ရာမညနိကာယပရိယတ္တိ

ရာမညနိကာယပရိယတ္တိဝွံ ဒှ်(ဂကောံ)လၟေၚ်ကမၠောန် သ္ဘၚ်သၟာန်သွဟ်လိက်ပရိယတ်မန် မၞုံသၟဝ်အုပ်ဓုပ်ကောပ် ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယမွဲရ။ ဂကောံဝွံ ဒှ်ဂကောံဂကူ သၟာန်သွဟ်လိက်မွဲတုဲ မွဲသၞာံမ္ဂး ကၠောန်ဗဒှ်မံၚ် မွဲအလန်ရ။ ဌာန ကၠောန်ဗဒှ် သ္ဘၚ်သၟာန်သွဟ်လိက်ဂကောံဏအ်ဂှ် ဌာန ဘာကျာ်ဒေါဝ်သာသနာ ၂၅၀၀၊ ဍုၚ်မတ်မလီု မဒှ်တုဲ ဗွဲမဂၠိုၚ် အခိၚ်ဂိတု ဖဝ်ရဂိုန် (၁) မံက်ဂှ် စတုဲ ဖဝ်ရဂိုန် ၄ မံက်မ္ဂး ညးတအ် ဗ္ဂိုန်ကဵုတဆိပ်ကြာ ကုသၚ်မအံၚ်ဇၞးလိက်တအ်ရ။ ရာမညနိကာယပရိယတ္တိဏအ်ဝွံ သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၄၃ သၞာံ၊ ဂိတုကထိုန် ၁၄ စွေက် အခိၚ်ဗ္တံ (၇) နာဍဳ၊ ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ အလုံဒေသရးမန်၊ ကောံဓရီု ကၠောံသၞာံ မရနုက်ကဵု (၉) ဝါ သၚ်နိမန် ဗၞတ် (၃၀၀) ဇကုပြၚ်ၚ် ကောံဓရီု ပ္ဍဲဌာနဍုၚ်ကျာ်မြဟ် ရာမညနိကာယ ဘာကျာ်တုဲ စဒက်ပ္တန်လဝ် "ဂကောံသၟာန်သွဟ်လိက် ရာမညနိကာယပရိယတ္တိ" ရောၚ်။

တၚ်ရန်တၟံ

• ဂကူ ဘာသာ သာသနာ ပညာဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန်
• သွက်ဂွံဒှ်သဇိုၚ် သဘၚ်သၟာန်သွဟ်လိက် အလဵုအသီ

လိက်ပရေၚ်သၟဝ်ဝွံ ဒှ်လိက်ပရေၚ်

"ဟိုတ်မူလ ရာမညနိကာယ ပရိယတ္တိ ဂွံဒှ်ကၠုၚ်"

ချူ "ဟိတဓရ ဘဒ္ဒန္တစန္ဒောဘာသ၊ ဘာကျာ်ဍုၚ်ပံၚ် မဒှ်ရ။

သဘၚ်သၟာန်သွဟ်လိက် ရာမညနိကာယ ပရိယတ္တိဝွံ ကတဵုဒှ်ကၠုၚ် ဗွဲသာမညဟွံသေၚ်၊ ဗွဲတၟေၚ်ဟီုမ္ဂး ဟိုတ်နူဝၚ်မွဲပ္ၚံက် ဂွိၚ်ဖေက်ခလံက်အာတုဲ (ဝါ) ဟိုတ်နူဝၚ်တေံ အာတ်မိက်ကၠုၚ် သွက်ဂွံဆက်မၚ်မွဲအာ ပရိယတ္တိသာသနာရာမည အနာဂတ်ဂတ ဗွဲကာလ မဓါန်မဂၠိၚ်သ္ၚောဲမာန် ညိဂးတုဲ မ္ဒးကၠောန်ဗဒှ်ကၠုၚ်လဝ်ရ။

ဟိုတ်တုန်-သဘၚ်သၟာန်သွဟ်လိက် ပထမကလေၚ်အလဵုအသဳသၞောဝ်တၟိဂှ် ကြက်ညးတံ ထ္ၜးစၞောန်ကၠုၚ်ဘာသာလိက်ဗၟာ ဟွံသွဟ်မံၚ်ဟွံဂွံရောၚ်ဂှ် ဂွံမိၚ်ကေတ်ဒၟံၚ်ဂှ်ဒှ်တုဲ ယဝ်ရဒးဗ္တောန် ဒးသွဟ်အာဘာသာဗၟာမ္ဂး အနာဂတ်တေံ ဂၠံၚ်တရဴလိက်ပတ်ပရိယတ်ပိုဲမန် ဍိုန်လျ ကၠေအ်ဗ္ဒန်အာမာန်ဒၟံၚ်ရောၚ် - သာ်ဝွံ ထေက်ကဵုဒးဂွိၚ်စံၚ်တူ ဂှ်ဒှ်တုဲ။

နူဂကောံသၚ်သၟတ်တအ်လေဝ် အာတ်မိက်ကၠုၚ် နူဂကောံမဟာနာယက ညးတာလျိုၚ်ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယဂမၠိုၚ်ကီုလေဝ် ဒုၚ်တၠုၚ်ပၟိက်ဆန္ဒတုပ်သၟဟ်ကၠုၚ်ညးသ္ကံတုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ကၠုၚ်လဝ် သဘၚ်သၟာန်သွဟ်လိက်ရာမညနိကာယ ပရိယတ္တိ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၄၃ - သၞာံရောၚ်။

နူအခိၚ်တမ်ဝါဒိ ၂-၃ သၞာံတေံဟီုမ္ဂး မိက်ဂွံကဵုကဆံၚ်သၠုၚ်တုဲ ကလေၚ်ပါၚ်တိုက်အံၚ်တုဲမှ နွံအခေါၚ်လုပ်ချူသွဟ်ရောၚ်။ ဗွဲကြဴဏအ် နုက်ပိုက်ထောံတၚ်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲကာလအခိၚ်ဒေါအ်တန် ဟွံသွဟ်သဘၚ်သၟာန်လိက်သၟိၚ် အလဵုအသဳ ၁၀ သၞာံ ပြၚ်တေံဟီုမ္ဂး သဘၚ်သၟာန်လိက်ဝွံ ဒှ်ညံၚ်ဇုတ်ဇၞော် ဒှ်ကၠုၚ်သၠဲလၜေါ် သၚ်ရာမညပိုဲရောၚ်ဟီုမ္ဂး ဗၠောတ်ဟွံမာန်ရောၚ်။

အခိၚ်ကၠောန်ဗဒှ် သဘၚ်သၟာန်သွဟ်လိက် ဝါဒိတေအ်ဟီုမ္ဂး ဒၞဲါလေဝ်ဟွံမွဲဏီ တက်ကၞာထးတုဲ ဒးသွဟ်ကၠုၚ်ရ။ ပ္ဍဲမွဲသၞာံ ပ္ဍဲအခိၚ်အဃောသွဟ်ဒၟံၚ်လိက်ဂှ် ဗြဲဂူက္ညက်ထ္ၜၚ်ခုၚ်ပြံၚ်ဒၞဲါ ဒးဂြိပ်ပြးဆာဲ သီုအ္စာသီုကွးလေဝ် ကေၚ်ဒှ်ကၠုၚ်ရ။

ဗွဲကြဴ သိုၚ်ခၞံဗဒှ်ကၠုၚ် လွဳမာန်ရာမည(၁) တုဲ သွဟ်ကၠုၚ်ဂွံၜိုတ် ၁၀ သၞာံပြၚ်၊ လၟုဟ်ဟီုမ္ဂး သၚ်သွဟ်လိက်ကီု သီုအ္စာလိက်ဂမၠိုၚ် ဒှ်ကၠုၚ်ၜိုတ်လ္ၚီဇကုရ၊ ဒၞဲါဟွံရုမ်ဂပ်ဒှ်ကၠုၚ်ပၠန်ရ။ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်သာသနာ ၂၅၅၀ သၞာံ သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၆၈ သၞာံ ဂိတုပသာ် ၁၁ မံက် တ္ၚဲအဒိုတ် အခိၚ်နူဂယး ၈နာဍဳ ၄၅ မိနေတ် ဖျေံကၞက်ထဝ် တပ်သိုၚ်ခၞံဗဒှ်ကၠုၚ် လွဳမာန်ရာမည (၂) ပၠန်ရ။ လွဳမာန်ဝွံ ဟိုတ်နူသၚ် ခရှ် မဒှ်ဂကူ ရာမညညဳသၟဟ်ဒှ်မွဲတုဲ ပ္ဍဲပွိုၚ် ၇ ဂိတုဟေၚ် နကဵုၚုဟ်မး ၜိုတ်ဒ္စိတ်ကၠံကိုဋ်ပြၚ်ဂှ် ဂွံတုဲဒှ်အံၚ်ဇၞးမာန်ကၠုၚ်ရ။ လွဳမာန်ၜါဝွံ တန်တဴဒၟံၚ်ၜါမွဲဒွန် ညံၚ်ကောန်အမာ(ကၟာ) ထ္ၜးဒၟံၚ်အစောန်စရာဲ ဂကူ ဘာသာ သာသနာ ပညာ ကောန်ဂကူမန်ရ။

သၞာံသာသနာ ၂၅၀၀ သၞာံ၊ ၁၃၆၈ သၞာံဏအ်ဟီုမ္ဂး အာယုက်သွဟ်လိက် ရာမညနိကာယပရိယတ္တိ ပေၚ် ၂၅ သၞာံ ၊ သဘၚ်သြန် အာယုက်မိ ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယလေဝ် ဒှ်ကၠုၚ် ၃၄ သၞာံ၊ အတိုၚ်မဟီုထ္ၜးကၠုၚ်လဝ် လ္တူတေံရ။ ဟိုတ်နူဝၚ်တေံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် (အာတ်မိက်) ကၠုၚ်တုဲ၊ ဂကောံမိ ရာမညဓမ္မာစရိယဝွံ ပ္ဍဲကဵုအာယုက်ဂကောံကၠုၚ်စိုပ် ၉ သၞာံ၊ ၁၀ သၞာံ ကၠာဟွံဂွံစိုပ်အဝယ်ဏဳဂှ်ဟေၚ် အကြာကိစ္စဇၞော် ဒးချူခၞံတက်တြးပ္တိတ်ဒၟံၚ် ပြကိုဟ်သၠပတ်သ္ကေံတြာဲ နဘာသာမန်ဂမၠိုၚ်ဂှ်ဟေၚ် ဒးဂိုတ်ဂစာန်လွဳ သၠးပ္တိတ်လဝ်ဂၠမ်ဂဝ်ကောန်ရတ် ရာမညနိကာယပရိယတ္တိရောၚ်၊ သာ်ဝွံ ဂိုၚ်စၟတ်သမ္တီကေတ်လေဝ် ဗွဲခမၞောန်ကၠာညိအဴ။

"ဟိုတ်ရာမညနိကာယပရိယတ္တိ ဂွံက္တဵုဒှ်"

ချူ "ဘဒ္ဒန္တကေသရ၊ ဒဂုၚ်" မဒှ်ရ။

ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၃၄ သၞာံ ဂိတုက္ထိုန် ၁၄ စွေက် အခိၚ်ဗ္တံ ၇ နာဍဳ ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ ကောံဓရီုပွိုၚ်သၞာံ မရနုက်ကဵု ၉ ဝါ သၚ်နိမန်ဗၞတ် ၃၀၀ ဇကုပြၚ်ၚ် ကောံဓရီု ပ္ဍဲဌာနကျာ်မြဟ် ဘာကျာ်တုဲ စဒက်ပတန်လဝ် "ဂကောံသဘၚ်သၟာန်သွဟ်လိက် ရာမညနိကာယပရိယတ္တိ" ဏအ်ရောၚ်။

ညးကမၠောန်ဗဟဵုဂကောံဏအ်ဂှ် အတိုၚ်ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယတေအ်ဟေၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂကောံသၚ်ရာမညဓမ္မာစရိယတအ်ဟေၚ် သဒးက္ဍိုက်က္ဍိုပ်၊ သဒးဖန်ဗဒှ်ကဵု ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ်ရ။ ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယတအ်ဂှ် တာလျိုၚ်နွံမံၚ်က္ဍိုက်ပ်ပေၚ်ၚ်ရ။

တိုၚ်ကဴရန်တၟံဂကောံဂှ်တုန်- ရန်တၟံကဵုဂကူ ဘာသာ သာသနာ ပညာဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန်တုဲ သဒးကၠောန်လဝ်ရောၚ်၊ ရဴသာ်ဝွံ ညးတအ်ဖျေအ်လဝ် စေဝ်ပၞောန်ဥပဒေရ။ မွဲသာ်ပၠန် ရန်တၟအ်ကဵု သွက်ဂွံဒှ် သဇိုၚ်သဘၚ်သၟာန်သွဟ်လိက် အလဵုအသဳတအ်တုဲ သဒးကၠောန်ဗဒှ်လဝ်ရောၚ်၊ အတိုၚ်ရန်တၟအ်ၜါသာ်ဏအ်တုဲ မွဲသၞာံမွဲဝါ ညးတအ်ကၠောန်ကၠုၚ်မံၚ် ပ္ဍဲဌာန်ဘာဒေါဝ်သာသနာ ၂၅၀၀ ဍုၚ်မတ်မလီုလၟိုန်ရ။

တဆိပ်ဂကောံကီု ဗီုဒက်ပတန်ဂကောံကီု ဗၞတ်ဗ္ၜတ်ဗီုပြၚ်တဆိပ်ဂကောံကီု အတိုၚ်ဂကောံ ရာမညဓမ္မာစရိယတေံဟေၚ်ရ။ မူဟိုတ်ဂွံဒက်ပ္တန်လဝ်ဂကောံဏအ်ဂှ်ရော ယဝ်ရသၟာန်မ္ဂး သၟိက်မိက်ဂွံပ္တိုန်စရာဲ သ္ပစၟတ်သမ္တီဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယပေၚ် (၁၀) သၞာံတုဲ ဒက်ပ္တန်လဝ်ဂကောံဏအ်ရောၚ်။ ရဴဝွံ မဒးကဵုဏာဂလာန်သွဟ်ဍန်န်ရ။ ဆက်သောၚ်ကဵုဗၞတ်ညိညိပၠန်ရ။ ဂကောံပိုဲဏအ် အာယုက်ပေၚ် (၁၀) သၞာံ၊ ဒတူခိုၚ်လိုန်ဗိုန် ယဝ်ရဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ပိုဲဆက်ဒက်ပ္တန်ဂကောံမွဲပၠန်ဏောၚ်ဂှ် ညးတအ်ချပ်လဝ်ပ္ဍဲစိုတ် ညးတအ်နွံမံၚ်ရ။ အတိုၚ်ချပ်လဝ်ဂှ် ဟီုထ္ၜးသောၚ်ကဠးကဵု သၚ်မကၠုၚ်စိုပ် ကောံဓရီုတအ်ဂှ်တုဲ သၚ်ဂမၠိုၚ်လေဝ်တုပ်စိုတ်သၞာံဂှ်ပၠန် ခမဳသာမဏီသၟတ် မလ္ၚတ်မံၚ်ပရိယတ်တအ်လေဝ် အာတ်မိက်ကၠုၚ်မံၚ်တုဲ ဂကောံဏအ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ရောၚ်၊ တုပ်တဴညံၚ်ရဴခ္ဍာ်ပဝ်အာ သတ်တာပြဟ်စှေ်ကီုရ၊ ဟီုဍာံဍာံမ္ဂး အတိုၚ်အ္စာချပ်လဝ်ဂှ် ကောန်ကွးတအ် ထပ်ကဵုကသပ်အာတ်မိက်ကၠုၚ်မွဲဝါပၠန်တုဲ ဂကောံဏအ်ဂွံက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ရောၚ် ဟီုမ္ဂး ဟီုမာန်ကီုရ။ စေတနာအ္စာကဵုဆန္ဒ ကောန်ကွးတအ် ညဳသၟဟ်ဒှ်သဟဇာတ ညံၚ်ရဴဒကှ်ကဵုဍာ်တုဲ ဍောၚ်ပ္ကဴရာမညနိကာယ ပရိယတ္တိ မောဝ်ပ္ဍးတၟးကၠုၚ်ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏအ်ရ။ ဆန္ဒဟီုဂှ် ဆန္ဒသၚ်သၟတ်ရာမညတွဵုရးဍုၚ်မန် ဆန္ဒဂကောံသၚ်သၟတ်ပရိယတ် ဍုၚ်မန္တလေဝ်ဒှ်တမ်ရောၚ်၊ သ္အာၚ်နူဂှ်လေဝ် ကေၚ်အာတ်မိက်လဝ် ပ္ဍဲသဘၚ်ကောံဓရီု ပွိုၚ်သၞာံဂှ် နွံမံၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဏီရ။ ဂကောံဏံ ဂွံက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဆန္ဒမၞိဟ်မွဲ ပူဂိုလ်မွဲဟွံသေၚ် ဟိုတ်နူဆန္ဒဂကောံ ဆန္ဒသၚ်တအ်တုဲ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ရောၚ် ကဵုဂွံစှေ်စိုတ် သီုညးဖအိုတ်ညိ။

ဒက်ပတန်ဂကောံတုဲ သွက်ကောန်ကတ်လိက်တအ် ဂွံတီသီုဖအိုတ်မာန်ဂှ် ဂကောံသၚ်ရာမညဓမ္မာစရိယ အလုံဒေသရးမန် လလောၚ်တြးပ္တိတ်ဏာလိက်မွဲတၞးရ လိက်လလောၚ်တြးဂှ် အတိုၚ်သၟဝ်ဝွံရောၚ်။

လိက်လလောၚ်တြး သဘၚ်သၟာန်သွဟ်လိက် ရာမညနိကာယပရိယတ္တိ အလုံဒေသရးမန်

ယွံတဳလပိုန်သၚ် ကေုာံ ဒါယကာတအ်ညးဂမၠိုၚ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာဂကောံရာမည ဓမ္မာစရိယဂမၠိုၚ် သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်သဘၚ် သၟာန်သွဟ်လိက် အလုံဂကူမွဲအိုတ်သီုဂှ် နူကဵုကောံဓရီုပွိုၚ်သၞာံတေံဂှ် တုပ်စိုပ်တုဲ သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်တုဲရ။ ဌာနဂွံကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီု ဘာကျာ်ဒေါဝ်သာသနာ (၂၅၀၀) ဂှ် သၚ်တအ်တုပ်စိုပ်ရုဲစှ်လဝ်တုဲရ။ သဘၚ်သၟာန်သွဟ်လိက်ဏအ်ဝွံ နကဵုဘာသာမန် ညးမလုပ်သွဟ်မာန်တအ်ဂှ် ပူဂဵု ဌာန ဒေသလဵုဟွံဟီု လုပ်သွဟ်မာန်ဖအိုတ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်နူဂွံလဝ်အခေါၚ်တုဲ သၚ်တအ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ကၠုၚ်သွဟ်လိက်ပရိယတ္တိ ဂွံဗဵုလ္ၚောဝ်တဴသၚ်ဂှ် ကုသဵုထံက်ပၚ်သာသနာမွဲ ဗွဲမပြဲကလိဂွံဍာံဍာံရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ခမဳ ဒါယကာခရှ်ဇၞော် ဍောတ်ဟွံဟီု ဂွံဒှ်အာဒါယကာသာသနာညိဂးတုဲ ဗွဲဒဒှ်ပူဂိုလ်ကဵုဒှ် ဘာ ကွာန်ဂကောံမွဲကဵုဒှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်မာန် ဗိုၚ်ထံက်ပၚ်ကဵုဒါန်အိုတ်ညိ ပိုဲဆဝ်မ္ၚုဟ်ဏာ နကဵုဓရ်မေတ္တာရ။

သအာၚ်နူဂှ်ပၠန် တ္ၚဲသ္ပသဘၚ်ဂှ် ဇကုကျာ်ဇၞော် သီုဒါယကာတအ် ကၠုၚ်ဗဵုလ္ၚောဝ် သ္ပအာရီုကဵု ဓရ်ပရိယတ်တုဲ သၚ်ဗၞတ် ၅၀၀ ဇကု သၟိက်ကဵုဒါန်ပိဏ္ဍပါတ် ဍာ်လဖက်မွဲအခိၚ်ကဵုဒှ် မွဲတ္ၚဲၜါဗဂါပ်ကဵုဒှ် ကဵုဒါန်ထံက်ပၚ်မာန်ရကျာ်။

ပ္ဍဲသၞာံဏအ် သဘၚ်သၟာန်သွဟ်လိက်ဂကောံရာမညနိကာယပရိယတ္တိ ဟိုတ်နူပတမ်တၟိ၊ ကမၠောန်တၟိတုဲ ထံက်ပၚ်တၟိ ဇြိုၚ်ဂွံလုပ် ပ္ဍဲဝၚ်ပရိယတ္တိ သာသနာမာန်ဂှ် စွံစေတနာပြဲပြဲတုဲ အတိုၚ်ဌာနထ္ၜးလဝ် သၟတ်တေံဝွံ ဒၞဲါကြပ်ကဵုဇကု ကၠုၚ်ကဵုဒါန်မာန်အိုတ်ရ။

ယွံခမဳသာမဏဳသၟတ် မလ္ၚတ်ပရိယတ္တိ ညးမၚ်မွဲဘာသာ သာသနာတအ်ညးဂမၠိုၚ် လၟုဟ်သွက်ကောန်ပရိယတ်တအ် ဂွံမိပ်စိုတ် အိုဟ်တၟိုဟ်စိုတ်ဂှ် ကဵုဏာပရိုၚ် လၟိၚ်ထ္ၜးဏာ ကမၠောန်သာသနာရာမညပြဲပြဲရ။ ဂကောံအ္စာသၠပတ်ရာမညဓမ္မာစရိယ သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ သဘၚ်သၟာန်သွဟ်လိက် အလုံဒေသရးမန် ကၠောန်ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီု ပ္ဍဲဘာဒေါဝ်သာသနာ ပ္ဍဲဂိတုမာ် (၁၁-၁၂-၁၃-၁၄) စွေက် သ္ပတမ်တုဲ သၟာန်သွဟ်လိက်ရောၚ်၊ မာ် (၁၁) စွေက် ကလေၚ်လိက်မွဲတ္ၚဲတုဲ သွဟ်လိက် (၃) တ္ၚဲမဒှ်ရ။ ပူဂိုလ်ကလေၚ်လိက်အံၚ်ဟေၚ် ဂွံဆက်သွဟ်မာန်ရ။ ပူဂိုလ်ကလေၚ်လိက်ဟွံအံၚ်တအ်ဂှ် ပ္ဍဲသၞာံဂှ် သွဟ်ဟွံဂွံအခေါၚ်ရ။

ကလေၚ်ပိဘာသာ၊ မွဲဘာသာမ္ဂး (၃) စၟတ်သဳ၊ ပံၚ်ဂွံ ၆ စၟတ်သဳမ္ဂး အံၚ်ဂွံသွဟ်အခေါၚ်ရ၊ လိက်မွဲဘာသာမ္ဂး ထံက်ပိဝါ မွဲဝါ (၁) စၟတ်သဳ မဒှ်ရ။ ဘာသာမသွဟ်တန်ခုဒ္ဒက တန်ဍောတ် အလဵုအသီ အတိုၚ်ပြကိုဟ်ညးမထ္ၜးလဝ်ဂှ် မဒှ်ရ။ ပ္ဍဲသၞာံဏအ် ဟိုတ်နူဒှ်သၞာံပတမ်ပထမတုဲ တန်ခုဒ္ဒကမွဲဟေၚ် ကဵုအခေါၚ်ဂွံသွဟ်မာန်ရ။ ပူဂဵုလဵုဟွံဟီု နကဵုဘာသာမန် လုပ်သွဟ်မာန်ဖအိုတ်ရ။ သွက်ဂွံသ္ပပူဇဴဂှ် ပူဂဵုမအံၚ်ဇၞးအာဂှ် ဝတ္ထုမွဲမွဲကၠံ သ္ပပူဇဴတုဲ လာဘ်တၟေၚ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဗွဲမထေက်ကဵုညးအံၚ်ဂှ် ပထမ ဒုတိယ တတိယ ရုဲစှ်တုဲ ထပ်ကဵုဒါန် သ္ပပူဇဴဖအိုတ်ရ။

" မြမောဝ် ရာမညနိကာယပရိယတ္တိ"

ချူ တၠဂုဏ်အ္စာ ဍုၚ်မတ်မလီု

" မၞိဟ်ဇေတ် ဟွံထောံဂကူ မြမောဝ်ဇေတ် ဟွံထောံသၟူ" တဝှ်ဝွံ ဇၟာပ်ပ်တၠပညာ ထိုၚ်သးတဴအိုတ်ရ။ သတ်တိရစ္ဆာန် မပ္တံကဵုကၠဵုတံ မၚ်မွဲကၠုၚ်ဂကူကၠဵုဂှ် ပ္ဍဲသုတ်ဇာတ်နိပါတ် နဒဒှ်သာဓက ဂွံဆဵုညာတ်ကေတ်မာန်ရ။ သတ်မတွံဂး မၞိဟ်ဂှ် ဂမြၚ်ညာဏ် ပြဲသၠုၚ်လ္တူနူတိရစ္ဆာန် ကၠံဆ လ္ၚီဆ ဟွံကတုဲ တာလျိုၚ်မၚ်မွဲဂကူ ဘာသာ သာသနာဂှ် ဗွဲမပြေပြံၚ် ဟွံယိုက်ဂၠေၚ်မ္ဂး ယုတ်မာလ္တူနူ တိရစ္ဆာန် ကၠံဆ လ္ၚီဆဟွံကဂှ် သ္ဒးကၠိုဟ်လဝ်ထေက်ရ။

ဂကူကၠဵုဂှ် ရမျာၚ်ကၠဵုဟေၚ်လေပ်ရ။ ရမျာၚ်ဗ္ဂဲ ရမျာၚ်ချေံဍေံဗြုဟွံလေပ် ဂကူမန်ဂှ် မူရဴရမျာၚ်မွဲ သ္ဂောံဗြုရော? လိက်ပတ် ယေန်သၞာၚ် အရေဝ် ဝေါဟာ ဘာသာဇကုဟွံလေပ် ဟွံမၚ်မွဲ ဟွံဟီုမ္ဂး မၞိဟ်မဖှ်သာ်ဂှ်ကဵု ကၠဵုညးဂှ်ခိုဟ်ရော ဗစာရဏာအိုတ်ညိ။

ပ္ကဴဂမၠိုၚ် နွံသၟူအြမာဲ မြမောဝ်ဍေံကဵုဍေံအိုတ်ရ။ ပ္ကဴမၠဵုဂှ် သၟူအမြာဲ ပ္ကဴမၠဵုမောဝ်ဇောဝ်တုဲ ပ္ကဴပ္ၚာတုန် သၟူအမြာဲပ္ကဴပ္ၚာမောဝ်ပ္ဍးတဴရ။ သၟူအြမာဲပ္ကဴအိုတ်သီုတံဂှ် ဗက်အလိုက်ကျာတုဲဟေၚ် မောဝ်ဇောဝ်အာမာန်ရ။ ဒစးကျာမောဝ်ဇောဝ်အာဟွံမာန်ဆ္ဂး သၟူအြမာဲပရိယတ်ဂှ် လၟောဝ်အာသီုအလိုက်ကျာ သီုဒးစးကျာတုဲ မောဝ်ဇောဝ်အာ ပန်ဒိုဟ် ဒစာံဒိုဟ်မာန်ရ။ ဒၞဲါဝွံ မိက်သ္ဂောံဟီုဂး "မြမောဝ်ရာမညနိကာယပရိယတ္တိ" မဒှ်ရောၚ်၊ ရာမည- မည-မန် ဂှ် လဂွံကဵုမန်ရ။ နိကာယဂှ် ဂကောံဂိုဏ် မဒှ်ရ။ ပရိယတ္တိဂှ် ပၞောဝ်သာသနာပိတန် ပရိယတ္တိသာသနာမ္ဂးရ။ ရာမညနိကာယပရိယတ္တိ ပရိယတ္တိသာသနာ ဂကောံဂိုဏ်ရာမည။ ရာမည နိကာယပရိယတ္တိဝွံ ဗြီတိတ်ကၠုၚ် နူဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ မဒှ်ရ။ တၞဟ်နပရိယတ္တိ သာသနာ တၠီမၞုံကုပိုဉ်ကျာ်တြဲ သ္ဂောံတန်တဴအာ လုကဴကာလအဓာန်ဗွဲမလံလကာဖာဂှ် သၚ်ရာမညနိကာယလေဝ် နွံတာလျိုၚ်တုဲ တၞဟ်နတာလျိုၚ် ဂွံပြေအာ လ္တူသာသနာ သၚ်ရာမညနိကာယဂမၠိုၚ် တံၚ်တဲဗလဲပၞး စိုတ်သၟဟ်ဒှ်မွဲ ညံၚ်ခပေဲါဟွံဂွံပြး ခၟာဲဟွံဂွံထကး ကၠးစိုတ်ကၠိုဟ်စိုတ် ကေုာံ ရေၚ်သ္ကံတုဲ ရာမညနိကာယပရိယတ္တိဂှ် ဂံါကွာ်လုပ်ကၠုၚ် ပွိုၚ် ၂၅ သၞာံ သ္ဘၚ်သြန်ရတ်မဒှ်ရ။

မၞိဟ်စိုတ်ကၠုၚ်အဝယ်အာယုက် ၂၅ သၞာံမ္ဂး ဒှ်အဝယ်ဃောပြဟ်ပြေဟ်မြက်စာ ဃောထက်ယိုတ် ဃောနွံဇြဟတ်ရ ဇြဟတ်ဇကု အခိၚ်ပရံဇကု စကာဟွံလေပ်မ္ဂး ဒှ်အာလဟဿ သၟးသၟးရ။ စကာလေပ်မ္ဂး ဒှ်ပရဲသွက်ဂကူ ဘာသာ သာသနာတုဲ နွံဒ္တုဲဖိုလ် အနန္တမာန်ရ။ ဃောပေၚ်အာယုက် ၂၅ သၞာံဏအ် ကုသိုလ်တၟေၚ်ဝိသေသမွဲ မံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ဂှ် တၟေၚ်ဟ်ဗွဲမလောန်။ ကုသိုလ်တၟေၚ်ဝွံ သွက်ဂကူ ဘာသာ သာသနာ ပ္ဍဲဘဝပစ္စုပ္ပန်ဒိဋ္ဌသၟးဟွံသေၚ်၊ ဒှ်ကုသိုလ်အနုဂါမိကပၠဏာကြဴ စဵုကဵုစိုပ်ဍုၚ်ဇၞော်နိဗ္ဗာန် ညံၚ်သၞိၚ်လေဝ်ဒှ်ရ။ ကုသိုလ်တၟေၚ်ဂှ် ညးဍေံရော။ သွဟ်တုန်- သိုၚ်ခၞံလွဳမာန်ရာမညတၟိမဒှ်ရောၚ်။

လွဳမာန်ရာမညတၟိ ကတဵုဒှ်ကၠုၚ်

လွဳမာန်ရာမညတြေံဂှ် သၚ်သွဟ်လိခ်ရာမည နိကာယပရိယတ္တိ ကေုာံ သၚ်ကောပ်ကာဲ ရံၚ်စံၚ်ညောန်ကြပ်ကဵုလ္ၚီဇကုတုဲ ဒၞဲါက္ဍန်ဂြေက်ဒၟံၚ်ရ။ သၚ်နွံတာလျိုၚ်ဗဟဵုဂမၠိုၚ် ချပ်ဂၞန်စကဵုသၚ်အ္စာတၠ သၚ်နွံပိုဉ်သၚ်အ္စာလိက်တံဂမၠိုၚ်တုဲ " သိုၚ်ခၞံဗဒှ် လွဳမာန်ရာမညတၟိ သၟဟ်ရထမ္ဂး ဒၞဲါသွဟ်လိက် လှဲလးဒးရး၊ ဒၞဲါကဵုပိုဉ်လေဝ် ဟွံးဒးပါ်ကဵုပိုဉ်ၜါဝါတုဲ အရာအိုတ်သီု ကလိတ်ကလောတ်စှေ်ဗီုရောၚ်" ရဴသာ်ဝွံ ကလိဂွံကသပ်ရ။ သိုၚ်ခၞံဗဒှ် လွဳမာန်ရာမညတၟိဂှ် စိုတ်သၟဟ်ဒှ်မွဲတုဲ ညံၚ်ဂွံသိုၚ်ခၞံတုဲ ဗွဲမပြဟ်မာန် နွံပၟိက်နဝကမ္မဝတ္တု ညောန်ကဵုလ္ၚီကိုဋ်ဒ္ကေဝ်တုဲ လၟိဟ်သြန်ဗျာံလဝ်ဝွံ တၞဟ်နသ္ဂောံကလိဂွံမာန် ကျာ်ဇၞော်နွံပိုဉ်ဂမၠိုၚ်ကီု တၠဂုဏ်အ္စာဂမၠိုၚ်ကီု ကၠုၚ်ကဵုဒါန်အိုတ်ရ။

စသိုၚ်ကၠုၚ်နူ ၁၃၆၈ သၞာံ ဂိတုပသာ် (၂၀၀၆) တုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ဂိတု မြေက္ကသိုလ် လုကဴပွိုၚ် (၈) ဂိတု လွဳမာန်ရာမညတၟိဝွံ ညောန်ကဵု စိုပ်ဒ္တုဲရ။