ဗီုပြၚ်သဏ္ဌာန်စိုတ်

လိက်ပရေင် နာဲအံင်ဇၞး(ရုတ္တံင်)၊လိက်အုပ် အာရီုဆဌမ

"သာ်ဂှ် အရံင်နွံ အရာဒဗ်ဟွံမွဲ"

"စိုတ်ဂှ် အာရီုနွံ သဏ္ဌာန်ဟွံမွဲ"

"စိုတ် ဟွံမွဲကဵုသဏ္ဌာန်ဂှ် ဒးညာတ်လဝ်ဗီုပြင်ဍေံလုပ်"

ရံင်နကဵုမတ်မ္ဂး ဆဵုညာတ်ဗီုပြင် ထ္ၜောံကဠင်၊ အပ္ဍဲဂှ် ဗီုပြင်သဏ္ဌာန်စိုတ် ကြက်နွံရ။ မၞိဟ်ရံင်ဗီုပြင် သဏ္ဌာန်စိုတ်ညာတ်တံဂှ် တီမၞိဟ်ခိုဟ် မၞိဟ်ပရေံမာန်ရ။ ဗီုပြင်သဏ္ဌာန်မ္ၚးဂှ် လုပ်စၞုက်စၞာဲတုဲ ဗၠေတ်ဂၠိုင်။

"သဘဴဍာံဂှ် နွံပ္ဍဲကြက်"

ရံင်ဗဵုမၞိဟ်မ္ဂး လ္ပရံင်ဗဵုဗီုပြင် သဏ္ဌာန်ရုပ်သၟး၊ ညံင်ဂွံညာတ် ဗီုပြင်သဏ္ဌာန်စိုတ်ဂှ် ဂစာန်ရံင်ညိ။ ဗီုပြင်ထ္ၜောံကဠင်ဂှ် ၜိုန်ကျေဝ်ဂေါဝ်ဆာဲကီုလေဝ်ဂှ် ဟွံဒှ်ၚုဟ်မးရ။ ညံင်တၞံဆုဇၞော်ဇၞော်မွဲတၞံ ကြက်ပ္ဍဲဟွံမွဲ နွံသၠာဲမ္ၚးသၟးမ္ဂး တၞံဆုဇၞော်ဂှ် ၚုဟ်မးဟွံမွဲ၊ ညးဂမၠိုင် စိုပ်ဟွံလုပ်စရ။ ပၟိက်မၞိဟ်ဗၞတ်(ၜိုတ်) လဵုဂၠိုင်င် ကြက်ဍာ်ဒကေဝ် မၞိဟ်ဟွံမွဲမ္ဂး ဇြဟတ်ဟွံကၠုင်ဓတ် သွက်အနာဂတ်ရ။ သွက်ညးဓလိုင် ဒုင်ဒဒိုက်ဟွံမာန် မိက်ဂွံဟီုရ။ မၞိဟ်ကဵုအခိင် ဒုင်ဒဒိုက် သွက်မၞိဟ်ဂမၠိုင် ဟွံမွဲမ္ဂး ပွဳပွိုင်မၞိဟ်ဂှ် မုပရေင်ဇၞော်မောဝ်ဟွံမွဲရ။

ပ္ဍဲလောကမၞိဟ်ဏံ ဗီုပြင်သဏ္ဌာန်ပ္တောံလဝ် အယောင်အယာ၊ လီစၞုက်စၞာဲ ဓလုလဝ်မတ်မၞိဟ် နွံဂၠိုင်ကဵုဒၞာဲရ။ ပ္ဍဲလောကသေဌဳ သၟိင်တၠလေဝ်နွံ။ ပ္ဍဲကွပ်တၠပညာတံလေဝ်နွံ နွံမံင်ဇၟာပ်သွာင်ရ။ ရုပ်အရံင်ပ္တောံ (အတု) ဂၠိုင်တှေ် ရုပ်ဒပ်ဇောတ်တ် အိုတ်စှေ်ရ။ ခေတ်တၟိဏံ ရုပ်ဝတ္ထုပ္တောံဂွံလဝ်ဒၞဲါ ကွပ်မၞိဟ်သၠုင်တုဲ ရုပ်ဝတ္ထု ဍာံတံ အောန်စှေ်မံင်သိုက်က်ဂှ် ဇၟာပ်မၞိဟ်တီမံင်ရ။ ဆ္ဂး ဝတ္ထုရုပ်ပ္တောံညံင်ဂွံအိုတ်ဂှ် မၞိဟ်ပလေဝ် အောန်ရ။ ဇၟာပ်တၞံဆု ဗီုကြက်ဟွံမွဲကီု၊ ဇၟာပ်မၞိဟ် ကြက်ဍာ်ဒကေဝ်မၞိဟ် ပေင်မံင်ဖအိုတ်ဟွံသေင် ဒးညာတ်လဝ်နိယာမ တဳအိုရဳထေက်ရောင်။

မၞိဟ်မၞုံကဵုကြက်ဍာ်ဒကေဝ် ညံင်ဂွံဂၠိုင် ဒးဂိုတ်ဂစာန်ပကောံထေက်ရောင်၊ရုပ်ဇကုမံက်မံင် ပ္ဍဲဒ္ၚေါဝ်ဂှ် ဒှ်စၞးရုပ်ပ္တောံလဝ်ဇကုရ။ ဇၟာပ်မၞိဟ် အရေဝ်ခိုဟ်၊ လဟီုသောင်ထ္ၜးခိုဟ်၊ စိုတ်စရိုတ် ဟွံတပ်တးဂှ် ဒးစွံလဝ် သတိဇၞော်ဇၞော်ရ။ စိုတ်ဗိုန်ဗတ် ခိုင်ကၠိုက်၊ မၞုံကဵုဂမြင်ညာဏ်ယုတ္တိ တော်ဆချပ်ဗ္စာဂၠိုင်ဟေင် ဗီုပြင်သဏ္ဌာန်မၞိဟ်ဂှ် ကြက်နွံဂၠိုင်ရ။ ပါ်ပဲါအဓိကကဵု သာမညလေပ်ရ။

အဓိကကဵုသာမည

"အဓိကဂှ် အဓိကရ"

သမ္တီဒုင်ဂိုင်ကေတ် သာမညဂှ် ဟွံသ္ပထောံ အဓိကရ။ ပ္ဍဲပရေင်ဒးချဳဒရာင်မွဲမွဲ ယဝ်ပါ်ပဲါလဝ် 'အဓိက သာမည' ဒးမ္ဂး တင်ခက်ခုဲ ဇီုလပိုက်မွဲမွဲ ဟွံဒးဆဵုဂဗရ။ ညးလ္ၚဵုသာမညဂှ် သ္ပလဝ်ဂၠံင်တရဴ အာဟွံစိုပ်တိုင်ပ္ကဴရန်တၟံ ဒက်ပကောံတုဲလေဝ် ထကး ဒက်ဗော်တုဲလေဝ်ပြး၊ ဟိုတ်နူဒှ်မံင်သၠာဲ ညးလ္ၚဵုသ္ပလဝ် စွံလဝ်အဓိက လောန်အာၜက်အာတုဲ ကမၠောန်ဟွံဒှ်။

"အဓိကကဵု သာမညဂှ် ကဵုဒှ်သၠဒ္ကေဝ်ညိ

ဗၠေတ်တှေ် ပလေဝ်၊ ဒးတှေ် ဘိုင်ကဵုဇြဟတ်၊

မၞိဟ်ဂှ် ဂျိုင်မံင်လမျီု အကြာ"ဒး" ကဵု "ဗၠေတ်" ဖအိုတ်ရ။

ဒးသက်က်လ္ပဂၠဲါ၊ ဗၠေတ်လ္ပတးပဲါ။ ပလေဝ်ညးသ္ကအ်တုဲ ကၠောန်အာ ကမၠောန်မွဲစွံညိ။ ဗၠေတ် ဟွံဒုင်ပလေဝ်ဂှ် ဒှ်မၞိဟ်ဟွံမွဲကဵု ကြက်ဗွဲအပ္ဍဲရ။ ဒၟာနူမၞိဟ်ဟွံဒုင်ပလေဝ် ဗၠေတ်ရ ပြသၞာမၞိဟ်ဒှ်ကၠုင် ကဆံင်မၞိဟ်သၟာအတ္တ လ္ပကဵုဒှ်ညိ။

စိုတ်မလ္ဂူတပ်တး ဒ္ဂေတ်စရိုတ် သိက္ခာမသၠုင်ပြဲ ဟွံမင်မွဲလဝ်၊ ဗက်လက်ကြဴဂၠံင်သာမညကဵု ဗီုပြင်သဏ္ဌာန်မ္ၚးသက်က်ဂှ် အဓိပ္ပါယ်ဘဝမၞိဟ်ဟွံဍိုက်ပေင်ရ။

ကဏ္ဍဘဝမၞိဟ်

မတ် ဒးဒှ်မတ်ညာဏ်

ကောန်တၟံ ဒးဒှ်ကောန်တၟံဇြုင်ကေဝ်ရောင်။

ညးလ္ၚဵုလ္ၚဵု ဇကုဂှ် ဇကုလီဠာန်မံင်ကီုရ။ ဒဒှ်ဂှ် မုဟွံသ္ပလဝ်သမ္တီရ။ ညးတၞဟ်ဟီုဗၠေတ် ဟီုဗက်၊ ညးတၞဟ်ဟီုဒး ဟီုဗက် အရာဗၠေတ် ဒးဂှ် အလဵုဇကုဟွံတီလဝ် ဟွံကၠးမးရ။

မၞိဟ်ဟီုမံင်

'အဲ မုဟွံဗၠေတ်၊ ကမၠောန်ဗၠေတ် အဲ မုဟွံကၠောန်လဝ်ဂှ်' ဒှ်မၞိဟ်လီဠာန် စၞုက်စၞာဲလဝ်ဇကုဇကုရ။ မၞိဟ်တံ လ္တောဝ်နွံဖအိုတ်ရ။ ဆ္ဂး ဗၞတ်ၜိုတ် မိင်ရမျာင် ဒးဖအိုတ်ဟွံသေင်၊ မၞိဟ်မတ်ညာဏ်နွံ ပါ်ပဲါသာမည ဗီုပြင်သဏ္ဌာန်မာန်မ္ဂး တီ"ဒး" ဂၠိုင်ရ။ ပ္ဍဲဗွိုင်လောကမၞိဟ် မၞိဟ်နွံကဵုမတ်ညာဏ်ဂှ် နွံလၟိဟ်မၞိဟ်အောန်လောန်ရ။

ဟိုတ်ဂှ်ရ ဗၠောတ်မ္ဂး ဒးဒုင်ပလေဝ် ညးသကအ်မာန်။ ဗၠေတ် ယဝ်ဝေင်ပဲါထောံဖအိုတ် မ္ဂး ဂွံမၞိဟ် (၁၀) တၠ ဟွံပေင်။

ဒုင်ပလေတ်ညးသ္ကအ်အိုတ်ညိ

ဆီကောန်တၟံ ကေဝ်မ္ဂး ဟွံဂၠဲါဟီုဒုဟ် ဟွံဟီုဂလာန် ထပက်အြကာ။ မၞိဟ်ထ္ၜးဒုဟ် ညးတၞဟ်ဂၠိုင် ဟီုဂလာန်ထပက်အြကာ သွက်ဂကောံ ဂွံပါ်ထကး မၞိဟ်ဂွံပြးဇးဂှ် ဒှ်မၞိဟ်ဆီကောန်တၟံ လမ္စံက်ရ။ စိုတ်ဂှ် ဍေံမလုပ်တိက်ဇူ ပ္ဍဲထီုဂိုဟ်ကောန်တၟံလၟိုန်ရ။ ပၞောဝ်ဒးကဵုဗၠေတ် ခိုဟ်ကဵုပရေံဂှ် ဍေံမိပ်လဟိင်ဍံင်ဗက် လ္ပာ်ဗၠေတ် လ္ပာ်ပရေံသၟးရ။ ကျာ်တြဴလေဝ်ဟီုထ္ၜးလဝ် လက်သဏ်စိုတ်

"ပါပသ္မိံ ရမတိ မနော" ကီုရ။

မၞိဟ်ဂွံတီ သ္ဘဴစိုတ်ပရေံ စိုတ်ယုတ်ဂှ် ဒးလ္ၚတ်မင်မွဲလဝ်စိုတ် အခိင်ဒးကေတ်ဂၠိုင်ကွေံကွေံရ။ စိုတ်ဂှ် ဍေံလုပ်လှေံလှန် ဓလုမတ်မၞိဟ်တံ ဒှ်မံင်ရောင်။ ညံင်ရဴညးမွဲဟီု အဲတီမံင်ဖိုဟ်ရ ဂးကီုလေဝ် သဘဴမၞိဟ်ဂှ်ဟွံတီ သှေ်မံင်ဘောနဘောနံင်ဏီ။အထေင်ဇၞော်ကဵုဇကု တီခ္ဍင် ဓရ်ဗၠေတ် ဂၠိုင်ကၠုင်ခ္ဍုင်ရ။ မၞိဟ်တံဝွံ ဗွဲမဂၠိုင်တီလဝ် ဗီုပြင်ထ္ၜောံကဠင်ရုပ်သၟးတုဲ ဗီုပြင်ထ္ၜောံကလောံစိုတ်ပ္ဍဲဂှ် ဟွံတီလဝ်ရ။

ဗီုပြင်သဏ္ဌာန်ရုပ်စိုတ် မၞုံပ္ဍဲကောန်တၟံမၞိဟ်တံဂှ် -

၁။ ဟွံခိုဟ်ဟွံဆာဲလေဝ် ဒးချပ်လေပ်

၂။ ညာတ်ကောန်သမ္ဘာညးကျေဝ်လေဝ် မိက်ဂွံဒုင်စသိုင် သ္ပသမ္ဘာဇကု

၃။ ညာတ်ဗြဴစရာဲဍုင်တံလေဝ် မိက်ဂွံမိပ်လဟိင်

၄။ ညာတ်ဒြပ်ညး မိက်ဂွံပိုင်ဗွဲအဓမ္မ၊ မိက်ဂွံဂစိုတ်

၅။ မိပ်ကဵုသုင်အရက်သုရာၜူမာဲ

အကာဲယုတ်ပပ်သာ်ဝွံ တိတ်ကၠုင်နူကောန်တၟံကွပ် ပ္ဍဲတေံဖအိုတ်ရ။ ဒဒှ်ယုတ်ပပ်ဏံ မၞိဟ်လ္ၚဵုမံက်မံင် ပ္ဍဲဗီုပြင်သဏ္ဌာန်ရ။ ပ္ဍဲသဏ္ဌာန်ဗီုပြင် တၠပညာတံဂှ် ဂွံဆဵုဝါတ်ညိရ။ ဆ္ဂး တၠပညာတံ ဟီုဂလာန်ကဵုလဝ်သတိဂှ် ပွမယုတ်ပပ် (ဝါ) ဗီုပြင်သဏ္ဌာန်ယုတ်ပပ်ဂှ် လ္ပဂြောပ်ဓလီုထောံကဵု သြန်ထဝ်ညိ။ လ္ပဂြောပ်ဗ္ဒန်ထောံကဵု ရုပ်သာ်ကျေဝ်ဂေါဝ်ဆာဲညိ။

မ္ၚးဗီုလဵုကျေဝ်ဝ် အဓိကဟွံသေင်

ဗွဲပ္ဍဲ ဗီုပြင်သဏ္ဌာန်စိုတ်ကျေဝ်ဟေင် ဒှ်အဓိကပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်ရ ညးလ္ၚဵု ဗီုပြင်ရုပ်စိုတ် ယုတ်ပပ်ဗွဲပ္ဍဲဂှ် ဟွံပလေဝ် ဟွံကြဴကြာတ်တုဲ ပွမပယျေဝ်လဝ်ကဵု ဗွိုက်လတက် ကယျိုင်ကယျဝ်ကွတ်ပညာနာနာဂှ် ဒှ်အာမၞိဟ် သတ်ဂျိရ။

ဟွံဒုင်ဂိမ္ဂး ဂွံဒှ်မၞိဟ်ခိုဟ်မွဲ ဒှ်ဟွံမာန် သွက်ညးဂမၠိုင် ဂွံဒှ်တသိုက်၊ သွက်ညးဍုင်ကွာန် စၜိုဟ် မံင်ၜိုဟ် ဒးဒုင်ဂိမာန်။ ဒးဂံင်ဒုင်ချိုတ် သွက်ညးဂမၠိုင်မာန်ဂှ် လုပ်စရင်မၞိဟ်ခိုဟ်မွဲရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ကောန်ဂကူ နာဲယှိုဲကျေန် နူကဆံင်မၞိဟ်မွဲ အလာံမွဲ ဒက်ပ္တိုန်ဗော်ဍုင်မန်တၟိ စဵုကဵုဒှ်ဖိုလ် အလုံဂကူမန်တံမာန်ဂှ် လက်သဏ်ခိုဟ် ၜိုန်ဍိုက်ပေင်ဖအိုတ်ဟွံသေင်ကီုလေဝ် ပၞောဝ်ကဵုမၞိဟ်ဂမၠိုင် ဒးဟပၠုပ်စရင် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကောန်ဂကူခိုဟ်မွဲရ။ သွက်လမျီု ဂွံသှေ်ၜက် ပဲါကၠုင် ဓလေတ်ကၠုင် အောပ်မာကၠုင် ဒးဒုင်ပန်ကၠုင် ဒၞာဲရိုဟ်လၟိဟ်ဟွံမာန်ဂှ် ဒှ်ညးဒးဒုင်ချူထ္ၜးဝင်ခိုဟ် မွဲထေက်ရောင် ညးချူလိက်ထေင်ကေတ်ရ။ ညးလ္ၚဵု အခိင်ဒုင်ဂိလဝ် နွံကီု ဆဂး ပလီုထောံကဵု လာဘ်ဗဇဴ ဂုဏ်စရာဲဝင်ခိုဟ် ချူထ္ၜးဟွံထေက်ရ။ညအ်ဂှ် ဒှ်အရာဒးပါ် "အဓိကကဵု သာမည"ရ။

ဒကဲမတ်ရံင်ဂှ် ဒှ်ပၞောန်ဟဒါရ

စိုတ်စေတနာ မၞိဟ်ဒုင်ဂိ သွက်ညးဂမၠိုင် ဟွံမာန်တံ ကၠုင်က္တဵုဒှ် မၞိဟ်မွဲဘဝ သွက်ဂွံဒုင်စသိုင် ရှ်ဘဝ မၞိဟ်ဟေင်အဓိက၊ ကိစ္စဇၞော်အိုတ် ညံင်ဂွံဂွံသြန်လှုဲ၊ ဂွံသြန်မ္ဂး ဒးၜံက်ပ္ဍဲဗုင်ကျာ်လေဝ် ဒးၜံက်ရ။ အရာဂၠာဲသြန်ဂှ် နွံကဵုဗဗွဲဓရ်။ ဟွံမွဲကဵုဗဗွဲဓရ် လ္ပချပ်မံင် ဂွံသြန်ဟေင် ရံင်။ ခိုဟ်ပရေံ လ္ပချပ် မိင်ညးတၞဟ်ဟီု မၞိဟ်ဂှ် ရံင်စဍာံ ဂြိပ်အာသၟာန်စ၊ ယူကၞာ လှေ်ကလော် ဂွံပိုန်ဒြပ်မ္ဂး ယူကၞာ လှေ်ကလော်ရ။

ညဏ်ဆင်ခြင် ချပ်ဗ္စာ နထ္တိ

အဓိကဇၞော်အိုတ် ညံင်ဂွံဂွံသြန်၊ ညးဂှ်ဟီုဒုဟ ပ္တိုန်ဒုဟ် သွက်ဗုင်ဂၞဴ ကောန်ဇာတ်သမ္ဘာအဲ ဂွံပေင်ဗုင်ဟေင် ဒးဂစါန်ရ။

"ကံ ဖိုလ်ကံ ဟွံတီ" ဒုဟ်နွံဟွံမွဲ ဟွံတီ။

ဒးကၠောန်ဒါန သဳလ ဘာဝနာကီုဂှ် တိက်လေဝ် ဟွံလ္ပအ်ညာတ် ဖအိုတ်မံင်အခိင် အရာဂၠာဲသွက်ကလိဂွံသြန်လှုဲမွဲသာ်ဓဝ်ရ။

"လောဘ" ဓလီုဂွံလဝ်က္ဍဟ်

"ဒေါသ" စိုတ်ဓာတ်ကြံင်မ္ၚိုဟ် ဓဇန်ကြာန်လေဝ်

"မောဟ" ဟွံတီ

ဂွံသြန်မ္ဂး ဒၞဲါဒးဂစိုတ်တှေ် ဂစိုတ် ဒၞဲါဒးကၠတ်တှေ်ကၠတ် စိုတ်စရိုတ်မၞိဟ်ဂှ် မံက်မံင် သာ်ဝွံမ္ဂး ဒးဒုင်ဂိ သွက်ညးဂမၠိုင်ဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ရ။ ဟီုတွံလေဝ် ဟွံကေတ် ဝေတ်ဗ္တောန်လ္ပာ်ခိုဟ်လေဝ် ဟွံဒုင်တဲ ဒှ်မၞိဟ်ကၠာ် သွက်ဂွံထပါ်ထကးမၞိဟ်တံသက်က်ရ။

ဗီုဆုဒှ်ကြက် နွံလၟိဟ်အောန်ကီု မၞိဟ်ဗီုပြင်သဏ္ဌာန်စိုတ် ဒှ်ကြက်လေဝ် နွံအောန်လ္တူအောန်ရ။ ဟိုတ်နူလၟိဟ် နွံအောန်ဂှ်ရ လောကဘုံမၞိဟ်ဝွံ ကမ္တဴဂမ္တာန် ဒးဒိုက်ပြသၞာဂၠိုင်မံင်ရ။

ဥတုရာသဳဖံက်ပၠန်ရ။

ဗြဲဍာ် ကျာဂတပ် ဟွံဓဝ်ယာ မၞိဟ်ဒှ်ယဲဘဲဂၠိုင် ရှ်သတ်ဆု သတ်ဒုန်အောန်ကၠုင် ဖအိုတ်ရ။

သွက်ဘုံလောကမၞိဟ် ဂွံၜိုဟ်သြိုဟ် မိပ်လဟိင်ဂှ် မၞိဟ်တံဟေင် ဒးကေတ်တာလျိုင်ပလေဝ်အာရ။

ဂွံပလေဝ်လိုက်ဏံမာန်

ဗၞိဟ်ဗီုပြင်သဏ္ဌာန်စိုတ် ဒှ်ကြက်တံ ဂၠာဲပကောံစန်ဒက် ဖျေံဂၠံင်ဗျူဟာ နဲကဲဂွံတတ်ပြံင်

"လဟီုဗၠေတ် လညာတ်ဗၠေတ် ကမၠောန်ဗၠေတ်" တံဂှ်ညိ။

မၞိဟ်ဗၠေတ် ဒက်ပကောံမ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံမၞိဟ်ဂှ် မၞိဟ်ဒးတံ လ္ပဂၠေဲါဗက်အိုတ်ညိ။

ဂကောံမၞိဟ်ဒးဂှ် ဂိုတ်ဂစာန် ဒက်ပ္တိုန်ကီုတုဲ ညံင်ဂွံလေပ် ကဵုဇြဟတ်ဓရိုဟ် နကဵုနဲကဲဂကောံ ဒးထိင်ပတဝ်ကဵုဏောင်။

ရပ်လတ်သၞောတ် "ဆဵုဗၠေတ်မ္ဂး ဒးဂံင်ဟီု ပ္တိုန်ထ္ၜးဗၠေတ် နကဵုနဲကဲစှ်ေစှ်ေ၊ ဆဵုဒးမ္ဂး ပ္ဍဲညးဒးဂှ် ကောံလုပ်ကဵုဇြဟတ် နကဵုမူခိုင်င်မ္ဂး ဂကောံမၞိဟ်ဒး ဂၠိုင်ကၠုင်မာန်ရောင် ညးချူလိက် ညာတ်ကေတ်ရ။