နဲကဲတဵုလွဳတၞံပၞဴ
လိက်အုပ်ဝွံမၞုံယၟု − (နဲကဲတဵုလွဳတၞံပၞဴ)
ပၞဴဟီုဂှ် ဒှ်သတ်ဆုမွဲဂကူပ္ဍဲအရာသုၚ်စောဲစကာဍေံနွံဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်တုဲ အခေတ်တ္ၚဲဏံလေဝ် ပၞဴဟီုဂှ်ဒှ်ၚုဟ်မးသွက်ညးတဵုလွဳတံဗွဲမလောန်ရ၊ ပၞဴဏံဂှ်လုပ်မတ်ဂဥုဲလေဝ်နွံကီု လုပ်စကာပ္ဍဲအရာပၠာဲခရံက်ဇၟာပ်သ္ၚိဂှ်ကီု တုဲတှ်ေ ပ္ဍဲဖျာဆေၚ်စသုၚ်ဇၞော်ဇၞော်တံဂှ်လေဝ် နွံဗၟိက်ဒးသုၚ်စောဲပၞဴဂၠိုၚ်ကွေံကွေံတုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်စိုပ်ကညၚ်တိကှ်ဂှ်ဟေၚ် ပၞဴတိတ်အောန်တုဲ ၚုဟ်မးပၞဴဥတုကညင်ဂှ်က္ဍၚ်ကွေံကွေံရ၊ ယဝ်ရရံၚ်ကဵုအခေတ်တ္ၚဲဏံပၠန်လေဝ် ပၞဴဏံဂှ်ဍေံလုပ်ကၠုၚ်စကာပ္ဍဲဖဴပ္ဍဲဖျာတိဍာ်ဍုၚ်ပိုဲနွံဂၠိုၚ်ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဒၞာဲတုဲ ဗွဝ်ဖျာတံဂှ်လေဝ် နွံဗၟိက်ကဵုပၞဴတိတ်ကၠုၚ်နူတိဍာ်မန်ပိုဲတံကွေံကွေံရ၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်တုဲ နဲကဲတဵုလွဳပၞဴလေဝ် ပိုဲကောန်ဂကူတံဒးဗက်ဗဂဵုလဟဵုညံၚ်သ္ဂောံဂတာပ်အခေတ်မာန်တုဲ နဲကဲတဵုလွဳကီု နဲကဲသွံကၞာၚ်ပၞဴဂှ်ကီု နဲကဲစကာကဵုပၞဴဒးကဴဒးသတ်အခိၚ်စိုပ်ကညၚ်ဂှ်ကီုတုဲ ဒးနွံကဵုနဲကဲဂတာပ်အခေတ်မာန်မှ သွက်ရဲကၠောန်ပၞဴတံဂှ် ဂွံစိုပ်တိုၚ်ပ္ကဴအရာကၠောန်ပ္ကဴညံၚ်ဟွံဂွံကျအာညးတၞဟ်မာန်ရ။
တဵုလွဳပၞဴဟီုဂှ် သွံစသတ်ပၞဴသၟးဟွံသေၚ်တုဲ အခေတ်တ္ၚဲဏံနွံဗၟိက်အရာတၟေၚ်တၟေၚ်အရာတၟိတၟိအိုတ်တုဲ နူပိုဲတဵုလွဳပၞဴၜှ်သွံသတ်ဍေံဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်သွံစကၞာၚ်ပၞဴတၞံပၞဴဗီုအၚာပ်စိုတ်ညးလောကတံရ၊ ပၞဴဏံဂှ် ယဝ်ရသတ်တိတ်ဂၠိုၚ်သၞာံလဵုၚုဟ်မးပၞဴအောန်ဏောၚ်တှ်ေ သွက်သ္ဂောံကၠောန်အရာတၞဟ်တၞဟ်ညံၚ်ဂွံဒှ်တိုန်သြန်ဂှ်ကၠောန်ဂွံနာနာသာ်ရ၊ ညံၚ်ရဴဍာ်ပ္ကဴသက်သက်စုတ်လဝ်ကဵုပဠၚ်ဂှ်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်သွက်သြန်ဂွံလုပ်မွဲဂၠံၚ်ပၠန်ရ၊ သွက်ညးမိက်ဂွံကၠောန်မတ်ဂဥုဲဏောၚ်တှ်ေလေဝ် ပၞဴဂှ်ရိလဝ်ကြဳကြဳစဲလဝ်ကှ်ကှ်ခၞက်သၠေက်သၠေက်တုဲ နှဴကဵုအရာလဵုမွဲတုဲ ဒှ်ကၠုၚ်ဂဥုဲနာနာမာန်ရ၊ နဲကဲကၠောန်ဂဥုဲနူပၞဴဂှ် ပိုဲတံဒးအာဂၠာဲကေတ်နဲကဲဍေံကေတ်ကေတ်ရ၊ ပၞဴဏံလုပ်ဒှ်ဖဵုနာနာသာ်တုဲ ယဝ်တဵုလဝ်ၜါပိတၞံဂတမုက်သ္ၚိလေဝ်ဟွံပရေံတုဲ သီုဒှ်မုက်သ္ၚိဂွံကျေဝ်အခိၚ်ပၞဴသတ်ဂှ်ကီု သီုဂွံၜှ်စမာန်တုဲ ဇၟာပ်မၞိဟ်ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိဇကုဆဵုဒးပၞဴသတ်ဒ္ကုဲမံၚ်ပေၚ်တၞံဂတမုက်သ္ၚိတုဲ သီုဂွံထိုၚ်သးနူသ္ကံရဲမိတ်သဟာဲဇၟာပ်ညးမဆဵုဂှ်တုဲ တသိုက်ဍောတ်ဍောတ်သောဲသောဲပိုဲဏံဂွံဒုၚ်မံၚ်တွဵုရ၊ အခိၚ်စဴကၠုၚ်နူကၠအ်ဝါပၠန်လေဝ် သဂြာတၚ်လာဲပၠာဲကဵုဍာ်တုဲ ပတ်စုတ်ဍာ်ပၞဴမွဲကရေက်ဏောၚ်တှ်ေ ဍာ်ပၞဴဂွံကြဴဟီုသုၚ်မာန်တုဲ နွံကဵုရှ်ဖှ် နွံကဵုဓါတ်သွက်ခန္ဓကာယပိုဲဏံမာန်ရ၊ ဍာ်ပၞဴဏံဂှ် ယဝ်ပိုဲတံသုၚ်မာန်မွဲတ္ၚဲမွဲဖါန်တှ်ေခိုဟ်တဴသွက်ပရေၚ်ထက်ယုက်ပိုဲဏံကီုရ၊ သုၚ်ဍာ်ပၞဴတုဲ အာတရဴဇၞော်လေဝ်လောဲသွာဟွံဒးပ္တိတ်ဒြဟတ်မွဲသာ်တုဲ တရဴဇၞော်တိတ်ကၠုၚ်လောဲလောဲသွာသွာရ၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်တုဲ ပၞဴဟီုဂှ်ဒှ်ဂုဏ်ဖဵုသွက်မၞိဟ်တ္ၚဲဏံဂၠိုၚ်ကဵုကာရိုဟ်အာဟွံမာန်တုဲ အောန်အိုတ်ပ္ဍဲကၠအ်ပ္ဍဲဂတမုက်သ္ၚိပိုဲယဝ်တဵုလဝ်နွံတှ်ေဟွံမှာရ၊ ဗွဲသၟဝ်တေံဖအိုတ်ဂှ် ကဏ္ဍနဲကဲနာနာပရေၚ်တဵုလွဳပၞဴတံဂှ် ချူဗပေၚ်ပါ်ပရအ်ဏာကဵုနဲကဲနာနာပရေၚ်တဵုလွဳပၞဴကီုရ။
(၁) နဲကဲပဠေဝ်တိကၠအ်သွက်သ္ဂောံတဵုလွဳပၞဴ
ပလေဝ်ဒါန်ဗွဲကိုပ်ကၠာအိုတ်ယဝ်ပိုဲကောန်ဂကူတံမိက်သ္ဂောံတဵုပ္ကဴကော်စကၠောန်ပၞဴဏောၚ်တှ်ေ ဒၞာဲသွက်ဂွံတဵုပ္ကဴကော်စတိတုဲ ပိုဲတံဒးပဠေဝ်ပလေဝ်ဗဂဵုလဟဵုကတိုၚ်သွက်သ္ဂောံတဵုလွဳပၞဴတံဂှ်ရ၊ ယဝ်ရကၠအ်ပိုဲနွံသဝ်အခိၚ်ဗြဲဂူဍာ်ဗၠိုက်မံၚ်ဏောၚ်တှ်ေ ဒးၜံက်ပ္တိုန်ဂုန်သၠုၚ်သၠုၚ်သွက်သ္ဂောံတဵုလွဳပၞဴတံဂှ်ရ၊ ယဝ်ရကၠအ်ဒဵုကုန်သၠုၚ်မံၚ်ဏောၚ်တှ်ေ ပိုဲတဵုအာအတိုၚ်သဘာဝဂွံမံၚ်ရ၊ နူကၠာပိုဲတံဟွံဂွံတဵုပၞဴဏီဂှ်တှ်ေ ဒးရံၚ်တိပ္ဍဲကတိုၚ်ဂှ်ညိညတုဲ ယဝ်ရတိဂှ်မ္ၚိုဟ်မံၚ်ကီု ဒှ်ကတိုၚ်တၟအ်ဝါန်ကီု ဒှ်ကတိုၚ်တိပဠေတ်ဏောၚ်ဟီုတှ်ေ ပိုဲတံဒးပဠေဝ်စကတိုၚ်ဂှ်ကၠာဟွံဂွံတဵုစုတ်မပၞဴတံဂှ်ညိ၊ ကတိုၚ်တဵုပၞဴဟီုဂှ်ဗီုလဵုဂွံၜံက်ရောတှ်ေ အောန်အိုတ်ၜါဟတ်ပန်ကၠၚ် လျိုဟ်ကတိုၚ်ဂှ်ပၠန်ၜိုတ်မွဲဟတ်ဒးနွံရ၊ ယဝ်ဒးပတုပ်ဏာကဵုဥပမာဏောၚ်တှ်ေ ၜံက်ဗီုခၟာဲဍုန်ပုၚ်သွသ္ၚိကုသဵုကော်(ခၟာ်ဍေဝ်ဘာ)ဂှ်တုပ်တုပ်ရ၊ တိနူကတိုၚ်ဖ္အိုတ်ဂှ်ဗဝ်စွံလဝ်ဗွဲလ္တူမ္ၚးကတိုၚ်ဂှ်တုဲ ယတ်နဲကဲခိုဟ်ခိုဟ်တှ်ေ တိနူကတိုၚ်ဂှ်စဲလဝ်ၜိုတ်မွဲအာဒိုတ်တှ်ေပေခိုဟ်ရ၊ ဂျိဓါတ်နူတိစၟစၟောန်ဟွံဒှ်ဖဵုသွက်တၞံဆုနာနာသာ်တံဂှ် ဂွံချိုတ်အာစဲလဝ်တ္ၚဲကၠာတုဲ တိနွံလ္တူကတိုၚ်ဖအိုတ်ဂှ်နှဴကဵုအိက်ဂၠဴသၞော်ဆုသၠဒုန်သၞော်သတ်ဗြဴသၠေက်သၠေက်ယဝ်နွံတှ်ေနှဴစုတ်ပ္ဍဲတိဂှ်ညံၚ်သ္ဂောံဒှ်မွဲဖျုန်ဂှ် နှဴထောံဂွံဒှ်အာမွဲဗွဝ်ညိ၊ နဲကဲနှဴတိကၠာဟွံဂွံတဵုတၞံဆုဏီဂှ် ယတ်နဲညးလဵုနွံတှ်ေသုၚ်စောဲအာဗီုဇကုလေဝ်ဂွံမံၚ်ရ၊ နဲကဲနှဴတိကၠာဟွံဂွံတဵုမတၞံဏီဂှ် ဇၟာပ်သတ်ဆုသတ်ဒုန်လေဝ်ကြပ်တုပ်မံၚ်ဖအိုတ်လေဝ်ဟီုစဂွံရ၊ ပိုဲနှဴတိဂွံယျဏောၚ်တှ်ေ သွက်ဂွံတဵုမပၞဴပဠေဝ်လတ်တုဲတုဲတံဂှ်ရ၊ ကၠာဟွံဖျေံမပၞဴဏီဂှ် ပါတ်ဍာ်ဂှ်ဒးဖျေံလဝ်ဗီုပြၚ်ဍေံကၠာတုဲမှတဵုပၞဴဂွံရ၊ သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ်တှ်ေ တဵုပၞဴတုဲဗက်ဂှ်ဍာ်ကဵုပၞဴလေဝ်ဟွံမွယ်တုဲ ပိုဲဒးယိုက်ယဵုနၚ်ဍာ်နူသ္ၚောဲသ္ၚောဲတေံပၠန်တှ်ေ ဍေံဟွံစှ်ေကဵုနဲကဲပရေၚ်တဵုလွဳရ၊ ဖျေံဗီုပြၚ်ဍာ်တုဲတဵုပၞဴဂွံရ၊ ယဝ်ဖျေံကတိုၚ်တှ်ေ လပါ်သဝ်တ္ၚဲဂှ်တဵုမပၞဴပ္ဍဲကတိုၚ်ပဠေဝ်လဝ်ဂှ်ညိ၊ ပိုဲတဵုတုဲဗက်ဂှ်တှ်ေ တ္ၚဲသဝ်ပၠိုတ်တုဲ တၞံပၞဴတံဂှ်လေဝ်ဟွံဂိနူလျးတ္ၚဲကါတ်ကါတ်တုဲ ပွိုၚ်မွဲဗ္တံဂှ်ဟေၚ် တၞံပၞဴဍောတ်ဍောတ်တံဂှ်ၚုဟ်က္တဵုဂျိုၚ်တိုန်ဖအိုတ်လောဲလောဲရ၊ ယဝ်ပိုဲတဵုနူဂယးတ္ၚဲကာတ်ကာတ်မ္ဂးတှ်ေ လအ်တ္ၚဲဂွံပၠိုတ်ဂှ် တၞံပၞဴတဵုလဝ်တၟိတၟိတံဒုၚ်ဒဒိုက်နူလျးတ္ၚဲဟွံမာန်တုဲချိုတ်နွံဂၠိုၚ်ရ၊ တၞံလ္ၚဵုၜိုန်ဂျိုၚ်ကီုလေဝ် ဇၞော်အိၚ်ကွေံကွေံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရတှ်ေ နဲကဲခိုဟ်ဂှ်တဵုလပါ်သဝ်တ္ၚဲညိ၊ ယဝ်ပိုဲကၠောန်ကၠအ်ပရေၚ်တဵုလွဳဏောၚ်ဟီုတှ်ေ ယဝ်ပိုဲဒးတဵုမတၞံလဵုမွဲဒှ်ဒှ် ယဝ်ဒးတဵုဟလိုၚ်ဏောၚ်တှ်ေ ကၠာဗြဲဟွံစိုပ်တိဂှ်တဵုတှ်ေလုပ်နဲကဲပရေၚ်တဵုလွဳရ၊ တဵုတုဲဗက်ဂှ်ဟေၚ် ခြာဟွံလအ်ဂှ်ဗြဲစှ်ေဒတုံတိတုဲ တၞံပိုဲတဵုလဝ်တံဖအိုတ်ဂှ် ဂွံဒြဟတ်ဍာ်ဗြဲတုဲ ပိုဲဟွံဒးကဵုဍာ်တၞံမတဵုလဝ်ဗွဲကိုပ်ကၠာတံဂှ်ရ၊ လၟေၚ်မွဲဏံဂှ်တှ်ေ ပိုဲဒးပဠေဝ်တိ ပဠေဝ်ကတိုၚ်သွက်ဂွံတဵု နှဴတိညံၚ်တိပ္ဍဲကတိုၚ်ဂှ်ဂွံနွံကဵုဓါတ်တုဲ နဲကဲပဠေဝ်တိကၠအ်ဂှ်တုဲဒှ်အာဗွဲက္ဍန်ရ၊ နဲကဲညးလဵုနွံဂၠိုၚ်တှ်ေ ကၠောန်ကေတ်အိုတ်ညိ။
(၂) နဲကဲတဵုပ္ကဴ
ပလေဝ်ဒါန်ပၞဴမွဲတၞံကဵုတၞံဂှ် ဒးမၞုံဇမၠိၚ်အကြာၜါမာန်တုဲ အောန်အိုတ်မွဲတၞံကဵုတၞံဒးနွံၜိုတ်(၈)ဟတ်စဵုကဵု(၁၀)ဒးနွံရ၊ ယဝ်သ္ၚောဲက္ဍၚ်ပေခိုဟ်တုဲ အခိၚ်တၞံပၞဴဇၞော်တိုတ်လုပ်အာၜါပိသၞာံယျဏောၚ်တှ်ေ ကၞာၚ်ပၞဴတံဂၠိၚ်တိတ်အာတုဲ ဖေက်စုတ်ဒးကဵုတၞံပၞဴမွဲတၞံကဵုမွဲတၞံတံဂှ်တုဲအခိၚ်ပိုဲကၠောန်ကမၠောန်ပ္ဍဲကၠအ်ဂှ်တှ်ေဟွံပြေပြံၚ်စကွေံရ၊ နဲကဲဏံဂှ်ကိုန်ဂစိုတ်ဟွံမွယ်တုဲ ၜိုတ်ထေက်ကြိုက်ဂှ်ပိုဲတံတော်ဆကေတ်တုဲတဵုအိုတ်ညိ၊ ယဝ်တိပိုဲနွံဂၠိုၚ်မံၚ်ရတှ်ေ တဵုလဝ်လ္ပကဵုဍေံစုတ်စဂၠိုၚ်တှ်ေခိုဟ်ရ၊ ယဝ်တိပိုဲနွံအောန်တုဲ ဗီုလဵုဂွံဂွံတၞံဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ဂှ် ဖျေံဗီုပြၚ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တုဲ နကဵုနဲကဲဇကုလေဝ်ကၠောန်အာညိ၊ ဆဂးဂှ်တှ်ေ နဲကဲဂတာပ်အခေတ်ဗီုအဲလဴဏံဂှ် ဒါန်ဍေံကဵုဍေံဒးညဳသာတုဲ အကြာၜါဂှ် သွက်ကွဳလိုန်ဓါတ်ကဠာပိကီု ကွဳစကာကီုဂွံအာကၠုၚ်ကၠောန်ကမၠောန်ဂှ်လ္ပဝိုတ်ထောံညိ၊ နဲကဲတဵုဖျေံမပၞဴပ္ဍဲကတိုၚ်ဂှ် ကပေါတ်ပိုဲဒးပဠေဝ်လဝ်ကၠာဟွံဂွံတဵုဏီဂှ်တှ်ေ ဒုန်ကရေက်သွက်ဂွံသ္ပတမ်ဒပ်တၞံပၞဴဟွံဂွံဒေါမ်ဒစေၚ်အာဒစေၚ်ကၠုၚ်ဂှ်မွဲ၊ ဇုက်သွက်ဂွံဒက်ဂှ်မွဲ၊ ၜုန်မြဂှ်မွဲဍိုက်ပေၚ်တုဲတဵုဖျေံကတိုၚ်ဂွံရ၊ မတၞံပၞဴလ္ၚဵုဂှ်စုတ်လဝ်ကဵုထိုၚ်တုဲ နကဵုကောန်ၜုန်ဂှ်ကရေက်ထိုၚ်ဂှ်တုဲ တိနွံပ္ဍဲထိုၚ်တၞံဂှ်လ္ပကဵုထ္ကးပြးအာညိ၊ ယဝ်တိထ္ကးအာတှ်ေ ဂွိၚ်ဖေက်ရိုဟ်တၞံမပၞဴဂှ်ပိုတ်အာရ၊ ယဝ်ရမတၞံပၞဴဂှ်ပိုဲစွံလဝ်လအ်အာဏေၚ်တှ်ေ ပ္ဍဲထိုၚ်ပ္တံစွံလဝ်မပၞဴဂှ်ရိုဟ်ပေၚ်ဒၟံၚ်တုဲ လဆောဝ်တှ်ေ အခိၚ်တဵုဖျေံပ္ဍဲကတိုၚ်ဂှ် ဒးကုတ်ထောံရိုဟ်မတၞံပၞဴတံသၟဝ်အိုတ်တေံၜိုတ်မွဲၜါလပှော်တုဲ သွက်ရိုဟ်တၟိဂွံတိတ်ပြဟ်ပြဟ်ရ၊ ပ္ဍဲပိုဲတဵုဖျေံပ္ဍဲကတိုၚ်ဂှ်တှ်ေ လ္ပကဵုယိုဟ်ဂၠိုၚ်လောန်အာတုဲ ၜိုတ်ထေက်ကြိုက်ဟေၚ်တဵုတိုပ်တိညိ၊ ရိုဟ်တၞံပၞဴဂှ်လ္ပကဵုကၠေံလုပ်အာသၟဝ်တေံဖအိုတ်တုဲ ညံၚ်ဂွံနွံမံၚ်လ္တူကျာညိညဟေၚ်တဵုတိုပ်တိဂွံရ၊ လက္ကရဴဏံဂှ်တှ်ေ ဒုန်ကရေက်ပဠေဝ်လဝ်ကဵုဒှ် လိဆုတၞုၚ်ပဠေဝ်လဝ်တံဂှ် ထပက်စုတ်ဗ္ဒဲါလ္ပကဵုဒးရိုဟ်ဍေံတုဲ ဒက်လဝ်လ္ပကဵုတၞံပၞဴချဳလဝိၚ်အာလဝိၚ်ကၠုၚ်ဂှ်ညိ၊ ယဝ်ဒက်ဇုက်ခိုဟ်အိုတ်ဂှ်တှ်ေ ဇုက်သၞော်ဗြာတ်ဒက်တှ်ေ ဂွံၜိုတ်ပိဂိတုဟေၚ် တၞံပၞဴရိုဟ်ဍေံခိုၚ်ကၟောန်တုဲ ဇုက်တၞံဗြာတ်ဒက်လဝ်တံဂှ်ပိုတ်အာအတိုၚ်သဘာဝဍေံကေတ်ကေတ်ရ၊ ယဝ်ပိုဲဒက်နကဵုဇုက်တၞဟ်တၞဟ်တှ်ေ ပိုဲဒးကလေၚ်သှ်ဇုက်ဂှ်အခိၚ်ပ္ကဴရိုဟ်ခိုၚ်တေံတုဲ သီုအခိၚ်အိုတ်သီုဒးရာန်ဇုက်ရ၊ ယဝ်သုၚ်ဇုက်တၞံဗြာတ်တှ်ေ သြန်ရာန်ဇုက်ဂှ်လေဝ်ဟွံအိုတ် အခိၚ်ဒးကလေၚ်သှ်ဂှ်လေဝ်ဟွံအိုတ်တုဲ နဲကဲသဘာဝဍေံကဵုဍေံကၠောန်ဖန်ဗဒှ်အာကေတ်ကေတ်ရ၊ အခိၚ်တဵုဖျေံပ္ဍဲကတိုၚ်ဂှ်တှ်ေ လ္ပတိုပ်ရိုဟ်တၞံဍေံစဵုကဵုအိုတ်ဇြိုဟ်ဇြိုဟ်ညိ၊ သဘာဝရိုဟ်တၞံဆုနာနာသာ်တံဂှ်တှ်ေ ဍေံဂၠာဲစစၞအဟာရဗွဲလ္တူကျာဏံသၟးရဂၠိုၚ်တုဲ သၟဝ်တိတေံဂှ် စၞစဟွံမွဲသွက်တၞံဆုတံတုဲ တိလ္တူကျာဏံဟေၚ်ရနွံကဵုစၞဝဲါသဘာဝနာနာသာ်တုဲ ရိုဟ်တၞံဆုတံဂှ်လေဝ် ဍေံနွံဒၟံၚ်ဗွဲလ္တူဏံသၟးရဂၠိုၚ်၊ (ပိုဲကော်စရိုဟ်ကျာရ)၊ ရိုဟ်ကျာဏံရဒှ်တာလျိုၚ်ဂၠာဲစဝါဲစၞတံရ။
(၃) နဲကဲကဵုဍာ်ပၞဴ
ပလေဝ်ဒါန်တဵုဖျေံပ္ဍဲကတိုၚ်တုဲယျတှ်ေဗက်ဂှ် ဍာ်ဂှ်ပိုဲတံပဠေဝ်လဝ်တုဲသုၚ်စောဲကဵုဍာ်ဂွံရ၊ ပိုဲကဵုဗွဲကိုပ်ကၠာဂှ်တှ်ေ ဍာ်စဵုပေၚ်ပ္ဍဲတမ်တၞံပၞဴဂှ်ညိ၊ စနူဂှ်တုဲ ရံၚ်ကဵုတိကှ်ဍေက်သၟဝ်တမ်တၞံဂှ်တုဲ မွဲတ္ၚဲမွဲအလန် သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ်တှ်ေ ၜါတ္ၚဲမွဲအလန်လေဝ်ဂွံရ၊ ယဝ်ရဗြဲဂူဆက်မံၚ်တှ်ေ လ္ပကဵုဍာ်လေဝ်ဂွံမံၚ်ရ၊ ယဝ်ရဗြဲဟွံဂူစိုပ်အခိၚ်ကညၚ်ဏောၚ်တှ်ေ မွဲတ္ၚဲၜါအလန်လေဝ်နွံ ၜါတ္ၚဲမွဲအလန်လေဝ်နွံတုဲ ၜိုက်ထေက်ကြိုက်ကဵုဍာ်ဂွံရ၊ ပိုဲဒးသမ္တီလဝ်တွဵုနဲကဲကဵုဍာ်ကဵုတၞံဆုတံသီုဖ္အိုတ်ဂှ်တှ်ေ ၜိုန်ရတၞံဆုတံဒးစိုတ်ဍာ်ကီုလေဝ် ဍာ်စဵုကဵုမၚ်ခၠိုၚ်အာဂှ်ဍေံဟွံဒးစိုတ်အိုတ်ရ၊ ၜိုတ်ဆဍေက်တိဂံက်တှ်ေဗဵုကျေဝ်ရ၊ ပိုဲကဵုဍာ်တုဲ ဍာ်ဂှ်လ္ပကဵုဍေံခၠိုၚ်ဒၟံၚ်သၟဝ်တၞံဂှ်ညိ၊ နဲကဲကဵုဍာ်ဗီုဂတာပ်အခေတ်တ္ၚဲဏံဂှ်လေဝ်တၟေၚ်ဗွဲမလောန်တုဲ က္ဍိုပ်ဍာ်ဗီုနာနာသာ်နွံတုဲ ပိုဲတံသုၚ်စောဲပြံၚ်သၠာဲအာဗီုဒးစိုတ်ဂွံရ။
(၄) နဲကဲကဵုဝါဲပၞဴနာနာ
ပလေဝ်ဒါန်နဲကဲကဵုဝါဲသွက်တၞံပၞဴတံဂှ်တှ်ေ ဝါဲတိသဘာဝဟေၚ်သုၚ်စောဲတှ်ေခိုဟ်အိုတ်ရ၊ မပ္တံကဵုအိက်ဂၠဴအိက်ပြေၚ် သၞော်သတ်ဗြဴသၞော်သတ် အကာံစံၚ်ဗ္စံက်ဗ္စံက် သၠဒုန်သရိုဟ်သရိုဟ်ပ္ကောံဗွဝ်လဝ်တုဲ နှဴထောံညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲဖျုန်ဂှ်ကော်စဝါဲတိသဘာဝရ၊ ဝါဲတိသဘာဝဏံဂှ်သုၚ်စောဲစကာဂွံဇၟာပ်ဒၞာဲနာနာသာ်မာန်ရ၊ တဵုသၞေဝ်ကေဝ်လေဝ်သုၚ်စောဲစကာဂွံရ၊ တဵုတၞံဆုလေဝ်သုၚ်စောဲစကာဂွံရ၊ ဝါဲတိသဘာဝသာ်ဏံပိုဲတံကၠောန်ကေတ်ဂွံပ္ဍဲကၠအ်ပိုဲဏံဂွံဖအိုတ်ရ၊ ပ္ကောံဗွဝ်လဝ်တုဲ စဵုကဵုၜက်သၞာံက္ဍၚ်ခိုဟ်က္ဍၚ်ရ၊ သြန်သွက်ဂွံဒးရာန်ဝါဲဂှ်မသြန်ပိုဲဟွံအိုတ်တုဲ ညံၚ်ဂွံစှ်ေကဵုနဲကဲပရေၚ်တဵုလွဳသဘာဝဇေတ်ဇေတ်ဂှ်ဒးသုၚ်ဘာမာန်ရ၊ နဲကဲကၠောန်ဝါဲနာနာသာ်လေဝ်နွံဒၟံၚ်စုၚ်ဇဳတုဲ ပိုဲတံလ္ၚတ်အာသိုက်သိုက်အိုတ်ညိ၊ ဝါဲဍာ်သဘာဝလေဝ်နွံတုဲ သွက်သ္ဂောံကဵုစၞစလပါ်တၞးလေဝ်နွံတုဲ နဲကဲကၠောန်ဝါဲဍာ်ဂှ်လေဝ် ပိုဒ်(၁၀)သၟဝ်အိုတ်တေံမှလဴတက်ကျာအာဏောၚ်၊ သွက်ညးကၠောန်ပရေၚ်တဵုလွဳဟီုဂှ်တှ်ေ ဒးတီလဝ်သဘာဝတၞံဆုတံၜိုတ်ထေက်ကြိုက်မာန်တုဲ စၞစတၞံဆုလုပ်ကၠုၚ်ပိဂၠံၚ်တံဂှ်တှ်ေ (၁)လပါ်ရိုဟ်ကၞက်ရိုဟ်ကျာတၞံဆုတံ၊ (၂)ဂှ်တှ်ေ လုပ်ကၠုၚ်ပိုဲကဵုဝါဲဍာ်လပါ်တၞုၚ်ကၞာၚ်တၞးတၞံဆုတံ၊ (၃)ဂှ်ပၠန် လုပ်ကၠုၚ်နူလျးတ္ၚဲပတဝ်ဏာကဵုတၞးတၞံဆုတံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရတှ်ေ စၞနူလျးတ္ၚဲဏံဂှ်အဓိကမွဲတုဲ ယဝ်ပိုဲတံတဵုလွဳဏောၚ်တှ်ေ မွဲမွဲတ္ၚဲအောန်အိုတ်တၞံဆုတံညံၚ်ဂွံဒးလျးတ္ၚဲၜိုတ်ပန်နာဍဳဒးနွံတုဲမှ တၞးတၞုၚ်တၞံဆုတံဂှ်ဂွံဍိုပ်ဍဴအတိုၚ်သဘာဝဍေံရ၊ ယဝ်ဟွံဒးတ္ၚဲဏောၚ်တှ်ေ တၞံဆုတံဂှ်ဟွံဇၞော်ဟွံသၠုၚ်တုဲ ခြာဟွံလအ်ဟေၚ်ချိုတ်အာမာန်ရ၊ ဓါတ်နွံမွဲဓါတ်နူလျးတ္ၚဲတေံတၞံဆုတံနွံဗၟိက်ကွေံကွေံတုဲ တဵုတၞံဆုဏောၚ်တှ်ေ ဒးကဵုဒးလျးတ္ၚဲၜိုတ်ထေက်ကြိုက်ညိဂှ်လ္ပဝိုတ်ထောံညိ၊ အခေတ်တ္ၚဲဏံဝါဲဂတာပ်အခေတ်ၜိုန်နွံခိုဟ်ကီုလေဝ် ယဝ်ဒးသုၚ်စောဲမ္ဂးတှ်ေလ္ပသုၚ်စောဲဂၠိုၚ်ညိ၊ ယဝ်ပိုဲသုၚ်စောဲဝါဲဂတာပ်အခေတ်ကော်စ(ဝဲါပဠေဝ်)ဝါဲဂျိလေဝ်ဟီုစဂွံရ၊ ဝါဲတံဏံဂှ်ကၠောန်ဗဒှ်ကဵုတိလီုယဝ်သုၚ်စောဲစကာဍေံဂၠိုၚ်တုဲ ယဝ်ဝါဲတံဏံဟွံမွယ်တှ်ေ တၞံဆုတံဂှ်လေဝ်ဟွံကျေဝ်ဟွံကဴအိုတ်တုဲ ပိုဲတံဒးစကာသုၚ်ဒၟံၚ်ဝါဲတံဏံလၟိုန်လၟိုန်ရ၊ အိုတ်ကၞောတ်ဟေၚ် တိကၠအ်ပိုဲတံလေဝ်လီု သြန်ဒးရာန်ဝါဲတံဏံဂှ်လေဝ်အိုတ်တုဲ သတ်ဆုသတ်ဒုန်ပိုဲစဏာတံဂှ်လေဝ်နွံကဵုသဘာဝခိုဟ်မွဲဟွံသေၚ်တုဲ သၟာပရေၚ်တဵုလွဳဂတာပ်မွဲဂှ်ပိုဲဏံဒှ်အာဟွံမာန်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရတှ်ေ နဲကဲသဘာဝဍေံကဵုဍေံဂှ် ပိုဲဂၠာဲနဲကဲတုဲ ကၠောန်စကာပါ်ပဲါလ္ၚတ်အာသိုက်သိုက်တုဲ အရာလဵုဂွံၜက်အာနူအစောံစရာဲပိုဲမၞိဟ်ဏံဂှ်ဟွံမွယ်ရ။
(၅) ယဲဂျိဓါတ်သဘာဝပၞဴ
ပလေဝ်ဒါန်တၞံဆုလေဝ်နွံကဵုလမျီုနွံကဵုစၞစတုပ်ကဵုဗီုပိုဲမၞိဟ်ဏံကီုတုဲ ဗွဲစၟတ်ဟေၚ်ရဂျိဓါတ်သဘာဝကေုာံယဲဍေံနာနာဒးနွံရ၊ ယဲပၞဴဗွဲမဂၠိုၚ်ဒးဆဵုမံၚ်တွဵုတွဵုဂှ်တှ်ေ ယဲတၞးတူတၞးဍာဲဍံက်ဍံက်ကောန်စ(ခၚ်ကေ)ရ၊ ဍံက်ဍံက်ဍာဲဍာဲယဝ်ဍေံလုပ်ရပ်ဂွံတၞးပၞဴကီု သဝ်ပၞဴဂှ်ကီု တၞံပၞဴဂှ်ကီုဏောၚ်တှ်ေ ယဝ်ပိုဲဟွံဂစိုတ်သ္အးထောံမ္ဂးတှ်ေ ခြာဟွံလအ်ဟေၚ်တၞံပၞဴတံဂှ်ဒးချိုတ်ကှ်တၞးပြဟ်ကၠုၚ်သိုက်သိုက်တုဲ အိုတ်ကၞောတ်ဒးချိုတ်အာရ၊ ပၞဴဂကူလ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ်တှ်ေ ယဲဏံလုပ်စဟွံမာန်တုဲ ပၞဴနွံမွဲဂကူတံဂှ်ဟေၚ်ရယဲဏံဒှ်စဂၠိုၚ်ရ၊ ဟိုတ်ဏံဟေၚ်ရ ယဝ်ပိုဲဒးကၠောန်ပၞဴခိုဟ်ခိုဟ်တှ်ေ မပၞဴဂကူပ္ကဴပိုဲထေက်ကြိုက်ဒးတဵုဂကူလဵုဂှ်ဒးရုဲကဵုချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တုဲတဵုတှ်ေခိုဟ်တဴရ၊ ယဲနွံမွဲသာ်ဂှ်ပၠန်တှ်ေ ဍေံကၠုၚ်နူဥတုဂံက်လတိုပ်စှ်ေတုဲ ယဲတၞးဗု(bacteria)နာနာလုပ်စိုပ်ပ္ဍဲအခိၚ်ဏံဂၠိုၚ်တုဲ ဍေံရပ်ဂွံတၞးပၞဴတၞံပၞဴတံတုဲ ဗဒှ်ကဵုတၞံပၞဴဒြဟတ်လီုတုဲဇၞော်လဇုဲဒှ်မာန်ရ၊ မွဲယဲဂှ်ပၠန်တှ်ေ စၟတ်ဇြောတ်စတၞးကော်ကော်စတုဲ စၟဏံနွံဒၟံၚ်ဇၟာပ်တၞံဆုဟီုစဂွံတုဲ ဍေံဗက်ဇြောတ်စတၞဆုနာနာအခိၚ်ကၟဝ်တိတ်ၜတ်ၜတ်တံဂှ်ရ၊ တၞးကြံၚ်ကြံၚ်တံဂှ်ဍေံဟွံဇြောတ်စတုဲ တၞးၜတ်ၜတ်ဟေၚ်စၟဏံဒးစိုတ်ဗွဲမလောန်ရ၊ အခိၚ်ပၞဴကၟတ်တၟိတၟိၜတ်ၜတ်ဂှ်ဟေၚ်ပိုဲဒးမၚ်မွဲဂစိုတ်ဂဥုဲဍာ်သဘာဝပိုဲကၠောန်ကေတ်လဝ်ဂှ်တုဲ တၞးၜတ်ၜတ်တိတ်ကၠာဂှ်ညံၚ်ဟွံဂွံလီုအာတုဲ ဒှ်သွက်တၞးပၞဴတံဂွံဒုၚ်ကေတ်ဓါတ်နူလျးတ္ၚဲတေံပေၚ်ပေၚ်တုဲ တၞံပၞဴတံဂှ်လေဝ် ဂွံကၠုၚ်ဒြဟတ်နာနာအတိုၚ်သဘာဝဍေံရ၊ ယဝ်ရစၟတ်ဇြောတ်တၞးၜတ်ၜတ်ပလီုထောံကၟတ်တိတ်တၟိဂှ်အိုတ်ဏောၚ်တှ်ေ တၞးပၞဴတံဂှ်လေဝ်ကွေၚ်ကွံက်လီုလာ်စာ်ထောၚ်အာဂၠိုၚ်ဏောၚ်တှ်ေ ဓါတ်နူလျးတ္ၚဲသွက်ဂွံလုပ်ကၠုၚ်လပါ်တၞးပၞဴတံဂှ်အခေါၚ်ဟွံမွယ်ရ၊ စၟဏံပိုဲဒးမၚ်မွဲၜိုတ်ၜါပိတ္ၚဲဓဝ်တုဲ ၜက်အာၜါပိတ္ၚဲဂှ်ဟေၚ် တၞးပၞဴကၟဝ်တိတ်လဝ်တၟိတၟိတံဂှ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်ကၠုၚ်တုဲ စၟတံဟွံစဟွံဇြောတ်အိုတ်တုဲ ပိုဲထောံလတ်အတိုၚ်သဘာဝဂွံရ၊ ကၟဝ်တၞးၜတ်ၜတ်ဏံဂှ်ဟေၚ်ရပိုဲလ္ပကဵုလီုအာသွက်ဂွံဒုၚ်ကေတ်ဓါတ်နူလျးတ္ၚဲတံဂှ်တုဲ ၜိုတ်ဏံဟေၚ်ယဲဂျိဓါတ်သဘာဝပၞဴကြပ်အိုတ်အာရ၊ နွံမွဲယဲပၠန်ဂှ်တှ်ေ ယဲရိုဟ်အုဲဟီုစအိုတ်တုဲ ဇၟာပ်တၞံဆုလေဝ်ဒးဆဵုဒၟံၚ်ပြသၞာဏံဂၠိုၚ်အိုတ်တုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ကဵုတၞံဆုတံအုဲလီုကၟိုၚ်ကယျာအာမာန်လောဲလောဲရ၊ ယဲရိုဟ်အုဲဏံဂှ်ကၠုၚ်နူလဵုရောတှ်ေ ကၠုၚ်နူဍာ်မွဲဟေၚ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိၚ်ကဵုဍာ်ကဵုတၞံဆုတံဂှ်လေဝ် ၜိုတ်ထေက်ကြိုက်ဂှ်ကဵုအိုတ်ညိ၊ တုဲတှ်ေ အခိၚ်ဗြဲဂူဂၠိုၚ်ဂှ်လေဝ် ဍာ်လ္ပကဵုခၠိုၚ်မၚ်ဒၟံၚ်သၟဝ်တမ်တၞံဆုတံဂှ်အိုတ်ညိ၊ သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ်တှ်ေ ယဲရိုဟ်အုဲဏံပိုဲဒးဆဵုတုဲ တၞံဆုမွဲတၞံဂှ်ပိုဲဒးလေၚ်အာဒှ်မာန်ရ၊ တီမံၚ်ကဵုဍာ်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်တုဲမိက်သ္ဂောံကဵုတၞံဆုတၞံပၞဴတံဇၞော်ပြဟ်ပြဟ်လေဝ်ဟွံဂွံတုဲ ၜိုတ်ထေက်ကြိုက်ဂှ်ကဵုဍာ်ညိ၊ ဣဏံဂှ် သွက်သၟာပရေၚ်တဵုလွဳတံဒးကၠိုဟ်ဒးတီလဝ်သဘာဝဒှ်နွံဗီုလဵုၜိုတ်ထေက်ကြိုက်တှ်ေ ကမၠောန်ပိုဲကၠောန်ဒၟံၚ်ဂှ်လေဝ် ဒးဆဵုပြသၞာအောန်ကၠုၚ်သိုက်သိုက်ရ၊ ယဝ်ရပိုဲကၠောန်ဒၟံၚ်တွဵု ပိုဲလ္ၚတ်ဒၟံၚ်တွဵုဏောၚ်တှ်ေ သဘာဝဂှ်ဍေံဗ္တောန်ဟီုလဴကဵုပိုဲဏံကေတ်ကေတ်ရ၊ ဂဥုဲဆေၚ်စပ်ကဵုနွံကဵုဂျိဗီုအခေတ်တ္ၚဲဏံဂှ်လ္ပသုၚ်စောဲတွဵုညိ၊ မပ္တံကဵုဂဥုဲဂစိုတ်ချောဲ ဂဥုဲဂစိုတ်စၟစၟောန်နာနာသာ်တံဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်ကဵုကဵုပရေၚ်ထက်ယုက်ဂကောံအိန်ထံၚ်ပိုဲလီုအာတုဲ သီုကဵုသဘာဝဗွဳဗွိုၚ်ပ္ဍဲဂြိုပ်နာနာသာ်တံဂှ်လေဝ် လီုလာ်ချိုတ်ဂျိုၚ်အာအိုတ်တးတုဲ ခြာဟွံလအ်ဟေၚ်သဘာဝဂှ်အိုတ်လီုအာအိုတ်တုဲ သှ်ေနွံဒၟံၚ်နဲကဲတၟိတၟိဒးသုၚ်စောဲသြန်သၟးရဂၠိုၚ်တုဲ သွက်ညးတဵုလွဳတံဂှ်မုဟွံဂွံနၚ်ကီု သီုဂွံနၚ်ယဲနူသုၚ်စောဲလဝ်ဂဥုဲနာနာတံအိုတ်ရ၊ သောၚ်စရၚ်ဂှ်တှ်ေ ရဲသွံကပေါတ်ဖျာသွံဂဥုဲတံဂှ်ဟေၚ်ရလောဲဂွံမသြန်ပိုဲတံအိုတ်တးကီုရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရတှ်ေ သဘာဝဍေံကဵုဍေံလွဳပရာမၚ်မွဲကေတ်ဂွံဂှ်လေဝ် ပိုဲထေက်ကဵုဒးသုၚ်စောဲအာညိ၊ နဲကဲသဘာဝဍေံကဵုဍေံမၚ်မွဲလွဳပရာအာကေတ်ကေတ်ဂှ်လေဝ် သၟတ်အိုတ်တေံမှသောၚ်အာပၠန်ဏောၚ်။
(၆) နဲကဲၜှ်ပၞဴ
ပလေဝ်ဒါန်နူစပိုဲဆဵုပၞဴစကဴဂှ်တှ်ေ ရိုဟ်ဆက်အာမသုန်ဂိတုတှ်ေစၜှ်သွံစဂွံရ၊ ယဝ်ပိုဲတဵုပၞဴကၠာအိုတ်ဂှ်တှ်ေ လုပ်အာယုက်(၇−၈)ဂိတုဗက်ဂှ်တှ်ေစဝေၚ်ကဴခၟောံသတ်ကၠုၚ်ရ၊ ယဝ်ပၞဴတၟိသတ်ကၠာအိုတ်ဂှ်တှ်ေ လ္ပကဵုဍေံသတ်စဂၠိုၚ်တုဲ မွဲမွဲတၞံလ္ပကဵုၜက်အာ(၂၀)မညိ၊ ယဝ်စွံလဝ်သတ်ဍေံဂၠိုၚ်လောန်အာဏောၚ်တှ်ေ ဗဒှ်ကဵုတၞံပၞဴအာယုက်ဂၠေံတုဲချိုတ်ပြဟ်မာန်ရ၊ အခိၚ်စွံသတ်ဍေံဂွံဗီုဗၟိက်စိုတ်ဂှ်တှ်ေ မွဲသၞာံပြၚ်ပြၚ်လုပ်ၜါသၞာံတှ်ေကဵုဍေံသတ်အတိုၚ်သဘာဝဍေံဂွံရအခိၚ်ဏံ၊ သွက်ညးကၠောန်ပၞဴဇေတ်ဇေတ်ဂှ်တှ်ေ ယဝ်တၞံပၞဴအာယုက်ဟွံပေၚ်မွဲသၞာံမ္ဂးတှ်ေ ညးတံဟွံစွံသတ်ဍေံပ္ဍဲတၞံကဵုဍေံဂိရ၊ ကဴသတ်လေဝ်ညးတံတက်ထရိုဟ်ဖျေံထောံဖအိုတ်တုဲ လွဳတၞံဍေံခိုဟ်ခိုဟ်ပေၚ်အာယုက်မွဲသၞာံမှ ညးတံစကဵုသတ်ကီုရ၊ နဲကဲဏံဂှ်တှ်ေ မန်ပိုဲမၞိဟ်ဂွံထိၚ်စိုတ်နွံအောန်မံၚ်တုဲ ယဝ်တက်ထရိုဟ်ထောံတှ်ေဒှ်မၞိဟ်တမြအ်မွဲမုဟွံတီဒးဟီုကဵုညးတၞဟ်ထေက်ရ၊ ဣဏံဂှ်တှ်ေ ဗီုအၚာပ်စိုတ်ကောန်ဂကူတံရလေဝ် ယဝ်စွံတှ်ေလ္ပစွံစဂၠိုၚ်ညိ၊ ဟွံစွံဂှ်လေဝ်ညံၚ်ကဵုဂိုဟ်မံၚ်တုဲ တ္ၚဲဏံဂှ်တှ်ေဒှ်မံၚ်သြန်ဖ္အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဏံတုဲ အခိၚ်ၜှ်ပၞဴဂွံဟီုဂှ် အာယုက်ပၞဴလုပ်(၅)ဂိတုတှ်ေစၜှ်ဍာ်ပေၚ်သတ်ဍေံဂၠိုၚ်ရ၊ သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ်တှ်ေ ပိုဲရံၚ်သတ်ပၞဴဂှ် သၞော်ဍေံလပါ်မ္ၚးဂှ်ပေၚ်တေၚ်ကလိတ်မံၚ်ကီု ပ္ဍဲကဵုဇဝ်ဍေံဂှ်လေဝ်ညံၚ်ရဴဍာ်တိုန်ညိညတှ်ေ ပၞဴဂှ်ဍာ်ပေၚ်ၜှ်သွံစဂွံရ၊ ယဝ်တၞံပၞဴဂှ်နွံသၠုၚ်ဏောၚ်တှ်ေ နကဵုခၠောၚ်ကၠောန်လဝ်သွက်ဂွံလုပ်ပ္ဍဲထိုၚ်တၞုၚ်ခၠောၚ်တုဲတုဲၜှ်အာညိ၊ ယဝ်တၞံပၞဴတံနွံသဝ်ဏောၚ်တှ်ေ နကဵုတဲၜါပိုဲဏံၜှ်အာဂွံရ၊ မွဲနဲပၠန်ဂှ်တှ်ေ ပၞဴပိုဲၜှ်ဏံသုၚ်စောဲစကာတ္ၚဲလဵုဂှ်တှ်ေ ချိၚ်လဝ်ၜိုတ်မွဲတ္ၚဲတုဲယဝ်စၜှ်တှ်ေခိုဟ်တဴရ၊ ယဝ်ပၞဴၜှ်လဝ်နူတၞံဍေံတၟိတၟိဏံဂှ်တုဲပိုဲကရေက်သုၚ်စောဲမ္ဂးတှ်ေဂွံဍာ်ပၞဴအောန်ဟိုတ်နူကဵုသၞော်ပၞဴဂှ်မ္ၚိုဟ်မံၚ်ရ၊ နဲကဲခိုဟ်အိုတ်ဂှ်တှ်ေ အောန်အိုတ်ၜိုတ်(၈)နာဍဳၜှ်တုဲသုၚ်စောဲစကာတှ်ေ ပၞဴဂှ်လေဝ်သၞော်ဍေံကြဳကၠုၚ်တုဲ အခိပ်ပတ်ပ္တိတ်ဍာ်ပၞဴဂှ်ဟေၚ် ဂွံကၠုၚ်ဍာ်ပၞဴတိတ်ကၠုၚ်ဂၠိုၚ်ကွေံကွေံရ၊ ဇေတ်ဇေတ်ဂှ်တှ်ေ ပိုဲၜှ်ဗက်ဂှ်လေဝ်သုၚ်စောဲဂွံမံၚ်ရ၊ ဆဂးနဲကဲဍေံဗီုလဵုလအာကၠုၚ်ဒးလဴကၠးကၠးမှဂွံဒှ်ဗဟုသုတသွက်အ္စာသၟာတဵုလွဵတံအးအးမာန်ရ။
(ရ) နဲကဲပဠေဝ်ကုတ်ကၞာၚ်အခိၚ်ၜှ်ပလှ်တုဲ
ပလေဝ်ဒါန်အခိၚ်ပိုဲတံၜှ်ပလှ်သတ်ပၞဴတုဲဒှ်ယျတှ်ေ ကၞာၚ်ပၞဴတံဂှ်လေဝ် ကၞာၚ်လဵုဗျုကြံၚ်ဒ္ကုဲဟွံမွယ်ကဵုစုတိုန်လပါ်လ္တူတံဂှ်လေဝ် ပိုဲတံဒးကုတ်ပသောၚ်ထောံရ၊ ပ္ဍဲတၞံပၞဴဂှ်လေဝ် ညံၚ်ကျာဂွံလုပ်သောၚ်ဂှ်လေဝ် ဒးဗက်ကုတ်ကၞာၚ်သုၚ်စောဲဟွံဂွံတံဂှ်ညိ၊ ယဝ်ပိုဲကုတ်ကၞာၚ်ဍေံတုဲဗက်ဂှ် ခြာဟွံလအ်ဟေၚ်ကၞာၚ်တၟိစမံက်တိုန်ကၠုၚ်ပၠန်ရ၊ ကုတ်ကၞာၚ်တုဲဒှ်ပသောၚ်အာတုဲယျတှ်ေ လပါ်သၟဝ်တၞံပၞဴဂှ်လေဝ် ဒးၜံက်တိဗဝ်တမ်ပၞဴဂှ်ကီု ဒးစုတ်ကဵုဝါဲတိသဘာဝမွဲတၞံအောန်အိုတ်ၜိုတ်ဘာ်ရိုက်ဒးနွံရ၊ ပိုဲၜှ်ဂွံသတ်ဍေံတုဲတှ်ေ အလန်ဏံပိုဲဒးလွဳပရာတၞံပၞဴတံခိုဟ်ခိုဟ်မှ ယးသၞာံတေံဂှ်လေဝ်ဍေံဂွံကဴသတ်ကဵုပိုဲဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ပၠန်ရ၊ တီမံၚ်မၚ်ၜှ်ဒၟံၚ်သတ်ဍေံသၟးတှ်ေ စၞစဂဥုဲဒြဟတ်နာနာယဝ်ဟွံကဵုဍေံလာပ်ဗဇဴဏောၚ်တှ်ေ ခြာဟွံလအ်တှ်ေ တၞံပၞဴတံဟွံကသတ်ကဵုပိုဲဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ဒးလွဳပရာညံၚ်ရဴကောန်ဇကုဂှ်ကီုညိ။
(ဂ) နဲကဲဆက်ကၞာၚ်ပၞဴ
ပလေဝ်ဒါန်ယဝ်ရဒးလဴနဲကဲဆက်ကၞာၚ်ပၞဴဏံဂှ် ယဝ်ဗီုရုပ်ဟွံမွယ်တှ်ေဟီုလဴစဝါတ်ကွေံကွေံရ၊ ဂွံအာကေတ်နၚ်ဗီုရုပ်နဲကဲဆက်ကၞာၚ်နူဂကူသေံတံဂှ်ပၠန်လေဝ် ဝဳကဳပဳဒဳယာဟွံကဵုအခေါၚ်တုဲချူစဝါတ်မံၚ်ညိညရ၊
(၉) နဲကဲသွံတၞံပၞဴဗီုဂတာပ်အခေတ်
ပလေဝ်ဒါန်တဵုပ္ကဴဟီုဂှ် သွံဂွံသတ်ပၞဴသၟးဟွံသေၚ်တုဲ မတၞံပၞဴတံဂှ်လေဝ် သွံဂွံသွက်သြန်ဂွံလုပ်ကၠုၚ်ပ္ဍဲဂကောံအိန်ထံၚ်ပိုဲမွဲသွာၚ်ခိုဟ်မွဲရ၊ အခေတ်တ္ၚဲဏံဂှ်တှ်ေ မၞိဟ်ဂွံတဵုနူမပၞဴဂှ်သုၚ်စောဲအခိၚ်လအ်ဂွံသတ်တုဲ သီုအခိၚ်အိုတ်ဂှ်ရ တ္ၚဲဏံသုၚ်စောဲတဵုလွဳပၞဴနကဵုတၞံဆက်မုက်ဖအိုတ်ရဂၠိုၚ်တုဲ နဲကဲဏံဂတာပ်အခေတ်ရ၊ တၞံပ္ကဴပိုဲပ္ဍဲကၠအ်ဇၞော်လောန်အာၜါပိသၞာံယျဏောၚ်တှ်ေ ဆက်မတ်သွက်သ္ဂောံသွံဂွံအိုတ်ရ၊ တၞံပ္ကဴမွဲမွဲတၞံတှ်ေ ဆက်မတ်ဆက်ကၞာၚ်ဂွံ(၅၀)ကၞာၚ်လပါ်လ္တူတုဲ စဵုကဵု(၁၀၀)ကၞာၚ်လေဝ်ဆက်ဂွံရ၊ တိုန်တဴကဵုတၞံၝောံဍေံဇၞော်ၜိုတ်လဵုတုဲ ဆက်ကၞာၚ်ဆက်မတ်ဂွံရ၊ အခိၚ်သၠးနွံတှ်ေ တၞံပၞဴနွံပ္ဍဲကၠအ်ပိုဲတံဂှ်လေဝ် ဆက်ဝေၚ်ကၞာၚ်ဆက်မတ်လဝ်ညိတုဲ သွက်သ္ဂောံသွံကဵုညးကၠောန်ပၞဴတံဂှ်ရ၊ သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ်တှ်ေ တၞံပၞဴသွက်သ္ဂောံဆက်မတ်ဆက်ကၞာၚ်သၟးသၟးလေဝ် ယဝ်တိပိုဲနွံဂၠိုၚ်ဏောၚ်တှ်ေ ပါ်လဝ်ဨကဍေံလေဝ်သောၚ်ဂတာပ်အခေတ်ရ၊ တၞံပၞဴပိုဲစွံလဝ်သွက်သ္ဂောံဆက်မတ်ဆက်ကၞာၚ်တံဏံဂှ် ဟွံကဵုကဴသတ်တုဲ လွဳကၞာၚ်တၞးကျေဝ်ကျေဝ်မွဲသာ်သွက်သ္ဂောံဆက်မတ်ဆက်ကၞာၚ်ရ၊ အခိၚ်ကဴသတ်လေဝ် ပိုဲတံတက်ထရိုဟ်ထောံအိုတ်ညိ၊ ယဝ်ပိုဲစွံလဝ်ကဵုဍေံကဴသတ်မ္ဂးတှ်ေ တၞံပၞဴတံဒြဟတ်စှ်ေအာတုဲ ဆက်စမတ်ဆက်စကၞာၚ်လေဝ် ဟွံထတ်ခိုဟ်ရ၊ သွက်ညးတိနွံအောန်ဏောၚ်တှ်ေ သီုစွံသတ်ပၞဴလေဝ်ဆက်အာမတ်ကၞာၚ်ဂွံရ၊ နဲကဲတံဏံဟီုဂှ် ကိုန်ဂစိုတ်ဟွံမွယ်တုဲ ဗီုလဵုထေက်ကြိုက်ကဵုတိကၠအ်ပိုဲဂှ်တှ်ေ ဗဂဵုလဟဵုအာကၠောန်အာညိ။
(၁၀) ။ အုပ်နိဂီုဓရီုတက်ဝေၚ်ကျာဗဟုသုတဆေၚ်စပ်ကဵုပၞဴနာနာဂမၠိုၚ်
ပလေဝ်ဒါန်တ္ၚဲဏံယဝ်ပိုဲကောန်ဂကူတံကၠောန်ပၞဴဏောၚ်တှ်ေလေဝ်ဂတာပ်အခေတ်ရ၊ ပၞဴဏံအခိၚ်တ္ၚဲဏံလုပ်စိုပ်ကၠုၚ်ပ္ဍဲအရာကေၚ်ကာဍုၚ်တိုပ်အမာဲပုၚ်သွခရံက်တံဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်တုဲ အရာဒးသုၚ်စောဲပၞဴလေဝ်ဟွံရုံဂပ်တုဲ သွက်ညးကၠောန်ပရေၚ်တဵုလွဳတံဂ်ှလေဝ် တဵုပၞဴကီုညိဂှ်လ္ပဝိုတ်ထောံညိ၊ အောန်အိုတ်ၜိုတ်မသုန်တြဴတၞံတဵုလဝ်ပ္ဍဲကၠအ်ပိုဲလေဝ် အခိၚ်ပိုဲသုၚ်စောဲမ္ဂးတှ်ေ ဟွံဒးအာရာန်တုဲ သုၚ်စောဲပ္ဍဲဂကောံအိန်ထံၚ်ပိုဲဏံလေဝ်ပြေပြံၚ်ကွေံရ။
(ဆက်ချူမံၚ်ဏီ ဟွံအိုတ်ဏီပုဟ်) တၚ်ဂုဏ်ရ။