လဂါံအာဇာနဲ
လဂါံအာဇာနဲ
လဂါံအာဇာနဲ ဂှ် ဒှ်မဂ္ဂဇြေန်မန် မစပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲသၞာံခရေတ် ၁၉၉၅
သင်သၟတ်မန် ဍုင်လ္ဂုင် ၁၉၉၀ဂမၠိုင်
ပလေဝ်ဒါန်ပ္ဍဲသၞာံၜိုတ် ၁၉၉၅ တေအ်ဂှ် ဒှ်အခိင် ကောန်သင်မန်တအ် ဂၠံင်ကၠေအ်လတူဍာန် မွဲလေဝ် ဟီုမာန်ရ။ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ကြဴနူ ပရေင်ကလိုက်ကမဵုအလုံဍုင် ၈၈ မကတဵုဒှ်တုဲ တၠအဝဵုပၞာန်ဗၟာတအ် ကလေင်ကဵုအခေါင် ကုသင်မန်တအ် သွက်ဂွံသှ်လိက် နကဵုဘာသာမန် ဆၜါတန် တန်မူလကဵု တန်ဍောတ်တုဲ တန်ဒေါဝ် ကဵု တန်ဇၞော်ဂှ် ဟွံကဵုအခေါင် သှ်ဗီုမန်သက်သက်ဏီရ။
နူသၞာံ ၁၉၈၃ (၁၃၄၅) တေအ် တၠအဝဵုဗၟာတအ် ကလေင်ဓဇက် သၞောတ်သွဟ်လိက်တၟိ မထပ်စုတ် လိက်ဗၟာ မွဲဘာသာဂှ်၊ ခမဳသင်မန် ညးမဂွံကၠုင် အခေါင်သွဟ်လိက် နကဵုဘာသာမန်ဟေင် သၞာံဗွဲမလအ်တအ်လေဝ် ပ္ဍဲဘာသာဗၟာ မွဲဘာသာဂှ် ဒးသှ် ဗီုဗၟာဟေင်ကီုရောင်၊ တၠအဝဵုတအ် ဟီုကၠုင်ရ။ ဆဂး ခမဳသင်မန်ပိုဲ မဟီုဂှ် စၞးဘာသာလိက်ဗၟာဂှ် ကၠာဲစၠောအ်ဗီုမန်တုဲ သွက်သင်မန်တအ် ဒးကဵုသှ် ဘာသာမန် ရောင်ဂှ် အာတ်မိက်ကၠုင် ဂၠိုင်ကဵုအလန်ကီုလေဝ် တၠအဝဵုတအ် ဟွံကဵုအခေါင် ကုသင်မန်တအ်ရ။ ပ္ဍဲသင်မန်တအ်လေဝ် လပါ်ဂိုဏ်သုဓမ္မာ (ရာမညနိကာယ)တအ်ဂှ် ယဝ်ရ ပိုဲဒုင်တဲမ္ဂး မွဲတ္ၚဲ ဍေံတအ်ဟီုကၠုင် မန်တအ် လေပ်ဒၟံင်လိက်ဗၟာရ ဂးတုဲ ဘာသာတၞဟ် မပ္တံသဒ္ဒါ၊ အဘိဓရ်၊ ဝိနဲတအ်လေဝ် ဒးသှ်အာ ဗီုဗၟာပၠန်မာန်ရောင်၊ မွဲလဂါံတုဲ မွဲလဂါံ ဍေဟ်တအ် ကၟာတ်လဒဵုအာပိုဲရောင်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပိုဲတအ် ဒုင်တဲဟွံဂွံ။ စၞးအာသှ်လိက် ပ္ဍဲဍေဟ် ပိုဲတအ် ကၠောန်ဗဒှ် သဘင်သွဟ်လိက်ရာမညနိကာယ တုဲ ပိုဲသှ်ကေတ်တ်။ ရဴသာ်ဝွံ ဖျေဟ်သ္ဂုတ်သွာတ်ရ။ သင်မန် လပါ်ဂိုဏ်မဟာယျေန် (ဓမ္မယုတ္တနိကာယ) ကဵု ဂိုဏ်ယှိုဲကျေန်(မန်)တအ်ဂှ် ယဝ်ရပိုဲဟွံလုပ်သွဟ်မ္ဂး ခမဳသင်မန် ပရေင်ပညာသဝ်စှ်ေအာတုဲ မွဲတ္ၚဲ ဒှ်အန္တရာဲ ဗွဲမဇၞော်မာန်ရောင်။ တုဲပၠန် မွဲလပါ်ဂှ် တၠအဝဵုတအ် ဖျေဟ်လဝ်သၞောဝ် ကျာ်ဇၞော်ဘာ ဂတဏအ်မ္ဂး အောန်အိုတ် ဒးအံင်လဝ် တန်ဇၞော်ရောင်။ ယဝ်ရ ပိုဲဟွံလုပ်သှ်မ္ဂး ဘာမန်တအ်ဂှ် မွဲတ္ၚဲ ဒှ်အာ ဘာလကျာ်ဗၟာဖအိုတ်ရောင်။ ညာတ်ကေတ် သာ်ဏအ်တုဲ လုပ်သှ်ရ။ ဆဂး ဗီုကဵုကျာ်ဇၞော်ပါလိတ နွံပိုန်ဘာတိုက်တၟိ ကွာန်ကၟာဝက်ဂှ် ၜိုန်ရဒှ်ဂိုဏ်ယှိုဲကျေန်ကီုလေဝ် ဒစဵုဒစး ပွမလုပ်သှ် လိက်ဗၟာဝွံပေင်င်တုဲ ကောန်သင်ညး ယဝ်ရလုပ်သှ်မ္ဂး ညးဟွံကဵုကလေင်စဴဘာဂှ်လေဝ် နွံကီုရ။ ဗီုကဵုဘာပြာသာဒ် ဍုင်လ္ဂုင်ဂှ် ၜိုန်ဒှ်ဘာဂိုဏ်သုဓမ္မာကီုလေဝ် ကဵုကောန်ကွးဇကု လုပ်သှ်လိက် နကဵုဘာသာဗၟာ ပ္ဍဲအလဵုအသဳရ၊၊ ဒၟာနူကိစ္စဏအ်တုဲ လညာတ်ထကးညးသကအ် ပရေင်က္ဍုဟ်မၠေအ် ရေင်သကအ် အကြာဂိုဏ်တအ်ဏအ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုင် ဗွဲမဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရ။ ဘာလကျာ်မန် ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ဒှ်ဂိုဏ်သုဓမ္မာဂၠိုင်ရ။
ပရေင်ကလိုက်ကမဵု ၈၈ ကတဵုဒှ်တုဲ တၠအဝဵုပၞာန်တအ်ဂှ် ရန်တၟအ် မိက်ဂွံပညိင်ကၠေအ် ညးဍုင်ကွာန်တအ်တုဲ အခေါင်အလဵုအသဳတြေံ မကၟာတ်လဝ်ကၠာတေအ်ဂှ် စကဵုကၠုင်အခေါင်ညိညရ။သွက်ခမဳသင်မန် မအာတ်ဒၟံင် ညံင်ဂွံအခေါင်သွဟ်လိက်ဗီုမန် သၞာံဗွဲမလအ်ဂှ် ကဵုအခေါင်ရောင် ဂးကၠုင်လဝ်ကီုလေဝ် ကာလဗၟံက်ရုပ်ရဴကွေဟ်ကွေဟ်ဂှ် ဆၜါတန်ဟေင် မကဵုပၠန်ရ။ ခမဳသင်မန်တအ်လေဝ် အခိင်ကၠာတေအ် သှ်လဝ် ဆပ္ဍဲရာမညနိကာယသၟးကီုလေဝ် ဗွဲကြဴဏအ် သှ်သီုၜါဒၞာဲ သီုပ္ဍဲရာမညနိကာယ သီုပ္ဍဲတၠအဝဵုတအ်ရ။ မွဲအခိင်တေအ် သှ်လိက် ပ္ဍဲဂကောံ ပ္ဍဲကွာန်တအ်ဂှ် ၜိုန်ရအံင်ကီုလေဝ် ယဝ်ရ ဟွံအံင်လဝ် ပ္ဍဲရာမညနိကာယမ္ဂး တိုန်တန်ဟွံဂွံဂှ် လၟုဟ် ၜိုန်ရ အံင်လဝ် ပ္ဍဲရာမညနိကာယကီုလေဝ် ယဝ်ရဟွံအံင်လဝ် ပ္ဍဲတၠအဝဵုတအ်မ္ဂး တိုန်တန်ဟွံဂွံဂှ် ဒှ်ကၠုင်ရ။
ခမဳသင်မန် မအံင်လဝ် တန်ဍောတ်တုဲတအ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟွံဂွံဆက်သှ်အာလိက် တန်ဒေါဝ်တုဲ ဒေါအ်ထောအ် နူဘာပရိယတ်တၟာဂလိုင်ရ။ ခမဳသင်မန်တအ်ဂှ် ညးလ္ၚဵုစိုပ်အာ ဍုင်သေံ။ ညးလ္ၚဵုအာမံင် ဘာဂိုဏ်မဟာယျေန် ဟွံသေင်မ္ဂး ဂိုဏ်ယှိုဲဂျေန်။ သာ်ဂှ်ဟွံသေင် ညးလ္ၚဵု အာမံင်ဘာဗၟာတုဲ သှ်ထောအ် ဗီုဗၟာသက်က်ဂှ် စကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ။
ညးလ္ၚဵုပၠန်ဂှ် ဟွံကတ်လိက်ပရိယတ်တုဲ တိုန်ဍုင်လ္ဂုင် အာကတ်လိက်အင်္ဂလိက် ပ္ဍဲရှူရှေန်တအ်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် လကျာ်ဇၞော်ဘာမန် လတူဍုင်လ္ဂုင် ဗွဲမဂၠိုင် ကြပ်သီုဖအိုတ်တအ်ဂှ် ဟွံမိက်ဒုင်တဲ ခမဳသင် မကတ်လိက်အင်္ဂလိက် ပ္ဍဲဘာညးတအ်ရ။ ဆဂး ဗွဲကြဴဏအ် ဟိုတ်နူခမဳသင် ဂၠံင်မကၠေအ် အကြာဍာန်ဏအ် ဂၠိုင်ကၠုင်တုဲ ဘာမန်လ္ၚဵုတအ် စဒုင်ကၠုင်တဲညိညကီုရ။
ဘာလကျာ်ဗၟာ ဘာပညာရာမိက (အေ) မၞုံပ္ဍဲဂၠံင်သီဗု (သိမ်ဖြူလမ်း) ပွိုင်ဍုင်မ္ၚးထံင် (ဗိုလ်တထောင်မြို့နယ်) မဒုင်လဝ်ယၟု ဘာဇၞော်မောဝ်ကောန်ဍုင်အရင်ဂှ် ခမဳမန် နွံဒၟံင် မွဲၜါဇကုကီုရ။ ပ္ဍဲဘာပညာရာမိက(အေ)ဂှ် ပါဲနူလကျာ်ဗၟာတုဲ လကျာ် ကောန်ဍုင်အရင် လကျာ်သေံဇၞော်၊ လကျာ်ပအိုအ်၊ ကေုာံ လကျာ်မန်လေဝ် နွံစညိညကီုရ။ ပ္ဍဲဘာဂှ် အခေါင်သၠးပွးဂၠိုင်တုဲ အခေါင်ကတ်လိက်မ္ၚး နွံပေင်င်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ခမဳသင်မန် ညးမအံင်လဝ် တန်ဍောတ်တုဲတအ် ဂွံအာမံင် ပ္ဍဲဘာတၞဟ်တုဲ ဂွံဆက်ကတ်အာ လိက်ပရိယတ် မဒှ်ဟွံမာန်တအ်ဂှ် ကၠုင်စိုပ် ပဒတဴ ပ္ဍဲဘာပညာရာမိက (အေ) တုဲ ကတ် လိက်အင်္ဂလိက်အိုတ်ရ။
ပ္ဍဲဂှ် ခမဳသင် နူဘာထံင်ကှ်ေ (ဘာသာသနာပါလ) ကွာန်ကၟာဝက် တၠဂုဏ်ကုမာရ (နာဲရတ်ရတ်)၊ တၠဂုဏ်ဝိမလ (နာဲရှ်မန်/နာဲဝိ)၊ တၠဂုဏ်ဥတ္တမ (နာဲအံင်မာန်) တအ် ကြဴနူမဂေတ်ဂေင်ထောအ် သၞာံၜိုတ်ဒးရးတုဲ စိုပ်ကၠုင် ဘာပညာရာမိက (အေ) ဂှ်ကီုရ။ တၠဂုဏ်စန္ဒိမာ (နာဲဗဳထဝ် မန်ဇြာ) လေဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၅ ဂှ် ကၠုင်ၜေါတ်မံင်ဒၟံင် ပ္ဍဲဘာဂှ်ကီုရ။ တၠဂုဏ်စန္ဒိမာ (နာဲဗဳထဝ် မန်ဇြာ)ဂှ် ဒှ်မၞိဟ် မအံင်လဝ် တန်ဍောတ် ဗီုညးတၞဟ်ဟွံသေင်၊ အံင်လဝ် တန်မူလတုဲ ရာံတိတ်နူဘဝထပိုဲ မံင်ပ္ဍဲကွာန် ပန်မသုန်သၞာံတုဲ ကာလအဝဲစိုပ် ပခမဳဂှ် ရဲတအ်ကဵုကသပ် အာမံင် ကရောမ်ညးတအ်တုဲ မစိုပ်ကၠုင် ပ္ဍဲဘာပညာရာမိက (အေ) ဂှ်ကီုရ။
ဒက်ပ္တန် ဂကောံသင်ပ္တိတ်မဂ္ဂဇြေန်မန်
ပလေဝ်ဒါန်ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၅ ဂိတုဂျူလာင် ၁၉ သဝ်တ္ၚဲဂှ် နာဲရတ်ရတ် ကေုာံ နာဲနာရဒ ညးမမံင် ပ္ဍဲဘာပြာသာဒ် ဓရီုကျာဒၟံင် ညးသကအ် ပ္ဍဲအခန် တၠဂုဏ်ပညိန္ဒိ ကဵု တၠဂုဏ်စန္ဒ ဇာတိကွာန်ၜံက်ခၠဵုဂှ် ညးတအ် ကလိဂွံကသပ်မွဲလေဝ် ဟီုဂွံ၊ ညးတအ် ညာတ်ကေတ် တင်မဒးရနုက်ဗပေင် ပ္ဍဲဂကူမန်လေဝ် ဟီုဂွံဂှ် နူစလိက်ဂတာပ်ခေတ်ကၞပ်ပိ တိတ်တုဲ လိက်မဂ္ဂဇြေန်မန် နကဵုဗီုမန်သက်က်ဂှ် ဟွံတိတ်မွဲလှ်ေတုဲ နကဵုခမဳမန် မၞုံလ္ဂုင်တအ် ဒးကၠောန်ပတိတ် မွဲထေက်ရောင် ဂးတုဲ ညးတအ် ချပ်စ သွက်ဂွံ ကော်ကောံဓရီု ခမဳသင်မန် အလုံဍုင်လ္ဂုင်ဖအိုတ်ရ။ သတ္တဟဂတဂှ် ပ္ဍဲ ဂျူလာင် ၂၆ (တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ၊ ဂိတုဒ္ဂိုန်အိုတ် သၞာံ ၁၃၅၇) အခိင်မွဲနာဍဳ ကဵု ၜါစှော်မိနေတ်ဂှ် ခမဳသင်သီုဖအိုတ် တိုန်စိုပ် (၄၅) ဇကုတုဲ စဒက်ပတန်လဝ် ဂကောံ နကဵုယၟု ဂကောံသင်ပ္တိတ်မဂ္ဂဇြေန်မန် (ဍုင်လ္ဂုင်) ရ။ ပ္ဍဲဂှ် နာဲနာရဒ ဂှ် ဥက္ကဌ၊ နာဲဝိမလ ဂှ်ဒုဥက္ကဌ၊ နာဲရတ်ရတ်ဂှ် ညးအုပ်ကာ၊ နာဲကန္တာ (ကအ်မိတ်) ဂှ် ဒုညးအုပ်ကာ၊ ရုဲစှ်လဝ်ရ။
လဂါံအာဇာနဲ
ပလေဝ်ဒါန်နကဵုဂကောံဂှ် တြးလိက်အာတ်တမ်လိက်ကီု သီုကဵု အာတ်ကသပ် ယၟုက္ဍိုပ်မဂ္ဂဇြေန်ရ။ ယၟုက္ဍိုပ်မဂ္ဂဇြေန် သီုဖအိုတ် စိုပ်ကၠုင် ဗဒါဲ မသုန်စှော်ရ။ ယၟုသီုဖအိုတ်ဂှ် ကလေင်ရုဲစှ်ကေတ် ယၟုၜါ လဂါံအာဇာနဲ ကဵု လဂါံတိုင်ကဴ မဒှ်ယၟု မၞိဟ်ဂမၠိုင် မဒးဂၞပ်ဂၠိုင်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲယၟုၜါဂှ် ကလေင်စုတ်မာဲတုဲ ယၟု နူကသပ်တၠဂုဏ်ဥတ္တမ (နာဲအံင်မာန် - ကၟာဝက်) မကဵုနင်လဝ် “လဂါံအာဇာနဲ” ဂှ် ကလိဂွံမာဲ ဂၠိုင်အိုတ်တုဲ ယၟုဂှ် ဒှ်အာဒတန်ရ။ တမ်လိက်တအ်ဂှ် ၜိုန်ရကလိဂွံပေင်ကီုလေဝ် ခရိတ်လိက်တအ်ဂှ် ဗီုလဵုဂွံဖန်ရောဂးတုဲ ညးလ္ၚဵုဟီု ပကောံသြန် သြန်ပေင်မှပတိတ်။ ညးအုပ်ကာ နာဲရတ်ရတ် ဟီု “ယဝ်ရပိုဲမင်သြန်ပေင်မှ ပတိတ်တှ်ေ ဟွံဒှ်ပတိတ်ရ။ ပိုဲဂၠေအ်သြန်တုဲ ပတိတ်” ညးလ္ၚဵုဟီု ဂကောံဒှ်ခတှ်မ္ဂး ဟွံခိုဟ်၊ ဆဂး လက္ကရဴအိုတ် သီုညးဖအိုတ်စှ်ေစိုတ် ဂကောံဒှ်ခတှ် ခိုဟ်ဟွံခိုဟ်ဂှ် တုဲတဴကဵု မၞိဟ်တာလျိုင်တအ်ဟေင် ယဝ်ရမၞိဟ်တာလျိုင်တအ် ဂံင်ဂိုတ်ဂစာန်တုပ်ပ်မ္ဂး သွက်ဂွံဒးဂွိင်ဟွံမွဲ ညာတ်ကေတ်တုဲ ရဲဂကောံတအ်ရ ဗက်ဂၠေအ်သြန် နူနာနာတုဲ ခရိတ် သွက်ဂွံပတိတ်လိက်ဂှ် ပကောံလဝ်တုဲအိုတ်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူ ဟွံကလိဂွံအခေါင် နူဌာနစၟဳစၟတ်လိက် တၠအဝဵုတအ်တုဲ ပတိတ်ဟွံဂွံရ။ ဟိုတ်နူပတိတ်ဟွံဂွံတုဲ ဂကောံလေဝ် မၞိဟ်ကြပ်ပြးကၠုင်ရ။ နာဲရတ်ရတ် ညးမွဲဓဝ် လုပ်အာကဵုမၞိဟ်ဇၞော်အိုတ် (ညွှန်းကြားရေးမှု) ဍေဟ်တအ်တုဲ မၞိဟ်ဇၞော်ဂှ် ဟီု လိက်မဂ္ဂဇြေန်ဂှ် ဒုင်ယၟုဂကောံမွဲမွဲတုဲ ပတိတ်ဟွံဂွံ၊ ပစၟတ်သမ္တီ သဘင်မွဲမွဲမ္ဂး ပတိတ်ဂွံ။ ဆဂး မၞိဟ်မွဲမွဲ ဒးထ္ပက်စၟတ်တဲ ဒုင်လျိုင်ရောင်။ ဂးတုဲ နာဲရတ်ရတ် ထ္ပက်စၟတ်တဲ ဒုင်လျိုင်တုဲ ဂွံကၠုင်အခေါင်ရ။ မဂ္ဂဇြေန် လဂါံအာဇာနဲ ကၞပ် (၁) ဂှ် တိတ်မာန်အာ ပ္ဍဲသၞာံဂတ (သၞာံ ၁၉၉၆) ဂှ်ရ။ ဟိုတ်နူမရန်တၟအ်လဝ် မွဲသၞာံ ညံင်ဂွံတိတ် မွဲကၞပ်တုဲ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ် အယုက်မၞိဟ်တာလျိုင်တအ်လေဝ် စွံလဝ် မွဲသၞာံဓဝ်ကီုရ။
ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ပရေင်ကမၠောန် ပံက်ဗ္တောန်လိက်တၟအ်မန်လေဝ် ကၠောန်လဝ်ကီု သီုကဵုမဆက် ကၠောန်ဒၟံင်ကီု၊ ဟိုတ်နူ ပရေင်ချဳဓရာင်နာနာသာ်တုဲ ပရေင်ကၠောအ်က္ဍ ညးသကအ်လေဝ် ခိုဟ်ကွေဟ်ကွေဟ်ရ။ တုဲပၠန် မၞိဟ်တာလျိုင်တအ် ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် နကဵုလညာတ်ဒစဵုဒစး ဂိုဏ်ဂနတအ်တုဲ ပ္ဍဲဂကောံကီု ပ္ဍဲပရေင်ကမၠောန်ကီုဂှ် ဂိုဏ်ဟွံမွဲ၊ မန်မွဲရနွံ နကဵုဂမြဴသာ်ဝွံတုဲ ကၠောန်ကၠုင် ကမၠောန်မန်ရ။ ခမဳသင်နူဂိုဏ်နာနာတအ်လေဝ် ပံင်တောဲ ကုဂကောံသင်မန်ဂှ်တုဲ ကၠောန်ကၠုင်ညဳညဳ ဗွဲမမိပ်မြဟ်အိုတ်ရ။
ဂကောံသင်ပ္တိတ်မဂ္ဂဇြေန်မန်ဂှ် ကိုပ်ကၠာတေအ် ၜိုန်ရ စွံလဝ် ဒတန် ပ္ဍဲဘာပညာရာမိက (အေ) ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူပရေင်ချဳဓရာင် ကၠောန်ဗဒှ်ဒၟံင် ကောံဓရီုတွဵုကီု၊ တုဲပၠန် ဗီုကဵု ဒံက်တာပါန်လှတအ် ကၠုင်ဆဵု ကုရဲဂကောံဂှ် ဗွဲတၟေင် ကိစ္စဗ္တောန်လိက်တၟအ်မန်၊ တုဲဂှ် တၠအဝဵုတအ်လေဝ် စွံကၠုင်မတ် လတူပရေင်ချဳဓရာင်တုဲ ကျာ်ဇၞော်ဂှ် ထဍေင်ပတိတ်ထောအ်ခမဳသင်မန် နကဵုနဲကျေဝ်ကျေဝ် မဟီုဂး ဘာဂှ်တြေံလောန်တုဲ ဒးပဠေဝ်ရောင်၊ ပဠေဝ်တုဲမှ ကၠုင်ပၠန် ဂးတုဲ ကဵုစဴအာ ကွာန်ဇကုအိုတ်ရ။ ကပေါတ်တအ်ဂှ် ညးဂိုင်ဒေပ်ကဵု ခိုဟ်ဟ်ဏောဝ် ဟီုလဝ်ကီုလေဝ်။ ကာလခမဳသင်မန်တအ် ကလေင်ကၠုင်ပၠန်ဂှ် ဒၞာဲဂှ် ညးကၠောန်ထောအ် ခဒမ်ဍောတ်တ်တုဲ ကျာ်ဇၞော်ဗၟာဂှ် လိင်စကဵု ခရှ်တအ်ရ။ ကပေါတ်ကညောတ် လိက်ခမဳသင်မန်တအ် သဗ္ဗအိုတ်သီု မၞုံပ္ဍဲဘာဂှ် သီုဖအိုတ်ဂှ်လေဝ် မုဟွံကလေင်ဂွံရ။
ဟိုတ်နူ ပရေင်ချဳဓရာင် ဂကောံသင်သၟတ်မန်တအ်တုဲ ကျာ်ဇၞော် ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင်တအ် ညာတ်ကေတ် လတူသင်သၟတ်တအ်ဂှ် ဒှ်လကျာ်သရာဲဂၠံင် ဟွံသေင်၊ ဒှ်လကျာ် မကတ်လိက်ဂတာပ်ခေတ် မကၠောန်ပရေင်ဂကူတုဲ ၜိုတ်ညးတအ် ဒုင်သဇိုင်မာန်ဂှ် ညးဒုင်ကၠုင်တဲ ကဵုမံင် ဘာညးတအ်ရ။ ဒါယကာမန် မအာဒၟံင်ဇြပ်သဘင်ဓဝ်မန်တအ်ဂှ် စွံဓဝ်ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ လတူဂကောံသင်သၟတ်မန်ဂှ် ဗွဲမဇၞော်အိုတ်ရ။ ဗွဲတၟေင် ကျာ်ဇၞော်ဝေပုလ္လ နွံပိုန် ဘာသုဝဏ္ဏဘုမ္မိ ဍုင်သာကေတ မဒှ်ဘာဂိုဏ်မဟာယျေန်ဂှ် ကုခမဳသင်မန် မတိတ်နူ ဘာပညာရာမိကတအ် ညးမဟွံကလိဂွံဒၞာဲတၞဟ်ဏီတအ်ဂှ် ညးဒုင်တဲဖအိုတ်တုဲ ဂဥုပ်ဒတန် ဂကောံသင်သၟတ်ဂှ်လေဝ် စိုပ်အာ ဘာသုဝဏ္ဏဘုမ္မိဂှ်ကီုရ။ ဆဂး ကျာ်ဇၞော်ဘာ ဗွဲမဂၠိုင်တအ် ဟွံမိက်ကဵု အခေါင်ပကောံမၞိဟ် ပကောံဓရီု ပ္ဍဲဘာညးတအ်ကွေဟ်ကွေဟ်ရ။ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ယဝ်ရမံက်အာ တၠအဝဵုတအ် ကေတ်ဒုဟ်ဒဏ် စဵုကဵုကၟာတ်ထောအ် ဘာညးတအ် ဒှ်မာန်ဒၟံင်ရ။ ဗွဲကြဴဏအ် ကျာ်ဇၞော်ဥတ္တမ နွံပိုန်ဘာသိင်္ဃုတ္တရ ဇာတိကွာန်ကအ်ဗိန် ကဵုဒၞာဲကုဂကောံသင်သၟတ်ဂှ် ပ္ဍဲဇြပ်ဓမ္မဒူတ မဒှ်ဇြပ် ညးမပ္တန်လဝ် မၞုံဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲကျာ်လ္ဂုင်ဂှ် ဂကောံသင်တအ် ဂွံအာဒၞာဲ သွက်ဂွံဆဵုဂဗညးသကအ်ရ။ ဒၞာဲဂှ်လေဝ် အာကၠုင် ကောံညးသကအ်လောဲတုဲ သွက်သင်သၟတ်မန်တအ် လောဲသွာအာ တၟာဂလိုင်ရ။ ဆဂး သဘင်ကောံဓရီုလၟေင်သၞာံ မဒးကၠောန် နကဵုသဘင်ကၞာဇၞော်ဇၞော်မ္ဂး ဒးကၠောန် ဒၞာဲမသ္ၚောဲ ကဵုမတ် တၠအဝဵုတအ်ရ။
လဂါံအာဇာနဲ လၟေင်ဂတ
ပလေဝ်ဒါန်သွက်ဂွံဆက်ကၠောန်အာ လၟေင်ဂတဂှ်တုဲ ကၠောန်ဗဒှ် သဘင်သဳကၠဳလှာဲလညာတ် လိက်မဂ္ဂဇြေန်မန် လဂါံအာဇာနဲ ကၞပ်ၜါ ပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂေတ် ၁၃၊ ၁၉၉၆ ပ္ဍဲဘာမန်သိရိ မၞုံပ္ဍဲဥက္ကလာပသၠုင်ကျာရ။ ပ္ဍဲသဘင်ဂှ် ရုဲစှ်လဝ် မၞိဟ်တာလျိုင်တၟိ ဥက္ကဌ တၠဂုဏ်အစာဣန္ဒာလင်္ကာရ ဘာကျာ်သြဳမန် (ဇာတိဒဒန်ချေတ်)၊ ဒုဥက္ကဌ တၠဂုဏ်ထေရိန္ဒ ဘာသဳလဖန် ဗွဲကြဴ ပြံင်အာမံင် ဘာဇိုင်ကျာ် (ဇာတိသၞေဟ်ခရေင်)၊ ညးအုပ်ကာ နာဲစန္ဒိမာ (နာဲဗဳထဝ် မန်ဇြာ) ဘာသုဝဏ္ဏဘုမ္မိ (ဇာတိကၟာဝက်) မပ္တံ မြဴသာ်ဝွံတုဲ ဆက်ကေတ်အာ တာလျိုင် ညံင်လဂါံဒုတိယ ဂွံတိတ်ရ။
ပရေင်ကမၠောန်ဂကောံလေဝ် ပါဲနူပတိတ်လိက်မဂ္ဂဇြေန်ဂှ် ကမၠောန်ကဵုဒါန်ဆီ၊ ရီုဗင်ယဲဒိုက်၊ ပံက်ဗ္တောန်လိက်မန်တအ် နာနာသာ် ကၠောန်ဒၟံင်ကီုတုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၇ဂှ် နူကဵုယၟုဂကောံ ဂကောံသင်ပ္တိတ်မဂ္ဂဇြေန်မန် (ဍုင်လ္ဂုင်) ဂှ် ဂကောံသင်မန် (ဍုင်လ္ဂုင်) ရဴသာ်ဝွံ ပြံင်လှာဲကၠုင်ရ။ ကမၠောန်အဓိကဂှ် ဒှ်ကမၠောန်ပတိတ်မဂ္ဂဇြေန် လဂါံအာဇာနဲကီု ဟိုတ်နူမအရေဝ် လဂါံအာဇာနဲဂှ် ကော်စခိုဟ်ကီုတုဲ တၞုင်ပါင်ဂှ် ဂကောံသင်လဂါံအာဇာနဲ ရဴသာ်ဝွံ ညးဂမၠိုင်တီဂၠိုင်ရ။
ကောံဓရီုဇၞော်အလန်တတိယ ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဘာသုဝဏ္ဏဘုမ္မိ ဍုင်သာကေတ ပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂေတ် ၁၇၊ ၁၉၉၇ ကလေင်ရုဲစှ် မၞိဟ်တာလျိုင်တၟိပၠန်ဂှ် နာယက ကျာ်ဇၞော်ဝေပုလ္လ (ဇာတိတ္ကအ်ခပုင်) နွံပိုန်ဘာသုဝဏ္ဏဘုမ္မိ ပွိုင်ဍုင်သာကေတ၊ ဥက္ကဌ နာဲဝါသဝ၊ ဒုဥက္ကဌ နာဲတိုင်ထဝ်၊ ညးအုပ်ကာ နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ၊ ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ နာဲနန္ဒသာရ (ဗညာထဝ်ဝင်) ဇာတိကွာန်လှာ ဘာယှိုဲကျေန် မပ္တံ မြဴသာ်ဝွံ ရုဲစှ်တုဲ ကေတ်အာတာလျိုင်ပၠန်ရ။ မဂ္ဂဇြေန် လဂါံပိ (ဝါ) ကၞပ်ပိ ဂှ်လေဝ် အခက်အခုဲနာနာ နဲကဲနာနာ ဖန်ဇန်တုဲ ဂွံအခေါင်တုဲ ပ္ဍဲဂိတုအေပြဳ ၁၂ ဂှ် တိတ်ကၠုင်တုဲ အကြာဍာ်အတးဂှ် စှ်ေပရးလိက် ဒေသမန်နာနာရ။
ကောံဓရီုဇၞော် အလန်စတုတ္ထ မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာင် ၃၀၊ ၁၉၉၈ ဂှ်လေဝ် ကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဘာသုဝဏ္ဏဘုမ္မိ ဍုင်သာကေတ ဂှ်ပၠန်ရ။ ပ္ဍဲဂှ်လေဝ် ဥက္ကဌ နာဲဝါသဝ၊ ဒုဥက္ကဌ နာဲတိုင်ထဝ်၊ ညးအုပ်ကာ နာဲဗဳထဝ် မန်ဇြာတအ် ဆက်ဒုင်ရုဲစှ်အာပၠန်ရ။ ပ္ဍဲဂကောံနာယကဂှ် ကျာ်ဇၞော်ဝေပုလ္လ၊ တၠဂုဏ်အစာ ဣန္ဒာလကင်္ကာရ တၠဂုဏ်အစာဇဗၠုတအ် ပါလုပ်ရ။
တင်ဝါတ်ဂါတ်ဇၞော်အိုတ် မဒးဆဵုဂဗတအ်ဂှ် ဂွံဂွံအခေါင် နူတၠအဝဵုတအ်ရ။ ဟိုတ်နူအခေါင်ဂွံစှ်ေ လအ်လောန်တုဲ ဗီုညးတအ်မရန်လဝ် ညံင်ဂွံပတိတ် မွဲသၞာံ မွဲကၞပ်ဂှ် ဒှ်ကၠုင် ကြပ်ဟွံမာန်ရ။ လိက်မဂ္ဂဇြေန်ဗၟာ တိတ်ဒၟံင် မွဲဂိတု ၜိုတ် (၂၀) ကၞပ်ဂှ် လိက်မဂ္ဂဇြေန်မန် မွဲသၞာံ မွဲကၞပ်ဓဝ်ဂှ် ဍေဟ်တအ် ဟွံကဵုအခေါင်ဏီတုဲ ဂကောံသင်တအ် ပရေင်ဂိစိုတ် လတူတၠအဝဵုတအ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ။ တၞဟ်နဂွံလ္ၚတ်ဂၠးတိဂးတုဲ နာဲရတ်တ်၊ နာဲဗဳထဝ် မန်ဇြာ၊ ကေုာံ နာဲတိုင်ထဝ်တအ် တိတ်အာဍုင်သေံ နူဂှ် စိုပ်အာသေင်္ကာပူ ပွိုင် (၁၅) တ္ၚဲတုဲ ကလေင်စိုပ်သေံပၠန်။ အာဝေင်ဒေသပယျဵု ကွာန်ဝင်က စုက်လုက် ကဵု ညးတာလျိုင် ဂကောံဒက်ပ္တန်အခေါင်အရာမၞိဟ်ဍုင်မန် နာဲကသုမန်တုဲ နာဲဗဳထဝ် မန်ဇြာ ၜိုန်ရကေတ်လဝ် တာလျိုင် ညးအုပ်ကာနာနာ ကေုာံ ညးဒါန်လိက်ကီုလေဝ် သီုဟွံကလေင်စဴ သှ်ေအာ ပ္ဍဲပယျဵု ကွာန်ဝင်ကရ။ ပံင်တောဲ ကုနာဲကသုမန်တုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ပတိုန် လိက်ပရိုင်သၞံင်တိုင်။ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် နာဲရတ်တ် ကေုာံ နာဲနာရဒ (တိထဝ်/တိုင်ထဝ်) တအ် ကလေင်စဴတုဲ ကရောမ် မိတ်သဟာဲတၞဟ်တအ် ဆက်ဂစာန်အာတုဲ လိက်လဂါံအာဇာနဲကၞပ်(၄) ဆက်တိတ်ကၠုင်ပၠန်ရ။
ကောံဓရီုလၟေင်သၞာံ အလန်ပဉ္စမ သၞာံ ၁၉၉၉ ဂှ်လေဝ် ကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဘာသုဝဏ္ဏဘုမ္မိပၠန် ပ္ဍဲဂှ် ကျာ်ဇၞော်ပဏ္ဍိတ နွံပိုန်ဘာမတ်မလီု ဥက္ကလာပသၠုင်ကျာ ဇာတိကွာန်ကၟာဝက်၊ နာဲဗၠးၜး တအ် ဆက်ကေတ်အာ တာလျိုင်ရ။ ကောံဓရီုလၟေင်သၞာံ မရနုက်ကဵု ဆဋ္ဌမ မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဂိတုသေတ်တေန်ပါ ၁၁၊ ၂၀၀၀ ဂှ်လေဝ် ကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဘာသုဝဏ္ဏဘုမ္မိပၠန်။ နာဲတေဇော ဘာဓါတ်ပံင်ကောံ ယိုက်ဂၠေင်တာလျိုင် ဥက္ကဌ။ အလန်သတ္တမ သၞာံ ၂၀၀၁ ဂှ် နာဲအဘယ (အးဘဲ) ဒှ်ဥက္ကဌ၊ နာဲရတ်တ် ဒုဥက္ကဌ၊ နာဲသက်သဳမန် ညးအုပ်ကာ၊ နာဲနာရဒ (ဍောင်ဇဝ်တၟိ) ဖက်ဆော ညးအုပ်ကာ၊ တၠဂုဏ်အံင်ဟေင်။ ရဴသာ်ဝွံ ဆက်ယိုက်ဂၠေင်အာရ။ သၞာံ ၂၀၀၉ ဂှ် တၠဂုဏ်သူရိယျ၊ တၠဂုဏ်ဂမ္ဘဳရ တအ် ကေတ်လဝ်တာလျိုင်ရ။
ညံင်ရဴဂကူမန် မဒးကၠင်ဟဳဒၟံင်ကီု ညးမကေတ်ကၠုင် တာလျိုင်နာနာ ပ္ဍဲဂကောံသင်သၟတ်မန်တအ်လေဝ် ဒၞာဲမံင်ဒတန် ဟွံမဲချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် မွဲလှ်ေတုဲ အခိင်မကၠောန်တေအ် ၜိုန်ရချူစၟတ်သမ္တီလဝ် ဗွဲမဒးရးကီုလေဝ် လိက်စၟတ်သမ္တီတအ်ဂှ် စိုပ်အာဒၞာဲလဵု နွံဒၟံင်ဒၞာဲလဵုရောဂှ် ကေတ်ဟွံဒးရ။ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ တင်ဂၞင်ယၟုမၞိဟ်တာလျိုင်တအ်ဂှ် ဗွဲမဍိုက်ပေင် ချူဗပေင်ကဵု ဟွံမာန်ကီု ဟိုတ်နူဒးကလေင်ချပ်ကေတ်အတေင်တုဲ ဗၠေတ်နွံဟေင်ဂှ်လေဝ် ဒုင်ဒၟံင်ဝန်ပေင်င်ရ။ တုဲပၠန် ဂကောံမွဲမွဲ ဂွံဇၞော်မောဝ် ဂွံဒှ်ကမၠောန်ဂှ် ဆမၞိဟ်မကေတ် တာလျိုင်တအ်သၟး ဂစာန်တုဲ ရုံဂပ်ဟွံသေင် မၞိဟ်ပါဲ နူမၞိဟ်တာလျိုင်တအ်လေဝ် ဂစာန်ကဵုလဝ် တၟာဂလိုင်ဟေင် ကမၠောန်ဂွံစိုပ်တရဴမာန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဗီုကဵု နာဲအံင်မာန် (ကၟာဝက်)၊ နာဲအိန္ဒက (နာဲအာဲမန်) ဇာတိကအ်တောမ်၊ နာဲကေလာသ (ဂုဏ်သေံ) ဇာတိၜံက်ခၠဵု၊ နာဲကေသရ ဇာတိကွာန်လှာ၊ တၠဂုဏ်ခေမိန္ဒ ဇာတိပါင်ကၟာ၊ ထပိုဲ္ၚေင် ဇာတိကအ်ခပုင်၊ နာဲဝန္ဒနာ ကွာန်လှာ၊ နာဲနိမလ ကွာန်လှာ၊ နာဲဃောသိတ ကွာန်ဇီုပရိုတ်၊ နာဲသၞေဟ်ဗဒဝ် မဒှ်ဒေံ တၠဂုဏ်သဳလဝန္တတအ်ဂှ် ဂိုတ်ဂစာန်လဝ်ကဵု ဗွဲမဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရ။ ပါဲနူညးတအ်တုဲ မၞိဟ်သမ္တီယၟုဟွံဒးဂှ်လေဝ် နွံတၟာဂလိုင်ရ။ တုဲပၠန် ညးလ္ၚဵု ဗီုကဵုနာဲရတ်ရတ် စနူသၞာံမရနုက်ကဵုၜါဝါဂှ် ပ္ဍဲဒၞာဲအဓိကဂှ် ၜိုန်ရ ဟွံဒုင်ရုဲစှ်ကီုလေဝ် နဒဒှ်မၞိဟ်တိုင်ခဳမွဲဂှ် ယိုက်ဂၠေင်ဂိုတ်ဂစာန်လဝ် ညံင်ကမၠောန်ဂွံဒှ် စဵုကဵုတိတ်နူဍုင်မန် သၞာံ ၂၀၀၁ ဂှ်ရ။
နိဿဲ
ပလေဝ်ဒါန်မတတ်ဗပါ်နာနာ လဂါံအာဇာနဲ နာဲဗဳထဝ် မန်ဇြာ၊ လဂါံအာဇာနဲ ကၞပ် (၁၀)