကဵုမၞိဟ်မာန်တုဲ ဝဳရုသ်ဂကူဏအ် မကၠောအ်ကဵုမၞိဟ်မာန်ဂှ် ဒှ်အာ ထပှ်ဂကူရ။

ဝဳရုသ်ဝွံ နူကဵု ဍုင်ကြုက်ဂှ် လၟုဟ်ကၠောအ်ပြးအာ ဍုင်ၜင်ကံက် (ဍုင်သေံ)၊ တိုဝ်ကျိုဝ် (ဂျပေန်) သောလ် (ကိုဝ်ရိယျာ သၠုင်ကျာ)၊ ဗဳဂျေန် (ကြုက်)၊ ရှင်ဟာဲ (ကြုက်)၊ ဂွေါန်ဒံင် (ကြုက်)၊ ဒယုန် (Dayuan)(ထာဲဝါန်)၊ ဟံင်ကံက်၊[၃၈] Macau၊ အမေရိကာန်[၃၉]၊ ဝဳယေတ်နာမ်[၄၀] ကေုာံ သိင်္ကာပူရ်တအ်ရ။[၄၁] မၞိဟ် ၁၇ ဒးချိုတ် ဗွဲမဂၠိုင် ပ္ဍဲပွဳပွူ ဝူဟာန်၊ ၜိုတ်တီမ္ဂး မၞိဟ် ၉၁၃ ယဲဒၟံင် နကဵုဝဳရုသ်ဏအ်ရ။ [၄၂][၄၃][၄၄][၄၅] တၠပညာသိပ္ပံ နူကဵု ကံင်သဳသုတေသနဂဥုဲ ဌာနမဆေင်စပ် ကုယဲကၠောအ်ကၞာန်ဂၠးကဝ် (Scientists at the Medical Research Council's Centre for Global Infectious Disease Analysis) နူကဵု Imperial College London ဆိင်ကေတ်မ္ဂး မၞိဟ် စဵုကဵု ၄၀၀၀ တၠ ဒးဒုင်ကၠောအ်ကၞာန်လဝ် နကဵုဝဳရုသ်ဝွံ အပ္ဍဲဍုင်ဝူဟာန်ဂှ်ရ။

တၠပညာသိပ္ပံတအ် ပတှ်ေကေတ် ဝဳရုသ်ဝွံ နူတမ်မူလ ကတဵုဒှ်ကၠုင် နူကဵု ဖျာဇြုံဂျိ (Bungarus multicinctus) ပ္ဍဲကဵု ဖျာစၞစ မၞိဟ်မသွံရာန် တိရစ္ဆာန်ဂျိုင်င်ဂမၠိုင်ရ။[၄၆]ဆဂး လညာတ်ဝွံ ဟွံတီကၠးကၠးဏီတုဲ ဒးဆက်လ္ၚတ်ဒၟံင်ဏီရ။

ဟိုတ် ဝဳရုသ်မဆဵုတၟိဏအ် ဂွံဟီု မဒှ်ဝဳရုသ် မကဵုအန္တရာယ် ကုမၞိဟ်တအ်ဂှ် ဝဳရုသ်ဝွံ ပကဵု ညံင်ဂွံယဲ မတုပ်ညံင်ကဵု ဝဳရုသ်သာသ် ကဵု ဝဳရုသ်မာသ် မပလီုကဵု ဂၠံင်ယဝီုဒကုတ်သၟဝ် ညံင်ဂွံလီုရ။

ကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ်ဝွံ ပကဵု ညံင်ဂွံဒှ်ယဲ ဟွံသေင်မ္ဂး ဒးဆောမ် ပ္ဍဲကဵု ဂၠံင်ယဝီုဒကုတ်လတူ၊ ဥပမာ ဗီုကဵု ခၟောဝ်ဇွောဝ်၊ ခဍက်၊ ကအ်ဂိ၊ ယီုဝါတ်၊ က္ဍိုပ်ဂိ ကေုာံ ဇကုကတဴရ။

ကုညးဒြဟတ်ဒုင်ဗဒဝ် မဍိုန်လျတအ်ဂှ် ဝဳရုသ်ဝွံ လုပ်စိုပ် ဂၠံင်ယဝီုဒကုတ်သၟဝ်တုဲ ပကဵု ညံင်ကသအ် ဂွံဒှ်သရ ဟွံသေင်မ္ဂး သြိုဟ်ဂြက် ရ။

ယဲဝွံ ဟိုတ်မကၠောအ် နူကဵု ကျာယဝီုတုဲ ပ္ဍဲဒၞာဲယဲမကၞာန်တအ်ဂှ် အာကၠုင်မ္ဂး ဒးစကာယာတ်ကၟာတ်မုဟ်ပါင်ရ။ ယဝ်ရ ပ္ဍဲဇကု စၟယဲဂှ် ကၠောအ်လုပ်ဂွံတုဲ ညံင်ဟွံပြးကၠောအ်အာ ကုညးတၞဟ်တုဲ ကာလဇကု ခဍက်၊ ခအှ်မ္ဂး ကၟာတ်လဝ် နကဵုယာတ်ညိ။ တုဲပၠန် ဝဳရုသ်ဝွံ ဟိုတ်မနွံ ပ္ဍဲဖျုန်စၞာံ တိရစ္ဆာန်တအ် မာန်ဂှ်ရ တိရစ္ဆာန်အရိုင်ကီု တိရစ္ဆာန် ပ္ဍဲဗ္ၚကီု ဟွံမဲကု စဵုဒနာမွဲသာ် လ္ပရပ်ညိ။ ဆဂး နကဵုတိရစ္ဆာန် ကၠောအ်ယဲဏအ်မာန်ဂှ် သက်သဳ ဟွံမဲဏီရ။ တုဲပၠန် ဍုန်သွဖျုန်မွဲမွဲမ္ဂး ဍုန်စိန်စိန်တုဲဟေင် စညိဂှ် နူကဵု ဂကောံပရေင်ထတ်ယုက်ဂၠးတိ ကဵုလဝ် သမ္တီရ။

အတိုင်ဌာနသုတေသန အမေရိကာန်မဆဵုကေတ်မ္ဂး ကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ်ဝွံ ကြဴနူ မတိတ်အာ နူမၞိဟ် နကဵုခဍက် ဟွံသေင်မ္ဂး ခအှ်တုဲ ပ္ဍဲလတူကျာဂှ် ပွိုင် ပိ နာဍဳ ဂျိုင်မာန်ရ။ လတူပသဲ ဟွံမဲကဵုနှိင် ဗီုကဵု တဝ်တြင် ကေုာံ လတူပလာသတေတ်တအ်ဂှ် စဵုကဵု ပိတ္ၚဲ ဍေဟ်တအ်ဂျိုင်မာန်၊ လတူစက္ခောတအ်ဂှ် ပွိုင် ၂၄ နာဍဳ၊ လတူဗရိုတ်တအ်ဂှ် ပွိုင် ၄ နာဍဳ ဍေဟ်ဂျိုင်မာန်ရ။[၄၇]

ပွမထိင်ဒဝ် ဝဳရုသ်

ပလေဝ်ဒါန်

ပ္ဍဲ ၂၂ ဇာန်နဝါရဳ ၂၀၂၀ အလဵုအသဳကြုက် ဍုင်ပွဳပွူ ဝူဟာန်၊ Huanggang ကဵု Ezhou မၞိဟ်မပဒတဴ ၜိုတ် ၁၅ မဳလဳယာန်ဂှ် တၞဟ်နဂွံထိင်ဒဝ် ဝဳရုသ် ညံင်ဟွံဂွံပြးတိတ်တုဲ ကၟာတ်ထောအ် ဟွံကဵု လုပ်တိတ် နူကဵုဒေသဂှ်ရ။ အလဵုအသဳကြုက် ကၟာတ် ကွဳပၟတ်၊ က္ၜင်ကျာ၊ ကွဳစက် ကေုာံ က္ၜင် ဟွံကဵုလုပ် တိတ် ဍုင်ဝူဟာန်ရ။ သွက်ဂွံလွဳ ကေုာံ စဵုဒၞာတုဲ ဌာနပရေင်ထတ်ယုက်ကြုက် ကဵုမၞိဟ်တအ် စုတ်ယာတ်ကၟာတ်မုက် အခိင်ကာလ မအာအကြာဒၞာဲမၞိဟ်ဂမၠိုင်ရ။

ဂၠာဲ ဝှက်သေန်

ပလေဝ်ဒါန်

ပ္ဍဲဂိတု ဇာန်နဝါရဳ ၂၀၂၀ စပ်ကဵု နဝ်ဝေလ်ကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ်ဝွံတုဲ ပရဝ်ဂျေတ် ဗွဲမဂၠိုင် ဂစာန်ဂၠာဲဒၟံင် ဝှက်သေန်[၄၈][၄၉]ဂှ် နကဵုအရီုအဗင် နူကဵု ဌာန Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI) စကၠောန်ဒၟံင် ဝှက်သေန် သွက်ဝဳရုသ်ဏအ်ရ။[၅၀] နူကဵု ဌာနပရေင်ထတ်ယုက် ကောန်ဂကူ ကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန် National Institutes of Health (NIH) ပံင်တောဲ ကုကမ္မဏဳမကၠောန်ဂဥုဲ Moderna တုဲ ကၠောန်ပတိတ်ဒၟံင် ဝှက်သေန် ၜိုတ်ဂိတုမေ ၂၀၂၀ မ္ဂး စပတိတ်မာန်ရောင်ဂှ် ပတှ်ေစၟဳလဝ်ရ။ တက္ကသိုလ် နူအဝ်သတေလျာ (University of Queensland) လေဝ် ဂွံဆဵုကေတ် နဲဗီုမဂွံကၠောန် ဝှက်သေန်တုဲ နူကဵု ဌာနပရေင်ထတ်ယုက်အမေရိကာန် ကေုာံ ကမ္မဏဳဂဥုဲတအ်လေဝ် ဗိုင်ပါလုပ် ကရောမ်အဝ်သတေလျာကီုရ။[၅၀] ပါဲနူဂှ်တုဲ နူကနေဒါ ဂကောံ မကၠောန်ပတိတ် ဝှက်သေန် International Vaccine Centre(VIDO-InterVac) နူကဵု တက္ကသိုလ် University of Saskatchewan တအ်လေဝ် စကၠောန်ဒၟံင် ဝှက်သေန် နကဵုပရဝ်ဂျေတ်တၞဟ်ခြာမွဲကီုရ။[၅၁] VIDO-InterVac ဟီုလဝ် ဂိတုမာတ် ၂၀၂၀ မ္ဂး စမ်ရံင် တိရစ္ဆာန် တုဲမ္ဂး စမ်ရံင် မၞိဟ်တအ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၁ တေအ်ရ။[၄၉]

နိဿဲ

ပလေဝ်ဒါန်
  1. ↑ "What you need to know about the Wuhan coronavirus" (2020). Nature. doi:10.1038/d41586-020-00209-y. ISSN 0028-0836. 
  2. ↑ "Wuhan seafood market pneumonia virus isolate Wuhan-Hu-1, complete genome" (12 January 2020). Bethesda, Maryland, United States: National Institutes of Health. Retrieved on 13 January 2020. 
  3. ↑ Gorbalenya, Alexander E. (February 2020). Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus – The species and its viruses, a statement of the Coronavirus Study Group. DOI:10.1101/2020.02.07.937862။
  4. ↑ ၄.၀ ၄.၁ "Coronavirus disease named Covid-19"၊ BBC News Online၊ 11 February 2020။ 
  5. ↑ "Surveillance case definitions for human infection with novel coronavirus (nCoV): interim guidance v1, January 2020"၊ World Health Organization။ WHO/2019-nCoV/Surveillance/v2020.1။ 
  6. ↑ Healthcare Professionals: Frequently Asked Questions and Answers (11 February 2020).
  7. ↑ About Novel Coronavirus (2019-nCoV) (11 February 2020).
  8. ↑ "New-type coronavirus causes pneumonia in Wuhan: expert"။ 9 January 2020 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ Archived from the original on 9 January 2020။ 
  9. ↑ CoV2020. Retrieved on 12 January 2020။
  10. ↑ 2019 Novel Coronavirus (2019 nCoV): Frequently Asked Questions | IDPH. Archived from the original on 1 February 2020။ Retrieved on 3 March 2020။
  11. ↑ "Update and Interim Guidance on Outbreak of 2019 Novel Coronavirus (2019-nCoV) in Wuhan, China CDC Health Update". New Jersey Department of Health. 18 January 2020
  12. ↑ "Discovery of a novel coronavirus associated with the recent pneumonia outbreak in humans and its potential bat origin" (23 January 2020). bioRxiv: 2020.01.22.914952. doi:10.1101/2020.01.22.914952. 
  13. ↑ Sample CoVZC45 and CoVZXC21, see there for an interactive visualisation
  14. ↑ "The 2019 new Coronavirus epidemic: evidence for virus evolution" . doi:10.1101/2020.01.24.915157v1. 
  15. ↑ Callaway, Ewen (2020-01-23). "Why snakes probably aren’t spreading the new China virus" (in en). Nature. doi:10.1038/d41586-020-00180-8. 
  16. ↑ "Novel Coronavirus (2019-nCoV): situation report, 22"၊ World Health Organization။ 
  17. ↑ Shield, Charli (7 February 2020). Coronavirus: From bats to pangolins, how do viruses reach us?.
  18. ↑ Wuhan seafood market may not be source of novel virus spreading globally (in en) (26 January 2020).
  19. ↑ Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) - Locations with Confirmed COVID-19 Cases Global Map. Open Publishing (11:00 a.m. ET March 3, 2020).
  20. ↑ ၂၀.၀ ၂၀.၁ Operations Dashboard for ArcGIS (2020-01-29). Retrieved on 2020-01-28။
  21. ↑ Novel Coronavirus (2019-nCoV) situation reports no.8 (in en).
  22. ↑ "China confirms human-to-human transmission of new coronavirus"၊ Canadian Broadcasting Corporation၊ 20 January 2020။ 21 January 2020 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  23. ↑ Coronavirus declared global health emergency. BBC News Online (30 January 2020).
  24. ↑ "W.H.O. Declares Global Emergency as Wuhan Coronavirus Spreads"၊ 30 January 2020။ 
  25. ↑ Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV) (30 January 2020).
  26. ↑ "Novel Coronavirus (2019-nCoV): Situation Report - 10 (30 January 2020)"၊ World Health Organization (WHO)၊ 30 January 2020။ 
  27. ↑ ၂၇.၀ ၂၇.၁ "WHO says new China coronavirus could spread, warns hospitals worldwide"၊ 14 January 2020။ 
  28. ↑ Experts explain the latest bulletin of unknown cause of viral pneumonia (11 January 2020). Archived from the original on 11 January 2020။ Retrieved on 3 March 2020။
  29. ↑ "The continuing 2019-nCoV epidemic threat of novel coronaviruses to global health – The latest 2019 novel coronavirus outbreak in Wuhan, China" (2020 Jan 14). Int J Infect Dis 91: 264–266. doi:10.1016/j.ijid.2020.01.009. PMID 31953166. 
  30. ↑ Q&A on coronaviruses (in en).
  31. ↑ China CDC developing novel coronavirus vaccine (2020-01-26). Archived from the original on 2020-01-26။ Retrieved on 2020-03-03။
  32. ↑ "Nelfinavir was predicted to be a potential inhibitor of 2019 nCov main protease by an integrative approach combining homology modelling, molecular docking and binding free energy calculation" (28 January 2020). bioRxiv: 2020.01.27.921627. doi:10.1101/2020.01.27.921627. 
  33. ↑ "Coronavirus Infections—More Than Just the Common Cold" (23 January 2020). JAMA. doi:10.1001/jama.2020.0757. PMID 31971553. 
  34. ↑ "Gilead assessing Ebola drug as possible coronavirus treatment"၊ Reuters၊ 2020-01-23။ 
  35. ↑ Coronavirus: Vir Biotechnology and Novavax announce vaccine plans-GB.
  36. ↑ "China confirms human-to-human transmission of new coronavirus"၊ CBC News၊ 20 January 2020။ 
  37. ↑ "WHO says new China coronavirus could spread, warns hospitals worldwide"၊ 14 January 2020။ 
  38. ↑ "China coronavirus: Hong Kong widens criteria for suspected cases after second patient confirmed, as MTR cancels Wuhan train ticket sales"၊ 23 January 2020။ 
  39. ↑ "China Virus Spreads to U.S. With Health Officials on High Alert"၊ 21 January 2020။ 
  40. ↑ hermesauto (2020-01-23). Wuhan virus: Vietnam confirms 2 cases of Sars-like coronavirus (in en).
  41. ↑ hermesauto (2020-01-23). Singapore confirms first case of Wuhan virus (in en).
  42. ↑ Wuhan virus: China reports fourth death in pneumonia outbreak; 15 medical workers infected.
  43. ↑ "CNBC: CDC confirms first US case of coronavirus that has killed 9 in China"။ 
  44. ↑ "China virus death toll rises to nine"။ 
  45. ↑ "Death toll from virus outbreak in China's Hubei reaches 17: State TV"။ 2020-01-23 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ Archived from the original on 2020-01-24။ 
  46. ↑ SCIMEX (1579755600). EXPERT REACTION: Could new coronavirus have come from snakes?.
  47. ↑ "Corona-virus kan overleve på dørhåndtaget i op til tre dage: ’Håndvask og god hygiejne er vigtigt’"၊ Danish Radio၊ 13 March 2020။ 
  48. ↑ "With Wuhan virus genetic code in hand, scientists begin work on a vaccine"၊ 24 January 2020။ 25 January 2020 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ Archived from the original on 25 January 2020။ 
  49. ↑ ၄၉.၀ ၄၉.၁ "Saskatchewan lab joins global effort to develop coronavirus vaccine"၊ 24 January 2020။ 25 January 2020 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ Archived from the original on 25 January 2020။ 
  50. ↑ ၅၀.၀ ၅၀.၁ "Lessons from Sars outbreak help in race for coronavirus vaccine"၊ 24 January 2020။ 25 January 2020 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ Archived from the original on 25 January 2020။ 
  51. ↑ Saskatchewan lab joins global effort to develop coronavirus vaccine. Archived from the original on 2020-01-26။ Retrieved on 2020-01-26။

လေန်မ္ၚး

ပလေဝ်ဒါန်


ကလေၚ်သီကေတ်လဝ် နူ "https://mnw.wikipedia.org/w/index.php?title=ကဝ်ဝိဒ်-၁၉&oldid=42160"