ပြကိုဟ်စရာဲဗုဒ္ဓဘာသာ ကၞပ်(၂)
ပြကိုဟ်စရာဲဗုဒ္ဓဘာသာ ကၞပ်(၂)
ညးမချူခၞံ− ကျာ်ဇၞော်အ္စာ မှာထေရ်ပါလိတ ဘာဓါတ်ကျာ်, ကွာန်ကၟာဝက် ရးဇြာ (၂၅၄၈−၁၃၆၆ သၞာံ)
သွက်ဂကူမည်− မည, မန္ဒ, မန္ဒိုၚ် ဂွံဂိုၚ်သမ္တီကေတ် ဂွံဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲ ညးအဲဂွံတီဂုဏ်ရတ်ပိ ကျာ်ဓဝ်သၚ် ဂွံယိုက်ဒိုက်ထံက်ပၚ်သာသနာမာန်တုဲ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ မှာထေရ်ပါလိတ−ဘာဓါတ်ကျာ် ကွာန်ကၟာဝက်ရးဇြာ− ချူခၞံလဝ်ပြကိုဟ်မွဲ ဗွဲယၟု (ပြကိုဟ်စရာဲဗုဒ္ဓဘာသာ ကၞပ်ၜါဝွံရောၚ်) ။
သက္ကရာဇ်သဗ္ဗညု (၂၅၄၉)သၞာံ၊ သက္ကရာဇ်မည်သိုၚ်နန်ပ္တန်ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ (1937) သၞာံ၊ သက္ကရာဇ်ဍုၚ်ကၠုၚ်စိုပ် (၁၃၆၇)သၞာံ၊ ဂိတုစဲအိုတ် ပ္တိုန်စက် တက်ပ္တိတ်လၟိဟ်မသုန်ကၠံ(၅၀၀)ကၞပ်ရောၚ် ။
- (လိက်တၞးအာတ်အရီုအဗၚ်−ဝၚ်အ္စာတၠ, ကျာ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်)
ဂလာန်ဆက်စပ်ကဵုလ္တူဂှ်တုဲ သွက်ဂွံချူပရူအတ္ထုပ္ပတ္တိ ပရူဒဒှ်ဝၚ်အ္စာတၠ, ကျာ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ် “စှ်ပိ”ဇကုဝွံ၊ အာတ်အရီုအဗၚ်နကဵုလိက်တၞးဏံရကျာ်၊ အ္စာတၠဇၞော်ဂိုဏ်ယှိုဲကျေန်, ကျာ်ဇၞော်အ္စာမၚ်မွဲဂိုဏ်ယှိုဲကျေန်(မည်) လောန်စဴအာတံဂှ် ကောန်ကွးဂမၠိုၚ် အဆက်အဆက်သွက်ဂွံတီဒ္ဂေတ်ညး−သွက်ဂွံတီပါရမဳညးတုဲ ဒးဂၠာဲပကောံချူစွံလဝ်ဗွဲခမၞောန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− လၟေၚ်စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ယၟုအ္စာတၠ, ကျာ်ဇၞော်အ္စာဗွဲသၟဝ်တေံဂှ် ညးနွံပိုန်လၟုဟ်−အ္စာသၠပတ် ချပ်ပလံၚ်နၚ်ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ မှာထေရ်ပါလိတ ဘာဓါတ်ကျာ် ကွာန်ကၟာဝက်ညိကျာ် ။
၁ ။ အ္စာတၠဘာဝါ ကွာန်ထဝ်ပၠၚ် မှာထေရ်ဗုဒ္ဓရက္ခိတ။
၂ ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘာကြုၚ်ဘာ (ကံကြုက်) မှာထေရ်အဂ္ဂညာဏ။
၃ ။ အ္စာတၠဘာဂြိုပ်ဖအံက် မှာထေရ်စန္ဒိမာ။
၄ ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘာသစ္ဆု (ဘာစၚ်ကြံ) မှာထေရ်ခေမာဝန္တ။
၅ ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘာဂြိုပ်ပါၚ်ကၟာ မှာထေရ်ပုပ္ဖ။
၆ ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘာဂြိုပ်ပါၚ်ကၟာ (အ္စာသၠပတ်) မှာထေရ်ဝါယမ။
၇ ။ အ္စာတၠဘာဓါတ်ကျာ် ကွာန်ကၟာဝက် မှာထေရ်စန္ဒောဘာသ။
၈ ။ အ္စာတၠဘာဓါတ်ကျာ် ကွာန်ကၟာဝက် မှာထေရ်ဥပါလိ။
၉ ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘာဇာဒိသိုၚ်ၜါ ကွာန်ကၟာဝက် မှာထေရ်ပညာဒဳပ။
၁၀ ။ အ္စာတၠဘာဇာဒိသိုၚ်ၜါ ကွာန်ကၟာဝက် မှာထေရ်ညာဏဝံသ။
၁၁ ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘာကျာ်တၟံ ကွာန်ကၟာဝက် မှာထေရ်သံကိစ္စ။
၁၂ ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘာဂြိုပ်ဒက္ခိဏရာံ ကွာန်ကၟာဝက် မှာထေရ်သဳလဝံသ။
၁၃ ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘာဂြိုပ်ဝါၚဴ ကွာန်ကၟာဝက် မှာထေရ်အာလောက။
- သ္ပတံနူသၞာံဂိတုတုဲ ဒှ်မၞိဟ်၊ ယၟုမိမ, ယၟုဇကု၊ ဍုၚ်ကွာန်ဋ္ဌာန်ဒၟံၚ်၊ သၞာံဂိတုတ္ၚဲ သ္ပထပိုဲ၀−ခမဳ၊ သၞာံဂိတုတ္ၚဲ−အာယုက်ဝှ်လောန်စဴအာဒးကဵုပါရောၚ်။ −− ။ (ယဝ်ရဗီုရုပ်နွံမ္ဂး ကဵုနၚ်ဒတုဲညိ) သက္ကရာဇ်ဍုၚ် (၁၃၆၆)သၞာံ၊ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်အိုတ် ။
၁။ ဂလာန်နိဒါန်
ပလေဝ်ဒါန်အခေါၚ်လုပ်ဗုဒ္ဓဘာသာ။ ကျာ်သဗ္ဗညုဂှ် “ဗုဒ္ဓ” မ္ဂးယၟုရ၊ တဝှ်ဍောၚ်ဓဝ်ကျာ်တြဲဂှ် “ဗုဒ္ဓဘာသာ”မ္ဂးယၟုရ၊ ဝါ− မွဲနဲပၠန် ဂလာန်ကျာ်ဂှ် “ဗုဒ္ဓဘာသာ” မကော်ခဴစရ၊ ညးမတန်တဴဒ္ဂေတ်ဗက်အတိုၚ်ဂလာန်တဝှ်ဍောၚ်ဓဝ်ကျာ်ဂှ် “လုပ်ဗုဒ္ဓဘာသာ”မ္ဂးယၟုရ၊ ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာ ကော်ခဴစထိုက်ကြိုက်တန်ဒၟံၚ်ရ၊ ဂကူမည်ပိုဲဂှ် ဒှ်မံၚ်ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာကၠာညးအိုတ်တုဲ ဂွံယၟုဂကူဗုဒ္ဓဘာသာဇေတ်ဇေတ်ရ။
ညးနွံပၟိက်ကဵုဒဒှ်ဗုဒ္ဓဘာသာဂှ်, ဟွံသေၚ် − ဒှ်ဒၟံၚ်ဗုဒ္ဓဘာသာဂှ် ဂကူရာမညဂမၠိုၚ် ပရူပရောရတ်ပိမတွံဂး ဗုဒ္ဓရတ် ဓမ္မရတ် သံဃရတ်၊ ရတ်ကျာ်ဓဝ်သၚ် “ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃ”ဂှ် ဒးကၠိုဟ်ခိုဟ်ခိုဟ် ဒးတီချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ ကၠိုဟ်ခၠၚ်တီဗီုဂှ်တုဲ ဇကုဇကု လျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိကွေံကွေံရာဟာ, ပတှ်ေမာန်ဍာံဍာံရဟာ, ဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဟာ, ပတှ်ေမာန်ဟာဂှ် ထေက်ကဵုဗ္စာရဏာကေတ်ရ၊ ယဝ်ခါရဟွံပတှ်ေမ္ဂး ပါၚ်ဂှ်ၜိုန်ရဟီုဒုၚ်လဝ်လုပ်ဗုဒ္ဓဘာသာကီုလေဣ် ဟွံဒှ်လုပ်ဗုဒ္ဓဘာသာဏီရ၊ ယဝ်ရပတှ်ေဍာံမ္ဂး ဒးဒ္ဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်သရဏဂုဏ် မပ္တံ “ဗုဒ္ဓံသရဏံဂ္ဆာမိ”ရ၊ ကာလဂှ် သ္ဂောံဒှ်ညးမလုပ်ဗုဒ္ဓဘာသာဍာံစၟတ်ရောၚ်။
ဗုဒ္ဓဘာသာဆက်ဆေန်ကၠုၚ်။ −−−− ။ ဂကူမၞိဟ်ဂမၠိုၚ် တန်တဴဒၟံၚ်အလုံဂၠးတိဇၞော်ဝွံ ဘာသာညးကဵုညး ကွေတ်ညးကဵုညး ဆက်ဆေန်ကၠုၚ်နူတိဒှ်ဒကှ်တိုန်ရောၚ်ဂျ် ညးမွဲလေဝ် ဟွံဂံၚ်ကယျာန်စာန်စးတးပါဲဂၠာဲပ္တိုန်ဒုဟ်ရ၊ ဆဂးဂှ် ယဝ်ရဇွိတ်သပေါတ်စံၜတ်ပိုတ်တံဂၠာဲရိုဟ် ရိုဟ်ကၞက်ဗုဒ္ဓဘာသာမ္ဂး ဆက်ဆေန်ပြာကတ်ကၠုၚ်နူမဟာသက္ကရာဇ် ကၠံပိ(၁၀၃)သၞာံ ပယာံကာလကျာ်တြဲနာဲပိုဲဂေါတမကတဵုဒှ်ကျာ် ဂိတုပသာ်ပေၚ် တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါတေံ သ္ဂောံတီညာတ်ကေတ်ဝၚ်ကျာ်မာန်ရ။
လက်ထက်ကျာ်တြဲဝွံဂှ် ဒှ်ခေတ်ဗုဒ္ဓဘာသာကြပ်အိုတ်တုဲ မဒးစၞောန်ထ္ၜးကဵုသက်သဳသာဓကရ၊ အတိုၚ်ဗုဒ္ဓဝၚ်, ရာဇာဝၚ်, မဟာဝၚ်ဟီုဂးပစၟတ်သမ္တီလဝ်ဗုဒ္ဓဘာသာ, ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် “ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာ” ပြာကတ်ဆက်ဆေန်ကၠုၚ် နူလက်ထက်ကျာ်တြဲနာဲပိုဲဂေါတမတေံရ၊ ဒဒှ်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် (ကြဴနူဂကူမည်ဂမၠိၚ်) မၞိဟ်လုပ်ဗုဒ္ဓဘာသာဂမၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ကွေံကွေံ ပ္တေံကွေတ်ကျာ်ပြဲပြဲ ဒုၚ်တဲမာန်ဖအိုတ်ရောၚ်ဂှ် မစှ်ေစိုတ်ရ။
- ဂကူမည်ပိုဲ ပ္တေဟ်ဗိုန်မွဲဒၞာဲဂှ် သာ်ဝွံရ၊ ပၞောဝ်ကျာ်ဂမၠိုၚ်မသုန်ဇကု ကတဵုဒှ်ကျာ်ပ္ဍဲဘဒ္ဒကဝ်ဝွံ “ကျာ်တြဲကကုသန်မွဲဇကုဂှ် ကတဵုဒှ်ကျာ်ကၠာအိုတ်ရ၊ ကျာ်တဲဂှ် ဒှ်ဂကူမည်ဇေတ်ဇေတ်တုဲ ဂကူမည်ပိုဲဂှ် ဒှ်ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာ နူတံကဝ်ဝွံရောၚ်၊ နူကျာ်တြဲကကုသန်ဆက်ကၠုၚ်စဵုကဵုစိုပ်ကျာ်တြဲဂေါတမ မရနုက်ကဵုပန်ဇကုဏံရ၊ ဂကူရာမညပိုဲဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာတုဲတုဲရောၚ်ဂှ် “ရာဇာဝၚ်ဗုဒ္ဓဝၚ်ပါၚ်တိုက်” သၟူဇြိုက်ဒၟံၚ်အလုံဂကူမန်မွဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဂကူမန်ပိုဲပ္တေဟ်ဗိုန်မွဲဒၞာဲ ဂၠာဲသ္ၚဳရံၚ်ဝၚ်အတိက်မဂၠိုၚ်သ္ၚောဲတေံတုဲ ပတှ်ေစထိုက်ကြိုက်ဗွဲမလောန်ရောၚ်။
ဒၞာဲကျာ်ကတဵုဒှ်ပ္ဍဲဒေါဝ်ပၞေဟ်တိမဇ္ဇျိမဒေသ (ဍုၚ်ဂလာအိန္ဒိယ)လၟုဟ်ဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်ကျာ်ဒှ်တေံ ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာဖအိုတ်ဟွံသေၚ်ရ၊ ဂကူမၞုံကဵုကွေတ်မ္ၚးသာသနာ ဂၠိုၚ်ကွေံကွေံရ၊ ကျာ်ဒှ်တုဲဟေၚ် တၞောဝ်ဒတောဝ်သၟိၚ်သာကျဝၚ် − တၞောဝ်ဒတောဝ်ကျာ် ဒးပြာ်ဒးဟံၚ် ဒးတွံကွေံကွေံတုဲ ဗွဲကြဴ လုပ်ဗုဒ္ဓဘာသာအိုတ်ရ၊ နူဂှ်မွဲအဆက်ဓဝ် ကၠောံစိုပ်ကၠုၚ်ဂကူမန်ပိုဲရ၊ ဂကူမန်ပိုဲဂှ် ဟီုမွဲနဲပၠန် − ဒှ်ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာ ကၠာနူဂကူဂလာ ဂကူသာကျဝၚ် ထက်ထက်ဏီရောၚ်။
ဗုဒ္ဓဘာသာ ဂွံလုပ်စိုပ်ကၠုၚ်တွဵုရးဍုၚ်မန်, ဍုၚ်ဗမာဏံဂှ် ကၠုၚ်ကေတ်အလဵုအလဵုဟွံသေၚ်၊ မၞိဟ်ဟေၚ် ဒးကေတ်နၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ဗစိုပ်နၚ်ရ၊ မၞိဟ်ဂှ်လေဝ် ယဝ်ရဟီုကဵုဂကူမ္ဂး “ဂကူမန်”ဟေၚ် ဒှ်တၞံတံမူလကိုပ်ကၠာအိုတ်ရ၊ ပၞောဝ်ဂကူဂမၠိုၚ်နွံပ္ဍဲဂၠးတိဍုၚ်ပိုဲဂှ် ဂကူမန် မဒှ်မဗဳဇ(မဗိဇ္ဇ)ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာကၠးညးအိုတ်၊ ဗစိုပ်နၚ်ဗုဒ္ဓဘာသာ တွဵုရးဍုၚ်မန်ကၠာအိုတ်တုြ လုကဴသၞာံမလံလဂှ် စိုပ်အာသ္ကေံတဲဂကူဗၟာကဵုဂကူညးတၞဟ်သ္အာၚ်ရ။
ထေရဝါဒကွေတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ သ္ဂောံစိုပ်အာတဲဂကူဗၟာဂှ် ဂွံဂွံကဵုဝၚ်မည်ဝၚ်ဗၟာ ဒးပၠံၚ်ြဗတိုက်ကေတ်ဏာနူဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်သာသနာလ္ၚီတြဴကၠံမွဲ (၁၆၀၁) သၞာံ သက္ကရာဇ်ဍုန် ပန်ကၠံစှ်ဒ္စိတ် (၄၁၉) သၞာံ ဂိတုဇှ်ေ စှ်မွဲမံက် တ္ၚဲစန် ပ္ဍဲဗေသာခနက်သတ်ဨကရာဇ်မည်မနုဟဝ်ယ မနောဟရိရာဇာ၊ သၟိၚ်ဗၟာမၞုံယၟု − အနဝ်ရထာ − တၠညးဍုၚ်ဗကာံ ပလီုပလာ်ထောံသာသနာဍုၚ်မည်တုဲ သာသနာစိုပ်အာဍုၚ်ဗၟာတေံရောၚ်။
ဒဒှ်ရဂကူမည် ဂွံညာတ်ဂွံဆဵု ဂွံဗဵုလ္ၚောဝ်ကျာ်ကၠာအိုတ်, ဂွံကဵုဒါန်ကုကျာ်ကၠာအိုတ်, ဂွံဒှ်ဥပး "ဒွေဝါစိကသရဏ" ကၠာအိုတ်, ဂွံဒ္ဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်သဳလကျာ်ကဵုဓဝ်ကၠာအိုတ်, ဂွံကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓဝ်ကျာ်ကၠာအိုတ်၊ ဂွံဓါတ်သော်ဂမျိုၚ်ဒ္စါံတၞုၚ်ကၠာအိုတ်၊ ကၠာအိုတ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် ကာလကျာ်တြဲကတဵုဒှ်ကျာ် သၟဝ်တၞံဇြဲဗောဓိ လ္တူပလ္လၚ်ပၞၚ် ရတ်မပြဲတုဲ ဃောတန်တဴဒၟံၚ်တၞံဗဗိုန် "ရာဇာယတနသတ္တာဟ" မ္ဂးယၟုရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ကောန်ဗၞိက်မည်ၜါ ကော်ကဵုဒေံ မၞုံယၟု တပူတဗဝ်၊ ကျာ်ခုတ်ကဵုယၟု "တပုဿကဵုဘလ္လိက" နူတွဵုရးဥက္ကလာပဇနးပိုတ် လက်ထက်ဨကရာဇ်မည် ဥက္ကလာပရာဇာ, ကော်ခဴစတိဂုမ္ဗ, သိၚ်္ဂုတ္တရ, သိၚ်္ဃုတ္တရ − ဍုၚ်လ္ဂုၚ် အာသွံဗၞိက် နကဵုဂၠုၚ်က္ၜၚ် သီုဗော်သွးဂမၠိုၚ် မသုန်ကၠံရ၊ ပ္ဍိုက်ဏာအပေါတ် နူသၞေဟ် နကဵုကွဳစောတ် (ကွဳဍောတ်ဍောတ်မသုန်ကၠံ) ဖ္ဍိုက်တုဲ စိုပ်အာဒၞာဲကျာ်ဒှ် ကြဳဇှ်မိဒေဝတဴဇြဲ ကေၚ်ဒှ်လဝ်မိပ္ဍဲဘဝကိုပ်ကၠာတေံ ပ္ညုၚ်ထ္ၜးဏာရ။
ဃောကျာ်တြဲလုပ်စ − ဖလသမာပတ် သၟဝ်တၞံဗဗိုန် ချိုန်သ္ဂောံစိုပ် ဖျေံက္ဍိုပ်ပၚ်တဲဗွဲမရှ်ေသှ်ေရဴဂဴတုဲ ဗ္ဂိုန်ကဵုဒါန်ကွာၚ်ဗ္ကမြဳသာဲ ကုကျာ်သဗ္ဗညုရ၊ သက္ကရာဇ်ဂိတုတ္ၚဲ စိုပ်ဍုၚ်ဇၞော်မဇ္ၛိမဒေသကီု ဂွံနၚ်ဓါတ်သော်ဂမျိုၚ် ဒ္စါံတၞုၚ်ကီုဂှ် ပ္ဍဲမဟာသက္ကရာဇ် ကၠံပိ (၁၀၃) သၞာံ ဂိတုဒ္ဂိုန်မသုန်မံက် တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ − ဣၚုဟ်ရာဇာဝၚ်မည် ဝၚ်ဓါတ်ကျာ်လ္ဂုၚ် ပ္ညုၚ်ထ္ၜးသ္ဂးလဝ်ရောၚ်။
- ကောန်ဗၞိက်မည်ညးၜါ ဂွံဏာအာဲတၟာဲလောကုတ္တဵု
ပၞောဝ်ကဵုကောဒေံညးၜါ တပုဿဂှ် ဂွံမိၚ်တဝှ်ဓဝ်ကျာ်သဗ္ဗညုတုဲ ကလိဂွံဒဒှ်သောတာပန် တန်တဴပ္ဍဲပူဂဵုအရဳ ကြဳအာနူကိလေသ−ရ။ ဘလ္လိကဂှ် ကလိဂွံအရဟတ္တမဂ် အရတ္တဖဵု ကတဵုဒှ်ပူဂဵုတၠအရှန်မပြဲ ပ္ဍဲသာသနာကျာ်ရ၊ ကလိဂွံဒဒှ်ခၟဳမပြဲ ပ္ဍဲသာသနာကျာ်တုဲ လုပ်လၟိဟ်ကွးသာဝကထေရအပဒါန်ရောၚ်။
(ပွံက်ထေရဂါထာ − ၁/၆၀၊ ရံၚ်အဋ္ဌကထာညိ)
ကောန်ဗၞိက်မည်ၜါ ကဵုဒါန်တုဲ ကျာ်တြဲကဵုဓါတ်သော်ကီု၊ ကဵုဓါတ်သော်ဗၞတ်မွဲကေံကီု၊ ဗၞတ်ဒ္စါံတၞုၚ်ကီု၊ ကဵုတဆိပ်ကြာဨတဒဂ်ကီုဂှ် တဝှ်သာဓကပါဋ္ဌ် ညာတ်ပ္ဍဲပါဠိသာ်ဝွံရောၚ်။
(က) "အထဘဂဝါသဳသံပရာမသိ၊ ကေသာဟတ္တထလဂ္ဂိံသု၊ တေတေသံအဒါသိ၊ ဣမေတုမှေပရိဟရထာတိ" ဣဝွံ ကၠုၚ်နူအဋ္ဌကထာဝိနယ်မှာဝဝ်− မဟာဝါရာဇာယတနကထာ။ (လၟိဟ်ဓါတ်သော် ဟွံမံက်ပြာကတ်၊ ရံၚ်ကဵု − ကေသာသဒ္ဒါဗဟုဝစ်တုဲ ဂၠိုၚ်လ္တူဂၠိုၚ်ရ)
(အ္စာသၠပတ်မည်တြေံ ညးချူစအခဝ်−ဖဵု− သဵု− မက်− တဵု− သၞာ− ပ္တေါံ− ဒၠောံ ဒှ်တံရ)။
(ခ) "တပုဿဘလ္လိကနံဒွေဘာတိကာနံမုဋ္ဌိကေသာဓာတုယောဒတွာ" ဣဝွံ ကၠုၚ်ပ္ဍဲအဋ္ဌကထာ အနာဂတဝၚ် (ကဵုဓာတ်သော်လၟိဟ်ဗၞတ်မွဲကေံ)
(ဂ) "သတ္ထာဒက္ခိဏေနဟတ္ထေနသဳသံပရာမသိတွာဒိန္နမ္ပိဇနာနံအဋ္ဌကေသဓာတုယောအဒါသိ" ဣဝွံ ကၠုၚ်ပ္ဍဲအဋ္ဌကထာအၚ်္ဂုတ္တရနိကာယ်ဨကနိပါတ် ဨတဒဂ္ဂဝဂ် ထပုဿဘလ္လိကဝတ္ထု။ (ကဵုဓာတ်သော်ဒ္စါံတၞုၚ် ပ္ညုၚ်ထ္ၜးလဝ်ရ၊ ဒၞာဲနွံပၟိက်ဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်အိုတ်ညိ)။
(ယၟုတဆိပ်ကြာကောန်ဗၞိက်မည်ၜါ)
(ဃ) "ဨတဒဂ္ဂံဘိက္ခဝေမမသာဝကာနံဥပါသကာနံ ပဋ္ဌမံသရဏံဂစ္ဆန္တာန်နံယဒိဒဴ တပုဿဘလ္လိကာဝါဏိဇာ" ဣဝွံ ကၠုၚ်နူပါဠိအၚ်္ဂုတ္တရနိကာယ် ဨတဒဂ္ဂဝဂ်၊ ပ္ဍဲပါဠိဝိနယ်မှာဝဝ် − မဟာဝါလေဝ်နွံ။
အရထဗွဲလၟေၚ်ဂၞန်
(က) အထ, ပ္ဍဲ − ကာလကျာ်တြဲ၊ မသ္ပဒတဴသၟဝ်တၞံဗဗိုန်ဂှ်။ ဘဂဝါ၊ ၚ် − ကျာ်မၞုဴကုပိုန်တြဴပြကာ။ သဳသံ၊ န် − ကၞိပ်မပြဲအဝဲမသၠုၚ်အိုတ်။ မရာမသိ၊ စိုန် − ဂၠာံဇွိတ်သပေါတ်ရ။ အထ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ်။ ကေသာ၊ ၚ်− သော်ဂမၠိုၚ် သာ်ဒမျိုၚ်လမ္စံက်ခြက်။ ဟတ္ထေ၊ ပ္ဍဲ − တဲပုၚ်။ သဂ္ဂိံသု၊ စိုန် − ခက်ဗာန်ဒၟံၚ်အိုတ်ရ။ တေ၊ န်− ဓာတ်သော်ကၞိပ်ဂမၠိုၚ်ဂှ်။ တေသံ၊ ကု− တပုဿကဵုဘလ္လိကဂမၠိုၚ်ဂှ်။ အဒါသိ၊ စိုန်− ဒုၚ်ကဵုရ။ တုမှေ၊ ၚ်− မၞးတံညးဂမၠိုၚ်။ ဣမေ၊ န်− ဓာတ်သော်အဲကျာ်ဂမၠိုၚ်ဝွံ။ ပရိယရထ၊ ဩဝ်− ရေၚ်တၠုၚ်ဒုၚ်ဖျဴဏာအိုတ်ညိ။ ဣတိ၊ ရဴဝွံ မသ္ဂးတဴရောၚ်။
(ခ) ဒွေဘာတိကာနံ၊ ဍေံ− မဒှ်ကောကဵုဒေံညးၜါအိုတ်။ တပုဿဘလ္လိကာနံ၊ ကု− တပုဿကဵုဘလ္လိကဂမၠိုၚ်။ မုဋ္ဌိကေသာဓာတုယော၊ န်− ဓာတ်သော်ဗၞတ်မွဲကေံဂမၠိုၚ်။ ဒတွာ၊ ကဵုတုဲ။ (ပရိဟရထ၊ ဩဝ်− ရေၚ်တၠုၚ်ဒုၚ်ဖျဴဏာအိုတ်ညိ)
(ဂ) သတ္ထာ၊ ၚ်− ကျာ်တြဲ။ ဒက္ခိဏေနဟတ္ထေန၊ န− ကဵုတဲသတုံ (တဲပုၚ်) သဳသံ၊ န်− ကၞိပ်မပြဲအဝဲမသၠုၚ်အိုတ်။ ပရာမသိတွာ၊ ဂၠာံဇွိတ်သပေါတ်တုဲ။ ဒွိန္နမ္ပိဇနာနံ၊ ကု− ညးဂမၠိုၚ်ၜါ တပုဿကဵုဘလ္လိကကီုလေဝ်။ အဋ္ဌကေသဓာတုယော၊ န်− ဓာတ်သော်ဂမၠိုၚ်သာ်ဒမျိုၚ်ဒ္စါံတၞုၚ်။ အဒါသိ၊ စိုန်− ဒုၚ်ကဵုရ။
(ဃ) ဘိက္ခဝေ၊ ယွံ- ကောန်အဲသ္ဍိုက်တံ။ မမ၊ ဒဒက်−တဴကဵုအဲကျာ်။ ပဋ္ဌမံ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ, နူဘာသာဂကူညးတၞဟ်။ သရဏံ၊ န်− ကျာ်ကဵုဓဝ်အံသဝ်ဒိုဟ်စှ်, မဒှ်အရာသၠလၜေါ်ဇၞော်ကဵုဗဒဗဒါဲ, ပါဲကၠေံဒဒိုက်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုတသိုက်အိုတ်သီုမွဲကီုဟွံသှ်ေ။
ဂစ္ဆန္တာနံ၊ ဍေံ− မပြာပ်အာစိုပ်အိုတ်။ သာဝကာနံ၊ ဍေံ − မဒှ်ကွးပရဲပြဲနူညးအိုတ်။ ဥပသကာနံ၊ ပၞောဝ် − ဥပးတြုံဂမၠိုၚ်၊ တပုဿကဵုဘလ္လိကာ၊ ဍေံ − မၞုံယၟုတပုဿကဵုဘလ္လိကအိုတ။ (တပူကဵုတဗဝ်အိုတ်) ယဒိဒံယေဣမေဝါဏိဇာ၊ ယြဴ − ၚ်ကောန်ဗၞိက်မည်ၜါကောကဵုဒေံဂမၠိုၚ်။ သန္တိ၊ ပ္ဍံ − နွံအိုတ်ရ။ ဨတံ − ဨတေဝါဏိဇာ၊ ၚ်− ကောန်ဗၞိက်မည်ဂမၠိုၚ်ဂှ်။ အဂ္ဂံ − အဂ္ဂါ၊ စိုန် − ပြဲအိုတ်ရောၚ်။ (ဣဝွံတဝှ်ကျာ်ကဵုလဝ်တဆိပ်ကြာပ္ဍဲဘာဇေတဝန်ဂတ သၚ်အရဳခၟဳတၠအရှန်ဂမၠိုၚ်ရောၚ်)။
ထံက်ရံၚ်ကဵုဂလာန်ပါဠိ ကေု÷ဴ အဋ္ဌကထာဂမၠိုၚ်တုဲ ဒဒှ်ရကွေတ်ဗုဒ္ဓဘာသာကဵုသာသနာဂွံဆက်ဆေန်ကၠုၚ်, ဂွံကၠုၚ်စိုပ်တွဵုရးဍုၚ်မည် "ဥက္ကလာပဇနးပိုဒ်" ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဍုၚ်မည်− တွဵုရးဂၠးတိဂကူရာမညပိုဲဂှ် ကောန်ဗၞိက်မည်ညးၜါ ကောန်ကဵုဒေံ တပူကဵုတဗဝ် မစိုန်ဒှ်တဴ ကောန်ညးမၞုံယၟု − နာဲသ္ဍဴပိုန်, မိထဝ်လ − မာံတပူမာံတဗဝ် ဂွံနၚ်ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဂွံနၚ်ဒုၚ်တဲအာဲတၟာဲသာသနာဗုဒ္ဓဘာသာ ကၠာနူဂကူညးတၞဟ်အိုတ်ရ။
ထံက်ကဵုသာဓကပါဠိ ညာတ်ကဵုတဝှ်ကျာ်ခိုၚ်ခိုၚ်ကၠိုက်ကၠိုက်တုဲ ညးလဵုမွဲလေဝ် ဟွံဂံၚ်တးပါဲကၠေံရ၊ သက်သဳခိုၚ်လ္တူခိုၚ် ခိုၚ်လ္တူနူဏံဂှ် သွက်ဂွံထ္ၜးဟွံမွဲလးလးရောၚ်။ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− ပၞောဝ်ကဵုဂကူဂမၠိုၚ်−ကၠံမွဲဘာသာ−ဂှ် ဂကူမည်ပိုဲမွဲဟေၚ် ဒှ်ဂကူတၟေၚ်ဂကူပရဲ ဂွံဆဵုကျာ်တြဲကၠာအိုတ်, ဂွံတဆိပ်ကြာ− တဆိပ်ကြာကၠာအိုတ်ဒှ်တံတုဲ ဂကူမည်မွဲဂကူဓဝ်ဟေၚ် ဂွံရေၚ်တၠုၚ်ဒုၚ်ဖျဴနၚ်ဗုဒ္ဓဘာသာ− ကၠာအိုတ် ဗုဒ္ဓဘာသာကဵု သာသနာ ဆက်ဆေန်ကၠုၚ်နူဂကူမည်ကၠာအိုတ် ဖျေံလဝ်ကိုန်ဂစိုတ၃် ပိုတ်ပိုတ်သ္ကုတ်သ္ကုတ်အိုတ်ညိ။
*ဗုဒ္ဓဘာသာမ္ဂးဂှ် −
ပညာဗုဒ္ဓဘာသာ, သဒ္ဓါဗုဒ္ဓဘာသာ ဣဝွံ ဒှ်ဝါဂကူရ၊ ပၞောဝ်ၜါဂကူဂှ် ပူဂဵုမစိုန်သ္ကီုကဵုညာန် (ဏ်) မဒှ်ပညာဗုဒ္ဓဘာသာဝွံ ပ္ဍဲအရာမရှ်ေသှ်ေရဴဂဴကျာ်ဂှ် ညံၚ်ရဴကျာ်ဂမျိုၚ်ကီု ပ္တန်လဝ်စိုတ်မာန် လျုၚ်လဝ်စိုတ်မာန်ဟွံသေၚ်ဏီ၊ စေတဳရုပ်စၞးကျာ် နွံကဵုထဝ်ဂေါဝ်ဆာဲလေဝ် ကဵုဒှ်၊ ဟၟဲကဵုထဝ်ဟွံဂေါဝ်ဆာဲလေဝ်ကဵုဒှ် သဒ္ဓါစေတနာတုပ်သၟဟ်သီုမြဟ်မြဴမှောဝ်ဇဴသ္ဍိုက်မၠိုက်ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ပူဇဴအာမာန်ရ။
(ဣတပူဣတဗဝ်လေဝ်ဂး။ အ္စာသၠပတ်မည် ကျာ်ဇၞော်အစွောံ)
ပ္ဍဲအရာရှ်ေသှ်ေရဴဂဴပူဇဴဓဝ်လေဝ် ဓမ္မစေတဳတဝှ်ပါၚ်ကျာ် နွံပ္ဍဲလိက်အုပ်တံဂှ် စဵုကဵုစိုပ်ဓဝ်လောကုတ္တဵု မဂ်ဖဵုနိဗ္ဗာန် လျုၚ်ဏာစိုတ်မာန်ရ၊ အလုံဂုဏ်ဓဝ်တြဴ သ္ပတဴအထောတ်ဓပ်ပြကာ ညံၚ်ရဴယဵုစွံလဝ်ပ္ဍဲကၞိပ်လၟိုန်ရ။
ပ္ဍဲအရာရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ပူဇဴသၚ်လေဝ် ၜိုန်ခမဳပူထုဇန် ညံၚ်ရဴခမဳသာမဏဳပိုဲ ညာတ်ဒၟံၚ်လၟုဟ်ဝွံ စဵုကဵုစိုပ်အာရဳယသၚ် လျုၚ်ဏာစိုတ်မာန်တုဲ သီုကဵုမြဟ်မြဴမှောဝ်ဇဴသ္ဍိုက်မၠိုက်ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ပူဇဴကဵုဒါန်မာန်ရ၊ စပ်ကဵုရတ်ပိတုဲ လမျီုဇကုလေဝ္ သၠးမာန်ရ၊ ဣဝွံ− ဗီုရဲပညာဗုဒ္ဓဘာသာ သ္ဍိုက်မၠိုက်ရတ်ပိရောၚ်။ (ညာန်ပညာအာဂတပၠတြဴ ကော်ခဴစပညာဗုဒ္ဓဘာသာစၟတ်ရောၚ်)
သဒ္ဓါဗုဒ္ဓဘာသာမ္ဂးဂှ်−
ဒးကီုဗၠေတ်ကီု ခိုဟ်ကီု ဟွံခိုဟ်ကီု (ပရေံကီု) ပါ်ပရံဟွံဒးရ၊ ညးဟီုခိုဟ်မ္ဂး ပတှ်ေညးတၞဟ်တုဲ သ္ပဗက်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် − မိမဇကုဒှ်ဒၟံၚ်ဗုဒ္ဓဘာသာတုဲ ဒ္ဂေတ်ဗက်အာပဝေဏဳမိမတုဲ ဒှ်အာဗုဒ္ဓဘာသာ−ရ။ ပူဂဵုမဒှ်ဒၟံၚ်သဒ္ဓါဗုဒ္ဓဘာသာ ညံၚ်မဟီုကၠုၚ်တုဲဝွံဂှ် အခါကာလရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ပူဇဴရတ်ပိမ္ဂး၊ စိုတ်သဒ္ဓါစေတနာဂွံစိုပ်အာကျာ်ဓဝ်သၚ် ဟွံလောဲသွာရ။
ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴကျာ်မ္ဂး− ဆၜိုတ်ကျာ်စေတဳကျာ်ပဋိမာရုပ်ဇကု ညာတ်ဒၟံၚ်လၟုဟ်ဝွံရ− ပ္တန်လဝ်စိုတ၂်မာန်၊ စဵုကဵုစိုပ်ကျာ်ဂမျိုၚ် မဍိုက်ပေၚ်ကဵုဂုဏ်ဒ္စိတ်သာ် မပ္တံကဵု "အရဟံ" ဂှ် လျုၚ်ဏာစိုတ်ဟွံမာန်ရ၊ ဆဂှ်ဟွံသေၚ်ဏီ၊ စေတဳ, ကျာ်ပဋိမာရုပ် မၞုံကဵုထဝ်မဂေါဝ်ဆာဲတံဂှ် လျုၚ်သ္ဍိုက်ဂၠိုၚ်နူကဵုစေတဳကျာ်ပဋိမာရုပ် ဟၟဲကဵုထဝ်ဟွံဂေါဝ်ဆာဲတံဂှ်ရ၊ ဣဝွံ− ဗီုရဲသဒ္ဓါဗုဒ္ဓဘာသာ လျုၚ်သ္ဍိုက်ပ္ဍဲကျာ်ရောၚ်။
(ရန်ကဵုရဲသဒ္ဓါဗုဒ္ဓဘာသာ ကုသဵုဂွံဂၠိုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဍုက်ကွာန်ဋ္ဌာန်ဒေသဇကု စေတဳညံၚ်ဂွံလံက်ထဝ်ပဋိမာရုပ် ညံၚ်ဂွံဂေါဝ်ဆာဲ− ညံၚ်ဂွံဆာဲဂေါဝ် ညးလ္ၚောဝ်ဂွံဂၠိုၚ်ဂှ် ကၠေံစိုတ်လွဳအိုတ်ညိ)
ပူဂဵုသဒ္ဓါဗုဒ္ဓဘာသာတံဂှ် ပ္ဍဲအရာရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ပူဇဴဓဝ်လေဝ် ဆၜိုတ်ဓမ္မစေတဳညာတ်ဒၟံၚ်လၟုဟ်၊ ဆၜိုတ်ဓဝ်အ္စာဓဝ်တံ တွံဒၟံၚ်လၟုဟ်ဝွံရ− ပ္တန်လဝ်စိုတ်မာန်၊ စဵုကဵုစိုပ်ဓဝ်လောကုတ္တိုရ်မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ဂှ် လျုၚ်ဏာစိုတ်ဟွံမာန်ရ။
ပ္ဍဲအရာရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ပူဇဴသၚ်လေဝ် ဆၜိုတ်ခမဳသာမဏဳ ညာတ်ဒၟံၚ်လၟုဟ်ဝွံရ ပ္တန်လဝ်စိုတ်မာန်၊ စဵုကဵုစိုပ်ပူဂဵုအရဳ− သၚ်အရဳ− မဍိုက်ပေၚ်ကဵုဂုန်ဒ္စိတ်သာ် မ္တံ "သုပ္ပဋိပန္နဂုန်" ဂှ် လျုၚ်ဏာစိုတ်ဟွံမာန်ရ၊ ဆဂှ်ဟွံသေၚ်ဏီ၊ ပ္ဍဲဂမဳသာမဏဳသၟတ်တံဂှ် ဓဝ်ဂါရဝရှ်ေသှ်ေရဴဂဴလေဝ် အောန်အာရ၊ ဣဝွံ− ဗီုရဲသဒ္ဓါဗုဒ္ဓဘာသာ လျုၚ်သ္ဍိုက်ပ္ဍဲသၚ်ရောၚ်။
ပူဂဵုမဒှ်ဒၟံၚ်သဒ္ဓါဗုဒ္ဓဘာသာ အတိုၚ်မဟီုကၠုၚ်တုဲဝွံဂှ် ပ္ဍဲအရာမရှ်ေသှ်ေရဴဂဴပူဇဴရတ်ပိလေဝ် ဖဵုဂွံဇၞော်လှဲ ပြဲကွေံကွေံ ဟွံမိက်ဒှ်ရ၊ ဆၜိုတ်ထေက်တန်ကလိဂွံကီုရ၊ ဆၜိုတ်ဖဵုအောန်ဟွံသေၚ်ဏီ၊ လဆောဝ်ကွေတ်ဂတးကွေတ်မှာမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိလေဝ် ဒှ်အာမာန်ရောၚ်။
(သဒ္ဓါအာဂတပၠတြဴ ကော်ခဴစသဒ္ဓါဗုဒ္ဓဘာသာ စၟတ်တုဲ ညာဏ်ကဵုသဒ္ဓါ ဒှ်ပြောဲဇွာအပၠိတ် စိုပ်လ္အိတ်ရောၚ်။)
၂။ သရဏဂုန်သဳလဍုန်ဟွံဒးစှ်ေအပါယ်
ပလေဝ်ဒါန်"ဗုဒ္ဓသရဏံဂစ္ဆာမိ" အဲပြာပ်အာသဳကၠဳခစကျာ် "ဓမ္မံသာရဏံဂစ္ဆာမိ" အဲပြာပ်အာသဳကၠဳခစဓဝ်၊ "သံဃံသာရဏံဂစ္ဆာမိ" အဲပြာပ်အာသဳကၠဳခစသၚ်၊ ပြာပ်အာသဳကၠဳခစရတ်ပိကျာ်ဓဝ်သၚ်ဂှ် "သရဏဂုန်" မ္ဂးယၟုရ၊ မၚ်မွဲထိၚ်ဒက်လဝ်ကာယပါၚ်ဂှ် “သဳလ” မ္ဂးယၟုရ၊ သဳမသုန်သဳဒ္စါံဒှ်တံ ဂွံမၚ်မွဲလဝ်တုဲ သရဏဂုန်သဳလဍုန်ကၠုၚ်။ ပူဂဵုမၞုံကဵုသရဏဂုန်သဳလဍုၚ်ကၠုၚ်တံဂှ် ချိုတ်ဗၠးအပါယ်ပန်ရ။
အယာံမာတ်ဂွံပတှ်ေလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကျာ်, သ္ဍိုက်မၠိုက်ကျာ် ပါ်ကန်စိုပ်သွဝ်တြၚ်အပါယ်ဒဝ်မာန်ဏီရ၊ ဍိုက်ပေၚ်ကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက် ဟဂွံချဳဂရိုက်အာပ္ဍဲကျာ်, ဍိုက်ပေၚ်ကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက် ဟဂွံချဳဂရိုက်အာပ္ဍဲဓဝ်, ဍိုက်ပေၚ်ကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက် ဟဂွံချဳဂရိုက်အာပ္ဍဲသၚ်သဒ္ဓါသတၚ်လဒပ်ဒၟံၚ် ပ္ဍြစိုတ်ဇကုတုဲ သဳလလေဝ် ဍိုက်ပေၚ်ဒၟံၚ်ရ၊ ပူဂဵုအဇာဏံ ဂကူဏံဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုပူဂဵုသောတပန် တန်တဴပ္ဍဲအရဳယမဂ်တုဲ ချိုတ်ဗၠးအပါယ်ရောၚ်။
(တဝှ်ကျာ်တွံလဝ်ပ္ဍဲပြကိုဟ် မဟာဝဂ္ဂသံယုတ်သောတာပတ္တိသံယုတ်သရာဏာနိဝဂ် ပဋ္ဌမသရဏာနိသက္ကသုတ်ကဵုဒုတဳယသုတ်)
ပူဂဵုဂကူတံဏံဂှ် ဒှ်ဂကူပူဂဵုဘာသာဇေတ်ဇေတ် ဟွံထောံကွေတ်ကျာ်တုဲ ပတှ်ေဂလာန်ကျာ်ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ လမျီုဗတ်ဒးအိုတ်အာကီုလေဝ် သဳလဟွံကဵုလီုရ၊ ဗတ်ဒးဒုၚ်ဂစိုတ်ကီုလေဝ် ဟွံပလီုပလာ်ကွေတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ−ရ၊ သွက်ကွေတ်ဗုဒ္ဓဘာသာဇကုဂွံဇၞော်မောဝ်အာပ္ဍဲတွဵုရးဂၠးတိဂကူမည်ဂှ် ဟီုတွံကဵုဒြဟတ်ဗတိုက်ဖအောဝ်မာန်ဏီရ။
ဇကုလေဝ် လွဳပရာဂၠံၚ်ကွေတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဂွံဂဵုလဟဵုဇၞော်မောဝ်တိုန်အာ, ကောန်ဇာတ်ကလောပြသီုၜါလပါ်တုဲ “ထေရဝါဒ” တဝှ်ကျာ်တၠအရှန် စွံပ္တန်လဝ်သာသနာအဆက်အဆက် ညံၚ်ဂွိုဟ်ကၠက်အာ ဂွိုအ်ကၠေံဗ္ဒန်စှ်ေအာဂှ် ဒှ်လျိုၚ်ဂကူရာမညပိုဲ ဇၞော်ဇၞော်ဇြိုၚ်ဇြိုၚ်ရ၊ ပရေၚ်အာဲတၟာဲမဗဳဇသာသနာလေဝ် ဆန်ဆန်ကၠုၚ်နူဂကူမည်ကၠာအိုတ်ဂှ် လ္ပဝိုတ်ထောံညိ။
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− ရန်တၟံကဵုဂကူမည် ကောန်ဗၞိက်ၜါ ကောကဵုဒေံ တပူကဵုတဗဝ် က္ညနိမန်နၚ်ဓါတ်သော်ဂမျိုၚ်ဒ္စါံတၞုၚ် ဒုၚ်ဖျဴနၚ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဗစိုပ်တွဵုရးဂၠးတိမည် ဥက္ကလာပ ဇနးပိုဒ်ကၠာအိုတ်တုဲ ဂကူမည်ပိုဲဂှ် ဍိုက်ပေၚ်ကဵုယေန်သၞာၚ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဒှ်မံၚ်စရာဲကျာ်သြဳဂကူအလုံတွဵုရးဂၠးတိ ရာမညစိ မဒးချူခၞံလဝ် “ပြကိုဟ်စရာဲဗုဒ္ဓဘာသာ” ဗွဲတြးဝွံရောၚ်။
(ရန်တၟံကဵုဂကူမည် ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာဇေတ်ဇေတ် ဒ္ဂေတ်ဗက်ဂၠံၚ်ဍာ်ကျာ်သဗ္ဗညု ဟွံလ္ၚုအာနူအခိုက်ကၞာပဝေဏဳကၠာကၠာ ထိၚ်ဒက်မၚ်မွဲကၠုၚ် အလုံဍုၚ်အလုံရး အလုံဂၠးတိဇကု အဆက်အဆက် သှ်ေၜက်ဒၟံၚ်အာဲတၟာဲဂကူပြဲပြဲတုဲ ညံၚ်ဂွံဆက်ဆေန်အာ စဵုကဵုကဝ်တူကဝ်တန်တေံဂှ် ယိုက်ဂၠေၚ်ကေတ်သီုစိုတ်သီုစရိုတ်အိုတ်ညိ)
၃။ လၟေၚ်အစဳအဇန်ဗျန်အက္ခရ
ပလေဝ်ဒါန်ဂုဏ်ကျာ်။ ပ္ဍဲအရာချူခၞံဗဒှ်လဝ်ပြကိုဟ်ဝွံ ဗီုဂွံသ္ပအာရီုကဵုရုပ်ကျာ်, ဗီုဂွံသ္ပအာရီုကဵုလျးကျာ်ဂမၠိုၚ်, ဗီုဂွံသ္ပအာရီုကဵုကျာ် ကွာ်ဒတဴဒှ်တံ ဂလိုၚ်လဵုမၞုဴကဵုကရုဏာ မဟာဝဳရိယဗီုရေၚ်တၠုၚ် ဒုၚ်ဒဒိုက် သွက်ဒတုဲမြမောဝ်သတ္တဴ အလုံမွဲအာယုက် ဟွံမွဲကဵုဇူဒီု ဗီုဂွံသ္ပအာရီုကဵုရုပ်ကျာ်, ကျာ်စေတဳကျာပဋိမာရုပ်တံဂှ်ရ၊ သွက်ဂွံလ္ၚောဝ်ကျာ်လေပ် ဂုဏ်ကျာ်ဒ္စိတ်ကဵုအဓိပ္ပါယ်ဗွဲတြးလေဝ် သ္ဂောံဗှ်လ္ၚတ်ရ။ (လၟေၚ်ကတဵုဒှ်ကျာ်ဂှ် စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ဗွဲတြးညိစွံလဝ်ပ္ဍဲကၞောတ်ပြကိုဟ်တေံရ)။
ဂုဏ်ဓဝ်။ ပ္ဍဲအရာချူလဝ်ပါဠိကဵုအရထ ဂုဏ်ဓဝ်သီုကဵုအဓိပ္ပါယ် သၠဲသၠဲတြးတြး ထ္ၜးလဝ်ဝတ္ထုသုတ်ဇာတ်လေဝ်နွံဒၟံၚ်ရ၊ သဘာဝဂုဏ်ဓဝ်မ္ဂးဂှ် ဇကုထ္ၜောံကလၚ်ဟွံမွဲတုဲ ဗီုဂွံဒှ်ပူဇဴကဵုဒါန်ဓဝ် ဗီုဂွံဒှ်ဒကာဓဝ်လေဝ် ချူထ္ၜးလဝ်ရ၊ ဗီုကျာ်တြဲပူဇဴဓဝ် သ္ပစၞးအ္စာလေဝ် နွံဒၟံၚ်ရ။
ဂုဏ်သၚ်။ ပွံက်ဂုဏ်သၚ်ဂှ် အရထအဓိပ္ပါယ်ကဵုသက်သဳဝတ္ထုလေဝ် နွံဒၟံၚ်တုဲ ဂွံလျုၚ်ဖျုၚ်ဏာစိုတ် ကဵုစိုပ်ဂုဏ်သၚ်အရဳတံရ၊ ရန်တၟံကဵုသၚ်အရဳခၟဳပုထုဇန် မၞုံသဳလတုဲ ဗီုဂွံသ္ပကုသဳုကဵုဒါန်, ဂုဏ်သၚ်အရဳဂမၠိုၚ် ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်လောန် စၞောန်ထ္ၜးဟွံအိုတ်ရ။ ဗီုဂွံဗှ်ဗၞုဟ်ဂုဏ်သၚ် − သၚ်အရဳ, ခမဳအလုံမွဲသာသနာ ဂွံပါအာကီု သီုကဵုလဝ်ဓဝ်သတိရ။
သရဏဂုန်သဳလဍုန်။ သွက်ဂွံဒှ်ညးလုပ်ဗော်ဗုဒ္ဓဘာသာဂှ် ဒးဒ္ဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်သရဏဂုန်ပိ− ရ၊ ပတှ်ေဂုဏ်ရတ်ပိ စုတိဗၠးအပါယ်ပန် ဂွံတန်တဴပ္ဍဲသုဂတိဘုံ မၞုံကဵုတသိုက်နာနာသာ်ရ၊ ညးမပြာပ်အာသဳကၠဳခစကျာ်ဓဝ်သၚ်ဂှ် ဒှ်ညးလုပ်ဗော်ဗုဒ္ဓဘာသာဇေတ်ဇေတ်တုဲ ဟွံထောံကၠေံကွေတ်ကျာ်ရ၊ သဳလဂမၠိုၚ်လေဝ် နွံဒၟံၚ်ပၠန်ရ၊ ပူဂဵုအဇာဂကူဏံဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုသောတာပန်ရ။
သဳလဂမၠိုၚ်။ သဳမသုန်, သဳဒ္စါံ, သအဒ္စိတ်, နဝၚ်္ဂဥပုဟ်, သဳစှ်, အာဇဳဝဋ္ဌမကသဳလ (သဳဒ္စါံ) ဒှ်တံ၊ ဗီုဂွံမၚ်မွဲအာလေဝ် ချူထ္ၜးလဝ်ရ။ ကဵုလဝ်ယၟု “သဳလနိဒ္ဒေသ” စၞောန်ထ္ၜးပရူသဳလဖဵူသဳလ, ဒုဟ်ဟွံမွဲကဵုသဳလ ချူလဝ်ပေၚ်ပေၚ်ကၠေတ်ကၠေတ်ရ။ ဗီုသ္ဂုတ်သွာတ်ဒုဟ်ဍောတ်ဒုဟ်ဇၞော်ဒှ်တံ ချူခၞံလဝ်ဖအိုတ်ရ။
မပ္တံဒုစရိုတ်။ ကြဴနူဂှ် ချူထ္ၜးလဝ်ပရူဒုစရိုတ်ဒ္ဂေတ်လၟုဟ် ယုတ်မာပပ်ပဳ ဒးချဳစှ်ေဂၠံၚ်အပါယ်ပန်ရ၊ ဇၟာပ်ဂကူရာမညဗုဒ္ဓဘာသာသာဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံဂိုၚ်သမ္တီ ဒးချူထ္ၜးလဝ်ဗွဲခမၞောန်ကဵုဗွဲတြးရ၊ အယာံမာတ်ဂွံတီ ဒုစရိုတ်သုစရိုတ် ပုညကြိကာဝတ္ထုစှ်သာ်လေဝ် ချူထ္ၜးလဝ်ရ။
ကမ်, ဖဵုကမ်။ ကမ်− ကံဂှ် ဂွံကဵုကလောန်၊ ဖဵုကမ်− ဖဵုကံဂှ် ဂွံကဵုဖဵုလၟုဟ် ဂတရ၊ ဗီုဂွံဒှ် “ကမ္မဿကတညာဏ်” လေဝ် ချူထ္ၜးလဝ်ရ၊ ပတှ်ေကံသၟးလေဝ် ဟွံဂွံရ၊ (မူလကံ−ဖဵု− မက်− ဂုန်− ဂိုန်− တဵု− အဓိကဵုဒှ်တံရ)
ကံညာဏ်ဝဳရိယ။ ပိသာ်ဝွံ ဒးပါဗက်လၟိုန်ရ၊ ဂကူမည်ဗုဒ္ဓဘာသာဍာံ ဒးဒုၚ်တဲပေၚ်က္ဍိုပ်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သွက်ဂွံတီဗွဲတၟေၚ် “လၟေၚ်အစဳအဇန်ဗျဉ်အက္ခရ” ဂမၠိုၚ်တုဲ ဖျေံလဝ်ဗီုပြၚ်သာ်ဝွံရောၚ်။
၄။ ဥယျောဇနကထာလၚ်္ကာ − ဝ − ဂိုဏ်
ပလေဝ်ဒါန်၁။ လိက်မည် − မည်ကတ်၊ ဝတ်ပကဵုလီု၊ ရီုဗၚ်ပြဟ်ပြဟ်။
လိက်မည် − မည်ဗှ်၊ ဒယှ်လုံဍုၚ်၊ ဂွံကၠုၚ်ထိုၚ်သး။
လိက်မည် − မည်ကှ်ေ၊ ကၞေဟ်ဂွံပရဲ၊ တဲပကဵုသၠး။
လိက်မည် − မည်တြး၊ ပြးအာရိုဟ်တ္ၚဲ၊ ညးအဲဂွံဗှ်။
၂။ လိက်မည် − မည်ယိုက်၊ မည်ဗၠိုက်ဟွံမွဲ၊ ညးအဲဂွံဆဵု။
လိက်မည် − မည်ယဵု၊ မည်လဟဵုပြဟ်၊ မြဟ်လုံဍုၚ်ကွာန်။
လိက်မည် − မည်ရံၚ်၊ တုပ်ညံၚ်ရတ်မၞိက်၊ လိက်မည် − မည်ဆာန်။
လိက်မည် − မည်ရာန်၊ လုံကွာန်ဂိုတ်ဗှ်၊ ဒှ်ကျာ်သြဳမ္ၚဵု။
၃။ လိက်မည် − မည်သၠုၚ်၊ ဍုၚ်မည်ဂွံမြဟ်၊ ဗှ်ညိလိက်မည်။
ဂွံတီဝၚ်နန်၊ မည်ရဒးဂိုတ်၊ ပဝိုတ်အာဲထၟာဲ။
လိက်မည် − မည်ဖျဴ၊ အဲထဴဖအောဝ်၊ ကျောဝ်ရံၚ်ညိနာဲ။
လိက်မည် − မည်ဂၠာဲ၊ အဲပိုဲတဴတက်၊ ကြက်ဗၠးလ္ၚုလ္ၚန်။
၄။ လိက်မည် − မည်ကြီု၊ မည်ဟီုထိုၚ်သး၊ မည်ကၠးဇပ်ဍပ်။
လိက်မည် − မည်ရပ်၊ ဒှ်ဂြပ်ပြဲပြဲ၊ ပ္ဍဲလိုက်လောက။
လိက်မည် − မည်ချူ၊ ပဇးလးလး၊ ဟွံဒးဟောံကျ။
လိက်မည် − လိက်တၠ၊ ဆသှ်ေဂၠာဲနၚ်၊ မၚ်မွဲဂိုတ်ချပ်။
၅။ လိက်မည် − မည်လွဳ၊ မည်ညဳလုံကွာန်၊ မည်ဆာန်လိက်ပတ်။
လိက်မည် − မည်ကတ်၊ မည်သတ်ပေၚ်ဍုၚ်၊ မည်ဒုၚ်ယၟုဟေၚ်။
လိက်မည် − မည်ဆာဲ၊ မည်ဂၠာဲပကောံ၊ မည်ဟောံပထေၚ်။
လိက်မည် − မည်ဂၠေၚ်၊ မည်ဟေၚ်ဂွံပိုၚ်၊ မည်ဂၠိုၚ်ပြာကတ်။
၆။ လိက်မည် − မည်တက်၊ မည်လက်ကိုတ်ဗှ်၊ မည်ဂှ်မံက်ကၠုၚ်။
လိက်မည် − မည်လျုၚ်၊ မည်သၠုၚ်တိုန်ပြဟ်၊ မည်ဒှ်မွဲဗော်။
လိက်မည် − မည်မၚ်၊ မည်နၚ်မည်ကေတ်၊ မည်ဇေတ်ပြာထော်။
လိက်မည် − မည်တော်၊ မည်ဇၞော်မောဝ်ဏး၊ မည်ပျးမုက်ဍုၚ်။
၇။ လိက်မည် − မည်တဵု၊ မည်ဒးကဵုဝါဲ၊ မည်ဂၠာဲစုတ်ဍာ်။
လိက်မည်ကၠုတ်ပါ်၊ မည်ပြာ်ဂကူ၊ မည်လတူညး။
လိက်မည် − မည်ထိၚ်၊ မည်လဟိၚ်လုက်၊ မုက်မည်ဂွံယး။
လိက်မည်လုံညး၊ မည်ဂွံယးတၟး၊ မည်ကၠးဇဳသာ်။
၈။ လိက်မည် − မည်ကှ်ေ၊ မည်ရှ်ေသှ်ေမာန်၊ မည်ဆာန်ပူဇဴ။
လိက်မည်ရဴဂဴ၊ မည်လဴဟီုကဵု၊ မည်ဂွံဖဵုလၟုဟ်။
လိက်မည်ယွံသွံ၊ မည်ဂွံရတ်မၞိက်၊ လိက်မည်ဂွံယး။
လိက်မည်ပက္ဍုဟ်၊ မည်လၟုဟ်ညးဟီု၊ သီုမည်တြုံဗြဴ။
၉။ လိက်မည်ပိုဲဏး၊ ပျးမုက်ဂကူ၊ လတူဂၠးတိ။
လိက်မည်ဖျဴသ္ၚိ၊ ကလိဂွံဂုန်၊ ဆဵုဖျုန်ညာတ်ကြက်။
လိက်မည်ရာၚ်ဆာဲ၊ မည်ဂၠာဲဍုၚ်နန်၊ လိက်မည်တဴတက်။
လိက်မည်ဟွံကၠက်၊ မည်ၜက်ဂၠိုၚ်ဟေၚ်၊ ဟွံသေၚ်ၜါပိ။
၁၀။ လိက်မည် − မည်ဂိုဟ်၊ ရိုဟ်ရိုဟ်စိုပ်ကၠုၚ်၊ ဒုၚ်တဲရှ်ေသှ်ေ။
လိက်မည်အဲကှ်ေ၊ စှ်ေစိုတ်တုဲဗှ်၊ တီရှ်အိုတ်သီု။
ပိဋကတ်ပိ၊ ပါဠိကျာ်ဂှ် ဒှ်ရတ်ညးဟီု။
ရာန်ပူဇဴကီု၊ အိုတ်သီုညးအဲ၊ ရိုဟ်တ္ၚဲကတ်ဖျေံ။
၁၁။ ယွံကလောမည်၊ နန်ထတ်စိုပ်တိ၊ သ္ၚိမည်ရောမွဲ။
အိုတ်သီုညးအဲ၊ ရိုဟ်တ္ၚဲဂိုတ်လွဳ၊ ချဳဂရာၚ်ညိ။
ဘဝဍိက်ပဲ၊ ဘဝနာဲတၠ၊ ပကဵုခြာဂၠိ။
ဍုၚ်မတိမိ၊ ညိဓဝ်လ္ပဝိုတ်၊ ဂိုတ်မှတ်ဂၠာဲနဲ။
၁၂။ ယွံကလောမည်၊ ဆီနန်စိုတ်တၠ၊ ပကဵုဂွံဗျဟ်။
ဇၟာပ်ဘဝဒှ်၊ မည်ဂှ်ပၠန်ဟေၚ်၊ ကလေၚ်ၜံၚ်ပိုဲ။
ဂကူယဲပၞီ၊ ဆီပလုပ်ပြီု၊ အိုတ်သီုနာဲဟိုဲ။
မည်ဂကူပိုဲ၊ ဟိုဲဇာတိပြဲ၊ ပ္ဍဲလိုက်ကဵုဒှ်။
၁၃။ ယွံကလောမည်၊ ဆီနန်ကဵုဇေတ်၊ ခေတ်လဵုပြံၚ်ပြံၚ်။
ဂိုဨ်အှော်ယာဲၜံၚ်၊ ရံၚ်မုက်မိမ၊ ဘဝပြဲအိုတ်။
မည်ကဵုမည်ဟုဲ၊ ဗတ်အုဲပသ၊ ပဒးပၠောပ်စိုတ်။
ဆာန်ဗၠေတ်ကၠက်အိုတ်၊ ဂျိုၚ်−ချိုတ်ညးဂး၊ ဒးရုဲဒးပံၚ်။
၁၄။ ယွံကလောမည်၊ ဆီနန်စိုတ်ဨ၊ ကတ်ပြေညိဟာ။
ချပ်နပညာ၊ ညာတ်အာဂတ၊ ၜါပကဵုပြး။
ဝၚ်ဂကူပိုဲ၊ ဟိုဲမည်ခပ်သီ၊ ကဵုတီညိဏး၊
ပပါဒကး၊ ထ္ၜးအစောံဂံၚ်၊ ညံၚ်စိုပ်ဒးအာ။
၁၅။ ယွံဂကူမည်၊ ချပ်ဂၞန်ညိဳညဳ၊ ဒးလွဳစိုတ်နာဲ။
တၚ်နွံဗက်ဂၠာဲ၊ ညာတ်အာဲတိဍာ်၊ လီုလာ်ပ္ဍဲခေတ်။
ဍုၚ်ပိုဲရးပိုဲ၊ ဟိုဲကလောတံ၊ တ္ၚဲဏံဒးကေတ်။
ဆီမည်ကဵုဇေတ်၊ ခေတ်လဵုပြံၚ်ပြံၚ်၊ ညံၚ်ကောန်မွဲယာဲ။
၁၆။ ယွံဂကူမည်၊ ချပ်ဂၞန်ပြဟ်ပြဟ်၊ ကဵုသၟဟ်ဗိုန်ဂၠိ။
ဍုၚ်ရးအာဲမိ၊ ဝါဒိတံတဲ၊ နွံပ္ဍဲပိုဲဟေၚ်။
ဍေံဗတိုက်ပၠံၚ်၊ စံၚ်ဂစိုတ်ပိုဲ၊ ဟိုဲမည်ဆီဍေၚ်။
နွံပ္ဍဲဝၚ်ဟေၚ်၊ ပြေၚ်ကလောန်ဖန်၊ ပၠန်တဲအိုတ်ညိ။
၅။ စၞောန်ထ္ၜးပရောသဳလ (သဳလနိဒ္ဒေသ)
ပလေဝ်ဒါန်၆။ အစဳရေၚ်လၟေၚ်ဒဂိုန်သဳမသုန်
ပလေဝ်ဒါန်- ဒကာတံဗီုဂွံကလံ။ သြကာသ, သြကာသ, သြကာသ၊ ဒုဟ်ပ,ကဵုဗၠး၊ ဒုဟ်ဂး,ကဵုအိုတ်၊ ဒုဟ်စိုတ်,ကဵုဟဲ၊ ဒုဟ်ပ္ဍဲရတ်ပိ၊ ကျာ်ဓဝ်သၚ်ကီု၊ သီုမိမအ္စာ၊ လုတ်မှာလဝ်မွဲမွဲ၊ အဲဍိက်ကလံ၊ ပၚ်ခၠံသၟိပ်တဲ၊ အဲပရဲရှ်ေသှ်ေ ဖျေံမာနရ၊ ဩဝ်သ္ပမေတ္တာ၊ အေၚ်ဒုၚ်ကၠာအိုတ်ညိကျာ်။
- မရနုကဵုမွဲဝါ၊ ၜါဝါပိတဲ၊ အဲဍိက်ကလံ၊ ဇံသဝ်၊ ဖျဝ်ဇၞောဝ်ရ၊ ဒုဟ်ပလဝ်ဗၠး၊ ဒုဟ်ဂးဟီုပျုတ်၊ ဒုဟ်ချပ်လုတ်လဝ်၊ ပ္ဍဲကျာ်ဓဝ်သၚ်အ်စာ၊ ကြဴမၚ်မွဲအာရ၊ ဩဝ်က္ညအေၚ်ဒုၚ် ဒုဟ်ဂှ်ဂှ်ညိအဴ။ (နယ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘာတိုက်တၟိ) ဘာဓါတကျာ် မှာထေရ်စန္ဒောဘာသ (ဝါနဲဝွံ − နဲတၟိရောၚ်)
- ယောဒေသော မောဟစိတ်တေန၊ ဗုဒ္ဓသ္မိံ, ဓမ္မသ္မိံ, သံဃသ္မိံ၊ မာတာပိတုအာ စရိယသ္မိံ၊ ပကတောမယာ, ခမထမေ, ကတံဒေါသံ, သဗ္ဗပါပံ, ဝိနဿတု။
အရာထတုန်။ ဘန္တေ၊ ယွံ− တၠဳပိုည်။ ယောဒေါသော၊ ယြဴ−န်−ဒုဟ်ကာယကံ, ဝစဳကံ, မနောကံ၊ ခၞံကၠောန်ဟီု၊ သီုကဵုမချပ်လဝ်။ မောဟစိတ္တေန၊ ဟိုတ်− နူစိုတ်မဝိဝိၚ်၊ ဘိၚ်ဘၚ်ဝိုတ်အာ။ မယာ၊ မိန်− အဲဍိက်။ ဗုဒ္ဓသ္မိံ၊ ပ္ဍဲ−ကဵုကျာ်။ ဓမ္မသ္မိံ၊ ပ္ဍဲ−ကဵုဓဝ်။ သံဃသ္မိံ၊ ပ္ဍဲ−ကဵုသၚ်။ မာတာပိတုအာစရိယသ္မိံ၊ ပ္ဍဲ−ကဵုမိမၜါ, အ္စာမပြဲ။ မကတော၊ စိုန်−ဂပ်ဝ်ပတုဲဒး− လုတ်မှာဒးတုဲ။ တုမှေ−ၚ်− တၠဳပိုည်တံညးဂမၠိုၚ်။ ကတံ၊ ဍေံ− မဂပ်ဝ်ပတုဲလဝ်− လုတ်မှာလဝ်တုဲ။ တံဒေံသံ၊ န်− ဒုဟ်ကာယကံ, ဝစဳကံ, မနောကံပိဂှ။ မေ၊ ကု−အဲဍိက်။ ခမထ၊ ဩဝ်−က္ညအေၚ်ဒုၚ်အိုတ်ညိအဴ။ သဗ္ဗပါပံ၊ ၚ်− ဒုဟ်သရာပါပ်အိုတ်သီု။ ဝိနဿတု၊ ဩဝ်− ကဵုလာဲလေၚ်အာညိအဴ။
- အတဳတံဒေါသံ၊ အနာဂတံဒေါသံ၊ ပစ္စုပ္ပန္နံဒေါသံ၊ သဗ္ဗံဒေါသံ၊ ဘန္တေခမာမိ။ ဒုဟ်အတိက်ဒုဟ်အနာဂတ်၊ ဒုဟ်ပ္ဍဲပစ္စုပ္ပန်၊ ဒုဟ်တီကၠီုဝ်၊ ဒုဟ်ဟွံတီကၠီုလဝ်၊ ဒုဟ် ကာယကံ၊ ဒုဟ်ဝစဳကံ၊ ဒုဟ်မနောကံ၊ ဒုဟ်ကာယဒွါ၊ ဒုဟ်ဝစဳဒွါ၊ ဒုဟ်မနောဒွါ၊ အိုတ် သီုကံပိ၊ အိုတ်သီုဒွါပိ၊ အဲဍိက်ကလံကျာ်, ကလံဓဝ်, ကလံသၚ်, ကလံမိမအ္စာ၊ ဗွဝ်ဒုဟ်သရာံပါပ် အိုတ်သီုတံဂှ် ကဵုလာဲလေၚ်အိုတ်ညိ၊ ကဵုလာဲလေၚ်အိုတ်အာတုဲ ကၞောတ်တဲ မဂ်ပန်ဖဵုပန် နိဗ္ဗာန်မွဲ ကဵုအဲဍိက်ကလိဂွံညိအဴ။ (ဝါနဲဝွံ−နဲတြေံရောၚ်)
သွက်ဂွံတီအဓိပ္ပါဲ
ပိုတ်မ္ဂး ဩကာသ, တံဂှ်ဒှ်ဂလာန်ပါဠိရောၚ်၊ ဗတ်မည်ပိုဲဂှ် တွံအရထ “အခေါၚ်” ရ၊ “ကဵုဂွံလ္ၚောဝ်ကလံညိကျာ်၊ ကဵုအခေါၚ်ကလံညိကျာ်” ဂှ် ဒှ်အဓိပ္ပါဲဩကာသဝွံရောၚ်၊ အာတ်အခေါၚ်၊ ကဵုအခေါၚ်မမိက်သ္ဂးရောၚ်၊ ပ္ဍဲပါဠိတေံဂှ် မပ္တံ “ဩကာသကရောဟိ၊ ဩကာသံဒေဟိ” မကၠုၚ်ရ၊ ပါဠိတံဂှ် ဒှ်ပါဠိရပ်စပ်စကာပ္ဍဲကာလနွံပၟိက် မိက်ဂွံသၟာန် ဂလာန်မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ရဴဝွံမ္ဂး “သ္ပအခေါၚ်ညိ၊ ကဵုအခေါၚ်ညိ၊ ကဵုဂွံသၟာန်ညိ” ဂှ် ဒှ်အဓိပ္ပါယ်ဍေံရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဂလာန်မ္ဂး ဩကာသ, တံဂှ် ယွံတၠဳပိုည်ကဵုအခေါၚ်ညိ၊ သ္ပအခေါၚ်သၠးအခေါၚ်ညိ၊ ကဵုအဲဍိက်ဂွံကလံညိကျာ်၊ အာတ်အခေါၚ်မ္ဂးယၟုရောၚ်။
အဓိပ္ပါဲနဲကလံတၟိကၠာဂှ် “ဒုဟ်ပဂှ်ဂွံကဵုကာယကံ၊ ဒုဟ်ဂးဂှ် ဂွံကဵုဝစဳကံ၊ ဒုဟ်ချပ်ဂှ် ဂွံကဵုမနောကံ” တဒဲ အိုတ်သီုကံပိတံဂှ် ကဵုဂွံဗၠး ကဵုဂွံအိုတ် ကဵုဂွံဟဲလလံအာညိ၊ အဓိပ္ပါနဲကလံတၟိကြဴဂှ် ဂလာန်မ္ဂး “ဖျဝ်ဇၞောဝ်ရ” ဖျဝ်မာနရောၚ်၊ မာနပိုဲသတ္တံဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုဇၞောဝ်, အလာံဒၟံၚ်သၠုၚ်အိုတ်တုဲ မိက်ကဵုဖျဝ်ဖျေံရ၊ အဓိပ္ပါဲသၟေဟ်နူဂှ် လောဲသွာ ရောၚ်။
ဂလာန်မ္ဂးရတ်ပိဂှ် “ရတနဨ သဒ္ဒါဝွံ၊ ဒှ်ဂလာန်ျပါဠိရ။ ရနတနသဒ္ဒါဂှ် တွံအရထ မလေပ်ကတဵုဗဒှ်ပွမကဵုသ္ဍိုက်မၠိုက်, ကဵုလဟိၚ်မိပ်စိုတ်, တွံအရထဂပ်ဝ်သ္ပသဇိုၚ်ပရဲ, ဂပ်ဝ်ဒးသ္ပဇြိုၚ်ဇြိုၚ်, တွံအရထထေက်တန်ကဵုၚုဟ်မဂၠိုၚ်, တွံအရထဟွံမွဲကဵုပ္တောံၜတ်, တွံအရထကလိဂွံဝါတ်ဂါတ်လောန်, တွံအရထညးသၠုၚ်ညးပြဲ− ရဲအဆံၚ်လတူတံ ရပ်စပ်စကာသုၚ်စောဲမ္ဂးရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပ္ဍဲလိုက်လောကဝွံ၊ အရာဝတ္ထုမပ္တံမၞိက်ဗိုက်ဗၠဲ၀ ဗဂဲဂေါရမုတ်− မြခုဿရာသြန်ထဝ်တံဂှ်လေဝ် ရတ်ရ။ မပ္တံကောန်တြုံကောန်ဗြဴ သမ္ဘာတၠသ္ၚိ ဂၞကျာ်တံဂှ်လေဝ် မိပ်စိုတ်မြဟ်မြဴမှောဝ်ဇဴအဵုဇိုတ်လၟိုန်ကာလရောၚ်။−−(အ္စာသၠပတ်မည်တြေံ ညးချးစကလံ၊ အ္စာကၞေဟ်တဲတၟိလ္ၚဵု ၀ ချကလအ်ရ)။
ရတ်ပြဲပြဲကၠုၚ်စိုပ်တဲဇကု, ဇကုကလိဂွံတုဲတံဂှ်လေဝ် ဒးသ္ပဇြိုၚ်ဇြိုၚ်, ဒးသ္ပသဇိုၚ်ပရဲ, ဒးသ္ပဇၞော်, ဒးမၚ်မွဲဗွဝ်ဒၞာဗွဲမလောန်ပၠန်ရ၊ သွက်ဂွံဂွံဂြပ်ရတ်ဝတ္ထုအပေါတ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲ မၞုံကဵုၚုဟ်မးမဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တံဂှ်လေဝ် ဝါတ်ဂါတ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ရတ်အတိုၚ်မဟီုကၠုၚ်တုဲတံဂှ် ညးမၞုံကဵုပိုည်ကုသဵုကၠာကၠာတေဴဟေၚ် ကလိဂွံမာန်ရ၊ တုပ်တဴညံၚ်ရဴသာ်ဂှ်ကီု ကျာ်ဍာံဓဝ်ပြဲ သၚ်ပရဲမဍိုက်ပေၚ်ကဵုဂုဏ်အတိုၚ်မဟီုကၠုၚ်တုဲတေံ မဍိုက်ပေၚ်တဴကေုာံဂုဏ်ညးကဵုညးဂမၠိုၚ်တဴဂှ် "လုပ်လၟိဟ်ပ္ဍဲရတ်ပြဲပြဲ ရတ်တဲသၠုၚ်သၠုၚ်" ဖအိုတ်ရောၚ်၊ ရတ်မိကျာ်ဓဝ်သၚ်ဂှ် ဒှ်ရတ်ပြဲအိုတ် မမိက်သ္ဂးရောၚ်။
ၜိုန်ရကတ်ကလိလောန်အာဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ကီုလေဝ် ဂွံဂဗဆဵုဒးရတ်ပိမွဲမွဲဝါကာလလဆောဝ် ဝါတဂါတ်ကွေံကွေံရ။ လဆောဝ်လဆောဝ်မွဲ ၜါအသၚ်ဃဲကဝ်လေဝ်မွဲဝါဟွံတဝ်ဟွံစုက်ဟွံလုပ်ဒးဏီရ။ ကာလဂွံတဝ်စုက်ဂွံဂဗဆဵုဒးဂှ် မၞုံကဵုစရာဲကျာ်သြဳဗွဲမလောန်ရ။ ပိုဉ်ကုသဵုကံကေၚ်ခၞံလဝ်ခိုဟ်တဴဗွဲမလောန်ရ။ မၞိဟ်ဂွံဂဗဆဵုဂွံဗဵုလ္ၚောဝ်တံဂှ်၊ ဟိုတ်နူဂွံပြာပ်အာသဳကၠဳခစပ္ဍဲရတ်ပိပြကာကျာ်ဓဝ်သၚ်ဂှ်ရ၊ သ္ဂောံမိပ်စိုတ်လဟိၚ်လဟဲဗွဲမလောန်တုဲ ကလိဂွံလာပ်ဗဇဴပြဲအိုတ်ရောၚ်။
ပ္ဍဲကဵုရတ်ပိမတွံဂး ကျာ်ဓဝ်သၚ်ကီု၊ ပ္ဍဲကဵုညးဇၞော်တၠဂုဏ် မပ္တံမိမအစံၚ်အ္စာကီု၊ နကဵုဒုဟ်ဒဏ်လုတ်မှာမမိက်ကဵုမွဲမွဲ မပ္တံကာယကံ ပတုဲဒးနကဵုကာယဇကု လုက်စုက်ဒးအာဂါရဝရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ လီုလာ်အာ၊ ဝစဳကံ ဟီုဒးဟီုဂး နကဵုပါၚ်ဇကု မကြံၚ်မြိုဟ်ရိုၚ်ဇိုၚ်အာ၊ မနောကံချပ်ဒး နကဵုကသပ်စိုတ်ဇကုပပ်ပပ်ယုတ်ယုတ် ဂြိုဟ်စုတ်ကလိလောန်အာ၊ ယဝ်ရလုတ်မှာလဝ်နွံမ္ဂး − အဲဍိက်ကလံရအဴ၊ ဂွံကလံပၚ်ခၠံသၟိပ်တြမာန်ဂှ်လေဝ် ဖျဝ်ကၠေံမာနတုဲဟေၚ် မဒှ်ရောၚ်။
ယဝ်ရမာနနွံမ္ဂး − ဂလိုၚ်လဵုလုတ်ဒုဟ်မှာရာအကီုလေဝ် ကလံဟွံမာန် ရးဒုဟ်ဟွံမာန်ရ၊ ဂွံကလံဇံသဝ်ဖျဝ်စရိုတ်မာန်ဗီုဂှ်ဂှ်၊ ဟိုတ်နူဝးပကဝ်ဖျဝ်ကၠေံမာန ဖ္ဍိုန်ကၠေံဏှ်မာနကၠာဟေၚ် မဒှ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− စပ်ကဵုကလံဂှ် ဝးပကဝ်ဖျဝ်ကၠေံမာနတုဲဟေၚ် ဒှ်ကလံရောၚ်။ ညးမွဲကဵုမွဲ အေၚ်ဒုၚ်ကေုာံရေၚ်သ္ကဴဟေၚ် ဒုဟ်ဒန်ဒုဟ်တၚ်လလံဟဲအိုတ်အာမာန်ရ၊ ညးတၞဟ်ဒးထဴကဵုကလံ, တံၚ်တဲဂြဲဇကုတုဲ ဒးကလံ, လုတ်ဒုဟ်မှာရာနွံဒၟံၚ်ဖိုဟ် ကျအရေဝ်ညးတုြ သီုကဵုစိုတ်ဟွံမွဲ ဒးကလံ, ဒေါံဟွံဂွံတုဲ ဒးကလံဒှ်တံ ကလံဗီုဟီုကၠုၚ်တုဲ ဒုဟ်ဒန်ဟွံပြေ၊ ဂွံပြေပြံၚ်ဂှ် ဝါတ်ဂါတ်ဗွဲမလောန်ရောၚ်။ (ဂွံဒုၚ်ယၟုရတန−ရတ်ဂှ် တဝှ်အဋ္ဌကထာဂမၠိုၚ် မပ္တံဒုဒ္ဒကပါဋ္ဌရတနသုတ်၊ သုတ္တနိပါတ်၊ သုတ်မှာဝါရောၚ်)။
ဒုဟ်ပြေဟွံပြေ။ ပ္ဍဲအရာကလံဗီုဂှ်ဂှ် ဒုဟ်ပြေဟွံပြေ ဒုဟ်ဟဲလလံအိုတ်အာမာန်ဟွံမာန် သွက်ဒးဗ္စာရဏာခိုဟ်ကွေံကွေံရ၊ ဒုဟ်တၚ်ဒုဟ်ဒဏ်ကလိလောန်အာ လုတ်မှာလဝ်ပ္ဍဲကျာ်ဓဝ်သၚ်, ပ္ဍဲဆုဗောဓိကျာ်စေတဳထွာဲ ပ္ဍဲမိမအစံအ္စာ ပ္ဍဲညးဇၞော် မပ္တံတၠအာယုက်, ညးဇၞော်ဗွဲဂုဏ်, ညးဇၞော်ဗွဲသဳလ ဒုဟ်သာမညတဲၜတ်ဒုဟ်ဍောတ်သွတ်တံဂှ်ဟေၚ် ပြေပြံၚ်ဟဲလလံအိုတ်အာမာန်ရ၊ မၞိဟ်လုတ်ဒုဟ်မှာရာအာပ္ဍဲမပ္တံကဵုရတ်ပိတံဂှ် အလဵုဇကုပတုဲဒးလဝ်တုဲ ပြာပ်အာစိုပ်ဂတမုက်မၞိဟ် ဒးဒုၚ်ကလံဂှ်ကီု၊ မၞိဟ်ဒးဒုဟ်ကလံဂှ် ယဝ်ရဟွံမွဲ ချိုတ်စုတိအာမ္ဂး− အာဒၞာဲသုသာန်ညးကီု၊ အာဗီုဂှ် ဟွံသၟဟ်ရထ သ္ပဟွံမာန်မ္ဂး− ပြာပ်အာဇရေၚ်ခၟဳသၚ်တံကီု သီုကဵုမဂွံသတိကလိဂွံသံဝေဂ ဖေက်ဂၟံက်ဂၠိုက်သ္ၚောံ နကဵုအစောံစိုတ်လေဝ်ထတ် ဇြဟတ်လေဝ်ပါ ကယျာကၠေံမာနတုဲဟေၚ်၊ ယဝ်ရဂွံကလံဍာံဍာံပြပြမ္ဂး− ဒုဟ်ဒဏ်တံဂှ် ပြေပြံၚ်ဟဲလလံပၠိုတ်အိုတ်အာမာန် ဗွဲစၟတ်ရောၚ်။
ဆဂးဂှ် ဒုဟ်ဒန်ဇၞော်ကွေံကွေံကဵုဒုဟ်ဒန်ဆန်ၜန်ကၠောန်သ္ပလဝ် မပ္တံဂစိုတ်သတ်, ကၠတ်ဂြပ်ညး, ပလီုကောန်ဗြဴတြုံတၠသ္ၚိညးတံဂှ် ဂလိုၚ်လဵုအာတ်ပါန်ဒုၚ်ဂုဏ်ဂလိုၚ်လဵုကလံကလံကီုလေဝ် ပြေပြံၚ်အိုတ်အာဟွံမာန်ရ၊ ယဝ်ရကလံကေတ်ဒုဟ်ဒဏ်အိုတ်အာမ္ဂး− သွက်ဒးကၠောန်ကေၚ်ကာကုသဵုဟွံမွဲရ၊ ၜိုတ်ရဒှ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် ဂွံသတိဂၠိုက်−သ္ၚောံ ဖေက်လကိုတ်တ္ၚဵုကတဵုဒှ်တုဲ ဂတနူဝွံ− ကလောန်ဒးကလောန်ပရေံပရေံ ဂွဂၠေံကဵုညးတၞဟ်ကွေံရောၚ်သွံ၊ စွံစိုတ်ပြဲပြဲ မြဴသာ်ဝွံတုဲ ထေက်ကဵုကၠေံဗဒန်ဟဲလလံပၠိုတ်အိုတ်အာမာန်လေဝ် ဒှ်ဂွံကီုရ။
ကၠောန်ဒးကလောန်ပပ်ပပ်တုဲ ဗွဲကြဴဂွံသတိဟွံကဵုကလိလောန် ဟွံကၠောန်ထပ်စုတ်ရ၊ ဆက်ကၠောန်အာကုသဵုဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ် ဂလိုၚ်ဒါနသဳလသမထဘာဝနာ ဝိပဿနာဘာဝနာတုဲ အကုသဵုလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ဍေံကဵုအခေါၚ်ဟွံမာန် ဒုဟ်ဒဏ်ထေက်ကဵုကၠေံအိုတ်အာဂှ် အိုတ်မာန်ကဵုရ၊ ဒုဟ်ဒဏ်လုတ်မှာအာတုဲ စပ်ကဵုဒးကလံအာတ်ပါန်ဒုၚ်ဂုဏ်တံဂှ် ဒုဟ်ဒဏ်ကလိလောန်အာသ္ပဒး, ဟီုဒး, ချပ်ဒးပ္ဍဲရတ်ပိ ကျာ်ဓဝ်သၚ်ကဵုမိမအစံၚ်အ်စာညးဇၞော်တံ မပ္တံဓဝ်ဂါရဝ ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴလီုလာ်အာညံၚ်ရဴမပ္တံကရဴစးထ္ၜးဇိုၚ်ကဵုကျာ်, ခါ်ချဟ်ဂတမုက်ကျာ်, ဂဇံတိက်တၚ်သၠုၚ်နူကျာ်ဓဝ်သၚ်, ဟွံသ္ပကာ ဟွံသ္ပေၚ်ကေၚ်ကာ ဟွံသ္ပဂရု ဟွံသ္ပဇြိုၚ်ဇြိုၚ်, ဟွံသ္ပဇၞော်၊ ကလောန်ဒ္ဂေတ်ဝတ်မဒးသ္ပရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ယွံသွံညးမွဲကဵုမွဲ လီုလာ်အာပ္ဍဲမိမအစံၚ်အ္စာညးဇၞော်, ထေဲထုတ်လုတ်မှာအာညးမွဲကဵုမွဲတုဲ ဒုဟ်ဒစ်မြဴသာ်ဝွံဟေၚ် မဒးကလံအေၚ်ဒုၚ်ကေုာံညးမွဲကဵုမွဲရောၚ်။
ဒုဟ်ဒဏ်ဂကူဏံဟေၚ် ကလံဇံသဝ်ဖျဝ်မာနတုဲ ပြေပြံၚ်ဟဲပၠိုတ်အိုတ်အာမာန် လာဲလေၚ်အာမာန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပူဂဵုထေက်ကဵုဒးရှ်ေသှ်ေရဴဂဴအောပ်မာဇံသဝ်တံဂှ်၊ ယဝ်ရဓဝ်ဂါရဝလီုလာ် စာ်ထောၚ်ယောၚ်ယာအာမ္ဂး ဖျဝ်ကၠေံမာနညးမွဲကဵုမွဲတုဲ မၞိဟ်ပတုဲလဝ်ဒုဟ်လတူညးမွဲဂှ်ကီု၊ မၞိဟ်ဒးဒုၚ်ကလံဂှ်ကီု အေၚ်ဒုၚ်ကေုာံရေၚ်သ္ကံတုဲ ဗွဲမဆာန်ဍူညးသ္ကံဂှ် ဒးသၠးအခေါၚ်ရးဒုဟ်မာန်ရောၚ်၊ ဒုဟ်တဲဍိုန်တံဂှ်လေဝ် ပြေပြံၚ်အာမာန်တုဲ ကလေၚ်ခိုဟ်အတိုၚ်ပကတိကိုပ်ကၠာတေံရ၊ ညံၚ်ရဴပ္ဍဲပြကိုဟ်ဓမ္မပဒတေံကီု ညးလ္ၚဵုကလိလောန်ကၠေံဒုဟ်ဒဏ်တုဲ ကလံပြေလေဝ်နွံ၊ ဟွံပြေလေဝ်နွံတုဲ ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဒုဟ် ကလံဟွံပြေဂှ် ဒးဂိုၚ်သမ္တီထေက်ရောၚ်။
ခၟဳဟီုဗီုဂွံရာဒနာမိက်
- သာဓု− သာဓု− သာဓု၊ ဖဵုဂွံကလံ, ဇံသဝ်၊ ဖျဝ်က္ၜံၚ်သၠုၚ်တဲ၊ ဂွံရှ်ေသှ်ေအဲပရဲလဝ်ဗုဒ္ဓရတ်၊ ဓမ္မရတ်, သံဃရတ်၊ ရတ်ပိပြကာ၊ အာစာမပြဲ၊ ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်၊ ဒုဟ်နွံတုဲကဵုဂွံလာဲလေၚ်၊ ကဵုဂွံဍိုက်ပေၚ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်၊ သီုကဵုညးဖအိုတ်ညိ။ (ဗီုဒးစိုတ်ဂှ် ဟီုမာန်ရာဒနာမာန်ရောၚ်)
- မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဟီု။ အတိုၚ်တၠဳပိုည်ရာဒနာမိက်၊ ကဵုဂွံဍိုက်ပေၚ်ကုအဲဍိက်ညိကျာ်။
- ခၟဳဟီု။ အဟမ္ဘန္တေ− တိသရဏေနသဟ၊ ပဥ္စသဳလံ− ဓမ္မံယာစာမိ၊ အနုဂ္ဂဟံကတွ၊သဳလံဒေထ− မေဘန္တေ။ (ညးကော်ခဴစအာတ်သဳ−ရောၚ်)။ ဒုတိယမ္ပိ အဟမ္ဘန္တေ။ တတိယမ္ပိအဟမ္ဘန္တေ။ သၟေဟ်ဂှ် တုပ်ရ။ (အဟံဘန္တေ−လေဝ်နွံ) (ယဝ်ရမၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဟီုဒးမ္ဂး၊ တံဝဒေထ။
- ခၟဳဟီု။ ယမဟံဝဒါမိ၊ တံဝဒေထ။
- မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဟီု။ အာမဘန္တေ။
- ခၟဳဟီု။ နမောတဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာ သမ္ဗုဒ္ဓဿ။ ဟီုမွဲဝါလေဝ်ဂွံ၊ ပိဝါလေဝ်ဂွံရ။
- မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဟီုဗက်။ နမောတဿ−−−−−သမ္ဗုဒ္ဓဿ။
ခၟဳဟီု။ ဗုဒ္ဓံသရဏံဂစ္ဆာမိ၊ ဓမ္မံသရဏံဂစ္ဆာမိ၊ သံဃံသရဏံဂစ္ဆာမိ။ (အာတ်သရဏဂုဏ်)။
ဒုတိယမ္ပိ ဗုဒ္ဓဴသရဏံဂစ္ဆာမိ။ ဒုတိယမ္ပိဓမ္မံ။ ဒုတိယမ္ပိသံဃ။ (သၟေဟ်ဂှ်တုပ်)။
တတိယမ္ပိ ဗုဒ္ဓံသရဏံဂစ္ဆာမိ။ တတိယမ္ပိ ဓမ္မံ။ (တတိယမ္ပိသံဃံ။ (သၟေဟ်ဂှ်တုပ်)။
- မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဟီုဗက်။ ဗုဒ္ဓံသာရဏံဂစ္ဆာမိ။ ဓမ္မံ, သံဃံ။ (သၟေဟ်ဂှ်တုပ်)
- ခၟဳဟီု။ သရဏဂမနံပရိပုဏ္ဏံ။ (တိသရဏဂမနံ)
- မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဟီုဗက်။ အာမဘန္တေ။
- ခၟဳဟီု −−−−မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်− ယဝ်ရဟီုဒးမ္ဂး− ကဵုဟီုကေတ်ညိ။
၁။ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။
၂။ အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။
၃။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရာမဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။
၄။ မုသာဝါဒါ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။
၅။ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။
- ခၟဳဟီု။ သာဓု− သာဓု− သာဓု၊ တိသရဏေနသဟ ဣမံ ပဥ္စသအလံ သာဓုကံကတွာ၊ အပ္ပမာဒေနာသမ္ပါဒေထ။
မွဲနဲတုန်။ သာဓု ။ ပ ။ အပ္ပမာဒေနသမ္မာရက္ခိတဗ္ဗံ၊ သဳလေနသုဂတိံယန္တိ၊ သဳလေနဘောဂသမ္ပဒါ၊ သဳလေနနိဗ္ဗာနံယန္တိ။ တသ္မာသဳလံဝိသောဓယေ။ (ဣဝွံ နဲတြေံရောၚ်)။
- အရထအဟမ္ဘမန္တေ− ပိတပ်၊ ဘန္တေ၊ ယွံ−တၠဳပိုည်။ အဟံ၊ ၚ်− အဲဍိက်။ တိသရဏေန၊ ကေုာံ− သရဏဂုဏ်ပိပြကာ။ သဟ၊ မွဲဟာန်။ ပဥ္စသဳလံ၊ ဍေံ− မတွံဂးသဳမသုန်။ ဓမ္မံ၊ န်− ဓဝ်သိက္ခာပိုဒ်၊ ဒှ်ဟိုတ်ဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲအာ။ ယာစာမိ၊ ပ္ဍံ− အာတ်ရအဴ။ ဘန္တေ၊ ယွံ− တၠဳပိုည်၊ မေ၊ ကု− အဲဍိက်။ အနုဂ္ဂဟံ၊ န်− ပွမယိုက်ဒိုက်။ ကတွာ၊ သ္ပတုဲ။ သဳလံ၊ န်− သဳလ။ ဒေထ၊ ဩဝ်− က္ညကဵုအိုတ်ညိကျာ်။
*ဒုတိယမ္ပိ၊ မရနုက်ကဵုၜါဝါကီုလေဝ်၊ ဘန္တေ ယွံ−တၠဳပိုည်။ သှ်ေဂှ်တုပ်ကဵုလတူတေံရောၚ်။
- တတိယမ္ပိ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါကီုလေဝ်။ ဘန္တေ၊ ယွံ−တၠဳပိုည်။ သှ်ေဂှ်တုပ်ရ။
ပ္ဍဲအရာမအာတ်သဳအဓိပ္ပါဲပလးဂှ် "ယွံတၠဳပိုန် ...... အဲဍိက်အာတ်ကေတ်သဳမသုန် မွဲဟာန်ကေုာံသရဏဂုဏ်ပိပြကာရကျာ်၊ ယွံတၠဳပိုည် ....... ယိုက်ဒိုက်အဲဍိက်, ဆာန်ဍူအဲဍိက်တုဲ ဩဝ်က္ညကဵုသဳကုအဲဍိက်ညိကျာ်" ရဴသာ်ဝွံ− ဒှ်အဓိပ္ပါဲ "အဟမ္ဘန္တေ" ပိတပ် စပ်ကဵုအာတ်သဳဂှ်ရောၚ်၊ ညံၚ်ဂွံဒှ်သ္ပဇၞော်သ္ပသဇိုၚ်ပရဲ သ္ပရှ်ေသှ်ေဂိုဟ်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါဂှ်တုဲ မဒးအာတ်ပိဝါရ၊ နဲအာတ်သဳဝွံ၊ ဒှ်နဲတၟိအတိၚ်မကၠုၚ်နူပြကိုဟ်ဂမၠိုၚ် ကိုပ်ကၠာတေံဂှ်ရ၊ "ကဵုသဳကုအဲဍိက်ညိကျာ်" ပွမအာတ်ဗွဲသာမညကီုလေဝ် စိုပ်ဒတုဲမာန်ရောၚ်။
- အရထ− ယမဟံဝဒါမိ၊ တံဝဒေထ။ ယံ၊ ယြဴ− န် − ဂလာန်မွဲ။ အဟံ၊ ၚ်−အဲ။ ဝဒါမိ၊ ပ္ဍံ− ဟီုဏာရ။ တံ၊ န်− ဂလာန်, အဲမဟီုဏာဂှ် ။ ဝဒေထ၊ ဩဝ်−ဟီုဗက်အိုတ်ညိ။ (အရေဝ်ဂလာန်အဲ ဟီုဏာဂှ် ဟီုဗက်အိုတ်ညိ၊ ဣဝွံ ဒှ်အဓိပ္ပါဲပါဠိဂှ်ရောၚ်) (အရေဝ်ဂလာန်မွဲ− အဲဟီုဏာဂတတေံဂှ်− မပ္တံ နမောတဿ− ရောၚ်)။
- အရထ− အာမဘန္တေ။ ဘန္တေ၊ ယွံ− တၠဳပိုည်။ အာမ၊ အတိုၚ်အသံပါၚ်ရကျာ်။ (ဍာံပြရကျာ်) ယွံ။ ဍာံပြရကျာ်။ အတိုၚ်တၠဳပိုည်မဟီုဏာဂှ် အဲဍိက်ဟီုဗက်ရကျာ်။ ပွမဒုၚ်ပါၚ်လာၚ်ကံ၊ ဒုၚ်ကံပါၚ်ဂှ် "အာမဘန္တေ" မ္ဂးယၟုရောၚ်။ ထံက်ကဵုဂလာန်ဂှ်တုဲ အဓိပ္ပါဲဗွဲတြးညိဂှ် "မၞးတံညးဂမၠိုၚ် သရဏဂုဏ်ဂှ်လေဝ် ဗွဲဘာသာဇကု ဖ္ဍေါတ်ကေတ်ဟွံဒးအိုတ်ရောၚ်၊ သဳလဂှ်လေဝ် ဒဂိုၚ်ကေတ်ဟွံလေပ်မွဲအိုတ်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− အဲဟီုကဵုဂတတုဲ ဟီုဗက်အိုတ်ညိ" ဣဝွံ− ဒှ်အဓိပ္ပါဲဗွဲတြးညိရောၚ်။
တၚ်စၟတ်။ ဃောသာသနာဗုဒ္ဓဘာသာမစိုပ်ကၠုၚ်သကေံတဲကိုပ်ကၠာ ကောန်ဗၞိက်မည် တပူကဵုတဗဝ် ကောန်ကဵုဒေံညးၜါတေံဂှ် ညးလ္ၚဵုအယာံမာတ်သရဏဂုဏ်ကဵု သဳမသုန် သဳလကီုလေဝ် ဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်ဟွံလေပ်ကွေံကွေံ ဟွံဒးမွဲအိုတ်ဏီရ။ ကာလဟီုဖျေံကဵုဂတရောၚ်ဂွံဟီုဗက်ဒး ဂွံတိုန်ပါၚ်ညိညဇြိုၚ်သာဂှ် ဆက်ဆေန်ပြာကတ်ကၠုၚ် နူလက်ထက်ကိုပ်ကၠာတေံတုဲ စဵုကဵုလၟုဟ် သှ်ေၜက်သွက်ဒးဟီုကဵုဂတဖိုဟ်ဏီရောၚ်။
ပွမကဵုသဳ။ ပ္ဍဲအရာထပိုဲခၟဳတံ မကဵုသဳကဵုခရှ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် သဳလမၞုံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဇကုထပိုဲခၟဳဂှ် ပါ်ပရံကဵုဏာဒကာတံဟွံသေၚ်၊ သဳလထပိုဲခၟဳတံဂှ် ကဵုထောံဒကာခရှ်တံဟွံသေၚ်, ကဵုဂကူဂှ်ဟွံသေၚ်ရောၚ်၊ ဗီုအာတ်သဳလဟီုဟွံဒးဂးဟွံလေပ်တုဲ ဖျေံကဵု, ဟီုကဵု, ကဵုဂကူဂှ်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သဳလမၞုံပ္ဍဲဇကုဇကုဂှ် ပါ်ပရံကဵုထောံဟွံသေၚ်ရဒှ်တုဲ ခရှ် ကဵုခရှ်လေဝ် ကဵုသဳ, ဖျေံဗ္တောန်ကဵုသဳဂွံရောၚ်၊ ယဝ်ရဟီုကေတ်အလဵုဇကုဒးမ္ဂး− ဟီုကေတ်ဒဂိုန်ကေတ်ဂတမုက်ကျာ်တုဲ ပတိုန်သရဏဂုဏ်မတွံဂး− ဗုဒ္ဓံသရာဏံဂစ္ဆာမိ− ကဵုဂိုၚ်ကေတ်သဳလထောံကြိုက်ဒၟံၚ်ရောၚ်။
ဟိုတ်ဂှ်ရ− ယဝ်ရဒဂိုန်ကေတ်သဳလပ္ဍဲဂတမုက်ကျာ်မာန်မ္ဂး− ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ပ္ဍဲအရာဒဂိုန်ကေတ်သဳပ္ဍဲဂတမုက်ကျာ်ဟီုဒးဒဂိုန်လေပ်ဂှ်၊ ဟိုတ်နူကျာ်ဟွံတွံလဝ်ရဴဝွံမ္ဂး "ယမဟံဝဒါမိ၊ တံဝဒေထ" ဂှ်ရ၊ သွက်ဒးဟီု "အာမဘန္တေ" ဟွံမွဲသက်သက်ရောၚ်၊ ပ္ဍဲဂတမုက်ကျာ်မ္ဂးဂှ် မပ္တံကျာ်ထွာဲကျာ်စေတဳကေတ်ညိ။ ကျာ်ဂမျိုၚ်ဟွံသေၚ်ရောၚ်၊ ထပိုဲခမဳကဵုသဳဂှ်လေဝ် ဟီုဆက်ဖျေံကဵု− နမောတဿ− မိလတုန်တုဲခရှ်ဂမၠိုၚ်ဟီုဗက်ပၠန်ရ၊ ဂလာန်မ္ဂး− နမောတဿ− ဂှ်လေဝ် မၞိဟ်တဲခိုဟ်ခိုဟ် မၞိဟ်သပ္ပရိုဟ်ကၠာကၠာတေံ အခါကာလဗှ်သၞာဂွံသတိလပါ်ကျာ်တုဲ၊ ဟိုတ်နူမဟီုဖ္ဍေါတ်လ္ၚတ်ပတိုန်ပါၚ်ဂှ်ရ၊ မၞိဟ်ခေတ်ကာလလၟုဟ်လေဝ် ဟီုဂးပါပါၚ်နဒဒှ်ရမျှာၚ်ဂလာန်မ္ၚဵုကျာ်သြဳရပ်စပ်စကာဇၟာပ်ဇၟာပ်ဒၞာဲရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဂလာန်မ္ဂး− နမောတဿ−ဂှ် ဒှ်ဂလာန်လ္ၚောဝ်ကျာ်တုဲ ကာလဂွံသတိဗှ်ဗၞုဟ်ဗှ်သၞာဂုဏ်ကျာ်ဂှ် ညးတံလ္ၚောဝ်ကျာ် ဒှ်လ္ၚောဝ်ကျာ်မွဲဂကူကီုရောၚ်။
*အရထ− နမောတဿ။ အရဟတော၊ တၠဳ−ဂှ် ဒ−မဒှ်ဒၟုၚ်၊ ထေက် ဒုၚ်ပူဇဴမၞိဟ်ဒေဝတဴ− ဗြဴမှဴအိန်ဗြီု။ သမ္မာသမမ္ဗုဒ္ဓဿ၊ တၠဳ−ဂှ် ဒ−မဂြၚ်တီကေတ်ဓဝ်လဵုအလဵုဇကုအိုတ်သီု၊ မွဲကိုဟွံပၠန်ဂတး။ တဿဘဂဝတော၊ ကု−ကျာ်တြဲမဍိုက်ပေၚ်ကဵုပိုည်တြဴပြကာဂှ်။ နမော၊ ပ္ဍံ−လ္ၚောဝ်ဗွဲမရှ်ေသှ်ေရဴဂဴရလေဝ်အဴ။ (နမော−နမကာရော၊ ၚ်−ပွမလ္ၚောဝ်။ အတ္ထု၊ ဩဝ်−ကဵုဂွံဒှ်ညိအဴ။ သာ်ဝွံလေဝ် စုတ်ဗပေၚ်ဂွံရောၚ်)။
*အရထ− ဗုဒ္ဓံသရဏံဂစ္ဆာမိ− မိတပ်။
(၁) ဗုဒ္ဓံ၊ နိ−ကျာ်မပြဲ။ သရဏံ၊ ပတှ်ေသ္ပဇၞော်− စ္ၜုဲစ္ၜော်ရုဂှ်ဒ။ မွဲနဲတုန်− ရဴဝွံမ္ဂး ပလီုကၠေံဒဒိုက်၊ ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုတသိုက်တၞဟ်တၞဟ်သာ်။ ဂစ္ဆာမိ၊ ပ္ဍံ− အဲပြာပ်အာသဳကၠဳခစနိဿ၊ ဟွံမွဲကဵုသၠေဟ်၊ ပ္တေဟ်စှ်ေစိုတ်ဂံၚ်ဂံၚ်၊ တီဒၟံၚ်ရအဴ။ ဓမ္မံ၊ န်− ဓဝ်မပြဲ။ သရဏံ၊ ပ္တေဟ်သ္ပဇၞော်− စ္ၜုဲစ္ၜော်ရုဂှ်ဒ။ မွဲနဲတုန်− ရဴဝွံမ္ဂး− ပလီုကၠေံဒဒိုက်၊ ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုတသိုက်တၞဟ်တၞဟ်သာ်။ ဂစ္ဆာမိ၊ ပ္ဍံ− အဲပြာပ်အာသဳကၠဳခစနိဿဲ၊ ဟွံမွဲကဵုသၠေဟ်၊ ပ္တေဟ်စှ်ေစိုတ်ဂံၚ်ဂံၚ်၊ တီဒၟံၚ်ရအဴ။သံဃံ၊ န်− သၚ်မပြဲ။ သရဏံ၊ ပ္တေဟ်သ္ပဇၞော်− စ္ၜုဲစ္ၜော်ရုဂှ်ဒ။ မွဲနဲတုန်− ရဴဝွံမ္ဂး− ပလီုကၠေံဒဒိုက်၊ ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုတသိုက်တၞဟ်တၞဟ်သာ်။ ဂစ္ဆာမိ၊ ပ္ဍံ− အဲပြာပ်အာသဳကၠဳခစနိဿဲ၊ ဟွံမွဲကဵုသၠေဟ်၊ ပ္တေဟ်စှ်ေစိုတ်ဂံၚ်ဂံၚ်၊ တီဒၟံၚ်ရအဴ။
(၂) ဒုတိယမ္ပိ၊ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် ... ... ... ဟီုအတိုၚ်ကၠာဂှ်ညိ။
(၂) တတိယမ္ပိ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါကီုလေဝ် ... ... ... ဟီုအတိုၚ်ကၠာဂှ်ညိ။
သရဏဂုဏ်။ ဗုဒ္ဓံသရဏံဂစ္ဆာမိ၊ ဒု−တ၊ ပိတပ်ပိပိုဒ်ဝွံ၊ သရဏဂုဏ်မ္ဂးယၟုရ။
သရဏဂုဏ်ဂှ်
(၁) ပွမဗဒဗဒါဲ, ဒလာဲနိဿဲ, သၠၠလၜေါ်ကဵုကျာ်။ (ဒၞာဲနိဿဲလေဝ်ဂ)
(၂) ပွမဗဒဗဒါဲ, ဒလာဲနိဿဲ, သၠလၜေါ်ကဵုဓဝ်။
(၃) ပွမဗဒဗဒါဲ, ဒလာဲနိဿဲ, သၠဲလၜေါ်ကဵုသၚ်။
ပြဝကေၚ်ကာကလောန်ဒးကၠောန်နကဵုကာယ ဒးပြာပ်အာသ္ပရှ်ေသှ်ေရဴဂဴသဳကၠဳခစတုဲ ပွမဗရုဟီုပံက်ပါၚ်နကဵုရမျှာၚ် မပ္တံဗုဒ္ဓံသရာဏံ ဆိုက်ဗဒက်ကဵုကျာ်ဓဝ်သၚ် ရတ်ပိပြကာဂှ် ဒှ်ရဏဂုဏ်ရောၚ်။
ပ္ဍဲကဵုသန္ထာန်ဇကုဇကုဂှ် သွက်ဂွံဓမံက်ထ္ၜးသ္ပပြာကတ် စိုတ်မကတဵုဒှ် မိက်ဂွံရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ပြာပ်အာသ္ပစ္ၜုဲစ္ၜော်ကဵုရတ်ပိပြကာတုဲ အရေဝ်ပါဠိမၞုံတံ− ဗုဒ္ဓံသရဏံဂစ္ဆာမိ− ကဵုဒှ်၊ အရေဝ်ဝေါဟာမည်မၞုံတံ− ရှ်ေသှ်ေဗဒဗဒါဲ ဒလာဲကဵုကျာ်ရ− ကဵုဒှ်၊ ပွမဖ္ဍေါတ်ပံက်ပါၚ်ပရုရမျှာၚ်ဂှ် "ပတိုန်သရဏဂုဏ်" မ္ဂးယၟုရောၚ်၊ ပ္ဍဲအရာဝွံ၊ ဗီုလဵုဟီုဟီု၊ ဟီုဗက်ပါဠိလေဝ်ဂွံ၊ ဗတ်ပလးလေဝ်ဂွဴရ၊ ဗီုခံၚ်ပါၚ်, ဗီုတိုန်ပါၚ်ဂှ် ဖ္ဍေါတ်သီုစိုတ်သီုစရိုတ်တုဲ စိုတ်ကဵုဂွံလၟောဝ်လျောတ်အာပ္ဍဲရတ်ပိညိ၊ ဗီုဇကုဂွံဗဒဗဒါဲ ဒလာဲကရပ်ကြပ်မံၚ်ဇရေၚ်ကျာ်ဓဝ်သၚ်, ဂွံဒၟံၚ်ဗဒါဲကျာ်ဓဝ်သၚ်ဂှ် ကဵုဂွံဒှ်ဍာံဍာံညိ။
ပ္ဍဲအရာဒဂိုန်မၚ်မွဲပတိုန်သရဏဂုဏ်မ္ဂးဂှ် ဂွံဂွံကဵု− ဗုဒ္ဓံ− ဟီုဂးကျာ်ဂှ် ဆၜိုတ်ရုပ်ကျာ်, ဗီုကျာ်, ကျာ်ထွာဲ, ကျာ်ဒတဴ, ကျာ်စေတဳဓဝ် လ္ပစွံလဝ်စိုတ်ညိ။ "ကျာ်" မစၞောန်ထ္ၜးလဝ်ပ္ဍဲပွံက်ဂုဏ်ကျာ်တေံဂှ် ရန်တၟံပၠောပ်စိုပ်လျုၚ်ဏာစိုတ်ပ္ဍဲကျာ် ပဍိုက်ပေၚ်ကဵုဂုဏ်ဒ္စိတ်သာ်ဂှ်တုဲ မဒးစွံပတန်လဝ်ပ္ဍဲခန္ဓသန္ထာန်ဇကုဇကုရောၚ်။
ဂွံဂွံကဵု− ဓမ္မံ− ဟီုဂးဓဝ်ဂှ် ဆၜိုတ်ထဝှ်ဓဝ်အ္စာဓမ္မကထိုက်ကာလလၟုဟ် ညးလ္ၚဵုလ္ၚဵုဇက်ကံဖဳရမျှာၚ်တဴၚ်ရမျှာၚ်တုဲ တိုန်ပၞၚ်စဵုပၞိက်ကဵုကဲနၚ်နူလိက်ဓဝ်တၞဟ်တၞဟ် ဆဒှ်ကဵုဒှ်ဂှ် လ္ပစွံစိုတ်လ္ပပၠောန်စိုတ်ညိ၊ "ဓဝ်" မစၞောန်ထ္ၜးလဝ်ပ္ဍဲပွံက်ဂုဏ်ဓဝ်, တြဴသာ်တေံဂှ် ရန်တၟံပၠောပ်စိုတ်လျုၚ်ဏာစိုတ်ပ္ဍဲဓဝ်မဍိုက်ပေၚ်ကဵုဂုဏ်တြဴသာ်ဂှ်တုဲ မဒးစွံပတန်လဝ်ပ္ဍဲခန္ဓသန္ထာန်ဇကုဇကုရ၊ ပါဲနူဂှ်ပၠန် ရန်တၟံကဵုပါဠိတဝှ်ကျာ် ဓဝ်ကျာ် မပ္တံဓမ္မစက်, အနတ္တလက္ခဏသုတ်, မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ်ကဵုပြကိုဟ်အဋ္ဌကထာဂမၠိုၚ်တုဲ မဒးစွံပတန်လဝ်ပ္ဍဲခန္ဓသန္ထာန်ဇကုဇကုရောၚ်။
ဂွံဂွံကဵု− သံဃံ− ဟီုဂးသၚ်ဂှ် ဆၜိုတ်ခၟဳသၚ်ကာလလၟုဟ်ဓဝ်ဂှ် လ္ပစွံလဝ်စိုတ်လ္ပပၠောပ်စိုတ်ညိ။ ရန်တၟံကဵုသၚ်အရဳခၟဳပရဲ မစၞောန်ထ္ၜးလဝ်ပ္ဍဲပွံက်ဂုဏ်သၚ်, သၚ်အရဳမဍိုက်ပေၚ်ကဵုဂုဏ်ဒ္စိတ်သာ်တေံတုဲ မဒးစွံပတန်လဝ်ပ္ဍဲခန္ဓသန္ထာန်ဇကုဇကုရ။ ရန်တၟံလျုၚ်ဖျုၚ်စိုတ်မာန် သာ်ဝွံဟေၚ်, စွံပတန်ပ္ဍဲစိုတ်မာန်ဗီုဏံဟေၚ် ကလိဂွံသရဏဂုဏ် မဍာံစၟတ်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− စပ်ကဵုသရဏပိဝွံ၊ ပူဂဵုမဒုၚ်ယၟုဗုဒ္ဓဘာသာတံဂှ် ဒးကၠိုဟ်ခၠၚ် ဒးဍိုဟ်ကေဟ်စဳကၠးကွေံကွေံရောၚ်။
- စပ်ကဵုရတ်ပိဝွံတုဲ ဂလာန်မပ္တံစၞး− ဒၞာ− အရာသတိက်− အောပ်− ဗဒ− ဗဒါဲ− ဒလာဲ− နိဿဲ− သၠဲလၜေါ်− စ္ၜုဲစ္ၜော်− သၞေဟ်− သြၚ်− သ္ကံ− ဗဒး− တ္ကံဗဒတံဂှ်တုန်− ရတ်ပိပြကာမပြဲပြဲတံဂှ် ညံၚ်ဟဂွံဒတုံစှ်ေပ္ဍဲဒဒိုက်သံသာ ဒဒိုက်အပါဲပန် နပွမဒၠောံဗ္တောန် စၞောန်စဳပျးတွံထ္ၜးကဵုတုဲ၊ ဟိုတ်နူမၚ်မွဲလဝ်ပိုဲသတ္တံဂှ်ရ−
စၞး − ရတ်ပိပြကာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုစၞးဇကုသွက်ဂွံသ္ပရှ်ေသှ်ေကီု။
ဒၞာ − ရတ်ပိပြကာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုကၟာၚ်ဒပ်ထ္ၜိုၚ် ပရိုက်ဘဲကတဵုဒှ်သွက်ဂွံစဵုဒၞာဆေဝ်ဒဝ်ကီု။
အရာသတိက် − ရတ်ပိပြကာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုအရာဒၞာဲဝါဲ သွက်ဂွံတိက်ဒၟံၚ်ကီု။ ကောန်ဇာတ်ဂမၠိုၚ် ပ္တေဟ်လတူမိမၜါတုဲ ညံၚ်ရဴသတိက်ဒၟံၚ်မွဲစွံကီု။ ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာဂမၠိုၚ်လေဝ် ပ္တေဟ်ရတ်ပိပြကာဗွဲမဒးရးတုဲ ရတ်ပိပြကာဂှ် ဒှ်ဒၞာဲဝါဲညံၚ်ရဴဒးဒုၚ်တိက်သဳကၠဳဒၟံၚ်ကီု။ (မံၚ်ဇရေၚ်ဗဒါဲကြပ်ကဵုရတ်ပိဂှ် တုပ်သၟဟ်ညံၚ်ရဴဒၞာဲဝါဲကီုရ)။
အောပ် − ရတ်ပိပြကာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုသွက်၈ွံအောပ်ဂၠုက်ပၞုက်ဇကု ညံၚ်ဟဂွံဒးအာစိုပ်ဘဲအပါဲကီု။
ဗဒ − ရတ်ပိပြကာတဴဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုသွက်ဂွံဗဒဗလေတ် ဒဒိုက်ပရိုက်ဘဲတၞဟ်တၞဟ်သာ်ကီု။ (ရတ်ပိပြကာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵု ဂိုဟ်ထီုလိုဏ်ဗဗိုန်ကဵုတသိုက် ဗလးကဵုဒဒိုက်ဵုအောပ်, ဗဒ− ဂွံဒုၚ်ယၟုရောၚ်)။
ဗဒါဲ − ရတ်ပိပြကာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုသွက်ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာ ဂွံဒၟံၚ်ဗဒါဲ− တြပ်၊ ကြပ်−ဆိုက်− ညန်ကဵုလောန်ကၠေံနူဒဒိုက်အလုံအိုတ်သီုကီု။
ဒလာဲ − ရတ်ပိပြကာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုဒဵုထဝ်သွက်သတ္တံ ဂွံဒလာဲဇူဒီုဗဂီုကဵုစိုတ်ဗၜိုဟ်ကဵုစိုတ်ကီု။
နိဿဲ − ရတ်ပိပြကာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုသွက်သတ္တံ ဂွံဂွံပရဲတုဲ ညံၚ်ရဴတၞံဆုဒုန် နိဿဲကဵုတိဍာ်, ညံၚ်ရဴကောန်ဇာတ်နိဿဲကဵုမိမ၊ ညံၚ်ရဴကွးဂမၠိုၚ် နိဿဲကဵုအ္စာကီု။
သၠဲလၜေါ် − ရတ်ပိပြကာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုသၠဲပတိတ်ကုသဵုဂၠိုၚ်ကဵုဂကူကီု။
စ္ၜုဲစ္ၜော် − ရတ်ပိပြကာတံဂှ် မိက်ဂွံကဵုဒှ်ပရဲဂကူဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာကဵုသ္ပဇၞော်ရိုဟ်ဂိုဟ်ကီု။
သၞေဟ် − ရတ်ပိပြကာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုသၞေဟ်သွက်ပိုဲသတ္တံ ဂွံစှ်ေပြာပ်အာခစကီု။
သြၚ် − (သၚ်) ရတ်ပိပြကာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုသြန်နိဗ္ဗာန်ကီု၊ (စှ်ေပ္ဍဲသၞေဟ်ရတ်ပိတုဲဟေၚ် ဂွံကၠောံအာစိုပ်သြၚ်နိဗ္ဗာန်ဗၠးချိုတ်မာန်ရောၚ်)။
သ္ကံ − ရတ်ပိပြကာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုသ္ကံသတ္တံပြဲပြဲ တဲသၠုၚ်သၠုၚ်ပ္ညုၚ်ထ္ၜးကဵုဂၠံၚ်တြဴသံသာဗွဲမလ္ဂူတပ်တး ထ္ၜးကဵုဂၠံၚ်ဍာန်ခိုဟ်ဍာံစၟတ်ကွေံ ဂွံပ္တေဟ်ဖျေံစိုတ်လၟိုန်ဘဝကီု၊ တုပ်သၟဟ်ကဵုတ္ကံ သွက်သတ္တံ ဂွံတန်တဴအာဒၟံၚ်ရောၚ်။
- လၜေါ်ကဵုဗဒးဂှ် ဒှ်အရေဝ်ဝေါဟာဖဍုက်ဖဍေက်ဂလာန်ရောၚ် မမစှ်ေစိုတ်ရ။ ညံၚ်ရဴပိုဲဟီုဂးစ "ဟုံဍာ်အှော်− နွံဗဝ်သအတ်− ဝါတ်ခါဲ" ဂှ်ကီု၊ အှော်− သအဝ်− ခါဲ တံဂှ် ဒှ်အရေဝ်တေါဟာ ဖဍုက်ဖဍေက်ဂလာန်တုဲ အဓိပ္ပါဲသတ်အရေဝ်ဟွံမွဲသက်သက်ရောၚ်။
ဗီုပတိုန်သရဏဂုဏ်။ မၞိဟ်လုပ်ဗော်ဗုဒ္ဓဘာသာဂမၠိုၚ်တံဂှ် ကာလဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်သဳလ သ္ပဇၞော်စ္ၜုဲစ္ၜော်သၞေဟ်သြၚ်, သ္ပဗဒဗဒါဲဒလာဲနိဿဲ, သ္ပဗလဲ− ညံၚ်ရဴဂြဲဍံၚ်တံၚ်ရပ်လဝ်ရတ်ပိပြကာဂှ် "ဒှ်ပတိုန်သရဏဂုဏ်− ဒဂိုန်ကေတ်သရဏဂုဏ်" မ္ဂးယၟုရောၚ်၊ သရဏဂုဏ်ဇကု ပတိုန်လဝ်ဒဂိုန်လဝ်ဂှ်၊ ယဝ်ရဟွံပလီုပလာ်ထောံမ္ဂး− ကာလလဵုမွဲ ဟွံလီုဟွံပြဵု ဟွံလီုလာ်ရ၊ ဆဂးဂှ် အခါကာလဟွံမိက်ရှ်ေသှ်ေရတ်ပိ ဟွံပ္တေဟ်ကျာ်ဓဝ်သၚ်ကီု၊ အခါကာလစုတိပြံၚ်အာဘဝတေံကီု သရဏဂုဏ်လီုရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် သၠး, ထောံကၠေံရတ်ပိဟွံပ္တေဟ်ကျာ်ဓဝ်သၚ်တုဲ ပ္တေဟ်ဒေဝတဴကလော်မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, ဗယိတာဲဗြာဲ, သရာဲပခက်ဗိုန်ဗိုန်ဗတ်ဗတ်သ္ပဝတ်ရှ်ေသှ်ေဖျေံက္ဍိုပ် ဖါပ်ဗစပုၚ်သွ သ္ပလဝ်ပူဂဵုပြဲအိုတ်တိဟ် သရဏဂုဏ်လီုရ။
ဖေက်ဍေံရပ်စဘစ ဖေက်ဘဲတုဲ ဒးဖျေံက္ဍိုပ်ပၚ်တဲ ကလံဇံသဝ် ဗစစၞဒှ်တံ သရဏဂုဏ်ဟွံလီုဏီရ၊ ဆဂှ်သၟးဟွံသေၚ် ညးလ္ၚဵု ကာလမၞိဟ်ချိုတ်စုတိအာတုဲ "ယဝ်ရဗှ်ဗၞုဟ်ဗှ်သၞာဂွံသတိဘဝဇကုမစိုပ်အာမ္ဂး− ဩဝ်ဂိုၚ်ကေတ်သရဏဂုဏ်ဝွံညိ" ရဴသာ်ဝွံ ရန်တၟံပၠောပ်စိုပ်ကဵုမၞိဟ်ချိုတ်အာတေံတုဲ အတိုၚ်ပဝေဏဳဗုဒ္ဓဘာသာ ပ္ဍဲအခါကာလလၟုဟ်ဂှ် ညးလ္ၚဵုပတိုန်သရဏဂုဏ်ကဵု ဇွကမ္မဋ္ဌာန်ရ၊ ခဍံက်ဃံက်ကလာခိုၚ်တုဲ ကဵုဒဂိုန်သဳကဵုဂိုၚ်ကေတ်သရဏဂုဏ်ကရောံမၞိဟ်ဂျိုၚ်ဂျိုၚ် ရဲပလံၚ်ကမ္မဋ္ဌာန်တံဂှ်ရ။ အခိုက်ပဝေဏဳဗုဒ္ဓဘာသာညးမစဴအာဘဝပရလိုက်တေံ မဒးသ္ပဒၟံၚ်ပြဝဗၠေတ်ဗၠေတ်ဒ္ဂေတ်ဗီုဗီုဏံဂှ် ထေၚ်ဂးမၞိဟ်ချိုတ်အာတေံ သဳလဍုန်, သရဏဂုန်တၚ်ဟာ၊ ဗွဲစၟတ်တုန်− သွက်ဇွညးမချိုတ်တေံဂှ်၊ ၜိုန်ရပတိုန်သရဏဂုန်ဖဍုန်သဳ ဂလိုၚ်လဵုကီုလေဝ် သရဏဂုန်ဟွံတိုန်ဟွံတၚ်ဟွံဂွံဗွဲစၟတ်ရောၚ်။
သွက်ဂွံပသတိ။ ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ဝွံ − ပၞောဝ်ကဵုညးမဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်သရဏဂုဏ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် ညးလ္ၚဵု ၜိုန်ရဟီုဖ္ဍေါတ်ဒၟံၚ်မပ္တံ "ဗုဒ္ဓံသရဏံဂစ္ဆာမိ" ကဵုလေဝ် ဗတ်မည်ဂှ် မုဟီု − မုညးမဟီု ဟွံတီအိုတ်ရ။ ၜိုန်ရဟီုဖ္ဍေါတ်ဗြုဒၟံၚ် နကဵုဗရုပါၚ်မ္ဂး "ဗုဒ္ဓဓမ္မံသံဃ" ကီုလေဝ် ဟွံကၠိုဟ်ကျာ်ဓဝ်သၚ်ဍာံဍာံပြပြအိုတ၃်ရ၊ မၞိဟ်ဟွံကၠိုဟ်ဗီုတံဂှ် သရဏဂုဏ်မဟာကုသဵုညာဏသမ္ပယုတ် မစိုန်သကီုကီုကေုာံ ညာဏ်ကလိဂွံဟွံမာန်ရ၊ ပ္ဍဲညးမၞုံကဵုစိုတ်သၟိက်ပြာပ်အာသဳကၠဳကဵုကျာ်ဓဝ်သၚ် ညးမကၠိုဟ်ခၠၚ်ကွေံကွေံတံဂှ်တုန်− အယာံမာတ်သရဏဂုဏ်ညာဏဝိပ္ပယုတ် ဟွံစိုန်သကီု ကေုာံ ညာဏ်ဟေၚ် ကလိဂွံမာန်တုဲ ညးဟွံကၠိုဟ်ဟွံတီလးလးတံဂှ် ဆၜိုတ်သရဏဂုဏ်လေဝ် ဟွံမွဲသက်သက်ရ၊ သရဏဂုန်ဟွံဍုန်ဟွံမွဲဟွံတန်ပၠန်လေဝ် ညးလုပ်ဗုဒ္ဓဘာသာဟွံသေၚ်, ဒှ်မၞိဟ်မ္ၚးသာသနာရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပရူပရာသရဏဂုစ်, ညံၚ်ဂွံကၠိုဟ်သရဏဂုဏ်ခိုဟ်ခိုဟ်မိုဟ်မိုဟ်ဂှ် ပသတိစွံသတိအိုတ်ညိ။
*အရထ − သရဏဂမနံ ပရိပုဏ္ဏံ။ သရဏဂမနံ၊ ၚ်− မအာစိုပ်သရဏဂုဏ်။ ပရိပုဏ္ဏံ၊ စိုန်− ဍိုက်ပေၚ်ပ္ဍဲသန္ထာန်မၞးတံတုဲရ၊ တိသရဏဂမနံ၊ စိုန်− အာစိုပ်သရဏဂုဏ်ပိတုဲရ၊ (သရဏဂုဏ်တန်တုဲ မမိက်သ္ဂးရောၚ်) ပါဠိဝွံ− ပ္ဍဲလ္အိတ်ဒဂိုန်ကေတ်သရဏဂုဏ်ပိတုဲ ခမဳမကဵုသဳဂှ် ဒးဟီုရ၊ တုဲမၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ဟီုဗက် "အာမဘန္တေ" ပၠန်ရောၚ်၊ သ္ဍာံရကျာ်− ဒးဟီုဗက်အိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအခါကာလဒဂိုန်ကေတ်သရဏဂုဏ်ဂတကျာ်, အလဵုအလဵုဇကုဒဂိုန်ကေတ်ပ္ဍဲဂတမုက်ကျာ်ဂှ် ကျာ်ထ္ၜိုဟ်ဍာ်, ကျာ်ထွာဲ, ကျာ်ဒတဴ, ကျာ်စေတဳတံဂှ် ဟဂွံဟီုဂး "သရဏဂမနံပရိပုဏ္ဏံ" ဟီုဟွံဂွံတုဲ ပ္ဍဲလ္အိတ် "တတိယယမ္ပိသံဃံသရဏံဂစ္ဆာမိ" တေံဂှ် သွက်ဂွံဟီု "အာမဘန္တေ" ဟွံမွဲရ၊ ဂလာန်မၞုံတံ− သရဏဂမနံ, အာမဘန္တေ− တံဂှ် ဒဂိုန်ကဵုခၟဳသာမဏဳ ဒ္ဂိုန်ပ္ဍဲခမဳသာမဏဳတံဟေၚ် ဇကုမဒးဟီုဗက်ရောၚ်။
၇။ အရထသဳမသုန်ကဵုအဓိပ္ပါယ်
ပလေဝ်ဒါန်(၁) ပါဏာတိပါတာ၊ နူ−ပွမဂစိုတ်သတ် မၞုံကဵုလမျီု။ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ၊ န်− သိက္ခာပိုဒ်−ဒှ် ဟိုတ်ဝေၚ်ပါဲ− ခိုဟ်ဆာဲဒးရး။ သမာဒိယာမိ၊ ပ္ဍံ− အဲဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်− ဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲအာလၟိုန်= ဗဗိုန်လဝ်ပ္ဍဲစိုတ်ရအဴ။ "ဝေၚ်ပါဲကၠေံနူပွမဂစိုတ်သတ်မၞုံကဵုလမျီုမမိက်သ္ဂးရောၚ်"
နူပွမဂစိုတ်သတ်မၞုံကဵုလမျီုမ္ဂးဂှ် ဆၜိုတ်လမျီုမၞိဟ်ဟွံက၊ ပါဲနူဇကု− ညးမၞုံကဵုလမျီုသ္အာၚ်အာနူဇကု ဇၟာပ်သတ်မၞုံကဵုလမျီု ဂျိုၚ်တဴလမျီုဂှ် "လမျီုညး" မ္ဂးရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သတ်မၞုံကဵုလမျီုဍာံမ္ဂး− လမျီုအိုတ်သီု မပ္တံပြေၚ်ဂၠဴစိၚ်ချေံ ဂၟိတ်ဂဂိတ် စဲခၟာဲစဲဗဂဲကၞိ ၚုဲကစၟဂြုန်တိရစ္ဆာန်တၞဟ်တၞဟ်တံဂှ် ဂစိုတ်ဟွံဂွံရ၊ ပ္ဍဲအရာဂစိုတ်မ္ဂးဂှ် စေတနာမိက်ဂွံကဵုချိုတ်ဍာံဍာံတုဲ "ဂစိုတ်အလဵုဇကုကီု− ထဴကဵုညးတၞဟ်ဂစိုတ်ကီု" ဂှ် ဂစိုတ်ဗွဲစၟတ်ရ၊ အဟိန်ကွာ်ဂၠံၚ် အဃောကွာ်ဂံ၎် ကွဟဩ်ကၟဟ် ဂၠဟ်ဂၠိုက်အာဒှ်တံ အခါကာလဍေံဂၠုတ်အာလိုန်ဒးခဍိၚ်ဒးတုဲ ချိုတ်အာတံဂှ် ဒှ်ဂစိုတ်ဟွံသေၚ်, သဳလဟွံလီုရောၚ်။
နိ−သိက္ခာပိုဒ်− (ပိုတ်) ဒှ်ဟိုတ်ဝေၚ်ပါဲ− ခိုဟ်ဆာဲဒးရးမ္ဂးဂှ်၊ ယဝ်ရဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်ဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲလဝ်သိက္ခာပိုဒ်မ္ဂး− ဒးဝေၚ်ပါဲကၠေံနူပြဝမဂစိုတ်သတ် မၞုံကဵုလမျီုရ၊ ဟွံဝေၚ်ပါဲမ္ဂး− သိက္ခာပိုဒ်လီု, သဳလလီုရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သိက္ခာပိုဒ်ဝွံ၊ ဒှ်ဟိုတ်မဒးဝေၚ်ပါဲကၠေံနူပွမဂစိုတ်သတ် မၞုံကဵုလမျီုရောၚ်။
သိက္ခာပိုဒ်မ္ဂးဂှ်= ဒ္ဂေတ်ဓဝ်ကုသဵုဂှ် "သိက္ခာ" မ္ဂးယၟုရ၊ ပိုဒ်− ပိုတ်မ္ဂးဂှ် − ဗတ်မည် "ဒတန်, အ၇ာမတန်တဴ" ရဒှ်တုဲ အဓိပ္ပါဲမတုပ်ကေုာံ အရေဝ်ဝေါဟာပါဠိလီုရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− မဒှ်အရာဒတန်ဒၞာဲဝါဲဒ္ဂေတ်ဓဝ်ကုသဵုဂမၠိုၚ် မတန်တဴဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် "သိက္ခာပိုဒ်" စၟတ်သမ္တီလဝ်အိုတ်ညိ။ သိက္ခာပိုဒ်မွဲဝွံ၊ ယဝ်ရဗိုန်ဗတ်ခိုၚ်ကၠိုက်မ္ဂး− ဒ္ဂေတ်ဓဝ်ကုသဵုဂမၠိုၚ် ဇၞော်မောဝ်တိုန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တုဲ၊ ဟိုတ်နူကလိဂွံဂုဏ်မဖှ်သာ်ဂှ်စိ "ဒ္ဂေတ်သိက္ခာမဒှ်သဇိုၚ်ဒတန်ဓဝ်ကုသဵုမတန်တဴဗွဲမဂၠိုၚ်" မ္ဂးယၟုရောၚ်။
ဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂးဂှ် "သိက္ခာပိုဒ်ဝွံ၊ ညံၚ်ဂွံဗိုန်ဗတ်ခိုၚ်ကၠိုက်ဂှ် အဲမၚ်မွဲလဝ်ရောၚ်" ရဴသာ်ဝွံ ဒးပၠောပ်ပ္ဍဲစိုတ်ရ။ (သ္ၚိဇၞော်တိုက်ဇၞော်တံဂှ် ညံၚ်ဂွံဗိုန်ဗတ်ခိုၚ်ကၠိုက် ညံၚ်ရဴဒက်သိုၚ်လဝ်ပ္ဍဲလတူတိကီု၊ တုပ်တဴညံၚ်ရဴဒက်ကျာ်သိုၚ်သ္ၚိဘုတ်ဘာပ္ဍဲတိ, ညံံၚ်ဂွံဗိုန်ဗတ်ခိုၚ်ကၠိုက်ဟွံကဵုချဳဂရိုက်အာ ဒက်ပတန်သိုၚ်လဝ်ပ္ဍဲတိဗွဲမဗိုန်ဗတ်ခိုၚ်ကၠိုက်ကီု) ပွမပၠောပ်စိုတ် စွံလဝ်ပ္ဍဲစိုတ်ဗိုန်ဗိုန်ဗတ်ဗတ် ခိုၚ်ခိုၚ်ကၠိုက်ကၠိုက် ဟွံကဵုဂရိုက်ချဳအာဂှ် ဗွဲဝေါဟာမည် အစေန်အဆက်ကော်ခဴစ "ဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်" မ္ဂးယၟုရ၊ ဗွဲဝေါဟာစကာအရေဝ်ဂှ် "ဗဗိုန်လဝ်ပ္ဍဲစိုတ်" မ္ဂးယၟုရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဟွံဒးအာပ္ဍဲဇရေၚ်ညးမမိက်ကဵုမွဲမွဲတုဲ အလဵုဇကုဖ္ဍေါတ်ကေတ်ဗတ်ဘာသာပါဠိ မၞုံတံဍေံ "ပါဏာတိပါတာ" လေဝ် ကဵုဒှ်၊ ဖ္ဍေါတ်ကေတ်ဗတ်ပလးရဴဝွံမ္ဂး "အဲဝေၚ်ပါဲကၠေံနူပွမဂစိုတ်သတ်မၞုံကဵုလမျီုရ" ရဴဝွံလေဝ် ကဵုဒှ်မၚ်မွဲဒဂိုန်ကေတ်ဂွံဒၟံၚ်ရောၚ်။ (ကာလကောန်သၟိၚ်မှာဇနက် က္ၜၚ်ဗြံဟဳဍာ် ဃောၜိၚ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲမှာသၟိတ်ဂှ် အလဵုအလဵုဇကု ဒဂိုန်ကေတ်သဳဥပုဟ်ပွိုၚ်ထပှ်တ္ၚဲရောၚ်။
ပ္ဍဲခေတ်ကာလလၟုဟ်ဝွံ၊ ညးလ္ၚဵုတံဂှ် ဒးဒဂိုန်ကေတ်ပ္ဍဲဂတမုက်ကျာ်ဂတမုက်ထပိုဲခမဳတံမှ ဂွံသဳလ, ဒှ်မၚ်မွဲသဳလရောၚ်၊ ထေၚ်ခယျဒၟံၚ်တုဲ ကတဵုဒှ်သၠေဟ်ပၟာအိုတ်ရ၊ ဆဂးဂှ်၊ ယဝ်ရဒဂိုန်မၚ်မွဲလဝ်ပ္ဍဲဂတမုက်ကျာ် ဂတမုက်ခၟဳသၚ် ဂတမုက်ထပိုဲတံမ္ဂး− ဒှ်ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴကျာ် ရောံဒညကဵုခၟဳသၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ညံၚ်သိက္ခာပိုဒ်ဂွံဗိုန်ဗတ်ခိုၚ်ကၠိုက်အာဂှ်လေဝ် မၚ်မွဲဗဗိုန်လဝ်ဗွဲမဒးရးရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပ္ဍဲအရာမၚ်မွဲဒဂိုန်သဳလဂတမုက်ကျာ် ကဵုဂတမုက်ခၟဳသၚ် ဗီုထေတ်လၟုဟ်နဲကဲလၟုဟ်ဂှ် ဒှ်နဲကဲခိုဟ်အိုတ် သၟိက်ကဵုသ္ပသက်သဳဂတကျာ် ဂတသၚ်တုဲ သီုဂွံဖျေံစိုတ်စရိုတ်ပ္တေဟ်ကျာ်ပ္တေဟ်ခမဳသၚ်တံရောၚ်။
တၚ်စၟတ်။ ပ္ဍဲအရာဒဂိုန်သဳဂှ် ဒဂိုန်ကေတ်နကဵုစိုတ် ပၠောပ်စိုတ်သ္ပအဓိဋ္ဌာန်ရဴဝွံမ္ဂး "ပ္ဍဲတ္ၚဲဝွံ− အဲဒဂိုန်ကေတ်သဳလရောၚ်" သဳမသုန်သဳဒ္စါံဒှ်တံ ပၠောပ်စိုတ်သ္ပအဓိဋ္ဌာန်လေဝ် ဂွံဒၟံၚ်ရ၊ ဆဂးဂှ် သွက်ဂွံဒှ်သက်သဳဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်တုဲ မဒးဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်ပ္ဍဲဂတထပိုဲခၟဳတံရောၚ်။
ညးဟွံမၚ်မွဲ − ဒုဟ်ဂၠောဲစိုပ်ကၠုၚ်။ ညးဟွံမၚ်မွဲသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ၊ ဒှ်ညးကလိလောန်ကၠေံစေဝ်ပၞောန်ကျာ်ပလီုကၠေံသိက္ခာပိုဒ်ကျာ်တုဲ၊ ဟိုတ်နူဒှ်ဒုဟ်ဂှ်ရ− ဒုဟ်ဂၠောဲစိုပ်ကၠုၚ်ဒးဒုၚ်ဘဲနာနာသာ်ရောၚ်၊ ဟွံမၚ်မွဲသိက္ခာပိုဒ်ဏံတုဲ၊ ယဝ်ရဂစိုတ်သတ်မၞုံကဵုလမျီုမ္ဂး− ဒုဟ်နွံ, ဒုဟ်ဟွံမွဲဂှ် ထေက်ကဵုဒးဗ္စာရဏာချပ်ရံၚ်ဇြိုဟ်ဇြိုဟ်နက်နက်ရ၊ သိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ် ကော်ခဴစသဳမသုန်ဂှ် မၚ်မွဲလေဝ်ကဵုဒှ်, ဟွံမၚ်မွဲလေဝ် ကဵုဒှ် ကလိလောန်ကၠေံမ္ဂး− ဒးဒုၚ်ဒုဟ်ဇၞော် မပ္တံဏာဗစိုပ်ကဵုအပါဲ ကဵုဒတုံစှ်ေပ္ဍဲအဘုံအပါဲတေံရ။ (အပါယ်)
သဳလဂမၠိုၚ်ဂှ် ဒှ်ဓဝ်လၟေတ်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ဒးဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲလၟိုန်ကာလတုဲ သဳမသုန်ဝွံ၊ တုပ်တဴညံၚ်ရဴကယျိုၚ်ကယျဝ် မဒးကျိုၚ်ကျဝ်ကၠေံအဝဲဣန်ရဳဂဝဂလေံ တုပ်တဴညံၚ်ရဴဗွိုက်လတက်မဒးဗိုက်ဂြောပ်ကၟာတ်လဝ်ဇကုလၟိုန်ကာလရောၚ်၊ "သိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ် မပ္တံဝိကာလဘောဇနာ, နစ္စ− ဂအတ" တံဂှ်တုန်− မၚ်မွဲဟွံမာန်မ္ဂး− ဒုဟ်ဟွံဇၞော်အေဟ်ရ၊ ဆဂးဂှ် ပ္ဍဲအရာလှ်ေဒယှ်ေဗဵုပေါဲသဘၚ် စပ်ကဵုသိက္ခာပိုဒ် နစ္စဂဳတမွဲတုဲ မိပ်ဇြိပ်ကဵုပေါဲသဘၚ်လောန်ကာဲအာစိုပ်အပါဲပန်ဘုံမာန်ဂှ်လေဝ် ဒးဒုၚ်ဖေက်လဝ်နူဇမ္ၚောဲခိုဟ်ရောၚ်။
သိက္ခာပိုဒ်မပ္တံဝိကာလဘောဇန, နစ္စဂဳတ− တံဂှ်၊ ယဝ်ရမၚ်မွဲလဝ်မာန်မ္ဂး− သ္ပဟိုတ်ကဵုမၚ်မွဲလဝ်သိက္ခာပိုဒ်ဂှ်တုဲ အကုသဵုကတဵုဒှ် ဟွံဂွံအခေါၚ်ရ။ အခေါၚ်အကုသဵုကတဵုဒှ်ဟွံမွဲတုဲ၊ ဟိုတ်နူမၞုံကဵုအခေါၚ်ကုသဵုမဂၠိုၚ်တုန် အကုသဵုမအောန်စှ်ေဂှ်ရ၊ သိက္ခာပိုဒ်လဵုဟွံဟီု− ယဝ်ရမၚ်မွဲမာန်မ္ဂး− ဂုဏ်ဖဵုဍေံ ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ဗွဲမလောန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− လၚ်္ကာသၟဝ်ဂမၠိုၚ် မစၞောန်ထ္ၜးလဝ်ဒုဟ်ကဵုဖဵုဂှ် ညံၚ်သ္ဂောံတိုန်ပါၚ်မာန် လ္ၚတ်ပတိုန်လဝ်အိုတ်ညိ။ (ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ် ကြဴကြဴဂှ် အဓိပ္ပါဲပါဠိမတုပ်ဂှ် ဟွံချူထ္ၜးတုဲ ဒၞာဲတၟေၚ်တၟဟ်ဟေၚ် ချူထ္ၜးကဵုအဓိပ္ပါဲရောၚ်)။
[လၚ်္ကာ] ပါဏာတိပါတ်၊ ညာတ်သတ်ဂစိုတ်၊ ချိုတ်ဒးနရက်၊ ဗၠးဗက်ဍံၚ်ကၠုၚ်၊ ဒးဒုၚ်ဆဵုဘဲ၊ အဝဲလီုလာ် ၁။ ရုပ်သာ်ဍိုန်လျ− ၂။ ဇြဟတ်ယောၚ်လောဲ− ၃။ သ္ၚောြနူပြဟ်ပြေဟ်− ၄။ ညာတ်ဒးဖေက်လကိုတ်− ၅။ ဒုၚ်ဂစိုတ်ပျဲ− ၆။ ယဲဘဲလေဝ်ဂၠိုၚ်− ၇။ နာဲမြိုၚ်လီုဒှ်− ၈။ ချိုတ်ပြဟ်မွဲတန်− ၉။ ဂၠိုၚ်ဒုဟ်ဒန်၊ ဝေၚ်ပၠန်တိုၚ်ဂှ် သဒှ်ဖဵုရောၚ်။
သွက်ဂွံတီအဓိပ္ပါဲ
ညးလဵုမွဲဟွံဟီု ယဝ်ရပကီုပရာပ်ဂစိုတ်သတ်မၞုံကဵုလမျီုမ္ဂး− ချိုတ်ဗက်ဒးနရက်ဂၠိုၚ်ကဵုသၞာံတုဲ ဗၠးနူနရက် ဇၟာပ်ဘဝကတဵုဒှ်မၞိဟ်ဟာရ၊ ဒုဟ်ဒဏ်ဝိပက်ဖဵုအကုသဵုသှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ဂှ် အောန်အိုတ် ဒးဒုၚ်ဘဲဒုဟ် ဒ္စိတ်သာ်ရောၚ်။ ဂၠိုၚ်ညိဂှ် ဒးဒုၚ်ဘဲ ဒးဒုၚ်ဒုဟ်ၜါဣသုန် (၂၅) ဂကူတုြ ဂၠိုၚ်အိုတ်မ္ဂး− ရိုဟ်လၟိဟ်ဟွံလောဲသွာရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− လၟေၚ်လၚ်္ကာလတူဂှ် ဗကိတ်ဗဂပ်ကဵုအရေဝ်ပလးသၟဝ်ဝွံညိ။
၁။ အဝဲဇိုၚ်တဲမတ်ကတောဝ်မုဟ်ပါၚ်ဂမၠိုၚ် မဒးလီုလာ်ဆောတ်ယောၚ်ဒေက်အာကီု။
၂။ ဇၟာပ်ဘဝကတဵုဒှ်မၞိဟ် ရုပ်သာ်ဍိုန်လျပရေံဟိန်ဗိန်လောန်ဗၞတ်ကီု။
၃။ ဇြဟတ်ယောၚ်ယာဇြဟတ်အောန်တဴဗွဲမလောန်ကီု။
၄။ သ္ၚောဲနူပြဟ်ပြေဟ်သာဍာ, ဟွံမွဲကဵုလအာပြဟ်ပြေဟ်ဇြိုၚ်ဇြုဲဇကုကီု။
၅။ ယဝ်ရပရိုက်ဘဲကတဵုဒှ်မ္ဂး− ညာတ်ဒးဖေက်လကိုတ်လောဲသွာကီု။
၆။ ဒးဒုၚ်ဂစိုတ်ကဵုညးတၞဟ် ဇကုဇကုဂစိုတ်ကေတ် မပ္တံသုၚ်ဂျိဒက်ကံကီု။
၇။ ကတဵုဒှ်ယဲဘဲဝေဒနာဍဵုဍိုက်ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ဗွဲမလောန်ကီု။
၈။ နာဲမြိုၚ်ဗော်သွးတွဳဝါရလီုလာ်စာ်ခြာအာနူဇကုကီု။
၉။ အာယုက်ဂၠေံချိုတ်ပြဟ်ကီု။ မပ္တံမြဴသာ်ဝွံ၊ ဒုဟ်ဂမၠိုၚ် အတိုၚ်မဟီုကၠုၚ်တုဲဂှ် ဒးဒုၚ်ဗွဲစၟတ်ရောၚ်၊ နူဒုဟ်ဂမၠိုၚ် ဒ္စိတ်သာ်ဝွံ၊ ယဝ်ရဝေၚ်ပါဲကၠေံဂတးကၠေံမ္ဂး− ဒှ်ဂုဏ်ဒှ်ဖဵု ဒ္စိတ်သာ်ပၠန်ရောၚ်။
ဒုဟ်တၞံတံမူလ။ ဒုဟ်ဂမၠိုၚ် အတိုၚ်မစၞောန်ထ္ၜးလဝ်တုဲဂှ် ဗွဲဒဒှ်ဝိပက်ဗက်ဝဲဗက်ဒးဒုၚ်စသိုၚ်ဖဵုအကုသဵုကံဇကု မကၠောန်ခၞံလဝ်ကၠာကၠာတေံဂှ်ရ၊ ဇၟာပ်ဘဝကတဵုဒှ်မၞိဟ်လေဝ် ကလိဂွံဒုဟ်ဒဏ်မပ္တံအဝဲလီု ယဲဘဲဂၠိုၚ်ရ၊ ပါဲနူဒုဟ်ဂှ် ဒုဟ်ဇၞော်မတွံဂး ဒးကတဵုဒှ်ပ္ဍဲဘုံနရက်လေဝ်နွံမဏီရောၚ်။
- ကိုပ်ကၠာတေံ သၟတ်ဗြဴတၠသ္ၚိမွဲဂှ် ကၟုဲတၠုၚ် ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိ သွက်ဂွံဍုန်ဗစဖျုၚ်ဟွံမွဲတုဲ ဂစိုတ်ဗ္ၜေံၝောံမွဲရ၊ (သဵုၝောံလေဝ်ဂး) ဟိုတ်နူဂစိုတ်ဗ္ၜေံၝောံမွဲ ဍုန်ထောံတိုပ်ဗစဖျုၚ်ကၟုဲဂှ်ရ− ချိုတ်အာနူဘဝဂှ်တုဲ အာကတဵုဒှ်ပ္ဍဲနရက်တေဴရ၊ ဟိုတ်နူပါဏာတိပါတကံ ခၞံဒးကၠောန်ဒးလဝ်အလဵုဇကုဂှ်ရ− ဒးဒုၚ်ဒဒိုက်နရက် လၟိဟ်သော်ဗ္ၜေံဂၠိုၚ်ကဵုကဵုသၞာံရောၚ်။ ဗၠးနူနရက်တုဲ ဆၜိုတ်ဝိပက်သၟေဟ်သှ်ေဒၟံၚ် ဒးဒုၚ်ကတ်ကံ ဒးဒုၚ်ဂစိုတ်ကဵုညးတၞဟ်ဂှ် လုကဴဘဝဂၠိုၚ်ဂၠၚ်လောန်ရောၚ်။ (အဋ္ဌကထာဓမ္မပဒပဋ္ဌမကၞပ် ဗာလဝဂ်သၟိၚ်ကောသလကဵုအညတရပုရိသဝတ္ထု)။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဒုဟ်ဂစိုတ်သတ်မ္ဂးဂှ် ဍောတ်သွတ်ဒၟံၚ်ဟွံသေၚ် တီကေတ်ပရေၚ်ကံကလောန်လပါ်ပရေံသာ်ဝွံတုဲ ဝေၚ်ပါဲကၠေံနူဂစိုတ်သတ်အိုတ်ညိ။
ဒုဟ်ဍောတ်ဒုဟ်ဇၞော်။ ဒုဟ်ဍောတ်ဒုဟ်ဇၞော်ဂှ် ဒ္ဂေတ်ဗက်အတိုၚ်ဂုဏ်ကဵုဗၞတ်ဗ္ၜတ်ဇကုသတ်မဒးဒုၚ်ဂစိုတ်ဂှ်တုဲ ဒှ်အဓိကဇၞော်အိုတ်ရ၊ သတ်ဒးဒုၚ်ဂစိုတ်ဂှ် ဂုဏ်ဍောတ်, ဇကုဍောတ်မ္ဂး, ဒုဟ်ဍောတ်၊ ဂုဏ်ဇၞော်ဇကုဇၞော်မ္ဂး− ဒုဟ်ဇၞော်ရ၊ မူဟိုတ်ရော, ဇကုခန္ဓသတ်ဍောတ်ဒၟံၚ်မ္ဂး− ပ္ဍဲအရာဂစိုတ်ဂှ်၊ ဟိုတ်နူသဒးလွဳပရာပ္တိတ်ဇြဟတ်အောန်ကီု၊ ပ္ဍဲဇကုသတ်မဒးဒုၚ်ဂစိုတ်ဂှ် ဂုဏ်ဟွံမွဲမ္ဂး− ဟိုတ်နူဟွံအာစိုပ်ပလီုပလာ်ကၠေံဂုဏ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲတုဲ မၞိဟ်ဂစိုတ်ဂှ် ဒှ်ဒုဟ်အောန်ဒုဟ်သက်သာညိရောၚ်။
သတ်ဒးဒုၚ်ဂစိုတ်ဂှ်၊ ယဝ်ရဇကုခန္ဓဇၞော်မံၚ်မ္ဂး− ပ္ဍဲအရာဂစိုတ်ဂှ်၊ ဟိုတ်နူသဒးလွဳပရာပ္တိတ်ဇြဟတ်ဂၠိုၚ်ကီု၊ ပ္ဍဲဇကုသတ်မဒးဒုၚ်ဂစိုတ်ဂှ်၊ ယဝ်ရဂုဏ်ဇၞော်မံၚ်မ္ဂး− ဟိုတ်နူအာစိုပ်ပလီုပလာ်ကၠေံဂုဏ်မဂၠိုၚ်ကီု မၞိဟ်ဂစိုတ်ဂှ် ဒှ်ဒုဟ်ဂၠိုၚ် ဒုဟ်ဇၞော် ဒးဒုၚ်ဒုဟ်ဇၞော်ကွေံကွေံရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သတ်တိရစ္ဆာန်ကဵုဒှ်, သတ်မၞိဟ်ကဵုဒှ် ရံၚ်ကဵုဂုဏ်ဇၞော်ဍောတ်, ရံၚ်ကဵုဇကုဇၞော်ဍောတ်တုဲ ဒုဟ်ဍောတ်ဇၞော်ဂှ်လေဝ် ဒ္ဂေတ်ဗက်အတိုၚ်လွဳပရာဂှ်ရ။ သတ်မွဲမွဲ လမျီုဂွံအိုတ်ဂှ် စိုတ်ဒေါသဇဴဂလိုၚ်လဵု ကတဵုဒှ်ဂှ်လေဝ် ရိုဟ်လၟိဟ်ဟွံမာန်ရောၚ်။ (ပြေၚ်ဂၠဴစိၚ်ချေံ သ်ပလဝ်ဂုန်လ္တူပိုဲမၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ပၠောပ်ရံၚ်စိုတ်ညိ။)
ဝေၚ်ပၠန်တိုၚ်ဂှ်၊ သဒှ်ဖဵုရောၚ်။ ယဝ်ရမၞုံကဵုပြဝမၚ်မွဲလဝ်သိက္ခာပိုဒ်မ္ဂး− ကလေၚ်ဂတးကၠေံနူဒုဟ်ဝွံတုဲ−
(၁) ဍိုက်ပေၚ်ကဵုအဝဲဇိုၚ်တဲမပ္တံမတ်ကတောဝ် ဗဵုကျောဝ်ဒးသၞောတ်ကီု။
(၂) ရုပ်သာ်ကျေဝ်ဂေါဝ်ညံၚ်ကောန်ခၞောဝ်ကောန်ဒေဝတဴကီု။
(၃) ဍိုက်ပေၚ်ကဵုဇြဟတ်ထတ်စောန်မြက်စာကီု။
(၄) ဇကုပြဟ်ပြေဟ်သာဍာအာကၠုၚ်ကတဵုဂဇံအတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကီု။
(၅) ဟွံဒးဖေက်လကိုတ်ပရိုက်ဘဲ နွံကဵုဂၟံၚ်ဂံၚ်သကာကီု။
(၆) ဟွံဒးချိုတ်နကဵုကံဗတိုက်ကံပရိုက် နကဵုဂွဵုဂွိုက်ပရိုက်ဘဲတဲညးတၞဟ်ကီု။
(၇) ဟွံမွဲကဵုယဲဘဲဒုက္ခဝေဒနာကီု။
(၈) နာဲမြိုၚ်ဗော်သွးတွဳဝါရကလောမသဟွံလီုလာ်စာ်ခြာကီု။ (တွဳဝါရဂၠိုၚ်)
(၉) ဂွံပတၠအာယုက်မဂၠိၚ်ကီု။ ဂုဏ်ဖဵုမပ္တံမြဴသာ်ဝွံ− ကလိဂွံဗွဲစၟတ်ရောၚ်။ ညာတ်မၞိဟ်မွဲ အဝဲဇိုၚ်တဲလေဝ် ဟွံဍိုက်ပေၚ် တဲပိုတ်တဲကဝ် တဲကဝေန်ကဝံက် ဇိုၚ်ဂံက်ခ္ဍဴလၟေန် ရုပ်ဟိန်ဗိန်ပရေံပရုတ်ဇြဟတ်ဆုတ်ဇကုဇြာဲဇြေဟ် မၞိဟ်ဖေက်ဂၟံက်လကိုတ်တ္ၚဵု ကတဵုဒှ် ယဲဟွံခြာအာစိုပ်ဒဒိုက်တၞဟ်တၞဟ်သာ်ဂှ်တုဲ မၞိဟ်ဝွံ− ကေၚ်ကၠောန်လဝ်ကလောန်ဂစိုတ်သတ်ပ္ဍဲဘဝကိုပ်ကၠာတေံရောၚ်ဂှ် တီကေတ်မာန်ရ၊ ဗီုကလိဂွံဖဵုဒုဟ်မြဴသာ်ဝွံ− သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ်တုဲ ပါဏာတိပါတကံကိုပ်ကၠာတေံ ဍောတ်ဇၞော်နွံဟွံမွဲဂှ် ဆိၚ်ဆခယျကေတ်တီကေတ်မာန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဗ္စာရဏာမၠာ်သဳရံၚ်ဒုဟ်, ဂုဏ်ဖဵုဝွံတုဲ ဩဝ်ဂိုတ်ကၠေံစိုတ် ဝေၚ်ပါဲကၠေံနူပွမဂစိုတ်သတ်အိုတ်ညိ။
တၚ်စၟတ်။ ပ္ဍဲကဵုဝတ္ထုဂစိုတ်ဗ္ၜေံဝွံ၊ အဓိပ္ပါဲဓမ္မပဒ ပ္ဍဲဂါထာမၞုံတံ "ဨဠကဿကဏ္ဌံဆေတွာ" ဂှ် အ္စာလ္ၚဵု ကဵုအရထ ဒးဒုၚ်နရက်လၟိဟ်တသော်ဗ္ၜေံ− အ္စာလ္ၚဵု ကဵုအရထ ဒးနရက်ဂၠိုၚ်ကဵုသၞာံတုဲ ဝိပက်သၟေဟ်သှ်ေဒၟံၚ်ဂှ် ဒးဒုၚ်ကုတ်ကံလၟိဟ်တသော်ဗ္ၜေံ သ္ဂးလဝ်ဟွံတုပ်ကေုာံရေၚ်သ္ကံရောၚ်။
(၂) အဒိန္နာဒါန၊ နူ− ပွမဂိုၚ်ကၠတ်ကေတ်ဂြပ်ညးသ္အာၚ် ဍေံဒမိန်တၠညးဟွံကဵု၊ (နူပွမဂိုၚ်ကၠတ်ကေတ်ဂြပ်ညး မၞုံကဵုတၠ) ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ၊ န်− သိက္ခာပိုဒ်− ဒှ်ဟိုတ်ဝေၚ်ပါဲ−ခိုဟ်ဆာဲဒးရး။ သမာဒိယာမိ၊ ပ္ဍံ− အဲဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်− ဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲအာလၟိုန်− ဗဗိုန်လဝ်ပ္ဍဲစိုတ်ရအဴ။ "ဝေၚ်ပါဲကၠေံနူပွမကၠတ်ဂြပ်ညးမၞုံကဵုတၠမမိက်သ္ဂးရောၚ်။
ပါဲနူဂြပ်ဇကုတုဲ မပ္တံဂြပ်မၞိဟ်ဒေဝတဴတိရစ္ဆာန်အိုတ်သီုတံဂှ် ဂြပ်ညးတၞဟ် ဂြပ်မၞုံကဵုတၠမ္ဂးရောၚ်၊ ဆဂးဂှ် ဂြပ်ညးထောံပံသကူ− ပံသကူ− ဂြပ်ပ္ဍသုသာန် မပ္တံယာတ်ဗွိုက်လတက်, ဆုဒုန်ဇၞူဇွတံဂှ် ဒှ်ဂြပ်ဟွံမွဲတၠတုဲ ဂိုၚ်ကေတ်ဗၠးဒုဟ်ရ။ ပွမဂိုၚ်ကၠတ်ကေတ်ဂြပ်ညးတၞဟ် မၞုံကဵုတၠကီု၊ ပ္ဍဲအရာသၠာဲဂတးသွံရာန်စဂှ် ဝဵုစၞာဲလီလာန်မပ္တံန, နှီ, သၠးဒကေဝ်ဟွံတပ်တးတုဲ ဂိုၚ်ကေတ်ကီု၊ ကာလဇကုသွံစကဵုညးတၞဟ် ခဍောတ်န−နှီ၊ ကာလဒးကဵုညးတၞဟ် သီုစိုတ်မတ္ၚံက်ဝဵုစၞာဲ၊ ကာလဒးအလန်ဇကု ကေတ်ၞော်ပတိုန်န−နှီ− ထပက်ဒၚ်လသာလတာ်သၠဒကေဝ်ကီု၊ ပွမပၠံၚ်ၜးပၞုက်ဓလုက်ဗတိုက်ကေတ်ကီု၊ လှေံလှန်လီကသေက်ဍေက်သွေက်ရေက်ကးကၞေၚ်မတ်လတူညးတၞဟ် ဓဇန်စှ်ကီု၊ သီုကဵုစိုတ်ဟွံလ္ဂးတပ်တးဂှ် ဒှ်အုိန္နာဒါန်ဖအိုတ်ရောၚ်။
[လၚ်္ကာ] အဒိန္နာဒါန်၊ ကၠတ်ပိုန်ဟာန်ညး၊ မၞိဟ်အယုတ်ဂး၊ ချိုတ်ဒးနရက်၊ ဗၠးဗက်ဍံၚ်ကၠုၚ်၊ ဒုၚ်ဒုဟ်ထပ်ထပ်၊ ဂြပ်အောန်ဝါတ်ခါဲ−၁၊ ဒဒိုက်ကာဲ−၂၊ ကၠောဝ်ဇွောဴ−၃၊ မိက်ဂွံဒးစ္ဍး−၄၊ ဂြပ်ပြးလီုလာ်−၅။ ပၟတ်, ဍာ်, ကမၠတ်၊ ကောန်ဗၠတ်မိမ၊ ရာဇနာဲတၠ၊ သၞမသုန်သာ်၊ လီုလာ်ဂြပ်ရတ်−၆၊ ဒုဟ်ကၠတ်ဂၠိုၚ်ဟေၚ်၊ ယဝ်ဂွံဝေၚ်၊ ကလေၚ်ကၠေံဂှ်သဒှ်ဖဵုရောၚ်။
သွက်ဂွံတီအဓိပ္ပါဲ
ယဝ်ရဂိုၚ်ကၠတ်ကေတ်ဂြပ်ညးမၞုံကဵုတၠမ္ဂး ချိုတ်အာဒးနရက်လေဝ်နွံ၊ ဒှ်ပြိုတ်ဟွံမွဲကဵုဗွိုက်လတက်လေဝ်နွံရ၊ ဗၠးနူဒဒိုက်အပါဲတုဲ ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဘဝ ကတဵုဒှ်မၞိဟ်ဂှ် ဟီုလဝ်ဖါအောန် ဒးဒုၚ်ဒုဟ်တြဴသာ်ဝွံရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− မၞိဟ်ကၠတ်လဝ်ဂြပ်ညးဂှ်−
၁။ ဂြပ်ရတ်အောန်တုဲ ဒးဝါတ်ခါဲအစေန်ကီု။
၂။ ဒှ်ဒဒိုက်လောန်ကာဲ သာဲအာနူညးအရီုအဗၚ်ကီု။
၃။ ဒှ်ကၞောဝ်ကၞောတ်ဗျဵု ဟွံမွဲကဵုဇွောံမစၞစသုၚ်ကီု။
၄။ အရာနွံပၟိက် မိက်ဂွံဂွံဂှ် ဂွံဟွံမာန်၊ မိက်ဂွံဒှ်စ္ဍးပါဲအာနူဇကုကီု။
၅။ ဟိုတ်နူမပ္တံသ္ပဗၞိက်သွံရာန်ဟွံလေပ်ဂှ်ရ၊ ဒးကျဟောံဗြံတံဟွံက လေၚ်တုဲ ဂြပ်ရတ်လီုလာ်လာဲလေၚ်ပြးဆာဲအာကီု။
၆။ ဟိုတ်နူသၞမသုန်သာ် မတွံဂး ပၟတ်, ဍာ်, ကမၠက် (ကောန်ဗၠတ်မိမ) ဂှ် ကောန်ပရံ, ရာဇဂှ်သၟိၚ်သၞမသုန်သာ် ပလီုပလာ်ကၠေံတုဲ ဂြပ်ရတ်ပိုန်ဟာန်မဒးလီုလာ်စာ်ထောၚ်လေၚ်အာအိုတ်ကီု၊ ဂုဏ်ဖဵုဟွံခိုဟ်ဟွံဆာဲပရေံပရုတ်ယုတ်ပပ်မြဴသာ်ဝွံ မဒးကလိဂွံဗွဲစၟတ်ရောၚ်။
ဒုဟ်တၞံတံမူလ။ ဒုဟ်အတိုၚ်မစၞောန်ထ္ၜးကၠုၚ်တုဲဂှ် ဗွဲဒဒှ်ဝိပက်ဗက် ဒးဒုၚ်စသိုၚ်ဖဵုအကုသဵုကံဇကု မကၠောန်ခၞံလဝ်ကၠာကၠာတေံဂှ်ရ၊ ဇၟာပ်ဘဝကတဵုဒှ်မၞိဟ်လေဝ် ကလိဂွံဒုဟ်ဒဏ်မပ္တံဂြပ်ရတ်အောန် ဒးကၠောန်ဒၟံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဇၞူ ဗြဲဂူလေဝ် ဟဂွံစဴ တ္ၚဲကတဴလေဝ် ဟွံဂး ဒးဒုၚ်ဒဒိုက်ရုန်မဵု ကၠောဝ်ဗျဵုတဟၚ် ဂြပ်ဟွံတၚ် ဂြပ်ဟွံဒှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုညးအိုတ်ကွိုန်ပိုန်ဟွံမွဲ ဝါတ်ဗွဲဒမၠိရောၚ်၊ ဒုဟ်ဇၞော်လတူနူဂှ် ဒးကတဵုဒှ်ပ္ဍဲပြိုတ်နရက်လေဝ်ဒှ်ဂွံရောၚ်။
- ကိုပ်ကၠာတေံဗြဴဖျာပန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂၠာဲပိုန်ဂြပ် ဂၠာဲဂြပ်ရတ်သွံဖျာနကဵုစိုတ်ဝဵုစၞာဲ ကၠတ်နှီသၠဒကေဝ်တဒြ ပကောံဂြပ်အိုတ်ရ၊ ဃောထတ်မြက်စာ ဃောအဝဲခိုဟ်ဒးရးဂှ်ဟေၚ် မဒးချိုတ်စုတိအာအိုတ်တုြ ကတဵုဒှ်ပြိုတ်သီုညးပန်တၠရောၚ်၊ ကတဵုဒှ်ပြိုတ်တုဲ ဆၜိုတ်ကလေၚ်ညာတ်ဘဝဇကု ဗီုကတဵုဒှ်ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာတေံဂှ် ဟွံကဏီ၊ ကလေၚ်ညာတ်အာတြုံတၠသ္ၚိဇကု မဒၟံၚ်ကဵုသမ္ဘာတၟိလေဝ် ညာတ်အာရ။ ဗီုကလေၚ်ညာတ်တုန်− တြုံတၠသ္ၚိဇကု မဒၟံၚ်ကဵုသမ္ဘာတၟိ သီုကဵုမရပ်စပ်စကာဂြပ်ရတ်ဇကု မပကောံပကေဝ်ဟေန်ဆာဲဗွဝ်ဒၞာဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ကိုပ်ကၠာတေံတုဲ သီုကဵုအေၚ်ဒုၚ်ဟွံမာန်ဂှ် ကရေဲကညာၚ်ဗရုရမျှာၚ်သကာတ်မြဟ် ပ္ဍဲလတူကၟာၚ်ဍုၚ်ရဴဝွံမ္ဂး "ဂြပ်ရတ်ပိုဲပကောံပကေဝ်ဂၠာဲသ္ၚဳလဝ်ဗဗွဲဓဝ်လေဝ်ကဵုဒှ်၊ ဟွံဗဗွဲဓဝ်လေဝ်ကဵုဒှ်၊ ဗစဖျုၚ်ဒၟံၚ်ကောန် ဗြဴလက်ကရဴ ဆောဖွက်ဣတံအိုတ်ရဟေအ်၊ ပိုဲညးဂမၠိုၚ်ဂှ်အာစိုပ်ဒဒိုက် ဒှ်ဒၟံၚ်ဒဒိုက်အိုတ်ရ၊ ဗှ်ေတံဟွံသ္ပအသုၚ်ကဵုပိုဲမွဲရဟာ" ဂးတုဲ သီုကဵုစိုတ်ဂိအေၚ်ဒုၚ်ဟွံမာန်ဂှ် ကရေဲကညာၚ်ဒၟံၚ်ကြေဟ်ကြေဟ်အိုတ်ရောၚ်။ (ကၠုၚ်နူပါဠိပေတဝတ္ထု ပရူပြိုတ်ပကောံဂြပ် "ဘောဂသံဟရဏပေတဝတ္ထု" တေံရောၚ်။
သွက်အဒိန္နာဒါန်ဂှ် ဒှ်ဒုဟ်ကလိဂွံဒုဟ်ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တဴမပ္တံမြဴသာ်ဝွံတုဲ ဂပ်ဝ်ဒးဖေက်ဂၟံက်ဗွဲမလောန်ရ။ တၠဂြပ်ဂှ် မၞုံကဵုဂုဏ်ဇၞော်နူဇကု, ကေၚ်ပတုဲလဝ်ဂုဏ်ပ္ဍဲဇကုတုဲ၊ ယဝ်ရကၠတ်ဒးဂြပ်ညးမ္ဂး− ဒုဟ်ဇၞော်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဂြပ်ရတ်တန်ကဵုၚုဟ်ဍောတ်ၚုဟ်အောန်, ၚုဟ်ဇၞော်ၚုဟ်ဂၠိုၚ်တံဂှ်လေဝ် ဗွဲမထေက်ကြိုက်ကဵုဂြပ်ဒ္ဂေတ်ဗက်အတိုၚ်ဂြပ်ရတ်တံဂှ်တုဲ ဒုဟ်ဍောတ်ဒုဟ်ဇၞော် ပါ်ဒကးတၟေၚ်အာတၞဟ်တၞဟ်သာ်ရ။ ယဝ်ရဟီုဗွဲအဆက်မ္ဂး− ဂြပ်ရတ်ဂှ် ၚုဟ်မးဂၠိုၚ်ၚုဟ်ဇၞော် ဒုဟ်ဂၠိုၚ်ဒုဟ်ဇၞော်ရ။ ဂြပ်ရတ်ဂှ် ၚုဟ်မးအောန် ၚုဟ်မးဍောတ်ဒုဟ်အောန်ဒုဟ်ဍောတ်ရ၊ ညးတၠဂုဏ်လဵုမွဲဒှ်ဒှ်၊ ယဝ်ရကၠတ်ဒးဂြပ်ညးမ္ဂး− ဒှ်ဒုဟ်ဇၞော်အိုတ်တုဲ ဒုဟ်ဇၞော်လတူနူဂှ် ကၠတ်ဂြပ်ကျာ် ဂြပ်ဓဝ် ဂြပ်သၚ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ယဝ်ရဂွံဝေၚ်ပါဲကၠေံနူပွမဂိုၚ်ကၠတ်ကေတ်ဂြပ် ညးမၞုံကဵုတၠမ္ဂး− အောန်အိုတ်ကလိဂွံဂုဏ်ဖဵုတြဴသာ် မတွံဂး−
၁။ ဂြပ်ရတ်ပိုန်ဟာန်တိဍာ်ဂၠိုၚ်လောဲသိုက်ဒှ်သေဋ္ဌဳဇၞော်ကီု။
၂။ ဟွံမွဲကဵုဒဒိုက်ဒုၚ်ဗြဲစဲတ္ၚဲတုဲ ဒှ်တသိုက်စိုတ်တသိုက်ကာယလၟိုန်ကီု။
၃။ ဟွံဒးကၠောဝ်ဗျဵု ဟွံဒးဆဵုဘဲဒဒိုက်ဗုၚ်ဂၞဴတုဲ စသုၚ်ဖဲလဲလောဲသွာကီု။
၄။ အရာနွံပၟိက်မိက်ဂွံဂွံအိုတ်သီုဂှ် ကလိဂွံလောဲသွာကီု။
၅။ သ္ပဗၞိက်သွံရာန်စဂှ်၊ ဟိုတ်နူဍိုဟ်ကေက်စဳကၠးဂှ်ရ− ဟွံဒးကျဟောံဗြံတုဲ ဂွံတံဂွံပရဲ ပြဲကွေံကွေံကီု။
၆။ ဟိုတ်နူသၞမသုန်သာ် ပလီုပလာ်ကၠေံဂြပ်ရတ်ဇကုဟွံမာန်ကီု မဒှ်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− စွံသတိလပါ်ဒုဟ်ဂုဏ်ဖဵုတုဲ ဂိုတ်လွဳပရာဝေၚ်ပါဲကၠေံနူပွမကၠတ်ဂြပ်ညးအိုတ်ညိ။
(၃) ကာမေသုနိစ္ဆာစာရာ၊ နူ−ကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်− လုတ်မှာပ္ဍဲကောန်ဗြဴညး− မၞိဟ်ကလိလောန်ကၠေံပ္ဍဲကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်− ဂၠိုၚ်ကဵုညးဂရိုဟ်။ ဝါ ။ နူ−ကဵုဒ္ဂေတ်မမှာရာ− ကလိလောန်ကၠေံပ္ဍဲကောန်သမ္ဘာတၠသ္ၚိကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်။ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ၊ နိ− သိက္ခာပိုဒ်− ဒှ်ဟိုတ်ဝေၚ်ပါဲ− ခိုဟ်ဆာဲဒးရး။ သမာဒိယာမိ၊ ပ္ဍံ− အဲဍိက်ဂိုၚ်ကေတ်− ဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲအာလၟိုန်− ဗဗိုန်လဝ်ပ္ဍဲစိုတ်ရအဴ။ "ဝေၚ်ပါဲကၠေံနူဒ္ဂေတ်အယုတ်လုတ်မှာပ္ဍဲကောန်ဗြဴညးပ္ဍဲတြုံတၠသ္ၚိညးမမိက်သ္ဂးရောၚ်" (ဝဵုမတ်သမ္ဘာတၠသ္ၚိညးလေဝ်ဂး)
မၞိဟ်တြုံတြုံတံဂှ် သမ္ဘာဇကု ပွံၚ်ဇကု နွံဒၟံၚ်ဖိုဟ်၊ ယဝ်ရလုတ်မှာ, အာဒ္ဂေတ်မေထုန်ပ္ဍဲကဵုကောန်ဗြဴညးတၞဟ်, နှဴရဴထုဲထံၚ်ကဵုပွံၚ်ညးတၞဟ်မ္ဂး− ဒှ်ကာမေသုမိစ္ဆာစရာကလိလောန်ကၠေံသိက္ခာပိုဒ်ဝွံရောၚ်။
မၞိဟ်ဗြဴဗြဴတံလေဝ် တြုံတၠသ္ၚိဇကု ပွံၚ်ဇကု နွံဒၟံၚ်ဖိုဟ်၊ ယဝ်ရကၠတ်စိုတ်တၠသ္ၚိဇကု, ပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံဟုဲသၞဴ ဖအာတဴဒ္ဂေတ်အယုတ်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိညးတၞဟ်မ္ဂး− ဒှ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကလိလောန်ကၠေံသိက္ခာပိုဒ်ဝွံရောၚ်။
ကာမဂုဏ်မ္ဂးဂှ် တြုံကဵုဗြဴညးၜါ သၞဴရဴရေၚ်ကာန်သ္ဍိုက်ဆာန်ရေၚ်သ္ကံ လုက်ဒွံထတ်သာတဏှာၚုဟ်ကၠုၚ် ဒုၚ်စသိုၚ်ရှ်အာရီုဂှ် ဇိပ်ဂၠိပ်မိပ်ဇြိပ်အီဂြိုၚ်လတိုၚ်လမှ် မြဟ်မြဴသၠောၚ်ဒၟံၚ်ပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံကောံကောံထုဲထုဲမ္ဂးရောၚ်၊ အရေတ်ဝေါဟာလိက်ဂှ် “ကာမ− ဂှ်နွံပၟိက်မိက်ဂွံဂွံ၊ ဂုဏ်−ဂှ် ဒွက်, ဒက်” ပံၚ်သီုၜါတုဲ ကာမဂုဏ်မ္ဂးယၟုရ။ ကာမဂှ် ဝတ္ထုကာမ, ကိလေသကာမ နွံဒၟံၚ်ၜါဂကူရောၚ်၊ ဝတ္ထုကာမဂှ် ဂွံကဵုအာရီုမသုန်မတွံဂး ရူပါရီု သဒ္ဒါရီု ဂန္ဓာရီု ရသာရီု ဖေါဋ္ဌဗ္ဗာရီုတုဲ ကိလောသကာမဂှ် ဂွံကဵုကိလေသစှ်ရောၚ်။
ကာမဂှ် နွံပၟိက်မိက်ဂွံဂွံ၊ ဂုဏဂှ် ဒွက်မ္ဂးဂှ် မတ်ပိုဲဂှ် အာကဵုရူပါရီုညာတ်သာ်တုဲမိက်ဂွံဂွံရ။ ကတောဝ်ဂှ် အာကဵုသဒ္ဒါရီု မိၚ်ရမျှာၚ်တုဲ မိက်ဂွံကလၚ်ရ။ ညာတ်ရုပ်မိၚ်ရမျှာၚ်ဒးစိုတ် မိက်ဂွံဂွံတုဲ ရုပ်ကဵုရမျှာၚ်ဂှ် တုပ်သၟဟ်ညံၚ်ရဴဒွက်ဒက်လဝ်မတ်ကဵုကတောဝ် ဟွံကဵုချဳအာနူဒၞာဲ, တုပ်ဗီုဇုက်ဇရှ်ေဒွက်ကၠေၚ်ဒက်စကီုရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ဟေၚ်− ကော်ခဴစ “ကာမဂုဏ်” ရောၚ်၊ အာရီုပိသၟေဟ်သှ်ေဒၟံၚ်ဂှ်လေဝ် တုပ်ရ။ တြးပ္တိတ်တုဲ ဗဂပ်ဏာမ္ဂး− ဂန္ဓာရီုကဵုမုဟ်, ရသာရီုကဵုလတာ်, ဖေါဋ္ဌာဗ္ဗာရီုကဵုကာယဇကု လုက်စုက်ထၟတ်ဒွံခ္ဍဳလျတ်ဂဗတ်လပိုက်ဒးတုဲ မိပ်ဇြိပ်ကေုာံရေၚ်သ္ကံရောၚ်။
ပ္ဍဲအရာဒ္ဂေတ်အယုတ်မှာကေုာံရေၚ်သ္ကံ ထၟတ်ဒွံလုက်စုက်ဒးဖေါဋ္ဌဗ္ဗာရီု ဒးလီုလာ်ညးမွဲကဵုမွဲ ဒုဟ်ဇၞော်ကွေံကွေံရ၊ ဝေၚ်ပါဲကၠေံနူဒ္ဂေတ်လၟေတ် ဒ္ဂေတ်အယုတ် ဟွံသၞဴရဴထုဲကြာန်ကေုာံရေၚ်သ္ကံ ဟွံပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံဗွဲအစောံမကၠတ်စိုတ်ဝဵုစၞာဲညးသ္ကံတုဲ၊ ယဝ်ရဂွံမံအာဇြုၚ်ဇြုၚ်ဂွုဂွု ဗုဗုအးအးမာန်မ္ဂး− ဒှ်ဒ္ဂေတ်ခိုဟ်ဒ္ဂေတ်ပြဲ ဒ္ဂေတ်တဲသၠုၚ်အိုတ်ရောၚ်၊ အတိုၚ်စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ပ္ဍဲပွံက်ဂုဏ်သွာက္ခာတတေံဂှ် ဒ္ဂေတ်ပတုပ်ဗက် “ကောန်သၟိၚ်တြုံကောန်သၟိၚ်ဗြဴဥဒယဘဒ္ဒကဵုဥဒယဘဒ္ဒါ” ညးၜါတၠဂှ်တုဲ ဒးမၚ်မွဲထေက်ကြိုက်ကွေံရ။
ဝေၚ်ပါဲဟွံမာန်လဝ်ကဵုဒှ်ကၠာရ၊ ဆၜိုတ်သမ္ဘာတၠသ္ၚိပွံၚ်ဇကုအပိုၚ်ဂှ် ဟုဲသၞဴပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံတုဲ ဂွံအေၚ်သတှ်ေဗဗေၚ်အာပၟိက်ညးသ္ကံ ဂွံရနုက်ဗဗေၚ်အာပါရမဳညးမွဲကဵုမွဲဗွဲသဘဴဓဝ် ယဝ်သဒှ်မ္ဂး− အတိုၚ်ဝတ်လောကတၠပညာတံဟွံဂရိုဟ်ဗျိရ၊ လောဘလောန်ကာဲအာတုဲ ဂၠာဲဗပေၚ်ဒၟံၚ်ပၟိက်တဏှာ ဟွံဖေက်ဒုဟ်ဒဏ်ဂှ်လေဝ် ဟွံစှ်ေသၞောတ်ဗ္ၜတ် ပ္ဍဲပရေၚ်ဓမ္မဝတ်ရ၊ ဗက်ပၟိက်လောဘရာဂတဏှာတုဲ ဏာဗစိုပ်ကဵုနရက်မာန်ဂှ်လေဝ် ဟွံညာတ်ဒုဟ်ဂတသက်သက်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပါဲနူသမ္ဘာတၠသ္ၚိဇကုတုဲ၊ ယဝ်ရထုဲသၞဴသိပ်ဂၠိပ် ပ္ဍဲသမ္ဘာတၠသ္ၚိညးသ္အာၚ် ထပ်ကဵုထပ်မ္ဂး− ဟွံဒးကဵုပရေၚ်ဓဝ်ကျာ် ပါ်ကန်ချိုတ်ဗက် စိုပ်နရက်ဍာံဍာံရောၚ်။
ဒ္ဂေတ်မေထုန်ရုန်မဵုမြဴသာ်ဝွံဂှ် ဒှ်ဒ္ဂေတ်ယုတ်မာညးသပ္ပရိုဟ်ဂမၠိုၚ် ထေက်ကဵုဂရိုဟ်ဗျိဗွဲစၟတ်တုဲ ပ္ဍဲသတ်တိရစ္ဆာန်ဍောတ်ဍောတ်သွတ်သွတ် မပ္တံဂၟိတ်ဂဂိတံဂှ်လေဝ် ဒ္ဂေတ်မေထုန်နွံဒၟံၚ်ဖအိုတ်ရ၊ ရာဂတဏှာညးကဵုညး ပေၚ်ဍတ်ဒၟံၚ်တုဲ ဒ္ဂေတ်မေထုန်ယုတ်သဝ်ပရေံအိုတ်ဂှ် သတ်တိရစ္ဆာန်၊ ဒ္ဂေတ်မေထုန်တဲသၠုၚ်အိုတ်ဂှ် ဍုၚ်ဒေဝတဴသွဝ်တြဴဘုံတေံရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရဟ ပါဲနူပွံၚ်ဇကု ဆောဖွက်ဇကုတုဲ လုတ်မှာအာပ္ဍဲကောန်ဇာတ်သမ္ဘာတၠသ္ၚိညးတၞဟ်ကီု၊ သၟတ်ဗြဴဆေၚ်ဆက်ကဵုတၞောဝ်ဒတောဝ်ဝံသဇကု, သၟဝ်ဗြဴညးတၞဟ်သက်သက် ဟွံဆေၚ်ဆက်ကဵုဇကုမပ္တံကလောကောဒေံမိမ ညးမၚ်မွဲလဝ်ဂှ် ဒ္ဂေတ်လုတ်မှာအာမေထုန်ကီု၊ ညးမွဲကဵုမွဲ စိုပ်တုပ်သၟဟ်ကေုာံရေၚ်သ္ကံလေဝ်ကဵုဒှ်, ဟွံတုပ်လေဝ်ကဵုဒှ် ဒ္ဂေတ်မၞိဟ်တြုံမကလိလောန်လုတ်မှာအာကို။ ပါဲနူတြုံတၠသ္ၚိဇကုမပိုၚ်ပြဳလဝ်ဂှ် ဒ္ဂေတ်မၞိဟ်ဗြဴ သၞဴရဴပံၚ်ဖက်ဆက်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိညးတၞဟ်ကီု ဒ္ဂေတ်ယုတ်မာပပ်ပဳမြဴသာ်ဝွံ၊ တၠပညာတံ ဂရိုဟ်ဗျိက္ဍုဟ်မၠေံတုဲ ဒှ်ဒုဟ်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ် ဒှ်ဒ္ဂေတ်သတ်ယုတ်အိုတ်ကၞောတ်ရောၚ်။
[လၚ်္ကာ] မိစ္ဆာစာရ၊ ပြဝဟွံအပ်၊ စောဲစပ်လုတ်မှာ၊ ဟွံသာလးလး၊ ချိုတ်ဒးနရက်၊ ဗၠးဗက်ဂွံဒုဟ်၊ ညးက္ဍုဟ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ၁၊ သၞဝဲပေၚ်ထာတ်၊၂−ဝါတ်လာပ်ဗဇဴ၊ ၃−တသိုက်ဒဴဂၠိ၊ ၄−ဣတ္ထိ၊ ၅−ခမၞုဲ၊ ၆−တုဲဂကူသဝ်၊ ၇−လဝ်မုက်ဟွံဒွး၊ ဒးဂွံဗိုၚ်ဂၠိ၊ ၈−ဣန္ဒြိလက်သဏ်၊ (သန်) ဗၠန်ဗၠးဆောတ်ယောၚ်− ၉−မွဲတောၚ်စံၚ်တူ၊ ၁၀−သာဲနူဇြဟာတ်၊ ၁၁−ဒုဟ်ဂၠိုၚ်ထၞာန်၊ ဝေၚ်မာန်ခါဂှ် သဒှ်ဖဵုရောၚ်။
သွက်ဂွံတီအဓိပ္ပါဲ
၁။ မၞိဟ်လုတ်မှာအာပ္ဍဲဒ္ဂတ်ေကာမေသုမိစ္ဆာစာရဂှ် ချိုတ်ဒးနရက် ဗၠးနူနရက် ဝိပက်ဗက်ဒးဒုၚ်စသိုၚ် ဖဵုအကုသဵုကံဇကု မကၠောန်ခၞံလဝ်ကၠာကၠာတေံဂှ်တုဲ ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဘဝကဵုဒှ်မၞိဟ်မ္ဂး−
၁။ ညးတၞဟ်က္ဍုဟ်မၠေံဂၠိုၚ်လောန်ကီု။
၂။ ဆၜိုတ်ညးတၞဟ်က္ဍုဟ်မၠေံဟွံသေၚ်ဏီ သၞသတြုသၞဝဲလေဝ်ဂၠိုၚ်လောန်ကီု။
၃။ ကလိဂွံလာပ်ဗဇဴဝါတ်ဂါတ်တုဲ လ္ၚုသုန်ဂြာံအာနူလာပ်ဗဇဴဂြပ်ရတ်ကီု။
၄။ စာ်စ္ဍးလ္ၚုလ္ၚန်အာနူတသိုက်, တသိုက်ဒဴကၠေံတုဲ ဒှ်ဒဒိုက်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ကီု။
၅။ ဒးကတဵုဒှ်မၞိဟ်ဗြဴကီု။
၆။ ဗြဴလေဝ်ဟွံသေၚ် တြုံလေဝ်ဟွံသေၚ် တၟေၚ်နူညးတၞဟ် ကတဵုဒှ်ခမၞုဲကီု။
၇။ ကတဵုဒှ်မၞိဟ်တြုံတုဲပၠန်လေဝ် ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဘဝ မဒးကတဵုဒှ်ပ္ဍဲဂကူယုတ်သဝ်ကီု။
၈။ မုက်မတ်လီုလာ်ကျာ်သြဳကှ်ဇြး မဒးဂွဂၠေံတုဲ ညးခ္ဍိုက်မုက်ဇကုဂၠိုၚ်ကီု။
၉။ ဣန္ဒြဳလက်သဏ်အဝဲဇကု မပ္တံဇိုၚ်တဲမုက်မတ်မုဟ်ကတောဝ် ဆောတ်ယောၚ်လီုလာ်ရုပ်သာ်ပရေဴကီု။ (အိန်ရဳလေဝ်ချူရ)
၁၀။ မဒးဒှ်ဂဝိၚ်ဂွိၚ်ဂွါဲစံၚ်တူဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ကီု။
၁၁။ မဒးပြးဆာဲသာဲခြာနူဇြဟာန်ညးသ္ဍိုက်ဆာန်ဇကုကီု။ မပ္တံဒုဟ်ဂမၠိုၚ် မြဴသာ်ဝွံ၊ ကလိဂွံဗွဲစၟတ်ရောၚ်။ မၞိဟ်ဇကုပတုဲဒ္ဂေတ်ကောန်သမ္ဘာမၞိဟ်ဒးဒုၚ်လုတ်မှာကလိလောန်အကဵုဇကုဂှ်၊ ယဝ်ရဒှ်မၞိဟ်နွံကဵုသဳလသိက္ခာနွံကဵုဂုဏ်မွဲမွဲမ္ဂး− ဒုဟ်ဇၞော်ဗွဲမလောန်တုဲ၊ ယဝ်ရဒှ်မၞိဟ်ဟွံမွဲကဵုဂုဏ်သဳလမ္ဂး− ဒှ်ဒုဟ်ဍောတ်ညိရ။ ၜိုန်ဍောတ်ကီုလေဝ် နရက်ဟွံဗၠးတုဲ (မၞိဟ်ပြဲပြဲကဵုမၞိဟ်ယုတ်ယုတ်ဂှ် ပါ်ပရံကေတ်ဒုဟ်ညိ)။
ဒုဟ်တၞံတံမူလ။ ဒုဟ်ဂမၠိုၚ် အတိုၚ်မစၞောန်ထ္ၜးလဝ်တုဲဂှ် ဗွဲဒဒှ်ဝိပက်ဗက်ဒးဒုၚ်စသိုၚ် ဖဵုအကုသဵုကံဇကု မကၠောန်ခၞံလဝ်ကၠာကၠာတေံဂှ်ရ၊ ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဘဝ ကတဵုဒှ်မၞိဟ်လေဝ် ကလိဂွံဒုဟ်ဒဏ်မပ္တံညးတၞဟ်က္ဍုဟ်ဇကု, ကောန်ဇာတ်သမ္ဘာကလောကောဒေံမိမက္ဍုဟ်ဇကု, ညးက္ဍုဟ်အဲက္ဍုဟ် ညးတၞဟ်က္ဍုဟ်ဂၠိုၚ်ကွေံကွေံ, သၞသတြုဂၠိုၚ်ညးဂြိုဟ်ကဵုဇကုဂၠိုၚ်ကွေံကွေံရ။ ဒုဟ်ဇၞော်လောန်ကာဲနူဂှ် ဒးအာကတဵုဒှ်ပ္ဍဲနရက်လေဝ် နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ရောာၚ်။
−−−−−
ပရူကောန်သေဋ္ဌဳပန်။ ကောန်သေဋ္ဌဳပန်ဂှ် ကတဵုဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲဍုၚ်ဗာရဏသဳ လက်ထက်ကျာ်ကဿပ အာယုက်သတ္တံ “ၜါစှော်လ္ၚီ” သၞာံရ။ ကောန်သေဋ္ဌဳပန်ဂှ် ဂွံပတၠဂြပ် “ပန်ပန်စှော်ကိုဋ်” ရ၊ ဟိုတ်နူဂြပ်ဂၠိုၚ်ဂွံဗက်မိပ်အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ဂှ်ရ− ပလီုပလာ်ကောန်ဗြဴညး နကဵုသြန်တံဂှ်တုဲ ချိုတ်အာစိုပ်နရက် ကၠာၚ်ပသဲဍာဲဍာဲဂြၚ်ဂြၚ် လၚ်လၚ်ဂဵုဂဵု ကော်ခဴစ “လောဟကုမ္ဘိ” ရောၚ်၊ ဍာ်ထၟာဲဍာဲဍာဲတူတူကၞံဒၟံၚ်ဗြံၚ်ဗြံၚ် ထ္ၜိုဟ်ကတဵုဒၟံၚ်ဗြောတ်ဗြောတ်ရ၊ ညးမွဲ−နုၚ်ထၟဲကၠာၚ်ပသဲမွဲမရ၊ ညးပန် နုၚ်ထၟာဲကၠာၚ်ပသဲပန်မရ၊ နရက်လောဟကုမ္ဘိဂှ် နွံဗဒါဲဍုၚ်သာရဝှ်ရ၊ သ္ပဟိုတ်ကဵုသၟိၚ်ပဿိုန်တုဲ ကျာ်တြဲတွံလဝ်ဇာတ်ဝွံရောၚ်။ (စတုက္ကနိပါတ်ဇာတလောဟကုမ္ဘိ) မ္ဂးယၟုရောၚ်။
ပ္ဍဲဓမ္မပဒဗာလဝဂ် ပရူသၟိၚ်ပဿိုန်ကဵုတြုံမမိက်ကဵုမွဲမွဲဂှ် ကောန်သေဋ္ဌဳပန် ကတဵုဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲဍုၚ်ဗာရဏသဳသ္ဂးလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲဇာတ်ကီု၊ ပ္ဍဲအဋ္ဌကထာသဂါထာဝဂ္ဂကောသလသံယုတ်ပြဝံက်ယညသုတ်ကီု၊ ကတဵုဒှ်မၞိဟ်ကိုပ်ကၠာတေံ ပ္ဍဲဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် သ္ဂးလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲဇာတ်လေဝ် သ္ပဟိုတ်ကဵုသၟိၚ်ပဿိုန်တုဲ တွံလဝ်ရ၊ ဇာတ်အတိက်ဂှ် ဍုၚ်ဗာရာဏသဳ သၟိၚ်ဗြဟ္မဒတ္တ၊ ဗောဓိသတ်ပိုဲ ဒှ်ဣသိသ္ပဒတဴပ္ဍဲဂြိုပ်ဟေမဝန်၊ ကာလဖျဴဇာတ်ဂှ် မှာထေရ်သာရိပိုတ်လၟုဟ် ကၠာတေံဒှ်ကွးဗဗၞးပြောဟိတ်တုဲ ကျာ်တြဲလၟုဟ်ဂှ် ကၠာတေံဒှ်ဣသိရောၚ်၊ ပ္ဍဲဓမ္မပဒဂှ် ကောန်သေဋ္ဌဳပန်ဝွံ− ချိုတ်အာတုဲ ဒးနရက်အဝိက် ခရာအကြာ ကျာ်မွဲဇကုရ၊ ဗၠးနူနရက်အဝိက်တုဲ ဆဝိပက်မသှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ဂှ် ဒးနရက်လောဟကုမ္ဘိရောၚ်။
ပ္ဍဲဇာတ်ဂှ်လေဝ် ဒးနရက်လောဟကုမ္ဘိရ၊ နရက်ဝွံ− ဒှ်တွဳဗွိုၚ်နွံဇိုၚ်နရက်အဝိက်ရ၊ နွံကြပ်ကဵုနရက်အဝိက်ကီုရ၊ နူပါၚ်ထၟာဲကၠာၚ်ပသဲဝွံ၊ ဂွံစိုပ်ဂတာတေံ စှ်ေအာခရာ “ပိစှော်လ္ၚီ” သၞာံ၊ စိုပ်ဂတာတေံတုဲ ဂွံတိုန်မံက်ကၠုၚ်လိုက်ပါၚ်ထၟာဲဂှ် လၟိဟ် “ပိစှော်လ္ၚီ” သၞာံပၠန်ရ၊ တြဴစှော်လ္ၚီသၞာံ ပေၚ်အာတုဲလေဝ် ဟွံဗၠးဏီရ။ ကာလမံၚ်တိုန်ဂှ် ညးရံၚ်အဲ, အဲရံၚ်ညးတုဲ ဟီုပံက်ပါၚ်ဗရုရမျှာၚ်ညးမွဲမွဲအက္ခဝ် မွဲမွဲမ မတွံဂး “ဒု−သ−န−သော” ဟီုဟွံအိုတ် ဗၠိုက်စှ်ေအာပၠန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပရူကောန်သေဋ္ဌဳပန်ဂှ် ကေၚ်မိၚ်ဒၟံၚ်နူအ္စာဓဝ်မတွံထ္ၜးကဵုတုဲ ချူဗွဲခမၞောန်, မိက်ဂွံတီဗွဲတြးမၠာ်သ္ၚဳကေတ်ပ္ဍဲဇာတ်ကဵုဓမ္မပဒတေံညိ။
တၚ်စၟတ်။ နရက်ဍာ်ဂမ္တဴကော်ခဴစ “လောဟကုမ္ဘိ” ဂှ် ရဲပလီုပလာ်ကောန်ဇာတ်သမ္ဘာတၠသ္ၚိညး ရဲတံၚ်ဓဇက်ကောန်ဗြဴညး ရဲဗက်မိပ်ဖေါဋ္ဌဗ္ဗာရီု ရဲကလိလောန်ကၠေံကာမေသုမိစ္ဆာစာရသိက္ခာပိုဒ်တံဂှ် ဒှ်ဒၞာဲဝါဲသ္ၚိတာဲဍုၚ်ကွာန်ဋ္ဌာန်ဇၞူညးတံရ၊ ဗက်မိပ်အာရီုမသုန်ကာဂုန်သာ်ဂှ်တုဲ ဒးစိန်ဂၠက်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲနရက်အဝိက် နရက်ကၠာၚ်ထၟာဲပသဲဍာဲဍာဲဂှ် ဒှ်အာဲပူဂဵုဒ္ဂေတ်အယုတ်လုတ်မှာပ္ဍဲကောန်ဇာတ်သမ္ဘာတၠသ္ၚိညးရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဗီုကောန်သေဋ္ဌဳပန် နရိုအ်ကညာၚ်ဒၟံၚ်နကဵုရမျှာၚ် "ဒု−သ−နသော" ဂှ် ကဵုဂွံသိၚ်အာကဵုမိၚ်အာပ္ဍဲကတောဝ်တုဲ တ္ၚဲလဵုဂွံတိတ်ဗၠးဂှ် ကၞုၚ်ကၞောတ်ဟွံမွဲရောၚ်။
- သွက်ဂွံဗစာရဏာ ဂွံသံဝေဂ ဖေက်ဂၟံၚ်ခိုဟ်ဂှ် ဟီုပၠိုဟ်ပၠး စၞောန်ထ္ၜးကဵုပရူပရာမှာထေရ်အာနန် "အာနန္ဒ" မှာထေရ်ညးမပ္တံလဝ်ပါရမဳမွဲလက်ကၠာကၠာတေံရ၊ ဒဒှ်ရဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံ ၜိုတ်ဂလိုၚ်လဵုဇၞော်ဂှ်လေဝ် ညးတၠဝါသနာဒကာဗုဒ္ဓဘာသာပိုဲ ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ကေတ်အိုတ်ညိ၊ လၟောဝ်ထေရ်အာနန္ဒ (အာနန်) ဂှ် ပတံကၠုၚ်ပါရမဳမွဲလက်ကဝ်တုဲ ဗွဲကြဴပ္ဍဲကဝ်ဝွံဟေၚ် ထေက်ကဵုစဴနိဗ္ဗာန်မာန်ကီုရ။ ဃောအခိၚ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ကောန်တြုံဓမာတ်ထဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်ရာဇာဂြိုဟ်မွဲဘဝရ၊ ပ္ဍဲဘဝကောန်တြုံဓမာတထဝ်ဂှ် ဟုဲဟဟ်ပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံဒးကဵုမၞိဟ်ပပ်ပပ်ပဳပဳတုဲ ကၠောန်ဒးဒ္ဂေတ်အယုတ် လုတ်မှာအာပ္ဍဲကောန်ဗြဴညး ပတုဲဒးပြဝကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံရောၚ်။ (ပံၚ်ဖက်ကဵုပူဂဵုသမၠီုဂှ် ဒှ်ဒုဟ်တၟာဝွံရောၚ်)။
စုတိအာနူဘဝကောန်တြုံဓမာတ်ထဝ်တုဲ အာကတဵုဒှ်ကောန်သေဋ္ဌဳတြုံ ပ္ဍဲဍုၚ်ကောသမ္ဗဳပၠန်ရ၊ ဒုဟ်ပါပ်ကလောန်ကၠောန်လဝ်ယုတ်ယုတ်ဂှ် ဍေံဟွံကဵုဖဵုဏီတုဲ ညံၚ်ရဴ "တိုပ်လဝ်လ္ၚပၟတ်ကဵုပတေၚ်ဖဴကီု" ရ၊ ဟွံကဵုဖဵုလဝါဲဂှ်တုဲ ကာလကၠုၚ်ကတဵုဒှ်ကောန်သေဋ္ဌဳဂှ်၊ မုက်မတ်မြဟ်မြဴကွေံကွေံရ၊ စိုတ်အလန်တတိယဘဝဂှ်၊ ဟိုတ်နူပရဒါရိကကံ, ကံကလောန်အကုသဵု ပလီုပလာ်လဝ်ကောန်ဗြဴညးပ္ဍဲဘဝကောန်တြုံဓမာတ်ထဝ်တေံဂှ်ရ၊ ချိုတ်စုတိဗက်စိုပ်နရက် "ရောရူဝ" ရောၚ်။
ဒးဒုၚ်နရက်ရောရုဝလံလဂၠိုၚ်သ္ၚောဲ လုကဴဂၠိုၚ်ကဵုသၞာံ ပယာံမလံတုဲ ကာလဗၠးကၠုၚ်နူနရက်ဂှ် ကတဵုဒှ်ဗ္ၜေံကၟက် ပ္ဍဲ "ရးဘိန္နာဂတ" ဒးဒုၚ်ဂအးထောံထိုၚ်ဟဇာအာတ်တံပ္တိတ်ထောံ "ထၟာဲစိုက်" ၜါမပၠန်ရ။ ပ္ဍဲမရနုက်ကဵုပန်ဘဝဝွံ၊ ကတဵုဒှ်ဗ္ၜေံကၟက် ဗ္ၜေံဗံဇၞော် ဇၞော်ကျေဝ်ကျေဝ်ဖိုဟ်ဂှ်၊ ဟိုတ်နူကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံအဵု ညးဟွံဗဵုညးဟွံစွံ ပ္တိတ်ထောံထၟာဲလိၚ်ၜါမရ၊ ပ္ဍဲမရနုက်ကဵုမသုန်ဘဝဂှ် အာကတဵုဒှ်ကၞုဲ ပ္ဍဲဂြိုပ်ဇၞော်တုဲ အပါကၞုဲဂှ် ကိတ်ထောံထိုၚ်ဟဇာနူဍောတ်ဍောတ်တေံပၠန်ရ၊ ဂွိၚ်ဖေက်ဒှ်သၞသတြုကီု ဂွိၚ်ဖေက်မၚ်မွဲဟွံမာန်ကီုတုဲ ကိတ်ဒးကးသၠေက်ထောံထိုၚ်ဟဇာထၟာဲလိၚ်ဂှ်ရ။
ပ္ဍဲမရနုက်ကဵုတြဴဘဝဂှ် အာကဵုဒှ်ဂၠဴကၟက် ပ္ဍဲ "ရးသုဒဿန" တုဲ ဒးဂအးပတိတ်ထောံထိၚ်ဟဇာပၠန်ရ။ ချိုတ်အာနူဘဝဂၠဴဂှ်တုဲ ပ္ဍဲမရနုက်ကဵုထပှ်ဘဝဂှ်၊ ၜိုန်ရကလိဂွံဘဝမၞိဟ် ကတဵုဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲ "ဝဇ္ဇဳရး" ကီုလေဝ် တြုံလေဝ်ဟွံသေၚ်, ဗြဴလေဝ်ဟွံသေၚ် ၝောံကၟက်ဟွံထေၚ် ဟွံမံက် ကော်ခဴစ "နပုံခမၞုဲ" ရ။ (ဣဝွံ အတိက်ထပှ်ဘဝ) ရောၚ်၊ ပၞောဝ်ကဵုထပှ်ဘဝဂှ် တိရစ္ဆာန်ပိဘဝ, မၞိဟ်ပိဘဝ, နရက်မွဲဘဝရောၚ်။
ကတဵုဒှ်ဂၞကျာ်သၟိၚ်အိန်ပန်ဘဝ။ စုတိပြံၚ်ဘဝချိုတ်အာနူဘဝမၞိဟ် နပုံခမၞုံပ္ဍဲဝဇ္ဇဳရးဂှ်တုဲ အာကတဵုဒှ်ကောန်ဒေဝတဴဗြဴ ပ္ဍဲသွဝ်တာဝတိံ ဒှ်ဂၞကျာ်သၟိၚ်အိန်ပန်ဘဝပၠန်ရ၊ ရုပ်သာ်ကျေဝ်ကွေံကွေံဂှ်၊ဟိုတ်နူအသိၚ်ဂွံမၚ်မွဲလဝ်သဳဥပုဟ်ရ၊ ဂွံစိုပ်သွဝ်ဂှ်ကီု, ဂွံဒှ်ဂၞကျာ်သၟိၚ်အိန်ဂှ်ကီု၊ ဟိုတ်နူဂွံပတုဲလဝ်ဒါနကုသဵုကဵုသဳလကုသဵု ကာလကတဵုဒှ်ကောန်သေဋ္ဌဳပ္ဍဲဍုၚ်ကောသမ္ဗဳတေံရ၊ လၟောဝ်ထေရ်အာနန် ကၠောန်ဒးကလောန်ယုတ်ယုတ်ပပ်ပပ် ဆက်စပ်ကဵုပလီုလောန်ဗြဴညးဂှ် ချိုတ်အာနူဘဝဂၞကျာ်သၟိၚ်အိန်တုဲ ပ္ဍဲမရနုက်ကဵုစှ်ၜါဘဝဂှ် ကတဵုဒှ်ဂၞကျာ်ဒေဝတဴဇဝန ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ်ပၠန်ရ။ (ဒှ်ဘဝဒေဝတဴဗြဴမသုန်ဘဝရောၚ်)။
ၜိုန်ရအာကတဵုဒှ်ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ်တေံကီုလေဝ်၊ ဟိုတ်နူအကုသဵုကံ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ဗလိုက်ဖျေံဂှ်ရ− ဟဂွံကတဵုဒှ်ကောန်ဒေဝတဴတြုံပြဲပြဲ တဲသၠုၚ်သၠုၚ်တုဲ အလုံမသုန်ဘဝဂှ် ဒးကတဵုဒှ်ကောန်ဒေဝတဴဗြဴသၟးသၟးရ။ နူဘဝဂၞကျာ်ကောန်ဒေဝတဴဇဝနဂှ် စုတိစှ်ေကၠုၚ်တုဲ ကၠုၚ်ကတဵုဒှ်ကောန်ဝုတ်သၟိၚ်အၚ်္ဂတိ ပ္ဍဲဍုၚ်မိတ္ထဵုဝွံရောၚ်၊ ပ္ဍဲမရနုက်ကဵုစှ်ပိဘဝဝွံ၊ ကၠုၚ်ကတဵုဒှ်ကောန်ဝုတ်သၟိၚ်အၚ်္ဂတိ မၞုံယၟု "ရုစာ" ရ၊ ကတဵုဒှ်ဘဝၝောံဗြဴသက်သက်ဂှ် တြဴဘဝရောၚ်၊ စုတိအာနူဘဝကောန်ဝုတ်သၟိၚ်ဝွံတုဲ အာကတဵုဒှ် ကောန်ဒေဝတဴတြုံပ္ဍဲသွဝ်တာဝတိံတေံရ၊ ဘဝဝွံ ဒှ်ဘဝမရနုက်ကဵုထပှ် ကံဝိပက်ကြပ်အိုတ်ကီုရ၊ (ဣဝွံ အနာဂတိထပှ်ဘဝရောၚ်) ပၞောဝ်ကဵုထပှ်ဘဝဂှ် ဒှ်ဂၞကျာ်သၟိၚ်အိန်ပန်ဘဝ, ဒှ်ဂၞကျာ်ကောန်ဒေဝတဴဇဝနမွဲဘဝ, ဒှ်ကောန်ဝုတ်သၟိၚ်အၚ်္ဂတိမွဲဘဝ, ကလေၚ်ဒှ်ကောန်ဒေဝတဴတြုံမွဲဘဝပၠန်ရောၚ်။
ကလေၚ်ပံၚ်အုပ်သရုပ်ထောံလၟိဟ်ဘဝကဵုလၟေၚ်ဘဝမ္ဂး။
(၁) ဒှ်ကောန်တြုံဓမာတ်ထဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်ရာဇာဂြိုဟ်။
(၂) ဒှ်ကောန်တြုံသေဋ္ဌဳပ္ဍဲဍုၚ်ကောသမ္ဗဳ။
(၃) ကတဵုဒှ်ပ္ဍဲနရက်ရောရုဝ။
(၄) ကတဵုဒှ်ဗ္ၜေံကၟက်။
(၅) ကတဵုဒှ်ကၞုဲကၟက်။
(၆) ကတဵုဒှ်ဂၠဴကၟက်။
(၇) ကတဵုဒှ်မၞိဟ်နပုံခမၞုဲ။
(၈−၉−၁၀−၁၁) ဒှ်ဂၞကျာ်သၟိၚ်အိန်ပန်ဘဝ။
(၁၂) ဒှ်ဂၞကျာ်ကောန်ဒေဝတဴဇဝန။
(၁၃) ဒှ်ကောန်ဝုတ်သၟိၚ်အၚ်္ဂတိ။
(၁၄) ဒှ်ကောန်ဒေဝတဴတြုံပ္ဍဲသွဝ်တာဝတိံ။
(အနာဂတ်ထပှ်ဘဝ) (ပံၚ်ဖအိုတ် စှ်ပန်ဘဝရ။ ဣဝွံ ကၠုၚ်နူနာရဒဇာတ်တေံရောၚ်။
ၜိုန်ရကတဵုဒှ်တြုံပြဲပြဲတဲသၠုၚ်သၠုၚ် ပတံကၠုၚ်ပါရမဳမွဲလက်ကဝ်ကီုလေဝ်၊ ဟိုတ်နူကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံ ကၠောန်ခၞံဒးလဝ်ကၠာကၠာတေံ ဗၞတ်မွဲဘဝဓဝ်ဂှ်ရ− ချိုတ်အာစိုပ်နရက်ဒးစိဂၠက်ဒၟံၚ်လံလတုဲ ဗၠးနူနရက်ပၠန်ရ− ဆၜိုတ်ဝိပက်မသၟေဟ်သှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ဂှ် ဍေံကလေၚ်ကဵုဖဵုမဒးကတဵုဒှ်ပ္ဍဲဘဝယုတ်ယုတ်သဝ်သဝ်မာန်ဏီဂှ် ထေက်ကဵုဒးစွံသတိဗွဲမဇြိုဟ်နက်ခိုဟ်သန်ရ၊ ဗက်မိပ်သိပ်ဂၠိပ်ထုဲထံၚ် ကဵုပွံၚ်ကောန်ဇာတ်ညးလေဝ် ဟဂပ်ဝ်လးလးရ၊ ဗက်မိပ်ဒုၚ်စသိုၚ်အာရီုကာမဂုဏ်ပ္ဍဲကောန်ဗြဴညးတၞဟ် မၞုံကဵုတၠလေဝ် ဟဂပ်ဝ်သ္ပလးလးရ၊ ဖေက်ကဵုဒးဝေၚ်ဖျေၚ်ကၠေံမုက် ဖျေၚ်ကၠေံမတ် နူပွမကၠတ်ဝဵုကောန်ဗြဴညးမၞုံကဵုတၠခိုဟ်သန်ရောၚ်။
မၞိဟ်တၠပါရမဳတဲကြံၚ်ကြံၚ် ညံၚ်ရဴလၟောဝ်ထေရ်အာနန် ပ္ဍဲဘဝလက်ကရဴ စဴနိဗ္ဗာန်ဖိုဟ်ဂှ်၊ ဟိုတ်နူရဲပွံၚ်ဟွံခိုဟ် မိတ်သဟာဲဏာကဵုအပါဲမာန် ဒးဆာန်ညးသ္ကံ ဒးပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံညးသ္ကံဂှ်ရ− ကလောန်ပြဝပလီုကောန်ဇာတ်သမ္ဘာညးဂှ်လေဝ် ပတုဲဒးလောဲလောဲရ၊ အတိုၚ်ကံဇကုမကၠောန်လဝ်ဂှ်ဟေၚ် ကလေၚ်ကဵုဖဵုလောဲလောဲပၠန်ရ၊ ရဲပါရမအၜတ်ၜတ် သတ်မၞိဟ်မပြောံဗီုပိုဲလၟုဟ်ဝွံကီု၊ ရဲဗစာရဏာအောန်အောန် ညာဏ်ပညာဍိုန်ဍိုန်လျလျတံဂှ်ကီု စွံသတိဇၞော်ဇၞော်တုဲ ဝေါၚ်ပါဲကၠေံဒ္ဂေတ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ စဵုကဵုလ္အိတ်လမျီုအိုတ်ညိ။
ဆၜိုတ်ပွံၚ်ဇကုမွဲဟေၚ် ထုဲသၞဴသိပ်ဂၠိပ်တုဲ ပရေပရံၚ်ကၠေံပၟိက်ကိလေသ ကာမတဏှာကဵုဂွံမာန်ညိ၊ ပၟိက်စိုတ်ဂၞပ်စိုတ်ဝါသနာတဲဍိုန်ဍိုန်ပရေံပရေံပရုတ်ပရုတ် ယုတ်ယုတ်မာမာပပ်ပပ်ပဳပဳ ဟဳဇွောဝ်သှ်ေၜက်ဆက်ဆေန်ပါကၠုၚ် လုကဴမွဲပွိုၚ်ခရိုၚ်သံသာဂှ် ဝေၚ်ပါဲဂစိုတ်သီဖအိုတ်ကၠေံ နကဵုနဲကဲဍိုန်ဍိုန်ဍောတ်ဍောတ် ၜတ်ၜတ်တကတ်တကတ် ဟွံဓာန်ဂှ်လေဝ်ကဵုဒှ်ကၠာရ၊ ညံၚ်ဂွံဟုဲနှဴပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံဒးကဵုပွံၚ်သမ္ဘာသ္ဍိုက်ဆာန်တၠသ္ၚိမပြဲ မခိုဟ်ဍိုဟ်ကေတ်ပ္ဍဲလိုက် ပရလိုက်လၟုဟ်ဂတ ၜါပြကာဂှ် စွံသတိထေက်ကြိုက်ကွေံကွေံရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဗက်အလိုက်ရာဂတဏှာ လုတ်မှာအာတုဲ ညံၚ်ရဴလၟောဝ်ထေရ်အာနန် ဒးဒုၚ်နရက်လံလဂၠိၚ်သ္ၚောဲကီု, ဒးဒှ်ဘဝမၞိဟ်ဗြဴဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ကီု, ဗွဲကြဴတဲဟေၚ် ကလိဂွံဘဝမၞိဟ်တြုံကီု သီုကဵုဖေက်ဂၟံက်ခိုဟ်ဂှ် ကဵုကၠိုဟ်ဒုဟ်ပလီုကောန်ဇာတ်သမ္ဘာတၠသ္ၚိညးအိုတ်ညိ။
၈။ ပွံၚ်ပန်ဂကူ
ပလေဝ်ဒါန်ပွံၚ်ပန်ဂကူ တဝှ်အၚ်္ဂတ္တရနိကာယ်စတုက္ကနိပါတ်သံဝါသသုတ်
(၁) တြုံတၠသ္ၚိကောန်ဒေဝတဴကဵုဗြဴဂစိုတ်ဂှ်မွဲပွံၚ်။
တြုံတၠသ္ၚိပြဲပြဲတဲသၠုၚ်သၠုၚ်ဂှ် မၞုံကဵုသဳလတုဲ သမ္ဘာဂှ်၊ ယဝ်ရဟွံမွဲကဵုသဳလမ္ဂး− တုပ်တဴညံၚ်ရဴတြုံတၠသ္ၚိကောန်ဒေဝတဴ ဟုဲနှဴပံၚ်ဖက်ကဵုသမ္ဘာဂစိုတ်ကီုရ၊ (မၞိဟ်သဳလဟွံမွဲဂှ်− ၜိုတ်ရဂျိုၚ်တဴလမျီုကီုလေဝ် ဟွံတၟေၚ်ကဵုမၞိဟ်ချိုတ်ချိုတ်ရောၚ်)။
(၂) တြုံဂစိုတ်ကဵုသမ္ဘာကောန်ဒေဝတဴဂှ် မွဲပွံၚ်။
တြံတၠသ္ၚိဂှ် သဳလဟွံမွြ သဳလဟွံသ္အးဇ္ၚးတုြ သမ္ဘာဂှ်၊ ယဝ်ရမၞုံကဵုသဳလ, သဳလသ္အးဇ္ၚးပၠန်မ္ဂး− တုပ်တဴညံၚ်ရဴတြုံတၠသ္ၚိဂစိုတ် ပံၚ်ဖက်ဟုဲနှဴကဵုသမ္ဘာကောန်ဒေဝတဴကီုရ။
(၃) တြုံဗြဴဂစိုတ်ဂှ် မွဲပွံၚ်။
သီုညးၜါ လပါ်ဂှ်− ယဝ်ရသဳလဟွံမွဲ သဳလဟွံသ္အးဇ္ၚးမ္ဂး− တုပ်တဴညံၚ်ရဴပံၚ်ဖက်ဟုဲနှဴကဵုညးချိုတ်, အဲချိုတ်, ချိုတ်ကေုာံရေၚ်သ္ကံကီုရ။
(၄) တၠသ္ၚိသမ္ဘာကောန်ဒေဝတဴတြုံကဵုကောန်ဒေဝတဴဗြဴဂှ်မွဲပွံၚ်။
တၠသ္ၚိကဵုသမ္ဘာသီုညးၜါလပါ်ဂှ် ဍိုက်ပေၚ်ကဵုဂြပ်ညးသပ္ပရိုဟ်ထပှ်သာ် မတွံဂး သဒ္ဓါ, သဳလ, သုတ, စာဂ, ပညာ, ဟိရ, ဩတ္တပ္ပတုဲ၊ ယဝ်ရဂွံဟုဲနှဴပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံ ကေုာံ ရေၚ်သ္ကံမ္ဂး− တုပ်တဴညံၚ်ရဴကောန်ဒေဝတဴတြုံကဵုကောန်ဒေဝတဴဗြဴ ဂွံသၞဴရဴပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံ ကေုာံမွဲစွံကီုရောၚ်။
(ဂြပ်ညးသပ္ပရိုဟ်ထပှ်သာ်ဂှ် တွံလဝ်ပ္ဍဲပါဠိအၚ်္ဂုတ္တရနိကာယ်သတ္တကနိပါတ်သံခိတ္တဓနသုတ်တေံရောၚ်)။
ပွံၚ်ပန်ဂကူဂှ် ကလေၚ်သရုပ်ထောံဗွဲလတူမ္ဂး
(၁) တြုံဂယိုၚ်ဂျိုၚ်လမျီုကဵုဗြဴဂစိုတ်ဂှ်မွဲပွံၚ်။
(၂) တြုံဂစိုတ်ကဵုဗြဴဂယိုၚ်ဂျိုၚ်လမျီုဂှ်ၜါပွံၚ်။
(၃) တြုံဂစိုတ်ကဵုဗြဴဂစိုတ်ဂှ်ပိပွံၚ်။
(၄) တြုံဂယိုၚ်ကဵုဗြဴဂယိုၚ်လမျီုသီုၜါဂှ်ပန်ပွံၚ်။
ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပၞောဝ်ကဵုပွံၚ်ပံၚ်ဖက်ဟုဲဟဟ်ပန်သာ်ပန်ပြကာတံဂှ် ပွံကြဴအိုတ် ညံၚ်ဂွံဒှ်သှ်ပတဴဓဝ်သတိပညာအိုတ်ညိ။ သမ္ဘာကဵုတၠသ္ၚိ ဍိုက်ပေၚ်ကေုာံဂြပ်ညးသပ္ပရိုဟ်ထပှ်သာ်ဂှ် ကဵုဂွံဟုဲဟဟ်ရေၚ်ကာန် ကဵုဂွံသ္ဍိုက်ဆာန်ညးသ္ကံတုဲ ကဵုဂွံပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံ စဵုကဵုလ္အိတ်လမျီုညိ။ သမ္ဘာကဵုတၠသ္ၚိ ဒ္ဂေတ်ပဋိပတ်တုပ်ဂှ် သ္ဂောံပတဴသ္ၚိဋ္ဌာန်မွဲစွံ မိပ်မိပ်ဇြိပ်ဇြိပ် စိုတ်ဂရိုတ်သ္အးသ္အးဇ္ၚးဇ္ၚး လ္ဂူလ္ဂူတပ်တပ်တးတးတုဲ ဒှ်ဗပေၚ်ပါရမဳ စဵုကဵုစိုပ်နိဗ္ဗာန်ရောၚ်။
ဂွံပွံၚ်ခိုဟ်ခိုဟ်ပြဲပြဲ ဂွံနိဿဲဗဒါဲဒလာဲဒှ်တသိုက်အခိၚ်ရဲတၠပါရမဳဂမၠိုၚ် စိုတ်လေဝ်ခိုဟ် ဒ္ဂေတ်လေဝ်တပ်၊ ယဝ်ရကသပ်ဂၞန်တုပ်သၟဟ်ဒှ်မွဲမ္ဂး− ဘဝလၟုဟ်လေဝ် ပိုန်ဟာန်ဂြပ်ရတ်ဇၞော်မောဝ်တဴတက် တိတ်ဗၠးနူဘဝဍိက်ပၠက်ညးတုဲ ဘဝဂတတေံလေဝ် မၞုံကဵုဓဝ်ဇြဟာန်သ္ဍိုက်ဆာန်ညးသ္ကံပၠန်ရ၊ ဒှ်သမ္ဘာတၠသ္ၚိ ဗပေၚ်ပါရမဳကေုာံရေၚ်သ္ကံတုဲ သ္ဂောံစဴနိဗ္ဗာန်မွဲစွံမာန်ရ၊ ညံၚ်ရဴသၟိၚ်မဟာကပ္ပိနကဵုဂၞကျာ်အနောဇာကီု ညံၚ်ရဴတြုံဗောဓိသတ်ပိုဲကောန်သၟိၚ်ဥဒယဘဒ္ဒကဵုဂၞကျာ် ဥဒယဘဒ္ဒါ− တံဂှ်ကီု သ္ဂောံလုပ်ဍုၚ်ဇၞော်နိဗ္ဗာန်မွဲစါံတုဲ ဗၜိုဟ်ပလိုဟ်ဖအိုတ်ကၠေံဓဝ်ရုပ်နာံမာန်ရောၚ်။
ပိုဲမၞိဟ်လက်ကရဴဝွံ၊ ပ္ဍဲဘဝလၟုဟ်လေဝ် သမ္ဘာကဵုတၠသ္ၚိ ညံၚ်ဂွံတုပ်သၟဟ်ကဵုအယောၚ်အလာကောန်ဒေဝတဴတြုံ ကောန်ဒေဝတဴဗြဴ သၞဴရဴရေၚ်ကာန်သ္ပမိတ်ဒါန်မိပ်မိပ်ဇြိပ်ဇြိပ်တုဲ မၚ်မွဲစိုတ်ညးသ္ကံ စွံဓဝ်သတိဇၞော်ဇၞော်ညိ။ ဃောဒှ်ပွံၚ်ညးသ္ကံဂှ် ညးမွဲကဵုမွဲ ဗွဲဒ္ဂေတ်ဝတ်လောကဗပေၚ်ပၟိက်စိုတ်ကဵုသ္အးဇ္ၚးတုဲ နကဵုစိုတ်မြဟ်မြဟ်မြဴမြဴ မှောဝ်ဇဴအဵုဇိုတ်ဂှ်ကဵုဂွံဒှ်, ညးမွဲကဵုမွဲ ဟဂပ်ဝ်ကလိလောန်ကၠေံဒ္ဂေတ်အယုတ်တံဂှ်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကောဗၠာဲကဵုမိသ္ဍိုက် ကြိုက်စိုတ်တုဲ ဒှ်ပွံၚ်ပံၚ်ဖက်ညးသ္ကံမွဲစွံ ဟွံပလီုထောံသစ္စမ္ဂး− တိတ်ဗၠးနူဒုဟ်ဒန်မစၞောန်ထ္ၜးကၠုၚ်တုဲ ဂုဏ်ဖဵုအဆက်အဆက် ကြက်သ္ဂောံဒုၚ်စသိုၚ်ဗွဲစၟတ်ဨကန္တရောၚ်။
၉။ အဂမနဳယဝတ္ထုၜါစှော်ဗြဴၜါစှော်ဂကူ
ပလေဝ်ဒါန်အရာဒၞာဲဝါဲတြုံတြုံဗြဴဗြဴ နှဴရဴအာကၠုၚ်ဟွံထေက် သိပ်ဂၠိပ်ဒ္ဂေတ်မေထုန်ဟွံဂွံ ဟွံဂပ်ဝ်ဂှ် "အဂမနဳယဝတ္ထု" မ္ဂးယၟုရ၊ ဗြဴၜါစှော်ဂကူ အတိုၚ်မကၠုၚ်နူပါဠိတိနယ် ပါရာဇိကဏ်သဥ္စရိတ္တသိက္ခာပိုဒ်, အဋ္ဌကထာ ပွံက်သဥ္စရိတ္တသိက္ခာပိုဒ်၊ အဋ္ဌကထာနိဒါနဝဂ္ဂဓါတုသံယုတ်ပြဝံက် ပဥ္စသိက္ခာပဒသုတ်ကီု အဘိဓဝ်ပြကိုဟ်အဋ္ဌကထာအဋ္ဌသာလိနဳစိတ္တုပ္ပါဒကဏ္ဍအကုသလကမ္မပထကထာဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုဗွဲလၟေၚ်ရောၚ်
(၁) မာတုရက္ခတာ။ ဗြဴ− ကောန်ဗြဴကောန်ဝုတ်၊ မိ−ဍေံမၚ်မွဲလဝ်။
(၂) ပိတုရက္ခိတာ။ ဗြဴ− ကောန်ဗြဴကောန်ဝုတ်၊ မ−ဍေံ အပါဍေံမၚ်မွဲလဝ်။
(၃) မာတာပိတုရက္ခိတ်။ ဗြဴ− ကောန်ဗြဴကောန်ဝုတ်မိကဵုမၜါ မၚ်မွဲလဝ်။
(အပ္ဍဲအရာဝွံ၊ ယဝ်ရမာတုရက္ခိတာ, မိၚ်မွဲလဝ်မ္ဂး− ပိတုရက္ခိတာ, မ− မၚ်မွဲလဝ်ဟွံသေၚ်ရ၊ ယဝ်ရပိတုရက္ခိတာ, မအံက်မၚ်မွဲလဝ်မ္ဂး− မာတုရက္ခိတာ, မိ− မၚ်မွဲလဝ်ဟွံသေၚ်ရ၊ ယဝ်ရမာတာပိတုရက္ခိတာ, မိကဵုမၜါ မၚ်မွဲလဝ်မ္ဂး− မာတုရက္ခတာ, ပိတုရက္ခိတာ သီုၜါဟွံသေၚ်၊ သီုၜါဒှ်ဟွံမာန်ဂှ် စွံသတိညိ)။
(၄) ဘာတုရက္ခိတာ။ ဗြဴ, ဒေံဗြဴ− ကောဇၞော်မၚ်မွဲလဝ်။ (ဒေံတြုံမၚ်မွဲလဝ်) မိမလေဝ်ဟွံမွဲ, ၝဲဒေံဗြဴလေဝ်ဟွံမွဲ၊ နွံပၠန်ရ မၚ်မွဲဟွံမာန်တုဲ ကောဒေံတြုံအရၚ်မၚ်မွဲလဝ်ရောၚ်။
(၅) ဘဂိနိရက္ခိတာ။ ဗြဴ, ဒေံဗြဴ− ၝဲဇၞော်ဒေံဗြဴသၟတ်မၚ်မွဲလဝ်။ (မိမၜါဟွံမွဲတုဲ ၝဲဇၞော်ဒေံဗြဴသၟတ်အရၚ်မၚ်မွဲလဝ်ရောၚ်)။
(၆) ညာတိရက္ခိတာ။ ဗြဴ, ကောန်ဗြဴကောန်ဝုတ်ကလောဒညာတ်မၚ်မွဲလဝ်။ (မိမကောဒေံၝဲဒေံဗြဴအရၚ်ဂမၠိုၚ် ဟွံမွဲတုဲ ကလောမသဇကု မၚ်မွဲလဝ်ရောၚ်)။
(၇) ဂေါတ္တရက္ခိတာ။ ဗြဴ, တၞောဝ်ဒတောဝ်မတုပ်, ညးတၞောဝ်ဒတောဝ်မတုပ်မၚ်မွဲလဝ္။ (ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်ပိုဲဝွံ၊ ကလောကောဒေံဟေၚ် ကိစ္စဇၞော်အိုတ်တုဲ တၞောဝ်ဒတောဝ်ဂှ် ကိစ္စဟွံဇၞော်အေဟ်ရ၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ရန်ကဵုတၞောဝ်ဒတောဝ်မည် ဂကူမည်တုဲ တၞောဝ်ဒတောဝ်ဒှ်ဇၞော်ပၠန်ရ၊ ညံၚ်ရဴပ္ဍဲလက်ထက်ကျာ်တေံကီု တၞောဝ်ဒတောဝ်မပ္တံ "ကဿပ− ဂေါတမ− ဝသိဋ္ဌ" တံဂှ် ဒှ်ဇၞော်တဴဗွဲမလောန်ရောၚ်)။
(၈) ဓမ္မရက္ခိတာ။ ဗြဴ, ညးမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ဓဝ်မတုပ်သၟဟ်မွဲစွံ မၚ်မွဲလဝ်။ (ဂွံဂွံကဵုဓမ္မဒၞာဲဝွံ၊ ဓဝ်လ္ပကေတ်ညိ၊ ညးမဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ဓဝ်တုပ်ဂှ်ကေတ်ညိ၊ ကောန်ဗြဴပြးအာနူကဵုမိမၜါတုဲ လ္ၚဵုသ္ပသဳလ, သ္ပဣသိၝောံတံဂှ် ရဲသ္ကံလ္ၚောဝ်မပ္တံသဳလဗဴမိန် ဣသိၝောံ ပြဘာတ်ၝောံဂမၠိုၚ် မၚ်မွဲလဝ်ရောၚ်) ထံက်ကဵုတဝှ်ဋဳကာသာရတ္ထဒဳပနဳပဋ္ဌမကၞပ် ပ္ဍဲပွံက်သဥ္စရိတ္တသိက္ခာပိုဒ်ရဴဝွံမ္ဂး "ဨကံသတ္တာရံဥဒ္ဒိဿပဗ္ဗဇိတေဟဳတိဣမိနာပဏ္ဍရၚ်္ဂပရိဗ္ဗာဇိကာဒယောဝုတ္တာ" ဂှ်တုဲ မပ္တံပြဘာတ်ၝောံ ဗိုက်လတက်လဝ်ကယျိုၚ်ဗုဗုဂမၠိုၚ်ဂှ် လုပ်လၟိဟ်ဓမ္မရက္ခိတာ ဒှ်ညးမဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ဓဝ်သဳလမတုပ်ကဵုဇကုရောၚ်။
တၚ်စၟတ်။ ဗြဴဂမၠိုၚ် ဒ္စါံဝွံ၊ ဒှ်ဗြဴဟွံမွဲကဵုတြုံတၠသ္ၚိ မပိုၚ်လဝ်ဂြပ်ကာမဇကုရ၊ ဒှ်ဗြဴဟွံစှ်ေဒၞာဲဝါဲ ဟွံမွဲကဵုသ္ၚိဋ္ဌာန်တုဲ ကော်ခဴစ "သၟတ်ဝုတ်သၟတ်ဗြဴ" ရ။ ဂြပ်ကာမဇကုဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ဇကု ကဵုညးတၞဟ်မာန်ရ။ မပ္တံကဵုမိမကလောကောဒေံ မၚ်မွဲလဝ်ဟွံသေၚ်ဟာ, အာကၠုၚ်ကဵုညးတၞဟ်ဟွံထေက်ရောၚ်သေၚ်ဟာ, ယဝ်ရပတိုန်ဂလာန်သၟာန်စောဒနာမ္ဂး− ဍာံဒၟံၚ်ရောၚ်၊ ဆဂးဂှ် ညးတၞဟ်ညံၚ်ဟဂွံဓဍိုက်ဂရိုက်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ဒလဵုဒၞာန်, သ္ပမာန်အနိၚ်အတက်, အယာံမတ်ဟွံကဵုခဍိုက်ဂဝဂလေံဟေၚ် မၚ်မွဲထိၚ်ဒဝ်လဝ်ရ၊ မပ္တံမိမတံဂှ် ဟွံပိုၚ်ဂြပ်ကာမရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဗြဴဂမၠိုၚ် ဒ္စါံ အတိုၚ်ဟီုကၠုၚ်တုဲဝွံ၊ ဂြပ်ကာမဇကုဇကုပိုၚ်လဝ်ဂှ် ကဵုထောံကုညးတၞဟ်, ကလိလောန်ကၠေံဒ္ဂေတ်မေထုန် သၞဴရဴသိပ်ဂၠိပ်ကဵုဒှ်ကၠာရ၊ ဟွံဒှ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရရောၚ်။ ဆဂးဂှ် ဒှ်လလေၚ်ဖဵုဟွံမွဲကဵုညးထိုၚ်သး ဂွံမုက်ဂွညးတၞဟ်ဂရိုဟ်ဗျိဗဂိကတောဝ်မတ် မတွံဂး ဒုဟ်လၟုဟ်လၟုဟ် ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရ၊ ဒးဖေက်ဂၟံက်လတူနူဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရဏီရောၚ်၊ ဂြပ်ဇကုပိုၚ်ဇကု ကဵုကေတ်ဂွံအတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်တုဲ ဒှ်ပလီုပလာ်ကၠေံဒ္ဂေတ်ဗြဴဗြဴတံပၠန်ရောၚ်။ ဟိုတ်နူကလိလောန်ကၠေံဒ္ဂေတ်အယုတ်ဂှ်ရ၊ ဇၟာပ်ဇၟာပ်ချပ်ဂွံကတဵုဒှ်ဂဝိၚ် ဂွိၚ်စံၚ်တူလောန်လောန်ကာဲကာဲတုဲ နကဵုပၟတ်သောကစံၚ်တူပူဆာဂှ် ဒှ်ဂၠံၚ်တြဴဏာဗစိုပ်ကဵုနရက်အပါဲပန် ဗွဲမတပ်တးရောၚ်။
(၉) သာရက္ခာ။ ဗြဴ, မၞုံကဵုပၟၚ်ပၟဲ ဗြဴ− ညးမၚ်မွဲလဝ်၊ ထံက်ကဵုဂလာန်တဝှ်ကျာ် ပါဠိဝိနယ် သဥ္စရိတ္တသိက္ခာပိုဒ်ရဴဝွံမ္ဂး "သာရက္ခာနာမဂဗ္ဘေပိပရိဂ္ဂဟိတာဟောတိမယှံဨသာတိ" တုဲ ဃောတန်ဂဝ်ဂၞဴ နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဗုၚ်မိတေံဟေၚ် ကာလသၠးဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး− သၟတ်ဗြဴဝွံ၊ ဂပ်ဝ်သီဂိုၚ်ကေတ်ဒဒှ်သမ္ဘာရောၚ်၊ ဗြဴမဂပ်ဝ်စၟတ်ပိုၚ်ခြာအာတ်လဝ်သွက်ဂွံသ္ပသမ္ဘာဂှ်− သာရက္ခာ− မ္ဂးယၟုရ၊ ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်− ၜိုန်ရဟဂွံထပ်တဲကဵုသၟတ်ဗၠာဲဏီလေဝ် မၞိဟ်ဗြဴဂမၠိုၚ် သၟာန်သၟုက်လဝ်သွံဂွံထပ်တဲဂှ် ပါလုပ်လၟိဟ်ပ္ဍဲသာရက္ခာဖအိုတ်ရောၚ်။
(၁၀) သပရိဒဏ္ဍာ။ ဗြဴ, သၟိၚ်တံတပ်စွံလဝ်ဒဏ် ကဵုလဝ်ဒုဟ်ဒဏ်ရောၚ်။ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် မၞိဟ်တြုံတြုံအာကၠုၚ်ကဵုဗြဴဝွံ၊ သၟိၚ်တံတပ်ဒဏ်ကဵုဒဏ်ကုမၞိဟ်တြုံတံဂှ်ရောၚ်၊ သၟတ်ဗြဴဝွံ မသၟဟ်ကဵုဂလာန်ဋဳကာၜါကၞပ်သာရတ္ထဒဳပနဳကဵုတေရသကဏ်ရဴဝွံမ္ဂး "ယဿာဂမနေရညာဒဏ္ဍောဌပိတောသာသပရိဒဏ္ဍာ" ဂှ်တုဲ မပ္တံညးမဂွံအဝဵုသၟိၚ်တၠတံ အလဵုအလဵုဇကုသီဂိုၚ်ပိုၚ်လဝ်သၟတ်ဗြဴဂှ်တုဲ၊ ယဝ်ရမၞိဟ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲ အာကၠုၚ်ကဵုဣဗြဴဂှ်မ္ဂး− သၟိၚ်တံစွံဒဏ်တပ်ဒဏ်ရောၚ်၊ ဗြဴဂကူဝွံ− ကော်ခဴစသပရိဒဏ္ဍာ− ရောၚ်။
တၚ်စၟတ်။ ဗြဴသာရက္ခာကဵုသပရိဒဏ္ဍာၜါဝွံ၊ ဗြဴသၠးၜးသောၚ်ကၠးဟွံသေၚ်၊ ဗြဴမၞုံကဵုတြုံတၠသ္ၚိအပိုၚ်အရၚ်ရောၚ်။ ဂြပ်ကာမဇကုဂှ် မၞုံကဵုတၠတုဲ တြုံတၠသ္ၚိဇကုဟေၚ်ပိုၚ်လဝ်ရ၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− ဂြပ်ကာမဇကုဂှ်− ယဝ်ရကဵုထောံကုမၞိဟ်တြုံ မမိက်ကဵုမွဲမွဲမ္ဂး− ဒှ်ကၠတ်ဂြပ်တြုံတၠသ္ၚိဇကုတုဲ အာစိုပ်ဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံရောၚ်၊ ဗြဴဂမၠိုၚ်ၜါဝွံ၊ မသၟဟ်ကဵုဂလာန်ဋဳကာၜါကၞပ် သာရတ္ထဒဳပနဳကဵု တေရသကဏ် ပ္ဍဲပွံက်သဥ္စရိတ္တသိက္ခာပိုဒ် ပံက်ထ္ၜးလဝ်ရဴဝွံမ္ဂး "ပစ္ဆိမာနံဒွိန္နံတိ− သာရက္ခာသပရိဒဏ္ဍာနံ၊ မိစ္ဆာစာရောဟောတိတာသံသသာမိကဘာဝတော" ဂှ်တုဲ ဒဒှ်ရဗြဴညးမၚ်မွဲလဝ်ကီု, ဗြဴဟွံဗၠးဒုဟ်ဒဏ်သၟိၚ်တံကီု ဗြဴဂမၠိုၚ် ၜါဝွံဟေၚ်၊ ယဝ်ရကဵုဂြပ်ဇကု, ထုဲနှဴသိပ်ဂၠိပ်ကဵုတြုံတၞဟ်သ္အာၚ်မ္ဂး− အကွက်ဇကုဂှ် ဒှ်ဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပါဲနူဗြဴဒ္စါံလတူတေံတုဲ ဗြဴဒ္စါံလတူတေံဂှ် ဒှ်ဗြဴသၠးၜးသောၚ်ကၠးဟွံမွဲကဵုတြုံတၠသ္ၚိတုဲ ဗြဴၜါဂမၠိုၚ်ဝွံ၊ ဒှ်ဗြဴနွံကဵုတြုံတၠရောၚ်။
(၁၁) ဓနက္ကဳတာ။ ဗြဴ, ရာန်ကေတ်လဝ်နကဵုဂြပ်။ ဥပမာတုန်− ဗြဴမမိက်ကဵုမွဲမွဲ ဍိုက်ကၠုၚ်ဂၠုၚ်က္ၜၚ် နူဍုၚ်မ္ၚးတေံတုဲ ကၠုၚ်စိုပ်ဍုၚ်ပိုဲဂှ် ကဵုၚုဟ်မးခရိတ်ဂၠုၚ်က္ၜၚ်ဟွံမာန်ရ၊ ဗြဴကဵုၚုဟ်မးဂၠုၚ်က္ၜၚ်ဟွံမာန်ဂှ် စိုပ်ဍုၚ်ပိုဲတုဲ ဆေၚ်ကဵုအရာဋ္ဌာနညးသၠာဲဂတးကံက်နုက်ကေတ်နကဵုၚုဟ်သၠုဲသၠာ် အကွက်ဣဗြဴဂှ်ဂှ် ဒှ်ဗြဴဓနက္ကဳတာ ဗြဴရာန်ကေတ်လဝ်နကဵုဂြပ်မ္ဂး ယၟုရောၚ်။ (သ္ပတံနူဗြဴဝွံတုဲ စဵုကဵုစိုပ်ကၞောတ်တေံအလုံဗြဴစှ်ဂကူဂှ် ဒှ်ဗြဴမၞုံကဵုတြုံတၠသ္ၚိ အာစိုပ်သမ္ဘာညးဖအိုတ်ရောၚ်)။
(၁၂) ဆန္ဒဝါသိနဳ။ ဗြဴ, အာသ္ပဒတဴပ္ဍဲသ္ၚိညး ဒၟံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိညး နကဵုပၟိက်ဆန္ဒမတုပ်သွက်ဂွံသ္ပစသမ္ဘာညး။ (ညံၚ်ရဴပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ကီု၊ မပ္တံမိမဂမၠိုၚ်− ၜိုန်ရဟွံတုပ်စိုတ်ဟွံကဵုစကီုလေဝ် ကောန်ဝုတ်သၟတ်ဗြဴဂှ် တုပ်စိုပ်ကြိုက်စိုတ်တုဲ ဂြိပ်ဒဴအာနူသ္ၚိ ဗက်အာကဝေၚ်ဂရိုၚ်ပွံၚ်ဇကုရ၊ ဟိုတ်နူအာစိုပ်ဒဒှ်ဗြဴမတုပ်စိုတ်ကဵုကဝေၚ်ဂရိုၚ်ဂြိပ်ဒဴဗက်အာပွံၚ်ဇကုဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲမၞိဟ်တြုံဒုၚ်လဝ်တဲဂှ် ဟွံဒှ်ဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရရောၚ်)။
(၁၃) ဘောဂဝါသိနဳ။ ဗြဴ, အာသ္ပဒတဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိညး သွက်ဂွံဂွံပိုန်ဟာန်ဘိုက်ဘက်ဂြပ်ရတ်၊ (တၟေၚ်ဗြဴၜါဝွံတုန်− ဗြဴဓနက္ကဳတာမ္ဂးဂှ်− ညးမဆေၚ်ဆက်ကဵုဍေံ, ညးမပိုၚ်လဝ်ဗြဴဂှ်ဟေၚ် ကဵုဂြပ်သၠုဲသၠာ်ရာန်လဝ်တုဲ ဂိုၚ်ကေတ်ဏာရ၊ ဗြဴဘောဂဝါသိနဳဝွံတုန်− ဒိုက်ဒိန်ဝါတ်ခါဲဒၟံၚ်တုဲ အယာံမာတ်ကလိဂွံဂြပ်အရပ်အစပ်ညိညဇြိုၚ်သာ မပ္တံရိထအဳသးသ္ၚုမံၚ်သးသ္ၚုကီုလေဝ် ဒှ်ဗြဴညး ဒှ်သမ္ဘာညးရောၚ်)။
(၁၄) ပဋဝါသိနဳ။ ဗြဴ, အာသ္ပဒတဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိညး သွက်ဂွံဂွံကယျိုၚ်ကယျဝ် ဗွိုက်လတက် မပ္တံယာတ်ဂၞိန်ယာတ်ပလောံ။
(၁၅) ဩဒပ္တကိနဳ။ ဗြဴ, မဒးထပ်တဲသၞက်ကရောဲဖျေံတဲမွဲစွံ ပ္ဍဲကဵုခရော်ပ္ၚါန်ဍာ်။ (တဲကောဗၠာဲကဵုမိဇြဟာန်ညးၜါဂှ် ကဵုဖျေံပ္ဍဲခရော်ပ္ၚါန်ဍာ် လှိုၚ်ဍာ်မွဲစွံတုဲ "ညံၚ်ရဴဍာ်နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲလှိုၚ်ခရော်ဍာ်မွဲစွံဟွံဂွံ ပြးဆာဲလာဲဟဳဇွောဝ်အာ ဍာ်ကဵုတဲဒှ်ဒၟံၚ်မွဲစွံမွဲဖျုန်ဂှ်ကီု ဗှ်ေတံညးၜါ မာံသ္ဍိုက်ကဵုမိဇြဟာန်လေဝ် လ္ပကဵုဂွံပါ်ဒကးပြးဆာဲလာဲဟဳဇွောဝ်အာ ကဵုဂွံတန်ဒၟံၚ်ဗွဲဒမၠိညိ" ရဴသာ်ဝွံ မၞိဟ်ဇၞော်တၠအာယုက် ၝောံဒဂဵု ၝောံသၠိုၚ် ၝောံမၞိဟ်တံ ဟီုဂးအပ်ပြာပ်တုဲ ဗြဴ, ညးမဂပ်ဝ် ထပ်တဲလၜဲမတ်ရောၚ်။ ပ္ဍဲကာလလၟုဟ် ထပ်တဲလၜဲမတ်တုဲ ဗြဴ, သမ္ဘာမဂိုၚ်ကေတ်ဂှ် ဒှ်ဗြဴဂကူဩဒပတ္တကိနဳဖအိုတ်ရောၚ်)။
(၁၆) ဩဘဋစုမ္ဗဋာ။ ဗြဴ, မၞုံကဵုယာတ်ခစောဲပ္ဍဲက္ဍိုပ် မဂပ်ဝ်ဖျေံလဝ်။ (ဗြဴဒိုက်ဒိန်ဝါတ်ခါဲ ဒးဂၠာဲၚဳသွံစအှော်တံဂှ်ရ၊ ဗြဴဂကူဝွံ၊ စွံလဝ်ယာတ်ခစောဲပ္ဍဲလတူက္ဍိုပ်တုဲ သွက်ဂွံဂယိုၚ်လမျီုဂှ် ဒးသွံစအှော်ယဵုလဝ်ပ္ဍဲလတူက္ဍိုပ် လတူယာတ်ခစောဲဂှ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် သ္ပထောံသမ္ဘာအပိုၚ်သီဂိုၚ်ကေတ်တုဲ ပ္ဍဲကာလဂှ် ဟွံဒးကဵုယဵုသွံစအှော်ရ၊ ဟိုတ်နူဖျေံထောံယာတ်ခစောဲနူက္ဍိုပ်ဂှ်ရ− ကော်ခဴစဗြဴမၞုံကဵုခစောဲပ္ဍဲက္ဍိုပ် မဂပ်ဝ်ဖျေံလဝ်ရောၚ်)။
(၁၇) ဒါသဳဘရိယာ။ ဗြဴ, ဍိက်။ (ညးလ္ၚဵုမွဲရဲ အဃောလွဳလဝ်ကောန်ဍိက်ဗြဴသွက်ဂွံစကာဂှ် သ္ပထောံသမ္ဘာအပိုၚ်တုဲ ဍိက်ဝွံဟေၚ် ဒှ်အာပွံၚ်ပံၚ်ဖက်ညးသ္ကံရောၚ်)။
(၁၈) ကမ္မကာရဳဘရိယာ။ ဗြဴ, ဍိက်ဒုၚ်စကာပ္ဍဲသ္ၚိ၊ ဗြဴလတူဂှ် လ္ၚဵုကၠုၚ်ဒုၚ်သ္ပဍိက်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂကူဍိက်လေဝ်ဒှ်ရ၊ ဗြဴဍိက်ဒုၚ်စကာပ္ဍဲသ္ၚိဝွံ၊ ညးလ္ၚဵုစကာလေဝ်စကာရ၊ ဆာန်ဍူလေဝ်ဆာန်ဍူရ။ အေၚ်လဒံလောဘရာဂတဏှာဟွံမာန်လေဝ် ဒှ်ဂွံရ၊ ဟိုတ်နူဟိုတ်တေံဟိုတ်ဝွံတုဲ ဗြဴဍိက်, ကောန်ဍိက် စကာဒၟံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ဟေၚ် ကလေၚ်သ္ပထောံသမ္ဘာအပိုၚ်ရောၚ်။
(၁၉) ဓဇာဟဋာ။ ဗြဴ, မဂွံနၚ်နူပွမဇၞးပၞာန် ပတဴလဝ်ဇၞောဝ်အလာံ၊ ကာလအာဗတိုက်ပၞာန် ဇၞးမာန်အာသၞတုဲ ပတဴဖျဴအလာံရ၊ ပၞောဝ်ကဵုပၞာန် ဒးဒုၚ်ကျဂမၠိုၚ် သၟတ်ဗြဴပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ်လေဝ် နွံဒၟံၚ်ရ၊ ဇၞးအာသၞတုဲ ဗြဴဍိက်ဂၠုဲမကျပၞာန်ဂှ် သွက်ဂွံသ္ပသမ္ဘာတုဲ ပတဴလဝ်အလာံအံၚ်ဇၞးကေတ်ဖျဴသၟတ်ဗြဴဂှ်ရောၚ်။
(၂၀) မုဟုတ္တိကာ။ ဗြဴ, မပံၚ်ဖက်မွဲချိုတ်ခဏ၊ လၟိုန်ကာလဟွံဟေၚ်။ ပံၚ်ဖက်စဗၞတ်တ္ၚဲညိညဇြိုၚ်သာ မွဲခဏဘာ်အံၚ်။ ညာတ်အကြာကရေပ်ဒှ်ပွံၚ်၊ ညာတ်အကြာဂၠံၚ်ဒှ်သမ္ဘာရောၚ်၊ (ဗြဴဒ္စိတ်မပ္တံဓနက္ကဳတာ, တံဂှ် ဗွဲကြဴဟိုတ်ဟွံသၟဟ်န် ပံၚ်ဖက်ဟွံဒးတုဲ ပြးဆာဲသာဲခြာကေုာံရေၚ်သ္ကံလေဝ်ကဵုဒှ်ကၠာရ၊ ဒှ်ဗြဴပွံၚ် ပံၚ်ဖက်ဒမၠိရောၚ်၊ ဗြဴမုဟုတ္တိကာဝွံတုန်− ပ္ဍဲကာလသၟိက်ဂွံ ဝေၚ်သဘၚ်ပေါဲနက်သတ် ဗၞတ်ထပှ်တ္ၚဲကဵုဒှ်, ဗၞတ်မွဲဗ္တံကဵုဒှ်, ဗၞတ်မွဲခဏဘာ်အံၚ်ကဵုဒှ် ကဵု ဂြပ်ရာန်ကေတ်နၚ်နကဵုဂြပ်တုဲ ဒှ်ဂကူဗြဴစရာဲဍုၚ်ရောၚ်)။
'တၚ်စၟတ်။ ဗြဴဂမၠိုၚ်စှ်မၞုံတံ "ဓနက္ကဳတာ− မၞုံလ္အိတ်မုဟုတ္တိကာ" အတိုၚ်မစၞောန်ထ္ၜးကၠုၚ်တုဲဝွံ၊ မၞုံကဵုအခေါၚ်သၞဴရဴပံၚ်ဖက်ဟုဲဟဟ်မိပ်ဇြိပ်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိဇကုအပိုၚ်ဂှ်ရ၊ တြုံတၠသ္ၚိဇကု ပိုၚ်လဝ်ဂှ်လေဝ် အာကၠုၚ်သိပ်ဂၠိပ်ဗက်မိပ်ထေက်ရ၊ ဂြပ်ကာမဇကုဇကုဂှ်၊ ယဝ်ရကဵုထောံတြုံတၞဟ်သ္အာၚ်မ္ဂး− ဟိုတ်နူအာစိုပ်ကမၠတ်ကၠတ်စတုဲ− ကဵုအဵုဒစိ− ဒှ်ဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သဘဴဗြဴစရာဲဍုၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဗၞတ်ကိစ္စဟွံတုဲကဵုတြုံမကဵုလဝ်သၠုဲ, တြုံမကဵုလဝ်သၠုဲပတုဲကိစ္စဟွံတုဲဏီမ္ဂး− ဒုၚ်တဲတြုံတၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံဂွံရောၚ်။
တြုံကဵုလဝ်သၠုဲကဵုဇကုကၠာဂှ်ဟေၚ် ဒုၚ်တဲပတုဲကိစ္စတုဲမှ ဒုၚ်တဲတြုံလက်ကရဴထေက်ရောၚ်၊ တြုံကဵုလဝ်သၠုဲကၠာအကွက်ဇကုဂှ် ဗၞတ်ကိစ္စဟွံတုဲဒှ် အာကၠုၚ်ဒုၚ်တဲတြုံတၞဟ်ဟွံဂွံရ၊ ယဝ်ရဒုၚ်တဲမ္ဂးဟ အာစိုပ်ဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံပၠန်ရောၚ်။ (ကလေၚ်ရံၚ်ဝတ္ထုပရူဗြဴစရာဍုၚ် လၟောဝ်ထေရ်ဗြဴဥပ္ပလဝဏ်, ဥပ္ပလဝဏ် ကာလဒှ်ဗြဴစရာဲဍုၚ် မကၠုၚ်နူဂရုဓမ္မဇာတ်နိပါတ်တိကတေံညိ)
ဗွဲစၟတ်အဆတ်ဂှ် ဗြဴဒ္စါံ မၞုံတံ မာတုရက္ခိတာ, မၞုံလ္အိတ်ဓမ္မရက္ခိတာဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂြပ်ကာမဇကုဇကု မပိုၚ်လဝ်ဂှ်၊ ၜိုန်ရကဵုကတြုံတၞဟ်သ္အာၚ်, ကဵုညးတၞဟ်သ္အာၚ်ကီုလေဝ် ဟွံဒှ်ဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံရောၚ်၊ ၜိုန်ရဟွံဒှ်ဒုဟ်ဝွံကီုလေဝ် ကလေၚ်ရံၚ်ပ္ဍဲတၚ်စၟတ်ဗြဴမရနုက်ကဵုဒ္စါံတေံညိ။ ဗြဴစှ်ၜါ မၞုံတံသာရက္ခာ, မၞုံလ္အိတ်မုဟုတ္တိကာဂမၠိုၚ်ဂှ်တုန်− ဟိုတ်နူမၞုံကဵုတြုံတၠသ္ၚိဂှ်ရ− ပါဲနူတြုံတၠသ္ၚိဇကုတုဲ ဂြပ်ကာမဇကုဂှ်၊ ယဝ်ရကဵုညးတၞဟ်မ္ဂး− ဒှ်ဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံရောၚ်၊ မၞုံတြုံဂမၠိုၚ်တံဂှ် ပါဲနူသမ္ဘာဇကုအပိုၚ်မွဲတုဲ ပ္ဍဲဗြဴဂမၠိၚ်စှော်ဂကူ မၞုံတံမာတုရက္ခိတာ အလုံဗြဴအိုတ်သီု၊ ယဝ်ရကလိလောန်ဒ္ဂေတ်ဒးမေထုန်မ္ဂး− ဒှ်ဒုဟ်ကမေသုမိစ္ဆာစာရကံရောၚ်၊ ဥပမာတုန်− ယဝ်ရဗြဴဓနက္ကဳတာ− ဗြဴရာန်ကေတ်နွံမ္ဂး− ဒှ်ဗြဴဂှ်ဟေၚ် အာကၠုၚ်မာန်ရ၊ မပ္တံဗြဴဓနက္ကဳတာ ညးတၞဟ်ဂမၠိုၚ်ကီု၊ သၟတ်ဝုတ်မပ္တံမာတုရက္ခိတာဂမၠိုၚ်ကီု အာကၠုၚ်ဟွံအပ်ဟွံဂပ်ဝ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− လပါ်မၞိဟ်တြုံတြုံတံဂှ် ပ္ဍဲဗြဴဂမၠိုၚ်ၜါစှော်ဂကူဝွံ၊ ယဝ်ရအာကၠုၚ်ကလိလောန်ဒ္ဂေတ်မေထုန်သၞဴရဴသ္ပသမ္ဘာဇကုမ္ဂး− ဟွံဗၠးဒုဟ်ပလီုကောန်ဇာတ်သမ္ဘာညးရ။ လပါ်မၞိဟ်ဗြဴဗြဴဗၠးဒုဟ်မာန်နွံကီုလေဝ် လပါ်မၞိဟ်တြုံတြုံဟွံဗၠးတုဲ ဗွဲမထေက်ကဵုဖေက်ဒုဟ်ဒဏ်ဒုဟ်နရက်ဂှ် ဝေၚ်ပါဲကဵုဂွံမာန်အိုတ်ညိ။
- ဂလာန်စပ်ကဵုသၟာန်သၟဟ်နွံတုဲ သွက်ဂွံတီကၠးကၠးဂှ် ချူထ္ၜးကဵုပၠန်ရောၚ်။
(၁) ပ္ဍဲဒၞာဲဒမၠုဂၠုဒၟံၚ်ညံၚ်ရဴဗ္တံဂှ် သမ္ဘာညးတၞဟ်ဟေၚ် ထေၚ်ဂးသမ္ဘာဇကုတုဲ တြုံတၠသ္ၚိအာကၠုၚ်ဒးကီု။ ထေၚ်ဂးတြုံတၠသ္ၚိဇကုတုဲ ဗြဴမသ္ၚဳကၞပ်, ဒၟံၚ်ထောံသ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ညံၚ်ရဴတုပ်စိုတ်ကီု။
(၂) အပါ, ကလိလောန်မှာရာအာလတူကောန်ဝုတ်ကီု။
(၃) တြုံတြုံတံ အာကၠုၚ်မိပ်ဇြိပ်ကဵုဗြဴစရာဲဍုၚ်ဂမၠိုၚ်ကီု။
(၄) တြုံတြုံတံ အာကၠုၚ်ပ္ဍဲမပ္တံ တမြံၝောံ, ဗြဴမကြံၚိုက်ဝိုက်ယှောတ်တိရစ္ဆာန်ၝောံမပ္တံပြေၚ်ဂၠဴဂမၠိုၚ်ကီု, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရဒှ်− ဟွံဒှ်ဟာ။
သွဟ်ဂၞန်မွဲ။ ပ္ဍဲတြုံဗြဴဂမၠိုၚ် ၜါလပါ်ဂှ်၊ ဟိုတ်နူမညဳသၟဟ်ကေုာံအၚ်္ဂပန်ဂမၠိုၚ် မပ္တံမဒှ်အာဂမနဳယဝတ္ထုအဵု "ဒှ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ" ရောၚ်− ဣၚုဟ် သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်အိုတ်ရ၊ ဆဂးဂှ် စိုတ်ကမၠတ်ကၠတ်ဂၠံက်ညိဟွံပါ အထေၚ်မှာအထေၚ်ဗၠေတ်အာတုဲ၊ ဟိုတ်နူဒ္ဂေတ်ဒးဂှ်ရ− ဒှ်ဒုဟ်ဇၞော်ကွေံကွေံဟွံသေၚ်ရောၚ်၊ ဂလာန်ဂှ် ဒှ်ဍာံစၟတ်သန်၊ ပ္ဍဲဒၞာဲအရာလ္ၚဵု ဇၟာပ်ဇၟာပ်ထေက်ကဵုကံလေဝ် ဒုဟ်ဟွံဇၞော်၊ ၜိုန်ရဟွံထေက်ကဵုကံကီုလေဝ် ဗွဲသဘာဝအဘိဓဝ်ဂှ် ဒှ်စေတနာယုတ်မာပပ်ပဳတုဲ အာစိုပ်ဒုဟ်မဇၞော် ဒှ်အရာဒုဟ်မဇၞော်ဂှ် နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရောၚ်။
သွဟ်ဂၞန်ၜါ။ ကောန်ဝုတ်ဂှ်၊ ယဝ်ရမိယာဲမၚ်မွဲလဝ်ဍာံမ္ဂး− အပါဟွံဗၠးဒုဟ်ရောၚ်၊ အာစိုပ်ဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံဗွဲစၟတ်တုဲ အပါလေဝ် ကလိလောန်မှာရာအာပ္ဍဲလတူကောန်ဝုတ်ဟွံထေက်ရောၚ်၊ မိယာဲဟွံမွဲကီု၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ဟွံမၚ်မွဲရံၚ်စံၚ်တုဲ ဗလးထောံသာတ်လဝ်ခဗာဲကီု အပါဂှ် ဟွံဒှ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံရောၚ်၊ ဆဂးဂှ် စိုတ်စေတနာယုတ်မာပပ်ပဳတုဲ ဓဝ်ဂွလေပ်ဖေက်လေပ် ဟွံမွဲဂှ်တုပ်သၟဟ်ကဵုပြေၚ်ဂၠဴကီုရောၚ်။ ညးကွာန်ဂရိုဟ်ဗျိချဟ်ဂၠာဲကၠုၚ်ဒုဟ်တၞဟ်တၞဟ်ရောၚ်။
ယဝ်ရမိယာဲဟွံမွဲမ္ဂး− ညးဂမၠိုၚ်မပ္တံဘာတု, ကောဇၞော်၊ ဘဂိနဳ, ဒေံဗြဴ− ၝဲဇၞော်၊ ညာတိ, ကလောဒညာတ်တံဂှ် မၚ်မွဲမာန်ရောၚ် ဟွံသေၚ်ဟာ, ပ္တိတ်ပုစ္ဆာသၟာန်ပတိုန် ဂလာန်သာ်ဝွံတုဲ၊ ယဝ်ရဒှ်ညးဒၟံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိအပါမ္ဂး− အပါမၚ်မွဲဂှ် ဒှ်ဇၞော်ရ၊ မၚ်မွဲရံၚ်စံၚ်နွံမွဲလပါ်မ္ဂး− မွဲလပါ်တၞဟ်သ္အာၚ်ဒှ်ဟွံမာန်၊ ယဝ်ရဟွံဒၟံၚ်ကရောံအပါမွဲစွံမ္ဂး− ဒၟံၚ်ကရောံၝဲဇၞော်ဒေံဗြဴဍောတ်မွဲစွံ မပ္တံဘဂဳနဳတုဲ ဒှ်ညးဒးဒုၚ်မၚ်မွဲကဵုမပ္တံဘဂိနဳကီု၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်သဳလဗဴမိန်တုဲ ဒှ်ညးရဲသ္ကံမၚ်မွဲလဝ်မတွံဂး ဓမ္မရက္ခိတာကီု၊ အပါဂှ်− ယဝ်ရကလိလောန်ကၠေံမ္ဂး− ဒှ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံဗွဲစၟတ်ရောၚ်။
သွဟ်ဂၞန်ပိ။ ပ္ဍဲဗြဴစရာဲဍုၚ်ဂမၠိုၚ် မပ္တံမိမတံဂှ် ဟွံပြေစိုတ်, ဟွံကြိုက်စိုတ်, ဟွံတုပ်စိုတ်, ဟွံအးစိုတ်လဝ်ကဵုဒှ်ကၠာရ၊ မၞိဟ်ဗြဴထိၚ်ဒဝ်ဗွဝ်ဒၞာရံၚ်စံၚ်လဝ်ဂှ် နကဵုနဲမွဲမွဲ ပိုၚ်လဝ်ဍေံတုဲရ၊ မိမတံ ဟွံပိုၚ်ရောၚ်၊ ဗြဴပၟၚ်ပၟဲဗြဴမၚ်မွဲဍေံဂှ်၊ ယဝ်ရပြေစိုတ်, စိုပ်တုပ်မ္ဂး− ဟိုတ်နူလုပ်လၟိဟ်ပါလုပ်အာပ္ဍဲဗြဴမုဟုတ္တိကာဂှ်ရ− ပ္ဍဲတြုံဂမၠိုၚ် မအာကၠုၚ်ကဵုဍေံဂှ် ဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံဟွံမွဲရောၚ်။
သွဟ်ဂၞန်ပန်။ ပ္ဍဲတိရစ္ဆာန်ၝောံဂမၠိုၚ်ဂှ် တိရစ္ဆာန်ကၟက်မဒှ်တြုံလၟိုန်၊ ယဝ်ရနွံမ္ဂး ဒှ်ဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံရောၚ်၊ ညံၚ်ရဴနာ်ၝောံဝုတ်ဂမၠိုၚ်ကီု ဆေၚ်ကဵုယာဲအပါဍေံမၚ်မွဲလဝ်မ္ဂး− ဒှ်ဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံရောၚ်၊ ယဝ်ရဟွံမွဲဍာံဍာံမ္ဂး− ဗၠးဒုဟ်ဂှ်ရောၚ်၊ မပ္တံတမြံၝောံဗြဴကြံကြံတံဂှ် ညးမၚ်မွဲရံၚ်စံၚ်အုပ်လဒံလဝ် မပ္တံမိမကလောဒညာတ်ဂမၠိုၚ်၊ ယဝ်ရနွံဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်မ္ဂး− ဒှ်ဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံရောၚ်၊ ယဝ်ရညးရံၚ်စံၚ်မၚ်မွဲ မွဲဍောတ်ဟွံမွဲ ဗလးသာတ်လဝ်ခဗာဲမ္ဂး− ကဵုဗြဴသာရက္ခာ, သပရိဒဏ္ဍာလေဝ် ဟွံဆေၚ်ဆက်တုဲ ဟွံဒှ်ဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံရောၚ်၊ (အတိုၚ်သွဟ်ဂမၠိုၚ်ဝွံ၊ သှ်ဟွံတုပ်ဂိုၚ်ကေတ်ကွေတ်ဝါဒဟွံတုပ်တုဲ လညာတ်တၟေၚ်ရေၚ်သ္ကံ ဒှ်ဂွံကီုရောၚ်)။
တၚ်စၟတ်။ ဗြဴဂမၠိုၚ် ၜါစှော်ဂကူ မၞုံတံ မာတုရက္ခတာ, မၞုံလ္အိတ်မုဟုတ္တိကာတံဂှ် ဗက်ကဵုဣတ္ထဳလိၚ်တုဲ ဖျေံရမျှာၚ်− အာ− အက္ခဝ်ဖအိုတ်တုဲ ပ္ဍဲရက္ခိတာ, တာ− ဂှ် ရမျှာၚ်အာ− အက္ခဝ်ရောၚ်၊ ဓနက္ကဳတာ− လေဝ် တုပ်ရ၊ မိက်ဂွံဖ္ဍေါတ်လောဲလောဲ ကော်လောဲလောဲရောၚ်− ယဝ်ရနွံပၟိက်မ္ဂး− ဖျေံထောံရမျှာၚ်− အ− အက္ခဝ်မာတုရက္ခိတ, ဓနက္ကဳတညိ၊ ညံၚ်ဂွံကော်လောဲဂှ် ဆိၚ်ဆတုဲ ကော်ကေတ်ညိ။
၁၀။ လမပ်မၞိဟ်တြုံမွဲပၠန်ကလိလောန်ကၠေံဒုဟ်ကာမေသု
ပလေဝ်ဒါန်လပါ်မၞိဟ်တြုံမွဲပၠန် ကလိလောန်ကၠေံဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံဂှ် ချူထ္ၜးကဵုတုဲသွက်ဂွံဝေၚ်ပါဲဒး မၞးတံဗှ်ရံၚ်စဵုကဵုအိုတ်ညိ။
- ပ္ဍဲလက်ထက်ကျာ်တြဲနာဲပိုဲဂေါတမဝွံ၊ အရှန်ဗြဴထေရဳခၟဳဗြဴမၞုံယၟု "ဣသိဒါသဳ" မွဲဂှ် တိတ်သ္ပခၟဳဗြဴ ပ္ဍဲသာသၞာကျာ်ပိုဲရ၊ ခၟဳဗြဴဗောဓိထေရဳမဒှ်ရဲသ္ကံဂှ် ပရူဒဒှ်ရဲဇကုဣသိဒါသဳတိတ်သ္ပခၟဳဗြဴသၟာန်ဇာန်တိုန်တုဲ လဴသှ်ထ္ၜးပၠိုဟ်ပၠးကဵုသာ်ဝွံရောၚ်၊ "ယွံရဲအဲဗောဓိထေရဳ ခၟဳဗြဴအရှိန်ဗြဴပြဲပြဲ" အဲဂှ် ပ္ဍဲဘဝဂမၠိုၚ်ကၠာကၠာတေံ လက်ထက်ကျာ်ဇရေၚ်ကျာ်ကၠာကၠာတေံ ကတဵုဒှ်မၞိဟ်တြုံဟေၚ်ရ၊ ဃောတန်တဴဒၟဴၚ်ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်တြုံ ပ္ဍဲဍုၚ်ကုသုမ− ဂှ် မပ္တံဒါနပါရမဳပြဲပြဲတံသၠုၚ်သၠုၚ် မဒှ်ဟိုတ်ဂွံတိတ်ဗၠးနူဒဒိုက်ဝဋ်သံသာဂှ် ရနုက်ဗပေၚ်ကၠုၚ်တုဲရ။
ဃောမစိုန်ဒှ်တဴတြုံပြဲပြဲ ပ္ဍဲကာလပါရမဳကြံၚ်ဍုဟ် ကြဴနူဘဝကၞောတ်အထောတ်လ္အိတ်ဘဝပ္ဍဲမရနုက်ကဵုထပှ်ဘဝဂှ် ကတဵုဒှ်သၟာဓမာတ်ထဝ် ကောန်တြုံဓမာတ်ထဝ်ရ၊ ပ္ဍဲဘဓမာတ်ထဝ်ဂှ်၊ ဟိုတ်နူပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံကဵုမိတ်သဟာဲရဲသ္ကံယုတ်ယုတ်မာမာ ပပ်ပပ်ပဳပဳဂှ်ရ− ပလီုပလာ်လုတ်မှာဒးကောန်ဗြဴညးတုဲ အာစိုပ်ဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံ ကၠောန်ခၞံဒးဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ် ညံၚ်ရဴလၟောဝ်ထေရ်အာနန်ကီုရ၊ ကလိလောန်ကၠေံဒုဟ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကံမတွံဂး "ပရဒါရိက" ပလီုပလာ်ကၠေံကောန်ဇာတ်သမ္ဘာညး မၞုံကဵုတၠ, ကောန်ဝုတ်ညးမၞုံကဵုတၠရောၚ်။
(၁) ဟိုတ်နူဒုဟ်ပလီုပလာ်လဝ်ကောန်ဇာတ်သမ္ဘာညးဂှ်ရ− ချိုတ်အာနူဘဝဂှ်တုဲ ဒးစိန်ဂၠက်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲနရက်ဂၠိုၚ်ကဵုသၞာံ ပယာံမလံရောၚ်။
(၂) ဗၠးနူနရက်ဂှ်တုဲ၊ ဟိုတ်ဝိပက်ပလီုကောန်ဇာတ်ညး ဒးအာကတဵုဒှ်ဗ္ၜေံကၟတ်မတ်ၜါလေဝ်ကၠက်, ဇိုၚ်တဲလေဝ်ခ္ဍဴလၟေန်အာရ၊ ဟိုတ်နူပရဒါရိကကံ ကေၚ်ခၞံလဝ်ဂှ်ရ− ဒးဒုၚ်ဂအးထောံထိုၚ်ဟဇာၜါမရောၚ်။
(၃) ချိုတ်အာနူဘဝဗ္ၜေံဂှ်တုဲ အာကတဵုဒှ်ဂၠဴကၟက်ပၠန်ရ၊ ဟိုတ်နူဒုဟ်ပလီုကောန်ဗြဴညးဂှ်ရ− ခြာဟွံလံ ဒးပ္တိတ်ဂအးထောံထိုၚ်ဟဇာၜါမပၠန်ရောၚ်။
(၄) ချိုတ်အာနူဘဝဂၠဴဂှ်တုဲ အာကတဵုဒှ်ကောန်ဍိက်ဗြဴပ္ဍဲ "ရးသန္ဓိဝါရ" ပၠန်ဂှ် တြုံလေဝ်ဟွံသေၚ် ဗြဴလေဝ်ဟွံသေၚ် ဒးဒှ် "နပုံခမၞုဲ" တၟေၚ်တဴဗွဲမလောန်ရောၚ်။
(၅) စုတိပြံၚ်အာနူဘဝဂှ်တုဲ ကတဵုဒှ်ကောန်ဝုတ်ညးတၠခတှ် ပ္ဍဲရးဍုၚ်ဂှ်ပၠန်ရ၊ ပ္ဍဲဘဝဝွံ ၜိုန်ရကလိဂွံဘဝမၞိဟ်ဗြဴဒးရးကီုလေဝ် ဒှ်ကောန်ဝုတ်ရဲဗၞိက်ကွဳ မၞုံကဵုခတှ်ဇၞော်ကွေံကွေံခတှ်ဂၠိုၚ်ကွေံကွေံရ၊ မိမတံဂှ် ဂွံပရေခတှ်လေဝ် သြန်ဟွံမွဲ, ဇက်ဂၠေံလဝ်ခတှ်လေဝ်ဂၠိုၚ် သွက်ဂွံပရေခတှ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်သမ္ဘာၜါတုဲ ကောန်ဝုတ်ဗၞိက်ကွဳ ဒှ်ဗြဴဍောတ်ရ၊ ဗြဴဇၞော် မၞုံကဵုသဳလဂှ် ညံၚ်ဂွံက္ဍုဟ်တြုံတၠသ္ၚိ ဗျဵုလအက်အကြာညးၜါ လဓဳကဵုမဂဳဇၞော် က္ဍုဟ်ညးသ္ကံရောၚ်။
(၆) စုတိအာနူဘဝဗြဴဍောတ် ဗြဴဆာပ်ခတှ်ညးတုဲ ကၠုၚ်ကတဵုဒှ်ကောန်ဝုတ်သေဋ္ဌဳပ္ဍဲဍုၚ်ဥဇ္ဇေနဳအဝန္တိရးလက်ထက်ကျာ်တြဲဂေါတမပိုဲဝွံရောၚ်၊ ကၠုၚ်ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ဒှ်ကောန်ဝုတ်သေဋ္ဌဳတုဲ ဂွံဒုၚ်ယၟု "ဣသိဒါသဳ" ရောၚ်၊ ကာလအာစိုပ်အဝဲဂှ် ပြေၚ်စဝိဝါဟမ္ၚဵုထပ်တဲကဵုကောန်သေဋ္ဌဳ ဍုၚ်သာကေတရောၚ်၊ "အဲဂှ် တြုံတၠသ္ၚိကဵုခါံသဳၝောံ ခါံသဳကၟက် ဒုၚ်သဇိုၚ်လွဳလွတ်ဗွဲမရှ်ေသှ်ရဴဂဴရ၊ ကောၝဲတြုံ, ဒေံဗြဴ, ဒေံတြုံ− တြုံတၠသ္ၚိအဲ ညာတ်အဲတုဲ ကဵုစၞစသုၚ်ပုၚ်သွ ကယျိုၚ်ကယျဝ်နာနာသာ်ရ၊ တြုံတၠသ္ၚိဂှ် အဲသ္ပယိုက်ဒိုက်လဝ် ညံၚ်ရဴဒေဝတဴသ္ၚိမွဲကီု သီုကဵုကၠောန်ၜိုတ်ဗစဖျုၚ်ဒုၚ်သဇိုၚ်ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴလၟိုန်ထာဝရရောၚ်၊ ၜိုန်ရ သ္ပဂုဏ်ယိုက်ဒိုက်တီဝတ်ဂလိုၚ်ဂှ်ကီုလေဝ် တြုံအဲ ဟွံသ္ဍိုက်ဆာန်အဲ က္ဍုဟ်အဲဗွဲမလောန်တုဲ ကလေၚ်ပလံၚ်ဖျဴဏာဇရေၚ်မိမအဲပၠန်ရောၚ်။
(၇) ကြဴဂှ်ပၠန်− အပါအဲကလေၚ်ကဵုစတြုံတၠဂြပ်မွဲပၠန်ရ။ တြုံဂှ်လေဝ် ပံၚ်ဖက်ကဵုအဲဂွံမွဲဂိတုဲတုဲ ထဍေၚ်ဗက်ထောံအဲပၠန်ရောၚ်။
(၈) ကြဴဂှ်ပၠန်− အပါအဲကဵုစတြုံတမၠၚ်လအာတ် ရဲဂရၚ် (လၟုဟ်ကော်ခဴစခါဒုတ်) ကဵုဏာသီုခရော်ခေါ်ပ္ၚါန် ဂရၚ်သီုကဵုယာတ်မှာ် (သၟာ်) အှ်အှ်အေတ်အေတ်ၚေတ်ၚေတ်ပသပသ ဂွံတုပ်ကဵုရဲဂရၚ်ရ၊ ဒှ်ကောန်ခအှ်ရဲတမၠၚ်လအာတ်တုဲ ပံၚ်ဖက်ညးသ္ကံဗၞတ်ဘာ်ဂိတုပၠန်ဂှ် တြုံအဲပြးနူအဲ ထောံကၠေံအဲပၠန်ရ၊ အဲမွဲဓဝ်ဟေၚ် ဒးဂရၚ်အာတ်စသုၚ်အကြာမုဟ်ဍုၚ်မုဟ်ကွာန် အကြာဂၠံၚ်ဍာန်တုဲ ပ္ဍဲကာလဂှ် ကတဵုဒှ်ဓဝ်သံဝေဂ ဖေက်ဂၟံက်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရ၊ ဟိုတ်နူအကုသဵုကံ ကေၚ်ခၞံကၠောန်လဝ်ပ္ဍဲကာမေသုမိစ္ဆာစာရဂှ်တုဲ ညးတၞဟ်က္ဍုဟ် တြုံအဲလေဝ်ထဍေၚ်ထောံရ၊ ချပ်ဂွံသတိဖေက်လကိုတ်တ္ၚဵု ကတဵုဒှ်ဓဝ်သံဝေဂတုဲ တိတ်သ္ပခၟဳဗြဴ ဘာစိုပ်ဒဒှ်အရှန်ဗြဴမပြဲပြဲရောၚ် အဴဂှ် ဣသိဒါသဳ လဴထ္ၜးပၠိုဟ်ပၠးကဵုခၟဳဗြဴဗောဓိထေရဳဂှ်ရောၚ်။ (ပရူခၟဳဗြဴဝွံ၊ ကၠုၚ်နူပါဠိစတ္တာလဳသနိပါတ်ထေရဳဂါထာ အဋ္ဌကထာထေရဳ အပဒါန်ဂှ်ရောၚ်)။
တၚ်စၟတ်။ ခၟဳဗြဴဣသိဒါသဳဝွံ− ဘဝမၞိဟ်တြုံဟွံကလေၚ်ဂွံတုဲ စဴအာနိဗ္ဗာန် နကဵုဘဝမၞိဟ်ဗြဴရ၊ ဟိုတ်နူပရဒါရိကကံ− ကၠောန်ခၞံလဝ်ပ္ဍဲဘဝကၠာတေံ ပလီုလဝ်ကောန်ဗြဴညးဂှ်တုဲ နရက်လေဝ်ဒး၊ ဗၠးနူဂှ် ကတဵုဒှ်ဗ္ၜေံ, ကတဵုဒှ်ဂၠဴ, ကတဵုဒှ်မၞိဟ်ပၠန်ရ၊ ၝောံကၟက်ဟွံမံက် ကော်ခဴစ ခမၞုဲ, တုဲဂှ်ပၠန် ဒှ်မၞိဟ်ဗြဴကောန်ညးတၠခတှ် ဝါတ်ဂါတ်ဒိုက်ဒိန်၊ တုဲဂှ် ကတဵုဒှ်ကောန်ဝုတ်သေဋ္ဌဳ တြုံက္ဍုဟ်, ဗက်ထောံ၊ တုဲဂှ် ကဵုစတြုံတၠဂြပ်မွဲပၠန် တြုံက္ဍုဟ်ဗက်ထောံ၊ တုဲဂှ်ပၠန် ကဵုစတြုံတမၠၚ်လအာတ် လံညိဍေံပြးအာနူဇကုပၠန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဣသိဒါသဳဝွံ၊ ကတဵုဒှ်ပ္ဍဲဘဝတိရစ္ဆာန်ဂှ် ၜါဘဝ, ကတဵုဒှ် နပုံခမၞုံဂှ်မွဲဘဝတုဲ ကတဵုဒှ်ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ် ဒးဒှ်မၞိဟ်ဗြဴဂှ် ၜါဘဝပၠန်ရောၚ်။
(ပ္ဍဲကဵုနေမိဇာတ်−ဇာတ်သၟိၚ်နာဲမိဂှ် မၞိဟ်ဗြဴဗြဴကလိလောန်လ္တူတြုံတြုံ ပလီုပလာ်တြုံတၠသ္ၚိညးတုဲ ဒးနရက်စိန်ဂၠက်ပေၚ်ဍတ်ဒၟံၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ဂှ် ဗှ်ရံၚ်ညိ)။
(၄) မုသာ်ဝါဒါ၊ နူ− ပွမဟီုဂလာန်ဟွံဍာံစၟတ်− ဆောတ်ယောၚ်မှာရာ။ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ၊ န်− သိက္ခာပိုဒ်− ဒှ်ဟိုတ်ဝေၚ်ပါဲ− ခိုဟ်ဆာဲဒးရး။ သမာဒိယာမိ၊ ပ္ဍံ− အဲဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်− ဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲအာလၟိုန်− ဗဗိုန်လဝ်ပ္ဍဲစိုတ်ရအဴ။ "ဝေၚ်ပါဲကၠေံနူပွမဟီုဂလာန်ဟွံဍာံစၟတ်, အရေဝ်ဆောတ်ယောၚ်, လာန်ပလဳသၠေံသၠန်, လီကသေက်တုဲ အဲဟီုဂလာန်ဍာံဍာံပြပြ အတိုၚ်မဒှ်စၟတ်ရောၚ်"
ဂလာန်ဟွံဍာ်စၟတ်မ္ဂးဂှ် လာန်ပလဳနကဵုပါၚ်တုဲ ဟီုပတိတ်မှ ဒှ်မုသာဝါဒဟွံသေၚ်ဏီ၊ ချူကှ်ေနကဵုလိက်ပတ်ကီု, ချဳကသဳထ္ၜးမပ္တံပၠးဇိုၚ်တဲအဝဲဇကုကီု, ဆၜိုတ်လီသၠေံသၠန်ဝဵုစၞာဲအိုတ်သီုဂှ် ဒှ်မုသာဝါဒဗွဲစၟတ်ရောၚ်၊ ဆဂးဂှ် ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်ညးတၞဟ်ညံၚ်ဂွံလီုလာ်စာ်ထောၚ်လေၚ်ဟုတ်အာ, လာန်ဂကူဂှ်ဟေၚ် ဒှ်ဟိုတ်ဏာဗစိုပ်ကဵုအပါယ်တုဲ ဒှ်အာကုသဵုဗွဲစၟတ်ရောၚ်။
ဟွံမိက်ကဵုဂြပ်ဇကုတုဲ လီလာန်ဂကူဂှ်ကီု (ဂြပ်နွံဖိုဟ် ဟီုဟွံမွဲ) ဓမက်ဝေၚ်ဂြိုၚ်သ္ပမိပ်တုဲ လီလာန်ဂကူဂှ်ကီု, ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်ညးတၞဟ် ဟွံကဵုလီုလာ်ပါ်ဒကးအာတုဲ ဒုဟ်ဇကုဇကုညံၚ်ဂွံဗၠး ဒးလီလာန်ဂကူဂှ်ကီု, ကောန်ဇာတ်ဇကု၊ ယဝ်ရအာဗဵုဝေၚ် မပ္တံသဘၚ်ပေါဲမ္ဂး− ဖေက်ဒှ်ဒုဟ်, ညာတ်ကေတ်ဒုဟ်တုဲ ညံၚ်ဟဂွံဒှ်ဒုဟ် ညံၚ်ဟဂွံဒှ်အာဗဵုဂှ် မပ္တံကဵုမိမအစံၚ်အ္စာဂမၠိုၚ် နွံပၟိက်ကဵုတသိုက်ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်တုဲ ဆေဝ်ဒဝ်ဗဒေါံကၠေံ သၠေံသၠန်လီလာန်ဂကူဂှ်ကီု မပ္တံမုသာမိမဂကူဂှ်ဂှ် ဒှ်ဒုဟ်တၟာလဵုဟွံသေၚ်, ဒှ်ဒုဟ်ဇၞော်စဵုကဵုဟီုရုံဂပ်ဟွံသေၚ်ရ။ ဆဂးဂှ် သိက္ခာပိုဒ်ဝွံ၊ လီုလာ်စာ်ထောၚ်အာမာန်ရောၚ်။
[လၚ်္ကာ] ဂလာန်မုသာ၊ ဝါစာဟွံဍာံ၊ ယဝ်ဟီုနကြိ၊ (ယဝ်ဟီုဗရု) စုတိနရက်၊ ဗၠးဗက်မွဲတန်၊ ဟီုပၠန်ဟွံကၠး− ၁၊ ၚေက်ဟွံတးသၟဟ်၊ ၂− ပါၚ်ဂှ်ပသ၊ ၃−ကာယကှ်ကြဳ၊ ၄−ဣိန်ရဳၚေက်လၟာ်၊ ၅−ရုပ်သာ်ဆောတ်ယောၚ်၊ ၆−ဟီုရောၚ်ဟွံတန်၊ ၇−ပါၚ်ပၠန်မ္ၚိုဟ်ကြံၚ်၊ ၈−စိုတ်ပြံၚ်အာဒၞာဲ၊ ၉−ဝေၚ်ပါဲပၠန်ဂှ် သဒှ်ဖဵုရောၚ်။
သွက်ဂွံတီအဓိပ္ပါဲ မၞိဟ်ဟီုဂလာန်မုသာလာန်ပလဳဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ကၠာကၠာတေံဂှ် ဟီုလဝ်ဖါအောန်ဒးဒုၚ်ဒုဟ် ဒ္စိတ်သာ်ဝွံတုဲ ဒုဟ်ဖါဂၠိုၚ်ဂှ် ရိုဟ်ဟွံမာန် ကေတ်ဏာကဵုဋ္ဌာန်နရက်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဒုဟ် အတိုၚ်မစၞောန်ထ္ၜးလဝ်ဗွဲလၟေၚ်လၚ်္ကာဂှ်−
၁ ပ္ဍဲဘဝလၟုဟ် ဟီုအရေဝ်ဟွံကၠးဖ္ဍး ဟွံစိုပ်ဒတုဲ ပါၚ်ဇြိုၚ်လောန်ကီု။
၂ ၚေက်ဟွံတပ်တး ဟွံညဳသၟဟ်န်တ္ၚံက်တ္ၚေဲဂါဲဝါဒၟံၚ်ကီု။
၃ သၟန်ပါၚ်ပသပသောန်ပသအုဲကီု။
၄ ဖျုန်စၞာံကာယဇကုကှ်ကြဳဖျိုဟ်ဖျေဝ် ဟွံမွဲကဵုကလိတ်ကလောတ်ကီု။
၅ ဣိန်ရဳဂမၠိုၚ် မပ္တံမတ်ကတောဝ်ဟွံသ္အးဇ္ၚးဟွံတၟးတၟောန် ဍံက်စောန်ၚေက်ပေတ်ကၠိခန်ကၠိခဍက်ဒၟံၚ်ကီု။
၆ ရုပ်သာ်ဗီုပြၚ်ဇကုဇကုဂှ် ပရေံဟိန်ဗိန်ဆောဝ်ယောၚ်ပၠန်ဂတးဒၟံၚ်ကီု။
၇ ပ္ဍဲအရာမဟီုဂလာန်ဂှ် ဂလာန်ဇကုဟွံတန်တဴပ္ဍဲညးတၞဟ်, အသံအာဏာဟွံမွဲတုဲ ညးတၞဟ်ဟွံပ္တေဟ်အရေဝ်ဇကုကီု။
၈ လဟီုလဂးဒလဵုခၞံၚ်၊ ပါၚ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ် ရုန်မဵုစဵုကဵုသကေတ်ကတောဝ်သရက်ကတောဝ်ညးတၞဟ်ကီု။
၉ စိုတ်ဟွံတန်ကြန်တေဝ်ကြေဝ် စိုတ်ဟွံညိၚ်ဝတ်ချဳကသဳကလှ်လဖှ်ကီု၊ မပ္တံဒုဟ်ဂမၠိုၚ်ဝွံ ကလိဂွံတုဲ မၞိဟ်ဟီုဂလာန်မုသာဂှ် ပ္ဍဲအရာကိစ္စလဵုမွဲ− ဟိုတ်ညးဟဂွံပ္တေဟ် ဖျေံစိုတ်ဂှ်ရ၊ ဒှ်ဇၞော်ညးဟွံမာန်ရောၚ်။
ဒုဟ်တၞံတံမူလ။ ဒုဟ်ဂမၠိုၚ် အတိုၚ်မစၞောန်ထ္ၜးကၠုၚ်တုဲဝွံ၊ ဗွဲအစောံဒုဟ်မသှ်ေၜက်ဝိပက်ဗက် ဝဲဗက် ဒးဒုၚ်စသိုၚ်ဖဵုအကုသဵုကံဇကု မကၠောန်ခၞံလဝ်ကၠာကၠာတေံဂှ်ရ၊ ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဘဝကတဵုဒှ်ဘဝမၞိဟ်ဂှ်လေဝ် ကလိဂွံဒုဟ်ဒဏ်ကလိဂွံဖဵုဍေံ မပ္တံဟီုအရေဝ်ဟွံကၠးဖ္ဍး ၚေက်ဟွံတပ်တးရောၚ်။ ဂလာန်မုသာလ္ၚဵုဂှ် ဒှ်ဒုဟ်ဇၞော်လောန်တုဲ စဵုကဵုစိုပ်နရက်မာန်ဂှ် တံၚ်ဓဇက်ဖျေံဏာရ၊ ပ္ဍဲအရာဒေဝဒတ်ပါ်ဒကးသၚ်ဂှ် ဟီုဂလာန်မုသာတုဲ သၚ်တံ မဒးပါ်ဒကာအာၜါလွးအိုတ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်နူကံ မုသာဂှ်ဟေၚ် ဒေဝဒတ်မဒးအာစိုပ်နရက်အဝိက်တုဲ ဂလာန်မုသာထေက်ကဵုကေတ်ဏာအပါဲဂှ် လ္ပဟီုအိုတ်ညိ။
၁၁။ စေတိယဇာတ်နိပါတ်အဋ္ဌကပရူသၟိၚ်စေတိယ
ပလေဝ်ဒါန်- ပ္ဍဲတံကဝ်အပိုၚ်အခြာသကုတ်ကိုပ်ကၠာဝွံ၊ ကဝ်ကိုပ်ကၠာဝွံဟေၚ် သၟိၚ်စေတိယမၞုံယၟု "ဥပဝရ" ဂှ် ပသၟိၚ်ပကၚ်ရၚ်ဍုၚ်စေတိယရ၊ မုသာသၟိၚ်စေတိယဂှ် ပ္ဍဲဂၠးအာကာသမဗုသ္အးတၟးဇြုၚ်ကေဝ်ဒၟံၚ်တေံဂှ် တုပ်သၟဟ်ညံၚ်ရဴဂၠံမတ်ဗြဲ မလမ္စံက်ဍာပ်ဍေန်အာကီု၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ကာလဂှ် ဒှ်အခိၚ်ကာလဂလာန်သစ္စမတန်တဴဒၟံၚ် အလုံမွဲဂၠးတိကဝ်ကီုရ၊ အခိၚ်ဂလာန်သစ္စမတန်တဴဗိုန်ဂၠိဂှ်လေဝ် ဂလာန်မုသာကတဵုဒှ်ပြာကတ်တိုန် ဗွဲကိုပ်ကၠာအိုတ်တုဲ သီုကဵုမယုတ်မာပပ်ပဳ ဟဳဇွောဝ်ကၠုၚ် စဵုကဵုလၟုဟ် မၞုံပြာကတ်ဒၟံၚ်ဖိုဟ်ရောၚ်။
ခေတ်သၟိၚ်စေတိယဂှ် ဒှ်ခေတ်ဓဝ်သစ္စဗိုန် ဆၜိုတ်မၞိဟ်မွဲကီု ဟီုဂလာန်မုသာဟွံမွဲဏီတုဲ သၟိၚ်ဂှ်ဟေၚ် ဟီုဂလာန်မုသာကၠာတဲအိုတ်ရ၊ ဗၞတ်ဟီုဒးဂလာန်မုသာဂှ် ညံၚ်ရဴအကးမလမ္စံက်ဍံက်စောန်ကၠိဓဝါန် ဂြိၚ်ဗာန်အာ မတ်ဗြဲဗာန်အာကီုရ။ အခိၚ်ဟီုဂလာန်ဍာံစၟတ်အလုံမွဲကဝ်ဂှ် တုပ်သၟဟ်ညံၚ်ရဴ အာကာသမဗုသ္အးတၟးတၟောန်ကီုရ၊ ဂလာန်မုသာဟီုဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဗီုလဵုရော ဟီုဂှ်လေဝ် ညးမွဲဟွံတီရ။ သၟိၚ်ဂှ်လေဝ် သၟိၚ်တဲဍိုန် သၟိၚ်သာမညဟွံသေၚ်၊ သၟိၚ်ဍိုက်ပေၚ်ကဵုဣဒ္ဓိအာနုဘဴပန်သာ်မတွံဂး−
(၁) ကလာၚ်အာကၠုၚ်လတူအာကာသမာန်ကီု။
(၂) ကောန်ဒေဝတဴတြုံပန် မဒးမၚ်မွဲ ဒှ်ပၟၚ်ပၟဲဇကုလၟိုန်ကီု။
(၃) သၟူအမြာဲကြတ်စၠန်မောဝ်ဇောဝ်ပ္ဍးတၟာဲမောဝ်တိတ်နူဇကုကီု။
(၄) သၟူအမြာဲဒကှ်ဥပ္ပဵု မောဝ်ဇောဝ်ပ္ဍ:တၟာဲမောဝ်တိတ်နူသၟန်ပါၚ်ကီုရောၚ်၊ သၟိၚ်စေတိယဝွံ၊ မၞုံကဵုဣဒ္ဓိအာနုဘဴလောန်ကာဲဗွဲမလောန် ဍိုက်ပေၚ်ကဵုမ္ၚဵုကျာ်သြဳဗွဲမလောန်တုဲ မၚ်မွဲဓဝ်သၟိၚ်စှ်ပြကာ မသၟဟ်ကဵုဒေသနာကျာ်ရောၚ်။ ဆဂးဂှ်− ဟိုတ်နူဂလာန်မုသာဟီုဒးအာ သ္ပပြာကတ်ကဵုညးတၞဟ်ဂှ်ရ− ဗွဲကြဴ အာစိုပ်ဒဒိုက်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်တုဲ စဵုကဵုတိမၚိတ်ဖျေံဏာရောၚ်။
သၟိၚ်ဝွံ ပ္ဍဲကာလကတ်ကွတ်ပညာပ္ဍဲဍုၚ်တက္ကသဵုတေံဂှ် သ္ဂောံဒှ်လဝ်ရဲမိတ်သဟာဲသ္ဍိုက်ဆာန်ကဵု "ကောရကလမ္ဗ" မဒှ်ဒေံဗၞးပြောဟိတ်ဂှ်ရ၊ သၟိၚ်ကဵုဗၞးကောရကလမ္ဗဂှ် ဒှ်ရဲသ္ဍိုက်ဆာန် ကေုာံ ရေၚ်သ္ကံရ။ "ယဝ်ရအဲဒှ်သၟိၚ်ဨကရာဇ်မ္ဂး− ကောရကလမ္ဗ−ဟေၚ် အဲပတိုန်ကဵုဒၞာဲအတဵုပြောဟိတ်ရောၚ်" ဂလာန်သာ်ဝွံ− ဒုၚ်လဝ်ကံပါၚ် ဟီုဂးလဝ်ကဵုမိတ်သဟာဲဇကုရ၊ ဆဂးဂှ် ဗွဲကြဴကာလဒှ်သၟိၚ်ဨကရာဇ်ဂှ် နူအဝဵုအာဏာပြောဟိတ်တြေံ ဖျေံကၠေံဟွံမာန်ရ၊ ပြောဟိတ်တြေံဂှ် အဝဵုအာဏာဇကု ပအပ်ကဵုကောန်တြုံတုဲ တိတ်သ္ပခၟဳဣသိ ပ္ဍဲဂြိုပ်ရောၚ်၊ ပြောဟိတ်တြေံကဵုဗၞးကောရကလမ္ဗဂှ်လေဝ် ကောကဵုဒေံအရၚ်ရ။
ကောရကလမ္ဗဂှ်− ဟိုတ်ဟကလိဂွံဒၞာဲအတဵုပြောဟိတ်ဂှ်ရ၊ ဒက်ဝဲသတဲကြုတ် (ဒက်ဝဲသၠဲကြုတ်) ကဵုပြောဟိတ်တြေံ မဒှ်ကောဇကုအရၚ်ဂှ်ရ။ ဓမ္မတာအခိုက်ပဝေဏဳဗၞးတံဂှ်လေဝ် အဝဵုအာဏာပြောဟိတ်ဂှ် မၞုံပ္ဍဲတဲကောဇၞော်ဟေၚ်ဏီရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဗၞတ်ကောဇၞော်ဟွံကဵုအခေါၚ်ဏီမ္ဂး− သၠာဲပြံၚ်အဝဵုအာဏာအနိၚ်အတက်ဟွံဂွံရောၚ်၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− သွက်ဒၞာဲအဝဵုပြောဟိတ်ဂှ် ဨကရာဇ်ကဵုဗၞးကောရကလမ္ဗ (ရဲမိတ်သဟာဲဇွာသ္ဍိုက်ဆာန်) ညးၜါဂှ် ဒှ်အဝါတ်အဂါတ်ကွေံကွေံရောၚ်၊ ဒးဂဗဆဵုအဝါတ်အဂါတ်အိုတ်ဍာ်ရ။ ဆဂးဂှ် ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲဂှ် သွက်ဂွံဂွံဒၞာဲပြောဟိတ် ပ္တိတ်ကသပ်ချပ်ကၠောန်ကေတ် ဗစာရဏာဗစာရနၚ် ဂွံကသပ်သာ်ဝွံတုဲ ဨကရာဇ်ဂှ် ဟီုကဵုရဲဇွာဇကု အတိုၚ်သၟဝ်တေံရောၚ်။
'ဨကရာဇ်။ ယွံ− ကောရကလမ္ဗ---အကွက်ဋ္ဌနန္တရအဝဵုအာဏာဂှ် လ္ပဒှ်စံၚ်တူညိ။ အဒေါဝ်ပရိသာတ်ဂှ် အလဵုဇကုအဲ, အဲဟီုဂလာန်မုသာ "ဗှ်ေဂှ်ဇၞော်, ကောဗှ်ေဂှ်ဍောတ်" အဲဟီုလာန်န်တွဵုရ။ ဟီုဗီုဏံမှ ဗှ်ေဂှ်ဇၞော်တုဲ မၞုံကဵုအခေါၚ်ကလိဂွံအဝဵုရောၚ်။
ကောရကလမ္ဗ။ ယွံမရာဇ်---ကသပ်ဝွံ ခိုဟ်ဒၟံၚ်ကီုရ၊ ဆဂးဂှ် ကောအဲဂှ်ဒှ်ညးမဇၞော်ကဵုဣဒ္ဓိရောၚ်။ လၟုဟ်ဟီုဂလာန်မုသာတိတ်, ဣဒ္ဓိမရာဇ်ၜိုန်ရဟွံကၠေံဗဒန်ကီုလေဝ် ညံၚ်ရဴမကၠေံဗဒန်အာဂှ် ကောအဲသ္ပဏောၚ်။ ပ္ဍဲကာလဂှ် ဂလာန်မုသာမရာဇ်ဟွံတန်ကြန်တုဲ အရေဝ်သၠာဲပြံၚ်အာတိဟ် ဟွံမွဲကဵုဖဵုရ။ (အရေဝ်ဂမၠိုၚ်ဝွံတုန်− ဗွဲကြဴယဝ်ရဒှ်မ္ဂး− စိုတ်သၟိၚ်ညံၚ်ဟဂွံလီုလာ်အာဂှ် ဒှ်အရေဝ်ဟီုဒုၚ်လဝ်တုဲ အရေဝ်မကဵုသတိဇြိုဟ်ဇြိုဟ်နက်နက် ဒက်ဗဗိုန်လဝ်ရောၚ်)။
ဨကရာဇ်။ ယွံ- ကော်ရကလမဗ္ဗ---အဲဟီုဂလာန်လှာဲပြံၚ်ထောံဗီုဗှ်ေဏောၚ်ဂှ် လ္ပထေၚ်ညိ၊ ဂလာန်မုသာအဲမဟီုဗိုန်ဗိုန်ဂှ် အဲဟီုတွဵုရ။
ကောရကလမ္ဗ −−− ကာလလဵုမွဲမဟီုဂှ်ရော။
ဨကရာဇ် −−− နူတ္ၚဲဝွံ ဂတတေံ ပ္ဍဲတ္ၚဲမရနုက်ကဵုထပှ်ဂှ် အဲဟီုဏာဏောၚ်။
ဨကရာဇ်ကဵုကောရကလမ္ဗ မဟီုဂးကေုာံရေၚ်သ္ကံ သၟာန်သှ်ကေုံရေၚ်သ္ကံမြဴသာ်ဝွံ၊ ဗျဳဗျာပ်လလေၚ်တြး ပြးကၠောံအာအလုံဍုၚ်မွဲရ၊ ကာလဂှ်တုန်− ဒှ်ကာလအခိၚ်ဂလာန်သစ္စမတန်တဴဗွဲတၟေၚ်တုဲ ဟွံကေၚ်မိၚ်ဂလာန်မုသာမွဲလှ်ေဏီရ။ "ဂလာန်မုသာဨကရာဇ်မဟီုဂှ် ဗီုလဵု, သာ်လဵုကွေံရော, လမ္စံဟာ, ဗကေတ်ဟာ" ဒှ်တံ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်တံ ချပ်ဗစာရဏာသာ်သဏ္ဌာန်ထ္ၜောံကလၚ်ဇကုမုသာဂှ်ရ၊ ပရိုၚ်သဇိုၚ်ဂလာန်မုသာမဇၞော်တၟာဂှ်ဂှ် ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်တံ မိက်ဂွံကလၚ်ပၚ်မှိၚ် မိက်ဂွံဆဵု မိက်ဂွံဗဵုသ္ၚဳစၟဳမၚ်ဒၟံၚ်ပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲ ညးလ္ၚဵုရပ်ဂွံဇံၚ်ဂတဵုခုၚ်ဂဇံ ပၠံၚ်တိတ်အာဒၞာဲဨကရာဇ် မဟီုဂလာန်မုဟာ လးပြေၚ်စွံလဝ်ဒၞာဲဒၟံၚ်အိုတ်ရောၚ်။
ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်ဂမၠိုၚ် ပၠံၚ်တိတ်ကေတ်ဒၞာဲကလၚ်ဂလာန်မုသာဨကရာဇ်ဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုသဘၚ်ဇၞော်မွဲရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲမရနုက်ကဵုထပှ် အတိုၚ်ဨကရာဇ်မဆိၚ်ဖါတ်လဝ်ဂှ် နူအခိၚ်ပြဟ်ပြဟ်ဟေၚ် ပရိသာတ်ဂမၠိုၚ် ဂၠောဲဇက်တိတ်အာပေၚ်ဍာတ်ၜေတ်ဂရေတ်ဒၟံၚ်အိုတ်ရ။ (ဒၞာဲဟီုဂလာန်မုသာဂှ် ပ္ဍဲဝၚ်နန်သၟိၚ်ဝွံရောၚ်) ပရိသာတ်မပေၚ်ကၟိုဟ်ဒၟံၚ်သာ်ဂှ်ဟွံကဏီ၊ ဨကရာဇ်ကဵုဗၞးကောရကလမ္ဗ မွဲဟာန် ကေုာံ တွဵဝါရဗော်သွးရဲသ္ကံလေဝ် စိုပ်ကၠုၚ်ပေၚ်ဍတ်ဒၟံၚ်တုဲ ဃောဂှ်ပၠန် ဣသိပြောဟိတ်တြေံ ကလာၚ်ကၠုၚ်နူဍာ်အာကာသ နကဵုဂၠံၚ်တြဴၛာန်အဘိညာန် စိုပ်ကောံသၟဟ်မွဲစွံဖအိုတ်ရောၚ်။ ပ္ဍဲကာလဂှ် ဂလာန်မြဴသာ်ဝွံ ဣသိဟီုကဵုဨကရာဇ်ရ။
ဣသိ။ ယွံမရာဇ် --- ဍောတ်ဂှ်ဇၞော်, ဇၞော်ဂှ်ဍောတ်၊ ဟီုဂလာန်မုသာဟီုဂှ် ဍာံကွေံဟာ။
ဨကရာဇ်။ ယွံ− ဍာံပြဒၟံၚ်ရဣသိ။
ဣသိ။ ယွံမရာဇ်−−−မုသာဝါဒမ္ဂးဂှ် ဒှ်ဒုဟ်ဇၞော်တဴဗွဲမလောန်ရ။ ဆၜိုတ်ပလီုပလာ်ကၠေံဂုဏ် မၞုံဒၟံၚ်ဂှ် ဟွံကဏီ၊ ပလံၚ်ဖျေံဗစိုပ်ဏာကဵုအပါယ်လေဝ်မာန်ဏီ၊ မၞိဟ်ဟီုဂလာန်မုသာဝါဒမ္ဂးဂှ် ဒှ်မၞိဟ်အာစိုပ်ပလီုပလာ်ဂစိုတ်ကၠေံ ဓဝ်ဇကုဇကု မဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲလဝ်ဂှ်ရ၊ မၞိဟ်ပလီုပလာ်ဂစိုတ်ကၠေံဓဝ်ဇကုဇကု မဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲလဝ်ဂှ် ဒှ်မၞိဟ်ဂစိုတ်ကၠေံ ဇကုဇကုလေဝ် မ္ဂးယၟုရ၊ မၞိဟ်ဟီုဂလာန်မုသာဂှ် ဒေဝတဴပၟၚ်ဇကုဂမၠိုၚ်လေဝ် ဟွံမိက်မၚ်မွဲဇကုအိုတ်ရ။ သၟူအမြာဲပသပသောန်ဂမၠိုၚ်လေဝ် တိတ်ကၠုၚ်နူပါၚ်ဇကုရ၊ အဝဵုအာဏာ ဋ္ဌာနန္တရလေဝ် စှ်ေအာလသောဝ်စှ်ေအာဒှ်ဂွံဒၟံၚ်မရာဇ်။ (မိၚ်ဂလာန်ဂှ်တုဲ ဨကရာဇ် ဖေက်တိုန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကလေၚ်ရံၚ်ဗၞးကောရကလမ္ဗ မဒှ်ရဲဇွာညးတေံတုဲ "ဗီုလဵုကွေံ ရော, နပွမသၟာန်ဇာန်မြဴသာ်ဝွံ ကလေၚ်ရံၚ်ဒၟံၚ်ရောၚ်)။
ကောရလမ္ဗ။ ယွံမရာဇ်−−−နူတံတဲကၠာတေံဟေၚ် ဟီုဗီုဏံဏူဂှ် ဟီုဒုၚ်လဝ်အရေဝ်၃တုဲ ဂရၚ်ပတီလ္ၚောဝ်ပတီလဝ်ဟွံသေၚ်ဟာ။
ဨကရာဇ်။ (ဂံၚ်သကာကၠုၚ်ညိညတုဲ ဟီုကဵုဣသိပြောဟိတ်ဂှ်)
ယွံတၠရသိ−−−ဣသိဂှ် ဍောတ်, ကောရကလမ္ဗဂှ်ဇၞော်ရောၚ်။ မုသာ်ဝွံတုန်− ဒှ်မုသာပ္ဍဲတံကဝ်ကၠာတဲအိုတ်ရ၊ မၞိဟ်ပရိသာတ် ကၠုၚ်ကလၚ်ဂလာန်မုသာတံဂှ်လေဝ် ဗဵုကျောဝ်ဒၟံၚ်ညံၚ်ရဴသဘၚ်ပေါဲဇၞော်မွဲကီုရ။ ချိုန်ခဏ မဟီုတိုန်ဂလာန်မုသာအဃောဂှ်ဟေၚ် ကျောဝ်တဴပၟၚ်ပၟဲပန်မ မၚ်မွဲလဝ်သၟိၚ်ဂှ် ထောံဒတုံဖျေံသၞာ်တုဲ ကၠေံဗဒန်အာအိုတ်ရ။ သၟူအမြာဲဒကှ်ဥပ္ပဵုနူသၟန်ပါၚ်သၟိၚ်ဂှ် ကၠေံဗဒန်အာတုဲ သၟူအမြာဲခၟာဲစာၚ်အုဲအုဲအိုၚ်အိုၚ်ပသပသ တိတ်ကၠုၚ်ရ၊ သၟူအမြာဲကြက်စၠန်မောဝ်ဇောဝ်ဒၟံၚ်အလုံဇကုမွဲဂှ်လေဝ် ကၠေံဗဒန်အိုတ်အာတုဲ သၟူအသုဘတြဴဇၞော်ပသအုဲဂှ် မံၚ်ဂတဝ်ကတဵုဒှ်တိုန်ရ၊ ကလာၚ်အာကၠုၚ်လတူအကးဟွံမာန်တုဲ ဒတုံစှ်ေပ္ဍဲတိရ၊ ဣဒ္ဓိအာနုဘဴဇၞော်ပန် ကၠေံဗဒန်အာအဃောဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် ဣသိဆာန်ဍူဗွဲမလောန်တုဲ ဂလာန်မြဴသာ်ဝွံ − ကလေၚ်ဟီုကဵုသၟိၚ်ပၠန်ရောၚ်။
ဣသိ။ (နကဵုမုက်မတ်မၞုံကဵုဓဝ်ဇြဟာန်ဆာန်ဍူဂှ်) ယွံမရာဇ်−−−လ္ပဟီုဂလာန်မုသာ်ညိ၊ ယဝ်ရပလေဝ်ထောံဍာံဍာံ သ္ဂောံဟီုမ္ဂး− ဣဒ္ဓိအာနုဘဴအတိုၚ်ပကတိကလိဂွံမာန်ဏီရ၊ ဟီုတိုန်နကဵုဂဝိၚ် ဂွိၚ်ဆာန်ဍူသၟိၚ်ရောၚ်။
ဨကရာဇ်။ "ဣသိတံသၠေံသၠန်ဝဵုစၞာဲအဲ နကဵုဣဒ္ဓိအိုတ်ရသွံ၊ အဲဂှ် မၞိဟ်ကလေၚ်ဆုတ်ဟွံသေၚ်။ ဣသိဂှ်ဍောတ်, ကော်ရကလမ္ဗဂှ်ဇၞော်ဏောၚ်" ဂှ် ကလေၚ်ဟီုဂလာန် မုသာအလန်မရနုက်ကဵုၜါဝါပၠန်ရောၚ်။ (ဟိုတ်နူဟီုဂလာန်မုသာပ္ဍဲအလန်ဒုတိယဂှ်ရ၊ ဇိုၚ်ၜါဒိုဟ် လုပ်အာတိ စဵုကဵုစိုပ်မတ်စိၚ်တုဲ တိ, စ− ၚိတ်ဖျေံရ)
ဣသိ။ ယွံမရာဇ် −−− လ္ပဟီုဂလာန်မုသာညိ၊ ယဝ်ရဟီုဂလာန်မုသာမ္ဂး− ဗြဲကျာဂမၠိုၚ်လေဝ် ဟွံဓဝ်ယာ၊ သတ္တံလေဝ် ကတဵုဒှ်ဒဒိုက်အိုတ်ရ၊ ဟီုဍာံဍာံတပ်တပ်ညိ။ ညးဂှ်ဇၞော်ရော,
ဨကရာဇ်။ နကဵုသဘဴဂလာန်မ္ဂး "နန်အဲအဲမံၚ် ဟွံခိုၚ်ဆံၚ်ဍေံ" ဂးတုဲ တၠအဲဂှ်ဍောတ်, ကောရကလမ္ဗဂှ်ဇၞော်။ (ပ္ဍဲကာလမဟီုဂလာန်မုသာ အလန်တတိယဝွံ၊ တိၚိတ် ဖျေံဏာစဵုကဵုစိုပ်က္ၜံၚ်ရောၚ်)။
ဣသိ။ ယွံမရာဇ်−−−မၞိဟ်ဟီုဂလာန်မုသာဂှ် တုပ်သၟဟ်ညံၚ်ရဴဇြုံမၞုံကဵုလတာ်ၜါဂွါ်ကီုရ။ ယဝ်ရပလေဝ်ဟီုဍာံဍာံမ္ဂး− ကလေၚ်ဒှ်အတိုၚ်ပကတိမာန်ဏီရ၊ ဟီုဍာံဍာံစံ၊ ညးဂှ်ဇၞော်ရော။
'ဨကရာဇ်။ နကဵုသဘဴဂလာန်မ္ဂး "ဂၠုၚ်အဲအဲဒုန်− ကုန်ဒဵုစိုပ်စိုပ်" ဂးတုဲ တၠအဲဂှ်ဍောတ်, ကောရကလမ္ဗဂှ်ဇၞော်။ (ပ္ဍဲကာလမဟီုဂလာန်မုသာအလန်စတုတ္ထဝွံ၊ တိၚိတ်ဖျေံဏာစဵုကဵုစိုပ်ဂၞိၚ်ရောၚ်)။
ဣသိ။ယွံမရာဇ်−−−မၞိဟ်ဟီုဂလာန်မုသာဂှ် ပ္ဍဲဘဝမဒးအာကတဵုဒှ်အရေဝ် ညံၚ်ဂွံစိုပ်ဒတုဲကၠးဖ္ဍးဟီုဟွံမာန်, ပါၚ်ဇြိုၚ်ဒှ်ညးခအကမၠဴဏောၚ်၊ ဟီုဍာံဍာံစံ၊ ပၞောဝ်ကဵုပိုဲညးၜါ− ညးဂှ်ဇၞော်ရော,
ဨကရာဇ်။ နကဵုသဘဴဂလာန်မ္ဂး "ချေံအဲအဲဗဂန်−ဍုၚ်ပြန်စိုပ်စိုပ်" ဂးတုဲ တၠအဲဂှ်ဍောတ်, ကောရကလမ္ဗဂှ်ဇၞော်ဏောၚ် ကလေၚ်ဟီုပၠန်ရ။ (ပ္ဍဲကာလမဟီုဂလာန်မုသာအလန်ပဥ္စမဝွံ၊ တိၚိတ်ဖျေံဏာစဵုကဵုစိုပ်လိုတ်ရောၚ်)။
ဣသိ။ ယွံမရာဇ်−−−မၞိဟ်ဟီုဂလာန်မုသာတံဂှ် ပ္ဍဲဘဝမဒးအာကတဵုဒှ်ကောန်တြုံရတ် ဟဂွံပြာကတ် ဟွံကလိဂွံတုဲ ဂွံကောန်ဗြဴကောန်ဝုတ်သၟးရ၊ ယဝ်ရဟီုဍာံဍာံမ္ဂး− ကလေၚ်ဒှ်အတိုၚ်ပကတိတြေံမာန်ဏီရ၊ ဟီုဍာံဍာံညိ၊ ညးဂှ်ဇၞော်ကွေံရော,
ဨကရာဇ်။ နကဵုသဘဴဂလာန်မ္ဂး "မူသာ်ဟွံတၟေၚ်−ကၞေၚ်ဒကးလိုက်" ဂးတုဲ တၠအဲဂှ်ဍောတ်, ကောရကလမ္ဗဂှ် ဇၞော်ဏောၚ် ကလေၚ်ဟီုပၠန်ရ။ (ပ္ဍဲကာလမဟီုဂလာန်မုသာအလန်ဆဋ္ဌမဝွံ၊ တိၚိတ်ဖျေံဏာစဵုကဵုစိုပ်ကဵုစိုပ်ကမၠံၚ်ဖျုန်တှ်ရောၚ်)။
ဣသိ။ ယွံမရာဇ်−−−မၞိဟ်ဟီုဂလာန်မုသာတံဂှ် ပ္ဍဲဘဝမဒးအာကတဵုဒှ်၊ ၜိုန်ရကလိဂွံကောန်ဇာတ်ကီုလေဝ် ကောန်ဇာတ်တံဂှ် ဟွံတီဂုဏ်မိမတုဲ ပြံၚ်ဒဴလလဴဇိုၚ် ဗလေတ်ပါဲထောံပ္ဍဲဋ္ဌာန်တၞဟ်သ္အာၚ်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ရဟီုဍာံဍာံမ္ဂး− ကလေၚ်ဒှ်အတိုၚ်ပကတိတြေံမာန်ဏီရ၊ ဟီုဍာံဍာံညိ၊ ညးဂှ်ဇၞော်ကွေံရော,
ဨကရာဇ်။ နကဵုသဘဴဂလာန်မ္ဂး "လ္တူနူသဂါတ္ၚဲ− ဗ္တံဂၠုဟွံမွဲပုဟ်" ဂးတုဲ တၠရသိဂှ်ဍောတ်, ကောရကလမ္ဗဂှ်ဇၞော်ဏောၚ် ကလေၚ်ဟီုပၠန်ရ။ (ပ္ဍဲကာလမဟီုဂလာန်မုသာအလန်သတ္တမ− မရနုက်ကဵုထပှ်ဝါဝွံ၊ သၟူယတ်လ္ၚပၟတ်နူနရက်အဝိက်တေံဂဵုဍာဲတိုန်တုဲ တိၚိတ်ဖျေံဏာစဵုကဵုစိုပ် အဝိစိနရက်အဝိက်တေံရောၚ်)။
တၚ်စၟတ်သမ္တီဝတ္ထု။ ပ္ဍဲဝတ္ထုပရူသၟိၚ်စေတိယဝွံ၊ ဒုဟ်မုသာဝါဒဂှ် လောန်လောန်ကာဲကာဲ ဒုဟ်ဇၞော်ကွေံရောၚ်− ရဴသာ်တွံ စၟတ်သမ္တီဒှ်ဂွံအိုတ်ရ၊ ဟွံလောန်ဟွံဇၞော်ကွေံကွေံရ။ ဆဂးဂှ် အခိၚ်အခါသၟိၚ်စေတိယ မဟီုဂလာန်မုသာဂှ် ညးမွဲကီုလေဝ် ဟီုဂလာန်မုသာဟွံမွဲဏီရ၊ ညးဟီုဂလာန်ထၟုန်တၠန်မွဲဍောတ်ဟွံမွဲဏီရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဒှ်အခိၚ်ဟီုဂလာန်သစ္စတန်တဴအလုံညးဖအိုတ်ရောၚ်၊ ယဝ်ရဟီုဂလာန်ဥပမာမ္ဂး− ပ္ဍဲတဲမကၠိခ္ဍက်ၚေက်လှိုက်ဒၟံၚ်ဂှ်၊ ၜိုန်ရလုက်ဒးလံက်စုတ်ဂြိၚ်ကီုလေဝ် မူသာ်ဍေံဟွံတၟေၚ်ရ၊ မူဟိုတ်ရော, ဟိုတ်နူတဲလှိုက်ဒၟံၚ်ရောၚ်၊ ပ္ဍဲယာတ်မဇြုၚ်ဂွုဗုသ္အးတံဂှ်တုန်− ယဝ်ရဍံက်စောန်အာနကဵုခၞိက်မၠိုက်ဟန်ဗန်ဂြိၚ်ညိညမ္ဂး− ညံၚ်ရဴသာ်လမ္စံက် ဍံက်စောန်ကၠိခန်အာကီုရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်လက်ထက်သၟိၚ်စေတိယဂှ် ဒှ်အခိၚ်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် မၚ်မွဲလဝ်ဂလာန်မုသာ ဗိုန်ဗတ်ပ္ဍဲသစ္စဝါစာတုဲ၊ ဟိုတ်နူဟီုဒးဂလာန်မုသာအလန်ကိုပ်ကၠာအိုတ်ဂှ်ရ− ဒှ်ဒုဟ်ဇၞော်လောန်ရောၚ်။
ပ္ဍဲလက်ထက်သၟိၚ်စေတိယ မဟီုဂလာန်မုသာဂှ် ဒှ်ခေတ်မၚ်မွဲလဝ်ဓဝ်သစ္စအလုံကောန်ဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ်တုဲ မုသာသၟိၚ်ဂှ်လေဝ် ပရိုၚ်မံက်ဂတဝ်တမ္ညဝ်ပြာကတ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဒုဟ်ဒဏ်လေဝ် ဇၞော်တဴဗွဲမလောန်တုဲ စဵုကဵုတိၚိတ်ဖျေံဏာမဒှ်ရ။ ပရိသာတ်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ကောံကၠုၚ်ဗဵုပ္ဍဲဒၞာဲဝၚ်နန်သၟိၚ် မဟီုဂလာန်ဂှ်လေဝ် ဖေက်လကိုတ်တ္ၚဵုဗွဲမလောန်ရ၊ ညာတ်ဒၟံၚ်သၟိၚ်တိၚိတ်ဖျေံဏာဂှ်တုဲဖေက်လတူဖေက်ရ၊ ဂလာန်မုသာဟွံကေၚ်မိၚ် ဟွံကေၚ်ညာတ်မွဲလှ်ေဂှ်လေဝ် ထေၚ်ဂးဇကုဍေံနွံ, မၞုံကဵုသာ်သဏ္ဌာန်ထ္ၜောံကလၚ်တုဲ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်သ္ပတၟေၚ်ဗွဲမလောန်ရ။
အတိုၚ်ထေၚ်ခယျသ္ပတၟေၚ်ဂှ် ဟွံဒှ်စၟတ်တုဲ သ္ပသက်သဳကဵုသၟိၚ်မဟီုဂလာန်မုသာပၠန်ဂှ် ညးလ္ၚဵု ကတဵုဒှ်အံသဝ် ဂွံဓဝ်သံဝေဂ သိုဟ်ဗဆိုအ်တိုန်အိုတ်ရ၊ ခေတ်ဂှ်ပၠန် ဒှ်ခေတ်အာယုတ်သတ္တံမွဲအသၚ်ဃဲတုဲ လၟုဟ်မှ ဂွံဗဂအရေဝ်မုသာလာန်ပလဳဂှ် တၟေၚ်တၟဟ်ကွေံကွေံရ၊ မၞိဟ်ခေတ်ကၠာကၠာတေံဂှ်၊ ၜိုန်ရဖေက်ဒုဟ်မုသာဂလိုၚ်လဵုကီုလေဝ် မၞိဟ်ခေတ်လၟုဟ်ညးလ္ၚဵုလ္ၚဵု မၞုံကဵုပညာဒုၚ်ယၟုမၞိဟ်ဇၞော်ပြဲပြဲ မၞိဟ်တဲလတူ မၞိဟ်သပ္ပရိုဟ်တဲခိုဟ်တံဂှ်ဟေၚ် ပကေၚ်လ္ၚတ်ဖ္ဍုတ်ပတိုန်လဝ်ပါၚ် ဂလာန်မုသာတုဲ သ္ပလဝ်သ္ကံတဲ လှာဲဒၟံၚ်ဍာ်ပလာဲအိုတ်ရ၊ ဍာ်ပလာဲညးတံဟီုဂးဒၟံၚ်ဂှ် "မုသာဟွံပါ− လၚ်္ကာဟွံကလိတ်" ဂးတုဲ ပံၚ်ပါၚ်ဟာ မုသာဟဗြိုက်ကၟိုဟ်တိတ်ရ။
ပ္ဍဲခေတ်မုသာကတဵုဒှ်ပြကာတ်ဒၟံၚ်ဂလိုၚ်ဏံဂှ် ဇၟာပ်မၞိဟ်ဟီုဂလာန်မုသာ၊ ယဝ်ရတိၚိတ်ဏာမ္ဂး− တိဇၞော်လေဝ် ဂွိုအ်ဇူ ဂွိုအ်ဒီုတုဲ ဟွံမွဲကဵုခေါၚ်သၠးၜးရ။ ဆဒးဗက်ၚိတ်ဒၟံၚ်မၞိဟ်လာန်မၞိဟ်လီဂှ် ဂွိုအ်သၠးရ၊ ပါဲနူဏံပၠန်− ပ္ဍဲတံကဝ်တေံ ဒုဟ်ဇၞော်နူမုသာဂှ် ဒုဟ်လဵုဟွံမွဲဏီရ၊ ခေတ်လၟုဟ်ဝွံတုန်− ဆၜိုတ်အယာံမာတ်ဒုဟ်မုသာဂှ် "ဒုဟ်ရောၚ်ဂှ်" ဟီုဂးစအောန်ကွေံကွေံရ၊ ဟီုကြပ်ဟၟဲရ၊ ဒုဟ်ဇၞော်လတူနူဂှ် ဂြောပ်ဗဒန်ဓလီုပဍိုက်လဝ်တုဲ ဆၜိုတ်အယာံမာတ်ဒုဟ်မုသာဂှ် ညံၚ်ရဴဒှ်ဒုဟ်ဍောတ်သွတ် ဒုဟ်တဲဍိုန် ဒုဟ်တဲသာမညကီုရ၊ ဟွံသ္ပအသုၚ်ကဵုဒုဟ်မုသာအေဟ်ရ။
ဆဂးဂှ် ဗွဲမထေက်ကဵုကြိုက်ကဵုခေတ် ဒုဟ်မုသာဟွံပြာကတ်ပ္ဍဲဂတမတ်ဏီတုဲ ဒုဟ်ပ္ဍဲသံသာဘဝအနာဂတ်တေံ ဒးဒုၚ်ဘဲညံၚ်ရဴသၟိၚ်စေတိယကီုဂှ် ဟွံပ္တေဟ်မွဲရ၊ ဒုဟ်လတူဒုဟ်မုဟ် ဒးဒုၚ်ဂတတေံ ညံၚ်ရဴသၟိၚ်စေတိယဂှ် ဟွံသက်သာလးလးဂှ် ဟွံဖေက်မွဲရ၊ ပါဲနူဒုဟ်မုသာဂှ်လေဝ် ဒုဟ်ဇၞော်ဇၞော်နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ဏီတုဲ၊ ယဝ်ရသဒှ်မၞိဟ်သပ္ပရိုဟ်တၠပါရမဳဍာံဍာံမ္ဂး− ဟိုတ်နူမဒးရနုက်ဗပေၚ်သစ္စပါရမဳ ထေက်ဂှ်ရ၊ ဂလာန်မုသာ်လဵုမွဲ ဟီုဂးဟွံအပ်ဟွံဂပ်ဝ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− အရေဝ်လာန်ပလဳဝဵုစၞာံနူဍောတ်ဍောတ် အောန်အောန်ဂှ် သ္ပတံတုဲ ဝေၚ်ပါဲကၠေံစဵုကဵုလ္အိတ်လမျီုညိ၊ သစ္စပါရမဳလေဝ် ဒးနရနုက်ဗပေၚ်မၚ်မွဲအာ, ဂလာန်ဍာံစၟတ်လေဝ် ဒးဂလိုၚ်ဒးပခိုၚ်ဗဗိုန်အာထေက်ကြိုက်ဗွဲမလောန်ရောၚ်။
ပ္ဍဲစေတိဇာတ်ဝွံ၊ ကျာ်တြဲပိုဲ ဃောသ္ပဒတဴပ္ဍဲဘာဇေတဝန် သ္ပဟိုတ်ကဵု ခၟဳဒေဝဒတ်တိၚိတ်တုဲ တွံလဝ်ဇာတ်ဝွံရောၚ်၊ ကာလဖျဴဇာတ်ဂှ် ခၟဳဒေဝဒတ်လၟုဟ် ကာလကိုပ်ကၠာတေံ ကတဵုဒှ်သၟိၚ်စေတိယရး ပကၚ်ရၚ်ဍုၚ်သောတ္တိယ−ရ၊ အဲကျာ်သဗ္ဗညုလၟုဟ်ဝွံ၊ ပ္ဍဲလက်ထက်သၟိၚ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ဣသိမၞုံယၟု ကပိလရောၚ်၊ ဗဗၞးကပိလကဵုကောရကလမ္ဗဂှ် ကော်ကဵုဒေံရ၊ ကာလဖျဴဇာတ်ဂှ် ဒေံဗောဓိသတ်ဟွံပါရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သၟိၚ်မိက်ဂွံတီဗွဲတြးမ္ဂး အာသ္ၚဳရံၚ်ကေတ်ပ္ဍဲစေတိယဇာတ်နိပါတ်အဋ္ဌကတေံညိ။
(၅) သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌနာ၊ နူ− ပွမသုၚ်စအရက်သုရာမေရယ် စၞဗ္ၜူ မပ္တံကဵုဘိၚ်− ဒှ်ဟိုတ်ဝိဝိၚ်− တၠိၚ်ဂုဏ်အိုတ်သီု။ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ၊ န်− သိက္ခာပိုဒ်− ဒှ် ဟိုတ်ဝေၚ်ပါဲ− ခိုဟ်ဆာဲဒးရး။ သမာဒိယာမိ၊ ပ္ဍံ− အဲဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်− ဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲအာလၟိုန်− ဗဗိုန်လဝ်ပ္ဍဲစိုတ်ရအဴ။ (ဝေၚ်ပါဲကၠေံနူပွမသုၚ်စအရက်သုရာမေရယ် စၞဗ္ၜူ မပ္တံကဵုဘိၚ်ဘၚ်တံဂှ်ရောၚ်)။
[သုရာ− အရက်။ မေရယ− မေရယ်။ မဇ္ဇ−ဗ္ၜူလေပ်, ကဵုဗ္ၜူ။ ပမာဒ− ဟိုတ်မာဲဝိဝိၚ်ဘိၚ်ဘၚ်ပ္ဍဲပြဝကေၚ်ကာကုသဵု။ ဋ္ဌန−ဟိုတ်။]
အတိုၚ်လၟေၚ်ဂလာန်သဒ္ဒါ မကၠုၚ်သာ်ဝွံတုဲ၊ ယဝ်ရကဵုအရထဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်မ္ဂး− "နူပွမသုၚ်စအရက်သုရာမေရယ်, ကဵုဗ္ၜူဒလူဍေံမဒှ်ဟိုတ်− ဟိုတ်မာဲဝိဝိၚ်− တၠိၚ်ဂုဏ်အိုတ်သီု" ရောၚ်။
အရက်မေရယ်။ ဍာ်ဗ္ၜူလေပ်, ဍာ်ကဵုဗ္ၜူဒလူ မပ္တံဍာ်တာ, ဍာ်ကၞိ, ဍာ်ရိုတ်, ဍာ်ထၟာဲပိတံဂှ် "အရက်" မ္ဂးယၟုရ။ တုၚ်ဂွပ်လဝ်မပ္တံပ္ကဴသတ်, ပ္ကဴဗၠတ်သတ်မုဒ်ဒြာတ် (မုဒ္ဒရာတ်) သတ်ဂမောဝ်ဂစွံတၠုဲ ဂွပ်သအုဲလဝ်လံလံလလတုဲ ဍာ်ဍေံ ဗ္ၜူလေပ်ဂှ် "မေရယ်" မ္ဂးယၟုရ၊ ဆၜိုတ်အရက်ကဵုမေရယ်ဟွံကဏီ၊ ပ္ဍဲခေတ်ကာလလၟုဟ် သုၚ်စဒၟံၚ်မပ္တံဘိၚ်ဘၚ်ဂဇဝ်လံက်ဆာအလုံအိုတ်သီုတံဂှ်လေဝ် လုပ်လၟိဟ်ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဏံဖအိုတ်ရ၊ ယဝ်ရသုၚ်ဒးစၞဗ္ၜူမွဲမွဲသာ်မ္ဂး− ဒှ်ဟိုတ်, ဟိုတ်မာဲဝိဝိၚ်ဘိၚ်ဘၚ်ပ္ဍဲကလောန်ကၟိတ်ဇကု မမိက်ကဵုမွဲမွဲ, သီုကဵုကလောန်ကေၚ်ကာကုသဵုတုဲ အရက်မေရယ်တံဂှ် ဒှ်ဟိုတ်ဝိုတ်ဝုဲသတိဆောတ်ယောၚ်မှာရာအာဖအိုတ်ရောၚ်။
အရက်သုရာစၞဗ္ၜူမ္ဂး သုၚ်တုဲမိက်ဂွံသုၚ်ပၠန်ရ၊ "ဒေါံရ, ကေတ်ရ, ဖဲရ, ပေၚ်ပၟိက်ရ, အၚောပ်ပြေရ, ဆီမိက်စဟဲအာရ" မ္ဂးဂှ် ကာလလဵုမွဲ ဟွံမွဲရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဟွံပေၚ်ပၟိက်စိုတ်, ဟွံတရိုပ်ကဵုစိုတ် နွံပိသာ် အတိုၚ်ကျာ်တြဲမတွံလဝ်ပ္ဍဲပါဠိအၚ်္ဂုတ္တရနိကာယ်တိကနိပါတ် အတိတ္တိသုတ်ဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုဗွဲခမၞောန်ရောၚ်။
(၁) တိက်ဟွံဖဲ, ဟွံပေၚ်ပၟိက်, ဟွံတရိုပ်ကဵုစိုတ်ဂှ်မွဲ။
(၂) သုၚ်စအရက်သုရာစၞဗ္ၜူ, ဟွံဖဲ, ဟွံပေၚ်ပၟိက်, ဟွံတရိုပ်ကဵုစိုတ်ဂှ်ၜါ။
(၃) ဗက်မိပ်, သိပ်ဂၠိပ် ဒ္ဂေတ်မေထုန်ဟွံဖဲ, ဟွံပေၚ်ပၟိက်, ဟွံတရိုပ်ကဵုစိုတ်ဂှ်ပိ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− (တိက်, သုၚ်, မေထုန်၊ စိုတ်စိန်ဝုန်၊ ဒုန်ကဴလေဝ်ဟွံဖဲရောၚ်)
စၞဗ္ၜူအိုတ်သီုတံဂှ် သုၚ်ဒးတုဲ ဒှ်မၞိဟ်ယုတ်ယုတ်ပပ်ပပ် ဒၞာဲဟွံထေက်ကဵုချပ်ဂှ်ချပ်၊ ဒၞာဲဟွံထေက်ကဵုဖန်ဂှ်ဖန်, ဒၞာဲဟွံထေက်ကဵုဓဇန်ဂှ်ဓဇန်, ဗၠိုက်ဗၠန်ဂတးဒၟံၚ်ညံၚ်ရဴမၞိဟ်စိုတ်လီုလီု တုပ်ဗီုတမြံတိက်လ္ပံညာတ်ကီုရ။ ဆဂှ်ဟွံသေၚ်ဏီ၊ တုပ်တဴညံၚ်ရဴမၞိဟ်လီုဂုန်ဆီအီအီဂြိုၚ်ဂြိုၚ် ပခိုၚ်ဇကုဟွံမာန်တုဲ ဗ္ၜူဒလူမတ်ဂေတ် ဝေတ်လဝ်စိုတ်ဇကုလေဝ် ဟွံဒှ်သှ်ဂၠိက်လလာဲသော်, ကော်ကညာၚ်ကြေဟ်ကြေဟ် တ္ၜေဟ်လက်သေက်ဇဵု ဃဵုခါတ်ၜုၚ်တက် ဗာ်ထပက်ဂစိုတ်ညးသ္ကဴဒှ်တံ ဒုဟ်ခၞံကၠောန်လဝ်ပ္ဍဲဂတမတ်ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ကွေံကွေံရ၊ ညးမွဲကဵုမွဲ ကတဵုဒှ်သၞသတြုဇကု ဒှ်လလေၚ်ပၠေၚ်ကၠေံပိုန်ဟာန်အာယုက်ဂၠေံချိုတ်ပြဟ် ဒှ်ဆဆဵုဂြပ်လဟုတ်တံဂှ်လေဝ် ဂုန်အရက်ဖအိုတ်ရောၚ်။
[လၚ်္ကာ] သုၚ်စစၞဗ္ၜူ၊ ချိုတ်ဇူနရက်၊ ဗၠးဗက်ဆဵုဘဲ၊ ပ္ဍဲအရာအိုတ်သီု၊ ဒးကီုဟွံဒး၊ လလးရောတီ−၁။ ခပ်သီမိပ်လၞုဟ်−၂။ ဣၚုဟ်ကြံဝိုတ်−၃။ ဇိုတ်ကၠေံဂုဏ်ညး−၄။ မၞိဟ်ဟွံဂွဖေက်−၅။ ထေက်ဒုဟ်ကၠောန်ဏာ၊ ကာအကုသဵု၊ ဒၞာဲလဵုဟွံဟီု၊ ပကီုလောဲပဒှ်−၆၊ သမ္တီပြဟ်၊ ဝေၚ်ပါဲခါဂှ်− သဒှ်ဖဵုရောၚ်။
သွက်ဂွံတီအဓိပ္ပါဲ
၁။ ယဝ်ရသုၚ်ဒးစၞဗ္ၜူ မပ္တံကဵုအရက်မေရယ်မ္ဂး− ပ္ဍဲအရာအိုတ်သီု ဗဗွဲဟွံဗဗွဲ, ဒးဟွံဒး ဟွံတီလးလးကီု။
၂။ လၞုဟ်ဒကုဲ ဇြိုၚ်ဇြုဲဇကုလၟိုန်ကာလကီု။
၃။ ဂုဏ်ညးကေၚ်ပတုဲလဝ်လတူဇကု, ညးပတုဲလဝ်ဂုဏ်လတူဇကုဂှ်ကလေၚ်ရော်ဂုဏ်ဟွံဒှ်၊ ပိုတ်ကၠေံ, ဇိုတ်ကၠေံဂုဏ်ညး, ဗၠံနာပ်ဆာပ်ဂုဏ်ညး ဟွံဒှ်ကီု။
၅။ ဟွံဂွဟွံဖေက် ဟွံမွဲကဵုဟိရိဩတ္တပ္ပကီု။
၆။ သုၚ်စစၞဗ္ၜူအရက်မေရယ်တုဲ အကုသဵုလဵုမွဲ ဝေၚ်ပါဲဟွံမာန် ဂံၚ်ကၠောန်ကာသရာံပါမ်ပကီုဒုဟ်ဒဏ်လောဲသွာ ဟွံဖေက်ဒုဟ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲကီုရ။
တၚ်စၟတ်။ ပ္ဍဲအရာမသုၚ်စစၞဗ္ၜူဝွံ, ဒုဟ်ဒန်ဘဝလၟုဟ်လေဝ် ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တဴဗွဲမလောန်တုဲ ကျာ်တြဲတွံလဝ်ပ္ဍဲပါဠိသုတ်ပါထေယျသိၚ်္ဂါလသုတ်ဗွဲခမၞောန်ဂှ် ဒုဟ်တြဴသာ်ဓဝ်ရောၚ်။ တြဴသာ်ဂှ် ဗွဲလၚ်္ကာတုန်။
ပိုန်ဂြပ်လဟုတ်၊ ဂၠိုၚ်လုတ်သေက်ဇဵု၊ ဂၠဵုကဵုယဲဒှ်၊ ဟၟဲဒယှ်ဂျ၊ ဟၟဲဂဝပၠန်၊ အောန်ပညာလျုၚ်၊ ဝွံတြဴပ္ညုၚ်၊ ဒုဟ်သုၚ်စသိအရက်ရောၚ်။ (အ္စာတၠမှာထေရ် စန္ဒိမာ ဘာဂြိုပ်ဖအံက် ချူဇန်လဝ်ရောၚ်)။ ပ္ဍဲအဋ္ဌကထာခုဒ္ဒက ပါဋ္ဌသိက္ခာပဒတေံဂှ် ဒုဟ်ဍေံပိစှော်ဂကူပြၚ်ပြၚ်ရ။
ပ္ဍဲအရာမသုၚ်စစၞဗ္ၜူဝွံ၊ လုပ်လၟိဟ်ဒှ်ဒုဟ် ညံၚ်ရဴကာမေသုမိစ္ဆာစာရကီု ဟီုဂးလဝ်ပ္ဍဲပြကိုဟ်မပ္တံအဋ္ဌသာလိနဳဂှ် ဒှ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ မွဲဂကူကီုရောၚ်၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရဂှ်လေဝ် လုပ်လၟိဟ်ပ္ဍဲဖေါဋ္ဌဗ္ဗာရီုရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ကြပ်တုပ် "ရသာရီု" လေဝ်ဟီုမာန်ကီုရ၊ သုၚ်စစၞဗ္ၜူဂှ်လေဝ် ဒုၚ်စသိုၚ်ရသာရီု "ရှ်အရက်" ရောၚ်။ ဗွဲဒဒှ်အာရီုတုပ်ကေုာံရေၚ်သ္ကံတုဲ သိက္ခာပိုဒ်သုရာမေရယဂှ် ရိုဟ်လၟိဟ်ပၠောပ်ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရရောၚ်။ အ္စာမူလဋဳကာလေဝ် ရိုဟ်လၟိဟ်တုပ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပ္ဍဲအရာမသုၚ်စစၞဗ္ၜူအရက်မေရယ်ဂှ် ဒှ်ဒုဟ်ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ်ဖအိုတ်ကၠေံစရာဲကျာ်သြဳမၞိဟ်တုဲ ကဵုလေၚ်ဒိုက်အာနာနာသာ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပ္ဍဲပါဠိအၚ်္ဂုတ္တရနိကာယ်အဋ္ဌကနိပါတ်ဒုစ္စရိတဝိပါကသုတ်ဂှ် ကျာ်တြဲတွံလဝ်ပူဂဵုသုၚ်အရက်မေရယ်စၞဗ္ၜူဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါဂှ် ချိုတ်အာဂှ် ကတဵုဒှ်ပ္ဍဲနရက်, တိရစ္ဆာန်, ပြိုတ်မာန်ရောၚ်။
ပ္ဍဲကဵုဂဥုဲဍာ်လ္ၚဵုလ္ၚဵု သုၚ်စဒၟံၚ်ခေတ်လၟုဟ်ဂှ် အရက်ပါဒၟံၚ်ညိညဇြိုၚ်သာတုဲ သၟူဍေံဟွံပြာကတ်အှ်ေရ၊ ပ္ဍဲပါဠိဝိနယ်ပါဲစိုတ်သိက္ခာပိုဒ် "သုရာမေရယ" ဂှ် သၟူပသခအီခအှ်ေ မိက်ကဵုအိုတ်အာ, မိက်ကဵုသၟူရှ် သွမပ္တံဖျုန်ကဵုခိုဟ်အာတုဲ စဝ်စုတ်အရက်ပ္ဍဲသွ ဗၞတ်ညိညတုဲ ဍုန်တိုပ်ဂှ် (ယဝ်ရသၟူအရက်ဟွံတိက်, ဟွံဂွံသၟူမ္ဂး) ခၟဳသၚ်တံ စသုၚ်သ္ပပြဘိုက်သွဂှ် စအပ်ဂပ်ဒၟံၚ်ရောၚ်၊ စဂွံဂှ် ကျာ်တြဲကဵုလဝ်အခေါၚ်ရ၊ သၟတ်ဗြဴသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲဂှ် အ္စာဂဥုဲလ္ၚဵုဂမၠိုၚ် ကဵုသုၚ်အရက်တုဲခိုဟ် အရက်ဍာတ်ဍာတ်ရ၊ သွက်သ္ပဂဥုဲဂဗဇကုဇကုတုဲ မဒးသုၚ်စအိုတ်ရ၊ မၞိဟ်လ္ၚဵုဂမၠိုၚ်လေဝ် ဆီမိက်စတုဲ သုၚ်အရက်အိုတ်ရ၊ မိက်ဂွံသုၚ်တုဲသုၚ်ပၠန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပ္ဍဲအရာမသုၚ်အရက်ဝွံ၊ ဟိုတ်နွံဒၟံၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တုဲ ထံက်ရံၚ်ကဵုဂလာန်မဟီုကၠုၚ်တံဂှ်မ္ဂး−
(၁) စသုၚ်စၞအာဟာရကဵုဂဥုဲဍာ် မနှဴရဴကေုာံအရက်မပါဒၟံၚ်ညိည သၟူအရက်ဟွံပြာကတ်ကီု။
(၂) ဒေါံဟွံဂွံတုဲ မဒးသုၚ်စအာနကဵုဒဒှ်ဂဥုဲ, မတ်ဂဥုဲ, ဂြန်ဂဥုဲကီု။
(၃) မိက်ဂွံသုၚ်တုဲသုၚ်စကီု။ ရဴသာ်ဝွံ− တိတ်ဒှ်အာပိဂကူ သ္ဂောံတီကေတ်မာန်ရောၚ်။
ပၞောဝ်ပိဂကူတံဂှ် သုၚ်စဂကူဂၞန်မွဲဂှ်တုန်၊ ညိညဓဝ် ဒုဟ်ဟွံမွဲရ။ (ဟွံဒှ်ဒုဟ်မမိက်သ္ဂးရ)၊ ပ္ဍဲအရာမသုၚ်စဂကူဂၞန်ၜါဂှ် အရက်ဍာံ, ဟွံဍာံ၊ ဟိုတ်နူသုၚ်ဒး− ဗ္ၜူ, ဟွံဗ္ၜူ ဗွဲကိုပ်ကၠာဒးဗ္စာရဏာထေက်ရောၚ်။ ပ္ဍဲပြကိုဟ်ဂဥုဲသံသကြိုတ်တံဂှ် ဍာ်မတုပ်ဂွပ်လဝ်ဗွဲမလံလဂှ် "အာသဝ" မ္ဂးယၟုရ။ အာသဝဂှ် ကော်ဗတ်မည်မေရယ်၊ ဍာ်ဂွပ်, ဍာ်တုၚ်သမ္အုဲလဝ်မ္ဂးရ။ (အရက်မသုန်ရဲ, မေရယ်မသုန်ဂကူဂှ်) ချူထ္ၜးကဵုပၠန်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သၟတ်ဗြဴတံသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ သုၚ်အရက်ဍာတ်ဍာတ်ဂှ်၊ ယဝ်ရဗ္ၜူမ္ဂး− အရက်ဍာံစၟတ်ရ၊ ဟွံဗ္ၜူမ္ဂး− အရက်ဟွံဇေတ်ဒှ်ဍာ်ဂကူတုၚ်ဂွပ်အာဇာဍာ်သမ္အုဲ မတုၚ်ဂွပ်လဝ်ဂှ်ရ၊ လုပ်လၟိဟ်မေရယ်မွဲဂကူကီုရ။ ယဝ်ရဒှ်အရက်ဍာံစၟတ်မ္ဂး− သိက္ခာပိုဒ်သုရာမေရာယဂှ် လီုလာ်အာရ။ ဆဂးဂှ် ဒေါံဟွံဂွံ ပါဲဟွံဗၠးတုဲ၊ ဟိုတ်နူမဒးသုၚ်စနကဵုဒဒှ်ဂဥုဲဇဗဂှ်ရ၊ ဒှ်ဒုဟ်ဇၞော်ကွေံကွေံဟွံသေၚ် မဒးထေၚ်ကေတ်ရောၚ်။
မိက်ဂွံသုၚ်ကွေံကွေံတုဲ သုၚ်အရက်ဍာံဍာံ, သုၚ်စဂကူဂၞန်ပိဂှ် ဒှ်ဒုဟ်ဂလိုၚ်လဵု ဒုဟ်ဇၞော်တၟာလဵုဂှ်လေဝ် ကျာ်မွဲဓဝ်ဟေၚ်တီမာန် ညာတ်ကေတ်မာန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပ္ဍဲအရာမသုၚ်စအရက်ဂှ် နွံပိဂကူပိပြကာတုဲ "အရက်နွံဒၟံၚ်အကြာာဍာ်သွ အကြာဂဥုဲထုဲသၞဴကေုာံရေၚ်သ္ကံတုဲ မဒးသုၚ်ကီု၊ သ္ပဍာ်ပလာဲဂဥုဲတုဲ မဒးသုၚ်ကီု။ မိက်ဂွံသုၚ်တုဲသုၚ်ကီုရဂှ်" ဇကုမၞိဟ်သုၚ်စဂှ်ဟေၚ် ပါ်ပါဲသ္ဂုတ်သွာတ်ပ္ဍဲအရာဗ္ၜူ, ဟွံဗ္ၜူမာန်ရောၚ်၊ အရက်လေဝ်အရက််ဍာံဍာံ, ဗ္ၜူလေဝ်ဗ္ၜူဍာံဍာံ, ယဝ်ရသဒှ်မ္ဂး− သီုကဵုဒှ်ဒုဟ်ဇၞော်တုဲ သိက္ခာပိုဒ်ဝွံ၊ မုးလီုအာမာန်ဂှ် စွံသတိညိ၊ အရက်သၞဴကဵုဂဥုဲ, ဖုဲစုတ်ပ္ဍဲသွလေဝ်ကဵုဒှ်၊ သ္ပဍာ်ပလာဲဂဥုဲလေဝ်ကဵုဒှ်၊ ယဝ်ရသၟူဍေံဟွံတိတ်ဟွံပ္ဍး, ဟွံဗ္ၜူမ္ဂး− သုၚ်စအပ်ဂပ်ဝ်ဒၟံၚ်ဂှ်လေဝ် အတိုၚ်ကျာ်တြဲကဵုအခေါၚ်ကုခၟဳသၚ်တံ ပ္ဍဲအရာသ္ပပြဘိုက်သွမပ္တံသွဖျုန်မံသံ− တံဂှ်ရောၚ်။
၁၂။ ဝတ္ထုခၟဳသုၚ်အရက်
ပလေဝ်ဒါန်ပ္ဍဲလက်ထက်ကျာ်တြဲဂေါတမပိုဲတေံဂှ် ခၟဳထေရ်မွဲဇကု "သာဂတ" မ္ဂးယၟုရ၊ ခၟဳဂှ် ဒှ်ခၟဳပုထုဇန်ကလိဂွံလဝ်ၛာန်အဘိညာန်လောကဳတုဲ ဗၠိုပ်တိကလာၚ်အကးမာန်ရ။ ပ္ဍဲပယာံကာလမွဲတ္ၚဲဂှ် ခၟဳမှာထေရ်သာဂတပြိုၚ်ပကာန်ဣဒ္ဓိကဵုနာဲပရံၚ် ပ္ဍဲသၞေဟ်တၞံကြုက်မွဲဒၞာဲဂှ်တုဲ ဇၞးအာနာ်ဗွဲမလောဲသွာရောၚ်။ ဒဒှ်ပရူပရာပရိုၚ်သဇိုၚ်ဂှ်လေဝ် ရဲကောန်ဍုၚ်ကောသမ္ဗဳဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ်တုဲ ဟိုတ်နူမိၚ်ဒးပရိုၚ်ဂှ်ရ, လျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဗွဲမလောန်အိုတ်ရ။
ဟိုတ်နူလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကွေံကွေံဂှ်ရ၊ မှာထေရ်သာဂတကာလလုပ်ဒုၚ်ပိဏ္ဍပါတ်ဂှ် ဇၟာပ်သ္ၚိကြပ်ဒှ်ညးဗဂိန်ကဵုဒါန်အရက်, အဲဗဂိန်ကဵုဒါန်အရက်အိုတ်ရ၊ (ပ္ဍဲအခိၚ်ဝွံ၊ ကျာ်တြဲဟွံပညပ်သိက္ခာပိုဒ်, ဟွံတက်သိက္ခာပိုဒ်ဏီရ) ပ္ဍဲကာလဂှ်− ဟိုတ်နူကျာ်တြဲဟွံပညပ်ဟွံစွံလဝ်သိက္ခာပိုဒ်ဏီဂှ်ရ− ဗၞတ်ညးမဗဂိန်ကဵုဒါန်အရက်ဂှ် မှာထေရ်သာဂတသ္ပပြဘိုက်သုၚ်စဖဲဖဲလဲလဲရ၊ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်ညးတၠဒါန်တံလေဝ် မိပ်စိုတ်ဗွဲမလောန်တုဲ စၟဳစပိုန်ကုသဵုဖဵုအရက်ဖိုဟ်ဏီရ၊ ညးတၠဒါန်လေဝ် မိပ်စိုတ်ညးဒုၚ်ဒါန်လေဝ်မိပ်စိုတ်, မိပ်စိုတ်လပါ်ဟွံကၠိုဟ်ခၠၚ် ဒုဟ်ဒဏ်သီုညးၜါတၠရောၚ်။
ခမဳမှာထေရ်သာဂတဝွံ၊ ဟိုတ်နူသုၚ်ဒးအရက် ဇၟာပ်ညးမကဵုဒါန်ဂှ်ရ၊ ဗ္ၜူဒလူဗွဲမလောန်, အောန်ကဵုဂဝဂလေံ, ပရေံဇဳဂၠံၚ်, တုပ်ညံၚ်ကောန်ၚာ်သၟတ်ညးကွာန်, ကတဵုဒှ်ကြာန်ကြာန်ဓမာန်ဓမာန်, ဂွံလဝ်ၛာန်အဘိညာန်ဂှ်လေဝ် လီုလာ်ကၠေံဗဒန်အာတုဲ လောတ်လဵုဒၟံၚ်ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ဍုၚ်ရ။ ဗွဲကြဴကျာ်တြဲပိုဲဗဂဆဵုဒးတုဲ သွက်ဂွံဗတဲရပ်ဏာဂှ် ကဵုအသံကုခၟဳတံရ။ ခၟဳတံ ယာထ္ၜၚ်ပၚ်ကတဵုဗတဲရပ်ဏာလဘာ်ဏာတုဲ ပ္ဍဲကာလမဂတစွံက္ဍိုပ်လပါ်ကျာ်ဂှ် ညးတေံ ဂတးပလန်ဗၠန်ကၠေံက္ဍိုပ်တုဲ ဇိုၚ်ၜါဒိုဟ်ဂှ် ဂေတ်ဂတဏာလပါ်ကျာ်ရ၊ (က္ဍိုပ်အာဂၠံၚ်မိုၚ်, ဇိုၚ်အာဂၠံၚ်ကျာ်) ပလီုပလာ်ကၠေံဓဝ်ဂါရဝရောၚ်။
ခၟဳသၚ်တံ ဂလိုၚ်လဵုဂတဏာက္ဍိုပ်လပါ်ကျာ်လေဝ် ဂတဟွံမာန် စာန်စးကဵုဓဝ်ဟိရိဩတ္တပ္ပတုဲ ဂတဇိုၚ်ကဵုကျာ်ဂှ်ပၠန်ရ၊ ဒလဵုရိုၚ်ရိညိညဓဝ် ဟွံသ္ပအသုၚ်ကဵုကျာ်, ဟွံသ္ပကာကဵုကျာ်ရ၊ အသိၚ်အရက်ဗ္ၜူတိုန်ရီရီတုဲ မတ်ဗ္ကေတ်တိုန်ပြဟ်ဒှ်သာ်သၠုဲရ၊ ကာလအသိၚ်အရက်စှ်ေဗ္ၜူအောန ညန်ကဵုအိုတ်တေံဟေၚ် ဂွံတိုန်ဓဝ်သတိမၠာ်မတ်ဗက်ညာတ်အာကျာ်တြဲ သီုကဵုမဖေက်ဂွရောဓညဂှ် ကလေၚ်ရးဒုဟ်ကလံဇံသဝ် ဖျဝ်မာနအေၚ်ဒုၚ် ဒုဟ်ဒဏ်လောဲလောဲ မၚ်မွဲအာအတိုၚ်တဝှ်ကျာ်ရ။ သ္ပဟိုတ်ကဵုခၟဳသာဂတဂှ်တုဲ ကျာ်တြဲတက်သိက္ခာပိုဒ်ပညပ်သိက္ခာပိုဒ်သုၚ်အရက်မေရယ်ဟွံဂွံရောၚ်။ (ကၠုၚ်နူဝိနယ်ပါဲစိုတ်သုရာမေရယပါနသိက္ခာပိုဒ်ရ)။
တၚ်စၟၚ်။ ခၟဳမှာထေရ်သာဂတဝွံ၊ ဣဒ္ဓိဇၞော်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ဟိုတ်နူအရက်လုပ်ကံလုပ်ဒွံဒးကြုတ်ဂြိုဟ် ဗုၚ်ဂၞဴဗျဳဗျာပ်အာအလုံဇကုမွဲဂှ်ရ၊ ဣဒ္ဓိၛာန်အဘိညာန်လီုလာ်အာတုဲ ဝေတ်နာ်ပရံဂှ် စွံလဝ်ကၠာရ၊ အယာံမာတ်ဇြုံဍာ်, ဇြုံတၚ်သောတ်ဍောတ်မွဲလေဝ် ဝေတ်ဟွံမာန်ရောၚ်၊ ဂျိဇြုံတဲဍိုန်ဍိုန်လေဝ် ဟွံဂံပြိုၚ်ပကာန်ရ၊ ဣဒ္ဓိပၠိုတ်, ကၠေံအိုတ်အး, အိုတ်သမ္တးဂှ်၊ ဟိုတ်နူအသိၚ်အရက်ရ၊ ခၟဳတၠဣဒ္ဓိအာနုဘဴဇၞော်တဴမြဴသာ်ဝွံ၊ အရက်မေရယ်သ္ပကဵုဣဒ္ဓိ ညံၚ်ဂွံအိုတ်, ကျာ်သြဳညံၚ်ဂွံပၠိုတ်, ညံၚ်ဂွံဂွဂၠေံခဍိုက်မုက်ဇကုမာန် ပလီုကၠေံဒတုဲဖဵုမြမောဝ်ဇကုမာန်ဏီတုဲ မၞိဟ်တဲဍိုန်ဍိုန်ခေတ်လၟုဟ်ဂှ် မူဖှ်ပၠေၚ်ကၠေံဒတုဲဖဵုမြမောဝ်ဟွံမာန်နွံဏီရော။ ပၠေၚ်ကၠေံမာန်ဟေၚ်ရောၚ်။
ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်လောကဳလောကုတ္တဵုသွက်ဂွံလီုလာ်အာ ဟိရိသြတ္တပ္ပဂွဖေက်လေပ် ညံၚ်ဂွံကၠေံဗဒန်အာပိုည်ဣဒ္ဓိအာနုဘဴဒယှ်တမ္ညဝ် အံသဝ်ညး အလုံဒိုဟ်စှ် ညံၚ်ဂွံလဟုတ်ယုတ်စှ်ေအာတံဂှ်လေဝ် အရက်မေရယ်ဟေၚ် စဳရေၚ်ဝဳဝတ်ကဵုဇြဟတ်ထဴပလဒၟံၚ်ဂှ် ကဵုဂွံညာတ်အိုတ်ညိ။ ဒုဟ်သုၚ်စစၞဗ္ၜူပ္ဍဲဘဝလၟုဟ်ဂလိုၚ်လဵုဂၠိုၚ် ဂလိုၚ်လဵုဍေံကဵုဖဵုဂှ်လေဝ် ကောန်ဂကူတံချပ်ဗ္စာရဏာကေတ်အိုတ်ညိ၊ ဟိုတ်နူတက်ဝိုၚ်သုၚ်အရက် ဗက်ပၟိက်စိုတ်ပၟိက်လောဘဝဏှာၚ်ဂှ်ရ၊ ဗ္ၜူဒလူဂါဲဝါဲ မတ်ဍာ်မုက်ဗ္ကေက် ကၠောန်ဗၠေတ်ဂၠိုၚ်ကဵုဒၞာဲ စရာကျာ်သြဳပၠိုတ်အာတုဲ ညးလ္ၚဵုကတဵုဒှ်သၞဝဲ ဆဵုဘဲတၞဟ်တၞဟ်သာ် ညးလ္ၚဵုဗာ်ထပက် ၜုၚ်တက်ဂစိုတ်ညးသ္ကံ ညးလ္ၚဵုကလိလောန်ကၠေံဒုဟ်ရာဇာဝတ် အာစိုပ်ဂဗုတ်လုတ်မှာတုဲ သၟိၚ်တၠတံရပ်ကၠေၚ်ပြိုက်သ္ၚိစာတ်ကဵုဒုဟ်ဒန်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− မၞိဟ်သုၚ်ဒးအရက်မေရယ်စၞဗ္ၜူဂမၠိုၚ် မပ္တံဍာ်ကၞိဍာ်တာ လံက်ဆာဘိၚ်ဘၚ် ဟဇဝ်တံဂှ် ကတဵုဒှ်သၞဝဲကဵုမိမကောန်ဇာတ်သမ္ဘာပၠေၚ်ကၠေံဂြပ်ရတ်တိဍာ်ကၠံသွဝ်တုဲ ကတဵုဒှ်ယဲခဍက်ဂြိုဟ်ကှ် ဒှ်ယဲကသအ်အာယုက်ဂၠေံတံဂှ် ဒုဟ်သုၚ်စအရက်လၟုဟ်လၟုဟ်ရောၚ်။
၁၃။ တၚ်သ္ဂုတ်သွာတ်အရက်
ပလေဝ်ဒါန်ညးလ္ၚဵုတံ ဟီုဂးသုၚ်အရက်ဟွံဒှ်ဒုဟ်လေဝ် ဟီုနွံရ၊ သုၚ်အရက်ဒှ်ဒုဟ်လေဝ် ဟီုနွံရ။ ပၞောဝ်ကဵုဝါဒၜါဂှ် ညံၚ်ရဴဍာ်ပလာဲဂဥုဲကဵုသၟးအရက်ဟွံပသ ဟွံပ္ဍးတိတ်မ္ဂး− သုၚ်ဟွံဒှ်ဒုဟ်ရ။ ညံၚ်ရဴကျာ်တြဲကဵုလဝ်အခေါၚ်ကဵုခၟဳတံ ဍုန်သွဖျုန်ဂှ် သၟူခအှ်ေခအီဂွံအိုတ်စုတ်ထောံအရက်ညိညတုဲ၊ ယဝ်ရဟွံဂွံသၟးအရက်မ္ဂး− စစၞအာဟာရသွဖျုန်ဂှ် ဟွံဒှ်ဒုဟ်ကဵုလဝ်အခေါၚ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သုၚ်အရက်ဟွံဒှ်ဒုဟ်ဂှ် သုၚ်ကွေံကွေံဟွံသေၚ် အရက်သၟးဟွံသေၚ် ဖၞဴကဵုအပေါတ်ဂဥုဲ ဖၞဴကဵုစၞခအီခအှ်ေတုဲသုၚ်ဂကူဂှ်, အရက်ပါလုပ်ဂကူဂှ်ဟေၚ် ဗၠးဒုဟ်ရောၚ်။
သုၚ်အရက်ဒှ်ဒုဟ်ဂှ် ညာတ်ပ္ဍဲပါဠိပြကိုဟ်လိက်ပတ်လဵုရော, ဣဝွံ စောဒနာသၟာန်ဂလာန်လုပ်ကၠုၚ်နွံရ၊ ယဝ်ရးဒးစၞောန်ထ္ၜးပါဠိမ္ဂး "သုရာမေရယ ပါနံဘိက္ခဝေအာသေဝိတံဘာဝိတံဗဟုလဳကတံနိရယသံဝတ္တနိကံ၊ တိရစ္ဆာနယောနိသံဝတ္တနိကံ၊ ပေတ္တိဝိသယသံဝတ္တနိကံ၊ ယောသဗ္ဗလဟုသော သုရာမေရယပါနဿဝိပါကော မနုဿဘူတဿဥမ္မတ္တကသံဝတ္တနိကောဟောတိ"
(ပါဠိအၚ်္ဂုတ္တရနိကာယ်အဋ္ဌကနိပါတ်ဒုစ္စရိတဝိပါကသုတ်)။
အရထ။ ဘိက္ခာဝေ၊ ယွံ−ခၟဳတံ။ အာသေဝိတံ၊ ဍေံ−မဂပ်ဝ်သိပ်ဂၠိပ်ဟဂွံပိုတ်သ္ဂုတ်။ ဘာဝိတံ၊ ဍေံ−မဂပ်ဝ်ဂလိုၚ်လဝ်, ထီုဗးလဝ်။ ဗဟုလဳကတံ၊ ဍေံ−မဂပ်ဝ်သ္ပလ္ၚတ်ပကေၚ်ဖဍုက်လဝ်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါ။ သုရာမေရယပါနံ၊ ၚ်−ပွမသုၚ်အရရက်မေရယ်။ ဝါ၊ ၚ်−ပွမသုၚ်စအရက်မသုန်ရဲ, မေရဲမသုန်ဂကူ, စၞဗ္ၜူမမိက်ကဵုမွဲမွဲ။ နိရယသံဝတ္တနိကံ၊ စိုန်−ကတဵုဗဒှ်ကဵုပ္ဍဲနရက်ဇၞော် နရက်သၟတ်ရ။ တိရစ္ဆာနယောနိသံဝတ္တနိကံ၊ စိုန်−ကတဵုဗဒှ်ကဵုပ္ဍဲဂကူတိရစ္ဆာန် (ဘုံတိရစ္ဆာန်) ရ။ ပေတ္တိဝိသယသံဝတ္တနိကံ၊ စိုန်−ကတဵုဗဒှ်ကဵုပ္ဍဲဂကူပြိုတ် (ဘုံပြိုတ်) ရ။ သုရာမေရယပါနဿ၊ ဒဒက်−တဴပွမသုၚ်အရက်မေရယ်။ ယောဝိပါကော၊ ယြဴ−ၚ်−ဖဵုမွဲ။ ဝါ၊ ယြဴ-ၚ်−ဖဵုမသုၚ်လဝ်အရက်။ သဗ္ဗလဟု၊ ၚ်−မအောန်, မသာနူအလုံအိုတ်သီု။ ဟောတိ၊ ပ္ဍံ−ဒှ်ရ။ သောဝိပါကော၊ ၚ်− ဖဵုမအောန်, မသာနူအလုံအိုတ်သီုဂှ်။ မနုဿဘူတဿ၊ ကု−ညးမစိုန်ဒှ်တဴမၞိဟ်။ ဝါ၊ ကု−ညးမကတဵုဒှ်မၞိဟ်ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဘဝ။ ဥမ္မတ္တကသံဝတ္တနိကော၊ ၚ်−မကတဵုဗဒှ်ကဵုပွမကြံဥမ္မတ်, ယှောတ်ၚိုတ်ဝိုတ်ဝုဲ။ ဟောတိ၊ ပ္ဍံ−ဒှ်ဍာံစၟတ်ညိဟွံဆောတ်ယောၚ်ရ။
အဓိပ္ပါဲတုန် − ယွံခၟဳတံ၊ ပူဂဵုသုၚ်အရက်မေရယ်၊ အရက်မသုန်ရဲ, မေရယ်မသုန်ဂကူဂှ် သုၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါ, ဂလိုၚ်လဝ်ပ္ဍဲသန္ထာန်ဇကု ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါ, သိပ်ဂၠိပ် မိပ်မံၚ်ကဵုဍေံဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါတုဲ ချိုတ်အာဒးကတဵုဒှ်ပ္ဍဲနရက်ဇၞော်နရက်သၟတ်, အာကတဵုဒှ်ပ္ဍဲဂကူတိရစ္ဆာန် မပ္တံပြေၚ်ဂၠဴကၠဵုကၠိက်, အာကတဵုဒှ်ပ္ဍဲဂကူပြိုတ်ရ။ ယြဴဖဵုသုၚ်လဝ်အရက်မေရယ်မွဲအောန်အိုတ်, သာအိုတ်, ဍိုန်အိတု်ရ၊ ဖဵုအောန်အိုတ်, သာအိုတ်, ဍိုန်အိုတ်ဂှ် ကာလကတဵုဒှ်မၞိဟ်ဒးကြံၚိုတ်ဝိုက်ယှောတ်ဏီရောၚ်။
ပ္ဍဲပါဠိမ္ဂး "ဥမ္မတ္တကသံဝတ္တနိကော" ဂှ် အ္စာသၠပတ်မည် မှာထေရ်ဗုဒ္ဓဃောသာ ပံက်တြးပ္တိတ်လဝ်ရဴဝွံမ္ဂး "ဥမ္မတ္တကသံဝတ္တနိကောဟောတဳတိ ဥမ္မတ္တကဘာဝံသံဝတ္တေတိ။ တေနဟိမနုဿောဥမ္မတ္တောဝါခိတ္တစိတ္တောဝါဨဠမူဂေါဝါဟောတိ။ အယံသုရာပါနဿနိဿန္ဒော။ (အဋ္ဌကထာအၚ်္ဂုတ္တရနိကာယ်အဋ္ဌကနိပါတ်ပွံက်ဒုစ္စရိတဝိပါကသုတ်)။
အရထ။ ။ ဥမ္မတ္တကသံဝတ္တနိကောဟောတဳတိ ဥမ္မတ္တက ။ ပ ။ ဟောတိ မ္ဂးမာ။ ဥမ္မတ္တကဘာဝံ၊ န်− ဒဒှ်မကြံ။ သံဝတ္တတိ၊ ပ္ဍံ− လောပ်ကတဵုဗဒှ်ကဵုရ။ ဟိ။ န်− ဂလာန်ဂှ် ကြက်သ္ပပြာကတ်ကဵုရ။ တေန၊ န−ကဵုပါဌ်မ္ဂး "ဥမ္မတ္တကော" ဂှ်။ မနုဿော၊ ၚ်− မၞိဟ်လုပ်လၟိဟ်သတ်မပြဲ။ ဥမ္မတ္တောဝါ၊ ၚ်− မကြံဥမ္မတ်၊ ယှောတ်ၚိုက်ဝိုက်ဝုဲကီု။ ခိတ္တစိတ္တောဝါ၊ ၚ်− မၞုံကဵုစိုတ်ကလှ်လဖှ်ပြးဆာဲ− ညံၚ်ဂြာဲဖေက်မၞိဟ်ကီု။ ဨဠမူဂေါဝါ၊ ၚ်− မက္ဍိုၚ်သီုကၠဴ (ဠဴ) သၞဴသီုဍာ်ဂစှ် မဒဇူစှ်ေနူပါၚ်ကီု။ (သီုက္ဍိုၚ်သီုဠဴ သီုဍာ်ပါၚ်ဒဇူသီုခအ) ဟောတိ၊ ပ္ဍံ− ဒှ်။ အယံ၊ ၚ်− မကြံၚိုက်, ကလှ်ကဖှ်, က္ဍိုၚ်ကၠဴ, ဍာ်ပါၚ်ဒဇူ, ခအဝွံ။ သုရာပါနဿ၊ ဒဒက်− တဴကဵုကံစေတနာမသၚ်လဝ်အရက်သုရာ။ နိဿန္ဒော၊ ဒှ်ဖဵုဍေံမအောန်သၟတ်ဍောတ်သွတ်အိုတ်ရောၚ်။
ထံက်ကဵုပါဠိကျာ်လတူတေံတုဲမၞိဟ်သုၚ်အရက်မေရယ်ဂှ် ချိုတ်အာကတဵုဒှ်ပ္ဍဲဘုံနရက်, ဘုံတိရစ္ဆာန်, ဘုံပြိုတ်ရ၊ ဗၠးနူအပါဲပိတုဲ (ပြိုက်ကဵုအသူရိကာယ် သ္ပလဝ်မွဲဘုံ) တုဲ ဆက်ၜိုတ်ဝိပက်မသၟေဟ်သှ်ေဒၟံၚ်, ဖဵုအရက်အောန်အိုတ်, သာအိုတ်, ဍိုန်အိုတ်, အောန်သာဍိုန်နူဖဵုမပ္တံဂစိုတ်သတ္တံဂှ် ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဘဝ ကတဵုဒှ်မၞိဟ်ဒးကြံဒးၚိုက်ဒးဝိုတ်ဒးယှောတ်ရ၊ ထံက်ကဵုတဝှ်အဋ္ဌကထာဂှ်တုဲ ကြံၚိုက်စိုတ်ကလှ်လဖှ်ပြးဆာဲဖေက်လကိုတ်လောဲသွာရ၊ ဒှ်မၞိဟ်ကၠဴကၠမၞိဟ်ဠဴဠဴခအခအ မၞိဟ်က္ဍိုၚ်ကတောဝ်လီုမၞိဟ်ဍာ်ဂစှ်ဍာ်ပါၚ်မဇွောဝ်ဒဇူစှ်ေနူသၟန်ပါၚ်ရ၊ ဖဵုအရက်တဲဍိုန်အိုတ်ဂှ် ဒးဒုၚ်ဒုဟ်မြဴသာ်ဝွံရောၚ်။
ထံက်ကဵုပါဌ်မ္ဂး "ဥမ္မတ္တကော" ကြံဟီုဂှ် ဗၞတ်ဂလိုၚ်လဵု လၟိဟ်ဂလိုၚ်လဵု ဒးကြံမူစိဘဝ ဒးကြံရောဟီုဂှ် (ဝါဒအ္စာ, အာစရိယဝါဒ,) လေဝ် ထ္ၜးကဵုပၠန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− အ္စာသၠပတ်ညးမလေပ်လိက်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ထံက်ကဵုပါဌ် "ဥမ္မတ္တကော" မွဲဝါကျဍောတ်ဂှ်တုဲ ရိုဟ်လၟိဟ်ဘဝ မဒးကြံအတိုၚ်သၟဝ်ဝွံရောၚ်။
ဒှ်လကိုဟ်တမြံကြံမသုန်ကၠံဘဝ။ ဒှ်မၞိဟ်တမြံကြံမသုန်ကၠံဘဝ။ ဒှ်ကၠဵုတမြံကြံမသုန်ကၠံဘဝ၊ ဒှ်ကၠိက်တမြံကြံမသုန်ကၠံဘဝ၊ ဒှ်မၞိဟ်ဨဠမူဂ− က္ဍိုပ်ကၠဴဍာ်ပါၚ်ဇွောဝ်ခအအနန္တအနန္တံအသၚ်္ချေယျံ ရိုဟ်လၟိဟ်ဘဝဟွံမာန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကာလဂဗဆဵုဒးမၞိဟ်ကြံကြံ ၚိုက်ၚိုက် ဝိုက်ဝိုက်ယှောတ်ယှောတ် ဓီုဓီုဓုဲဓုဲ ဟွံပေၚ်ဒကေဝ် ဟွံမှးဟွံကၠးဍာ်ပါၚ်ဇွောဝ်ပြးကီု၊ ကာလဂဗဆဵုဒးပ္တံပြေၚ်ဂၠဴကၠဵုကၠိုက် တမြံကြံကြိုၚ်ဒၟံၚ်ကီု သီုကဵုပၠောပ်စိုတ်ဗ္စာရဏာရဴဝွံမ္ဂး− (ဩ− ဖဵုသုၚ်လဝ်အရက်မသှ်ေၜက်ဝိပက်အကုသဵုဍေံ ဇိုန်ကဵုဍာံဍာံရောၚ်သွံ) ဂှ် ပၠောပ်စိုတ်အိုတ်ညိ။ (အ္စာသၠပတ်မည်တြေံ ညးချူစ− ကြံ၊ လၟုဟ်ညးချူစ ကြအ်ရ)။
(၁) ပ္ဍဲအဋ္ဌကထာခုဒ္ဒက ပါဋ္ဌပြဝံက် သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ− ဇေန်− ၁၉− ဂှ် ဒုဟ်သုရာဝွံ၊ ဇၞော်လောန်နူဒုဟ်ဂစိုတ်သတ်, ကၠတ်ဂြပ်ညး, ပလီုကောန်ဇာတ်ညး, လာန်ပလဳညးဏီရ၊ မူဟိုတ်ဒုဟ်ဇၞော်အိုတ်ဂှ်ရော, ဟိုတ်မလေပ်သ္ပကဵုအန္တရာဲဓဝ်အရဳတံ နဒဒှ်ဘဝမကြံဒၟံၚ်ရောၚ်။ အဓိပ္ပါဲစၟတ်ဂှ် ပူဂဵုတမြံမၞိဟ်ကြံကြံဂှ် ဂွံဓဝ်မဂ်ဖဵုဟွံမာန် ဟွံစိုပ်နိဗ္ဗာန်လောဲလောဲရ။
(၂) ပ္ဍဲအဋ္ဌကထာသုတ္တနိပါတ် ဒုတိယကၞပ် ပြဝံက်မၚ်္ဂလသုတ် ဇေန်− ၂၆−ဂှ် နကဵုပါဌ်သာဓက မၞုံတံ "မဇ္ဇပါယဳဓမ္မံနဇာနာတိ၊ အတ္တံနဇာနာတိ" ရေၚ်တၠၚ်ပံက်ထ္ၜးလဝ်ဗွဲမကၠးဖ္ဍးရ၊ အဓိပ္ပါဲဖအိုတ်ဂှ်တုန်− ညးမသုၚ်အရက်စၞဗ္ၜူဂှ် ဓဝ်ဟိုတ်လေဝ်ဟွံတီ၊ ဓဝ်ဖဵုလေဝ်ဟွံတီ၊ (ဟိုတ်, ဖဵု, ခိုဟ်, ပရေံ, ဒး, ဟွံဒး, ဍာံ, ဟွံဍာံ, ဒှ်ဂွံ, ဒှ်ဟွံဂွံ ဒှ်တံဟွံတီ) သ္ပကဵုနန္တရာဲကျာ်, ပစ္စေကဗုဒ်, ကွးကျာ်ခၟဳ အရဳခၟဳတၠအရှန် ခၟဳပုထုဇန် ၜုၚ်တက်ဗာ်ထပက်ဂစိုတ်ပျဲပျာံ ဟီုလက်တ္ၜေဟ်လေဝ် သ္ပမာန်ရ၊ ပ္ဍဲဘဝပစ္စုပ္ပန် အလန်လၟုဟ် ညးတၞဟ်ကၞုဟ် ဒးဒုၚ်ဂရိုဟ်ဗျိရ၊ ပ္ဍဲဘဝဂတ ပရလိုက်တေံ အာစိုပ်အပါဲပန်ဘုံရ၊ ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲသံသာ ကၠာဟွံစိုပ်နိဗ္ဗာန်ဏီဂှ် ဒးကြံၚိုက်ဝိုက်ယှောတ်ရ။ (ပြဝံက်ဂၞန်မွဲလ္တူတေံ− ဇေန်−၁၂၀−လေဝ် တုပ်ကဵုဂၞန်ၜါရ)
အဋ္ဌကထာတၞဟ်သ္အာၚ် နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ဏီရ။ ထံက်ကဵုတဝှ်အဋ္ဌကဌာအ္စာသၠပတ်မည် ကောန်ညးဍုၚ်သဓီု ခၟဳဘိက္ခု မၞုံယၟု "ဗုဒ္ဓဃောသာ" မှာထေရ်ဗုဒ္ဓဃောသာ မချူခၞံလဝ်ဂှ်တုဲ ဒဒှ်ရဒုဟ်သုရာဇၞော်အိုတ် ဇၞော်နူဒုဟ် မပ္တံဂစိုတ်သတ်ဏီဂှ် သ္ဂောံတီကေတ်မာန်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− အရက်မသုန်ရဲ ဒှ်ဒှ်, မေရယ်မသုန်ဂကူ စၞဗ္ၜူလေပ်ဒှ်ဒှ် ကာလသုၚ်ဖျေံဏာဂှ် နကဵုလောဘတဏှာ သဳလလေဝ်လီုအာ ရီုတဲဍိုန်လေဝ်လုပ်ဍုန် ဂုန်တၟာမလ္ၚဴလေဝ်ဟွံမွဲ အာစိုပ်ဒုဟ်ဗွဲစၟတ်အဆတ်ရောၚ်။
တဝှ်ဇာတ်တုန်။ ပ္ဍဲပါဠိကုမ္ဘဇာတ်နိပါတ်တိံသသၟိၚ်အိန် ဗီုသွံအရက်ဂါထာမၞုံတံဍေံ "ယံဝေပိတိတွာဒုစ္စရိတံစရန္တိ၊ ကာယေနဝါစာယစေတသာစ" ဂှ် ဂွံအဓိပ္ပါဲသာ်ဝွံရ၊ ညးမမိက်ကဵုမွဲမွဲ သုၚ်အရက်တုဲ နကဵုကာယဇကုကီု, နကဵုပါၚ်ဇကုကီု, နကဵုစိုတ်ဇကုကီု ဗွဲစၟတ် ဒ္ဂေတ်ဒုစရိုတ်အိုတ်ရ၊ ကၠောန်ကလောန်ပပ်ပပ် စပ်ကဵုမပ္တံဂစိုတ်ကၠတ်အုိတ်ရ၊ နကဵုကာယဇကုဂှ် ကၠောန်ကလောန်ယုတ်ယုတ် ကလောန်လုတ်မှာ ကလောန်အာစိုပ်ဒုဟ်, နကဵုပါၚ်ဇကုဂှ် မပ္တံလက်တ္ၜေဟ်ညးတၞဟ်, နကဵုကသပ်ဇကုဂှ် ချပ်ပၠေၚ်ကၠေံညးတၞဟ်ဒှ်တံ ကၠောန်ခၞံဒးဒ္ဂေတ်ဒုစရိုတ်တုဲ အာစိုပ်နရက် မတွံလဝ်ရ၊ သုၚ်အရက်တုဲ နကဵုကာယဝစဳမနောကံ မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ကၠောန်ကလောန်ပရေံပရေံဟေၚ် ချိုတ်အာစိုပ်နရက်ရောၚ်၊ ဆဂးဂှ် ပါဠိဝွံ− ဗွဲတိုက်ရိုက် ကေတ်အဓိပ္ပါဲတပ်တပ်ဟွံဂွံရ၊ ယဝ်ရကေတ်အတိုၚ်ပါဠိမ္ဂး− သုက်အရက်တုဲ တိက်ဒၟံၚ်ကီု, သုၚ်အရက်တုဲ အာလ္ၚောဝ်ကျာ် အာလ္ၚောဝ်ထပိုဲခၟဳ အာကလၚ်ဓရ်ဂှ်ကီု ဒုဟ်ဟွံမွဲရောၚ်။ သုၚ်အရက်တုဲ ကၠောန်ကလောန်ခိုဟ်ခိုဟ် ဗၠးဒုဟ်အရက်ဂှ် လ္ပစှ်ေစိုတ်ညိ။ (သုၚ်အရက်ဂှ် ဒုဟ်တၞဟ်၊ အာလ္ၚောဝ်ကျာ်ဒှ်တံ ဂုဏ်ဖဵုတၞဟ် ပါ်ကဵုဂွံဒးညိ)
ဗွဲတပ်တပ် ဗဂပ်ကေတ်အဓိပ္ပါဲဟွံဂွံရ၊ ဗွဲတ္ၚံက်တ္ၚေဲ "နယ်ဝၚ်္ကဝုတ်" လေဝ် ဒးဗဂပ်ထေက်ရ၊ သုၚ်အရက်တုဲ ဗတ်ရတိက်ကၞပ်ဒၟံၚ်လေဝ် စေတနာစိုတ်သုၚ်ဂှ် လောဘရောၚ်၊ အရက်ဂှ် "ရသာရီု" ဒုၚ်စသိုၚ်ရှ်ဍာ်ဗ္ၜူရောၚ်၊ သုၚ်တုဲ သဳလလီုလာ် မူသာ်ဟွံတၟေၚ်နူညးတမြံ ညးကြံကြံ ညးဆီမလီုတံဂှ်ရ။ သုၚ်စၞဗ္ၜးဍာံမ္ဂး− ဗၠးဒုဟ်ဟွံမွဲရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ညးလ္ၚဵု ပတိုန်အရေဝ်ရဴဝွံမ္ဂး− သုၚ်အရက်တုဲ လ္ပကၠောန်ကလောန်ယုတ်ယုတ် ကလောန်လုတ်မှာ ပ္ဍဲသဳမသုန် ဗၠးဒုဟ်မာန်, ဂလာန်ဂှ်ပၠောပ်ပ္ဍဲသၞောဝ် "ဓမ္မဝတ်" ဟွံဂွံရ၊ နူသုၚ်ဒးအရက်သဳလလီုဂှ် ဟွံစှ်ေစိုတ်ဒှ်ဂွံရ၊ သုၚ်အရက်တုဲ တိက်ဒၟံၚ်ဒှ်ဒှ်, ဗှ်လိက်ချူလိက်ဒှ်ဒှ်, အာလ္ၚောဝ်ကျာ် အာကလၚ်ဓရ်ဒှ်ဒှ် တုပ်သၟဟ်ဂွဳစိုက် ယိုက်ဏာအာဲတၟာဲအကုသဵုဒတုဲရောၚ်။
တဝှ်ဋဳကာဂမၠိုၚ်တုန် "တသ္မာဿယထာဝုတ္တေသွေဝကမ္မပထေသုဥပကာရကတ္တသဘာဂတ္တဝသေနအနုပ္ပဝေသောဒဋ္ဌဗ္ဗော" (ဝိဘၚ်မူလဋဳကာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ− ပွံက် သိက္ခာပဒဝိဘၚ်)။ အရထ− တသ္မာ၊ ဟိုတ်− ဒှ်သာ်ဂှ်ရ၊ အဿ၊ န်−သုရာပါန− ပွမသုၚ်အရက်သုရာဂှ်။ ယထာဝုတ္တေသွေဝ၊ ယြဴ ယြဴ−ဍေံမဂပ်ဝ် တွံလဝ်အိုတ်ဟေၚ်။ ကမ္မပထေသု၊ ပ္ဍဲ−ကမ္မပထစှ်ဂမၠိုၚ်။ (ကလောန်ဒုစ္စရိုတ်စှ် ဒှ်ဟိုတ်ဏာဗစိုပ်ကဵုဂၠံၚ်တရဴအပါဲပန်) ဥပကာရကတ္တသဘာဂတ္တဝသေန၊ ဗွဲ− အစောံဒဒှ်သဘဴမတုပ်, ဒဒှ်မလေပ်သ္ပဂုဏ်ဥပကာမဗဗွဲ။ (နအစောံ− လေဝ် ကဵုအရထမာန်) အနုပ္ပဝေသော၊ န်− ပွမပၠောပ်ဗွဲမဗဗွဲ။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ စိုန်စၟတ်ထေက်ရောၚ်။ (စိုန်ဂပ်ဝ်စၟတ်)
အဓိပ္ပါဲတုန်− ယဝ်ရသုၚ်ဒးအရက်သုရာမေရယ်မ္ဂး− စိုတ်မမိက်ကၠောန်ကလောန်ကမ္မပထဒုစ္စရိုတ်စှ်မပ္တံဂစိုတ်သတ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ပြာကတ်မံက်ဂတဝ်တိုန်ရ၊ ဗွဲအစောံအဘိဓဝ်, ဓဝ်ပဋ္ဌာန်ဂှ် သ္ပဂုဏ်ဥပကာနပကတူပနိဿယသတ္တိကုကမ္မပထတံဂှ်ရ၊ အရက်သုရာမေရယ်ဂှ် ဒှ်ရသာရီုကာမဂုဏ်မွဲဂကူမွဲရ၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရဂှ် ဒှ်ဖေါဋ္ဌဗ္ဗာရီု ကာမဂုဏ်မွဲဂကူကီု၊ ညးမသိပ်ဂၠိပ်သ္ပမိပ်ကဵုဒ္ဂေတ်မေထုန်ဂှ်, သွက်ဂွံဝေၚ်ပါဲကၠေံဒ္ဂေတ်မေထုန်ဂှ် ဝါတ်ဂါတ်ဇြိုၚ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ တုပ်တဴသာ်ဂှ်ကီု၊ သုၚ်ဒးအရက်သုရာမေရယ် စောဲဒၟံၚ်ကွေံကွေံတုဲ သွက်ဂွံဗပိုတ်ကၠေံဂှ် ဝါတ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ အေၚ်အရက်ဒေါံအရက် ဟွံမာန်ရ၊ နကဵုနယ်ဝွံဟေၚ် အရက်မသုန်ရဲ မေရယ်မသုန်ဂကူဂှ် မၞုံသဘဴဍေံ တုပ်ကေုာံကာမေသုမိစ္ဆာစရာကမ္မပထရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− အကွက်−ဥပကာရကတ္တ− ဒဒှ်မသ္ပဂုဏ်ဥပကာတုဲ ပ္ဍဲကမ္မပထစှ်လေဝ် ပါလုပ်ဖအိုတ်, ဒးပၠောပ်ပ္ဍဲကမ္မပထစှ်ဂမၠိုၚ်ရ၊ အကွက်− သဘာဂတ္တ−ဒဒှ်မၞုံသဘဴမတုပ်ပၠောပ်ပ္ဍဲကာမေသုမိစ္ဆာစာရလေဝ် ပၠောပ်မာန်ရောၚ်။
အ္စာတၠဇနကာဘိဝံသချူခၞံလဝ်ပြကိုဟ် "ဘာသာဋဳကာအဘိဓဝ်" ပ္ဍဲပွံက်သုရာမေရယပဆိုက်ဝဳထိမုတ်ဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဲလဝ်ပါဠိမူလဋဳကာရဴဝွံမ္ဂး "တဿသဘာဂတ္တေနမိစ္ဆာစာရေ, ဥပကာရကတ္တေနဒသသုပိကမ္မပထေသုအနုပ္ပဝေသော" ရောၚ်။
အရထ။ တဿ၊ ဒဒက်−တဴကဵုသသုရာပါနဂှ်။ သဘာဂတ္တေန၊ ဟိုတ်−ဒဒှ်သဘဴမတုပ်ကေုာံကာမေသုမိစ္ဆာစာရ။ မိစ္ဆာစာရေ၊ ပ္ဍဲ−ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ။ အနုပ္ပဝေသော၊ ၚ်−ပွမပၠောပ်ဗွဲမဗဗွဲ။ ဟောတိ၊ ပ္ဍံ−ဒှ်ရ။ ဥပကာရကတ္တေန၊ ဟိုတ်−ဒဒှ်မသ္ပဂုဏ်ဥပကာကုကမ္မပထစှ်အလုံအိုတသီု။ ဒသသုပိ၊ ဍေံ−မဒှ်လၟိဟ်သၚ်္ချာစှ်ပြကာအိုတ်ကီုလေဝ်။ ကမ္မပထေသု၊ ပ္ဍဲ−ကမ္မပထဂမၠိုၚ်။ အနုပ္ပဝေသော၊ ၚ်−ဟောတိ၊ ပ္ဍံ။
ပၞောဝ်ကဵုအကုသလကမ္မပထစှ်, ဒုစိုတ်စှ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် သုရာမွဲ− ၜိုန်ရဟွံပါဟွံရိုဟ်လၟိဟ်ပၠောပ်ပ္ဍဲဒုစရိုတ်ကီုလေဝ် ဂွံဂွံကီု "သဘာဂတ္တေနမိစ္ဆာစာရေ" ဂှ် ဗီုသဘဴဍေံတုပ်တုန်− ပ္ဍဲကာမဂုဏ်မသုန်ထၟတ်ဒွံလုက်စုက်ကာမမ္ဂးဂှ် ဂွံကဵုဖေါဋ္ဌဗ္ဗာရီုရ၊ ကာမဂုဏ်ဖေါဋ္ဌဗ္ဗာရီုဝွံ၊ လုက်စုက်ထၟတ်ဒွံခ္ဍဳလျတ်ဂဗတ်ဒးကေုာံရေၚ်သ္ကံရောၚ်၊ အရက်မေရယ်ဂှ် ဂွံကဵုရသာရီုရ၊ ကာမဂုဏ်ရသာရီုဝွံ၊ မိပ်ကဵုရှ်ဍာ်ဗ္ၜူတုဲ ဒုၚ်စသိုၚ်ရှ် အာရီုရောၚ်၊ ကာမဂုဏ်ဖေါဋ္ဌဗ္ဗာရီုဂှ်လေဝ် ထေက်ကဵုဂရိုဟ်ဗျိရ၊ ကာမဂုဏ်ရသာရီု သုၚ်အရက်မေရယ်ဂှ်လေဝ် ထေက်ကဵုဂရိုဟ်ဗျိရ၊ ဒှ်ဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ (မိစ္ဆာစာရ) မွဲဂကူကီုရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ညးမသုၚ်အရက်သုရာမေရယ်ဂှ် ပၠောပ်ပ္ဍဲကာမေသုမိစ္ဆာစာရ− အာစိုပ် "ကမ္မပထ" ဒှ်ဟိုတ်ဏာဗစိုပ်ကဵုဂၠံၚ်တရဴပဋိသန္ဓိအပါဲရောၚ်။
၁၄။ သုရာမသုန်ရဲမေရယ်မသုန်ဂကူ
ပလေဝ်ဒါန်သုရာမသုန်ရဲမ္ဂးဂှ်− (၁) ပိဋ္ဌသုရာ။ အရက်သုရာမကၠောန်ခၞံနကဵုဝိုဟ်ကီု။ (၂) ပူဝသုရာ။ အရက်သုရာမကၠောန်ခၞံလဝ်ကဵုကွာၚ်ကီု။ (၃) ဩဒနသုရာ။ အရက်သုရာမကၠောနခၞံလဝ်နကဵုပုၚ်ကီု။ (၄) ကိဏ္ဏပက္ခိတ္တသုရာ။ အရက်သုရာမစုတ်လဝ်မသိအရက်တုဲ မကၠောန်ခၞံလဝ်ကီု။ (၅) သမ္ဘာရသံယုတ္တသုရာ။ အရက်သုရာ သၞဴပကောံလဝ်အပေါတ်ကြိယာဗာတၞဟ်တၞဟ်သာ် မပ္တံကဵုသတ်ဂမောဝ်သတ်တၠုဲ သတ်ဂစွံမရာဲတုဲ ကၠောန်ခၞံလဝ်ကီု။ (ဣဝွံ သုရာမသုန်ရဲရောၚ်)။
မေရယ်မသုန်ဂကူမ္ဂးဂှ်− (၁) ပုပ္ဖါသဝ။ မေရယ်ညးမကၠောန်ခၞံလဝ်, တုၚ်ဂွပ်လဝ်နကဵုပ္ကဴဩဴမမိက်ကဵုမွဲမွဲကီု။ (၂) ဖလာသဝ။ မေရယ်ညးမကၠောန်ခၞံလဝ်, တုၚ်ဂွပ်လဝ်နကဵုသစ္ဆုမမိက်ကဵုမွဲမွဲ။ (၃) မဓွါသဝ။ မေရယ်ညးမကၠောန်ခၞံလဝ်, တုၚ်ဂွပ်လဝ်နကဵုပ္ကဴမုဒ်ဒြာတ်, ဍာ်သာဲ, ဍာ်ဂရောတ်, ဍာ် ဟုတ်ကီု။ (သတ်မုဒ်ဒြာတ်လေဝ် ကော်ထေက်ကီု)။ (၄) ဂုဠာသဝ။ မေရယ်ညးမကၠောန်ခၞံလဝ်, တုၚ်ဂွပ်လဝ်နကဵုတၚ်လာဲ, ကဝ်တာ, ဍာ်က္ၜဴကီု။ (၅) သမ္ဘာရသံယုတ္တ။ မေရယ်သၞဴပကောံလဝ်အပေါတ်ကြိယာဗာတၞဟ်တၞဟ်သာ် မပ္တံကဵုခၞော်ဆုသကောဝ်ဆု သစ္ဆုတုဲ တုၚ်ဂွပ်လဝ်ကီု။ (ဣဝွံမေရယ်မသုန်ဂကူရောၚ်) (အ္စာသၠပတ်မည်တြေံ ညးချူသစ္ဆု၊ အ္စာကၞေဟ်တၟိလ္ၚဵု ချူသတ်ဆု−ရ)။
တၚ်စၟတ်။ အတိုၚ်ကၠုၚ်ပ္ဍဲပါဠိဝိနယ်ပါဲစိုတ်သုရာမေရယပါနသိက္ခာပိုဒ်တေံရောၚ်၊ ပၞောဝ်ကဵုအရက်သုရာမသုန်ရဲဂှ် ပ္ဍဲပါဠိဂၞန်ပန်ကဵုမသုန်လပါ်ကၞုၚ်တေံ− သုရာ− ဟွံပါရ။ သွက်ဂွံဗှ်လောဲတုဲ "ကိဏ္ဏပက္ခိတ္တသုရာ− သမ္ဘာရသံယုတ္တသုရာ" ထပ်စုတ်လဝ်သုရာၜါပိုဒ်ရောၚ်။ ဂလာန်မ္ဂး မေရယ်ဂှ် ဗက်ကဵုပါဠိရ၊ ညးလ္ၚဵုကဵုအရထတုန်− ပုပ္ဖါသဝ−သိညးမခၞံလဝ်နူပ္ကဴကီု၊ ရဴသာ်ဝွံ ကဵုတဴအရထအိုတ်ရ။
သိ, မိက်ဂွံဟီုဟီုမေရယ်မိက်ဂွံသ္ဂးသ္ဂး ဒးရးဗဗွဲဒၟံၚ်သီုၜါရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်သုရာမေရယဂှ် သုရာမသုန်ရဲမေရယ်မသုန်ဂကူ စၞဗ္ၜူအိုတသီု အဲဝေၚ်ပါဲကၠေံဂှ် ဒှ်ဒဂိုန်သဳမသုန်ခိုၚ်ခိုၚ်ကၠိုက်ကၠိုက်ရောၚ်။
၁၅။ တၚ်သ္ဂုတ်သွာတ်အၚ်္ဂသိက္ခာပိုဒ်မပ္တံပါဏာတိပါတာ
ပလေဝ်ဒါန်ပ္ဍဲကဵုသဳမသုန်သိက္ခာပိုဒ်မသုန်ဂှ် အၚ်္ဂဍေံ, ဟိုတ်ဍေံလ္ၚဵု နွံမသုန်- လ္ၚဵုနွံပန်တုဲ အၚ်္ဂဟိုတ်ဍေံဍိုက်ပေၚ်သီုဖအိုတ်ဟေၚ် သဳလလီုလာ်အာရ။ ဟွံပေၚ်ဖအိုတ်မ္ဂး ဟွံလီုရ၊ သွက်ဂွံတီအၚ်္ဂဟိုတ်သိက္ခာပိုဒ်သဳလဂွံလီုလာ်တုဲ အတိုၚ်ကၠုၚ်နူအဋ္ဌကထာဣထိဝုတ်တိကနိပါတ်ပွံက်ပုတ္တသုတ်ဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုရောၚ်။
၁။ အကွက်ပါဏာတိပါတ်။ ပါဏ, ပါဏသညိတ, ဝဓကစိတ္တ, ဥပက္ကမ, တေနမရဏ။ အဓိပ္ပါဲတုန်− သတ်ဂျိုၚ်မံၚ်လမျီုလေဝ် ဒးဒှ်။ သတ်ဂျိုၚ်မံၚ်လေဝ်ဒးတီ၊ စိုတ်မိက်ဂွံဂစိုတ်လေဝ်ဒးနွံ၊ လွဳပရာပ္တိတ်ဇြဟတ်အလဵုဇကု, ထဴကဵုညးဂစိုတ်လေဝ်ဒးဒှ်၊ ဟိုတ်နူလွဳပရာဂှ် သတ်ဒးချိုတ်အာလေဝ်ဒးဒှ်။ ဣဝွံ− အၚ်္ဂဟိုတ်ဒှ်ဂစိုတ်သတ်တုဲ ဍိုက်ပေၚ်ကဵုဟိုတ်မသုန်သာ်ဟေၚ် သဳလသိက္ခာပိုဒ်ပါဏာတိပါတာလီုရောၚ်။
(လၚ်္ကာတုန်) သတ်ဂျိုၚ်မွဲဂၠံၚ်၊ တီမံၚ်ၜါစိ၊ ပိဂစိုတ်ပၠန်၊ ပန်ပ္တိတ်ဇြဟတ်၊ မသုန်သတ်ချိုတ်၊ အၚ်္ဂဟိုတ်၊ ပၠောပ်စိုတ်သမ္တီညိ။
၂။ အကွက်အဒိန္နာဒါန်။ ပရပရိဂ္ဂဟိတ, ပရပရိဂ္ဂဟိတသညိတ, ထေယျစိတ္တ, ဥပက္ကမ, တေနဟရဏ။ အဓိပ္ပါဲတုန်− ဂြပ်ညးတၞဟ်လေဝ် ဒးဒှ်၊ ဂြပ်ညးတၞဟ်လေဝ်ဒးတီ၊ စိုတ်ကမၠတ်မမိက်ကၠတ်လေဝ်ဒးနွံ။ လွဳပရာပ္တိတ်ဇြဟတ်အလဵုဇကု, ထဴကဵုညးကၠတ်လေဝ်ဒးဒှ်။ နကဵုလွဳပရာဂှ် ဂိုၚ်ကၠတ်ပၠံၚ်ကေတ်ဏာလေဝ်ဒးဒှ်၊ ဣဝွံ− အၚ်္ဂဟိုတ်ဒှ်ကၠတ်ဂြပ်ညးတုဲ ဍိုက်ပေၚ်ကဵုဟိုတ်မသုန်သာ်ဟေၚ် သဳလသိက္ခာပိုဒ်အဒိန္နာဒါနာလီုရောၚ်။
(လၚ်္ကာတုန်) ဂြပ်ညးမွဲဂၠံၚ်၊ တီမံၚ်ၜါစိ၊ ပိမိက်ကၠတ်ပၠန်၊ ပန်လွဳပရာ၊ မသုန်ဂိုၚ်ၜိုတ်၊ အၚ်္ဂဟိုတ်၊ ပၠောပ်စိုတ်သမ္တီညိ။
၂။ အကွက်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ။ အဂနဳယဝတ္ထု, တြုံဗြဴဟွံထေက်ကဵုအာကၠုၚ်ဒ္ဂေတ်မေထုန်လေဝ် ဒးဒှ်၊ တသ္မိံသေဝနစိတ္တ, စိုတ်မမိက်သိပ်ဂၠိပ်ပ္ဍဲတြုံဗြဴဟွံထေက်ကဵုအာကၠုၚ်ဒ္ဂေတ်မေထုန်လေဝ်ဒးနွံ၊ သေဝနပယောဂ, လွဳပရာပ္တိတ်ဇြဟတ်ပွမသိပ်ဂၠိပ်ဒ္ဂေတ်မေထုန်အလဵုဇကုလေဝ်ဒးဒှ်၊ မဂ္ဂေနမဂ္ဂပ္ပဋိပတ္တိအဓိဝါသန, ပွမမိပ်ဇြိပ်သာယျေန်ဒ္ဂေတ်မေထုန် နကဵုမဂ်ကေုာံညးမွဲကဵုမွဲ (မိပ်ဇြိပ်သီုညးၜါလပါ်) လေဝ်ဒးဒှ်၊ ဣဝွံ− အၚ်္ဂဟိုတ်ဒှ်ကလိလောန်ကၠေံဒ္ဂေတ်မေထုန် ပလီုပလာ်ကောန်ဇာတ်တြုံတၠသ္ၚိသမ္ဘာညးတုဲ ဍိုက်ပေၚ်ကဵုဟိုတ်ပန်သာ်ဟေၚ် သဳလသိက္ခာပိုဒ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရလီုရောၚ်။
(လၚ်္ကာတုန်) ဟွံအပ်မွဲကၠာ၊ ၜါသိပ်ဂၠိပ်စိ၊ ပိလွဳပရာ၊ ပန်ကၠာမဂ်ၜိုတ်၊ အၚ်္ဂဟိုတ်၊ ပၠောပ်စိုတ်သမ္တီညိ။
၄။ အကွက်မုသာဝါဒါ။ အတထဝတ္ထု, အပေါတ်ဝတ္ထုဟွံဍာံပြလေဝ်ဒးဒှ်၊ ဝိသံဝါဒနစိတ္တ, မၞုံကဵုစိုတ်မမိက်ကဵုဆောတ်ယောၚ်ဗၠေတ်မှာလေဝ်ဒးဒှ်၊ တဇ္ဇဝါယာမ, လွဳပရာနကဵုကာပါၚ်ဗွဲမဗဗွဲကဵုစိုတ်မမိက်ကဵုဆောတ်ယောၚ်မှာရာလေဝ်ဒးဒှ်။ ပရဿတဒတ္ထဝိဇာနန, ညးမဒးဒုၚ်လီဂှ် တီဍာံဍာံ (ဗၠေတ်ဂှ်ဍာံ, ဍာံဂှ်ဗၠေတ်အတိုၚ်လီဂှ်တီ) လေဝ်ဒးဒှ်၊ ဣဝွံ− အၚ်္ဂဟိုတ်ဒှ်လာန်ပလဳလှေံလှန်လီညးတၞဟ်တုဲ ဍိုက်ပေၚ်ကဵုဟိုတ်ပန်သာ်ဟေၚ် သဳလသိက္ခာပိုဒ် မုသာဝါဒါ လီုရောၚ်။ (လၚ်္ကာတုန်) ဟွံဍာံမွဲကၠာ၊ ၜါစိုတ်ကဵုယောၚ်၊ ပိရောၚ်လွဳပၠန်၊ ပန်တီဗၠေတ်အိုတ်၊ အၚ်္ဂဟိုတ်၊ ပၠောပ်စိုတ်သမ္တီညိ။
၅။ အကွက်သုရာမေရယ။ မဇ္ဇဘာဝ, စၞဗ္ၜူ သိအရက်မေရယ် ဗ္ၜူလေဝ်ဒးဒှ်၊ ပါတုကမျတာစိတ္တ, စိုတ်မမိက်သုၚ်လေဝ်ဒးနွံ၊ တဇ္ဇဝါယာမ၊ လွဳပရာနကဵုကာယ မပ္တံရပ်ပလၚ်ရပ်ခေါ်ပ္ၚါန် ဗဗွဲကဵုစိုတ်မမိက်သုၚ်လေဝ်ဒးဒှ်၊ အဇ္ၛောဟရဏ− သုၚ်ဖျေံဏာလုပ်ကံလေဝ် ဒးဒှ်။ ဣဝွံ− အၚ်္ဂဟိုတ်ဒှ်သုၚ်အရက်သုရာမသုန်ရဲ မေရယ်မသုန်ဂကူ စၞဗ္ၜူမပ္တံကဵုဘိၚ်ဘၚ်တုဲ ဍိုက်ပေၚ်ကဵုဟိုတ်ပန်သာ်ဟေၚ် သဳလသိက္ခာပိုဒ်သုရာမေရယလီုရောၚ်။
(လၚ်္ကာတုန်) စၞဗ္ၜူမွဲကၠာ၊ ၜါမိက်သုၚ်စိ၊ ပိလွဳရပ်ပၠန်၊ ပန်လုပ်ကံအိုတ်၊ အၚ်္ဂဟိုတ်၊ ပၠောပ်စိုတ်သမ္တီညိ။
တၚ်စၟတ်။ အၚ်္ဂသဳမသုန်လီုဝွံ၊ ပ္ဍဲတဝှ်အဘိဓဝ်အဋ္ဌကထာ အဋ္ဌသာလိနဳစိတ္တုပ္ပါဒကဏ္ဍအကုသလကမ္မပထကထာကီု၊ ပ္ဍဲအဋ္ဌကထာသမ္မောဟဝိနောဒနဳ သိက္ခာပဒဝိဘၚ်ကီု၊ ပ္ဍဲသကေန်အဘိဓဝ်ဓမ္မတ္ထသၚ်္ဂဟကီု ဟွံမွဲရောၚ်၊ ဟိုတ်တုန်− သုရာမေရယဂှ် ဟွံရိုဟ်လၟိဟ်ပ္ဍဲအကုသလကမ္မပထစှ်တုဲ၊ ၜိုန်ရပၠောပ်လဝ်ပ္ဍဲကာမေသုကီုလေဝ် အၚ်္ဂဟိုတ်ဍေံဟွံထ္ၜးလဝ်ရောၚ်။ တဝှ်အဘိဓဝ်တံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ပါဏာတိပါတ်, အဒိန္နောဒါန်, ကာမေသုကဵုမုသာတုဲ အၚ်္ဂသဳလလီုလာ်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ရ။ ပ္ဍဲတဝှ်ဝိနယ်အဋ္ဌကထာပါဲစိုတ် ပွံက်သုရာမေရယပါနသိက္ခာပိုဒ်ကီု၊ ပ္ဍဲဋဳကာသာရတ္ထဒဳပနဳတတိယကၞပ် ပွံက်သုရာဂှ်ကီု အၚ်္ဂသုရာဟွံမွဲပၠန်ရ၊ ပ္ဍဲတဝှ်သုတ်အဋ္ဌကထာနိဒါနဝဂ္ဂဓါတုသံယုတ်ပွံက်ပဥ္စသိက္ခာပဒသုတ်ဂှ်လေဝ် အၚ်္ဂသုရာဟွံမွဲရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− အၚ်္ဂဟိုတ်သဳမသုန် ဗီုဂွံလီုလာ်ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်ဂှ် အတိုၚ်တဝှ်သုတ္တန္တဒေသနာပြကိုဟ်အဋ္ဌကထာ ဣတိဝုတ်တိကနိပါတ် ပွံက်ပုတ္တသုတ်တေံဟေၚ် ရေၚ်တၠုၚ်စၞောန်ထ္ၜးကဵုစိုပ်ဒတုဲရောၚ်။
၁၆။ တၚ်သ္ဂုတ်သွာတ်ဒုဟ်ဍောတ်ဒုဟ်ဇၞော်
ပလေဝ်ဒါန်သ္ပတိုၚ်ခဳကဵုတဝှ်ပြကိုဟ်သုတ်လတူဂှ်တုဲ သွက်ဂွံတီဒုဟ်ဍောတ်ဒုဟ်ဇၞော် ပ္ဍဲအရာကလိလောန်ကၠေံဒုဟ်ဒဏ် မပ္တံဂစိုတ်ကၠတ်တံဂှ်တုဲ ထပ်သောၚ်ကလးစၞောန်ထ္ၜးကဵုဗွဲခမၞောန်ရောၚ်။
(၁) ပ္ဍဲအရာဂစိုတ်သတ်ဂှ် သတ်တိရစ္ဆာန်မၞုံကဵုသဳလဂစိုတ်မ္ဂး− ဒုဟ်ဇၞော်, ဟွံမွဲကဵုသဳလဂစိုတ်မ္ဂး− ဒုဟ်ဍောတ်။ မၞိဟ်နွံကဵုသဳလဟွံမွဲကဵုသဳလလေဝ် တုပ်ရ။ ဂစိုတ်ထပိုဲခၟဳသၚ်တံကဵုဂစိုတ်ခရှ်လေဝ် ဒ္ဂေတ်ဗက်ဂုဏ်သဳလတုဲ ဂစိုတ်ဒးထပိုဲခၟဳသၚ်တံဂှ် ဒှ်ဒုဟ်ဇၞော်အိုတ်ရောၚ်။ (ဂစိုတ်မပ္တံမိမကျာ်တၠအရှန်စိုပ်နရက်အဝိက်)
(၂) ပ္ဍဲအရာကၠတ်ဂြပ်ညးဂှ် ကၠတ်ဒးဂြပ်ညးမၞုံကဵုသဳလဂှ် ဒုဟ်ဇၞော်, ကၠတ်ဂြပ်ညးဟွံမွဲကဵုသဳလဂှ် ဒုဟ်ဍောတ်၊ ကၠတ်ဂြပ်ကျာ်ဂြပ်ဓဝ်ဂြပ်သၚ်ဂှ် ဒုဟ်ဇၞော်လောန်နူကၠတ်ဂြပ်ခရှ်ဏီရောၚ်။
(၃) ပ္ဍဲအရာပလီုပလာ်ကောန်ဇာတ်တြုံဗြဴညးဂှ် ညးမၞုံကဵုသဳလ ဒုဟ်ဇၞော်, ညးဟွံမွဲကဵုသဳလဒုဟ်ဍောတ်ညိရ၊ ဆဂးဂှ် နရက်ဟွံဗၠးဂှ်လေဝ် ဒုၚ်ဂွိၚ်လဝ်ဖေက်လဝ်နူဇမ္ၚောဲညိ၊ ပလီုပလာ်ခၟဳဗြဴကဵုပလီုပလာ်ခရှ်ဗြဴဂှ် ဒ္ဂေတ်ဗက်အတိုၚ်ဂုဏ်သဳလ ပ္ဍဲသာသနာတုဲ ခၟဳဗြဴပုထုဇန်ဂှ် ဒုဟ်အောန်ညိ, ခၟဳဗြဴတၠအရှန်ဂှ် ဒုဟ်ဇၞော်အိုတ်တုဲ စိုပ်နရက်အဝိက်မာန်ရ၊ ခရှ်ဗြဴနွံကဵုသဳလဒှ်ဒှ်, ဟွံမွဲကဵုသဳလဒှ်ဒှ် ပလီုပလာ်ဟွံအပ်ရ၊ ပလီုခၟဳဗြဴလဵုမွဲဟွံဟီု ဒုဟ်ဇၞော်လောန်နူခရှ်ဗြဴဖအိုတ်ရောၚ်။
(၄) ပ္ဍဲအရာလီလာန်လှေံလှန်ဝဵုစၞာဂှ် ပူဂဵုမၞုံကဵုသဳလ ဒးဒုၚ်လီဒုဟ်ဇၞော်, ဟွံမွဲကဵုသဳလဒးဒုၚ်လီဒုဟ်ဍောတ်၊ လီထပိုဲခၟဳသၚ်တံကဵုလီခရှ် ဟွံတုပ်ကေုာံရေၚ်သ္ကံတုဲ လီလာန်ထပိုဲခၟဳသၚ်တံဂှ် ဒုဟ်ဇၞော်အိုတ်ရောၚ်။
(၅) ပ္ဍဲအရာသုၚ်အရက်မေရယ်စၞဗ္ၜူဂှ် သုၚ်ဗီုလဵု ဒုဟ်ဍောတ် သုၚ်ဂကူလဵု ဒုဟ်ဇၞော် သွက်ဒးသ္ဂုတ်သွာတ်ဟွံမွဲရ၊ သုၚ်ဍာံ, ဗ္ၜူဍာံဒှ်ဒုဟ်ဗွဲစၟတ်ဂှ် အတိုၚ်သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်ပ္ဍဲသုၚ်စပိဂကူပိရဲတေံရောၚ်။
ဒုဟ်မသုန်သာ်, ဝဳဝဲမသုန်သာ် မပ္တံကဵုဂစိုတ်ကၠတ်တဴဂှ် ဍေံကတဵုဒှ်ကၠုၚ် "ဟိုတ်" ဍေံဒးနွံရောၚ်၊ ဟိုတ်ဍေံမွဲၜါပိလေဝ်နွံရ။ အောန်နူဂှ်လေဝ်နွံရ၊ သွက်ဂွံတီဟိုတ်မူလဍေံတုဲ ထပ်သောၚ်ကလးချူထ္ၜးကဵုပၠန်ရောၚ်။
(၁) ပ္ဍဲအရာဂစိုတ်လမျီုသတ် ဂစိုတ်ပ္တံစာၚ်အဒါၚုဲကတံဂှ် နကဵုစိုတ်ဒေါသကဵုမောဟ−မူလၜါရ၊ စိုတ်ဂြိုဟ်စာဓဇန်စှ်ဂှ် ဒေါသ၊ ဂစိုတ်သတ်ဒှ်ဒုဟ်ဂှ် ဟွံတီဂြောပ်ကၟာတ်လဒဵုစဵုဒၞာလဝ်ဒုဟ်ဂှ်မောဟ၊ ဟိုတ်နူဟိုတ်မူလၜါဒေါသကဵုမောဟစိ− ဂစိုတ်လမျီုသတ်မာန်ရောၚ်၊ ဆဂးဂှ် ဗွဲမဗဗွဲကဵုကလောန်ပါပ်ဂစိုတ်လမျီုသတ် ဗီုဍေံဒှ်ဂွံဂှ်ဂှ် "လောဘ" လေဝ်ပါလုပ်ရ၊ အေၚ်ဟွံမာန် မိက်ဂွံစဂှ်လောဘရ၊ တဏှာလေဝ် ဟီုမာန်ရေၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ညာတ်စာၚ်ဒါဖျုန်ခိုဟ် အေၚ်ဟွံမာန် မိက်ဂွံစဂှ်လောဘတဏှာ, ဂြိုဟ်စာဓဇန်စှ်ဂှ်ဒေါသ, ဟွံညာတ်ဒုဟ်ဒဏ်ဂှ် မာေဟ သီုပိပါလုပ်မာန်ရောၚ်။
(၂-၃) ပ္ဍဲအရာကၠတ်ဗတိုၚ်ပၠံၚ်ၜးဂြပ်ညးဂှ်ကီု၊ ပ္ဍဲအရာလာန်ပလဳ လီကသေက်ဝဵုစၞာဲဂြပ်ညးဂှ်ကီု နကဵုစိုတ်လောဘဒေါသမောဟ သီုမူလပိရောၚ်၊ မိက်ဂွံဂွံဂြပ်ညးတုဲ ဗတိုက်ပၠံၚ်ၜးကီု, လီလှေံလှန်လာန်ပလဳကီုဂှ် ဒှ်လောဘ။ အာတ်ဂြပ်ညး ညးဟွံကဵုတုဲ ထေဲထုတ်စိုတ်ဂိဗတိုက်ပၠံက်ၜးကေတ်ဂှ် ဒှ်ဒေါသ၊ မိက်ဂွံဂွံလှုဲသၠာ်ထဝ်သြန်တုဲ သ္ပသက်သဳညးပ္ဍဲအရာဝေၚ်ဂဗုတ်ဂလာန်ဂှ် လီကသေက်လာန်ညံၚ်ဂွံပတှ်ေဂှ် လောဘ။ ထေဲထုတ်စုတ်ဒုဟ်သ္ပသက်သဳဟွံဍာံဂှ်ဍာံ, ဍာံဂှ်ဟွံဍာံ ဟီုဂးနကဵုစိုတ်ကြံၚ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်မ္ၚိုဟ်ဂှ် ဒေါသ။ ဟွံတီဒုဟ်ဍောတ်ဒုဟ်ဇၞော်ကွိၚ်ဂြောပ်လဝ်ဂၠုဓီုဒၟံၚ်ဂှ် မောဟရောၚ်။
(၄-၅) အကွက်မိစ္ဆာစာရကဵုသုရာမေရယဂှ် ဍေံဂွံကတဵုဒှ်ကၠုၚ် ဟိုတ်နူလောဘကဵုမောဟမူလၜါရောၚ်။ အကွက်ကလိလောန်ကၠေံကောန်ဇာတ်သမ္ဘာတၠသ္ၚိညးဂှ် မိက်ဂွံဂွံလောဘတဏှာပြကာတ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ညးဟွံတုပ်စိုတ်ဖိုဟ် ရပ်ဂြဲဓဇက်ဗတိုၚ်ပၠံၚ်တံၚ်ဓဇက်ကေတ်ဗွဲအနိၚ်အတက်ဂှ် ဒေါသလုပ်ကၠုၚ်မာန်ရ၊ အကွက်သုၚ်အရက်သုရာမေရယ် စၞဗ္ၜးတံဂှ် အေၚ်ဟွံမာန်န တဟၚ်တဟက် ဗက်အလိုက်လောတဏှာပြကာတ်ဒၟံၚ်တုဲ ဒးသုၚ်ပၠန်ရ၊ သုၚ်ဗ္ၜးဒလူတုဲ ကတဵုဒှ်သၞသေက်ဇဵုခါတ်ကယျာန်ဒဝါတ်လဝက်တ္ၜေဟ်ကေတ်ဇၞးလတူညးတၞဟ်ဂှ် ဒေါသလုပ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပ္ဍဲအရာကလိလောန်ကၠေံဒုဟ်ဒဏ်ဂစိုတ်, ကၠတ်, ပလီု, လာန်, သုၚ်အလုံမသုန်ဂှ် နကဵုစိုတ်လောဘဒေါသမောဟ, မူလဟိုတ်တၞံပိပြကာဝွံရောၚ်။
၁၇။ ဝတ္ထုကောန်ဒှ်စၞဓမ္မဓဇဇာတ်နိပါတ်ဒုက
ပလေဝ်ဒါန်ပရူပစ္စုပ္ပန် − ကျာ်တြဲဂေါတမပိုဲ ဃောမသ္ပဒတဴပ္ဍဲဘာဝေဠုဝန် ဇရေၚ်ဍုၚ်ရာဇာဂြိုဟ်ဂှ် သ္ပဟိုတ်ကဵုခၟဳဒေဝဒတ်ဂစိုတ်ကျာ်တုဲ တွံလဝ်ဓမ္မဓဇဇာတ်ဝွံရောၚ်။
ပရူအတိက် - ပ္ဍဲကာလအတိက် မလောန်ကၠုၚ်လံလတေံဂှ် သၟိၚ်မၞုံယၟု "ယသပါဏိ" ပသၟိၚ်ပကၚ်ရၚ်ဍုၚ်ဗာရဏသဳရ၊ သကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်ဂှ် မၞုံယၟု "ကာလက" ရ၊ ဗောဓိသတ်ပိုဲဂှ် ဒှ်ဗဗၞးပြောဟိတ်အ္စာသၟိၚ်တုဲ မၞုံယၟု "ဓမ္မဓဇ" ရ၊ သၟာဆတ္တာညးမခေပ်သော်ကးသော်သၟိၚ်ဂှ် မၞုံယၟု "ဆတ္တပါဏိ" ရောၚ်။
သကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် ကလကဂှ် ဒှ်အမာတ်သ္ဂုတ်သွာတ်ဂဗုတ်လေဝ်ဒှ်ရ၊ စလာပ်ဗဇဴစသဳဖဵုလေဝ်စရ။ ဗွဲကြဴ ဗောဓိသတ်ပိုဲ ဂွံအဝဵုအမာတ်သ္ဂုတ်သွာတ်ဂဗုတ် ဗွဲမဗဗွဲကဵုဓဝ်တုဲ သကိုပ်ပၞာန်ကာလကဂှ် သၟိၚ်ဖျေံထောံအဝဵုရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သကိုပ်ပၞာန်ဒက်လဝ်ဝဲကဵုဗောဓိသတ်ဓမ္မဓဇတုဲ ဂၠာဲဒၟံၚ်အခေါၚ်သွက်ဂွံဂစိုတ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်နူအသိၚ်ဂုဏ်သဳလဂုဏ်သမာဓိ ဂုဏ်ပညာဂှ်ရ− ဂြိုဟ်ဟွံမာန် ဂစိုတ်ဟွံမာန်တုဲ သၟိၚ်အိန်ဒးဘိုၚ်ရီုဗၚ်မၚ်မွဲဟံၚ်ပြာ်ရောၚ်။ (မိက်ဂွံတီဗွဲတြးမာ အာရံၚ်သ္ၚဳကေတ်ပ္ဍဲဇာတ်ဂှ်ညိ)
ဗီုကောန်ဒှ်စၞတုန် − ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာတေံ ဨကရာဇ်မွဲဂှ် ပကၚ်ရၚ်ဍုၚ်ဗာရဏသဳ-ရ၊ ဨကရာဇ်ဂှ် သုၚ်အရက်လၟိုန်ကာလတုဲ စၞစပၠန်လေဝ် ဖျုန်ဒးပါဟေၚ်စရ။ စိုပ်ကၠုၚ်တ္ၚဲသဳဥပုဟ်ဂှ် ဇၟာပ်တ္ၚဲသဳဥပုဟ် ဟွံကဵုဂစိုတ်သတ္တံရ၊ ကၠာဟွံစိုပ်တ္ၚဲသဳ စှ်ပိမံၚ်ဂှ် ရဲတၟေၚ်ပၟၚ်ဖဴအရာရာန်နၚ်ဖျုန်တုဲ စွံလဝ်ဟွံဒးရးပၠန်ဂှ် ကၠဵုဂမၠိုၚ် ကၠတ်စအိုတ်ရ၊ စိုပ်တ္ၚဲသဳဂှ် ကေတ်ဂွံကသပ်နူဂၞကျာ်တြဲ ကောန်ဗၠာဲသ္ဍိုက်ဆာန်ဂှ် ပၠောပ်ဏာကဵုဨကရာဇ်ကၠာရ၊ ဃောဆာန်မံၚ်ကောန်ဖျုန်ဂြိုဟ် ဃောဗန်မိန်မံၚ်ဃောဆုၚ်မံၚ်ကောန်ဗၠာဲဂှ် ပၠောပ်ဏာပုၚ်သွရ။
အတိုၚ်ဂၞကျာ်ကဵုကသပ်ဂှ် တၟောံပုၚ်ပၠောပ်ဏာပုၚ်သွ မစဳရေၚ်ပြုပြေၚ်လဝ် ပလံၚ်ဆက်ကွာဲကဵုဨကရာဇ်ရ၊ ဨကရာဗ္ၜူဒၟံၚ်အရက်သုရာဂှ် ညာတ်အာသွဟွံမွဲကဵုဖျုန်တုဲ "ဣလဵုသွဖျုန်ရော" သၟာန်တိုန်ရ၊ ပရူဒဒှ်အိုတ်သီုဂှ် ဂရၚ်ပတီသၟိၚ်ရ၊ ပုၚ်သွဂှ်လေဝ် သၟိၚ်ဟွံဒုၚ်တဲရ၊ ဂၞကျာ်တေံ ထေၚ်ရံၚ်ဂှ် ဃောသၟိၚ်ဨကရာဇ်ဇကု မိပ်လဟိၚ်ဒၟံၚ်ကဵုကောန်ဗၠာဲ ၜိုတ်ဂၠံၚ်စၞဖျုန်ရောၚ်၊ လၟုဟ်ဂှ် ဟွံဝိုတ်၊ မၠာ်မတ်လေဝ်ဟွံညာတ်ဖျုန်, ဂရၚ်ပတီလေဝ်ဟွံကေတ်တုဲ ကောန်ဖျုန်ဂြိုဟ်သ္ဍိုက်ဆာန်ယိုက်မိန်စွံလဝ်ပ္ဍဲထွာဲဒဳသိုဟ်ဇကုဇကုဂှ် ဝးကံဂစိုတ်ဒုၚ်ကဵုပၟၚ်ပုၚ်သွ ကဵုအာဍုန်တောံတိုပ်သွက်ဂွံစဟာပ်ရောၚ်။
ပၟၚ်ဖဴပၟၚ်ပုၚ် ဒုၚ်ကေတ်တဲကောန်သၟိၚ်ဂစိုတ်ဝးလဝ်ကံဂှ်တုဲ အတိုၚ်အသံအာဏာဂှ် ဍုန်တောံတိုပ်ပၠန်ရ၊ စိုပ်အခိၚ်ဆက်ကွာဲ ပလံၚ်ပုၚ်သွဂှ် နကဵုသွဖျုန်ကောန်ဇြဟာန် ကၠုၚ်ဆက်ကွာ်ပလံၚ်ကဵုသၟိၚ်တုဲ ဒုၚ်တဲပုၚ်သွ စဟာပ်မိပ်မိပ်ဇြိပ်ဇြိပ်ရ၊ ဟိုတ်နူအသိၚ်ဗ္ၜူကီုလေဝ် သၟိၚ်စသုၚ်ပုၚ်သွမိပ်ဇြိပ်ဗွဲမလောန်တုဲ ပေၚ်ပၟိက်စိုတ်ကွေံကွေံရ။ ကောန်ဖျုန်ဂြိုဟ်ဇကု ဂွံဂံၚ်ဝးကံဂစိုတ်ထောံဖတ်ဖတ်လဝ်လတ်ဂှ် ဟိုတ်နူအသိၚ်ဗ္ၜူအရက်ရ၊ ဂစိုတ်ကောန်တုဲ ကဵုဍုန်ထောံတိုပ်သ္ပစၞပုၚ်သွ ဒးစလၟံက်ဂၠံၚ်ၜိုတ်ပုၚ်မာန်ဏီဂှ်လေဝ် အရက်ဟေၚ် သဂံၚ်ကဵုစိုတ်ကဵုကောန်ချိုတ်ထောံဗွဲမသက္ကုဒုဟ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− အရက်သုရာမေရယ်မလေပ်ပျဲပျာံဇကု မလေပ်ပျဲပျာံညးတၞဟ် ကတဵုဗဒှ်ကဵုဒုဟ်ဟွံမွဲကဵုလ္အိတ်ပယျဵုဂှ်ဒှ်ဖဵုဍေံရောၚ်။
သၟိၚ်လေဝ် စလဝ်ပုၚ်သွဖျုန်ကောန်ဇြဟာန်ဖဲဖဲတုဲ အသိၚ်အရက်တိုန်ဒၟံၚ်ညံၚ်ရဴဂျိဇြုံတိက်သၠိၚ်အာမွဲပရှ်ဇၞော်ဇၞော်ရ။ တ္ၚဲယးဒလိုက်ကတဵုတုဲ အသိၚ်အရက်လေဝ်အိုတ်အးတၟးဇးအာရ၊ ကာလဂှ် သၟိၚ်ဂွံသတိဗှ်သၞာကောန်ဗၠာဲတုဲ နကဵုအသံအာဏာစကာကဵုကေတ်နၚ်ကောန်ဇြဟာန်ရ၊ ဒဒှ်ရကောန်ဇကု သၟိၚ်ဝးကံဂစိုတ်ထောံတုဲ သ္ပစၞစသုၚ်ဖက်ကဵုပုၚ်သွဂှ် ကိုပ်ကၠာတေံ၊ ဟိုတ်နူဖေက်ဨကရာဖ်ဂှ်ရ− ဟွံဂံၚ်နရိုအ်ယာံ ဟွံဂံၚ်ဂရၚ်ပ္တီမွဲရ၊ လၟုဟ်ဝွံ− ပရူဒဒှ်အိုတ်သီုဂှ် ဂၞကျာ်ဂရၚ်ပ္တီသၟိၚ်ကီုကဵုလၞီလၞာ်ဍာ်ရမတ်ဇွောဝ်နရိုအ်ယာံဒဇူလောတ်လောပၠောဇကုဂတသၟိၚ်တုဲ စိပ်ခဍိပ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲတံဇိုၚ်သၟိၚ်ရ။ တုပ်တဴညံၚ်ရဴသိုဟ်ပါ်ဒကးအာၜါကရေက်ကီုရောၚ်။
သၟိၚ်ဨကရာဇ်လေဝ် ကတဵုဒှ်ဓဝ်စံၚ်တူပူဆာနရိုအ်ယာံလၚ်ဇွောဝ်ဂတေဝ်ယာံကရေဝ်ကရောတ်ဂိဓဇောတ် ဒှ်လလေၚ်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ် ဂၠိုၚ်သ္ၚောံထတ်စောံ ပတန်စိုတ်ဟွံပိုၚ် ပခိုၚ်ဇကုဟွံမာန်တုဲ နကဵုဓဝ်သတိဇြိုဟ်ဇြိုဟ်နက်နက် ဒ္ဂေတ်ဗက်အတိုၚ်ပရေၚ်လၟေၚ်ညးတၠပညာ ချပ်ဗ္စာရဏာဂွံသာ်ဝွံရောၚ်။ "သ္ပတံနူတ္ၚဲဝွံတုဲ ယြဴဗၞတ်ကာလမွဲ ဟဂွံစိုပ်အရဟတ္တဖဵုဏီရ။ ဗၞတ်ကာလဂှ် စၞဗ္ၜူအရက်သုရာမလေပ်သ္ပကဵုလလေၚ်ပၠေၚ်ကၠေံမၞုံသဘဴညံၚ်ရဴအဲစဒးကောန်ဝွံ၊ အဲဟွံသုၚ်အရကပ်သုရာရောၚ်" ဂးသာ်ဂှ်တုဲ ဂိုၚ်ၜိုတ်ကေတ်တိဍိုက်ဍိုတ် ခၞိက်တိ သ္ပအဓိဋ္ဌာန် ပၠောပ်စိုတ်တုဲ တိဍိုတ်ဍိုတ်ခၞိက်တိဂှ် သက်, သရက်ပေါတ်ပ္ဍဲကၞေၚ်ဇကုရောၚ်။
ခန်ဖျဴဇာတ်။ ဒေဝဒတ်လၟုဟ်ဂှ် ကၠာတေံကေၚ်ကတဵုဒှ်သကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် မၞုံယၟုကာလက-ရောၚ်၊ သာရိပိုတ်လၟုဟ်ဂှ် ကၠာတေံကေၚ်ကတဵုဒှ်သၟာဆတ္တာမၞုံယၟု ဆတ္တပါဏိရောၚ်။ (ဘဝစကောန်ဂှ်ဟွံသေၚ်၊ ဘဝစကောန်ဂှ် ကၠာတေံကေၚ်ကတဵုဒှ်သၟိၚ်ဍုၚ်ဗာရဏာသဳရောၚ်) အနုရုဒ္ဓလၟုဟ်ဂှ် ကၠာတေံ ကေၚ်ကတဵုဒှ်သၟိၚ်အိန်ရောၚ်။ အဲကျာ်လၟုဟ်ဂှ် ကၠာတေံကေၚ်ကတဵုဒှ်ဗဗၞးပြောဟိတ် အ္စာသၟိၚ်မၞုံယၟု ဓမ္မဓဇရောၚ်။ (သၟိၚ်ယသပါဏိဂှ် ဟွံပါ) ဣဝွံ− တဝှ်ဇာတ်ဓမ္မဓဇဇာတ်နိပါတ်ဒုကရောၚ်။
၁၈။ ဝတ္ထုကၠဵုဗ္ၜူအရက်ဗၞးဗက်အာ
ပလေဝ်ဒါန်အခိၚ်ကၠာတေံမွဲအခိၚ် ပ္ဍဲလက်ထက်သၟိၚ်ဗြဟ္မဒတ္တပသၟိၚ် ပကၚ်ရၚ်ဍုၚ်ဗာရဏသဳဂှ် ဒးကာလပယာံမွဲတ္ၚဲ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်တံ ဝေၚ်သဘၚ်ပေါဲနက်သတ်အိုတ်ရ၊ မိပ်ဇြိပ်မံၚ်အလုံဍုၚ်မွဲတုဲ စၞစသုၚ်မပ္တံပုၚ်သွတံဂှ်လေဝ် စသုၚ်ဟွံအိုတ် ကိုဟ်ဆာဲလဝ်ပ္ဍဲဒၞာဲတၞဟ်တၞဟ်ရ၊ သွက်ဂွံဗစပူဇဴဒေဝတဴပၟၚ်ဍုၚ်တဴဂှ်လေဝ် ပုၚ်သွကဖျုန်ဂမၠိုၚ် ပေၚ်ဍတ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဇံၚ်သ္ၚိဒေဝတဴတံရ၊ စၞစသုၚ်ဂမၠိုၚ် ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်မကိုဟ်ဆာဲလဝ်ပ္ဍဲဒၞာဲတၞဟ်တၞဟ် မၞုံကဵုဂှ်သာ်တံဂှ် ကၠဵုကွာန်ဂမၠိုၚ်လေဝ် စသုၚ်ဟွံအိုတ်ရ။ ကၠဵုကွာန်ဂမၠိုၚ် ဗီုဍေံတံဆာန်ဂကူဍေံဟာ, ညံၚ်ရဴဗစကဵုဏာပရိုၚ်ကဵုကၠဵုကၠိၚ်ကၠဵုဂြိုပ်ကီုဟာ, ဃောဂှ် ကၠဵုဂြိုပ်မွဲမၞုံဒၟံၚ်ပ္ဍဲရာပ်ဂြိုပ်ဟဇာၚ် (ဂြိုဟ်ဟေအ်တူ) လေဝ်ဂး၊ ဟဂွံသ္ၚောဲကြပ်နူဍုၚ်ဗာရဏသဳ- ရ။
ကၠဵုဂြိုပ်ကၠဵုဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံဂွံစၞစသုၚ်ပုၚ်သွ ဂေတ်ဂါဲဂၠာဲဂပဝ်အာဂပဝ်ကၠုၚ် စိုပ်ဇရေၚ်ဍုၚ်လပါ်မ္ၚးရ၊ ဃောဂှ် ညာတ်ဒးပၠံၚ်ပထောၚ်ဍာ်ဇၞော်မွဲတုဲ လုပ်ကၠုၚ်ပၠံၚ်ပထောၚ်ဍာ် စိုပ်အာပ္ဍဲဍုၚ်ရ၊ ကၠဵုဂြိုပ်ဂှ် ညာတ်ဒးစၞးညးသ္ပပူဇဴဗစလဝ်ဒေဝတဴဂှ်တုဲ ဃောမဗျဵုထၚ်တဟၚ်ကဟောန်ဒၟံၚ်ဂှ် စသုၚ်ပုၚ်သွစၞခိုဟ်ခိုဟ်ဖဲဖဲလဲလဲ စဵုကဵုပေၚ်ဗုၚ် ဗုၚ်တေၚ်ကလံၚ်ဂအုဟ်ဒၟံၚ်ရ၊ ကၠဵုဂြိုပ်ဂှ် စလဝ်စၞဖဲဖဲတုဲ ကာလထၚ်ဂဟက်ဍာ်ပၠန်ဂှ် ဂေတ်လန်အာလပါ်ရုၚ်သွံအရက် (ဒေၚ်အရက်) ရ၊ ညာတ်ဒးနုၚ်အရၚ်မွဲဗုၚ်ဂှ်တုဲ ကၠဵုဂြိုပ်လေဝ် ဗ္ၜူမတ်ဂေတ်, ကၠာလောတ်ကဵုဟွံလောတ်ရောၚ်။
သဘဴစၞဗ္ၜူအရက်သုရာမ္ဂးဂှ် သတ်မၞိဟ်လ္ပဟီုဏီရ၊ သတ်တိရစ္ဆာန်ကီုလေဝ် သုၚ်ဒး, စေပ်ဒးတုဲ ဗ္ၜူဒလူမာန် ဒှ်ကြာန်ကြာန်ဏီဂှ် ကဵုဂွံသတိအိုတ်ညိ၊ ကၠဵုဂြိုပ်ဗ္ၜူအရက်ဂှ်လေဝ် ဒလူအာဒလူကၠုၚ် ဖေက်ဒးၜုၚ်တက်ကဵုညးတၞဟ်ကီု ဖေက်ကၠဵုကွာန်ဂမၠိုၚ် ဗိုၚ်ကိတ်ကီု ဖေက်လကိုတ်ဒၟံၚ်တၞဟ်တၞဟ်သာ်တုဲ သီုကဵုၛာပ်ၛုဲ ဂါဲဝါဲယာဗတဟွံမာန်ဂှ် ဂစာန်ကွာ်ဂေတ်ယောန်ကၠတ်ၜေါန်တိတ်အာ စိုပ်ကၠံပ္ကဴမွဲရ၊ အဃောဂှ် လပိုက်ဖျေံက္ဍိုပ် အောပ်ဗဒတိက်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲကၠံပ္ကဴ သီုကဵုဗ္ၜူမတ်ဂေတ်အိုတ်ဍာ်ရ၊ တိက်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲကၠံပ္ကဴ ပွိုၚ်မွဲဗ္တံမွဲပရှ်ဇၞော်တုဲ တ္ၚဲတၟးတိုန်ဂှ် လကိုတ်ၚုဟ်အာရ၊ သွက်ဂွံစဴဒၞာဲဝါဲဋ္ဌာန်ဒေသဇကုဂှ် ဒှ်အခိၚ်တတ္ၚဲတုဲ အာကၠုၚ်ဝါတ်ဂါတ်ဗွဲမလောန်ရ။
ဟိုတ်နူဒှ်အခိၚ်တတ္ၚဲ မၞုံကဵုသၞသတြုဂှ်ရ "ယဝ်ရအဲကလေၚ်စဴအာအခိၚ်ဏံမ္ဂး− မၞိဟ်ကဵုကၠဵုကွာန်ကီု ကဵုပရိုက်ဘဲဗိုၚ်ကိတ်ပျဲပျာံၜုၚ်တက် နကဵုအပေါတ်မပ္တံလေံပၞောဟ်တံဂှ်မာန်ရောၚ်" ကၠဵုဂှ် ချပ်ဒၟံၚ်သာ်ဝွံရ။ ဃောကၠဵုဂဗဆဵုဂၠံၚ်ကမၠက်ကၠက်ၜေက်, ဃောစိုတ်ယှုက်ယှုဲထုဲကြာန်, ဃောစိုတ်က္ဍိုပ်ဂြက်အိုတ်ကသပ်, ဃောချပ်ဒၟံၚ်ဂၠံၚ်ဂွံကလေၚ်စဴဂှ် ညာတ်ဗးဗၞးမွဲကွာ်ကၠုၚ်တုဲ ကၠဵုဂှ် ပ္တိတ်ကသပ်မြဴသာ်ဝွံရောၚ်၊ "ဂကူဗဗၞးမ္ဂးဂှ် ဒှ်ညးဒးစိုတ်ကဵုသၠုဲသၠာ်ထဝ်သြန်ဂြပ်ရတ်ပိုန်ဟာန်ဗွဲမလောန်ရ၊ အဲသၠေံသၠန်ဝဵုစၞာဲလီကသေက်နကဵုဂြပ်တုဲ ညံၚ်ဂွံစိုပ်အာဂြိုပ်တေံဂှ် ကဵုဗဗၞးပလံၚ်ဏာအဲခိုဟ်သန်ရောၚ်" ကၠဵုဗ္ၜူအရက်ပ္တိတ်ကသပ်ချပ်သာ်ဝွံရ။
ဃောကၠဵုဗ္ၜးအရက်ပ္တိတ်ကသပ်ဂှ် ဗဗၞးလေဝ် စိုပ်ကၠုၚ်ဗဒါဲကၠဵုရ၊ သွက်ဂွံလီလာန်လှေံလှန်ဗဗၞးဂှ် ကၠဵုဗ္ၜူအရက် ကော်ဟီုအာမြဴသာ်ဝွံရ။ "ယွံဗဗၞး- လုပ်ကၠုၚ်ဗဒါဲဏံစံ၊ ဒးဗစပ်အဲမၚ်စၟဳမံၚ်ရ၊ ယွံတၠအဲ− ကၠဵုဂြိုပ်၊ မူရဴကိစ္စမွဲမၞုံတုဲ ကော်အဲဂှ်ရော, ဗဗၞးဂး၊ ယွံဗဗၞး− ကိစ္စတၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ်ရ၊ အဲဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်အခိၚ်တတ္ၚဲ− ဟိုတ်နူသၞသတြုဂၠိုၚ် ကလေၚ်စဴဟွံဂွံဂှ်ရ၊ ညံၚ်အဲဂွံစိုပ်ဂြိုပ်ဟဇာၚ်တေံဂှ် ဗဗၞးသ္ပဂုဏ်တုဲ ပလံၚ်ကဵုမွဲလစုတ်ညိ၊ ၚုဟ်ခရိတ်ဂၠံၚ် သွက်ပလံၚ်ဖျဴအဲဂှ် အဲကဵုသြန် (ၜါကၠံ) ဒကေဝ်ရောၚ် ဗဗၞး" ဂးတုဲ ဗဗၞးဍာ်ကံတိတ်ဍာ်ကံဇွောဝ်ဒၟံၚ်ကဵုသၠုဲသၠာ်ဂှ် ဒးအာဗစပ်ရ။
ဗဗၞးအဒိုဟ်ဂွိုက် ဗက်အလိုက်လောဘတဏှာဂှ် "အလန်လၟုဟ် ဒးဗစပ်ရဂးတုဲ" ဒုၚ်ကံပါၚ်သွက်ဂွံပလံၚ်ဖျဴကၠဵုဂြိုပ်ဂှ်ရောၚ်၊ ဗဗၞးလေဝ် ပတှ်ေဂလာန်ကၠဵုဗ္ၜူအရက်မက်ဂပက်ကဵုသြန်ၜါကၠံတုဲ ဟွံချပ်ဗ္စာရဏာဂတကြဴ သီုကဵုသၠောၚ်သွဝ်မိပ်စိုတ်ဂှ် ကၠဵုဂြိုပ်သၠေံသၠန်ဂွံဏာဒးအာအလီတုဲဣရ။
[ညာတ်ဒးသၠုဲသၠာ်၊ ဍာ်ကံဖေါၚ်ဖေါၚ်၊ သတိယောလောဲ၊ စောဲကဵုဂြပ်ရတ်၊ ပညာၜတ်လောန်၊ ကောန်တိရစ္ဆာန်၊ ဂလာန်မုသာ၊ ပ္တေဟ်လောဲသွာ၊ ဒးမှာဗွဲကြဴရောၚ်]။
အတိုၚ်ဗဗၞးဒုၚ်လဝ်ကံပါၚ်သွက်ဂွံပလံၚ်ကၠဵုဂှ် ပလေဝ်ပလေတ်စွံကတိပါၚ် ကေုာံရေၚ်သ္ကံမြဴသာ်ဝွံရောၚ်။ "ယွံတၠအဲကၠဵုဂြိုပ်၊ အတိုၚ်တၠအဲစွံလဝ်ကတိပါၚ်ကဵုသြန်ၜါကၠံဂှ် လ္ပကဵုယောၚ်ယာအာညိ။ တၠအဲညံၚ်ဂွံစိုပ်ဂြိုပ်ဂှ် စွံတာလျိုၚ်အဲရ။ ဗဗၞးဂး၊ ယွံဗဗၞး− ပတှ်ေဖျေံစိုတ်ညိ။ အဲဟွံဟီုဂလာန်မုသာ" ကၠဵုသ္ဂးတုဲ ကာလဂှ်သီုကဵုပတှ်ေဖျေံစိုတ် ဗဗၞးရပ်ဂွံဇိုၚ်ကၠဵုပန်ဒိုဟ် ယိုက်တ္ၚိန်ပတိုန်လတူပၞးတုဲ တိတ်အာနူကၠံပ္ကဴ မဒှ်အာပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ်ရောၚ်၊ ဗဗၞးရပ်လဝ်ဇိုၚ်ကၠဵုပန်တၞုၚ်ပန်လပါ် တ္ၚိန်လဝ်ပ္ဍဲလ္တူပၞးဇကုတုဲ ကၠဵုဂှ်လေဝ် လဟုက်လဟောန်တိုန် ဟီုကဵုဗဗၞးမြဴသာ်ဝွံရောၚ်။
"ဟာဲဗၞးသမ္ဒိုဟ်၊ ဂကူဗၞးမိမကလောကောဒေံသဳမူနော်တြဗှ်ေတံဂှ် ဟွံသ္ပအသုၚ်, ဟွံသ္ပဂရု ဟွံသ္ပဇၞော်, ဟွံသ္ပကာ ဟွံမွဲကဵုဓဝ်ညှာတာရှ်ေသှ်ေပ္ဍဲလတူညးတၠဂြပ်ဗီုဏံရဟာ,။ အခိုက်ပဝေဏဳဗှ်ေတံ ရိုၚ်ဇိုၚ်ဗီုဏံရဟာ, ဗှ်ေကော်ဏာအဲ, ယိုက်ဏာအဲဗီုဏံဂှ် အဲအာဟွံဒှ် ဗက်ဟွံစှ်ေ အာဟွံမာန်ရ" ကၠဵုဂြိုပ်ဟီုစုတ်ကဵုဗဗၞးဆဆဵုကဵုဆဵု ဗဂဵုလဝ်ပၟတ်ဒေါသတုဲ ဗဗၞးလေဝ် ညာတ်ကဵုသြန်ၜါကၠံပၠန်ဂှ် သ္ၚိတ်ဇြကၞပ်သ္ၚောံဒၟံၚ်ရ၊ ကာလဂှ် ကၠဵုထပ်ဟီုတိုန်ဗီုဏံပၠန်ရ။ "ယွံဗဗၞး ယာတ်တၠအဲနွံဒၟံၚ်ဟွံသေၚ်ဟာ, နကဵုကၞုၚ်မုဟ်ယာတ်ဂှ် ဂွဳစိုက်ခိုဟ်ခိုဟ်တုဲ ယိုက်တ္ၚိန်ဏာအဲဗွဲမရှ်ေသှ်ေရဴဂဴဟေၚ် အဲဗက်အာမာန်ရ" ဂးတုဲ ကၠဵုကၠိၚ်ရပ်ၚုဟ်ရပ်ကရေပ်လဝ်ဗဗၞးအဒိုဟ်ဂွိုက်ဂၠိုက်ကဵုအခိုက်ရ။
အတိုၚ်ကၠဵုကၠိၚ်ဖျေံအသံဖန်ဖက်ဂှ် ဗဗၞးကလၚ်ဗက်ညံၚ်ရဴဂလာန်ညးတၠအဝဵုကီုရဒှ်တုဲ ကာလဂှ် ကလေၚ်ဂွဳစိုက်နကဵုယာတ်ခိုဟ်ခိုဟ် ယိုက်တ္ၚိန်ဏာကၠဵုဗ္ၜူအရက်ဂှ်ရ၊ ဗဗၞးယိုက်တ္ၚိန်ဏာကၠဵု စိုပ်ပါၚ်တြၚ်ဍုၚ်သၠုၚ်ကျာမွဲလပါ်တုဲ "ယွံတၠအဲကၠဵုဂြိုပ် ဟွံစိုပ်ဋ္ဌာန်တၠအဲဏီဟာ, ဗဗၞးသၟာန်။ ယွံဗဗၞး လၟုဟ်ဂှ် မူရဴဒၞာဲလဵုမွဲမကၠုၚ်စိုပ်ရော, ကၠဵုသ္ဂးတုဲ၊ လၟုဟ်ကၠုၚ်စိုပ်ပါၚ်တြၚ်ဍုၚ်လပါ်သၠုၚ်ကျာ်ရ− ဗဗၞးဟီု၊ ဟာဲဗၞးသမ္ဒိုဟ်ဟွံမွဲကဵုဗ္စာရဏာရသွံ၊ ညာဏ်ပညာအောန်ဂလိုၚ်ဏံကီု၊ ဗှ်ေဂှ် ဒှ်မၞိဟ်သၟးသၟးရသွံ၊ ဒးစွံဂြပ်ရတ်ပ္ဍဲဂၠံၚ်တြဴပန်သွာၚ်ဂှ် အပါနော်အပါနက်ဗှ်ေတံကေၚ်ဟီုဗကန်ဖျန်လဝ်နွံကီုဟာ" ကၠဵုဂြိုပ်ဗ္ၜးအရက် ဟီုလက်တ္ၜေဟ်စုတ်ဗဗၞးဂိသကေဝ်ကတောဝ် မြဴသာ်ဝွံတုဲ ဗဗၞးလေဝ် ဟိုတ်နူအသိၚ်လောဘတဏှာမိက်ဂွံဂွံသြန်ၜါကၠံဒကေဝ်ဂှ်ရ− အတိုၚ်ကၠဵုဗ္ၜူအရက်ဟီု ဒးဒ္ဂေတ်ဗက်လၟိုန်ကာလရောၚ်။ ပါဲနူဂှ်ပၠန် ဓဝ်ဒမၠုမောဟဂြောပ်ကွိၚ်လဝ်အလုံဇကုဗဗၞးမွဲတုဲ ဍာံဟွံဍာံဂှ် ချပ်ဗ္စာရဏာဟွံဒးရ။
ဗဗၞးအဒိုဟ်ဂွိုက်ဗက်အလိုက်လောဘဂှ် ဟိုတ်နူအသိၚ်မောဟဒမၠုဂၠုဓီုဒၟံၚ်ဂှ်ရ၊ စၚ်ခြၚ်ဗ္စာရဏာဟွံဒး အတိုၚ်ကၠဵုသတ်အဟိုတ် ဖျေံအသံဟီုထ္ၜးဂှ်ဟေၚ် ကလၚ်ဗက်အာတုဲ ကာလဂှ် ယိုက်တ္ၚိန်ဏာကၠဵု စိုပ်ဋ္ဌာန်ဂြိုပ်ဂၞိၚ် ဒၞာဲဗၠးမၞိဟ်တံဂှ်ရောၚ်၊ ကာလဂှ် ဗဗၞးသၟာန်တိုန်ကၠဵုမြဴသာ်ဝွံပၠန်ရ။ "ယွံတၠအဲကၠဵုဂြိုပ်၊ ဋ္ဌာန်တၠအဲကဵုပလံၚ်ဗစိုပ်ဂြိုပ်, ဂြိုပ်မၞုံယၟုဗၠးမၞိဟ်ဂှ် စိုပ်ရဟာ, ဒၞာဲဝွံ− အန္တရာဲဟွံမွဲရ− ဗဗၞးဂး။ ယွံဗဗၞး ယဝ်ရဒှ်သာ်ဂှ်မ္ဂး− ပ္ဍဲဒၞာဲဝွံ လ္ပဖျေံအဲညိဏီ၊ တေတေံ ဗဒါဲရာပ်ဟဇာၚ် (ဟေအ်တူ) တေံစိုပ်တိဟ် ဖျေံအဲညိ။ စိုပ်ဒၞာဲဝွံဟေၚ် ဖျေံအဲညိ" ကၠဵုဂးတုဲ ဗဗၞးလေဝ် အလန်ဝွံ အဲဂွံသြန်ၜါကၠံဒကေဝ်ဍာံဍာံရဂးတုဲ သီုကဵုစိုတ်မအိုဟ်တၟိုဟ်သၠောၚ်သ္ပဝ်ဂှ် ယိုက်တ္ၚိန်ဏာကၠဵု ဒၞာဲမကဵုဖျေံဂှ်ရောၚ်။
ဒၞာဲကၠဵုမကဵုပလံၚ်ဂှ် ပလံၚ်ဗစိုပ်ကဵုတုဲ နကဵုဂလာန်မြဴသာ်ဝွံ ကၠဵုဟီုကဵုဗဗၞးပၠန်ရ။ "ယွံဗဗၞး စိုပ်ဂြိုပ်ဟဇာၚ်ဂြိုပ်အေအ်တူ ဒၞာဲအဲမဒၟံၚ်ရ။ ဖျေံအဲပ္ဍဲဒၞာဲဏံညိ၊ ၚုဟ်လိၚ်ယိုက်အဲသွက်ဂွံဆာပ်ဂုဏ်ဗဗၞးဂှ် အတိုၚ်ဒုၚ်လဝ်ဂလာန်နူတံတေံ အဲကဵုသြန်ၜါကၠံဒကေဝ်ရ၊ သြန်တံဂှ် အဲတိုပ်လဝ်ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဗိုန်ဗတ်တုဲ ဗဗၞးမၚ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒၞာဲဏံညိ။ အဲအာဂွးကေတ်နၚ်သြန်ၜါကၠံဒကေဝ်ဂှ်ရ၊ ရံၚ်အခိၚ်တ္ၚဲတုဲ မၚ်ဒၟံၚ်အဲညိ၊ အဲကၠုၚ်ပလံၚ်ကဵုအတိုၚ်ဒုၚ်လဝ်ပါၚ်ဍာံဍာံပြပြရောၚ်ဗဗၞး" ကၠဵုဂြိုပ်သ္ဂးကဵုဗဗၞး, ဟီုဗကန်ဖျန်ကဵုဗဗၞးကဵုပတှ်ေစှ်ေစိုတ်တုဲ မွဲအလန်မွဲဂလးဓဝ် ဂြိပ်ဒဴလလဴဇိုၚ်ထဍိုၚ်လုပ်အာပ္ဍဲဂြိုပ်ဒမၠု စဵုကဵုဗၠးမတ်ဗဗၞးရောၚ်။
ဗဗၞးသမ္ဒိုဟ်လေဝ် ပတှ်ေအရေဝ်ကၠဵုအိက်အရက်တုဲ မၚ်စၟဳမံၚ်သြန်ၜါကၠံ ထေၚ်ဂးဂွံဗွဲစၟတ်ရ၊ ကၠဵုဂြိုပ်ဂှ် ဟိုတ်နူဗ္ၜူဒၟံၚ်အရက်ဂှ်ရ− ညာတ်အလီလေဝ်ခိုဟ် ဇကုဍေံလေဝ်ဗၠးဘဲ သၠုဲမွဲၜဲလေဝ်ဟွံဒးအိုတ်တုဲ ဗဗၞးဗက်အလိုက်လောဘဂှ် ထေၚ်ဂးဂွံသြန်ဍာံဍာံ သီုကဵုမၚ်ရံၚ်ဒၟံၚ်အခိၚ်တ္ၚဲမဆိၚ်လဝ်ဂှ်ရောၚ်၊ ဒဒှ်ရကၠဵုဂြိုပ်ဂြိပ်ဒဴဗလေတ်ထောံဗၞးဂှ် ဗဗၞးဟွံဂွံသတိဏီဖိုဟ်ရ၊ ရံၚ်ကၠဵုလေဝ် ကၠဵုဟွံကၠုၚ်, ရံၚ်တ္ၚဲလေဝ် တ္ၚဲသၠုၚ်ဂါံသရုၚ်ကၠောံၜက်အာလပါ်ဖါသဝ်တ္ၚဲတုဲ ဗဗၞးမၚ်ဒၟံၚ်သီုကဵုရံၚ်ပလိုတ်ဗၟံက်ရ၊ ဃောဗဗၞးမၚ်စၟဳမံၚ်ကၠဵုဂြိုပ်ဂှ် ဒေဝတဴရုက္ခဇဵုမွဲ သီုကဵုဓဝ်ကရုဏာကတဵုဒှ်တုဲ သွက်ဗဗၞးဂွံဂွံသတိကီု, သွက်ဗဗၞးဂွံဂွဂၠေံကီု ဟီုဒၠောံဗ္တောန်ကဵုဗဗၞးမြဴသာ်ဝွံရောၚ်။
"ယွံဗဗၞး− တၠအဲဂှ် ဒိုဟ်ဓီုကွေံကွေံရောၚ်သွံ၊ ကၠဵုဂြိုပ်ကၠဵုကၠိၚ်အိက်အရက် တၠအဲမယိုက်ပလံၚ်နၚ်ဗွဲမရှ်ေသှ်ေရဴဂဴဂှ် အလဵုကေတ်သြန်ၜါကၠံဂှ်ရော, ဒၞာဲလဵုသြန်ၜါကၠံမၞုံဂှ်ရော, ကၠဵုပကောံသြန်ထဝ်လေပ်ဂှ် ဗဗၞးကေၚ်မိၚ်မွဲလှ်ေကီုဟာ, ကၠဵုဂြိုပ်တၠအဲဂှ် သြန်ထဝ်သၠုဲသၠာ်နွံဂှ် လ္ပဟီုဏီရ၊ ဆၜိုတ်အယာံမာတ်ဒၞော်, နော်ယံက်ကဝေက်အပြံက်နုၚ်ထောၚ်ထၟာဲလိုက်တံဂှ်ကီုလေဝ် မွဲဍောတ်ဟွံမွဲရ၊ ဝိုအ်ဝိုဟ်ၚိုက်ဝိုက်ယှောတ်ဒိုဟ်ဓီုကွေံကွေံရောၚ်သွံ၊ ပတှ်ေအရေဝ်ကၠဵုဗ္ၜူအရက်တုဲ မၚ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒၞာဲဏံ မွဲအာယုက်ကီုလေဝ် ကၠဵုဂြိုပ်ဂှ် ကလေၚ်ကၠုၚ်ဟွံသေၚ်၊ ဂွံသၠုဲသၠာ်ဂှ်လေဝ် လ္ပထေၚ်ညိ၊ ကလေၚ်စဴၜိုဟ်ၜိုဟ်သိုဟ်သိုဟ်ညိကၠာ၊ ကၠာတ္ၚဲဟွံပၠိုတ် စိုတ်ဂွံတန်ကြန် ဂွံဗၠးဘဲဒန်တၞဟ်တၞဟ်သာ်ရ ဗဗၞး" သ္ဂးကဵုရောၚ်။ ဂလာန်မပ္တံသ္ပဂရိုၚ်စရဵု သ္ပပရေံစံက်ထေအ်ဂရိုဟ်ဗျိတံဂှ် ဒေဝတဴရုက္ခဇဵု ဒေဝတဴတၞံဆု ဟီုဗရုဗျဵုဗျံက်ကဵုတုဲ ကာလဂှ် ဗဗၞးဂွတိုန်သီုလဟုက်မုက်မတ်ဟွံကျေဝ် ပလေဝ်အိန်ရဳဟွံလောဲသွာရ၊ ဗဗၞးတီဒဒှ်ဒးအလီကၠဵုတုဲ သီုကဵုစိုတ်ကတဵု ဂိဂွသၠုဲသၠာ်ညိညမွဲဂတှ်ေဟွံဂွံဖျဴ ဒးကလေၚ်စဴအာတဲသၟးသၟး ပ္ဍဲကာလဂှ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ- ပ္ဍဲအရာပရူပရာကၠဵုဗ္ၜူအရက် ဝတ္ထုကၠဵုဗ္ၜူအရက်ဝွံ သတ်မၞိဟ်ဇေတ်ဇေတ် ဒးအလီကၠဵုဂှ် ဇြိုၚ်ကဵုဂွံမိၚ်ဂွံဆဵုဂွံညာတ်၊ ကၠဵုဒးအလီုမၞိဟ်ဂှ် ကလၚ်စဂွံလဝ်ကဵုဒှ်ကၠာရ၊ လၟုဟ်ဝွံ− မၞိဟ်ဒးအလီုကၠဵုဟီုဂှ် ဟိုတ်နူညာန်ကၠဵုခိုဟ် ညာန်တိတ်ကၠုၚ်နူကဵုသၟိက်ဂွံဗၠးဂစိုတ်တုဲ ဗဗၞးအဒိုဟ်ဂွိုက်ဂှ် ဗက်အလိုက်လောဘ ဒးအလီကၠဵုဟွံတၟေၚ်လးလးရောၚ်။
ဂလာန်ကဵုသတိ။ ယွံကောန်ရာမညတံညးဂမၠိုၚ် ဂိုၚ်ကေတ်နဲကဲဝတ္ထုကၠဵုလီဗဗၞးသမ္ဒိုဟ်ဂှ်တုဲ မၞးတံလေဝ် လ္ပကဵုဒးအလီဗီုဗီုဏံညိ။ ကၠဵုကၠိၚ်ကၠဵုဂြိုပ်ဂှ် ၜိုန်ရကတဵုဒှ်သတိတိရစ္ဆာညာန်ဘာန်ဟွံမွဲကီုလေဝ် ဟိုတ်နူအရက်လုပ်စိုပ်ဗုၚ်ဍာ်ဗ္ၜူတုၚ်ဂွပ်လဝ်ဂှ်ရ− ညာဏ်စၞာံညာဏ်အလီကတဵုဒှ်ကၠုၚ်တုဲ သၠေံသၠန်လာန်စလေပ်ဏီရ။ ညံၚ်ရဴခၟဳဒေဝဒတ်ကဵုဖျုၚ်အရက်စိၚ်နာဠာဂိရိ။ စိၚ်နာဠာဂိရိ, သုၚ်ဒးအရက်ဂၠိုၚ်ကဵုနုၚ်တုဲ ထဍေၚ်ဒိကျာ် ဂစိုတ်ကျာ်မာန်ဏီရ၊ အရက်လုပ်စိုပ်ဗုၚ်မၞိဟ်, သတ်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် သုၚ်ဒးအရက်ဗ္ၜူဒလူဒှ်ဒှ်, ဟွံဗ္ၜူဒလူဒှ်ဒှ် ဂစိုတ်လေဝ်ဂစိုတ်မာန်ဒှ်ဂွံရ၊ ဗက်လီလှေံလှန်ဝဵုစၞာဲညးလေဝ်ဒှ်ဂွံရ၊ ပလီုပလာ်ကၠေံဒတုဲဖဵုမြမောဝ်ညးတၞဟ်တုဲ ဂလာန်အရေဝ်ကီု ကမၠောန်ကေၚ်ကာမမိက်ကဵုမွဲမွဲကီု ဟွံမွဲကဵုဂုဏ်ဖဵုတံဂှ် လက်ဆကိုတ်ဆဟီုမာန် ကၠောန်မာန်ဗွဲစၟတ်ရောၚ်။
ပူဂဵုသုၚ်အရက်လၟိုန်ကာလကီု, သုၚ်ဒၟံၚ်စှ်လှ်ေမွဲလှ်ေကီု သုၚ်ဒးအရက်စၞဗ္ၜူတုဲ ဂစိုတ်မာန်, ကၠတ်မာန်, ပလီုကောန်ဗြဴညးမာန်, လာန်ပလဳမာန် အလုံဒးစရိုတ်အိုတ်သီုကၠောန်မာန်ဂှ် ဟွံဇြိုၚ်စိုတ်သက်သက်ရ၊ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်တံ ဂွံဒှ်ဒၟံၚ်ကြာန်ကြာန်ဓမာန်ဓမာန် ဒ္ဂေတ်ပဋိပတ်ဂွံလီုလာ်ဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် မၞိဟ်ဂွံလီုဂုန်အရက်, သ္ၚိထောဝ်ဂွံလီုဂုန်ယက်,, ဂးသာ်ဂှ်တုဲ ဂလာန်ဂှ်ဍာံပြဗွဲမလောန်ရောၚ်။ ဗဗၞးအဒိုဟ်ဂွိုက် ဗက်အလိုက်လောဘတဏှာ ပညာဍိုန်လျဂှ် မူလတၞံတံရိုဟ်ကၞက်ဍေံ ဟိုတ်နူနွံပၟိက် မိက်ဂွံဂွံသြန်ၜါကၠံဒကေဝ်ဂှ်ရ− ဒးယိုက်တ္ၚိန်ဏာကၠဵုအိက်အရက် စဵုကဵုစိုပ်ဒၞာဲဂြိုပ်တေံရ၊ ယိုက်ဏာကၠဵုလတူပၞးဇကုတုဲ ကၠဵုဟီုကဵုဆဆဵုဂိကတောဝ်မတ်လေဝ်ဒးဒုၚ်ဂၠံၚ်ဍေံပ္ညုၚ်ထ္ၜးဂှ် ဒးအာဟွံဒှ်ကာမွဲသာ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သဘဴအရက်သုရာမေရယ်စၞဗ္ၜးမ္ဂးဂှ် ညးတၞဟ်ညံၚ်ဂွံဒှ်လလေၚ်ဍေံပၠေၚ်ကဵုမာန်, ဇကုညံၚ်ဂွံဒှ်လလေၚ်ဍေံပၠေၚ်ကဵုမာန်တုဲ ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်လၟုဟ်ဂတဂှ် ဩဝ်ဝေၚ်ပါဲကၠေံနူပွသုၚ်စစၞဗ္ၜူအရက်အိုတ်ညိ။ (လောကသိဒ္ဓိ− ဂၞံက်- အ္စာအစွောံချူလဝ်ရ။)
ခၟဳမကဵုသဳတုဲဂှ် ပ္ဍဲလ္အိတ်သိက္ခာပိုဒ်ဝွံ၊ ဂလာန်အုပ်နိဂီု ဂြီုကမၠက်ကၠေံမၞုံတံဍေံ "တိသရဏေန ။ ပ ။ သမ္ပါဒေထ" ဂှ် ဒးဟီုရောၚ်။ (ဗတိုက်ဖအောဝ်လေဝ်ဂး) အရထတုန်− သာဓု, သာဓု, သာဓု၊ ဒးရးသန်− ဒးရးသန်− ဒးရးသန်။ တိသရဏေန၊ ကေုာံသရဏဂုဏ်ပိမတွံဂး ကျာ်ဓဝ်သၚ်။ သဟ၊ မွဲဟာန်။ ဣမံ ပဏ္စသဳလံ၊ နိ− သဳမသုန်မပြဲပြဲဝွံ။ သာဓုကံကတွာ၊ ဂွံသ္ပဒဂိုန်ကေတ်ဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲ ဗွဲမဒးရးတုဲ။ အပ္ပမာဒေန၊ ဗွဲ− မဟဂွံဟိုတ်မာဲဝိဝိၚ်, တၠိၚ်ကၠေံဓဝ်ကုသဵု။ ဝါ၊ နကဵုဓဝ်သတိမဟဂွံဝိုတ်ကၠေံလပါ်ကာကုသဵု။ သမ္ပါဒေထ၊ ဩဝ်− ကဵုဂွံဍိုက်ပေၚ်သီုညးဖအိုတ်ညိ။
နဲတြေံတုန်− အပ္ပမာဒေန၊ ဗွဲ။ န။ သမ္မာရက္ခိတဗ္ဗံ၊ စိုန်− ဂပ်ဝ်ဒးမၚ်မွဲလဝ်ဗွဲမဒးရးရ။ သဳလေန၊ န− ကဵုသဳလဇကုမဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်, ဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲလဝ်။ သုဂတိံ၊ န်− သုဂတိဘုံ, မၞုံကဵုလအာဒးရး− မတွံဂး မၞိဟ်ဒေဝတဴ, သွဝ်တြဴဘုံ။ ယန္တိ၊ ပ္ဍံ− ဂွံအာစိုပ်အိုတ်ရ။ သဳလေန၊ န။ ဘောဂသမ္ပဒါ၊ ၚ်−မဍိုက်ပေၚ်ကဵုပိုန်ဟာန်ဘိုက်ဘက်ဂမၠိုၚ်။ ဟောန္တိ၊ ပ္ဍံ− ဒှ်တဴအိုတ်ရ။ သဳလေန၊ န။ နိဗ္ဗာနံ၊ န်− နိဗ္ဗာန်, ဗၠးဋ္ဌာန်ဗျုယဲ− ဟွံမွဲကဵုဘဲဂစိုတ်။ ယန္တိ၊ ပ္ဍံ− ဂွံအာစိုပ်အိုတ်ရ။ တသ္မာ၊ ဟိုတ်− နူဂုဏ်သဳလဏာဗစိုပ်ကဵုတသိုက်မၞိဟ်, တသိုက်ဒေဝတဴ, တသိုက်နိဗ္ဗာန်မာန်ဂှ်ရ။ တွံ၊ ၚ်− တၠအဲသပ္ပရိုဟ်− ညးခိုဟ်ညးပြဲ− ရဲမၞုံကဵုမတ်− သတ်မၞုံကဵုပညာ။ သဳလံ၊ န်− သဳလဇကုဇကု။ ဝိသောဓယေ၊ ဂဗ္ဘ− သ္အးဇ္ၚးကၠေံညိ။
အဓိပ္ပါဲတုန်− "ဒ္ဂေတ်သဳလမသုန်ပြကာမွဲဟာန်ကေုာံ သရဏဂုဏ်ပိဒ္ဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ် ဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲလဝ်လၟုဟ်, သ္ပဂရုသ္ပဇၞော် ဗွဲမဒးရးတုဲ မၚ်မွဲအိုတ်ညိ။ နကဵုသဳလဇကုဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်ဏာဗစိုပ်ကဵုသုဂတိဘုံအိုတ်ရ၊ နကဵုသဳလဇကုဂှ် ဗပေၚ်ကဵုပိုန်ဟာန်ဘိုက်ဘက်အိုတ်ရ။ နကဵုသဳလဇကုဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်ဏာဗစိုပ်ကဵုနိဗ္ဗာန်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ− သဳလတၠအဲမၚ်မွဲလဝ်ဂှ် ကဵုဂွံသ္အးဇ္ၚးညိ။ သ္အးဇ္ၚးကၠေံညိ" ရဴသာ်ဝွံ မဒှ်ဂလာန်ဖအောဝ်လလဴထဴပလရောၚ်။
တုဲဂှ် မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ဒးကလေၚ်ဟီု "အာမဘန္တေ" ပၠန်ရ။ "ယွံ− ဍာံပြရကျာ်။ မၚ်မွဲအာရကျာ်" ရဴသာ်ဝွံ ဒှ်ဂလာန်ဒုၚ်သဇိုၚ်ဒုၚ်ကတိပါၚ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပ္ဍဲကာလကျာ်ဂဇံတံဂှ်၊ ဟိုတ်ဟဂွံဟီုဂလာန်ဗတိုက်ဖအောဝ်ထဴလလဴဂှ်ရ၊ သွက်ဒးဟီု "အာမဘန္တေ" ဟွံမွဲရောၚ်၊ ဗွဲစၟတ်တုန်− ပ္ဍဲကာလဒဂိုန်သဳဂတမုက်ကျာ်ကီု၊ ပ္ဍဲကာလသ္ပအဓိဋ္ဌာန်ပၠောပ်ကေတ်စိုတ်ကီုဂလာန်မ္ဂး "အာမဘန္တေ" ဒုၚ်ယွံဂှ် ဒၞာဲလဵုသွက်ဒးစုတ်ဒးဟီုဟွံမွဲသက်သက်ရောၚ်။
တၚ်စၟတ်။ သဳလမ္ဂးဂှ် ဒှ်သဘဴပတန်လဝ်ဓဝ်ကုသဵုရ၊ မၚ်မွဲလဝ်ဒုစရိုတ်ကာယကံ ဝစဳကံ ဟွံကဵုကလိလောန်ကၠေံရ၊ သဳလမ္ဂးဂှ် ဒှ်သဘဴမၜိုဟ်သသတိုတ်သိုဟ်ပလိုတ်ကၠေံပၟတ်ကိလေသ မပ္တံလောဘဒေါသရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သဳလဍုန်ပ္ဍဲသန္ထာန်ဇကုတုဲ ၜိုဟ်သိုဟ်ဒၟံၚ်အလုံခန္ဓကာယမွဲရောၚ်။
ပ္ဍဲပိုဒ်မ္ဂး "သိက္ခာပဒံ" ဂှ် နိ− သိက္ခာပိုဒ်ကဵုလဝ်အရထသဒ္ဒါလောဲလောဲရ၊ ပါ်ထောံပိုဒ်ဍေံ− သိက္ခာဂှ်မွဲပိုဒ်၊ ပဒဂှ်မွဲပိုဒ်တုဲ ဒှ်ဒၟံၚ်ၜါပိုဒ်ရ၊ အကွက်သိက္ခာသဒ္ဒါဂှ် တွံအရထဓဝ်ကုသဵုအလုံအိုတ်သီု ထေက်ကဵုဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ပ္တိတ်ဇြဟတ်ရောၚ်၊ သ္ပတံနူပါဏာတိပါတာ စဵုကဵုစိုပ်သုရာသိက္ခာပိုဒ်မသုန်ဂှ် ထေက်ကဵုဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲရောၚ်။ ဒးမၚ်မွဲပ္တိတ်ဇြဟတ်ရောၚ်။
အကွက်− ပဒသဒ္ဒါ− ဂှ် တွံအရထဂကောံရောၚ်။ ဂကောံမသုန် မပ္တံပါဏာတိပါတာဂှ် ဂွံကဵု− ပဒသဒ္ဒါ− ရ။ ပံၚ်ပကောံသီုၜါတုဲ "ဂကောံမသုန်ပါဏာတိပါတာဝေၚ်ပါဲကၠေံနူပွမစိုတ်သတ်ဂှ် ဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲအာရောၚ်" ဣၚုဟ် မဒှ်အဓိပ္ပါဲ− သိက္ခာပဒံ−ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− "သိက္ခာပဒံ၊ န်− ဂကောံမသုန်− မွဲတုန်ပါဏာ, ၜါအဒိန္နာစိ, ပိကာမေသုပၠန်။ ပန်ဂှ်မုသာ, သုရာမသုန်, ဖဍုန်လဝ်ဓနေတ်− ဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲအာ− အလုံသိက္ခာပိုဒ်" ရဴသာ်ဝွံဒှ်အရထ ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်ရောၚ်။ (အဋ္ဌကထာသမ္မောဟဝိနောဒနဳပွံက်သိက္ခာပဒဝိဘၚ်)။
(ဖဵုသဳလမသုန်ဗွဲခမၞောန်) ပ္ဍဲပါဠိအၚ်္ဂုတ္တရနိကာယ်ပဥ္စကနိပါတ်အက္ကောသကဝဂ်သဳလသုတ်ဂှ် အလဵုဇကုကျာ်တြဲတွံလဝ်နွံဒၟံၚ်ရ၊ လၟေၚ်တွံဂှ် ပ္ဍဲသဳလမလီုလာ်ညးဟွံမွဲကဵုသဳလဒုဟ်မသုန်သာ်ရ၊ ညးမ္ဂးမသုန်သာ်ဂှ်ရော?
၁။ ယွံခၟဳတံ၊ ပ္ဍဲကဵုလိုက်ဝွံ− ပူဂဵုသဳလလီုလာ်ဟွံမွဲကဵုသဳလဂှ်၊ ဟိုတ်နူဟိုတ်မာဲဝိဝိၚ်ဝိုတ်ဝုဲဘိၚ်တၠိၚ်ဂှ်ရ− ပိုန်ဟာန်ဂြပ်ရတ်ဘိုက်ဘက်လီုလာ်အာဗွဲမဂၠိုၚ်ရောၚ်။ ၂။ ယွံခၟဳတံ၊ ပူဂဵုသဳလလီုလာ် ဟွံမွဲကဵုသဳလဂှ် ပရိုၚ်ပရေံဒယှ်တမ္ညဝ်ပြးဇးတိတ်အာရောၚ်။ ၃။ ယွံခၟဳတံ၊ ပူဂဵုသဳလလီုလာ် ဟွံမွဲကဵုသဳလဂှ် ယဝ်ရဒးပြာပ်လုပ်အာကဵုပရိသာတ်သၟိၚ်, ပရိသာတ်ဗဗၞး, ပရိသာတ်သမ္ၚေဟ်သေဋ္ဌဳ, ပရိသာတ်ခၟဳ, ပရိသာတ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲမ္ဂး ဖေက်ဂၟံက်ရောံဒညဂွဂစိုၚ်ၚုက် မုက်မတ်ဟွံကျေဝ်တုဲ သီုကဵုဇကုဇတဝ်ဂှ် ဒးပြာပ်လုပ်ရောၚ်။ ၄။ ယွံခၟဳတံ၊ ပူဂဵုသဳလလီုလာ် ဟွံမွဲကဵုသဳလဂှ် သီုကဵုဝိုတ်ဝုဲ ဘိၚ်ဘၚ် မဒးပကာဂစိုတ်ရောၚ်။ ၅။ ယွံခၟဳတံ၊ ပူဂဵုသဳလလီုလာ် ဟွံမွဲကဵုသဳလဂှ် စုတိပါ်ကန်ချိုတ်အာတုဲ အာစိုပ်နရက်ရောၚ်။ (ဣဝွံ− ဒုဟ်ဟွံမွဲကဵုသဳလမသုန်သာ်ရောၚ်။)
(၁)။ ယွံခၟဳတံ၊ ပ္ဍဲကဵုလိုက်ဝွံ ပူဂဵုဍိုက်ပေၚ်ကေုာံသဳလမၞုံကဵုသဳလဂှ် ဟိုတ်နူဟွံဟိုတ်မာဲ ဟွံဝိဝိၚ်ဘိၚ်တၠိၚ်ဂှ်ရ− ကလိဂွံဘိုက်ဘက်ပိုန်ဟာန်ဂၠိုၚ်, ပကောံဂြပ်ဂွံလောဲဒှ်သေဋ္ဌဳမာန်ရောၚ်။ (၂)။ ယွံခၟဳတံ၊ ပူဂဵုဍိုက်ပေၚ်ကေုာံသဳလ မၞုံကဵုသဳလဂှ် ပရိုၚ်ခိုဟ်ဒယှ်တမ္ညဝ်ပြးဇးတိတ်အာရောၚ်။ (၃)။ ယွံခၟဳတံ၊ ပူဂဵုဍိုက်ပေၚ်ကေုာံသဳလ မၞုံကဵုသဳလဂှ်၊ ယဝ်ရဒးပြာပ်လုပ်အာကဵုပရိသာတ်သၟိၚ်, ပရိသာတ်ဗဗၞး, ပရိသာတ်သမ္ၚေဟ်သေဋ္ဌဳ, ပရိသာတ်ခၟဳ, ပရိသာတ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲမ္ဂး− ဖေက်ဂၟံက်ရောံဒညဟွံမွဲ မၞုံကဵုဂၟံၚ်ဂံၚ်သကာလောန်ရောၚ်။
(၄)။ ယွံခၟဳတံ၊ ပူဂဵုဍိုက်ပေၚ်ကေုာံသဳလ မၞုံကဵုသဳလဂှ် ဟွံမွဲကဵုဝိုတ်ဝုဲဘိၚ်တၠိၚ်တုဲ သီုကဵုဂွံသတိစုတိပါ်ကန် သ္ပကာဂစိုတ်ရောၚ်။
(၅)။ ယွံခၟဳတံ၊ ပူဂဵုဍိုက်ပေၚ်ကေုာံသဳလ မၞုံကဵုသဳလဂှ် စုတိပါ်ကန်ချိုတ်အာတုဲ အာစိုပ်ဍုၚ်သွဝ်ရောၚ်။ (ဣဝွံ ဖဵုမၞုံကဵုသဳလမသုန်သာ်ရောၚ်)။
ပ္ဍဲပါဠိနယ် မဟာဝါဘောသဇ္ဇက္ခန္ဓကပါဋလိဂါမဝတ္ထုလေဝ် ဒုဟ်ဟွံမွဲကဵုသဳလ ဖဵုမၞုံကဵုသဳလဂှ် ကျာ်တြဲတွံကဵုဥပးမသ္ပဒတဴပ္ဍဲကွာန်ပါဋဋိဂါမ်တုပ်ကေုာံ ပါဠိအၚ်္ဂတ္တဵုကီုရ၊ ပ္ဍဲအဋ္ဌကထာဝိသုဒ္ဓိမဂ်သဳလနိဒ္ဒေသဂှ် စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ဂုဏ်ဖဵုသဳလ မၞုံဗၞတ်စှ်ဂါထာရောၚ်၊ ဂုဏ်ဖဵုသဳလဂှ် ပိုၚ်ခြာဟွံမာန် ရိုဟ်ဟွံမာန်တုဲ သဳလဂှ် တုပ်သၟဟ်ကဵုတြၚ်ဂွံလုပ်ကဵုဍုၚ်နိဗ္ဗာန်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဂုဏ်ဖဵုသဳလဝွံ ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တဴဗွဲမလောန်တုဲ သဳလဗိုန်ဂွံမဂ်ဖဵုလောဲသွာရောၚ်။
ဂလာန်ကဵုသတိ။ ယွံဂကူရာမညတံ၊ ယဝ်ရဒှ်ကောန်ဂကူဗုဒ္ဓဘာသာဍာံမ္ဂး− ဇၟာပ်ညးဇၟာပ်အဲ ဒးကၠိုဟ်ခၠၚ်ပရေၚ်လိက်ပတ်လပါ်ဓမ္မဝတ်တုဲ နကဵုပတှ်ေဂလာန်ကျာ်ဂှ် ဒးဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲလဝ်သိက္ခာပိုဒ်သဳမသုန်ဝွံရောၚ်။ သဳမသုန်ဝွံ၊ တုပ်တဴညံၚ်ရဴဗွိုက်လတက်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ကီု ကာလဗိုက်လတက်ဂြောပ်ဗဒန်ကၠေံအဝယ်ခန္ဓကာယဇကုဟေၚ် မၠာ်သ္ၚဳရံၚ်စကျေဝ်ဂေါဝ်ခိုဟ်ဆာဲဒးရးရ၊ ရံၚ်စဂွံကွေံကွေံရ၊ ယဝ်ရဂိုၚ်သၠောတ်ပ္တိတ်ထောံဗွိုက်လတက် စွံလဝ်ဇကုသၟးမ္ဂး− ပရေံပရုတ်ယုတ်မာရုန်မဵုဟိန်ဗိန်အိုတ်ကၞောတ်တုဲ တုပ်တဴညံၚ်ရဴသတ်တိရစ္ဆာန် မပ္တံပြေၚ်ဂၠဴကီုရ။ (ဝေါဟာမည်တြေံ− ဂွံဂၞိၚ်− ကွိၚ်ဂြောပ်လဝ်ဂှ်ရ)။
ဇကုကာယဂဝဂလေံပိုဲမၞိဟ် ညံၚ်ဂွံကၠေံ ဒးဂြောပ်ဗ္ဒန်ဗိုန်လတက်ကၟာတလဝ်ဂှ် ဒှ်ဓမ္မတာပိုဲသတ်မၞိဟ်ဖအိုတ်ရ၊ တုပ်တဴညံၚ်ရဴဂြောပ်ဗဒန်ကၟာတ်လဒဵုစဵုဒၞာလဝ်အဝယ်ကာယဂဝဂလေံဇကုဇကုကီု၊ ပြဝကေၚ်ကာမၚ်မွဲလဝ်ဓဝ်အကုသဵု ဟွံကဵုကတဵုဒှ်ပ္ဍဲကာယပါၚ်စိုတ်, ဆေဝ်ဒဝ်ဒၞာလဝ်ဂြောပ်ဗဒန်မၚ်မွဲလဝ်ဓဝ်အကုသဵု ဟွံကဵုကလိလောန်ကၟောန်ထိၚ်ဒက်မၚ်မွဲလဝ် ဗွဲမဒးရးဂှ် "ဒှ်မၚ်မွဲသဳလ" ရောၚ်။
သဳလဂှ်လေဝ် ဝါဒအ္စာလ္ၚဵု တုပ်တဴညံၚ်ရဴက္ဍိုပ်သတ်မၞိဟ်ကီု ဟီုသ္ဂးလဝ်တုဲ မၞိဟ်လဵုမွဲဟွံဟီု၊ ယဝ်ရက္ဍိုပ်ပိုတ်အာမ္ဂး− မၞိဟ်ချိုတ်ချိုတ် ညးမကော်ခဴစရ၊ က္ဍိုပ်မွဲဟေၚ် ဒှ်ဇၞော်သကိုပ်သကတုဲ မၞိဟ်မွဲဂှ်− ၜိုန်ရဂျိုၚ်တဴလမျီုကီုလေဝ် သဳလဟွံမွဲ တုပ်နဲမၞိဟ်ဂစိုတ်ရ၊ မၞိဟ်မွဲဂှ်− ၜိုန်ရချိုတ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် သဳလနွံဒှ်, တုပ်သၟဟ်မၞိဟ်ဂျိုၚ်ဂျိုၚ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကောန်ဂကူရာမညမဒုၚ်ယၟုဗုဒ္ဓဘာသာ အလုံအိုတ်သီုတံဂှ် သဳလမွဲ ညံၚ်ဂွံခိုၚ်ဂလိုၚ်မၚ်မွဲဗဗိုန်လဝ်တုဲ လ္ပကလိလောန်ကၠေံဝဳဝဲပ္ဍဲသဳမသုန်အိုတ်ညိ။ အရထသဳမသုန် ကေုာံ အဓိပ္ပါဲ တုဲဆဝွံရောၚ်။
၁၉။ အစဳရေၚ်လၟေၚ်ဒဂိုန်သဳဒ္စါံသဳဥပေါသ်အရထဂမၠိုၚ်
ပလေဝ်ဒါန်အဟမ္ဘန္တေတိသရဏေနသဟ, အဋ္ဌၚ်္ဂမသန္နာဂတံ, ဥပေါသထသဳလံ, ဓမ္မံယာစာမိ၊ အနုဂ္ဂဟံကတွာ, သဳလဒေထ, မေဘန္တေ။
ဒုတိယမ္ပိ အဟမ္ဘန္တေ၊ တတိယမ္ပိ အဟမ္ဘန္တေ။ (သှ်ေဂှ် တုပ်ကဵုလတူတေံရ။ အဟံဘန္တေ− လေဝ်နွံ) အရထ။ ဘန္တေ၊ ယွံ− တၠဳပိုည်။ အဟံ၊ ၚ်− အဲဍိက်။ တိသရဏေန၊ ကေုာံသရဏဂုဏ်ပိပြကာ။
သဟ၊ မွဲဟာန်။ အဋ္ဌၚ်္ဂသမန္နာဂတံ၊ ဍေံ−မဍိုက်ပေၚ်တဴကေုာံအၚ်္ဂဒ္စါံသာ်။ ဥပေါသထသဳလံ၊ ဍေံ−မတွံဂးသဳဥပေါသ်။ ဓမ္မံ၊ န်−ဓဝ်သိက္ခာပိုတ်, ဒှ်ဟိုတ်မၚ်မွဲအာ။ ယာစာမိ၊ ပ္ဍံ−အာတ်ရအဴ။ (ရကျာ်) ဘန္နေ၊ ယွံ။ မေ၊ ကု−အဲဍိက်။ အနုဂ္ဂဟံ၊ န်−ပွမယိုက်ဒိုက်။ ကတွာ၊ သ္ပတုဲ။ သဳလံ၊ န်−သဳလ။ ဒေထ၊ ဩဝ်က္ညကဵုအိုတ်ညိအဴ။ (ညိကျာ်) ဒုတိယမ္ပိ၊ မရနုက်ကဵုၜါဝါကီုလေဝ်။ တတိယမ္ပိ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါကီုလေဝ်။ သှ်ေဂှ်တုပ်။
အဓိပ္ပါဲတုန်− "ယွံတၠဳပိုည်− အဲဍိက်အာတ်ကေတ်သဳဥပေါသ် မဍိုက်ပေၚ်တဴကေုာံအၚ်္ဂဒ္စါံသာ် မွဲဟာန်ကေုာံသရဏဂုဏ်ပိပြကာရကျာ်။ ယွံတၠဳပိုည်− ယိုက်ဒိုက်အဲဍိက်ဆာန်ဍူအဲဍိက်တုဲ ဩဝ်က္ညကဵုသဳကုအဲဍိက်ညိကျာ်" ဣဝွံ မဒှ်အဓိပ္ပါဲအာတ်သဳရောၚ်၊ နကဵုဂလာန်မပ္တံမြဴသာ်ဝွံ၊ အတိုၚ်မစၞောန်ထ္ၜးလဝ်ပ္ဍဲသဳမသုန်တေံဂှ် တီကေတ်မာန်ရောၚ်၊ မပ္တံနမောတဿကီု, ဗုဒ္ဓံသရဏံဂစ္ဆာမိကီု၊ တုပ်ကဵုဗီုဒဂိုန်သဳမသုန်တေံဟေၚ် ဟွံတၟေၚ်လးလးရ၊ သၟေဟ်နူဂှ်လေဝ် နိဿဲကေတ်နဲကဲသဳမသုန်တေံတုဲ တီကေတ်မာန်ရောၚ်။ ဆဂးဂှ် ပ္ဍဲအရာမဍိုက်ပေၚ်တဴကေုာံအၚ်္ဂဒ္စါံမ္ဂးဂှ် သိက္ခာပိုဒ်ဒ္စါံ မပ္တံ "ပါဏာတိပါတာဝေရမဏိ" အၚ်္ဂဒ္ဓါံမ္ဂးယၟုရောၚ်။
ပါဠိသိက္ခာပိုဒ်သဳဒ္စါံ။ ၁။ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံသမာဒိယာမိ။ ၂။ အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ ၃။ အဗြဟ္မစရိယာ ဝေရဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ ၄။ မုသာဝါဒါ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ ၅။ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာန ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ ၆။ ဝိကာလဘောဇနာ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမိ။ ၇။ နစ္စ, ဂဳတ, ဝါဒိတ, ဝိသုကဒသန, မာလာ, ဂန္ဓ, ဝိလေပန, ဓာရဏ, မဏ္ဍန, ဝိဘူသနဋ္ဌနာ ဝေရဏိသိက္ခာပဒံ သမာဒိပယာမိ။ [အရထသဳလသိက္ခာပိုဒ်ဂၞန်မွဲၜါပန်မသုန်တံဂှ် သီုအဓိပ္ပါဲပံက်ထ္ၜးကဵုတုဲရ။] (ပ္ဍဲပါဠိဇၞော်တေံဂှ် "ဝိသုက" မၞုံရောၚ်)။
အရထသဳဒ္စါံကေုာံအဓိပ္ပါဲ (၃) အဗြဟ္မစရိယာ၊ နူ− ဒ္ဂေတ်မေထုန်မယုတ်မာ။ ဝေရဏိသိက္ခာပဒံ၊ န်−သိက္ခာပိုဒ်− ဒှ်ဟိုတ်ဝေၚ်ပါဲ− ခိုဟ်ဆာဲဒးရး။ သမာဒိယာမိ၊ ပ္ဍံ−အဲဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ်ဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲအာလၟိုန်၊ ဗဗိုန်လဝ်ပ္ဍဲစိုတ်ရအဴ။ "ဝေၚ်ကၠေံနူဒ္ဂေတ်မေထုန် မမိက်သ္ဂးရောၚ်"
(တၚ်စၟတ်− ပါဠိဗုဒ္ဓိသရဏံဂစ္ဆာမိကဵုပါဠိသဳဒ္စါံဂှ် တွံလဝ်ပ္ဍဲသုတ္တန္တဒေသနာပ္ဍဲပါဠိခုဒ္ဒကပါဋ္ဌရောၚ်)။
ဒ္ဂေတ်မေထုန် မယုတ်မာမ္ဂးဂှ် "ပါဠိမ္ဂး− မေထုန" ကေတ်ဗတ်မည် မေထုန်မ္ဂးရ၊ ဂလာန်ပါဠိလီုလေဝ် ဟီုမာန်ရ၊ ဂွံအဓိပ္ပါဲ "ကိစ္စညးမွဲကဵုမွဲ" မ္ဂးရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ "ညးၜါတြုံကဵုဗြဴ, နှဴရဴရေၚ်ကာန်, ဆာန်ဒှ်ရာဂ, လောဘရာန်သကိုတ်, မိပ်အိုတ်တုပ်သၟဟ်, ဟုဲဟဟ်ပံၚ်ဖက်, ဆက်ဆောံမွဲစွံဂှ် ဒ္ဂေတ်မယုတ်ဒ္ဂေတ်ဟွံပြဲမ္ဂးရောၚ်" အကွက်သိက္ခာပိုဒ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရတေံဂှ် ပွမပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံဟုဲနှဴကေုာံသမ္ဘာတၠသ္ၚိဇကုကဵုဇကုဂွံအခေါၚ်, ပတုဲဂွံသ္ပဂွံမဏီရ၊ ညးဒ္ဂေတ်မၚ်မွဲသိက္ခာပိုဒ်အဗြဟ္မစရိယ (အဗြဟ္မစဵု) ဝွံတုန်− ပွမပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံဟုဲနှဴသိပ်ဂၠိပ်ကေုာံသမ္ဘာတၠသ္ၚိဇကုကဵုဇကု အခေါၚ်ဟွံမွဲ ဒးဝေၚ်ပါဲကၠေံဗွဲစၟတ်ရ၊ ညးၜါသမ္ဘာကဵုတၠသ္ၚိ တိက်မွဲစွံဟွံဂွံရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ညးမၚ်မွဲသဳဥပုဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ပ္ဍဲအရာအကွက်ဒးမၚ်မွဲသိက္ခာပိုဒ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရဂှ် ဒးမၚ်မွဲဒဂိုန်ဒ္ဂေတ်သိက္ခာပိုဒ် အဗြဟ္မစရိယဝွံရောၚ်။
ပူဂဵုသပ္ပရိုဟ်ညးခိုဟ်ခိုဟ် ညးပြဲပြဲ ရဲဟွံမွဲကဵုပွံၚ်တံဂှ် ဟဂွံဒးမၚ်မွဲသိက္ခာပိုဒ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ ဗွဲတၟေၚ်တၟဟ်တုဲ၊ ယဝ်ရသ္ဂောံမၚ်မွဲသိက္ခာပိုဒ်အဗြဟ္မစရိယဝွံမ္ဂး− မၞုံကဵုဂုဏ်ဖဵုလောန်ကာဲရ၊ ဂုဏ်ဖဵုဇၞော်ဂၠိုၚ် ပိုၚ်ခြာဟွံမာန်ရ၊ ဂုဏ်ဖဵုဂၠိုၚ်လောန်နူသိက္ခာပိုဒ်တၞဟ်သ္အာၚ်ဏီဂှ် ဒှ်ဂွံရ၊ ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ကာမေသုတေံဂှ် ဂြပ်ဇကု, ကာမဇကု သိပ်ဂၠိပ်သၞဴရဴဂွံတုဲ ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်အဗြဟ္မစရိယဝွံ− ဒဂိုန်မၚ်မွဲဍာံမ္ဂး− သိပ်ဂၠိပ်ထုဲသၞဴကေုာံမွဲစွံဟွံဂွံရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးမဒှ်ဝုတ်ဇၞော်ဗၠာဲဇၞော် သမ္ဘာတၠသ္ၚိဟွံမွဲတံဂှ် အကွက်စၞးဒဂိုန်ကေတ်ကာမေသုမိစ္ဆာစာရသိက္ခာပိုဒ် ဒဂိုန်ကေတ်အဗြဟ္မစရိယသိက္ခာပိုဒ်တုဲ ဂုဏ်ဖဵုလှဲလးတၟေၚ်တၟဟ်ကွေံကွေံရောၚ်။ (ဗီုဂွံမၚ်မွဲဂှ် ဂတဝွံ− ချူထ္ၜးကဵုဗွဲမကၠးစိုတ်ရောၚ်။)
ပ္ဍဲလက်ထက်ကျာ်တြဲကဿပတေံဂှ် လၟောဝ်ထေရ်ဗြဴဂမၠိုၚ်ထပှ်မတွံဂး ခေမာထေရဳ, ဥပ္ပလဝဏ်ထေရဳ, ပဋာစာရဳထေရဳ, ဓမ္မဒိန္နာထေရဳ, ကုဏ္ဍလကေသဳထေရဳ, ကိသာဂေါတမဳထေရဳ, ဝိသာခါ ၝကဵုဒေံညးထပှ် မစိုန်ဒှ်တဴကောန်ဝုတ်သၟိၚ်ကိကဳ ညးတၠဍုၚ်ဗာရာဏသဳဂှ်ရ။ ကောန်ဝုတ်သၟိၚ်ထပှ်ဝွံ၊ သ္ပတံနူဘဝကောန်ၚာ်သၟတ် ဃောဍောတ်သွတ်တေံတုဲ စဵုကဵုစိုပ်အာယုက် (ၜါစှော်လ္ၚဵု ၂၀၀၀၀−လ္ၚီသၞာံ) နကဵုဒ္ဂေတ်မဇြုၚ်ဂွုဗုသ္အး ဘဝကောန်ၚာ်ဗြဴဂှ်ဟေၚ် ကေၚ်မၚ်မွဲလဝ်သိက္ခာပိုဒ်အဗြဟ္မစရိယ စဵုကဵုလ္အိတ်လမျီု သီုညးဖအိုတ်ရောၚ်။ (လၟိဟ်အာယုက် သၞာံသၚ်္ချာသဒ္ဒါဂှ်ဟ ၜါလဟုတ်သၞာံလေဝ် ရိုဟ်လၟိဟ်မာန်ရ၊ ဝေါဟာမၞိဟ်ရိုဟ်လၟုဟ် "ၜါလက်သၞာံ" လေဝ်ဟီုရ) ဒ္ဂေတ်ဂကူဏံဂှ် ပ္ဍဲမၞိဟ်ဗြဴဂမၠိုၚ် ကော်ခဴစဒ်ဂေတ် "ကောမာရိ ဗြဟ္မစရိယ" အရေဝ်ဝေါဟာကော်လောဲလောဲသွာသွာဂှ် "သဳဝုတ်" ဒ္ဂေတ်ဝုတ်ကုမာရဳ မ္ဂးယၟုတုဲ ပ္ဍဲမၞိဟ်တြုံဂမၠိုၚ် ကော်ခဴစ "ကောမာရဗြဟ္မစရိယ" မ္ဂးယၟုရောၚ်။
အရေဝ်ဝေါဟာကော်လောဲလောဲသွာသွာဂှ် "သဳဗၠာဲ" မ္ဂးမ္ဂးရ၊ ဒ္ဂေတ်ဗၠာဲကုမာရလေဝ် ကော်မာန်ရောၚ်၊ (ကောမာရ− ဍေံမဒှ်ဂြပ်ညးမဇြုၚ်ဂွု, ဗုသ္အးဍောတ်သွတ်, သၟတ်မၚ်ဗၠာဲ၊ ဗြဟ္မစရိယ− ဒ္ဂေတ်မပြဲ။ သီုၜါရဲဂှ် သဳဝုတ်သဳဗၠာဲ မ္ဂးမ္ဂးရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ညံၚ်ရဴကောန်ဝုတ်သၟိၚ်ကိကဳထပှ် မၞုံတံခေမာထေရ်, မၞုံလ္အိတ်ဂၞကျာ်ဝိသာခါတံဂှ် ပ္ဍဲလက်ထက်ကျာ်ကဿပတေံ အာယုက်သတ္တံ ပွိုၚ်ၜါစှော်လ္ၚီသၞာံ မၚ်မွဲသဳဥပေါသ် သဳဝုတ်လုကဴမွဲအာယုက်ညးတံရောၚ်။
ပ္ဍဲဂလာန်မ္ဂး ဒ္ဂေတ်မေထုန်ဂကူဏံဂှ် မၞုံပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်မွဲဓဝ်ဟွံသေၚ်ဏီ။ ပ္ဍဲဍုၚ်ဒေဝတဴသွဝ်တြဴဘုံတေံလေဝ် မၞုံပြာကတ်ဗွဲမလဟိၚ်ကဵုစိုတ် မိပ်ဇြိပ်အိုတ်ကၞောတ်ရ၊ ဒ္ဂေတ်မေထုန်တဲသၠုၚ်သၠုၚ်လေဝ် ဟီုမာန်ရ၊ ယဝ်ရကလေၚ်ရံၚ်ကဆံၚ်တဲသၟဝ် သဝ်သဝ်ဍိုန်ဍိုန်မ္ဂး သတ်တိရစ္ဆာန် မဒၟံၚ်ပ္ဍဲတိပ္ဍဲဍာ် ပ္ဍဲအာကာသတံဂှ်လေဝ် မၞုံရ၊ ပ္ဍဲကဵုစၟစၟန်မဍောတ်သွတ် မၠာ်ရံၚ်နကဵုမတ်ဟွံညာတ်တံဂှ်လေဝ် မၞုံရ၊ ဟီုစဵုကဵုအိုတ်မ္ဂး− ဒ္ဂေတ်မေထုန်ဂှ် မၞုံဒၟံၚ်ပ္ဍဲသတ်မၞိဟ်သတ်ဒေဝတဴ သတ်တိရစ္ဆာန်အလုံဖအိုတ်ရောၚ်၊ သၠးထောံကၠေံဒ္ဂေတ်အယုတ်ဟွံမာန်အိုတ်တုဲ ဆၜိုတ်ဒးဂေတ်ဂေၚ်ဂၚေၚ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒဒိုက်သံသာဂှ်ဟွံသေၚ် ပ္ဍဲဘဝလၟုဟ်ဟေၚ်လေဝ် အာစိုပ်ဒဒိုက်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရ။
ပ္ဍဲဂတမတ်ဝွံ၊ ဟိုတ်နူပၠံၚ်ၜးဂြဲဂြက်လက်တ္ၜေဟ်ၜုၚ်တက်ဂစိုတ်ဂယိုၚ် ဂလိုၚ်လဝ်ဒုဟ်ဒဏ်တၞဟ်တၞဟ်သာ်ဂှ်ရ− သီုကဵုမဒးဘဲရာဇာဒဏ်သၟိၚ်, ပၠောပ်သ္ၚိစာတ် ဖျေံထံၚ်ပလံၚ်တ္ကံဟွံကလေၚ်စဴစဵုကဵုအိုတ်လမျီုတံဂှ်လေဝ် မၞုံတံဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ရ၊ ဂွံဒးဒုၚ်ဒၟံၚ်ဒဒိုက်ပရိုက်ဘဲအိုတ်သီုတံဂှ် မဒးကတဵုဒှ်ဒၟံၚ်ဒဒိုက် ပရိုက်ဘဲတၞဟ်တၞဟ်သာ်ရ၊ မၞိဟ်တဲခိုဟ် မၞိဟ်သပ္ပရိုဟ်ဍာံဍာံတံဂှ် ဗီုဒ္ဂေတ်ပရေံပရုတ်ယုတ်မာပပ်ပဳ ရုန်မဵုဝွံ၊ သ္ဂောံဆဵုညာတ်ကေတ်အလုံအိုတ်သီုတုဲ ဇအိုန်ဇကက္ဍုဟ်မၠေံဗွဲမလောန်ရ၊ အာရီုဂွံလဝ်တုဲတုဲဂှ်လေဝ် သၠးထောံကၠေံမာန်ြရ၊ သီုကဵုကတဵုဒှ်ဓဝ်သံဝေဂဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ဂှ်ဟေၚ် ဒဴတိတ်ဂြိုပ်မာန်အိုတ်ရောၚ်။ (ဗက်မိပ်ကဵုဗြဴဗြဴ ပၠံၚ်ဗြဴပၠံၚ်တြုံတုဲ ဒးဂစိုတ်ညးသ္ကံလေဝ်နွံရ)
ညံၚ်ရဴဗောဓိသတ်ကောန်သၟိၚ် "ဥဒယဘဒ္ဒ− ကဵုဂၞကျာ်ဥဒယဘဒ္ဒါ" မစၞောန်ထ္ၜးလဝ်ပ္ဍဲပွံက်ဂုဏ်ဓဝ်သွာက္ခာတ− တေံဂှ် ညးၜါတၠ ၜိုန်ရစသိုၚ်နန်ထဝ် ဗွဝ်တသိုက်လောကဳမွဲစွံကီုလေဝ် ကလိလောန်ကၠေံဒ္ဂေတ်မေထုန် ကေုာံ ရေၚ်သ္ကံဟွံမွဲရ၊ နကဵုမေတ္တာဇြဟာန်သ္ဍိုက်ဆာန်အတိုၚ်ပကတိမဒှ်တုဲ မၚ်မွဲလဝ်သိက္ခာပိုဒ်အဗြဟ္မစရိယ စဵုကဵုလ္အိတ်လမျီုရောၚ်၊ နဲကဲပူဂဵုသပ္ပရိုဟ်ဝွံ၊ ထေက်ကဵုပ္တေါံဂိုၚ်ကေတ်ပတုပ်ဗက်သ္ပဗက်ခိုဟ်ကွေံကွေံရ၊ ဒ္ဂေတ်ပူဂဵုသပ္ပရိုဟ်တံ က္ဍုဟ်မၠေံဇအိုတ်ဇရဝွံ၊ ပ္ဍဲကဵုဘဝမၞိဟ်ကလိဂွံလဝ်လၟုဟ်ဂှ် သီုကဵုပြေစိုတ်အိုတ်ဝါသနာ ဝေၚ်ပါဲကၠေံခိုဟ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကုသဵုပါရမဳမဳမွဲဟေၚ် ညံၚ်ဂွံပေၚ်စိုတ်ဂှ် ရနုက်ဗပေၚ်တုဲ စဵုကဵုဘဝကဆံၚ်မသၠုၚ်တိုန်ဂှ်လေဝ် စွံသတိဂိုၚ်လွဳမၚ်မွဲသဳလအဗြဟ္မစရိယအိုတ်ညိ။
၂၀။ သဳဝုတ်သဳဗၠာဲဂေါဝ်ဆာဲကွေံကွေံ
ပလေဝ်ဒါန်ဗီုမၚ်မွဲအာတ်သဳကောမာရိဗြဟ္မစရိယသဳလ အကွက်သၟတ်ဗြဴ။ အဟမ္ဘန္တေ တိသရဏေနသဟ, ကောမာရိဗြဟ္မစရိယသဳလံ ဓမ္မံယာစာမိ, အနုဂ္ဂဟံကတွာ သဳလံဒေထ မေဘန္တေ။ ဒုတိယမ္ပိ။ တတိယမ္ပိ။ ဆက်ဟီုတုပ်ရ။ ဗီုမၚ်မွဲအာတ်သဳကောမာရဗြဟ္မစရိယသဳလ အကွက်သၟတ်တြုံ။ အဟမ္ဘန္တေ တိသရဏေနသဟ, ကောမာရဗြဟ္မစရိယသဳလံ။ သှ်ေဂှတုပ်။ "ကောမာရိ− ကောမာရဗြဟ္မစရိယသဳလံ၊ ဍေံ−မတွံဂး ဗြဟ္မစရိယသဳလ− မဒှ်ဒ္ဂေတ်ညးမဇြုၚ်ဂွု, ဗုသ္အး ဍောတ်သွတ်သၟတ်ဝုတ်သၟတ်ဗၠာဲ။ ဓမ္မံ၊ န်−ဓဝ်သိက္ခာပိုဒ်− ဒှ်ဟိုတ်မၚ်မွဲအာ" ရဴသာ်ဝွံ− သ္ဂးအရထညိ၊ နူဝွံ− ဂတတေံဂှ် ဟီုအာအတိုၚ်သဳမသုန်တုဲ ပ္ဍဲဒၞာဲကာမေသုမိစ္ဆာစရာဂှ် လှာဲပြံၚ်စုတ် "အဗြဟ္မစရိယ" ဆဝွံဟေၚ် တၟေၚ်တဴရောၚ်၊ ယဝ်ရဟီုပါဠိဟွံလေပ်မ္ဂး− "အဲဍိက်မၚ်သဳမသုန် ဝေၚ်ပါဲကၠေံနူဒ္ဂေတ်အဗြဟ္မစရိယ" ရော်ၚ ဟီုပ္ဍဲဂတကျာ်ဗတ်မည်ညိ။ (သဳလဝွံ− သဳဝုတ်သဳဗၠာဲ သမ္တီအိုတ်ညိ) (၆) ဝိကာလဘောဇနာ၊ နူ−ပွမစသုၚ်− ပုၚ်သွစၞ− ပ္ဍဲကာလတ္ၚဲမစေၚ်လောန်အာ။ ဝေရမဏိသိက္ခပဒံ၊ န်။ သဘာဒိယာမိ၊ ပ္ဍံ။ (အရထတုပ်ကဵုကၠာတေံဖအိုတ်ရောၚ်) "ဝေၚ်ပါဲကၠေံနူပွမစသုၚ်ပုၚ်သွစၞအာဟာရပ္ဍဲကာလတ္ၚဲမစေၚ်လောန်အာပ္ဍဲကလသဝ်တ္ၚဲမမိက်သ္ဂးရောၚ်" (ကၠာနူတ္ၚဲဟွံစေၚ်လောန်ဂှ် စတ်ၚေက်ၜဴပါၚ်ညိ)။
စသုၚ်ပုၚ်သွစၞအာဟာရ ပ္ဍြကာလတ္ၚဲမစေၚ်လောန်အာမ္ဂးဂှ် နူအခိၚ်တ္ၚဲကတဴဓဝ်စှ်ၜါနာဍဳ, အခိၚ်ကြဴတေံဂှ် "ဒှ်အခိၚ်တ္ၚဲစေၚ်လောန်အာ" မ္ဂးယၟုရ။ သ္ပတံနူတ္ၚဲစေၚ်လောန်အာတုဲ ဆၜိုတ်စသုၚ်ပ္ဍဲဗ္တံဟွံကဏီ၊ ကၠာအရှိုဏ်ဟွံတိုန်တေံလေဝ် ပါဲကၠေံဂဥုဲဇဗမပ္တံကဝ်သဂြာဍာ်ယာမတံဂှ်တုဲ ပုၚ်သွကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜဲ (ယိုဟ်တ္ၜန်) ဇဗၠုသတ်ဍာ်လဖက် သစ္ဆုအိုတ်သီုစသုၚ်ဟွံဂွံရောၚ်။ (သစ္ဆုလုပ်လၟိဟ်တောံတိုပ်မပ္တံသတ်ခ္ဍောၚ်ၜဲဒကောၚ် မဒှ်ဂကူယာဝကာလိကကေတ်ညိ) ဝေၚ်ပါဲကၠေံနူစၞစသုၚ်ပုၚ်သွသစ္ဆုပၞဟ်ပၞးလၚ်ကာတံဂှ်တုဲ ဍာ်ယာမဍာ်က္ၜဴ ဍာ်လဂဝ်တံဂှ် သုၚ်ဂွံရောၚ်။
ယဝ်ရစသုၚ်ဒးပုၚ်သွကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜဲ, ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ခၞေဝ်ကေဝ်ဍုန်သွသစ္ဆု ဍုန်သွတံဂှ်မ္ဂး− သိက္ခာပိုု်ဝိကာလဘောဇနဝွံ- လီုလာ်အာရ၊ မပ္တံဟိုတ်ဂိယဲဗျဵုထၚ်ဟွံမွဲမ္ဂး ယဝ်ရစသုၚ်ဒးမပ္တံဇဗၠုသတ်ကဝ်သဂြာ ဍာ်ယာမပဝေက်လ္ဂဝ်တံဂှ်မ္ဂး- သိက္ခာပိုဒ်ဝွံ ကှ်ကေဲအေဲဇြကၠိခဍက်အာရ၊ လီုလာ်အာဖအိုတ်ဟွံသေၚ်၊ တၞံဆုကှ်ကေဲအေဲဇြအာမ္ဂး ညံၚ်ရဴသတ်ဍေံအောန်အာကီု၊ တုပ်တဴညံၚ်ရဴသာ်ဂှ်ကီုရ၊ ဥပုဟ်ကှ်ကေဲအေဲဇြအာ ကကၠိခဍက်အာကၠိခန်အာလေဝ် ကလိဂွံဂုဏ်ဖဵုဍေံ အောန်ရောၚ်၊ ယဝ္ရဂိယဲနွံဗျဵုထၚ်နွံမ္ဂး ဍာ်ယာမမပ္တံဍာ်မၚ်ဂၠန်, ဍာ်လမ်မနေတ်သုၚ်ဂွံရ။ ဇဗြဖျုန်ဍေံဂှ် စဟွံဂွံ၊ မပ္တံဍာ်မၚ်ဂၠန်တုၚ်လဝ်မမပ္တံဂွံပၠာဲဍာ်ယာမတံဂှ် ဇဗြဖျုန်ဍေံ ညံၚ်ဟဂွံပါ ခဍိုဟ်ထောံကဵုအးတုဲ မဒးသုၚ်ရ၊ ကတဵုဒှ်ယဲကျာကီု၊ ကတဵုဒှ်ယဲမပ္တံဇြဟတ်ဆုတ်ကီု ယဲမမိက်ကဵုမွဲမွဲ သွက်ဂွံဗလးလလံအာလဝ်စိုတ်တုဲ ဂဥုဲဇဗတၞဟ်တၞဟ်သာ် ကေုာံစၞစသုၚ် မလုပ်လၟိဟ်ဂဥုဲမပ္တံဍာ်သာဲတၚ်လာဲစတုမဓုတံဂှ် စသုၚ်ဂပ်ဝ်ရောၚ်။
ဍာ်မၚ်ဂၠန်ဍာ်ပၞဴတံ ဍုန်ဖျိန်ကဵုပၟတ်ဟွံဂွံရ၊ ဍုန်ဖျိန်ကဵုတ္ၚဲဟေၚ်ဂွံရောၚ်၊ ဍာ်ယာမသုၚ်တ္ၚဲစေၚ်လောန်တုဲဂှ် ဗဂိန်လဝ်နူတ္ၚဲစေၚ်လောန်တုဲ အပိုၚ်အခြာဍေံ စိုပ်အရှိုဏ်တိုန်တေံသုၚ်ဂွံရ၊ (အကွက်ခၟဳတံ) အကွက်ခရှ်တံဂှ် ဍာ်ယာမ ဗီုလဵုတောံတောံ သုၚ်ဂွံရ၊ စၞထေက်ကဵုစသုၚ်တ္ၚဲစေၚ်လောန်ဂှ် စသုၚ်ညိ၊ ဟိုတ်နူစသုၚ်ဒးဗီုဂှ်ဂှ် သဳလကှ်ကေဲအေဲဇြစှ်ေအာဟွံသေၚ်၊ သဳလကၠိခန်အာဂှ် လ္ပထေၚ်ညိ၊ ကၠာတ္ၚဲဟွံစေၚ်လောန်အာဏီဂှ် စၞစအကွက်နူဂယး မူနွံပၟိက်စမာန်အိုတ်ရောၚ်။
ဂုဏ်ဖဵုဟွံစသုၚ်စၞသဝ်တ္ၚဲ။ ဂွံဂွံကဵုဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ၊ ပွမဒ္ဂေတ်ဝေၚ်ပါဲဟွံစပုၚ်သဝ်တ္ၚဲဂှ် မုရဴဖဵုမွဲမၞုံရော, ပွမအေၚ်ပုၚ်သွဂှ်ဟေၚ် မၚ်မွဲဥပုသ်သ္ဂးဟာ, ဒ္ဂေတ်သ္ဂးဟာ, ရဴဝွံ- သွက်ဂွံသၟာန်ဇာန်သွက်ဂွံဗ္စာရဏာနွံဒၟံၚ်ရ၊ သွဟ်တုန်- ပွမဝေၚ်ပါဲဟွံစၚုၚ်ပုၚ်သွသဝ်တ္ၚဲဂှ် ပၞောဝ်ကဵုသဳဥပုသ် မၞုံအၚ်္ဂဒ္စါံဂှ် ဒှ်မွဲဓဝ်ဟေၚ်ရ၊ ဟွံစသုၚ်ပုၚ်သွသဝ်တ္ၚဲမွဲဓဝ်ဂှ် ဒှ်မၚ်မွဲသဳဥပုသ်ရောၚ်, ဣၚုဟ်ဟီုဟွံမာန်၊ ဒှ်မၚ်မွဲသဳဥပုသ်ဟွံသေၚ်။ ပြဝကေၚ်ကာဟွံစသုၚ် ပုၚ်သွသဝ်တ္ၚဲဂှ် ပၞောဝ်ကဵုသဳဒ္စါံ ဒှ်အယာံမာတ်ဒ္ဂေတ်ဍိုန်လျအိုတ်ဟေၚ်ရောၚ်၊ ရန်တၟံကဵုဒတုဲဖဵုသဳလ ဟွံသ္ပပြဘိုက်ဘောဇိုန် ဟွံစသုၚ်ပုၚ်သွဂှ်တုန်-
၁။ ကိစ္စကေၚ်ကာအောန်အာတုဲ သွက်ဂွံသ္ပအာရီုကဵုဓဝ်ဂှ် ဂွံအခိၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ကီု။ ၂။ စိုတ်ဓါတ်ညံၚ်ဟဂွံလုပ်စလၟောဝ်စှ်ေအာ ပ္ဍဲအာရီုလောကဳကာမဂုဏ်တံဂှ် ဒှ်ညံၚ်ရဴဆေဝ်ဒဝ်ဗဒေါံလဝ်ကီု၊ ဣဝွံ ဂုဏ်ဖဵုဟဂွံစသုၚ်ပုၚ်သွသဝ်တ္ၚဲ ဗွဲခမၞောန်ၜါပြကာ မဒှ်ရောၚ်။
ညံၚ်ဂွံတီဗွဲမကၠးစိုတ်ပြာကတ်ဂှ် ထပ်သောၚ်ကလးဟီုထ္ၜးကဵုရ။ ကလောန်ကိစ္စမပ္တံဍုန်တိုပ်သွက်ဂွံစသုၚ်သဝ်တ္ၚဲဂှ် ဒှ်ကလောန်ကိစ္စဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ယှုက်ယှုဲထုဲထံၚ်လေဝ်ဒှ်ဂွံ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ကာလဆၜိုတ်ဒးဍုန်တောံတိုပ်ကၠောန်ဂိုတ်ဒၟံၚ် ဂၠံၚ်ဖါစသုၚ်ဂှ် သွက်ဂွံသ္ပအာရီုကဵုကျာ်ဓဝ်သၚ်ဒှ်တံ ဟွံဂွံအခိၚ်လးလးရ။ ပ္ဍဲအရာမၚ်မွဲဥပုသ်အရဳဂှ် ညံၚ်ရဴနဲကဲမၞိဟ်ဂမၠိုၚ် မၚ်မွဲဒၟံၚ်လၟုဟ်ဂှ် ဟွံသေၚ်၊ ယဝ်ရသ္ဒးမၚ်မွဲ (အရိယဥပေါသ်) ဥပုသ်အရဳဍာံဍာံပြပြမ္ဂး- ဒဂိုန်ကေတ်သဳလမၚ်မွဲသဳလတုဲ မဒးသ္ပအာရီုမွဲမွဲသာ် မပ္တံအာရီုဂုဏ်ကျာ်တံဂှ်ရောၚ်။
ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပြဝဟဂွံစသုၚ်ပုၚ်သွသဝ်တ္ၚဲဂှ် ကလောန်ကၟိတ်ဂဗုတ်လွဳပရာဂဝိၚ်ဂဝါဲအောန်အာတုဲ မၞုံကဵုဂုဏ်ဖဵုဍေံကဵုကလိဂွံအခိၚ်လွဳပရာဓဝ်သ္ပအာရီုပၠောပ်စိုတ်ကဵုဓဝ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ဂွံအခိၚ်ပတုဲကေၚ်ကာကုသဵုဗွဲမဂၠိုၚ်လေဝ် ကတဵုဒှ်မာန်ရောၚ်၊ ၜိုန်ရမဒးဝေၚ်ပါဲကၠေံစသုၚ်သဝ်တ္ၚဲဂှ်ကီုလေဝ် ယဝ်ရဗျဵုထၚ်ဗုၚ်စံၚ်မ္ဂး− ဟိုတ်နူစသုၚ်မပ္တံကဝ်သဂြာဍာ်ယာမဂွံဂှ်ရ၊ ဒးဒုၚ်အေၚ်ကၞောဝ်ကၠောဝ်ဗျဵုဟွံသေၚ်တုဲ ပၠေၚ်ကၠေံဗယဵုတဟၚ်မာန်ရောၚ်။
ပါဲနူဂှ်ပၠန် သဘဴဓမ္မတာမၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ဂၠိုၚ်ကဵုဂကူ, ပၞောဝ်ကဵုစသုၚ်နူဂယးကဵုသဝ်တ္ၚဲဂှ် စၞစသုၚ်နူဂယး စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်ဆၜိုတ်ဒးရးညိတုဲ စၞစသုၚ်သဝ်တ္ၚဲဟေၚ် စဳရေၚ်ပလေဝ်ပလေတ်ဒးဒးရးရး တၟေၚ်တၟေၚ်တၟဟ်တၟဟ် ဂၠိုၚ်ကဵုအမာဲရ၊ စၞတၟေၚ်တၟဟ်ဂၠိုၚ်ကဵုအမာဲဂှ် မၞုံကဵုရှ်သာ်ခိုဟ်တုဲ စသုၚ်မိပ်ဇြိပ် ဒှ်မာန်ဂှ်လေဝ် သ္ဂးလဝ်ပ္ဍဲပြကိုဟ်ဂမၠိုၚ်ရ၊ (ညံၚ်ရဴစသုၚ်ပုၚ်သွပ္ဍဲဆေၚ်ဗ္တံ "ဆေၚ်တေဝ်စၞ" မၞုံကဵုၚုဟ်မးဂၠိုၚ်ဂၠၚ်ကီုဂှ် စွံသတိညိ) စသုၚ်ပုၚ်သွစၞခိုဟ်ခိုဟ်တၟေၚ်တၟေၚ် ပ္ဍဲကာလတ္ၚဲမစေၚ်လောန် အခိၚ်သဝ်တ္ၚဲဂှ်− မုဂုဏ်ဖဵုနွံသာ်လဵုရော, မူရဴဂုဏ်ဖဵုမွဲမၞုံရော, ဖဵုဍေံဗီုလဵုကွေံရော, ယဝ်ရဒးဗ္စာရဏာမ္ဂး− (ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်− ယဝ်ရဒးသှ်တပ်တပ်တးတး ကၠးကၠးဍာံဍာံမ္ဂး) စသုၚ်လဝ်ပုၚ်သွစၞခိုဟ်ခိုဟ်တုဲ မၞိဟ်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် သွက်ဂွံဗက်မိပ်ဗပေၚ်ပၟိက်ကာမဟေၚ် မဒှ်ရောၚ်။ (သွက်ဂွံဗက်မိပ်အာရီုလောကဳကာမဂုန်မသုန်ဟေၚ်)။
ဟိုတ်ဂှ်ရ− ပြဝမစသုၚ်ပုၚ်သွသဝ်တ္ၚဲဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် စိုတ်ဓါတ်ပိုဲမၞိဟ်ဂြိပ်ဒစေၚ်လျောဝ်လၟောဝ်အာကဵုအာရီုလောကဳကာမဂုဏ်တုဲ (ဗက်မိပ်လပါ်ၝောံၝောံဂမၠိုၚ်တုဲ) ဂွံဂွံကဵုအဗြဟ္မစရိယသိက္ခာပိုဒ်ဂှ် ဒးမၚ်မွဲလဝ်ဒ္ဂေတ်မေထုန်ဟေၚ် မဒှ်ရောၚ်၊ ဝေၚ်ပါဲကၠေံနူပွမစသုၚ်ပုၚ်သွစၞဘောဇိုန်သဝ်တ္ၚဲမာန်တုဲဟေၚ် ဒှ်အာစိုပ်ပွမဒ္ဂေတ်, ဒ္ဂေတ်မညဳသာသၟဟ်န်ကဵုကၟာတ်လဒဵုစဵုဒၞာကၠေံက္ဍိုပ်ဗတ, ကၠာကဵုကြဴရောၚ်၊ ယဝ်ရစသုၚ်ဒးပုၚ်သွစၞခိုဟ်ခိုဟ် ကြောံကြောံကၠေၚ်ကၠေၚ်ပေၚ်ပေၚ် ဂၞဴအခိၚ်သဝ်တ္ၚဲမ္ဂး− ဒှ်ဂလိုၚ်ပတိုန်ဓဝ်ရာဂလောဘတဏှာ ဖအာတဴပွမယုတ်ယုတ်ပပ်ပပ် စပ်ကဵုအာရီုလောကဳကာမဂုဏ်မာန်တုဲ သွက်ဂွံဖအောန်ဖျေံဇြဟတ်ဓဝ်ဆန္ဒရာဂကိလေသတံဂှ် ဟွံလောဲသွာရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− သိက္ခာပိုဒ်ဝိကာလဘောဇနဝွံ− သ္ဂောံဝေၚ်ပါဲကၠေံပွမသုၚ်သဝ်တ္ၚဲဂှ်−
(၁) ကိစ္စကေၚ်ကာအောန်အာတုဲ သွက်ဂွံသ္ပအာရီုကဵုဓဝ်ဂှ် ဂွံအခိၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ကီု။ (၂) စိုတ်ဓါတ်ညံၚ်ဟဂွံလုပ်စလၟောဝ်စှ်ေအာပ္ဍဲအာရီုလောကဳကာမဂုဏ်တဴဂှ် ဒှ်ညံၚ်ရဴဆေဝ်ဒဝ်ဗဒေါံလဝ်ကီု၊ ဟီုဖါအောန် ကလိဂွံဂုဏ်ဖဵုလၟုဟ်ၜါသာ်ၜါပြကာရောၚ်။
ညးမဂွံမၚ်မွဲလဝ်အဗြဟ္မစရိယသဳလဂှ် ကလိဂွံဂုဏ်ဖဵုဍေံ "မပ္တံဒဒှ်ဟွံမွဲကဵုသၞသတြုကီု, ဒဒှ်ညးဂမၠိုၚ်မသ္ဍိုက်ဆာန်ဂၠိုၚ်ကီု, ဒဒှ်ကလိဂွံပုၚ်သွစၞစဍာ်, ဍာ်ယာမ ယာတ်ဗွိုန်လတက်ဒၞာဲသတိက်ဒၞာဲဒၟံၚ်ဂမၠိုၚ် ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တဴဗွဲမလောန်မၞုံဗၞတ်ၜိုတ်ၜါစှော်ဂကူမဒှ်ရောၚ်" ဂှ် တဝှ်အဋ္ဌကထာခုဒ္ဒကပါဋ္ဌပြဝံက်သိက္ခာပဒ မပံက်ထ္ၜးလဝ်ရောၚ်။ ပ္ဍဲအဋ္ဌကထာထေရထေရဳဂါထာတံဂှ်လေဝ် တွံထ္ၜးလဝ်ဂုဏ်ဖဵုသဳမသုန် သဳလဒ္စါံနွံနွံဒၟံၚ်တုဲ ပ္ဍဲပါဠိအပဒါန်လဝ်ေ တွံလဝ်နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ညးမဂွံမၚ်မွဲလဝ်သဳလသိက္ခာပိုဒ်ဝိကာလဘောဇနဝွံ၊ ဟွံဒးဆဵုဘဲကၞောဝ်ကၠောဝ်ဗျဵုတုဲ စသုၚ်ဖဲ လှဲလးကီု, ဂွံသ္ပပြဘိုက်စၞစသုၚ်ခိုဟ်ခိုဟ်ပြဲပြဲဟွံပိုတ်သ္ကုတ်ကီုဂှ် ဒှ်ဖဵုသဳလမဂွံဝေၚ်ပါဲကၠေံနူပွမစသုၚ်ပုၚ်သွသဝ်တ္ၚဲရောၚ်။
တၚ်စၟတ်။ ညးလ္ၚဵုလ္ၚဵုတ္ၚဲစေၚ်လောန်အာတုဲ စပုၚ်သွဗပေၚ်ဗုၚ်ဂၞဴပေၚ်ပေၚ်ရတုဲ ဒဂိုန်ကေတ်သဳဒ္စါံရ၊ စပုၚ်သွကၠာတုဲ ဒဂိုန်သဳလက်ကရဴဂှ် သဳလဟွံလီုရ၊ ဒဂိုန်သဳကၠာတုဲ တ္ၚဲစေၚ်လောန်ဗျဵုပုၚ် စထောံပုၚ်ရ၊ တုဲဒဂိုန်မွဲဝါပၠန်လေဝ် ဟွံဒှ်မၚ်မွဲသဳဒ္စါံရောၚ်။ သိက္ခာပိုဒ်ဝိကာလဘောဇနလီုအာရ၊ တ္ၚဲစေၚ်လောန်အာတုဲ စစၞပုၚ်သွဟွံဂွံဂှ် ဒှ်စေဝ်ပၞောန်သဳလဝွံရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ဒဂိုန်လဝ်သဳလနူဂယးတုဲ တ္ၚဲစေၚ်လောန်အာ ကလေၚ်စသုၚ်ပုၚ်ဟွံဂွံရောၚ်။
(၇) နစ္စဂဳတဝါဒိတဝိသုကဒဿနမာလဂန္ဓဝိလေပနဓာရဏမဏ္ဍနဝိဘူသနဋ္ဌာနာ၊ နူ− ပွမလှ်ေ, ဒယှ်ေ, တိၚ်, တိုက်၊ ဒဂိုဟ်− ဗဵုကလၚ်ဗရု, ဗြုမံၚ်ကၠးဖ္ဍး၊ စှ်ေစးကဵုဒၠောံဗ္တောန်ကျာ်၊ သွာ်လွာစရံၚ်ပသဲ၊ ပ္ဍဲကတောဝ်ပၠောပ်စိုတ်၊ ဒှ်ဟိုတ်အကုသဵု ဂွံကတဵုဒှ်၊ ဝက်စရှ်ပ္ကဴသြဴ၊ လေတ်, ဗဗိုဟ်, ထီုဗးဍာ်ကြကောတ်မြမောဝ်။ ဝေရမဏိသက္ခာပဒံ။ န်။ သမာဒိယာမိ။ ပ္ဍံ။
နစ္စ− ပွမလှ်ေ၊ လှ်ေအလဵုဇကု, ထဴကဵုညးတၞဟ်လှ်ေ။ (သတ်တိရစ္ဆာန် မပ္တံကၞုံမြာ်လှ်ေတံဂှ်လေဝ် ဒှ်လှ်ေဖအိုတ်ရောၚ်)
ဂဳတ− ပွမဒယှ်ေ။ ဒယှ်ေအလဵုဇကု, ထဴကဵုညးတၞဟ်လှ်ေ။ ဝါဒိတ− ပွမတိၚ်တိုက်ဒဂိုဟ်၊ တိၚ်, တိုက်, ဒဂိုဟ်အလ၆ုဇကု, ထဴကဵုညးတၞဟ်တိၚ်တိုက်ဒဂိုဟ်။ တိၚ်ဂှ် မပ္တံတိၚ်စံၚ်ထၞ၊ တိုက်ဂှ်မပ္တံတက်ခဗိုန်ဗာတ်။ ဒဂိုဟ်ဂှ် မပ္တံဒဂိုဟ် ပေဝ်ခၞောဲတၠောတ်။
ဝိသုကဒဿန− [ဝိသုက−ကလောန်ကေၚ်ကာစှ်ေစးကဵုသာသနာဥပမာစရံၚ်ပသဲ။ ဒဿန−ပွမဗဵုကလၚ်။] ဗွဲမဗဗွဲကဵုအခိုက်အလိုက်ပၟိက်ညးကီု၊ ညးတၞဟ်ဖအောဝ်ထဴတုဲကီု အာဗဵုကလၚ်ဒၞာဲညးမလှ်ေဒယှ်ေတိၚ်တိုက်ဂှ်ရောၚ်။
တၚ်စၟတ်− ဃောမဒၟံၚ်အတိုၚ်ပကတိအလဵုဇကုဂှ် ဒၞာဲဋ္ဌာန်ဗၞတ်ၜိုတ်ညာတ်, ဗၞတ်ၜိုတ်မိၚ် ရဲသၟာၚ်ကွိၚ်ကွိုက် ဂၠောဲကောံကၠုၚ်တုဲ လှ်ေဒယှ်ေထ္ၜးကီု၊ တိၚ်တိုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဗဵုကလၚ်ကီု၊ ဟိုတ်နူကိစ္စမမိက်ကဵုမွဲမွဲ ဃောအာဃောကၠုၚ် မိၚ်ညာတ်ဆဵုဒးကီု၊ ဗဵုကလၚ်ဗီုဗီုဏံ သဳလဟွံလီုရ၊ ဆဂးဂှ် ဟွံညာတ်ညံၚ်ဂွံညာတ် ဂေတ်ဂပဝ်ပြံၚ်ဒၞာဲအာကေတ်အနိၚ်အထက်တုဲ ဗဵုကလၚ်ဟွံဂွံရောၚ်။ [ပ္ဍြပါဠိမပ္တံမာလာဂန္ဓဂှ် "မာလာကဵုဓာရဏ, ဂန္ဓကဵုမဏ္ဍန, ဝိလေပနကဵုဝိဘူသန" ဂှ် တောဲဗဂပ်ဖျပ်ဖက်တုဲ ဒးစၟတ်သမ္တီအရထအဓိပ္ပါဲဍေံရောၚ်၊]
မာလာဓာရဏ− မာလာ၊ ပ္ကဴဩဴတၞဟ်တၞဟ်၊ ဓာရဏ၊ ပွမဝက်စရှ်။ ဂန္ဓမဏ္ဍန− ဂန္ဓ၊ စၠန်မြမောဝ်၊ (လံက်လေတ်ပၠေတ်ဟုံနမပ္တံစၠန်ဂန္ဓရာဒၞာဲဋ္ဌာန်မသဝ်တုဲ ဂကူစၠန်ချူလဝ်ခတ်ခတ်ဂှ်ကေတ်)။ မဏ္ဍန၊ ပွမလံက်လေတ်ဒၞာဲအဴဋ္ဌာန်မသဝ်ခၠံက်ဒၞက်ဒၞာဲဖျုန်ဟွံပေၚ်မပ္တံယဲမြန်။