ကျာ်တြဲကဵုပျးဒိုဟ် ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ ပလေဝ်ဒါန်

တဳလမၞုံကုပိုန် ကဵုအရှန်[၁] ၜါလက် ကၠေံလဝ်[၂]ထာန် ဂရုပေါဋ္ဌက နူစြၚ်[၃] ဇၞော်ဒိုဟ်ဗၟံက်တုဲ ဂတ မုက္ခဝါကဵု တၟပ်[၄]ပလိုတ် ဒိုဟ်ပလိုတ်မှာသၟိတ်။ သဗ္ဗညု[၅] သီုအရှန်ဂမၠိုၚ် တၞံန သြဟ်ပ္တဴ[၆] လဝ် ဒတုဲမြမောဝ် သာသၞာ[၇] အနာဂတ်ဂတ လဝ်စိုတ်[၈] တုဲ စြဟ်ပ္တဴ[၉] ၛာန[၁၀] သမာပတ်သီုဖအိုတ်တုဲ လၟေၚ် အသဳတိသာဝက[၁၁] မဒှ်တၟပ် သတုံ[၁၂] တၟပ် ဇွိ[၁၃] သီုကဵုမဟွံ လုတ်[၁၄] လၟေၚ် စၞောဝ် [၁၅]ဟေၚ် တွဳဗဝိုၚ်[၁၆]သဗ္ဗညုတုဲ ဗွဲအကာသ ဝိတ္ထဳ[၁၇]ဟေၚ် ကလာၚ်ကၠုၚ်ရ။ သဗ္ဗညု သီုကဵုအရှန်ၜါလက် မကလာၚ်ကၠုၚ်ဂှ် မူနူပတုပ်စဗွဲ လောကုပ္ပမာ[၁၈]ရော ညံၚ် ဗနဳစက်ဂိတု[၁၉] မၞုံလျး ဃော ပုဏ္ဏမဳ[၂၀]ကာလ သီုသမန် နက်သတ်[၂၁] သတုံဇွိဂမၠိုၚ် မဟွံပူကၠောံစ္ဍး နမဒး လၟေၚ်စၞောတ်ဂှ် တွဳဗဝိုၚ်ကေတ်တုဲ နူက္ဍိုပ် တၟံယုဂန္ဓဝ်[၂၂]သီုဗနဳလျးတြဴ မဇက်တိုန် မဆာဲတဴ ဒေါဝ်အကာသဝိတ္ထဳကီု။ သဗ္ဗညု သီုကဵုအရှန်ဂမၠိုၚ် မှတ်[၂၃]ဒိုဟ်ပလိုတ် ပ္ဍဲမကလာၚ် ကၠုၚ်ဂှ် စိုပ်ဒေါဝ်သ္ဍဲမှာသၟိတ်တုဲ နူဇမ္ၚောဲ သဗ္ဗညုထောံမတ် ညာတ်ၜိုပ်ထဝ်ၜါ မ ဒမြိုမ်[၂၄] ဒၟံၚ် ဒေါဝ်ကၠောန် တမြးဒၟိဟ်ဂၞဴဗတဳတုဲ ချိုန်ခဏဂှ် သဗ္ဗညု ပကာဂအီ[၂၅]ဟီု ပျးဒိုဟ်[၂၆]လဝ်ရ။
“ယွံတၠတံ ကာလအဲ မတဴက္ဍိုပ်တၟံမုတ္တမဂှ် မှာယက္ခပန် ဒေဝတဴတြုံမွဲကဵုဒေဝတဴဗြဴ သီုအသုမ္မ ဏဂေါပါလဂှ် ဣတံဝွံ က္တဵုဒှ် ဒဒှ်သၟီမပြဲ ပ္ဍဲဍုၚ်ဇၞော်မွဲ ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ဝွံဟေၚ်။ အဲပျးဒိုဟ်လဝ်တုဲဂှ် ထာန်တၟေၚ်ညိဟသေၚ်ရ။ ဒၞာဲထာန်ၜိုပ်ထဝ်ၜါ မဒမြိုမ်ဒၟံၚ် ဒေါဝ်ဂၞဴဗတဳ ဂှ်ဟေၚ်။ အနာဂတ် သ္ဒဟ်ဍုၚ်ဇၞော် မွဲ ရာဇဓနဳ ။ ဟိုတ်ၜိုပ်မဒၟံၚ်စိ ဟံသာဝတဳ သ္ဒုၚ်ယၟု မ သ္ဒဟ် ထာန်ဒၟံၚ်ဍေံတံသီုဖအိုတ်ဂှ်ရ။” နဂလာန် ဥဒ္ဒေသ သာ်ဝွံသဗ္ဗညုဟီုတုဲ သ္ၚံ အာရ။
“ယွံတၠတံ ထာန်ဒေသဝွံ သ္ဒဟ် ဒတန် သာသၞာအနာဂတ်ဇၞော်သန်ဟေၚ်။ ပိုဲ သ္စိဟ် ဂၚေၚ် ပျးဒိုဟ်လဝ်ညိ”
ဂးတုဲ သဗ္ဗညု သီုကဵု အရှန်ဂမၠိုၚ် ဒ္ၚဳ မှတ်စိဟ်လိုန် ပ္ဍဲဒၟိဟ်ဂၞဴဗတဳ ဒၞာဲဒၟံၚ်ၜိုပ်ထဝ်ၜါ ကာလဂှ်ရ။ မူဟိုတ်သဗ္ဗညု မညာတ်ၜိုပ်ထတ်ၜါ မဒၟံၚ်ပ္ဍဲထာန်ဝွံ မပျးဒိုဟ်ထာန်ဝွံရော။ ၜိုပ်ဝွံ ပတၠ အသဝ် တၟေၚ်နူ ၜိုပ်ဂမၠိုၚ်သန်။ ဇၞော်ၜိုပ်ထဝ်ၜါ တြုံကဵုဗြဴ ဝွံတၟာဗၞတ် ဟဝ်ကၠိုၚ်ဗၠာဲ ဟေၚ်။ သာ်သော်ဇကုတုန်လဝ် သာ်ထဝ်ဂၠးညးမဂြောပ်လဝ်ကီု၊ နဲညံၚ် ၝောံကိုတ် မၞိက်မ ပ္ဍုန် လဝ်ကီု၊ ထာန်တၟေၚ် ဍေံဟဂွံဂၚေၚ်ဒး။ ဒးကာလ လျး ကၠေံထာန်ဒၟံၚ် ပဝ်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဂၞဴဗတဳဝွံဟေၚ် မဒၟံၚ်ရ။ ဒးကာလ သၟဝ်တ္ၚဲ ပ္ဍဲက္ဍိုပ်တၟံမွဲ ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ် မနွံတဴကဵု လ္စ မွဲမ သ္ကိုပ်ဇြိုပ် တဴန ဒကှ်မသုန် သွာၜါ သာ် မဟိမု သရဝတဳ ဝဂြဟဂိရိ ဂှ် မစဴပဒတဴဒၟံၚ်ဟေၚ်။ ပ္ဍဲၜိုပ်ဂှ်တုန်လေဝ် မၞိက်ရတ်မွဲ ဍေံၚိတ်လဝ် ယြဴကာလထာန်ဒၟံၚ်မွဲ ဍေံသအာဂၚေၚ် မ္ဂး ထာန်ဂှ် မိပ်သ္ၚိပ် ရာၚ်ဆာဲအာဟေၚ်။ ဟိုတ်နူဂှ်ရ ၜိုပ်အသဝ် မဖှ်သာ်ဝွံ မကၠုၚ်ဂၚေၚ် ပ္ဍဲထာန်ဝွံစွံ ဗွဲအနာဂတ် တမြးဂၞဴဗတဳဝွံ ဒိုဟ်အာတုဲ မသ္ဒဟ်ထာန်ဒၟံၚ် ရာဇာဓနဳ မ သၟတ် သဗ္ဗညု ညာတ်လဝ် န အရကာသညာန် တုဲထာန်ဝွံ သ္ဒဟ်ဍုၚ်ဟံသာဝတဳဟေၚ်။ နဂလာန်သာ်ဝွံ သဗ္ဗညု မဒးပျးဒိုဟ်လဝ် ရောၚ်။
မသက္ကုသၟီ နူဂှ်တုဲ ဗွဲဒိုဟ်သမၠုၚ်ကျာ်ညိ တၟံမွဲ သုဒဿနမြၚ်သိတ ဂးယၟု ဒၟံၚ်တဴသ္ကဲစြာၚ်ဍာ် သၠုၚ် (၃၂) ဖိဟ်ပြဲ။ ဇၟာပ်ထာန်သီုဖအိုတ် ကျာ်အနုညာတ်တုဲ ကၞတ်တဲ အိုတ် ကျာ်ကၠုၚ်စိုပ် တၟံသုဒဿန မြၚ်သိတရ။ သဗ္ဗညု စိုပ်တၟံမြၚ်သိတဝွံတုဲ ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် ဇြေၚ် တၟံ လ္တူဗတဳအိက်ကြေၚ် သဗ္ဗညု ဏာမုက် ဗၟံက် ဂဇံတန်တဴရ။ ပ္ဍဲလက်ထက် သဗ္ဗညု မကၠုၚ်စိုပ် ပ္ဍဲထာန်ဂှ် ဗတဳဟံသာဝတဳ ဇြေၚ်တၟံသု ဒဿနမြၚ်သိတ မဂွံပျးဒိုဟ် ထာန်ဇၟာပ်စွံဝွံဂှ် မူကာလ ရော ယဝ်သၟိက်တီ ကာလဂှ် ကာလ ဂိမှဥတ ဗွဲလၟိဟ်သက္ကရာတ်ဍုၚ်ပ္ဍဲပဋ္ဌမ−၅၅၂ သၞာံ၊ ဂိတုစဲ (၉) စွေက်၊ တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ ကာလဂှ် မှာသၟိတ်လေဝ်စိဟ်ဇတ် အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလက်ထက်ကာလဂှ်ဟေၚ် သဗ္ဗညု မကၠုၚ်စိုပ် ဂၞဴဗတဳဟံသာဝတဳ ဇြေၚ်တၟံသုဒဿနမြၚ်သိတဝွံ ရ။ ကာလဂှ် သဗ္ဗညု ဂဇံဇြေၚ်ဗၟံက်တၟံ၊ မှာထေသာရိပိုတ် ဒကိုပ်ပၞာန်ဓဝ် ဒၟံၚ်ပ္ဍဲထာန်မွဲ ဒိုဟ်သမၠုၚ်ကျာ သတုံသဗ္ဗညု။ မှာထေမောဂ္ဂလာန် ဒၟံၚ်ဒိုဟ်သမၠုၚ်ကျာ်။ မှာထေမဟာကဿပ ဒၟံၚ် လစိဟ် နေရတိ ကျာ်။ မှာထေကစ္စာဲ ဒၟံၚ်လစိဟ်ဗာယပ်ကျာ်။ မှာထေအာနန် မှာထေဂဝမ္ပတိ မှာထေအနုရုဒ္ဓ ဒၟံၚ်ဗၟံက်လစိဟ်မုက္ခဝါကျာ်တုဲ မသက္ကုသၟီဂှ် အဂ္ဂသာဝက သီုအရှန်ဂမၠိုၚ် မဒၟံၚ်အာရ။
ပ္ဍဲကာလ သဗ္ဗညု မတဴဇြေၚ် တၟံသုဒဿနမြၚ်သိတဂှ် နပျးဒိုဟ်ဗွဲမလောန် သဗ္ဗညု ပျးဒိုဟ်တဴရ။ “ယွံတၠတံ အနာဂတ်ဂတ ကာလထာန်ဝွံ မက္တဵုဒှ် ဍုၚ်ဇၞော်မွဲ မဟိမု ဟံသာဝတဳ ရာဇာဓနဳဂှ် ဒၞာဲတၟံ သုဒဿနမြၚ်သိတ သ္ဒဟ် မဟာစေတဳ မွဲဟေၚ်။ ပ္ဍဲမဟာစေတဳဂှ် ဓါတ်အဲ (၁၂) ဒၟံၚ်ဟေၚ် ညး ထာပဏာ ရ။ ဆဂှ်ဟသေၚ်တုန် ပ္ဍဲဝုတ်ဒိုဟ် ဥပစာ မဟာစေတဳဝွံတုန်လေဝ် ဓါတ်အဲဒ္စာံတၞုၚ် ဒတန်တၞဟ်တုန် သီုဖအိုတ် ဓါတ်အဲ (၂၀) ဒၟံၚ်ဟေၚ် ဒတန်ဒၞာဲထာန်ဝွံ ဗွဲအနာဂတ်ရ။ ဆဂှ်ဟသေၚ်တုန် ဒၟံၚ်မဟာထေသာရိပိုတ် မဒၟံၚ်ဝွံလေဝ် အနာဂတ် သ္ဒဟ်ဒတန် သုပတိတ္ထိတ −ညပနိဿယ မဟာစေတဳ ဟေၚ်။ ပ္ဍဲထာန်မဟာထေ မဟာကဿပ မဂဇံတုန်လေဝ် ဒၞာဲဂှ် သ္ဒဟ်ဒတန် ထာန်ပဇ္ဇနိယပရိဘောဂ စေတဳဟေၚ်။ ပ္ဍဲထာန်မဟာကစ္စာဲ မဒၟံၚ်ဂှ်တုန်လေဝ် အနာဂတ် သ္ဒဟ်တဴသုပနပရိယတ္တိ ဓမ္မရတန ဟေၚ်။ ပ္ဍဲထာန်ဒၟံၚ် မဟာထေ မဟာမောဂ္ဂလာန် ဂှ်တုန်လေဝ် ဒၞာဲဂှ် ပ္ဍဲအနာဂတ် သ္ဒဟ်တဲသမဟိဒ္ဓိက အဇ္ၛာသယဟေၚ်။ ပ္ဍဲထာန်မှာထေအာနန် မဒၟံၚ်ဂှ်တုန်လေဝ် အနာဂတ် သ္ဒဟ်တဴသုပဏ္ဏသကလရာဇဝံသ နိယ သ္ဒဟ်ဒၟံၚ် ဇၟာပ်သၟီ ဨကရာဇ် ဂမၠိုၚ် ဒၞာဲဝွံဟေၚ်။” ဝွံလၟေၚ်ပဉ္စဥပစာရ ထာန် (၅) စွံဂှ်လေဝ် သဗ္ဗညု ပျးဒိုဟ်လဝ်ဟေၚ်။
“ယွံတၠတံ အနာဂတ် ပ္ဍဲထာန် ဒၞာဲသုဒဿနမြၚ်သိတဝွံဂှ် သ္ဒဟ်ဒတန် ဗောဓိစေတဳ ပဋကတ်ပိ သ္ဒဟ်တဴ ဗနဳ သာသၞာအဲ စိုပ်လအိတ်ဟေၚ်။ တၟံသုဒဿနမြၚ်သိတမ္ဂးဝွံ ကၠောန်မှာသၟိတ်မတိုန်ဂှ် သယာံမဗၠိုပ်မံက်ကဵုဍာ်ဟေၚ် ဍေံမဟဂွံဗဒန်အာ ဟိုတ်မညာတ်တဴ နူတၟံစိ တၟံသုဒဿနမြၚ်သိတ တၟံမံက်တဴမ္ဂး။ တၟံမံက်တဴဂှ် ဝိပတ် အာတုဲ မဟ်တဴ ညးမ္ဂးရောၚ်။”
မသက္ကုသၟီဂှ်တုဲ ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန် တၟံသုဒဿနမြၚ်သိတ သဗ္ဗညုထောံမတ် ပ္ဍဲထာန်မွဲ ညာတ်တုဲ သဗ္ဗညု ပျးဒိုဟ်လဝ်ပၠန်တုန်−
“ယွံတၠတံ ပ္ဍဲထာန်ဨသာန်ဝွံ အနာဂတ် သ္ဒဟ်ထာန် ပရိသုဒ္ဓသဳ မပြဲဟေၚ်။ ဆဂှ်ဟသေၚ်တုန် ပ္ဍဲထာန်ဓါတ်သော်အဲ ဂၞကျာ်မိမၠသ္ကဝ် မထာပဏာဗဗွဲကြဴဂှ် ဒၞာဲဂှ်လေဝ် သ္ဒဟ်ထာန်ပရိသုဒ္ဓသဳမွဲမပြဲကီု။ ဆဂှ်ဟသေၚ်တုန် ပ္ဍဲဓါတ်တၠပိုဲမွဲ မဟိမု တိဿဂုတ္တထေ မသမဒတဴဗဗွံကြဴ ပ္ဍဲထာန်ဂှ်လေဝ် သ္ဒဟ်ထာန် သုဒ္ဓသဳမွဲမပြဲကီု တိဿဂုတ်ဟေၚ် မပြာကတ် ယၟုဟေၚ်ကီု။ ဆဂှ်ဟသေၚ်တုန်စိ မွဲစွံဒၞာံဓါတ်သော် ဓါတ်ဗြံက်အဲမသတန်ဂှ်လေဝ် သ္ဒဟ်ထာန် ပရိသုဒ္ဓသဳမွဲမပြဲကီု အိုတ်ထာန်ပန်စွံဝွံ သ္ဒဟ်ထာန်ပရိသုဒ္ဓသဳ အနာဂတ်ရ။ နူပလိုတ်ဍုၚ်ကီု သၟဝ်ကျာ်ကီု ဗာယပ် သီုသုဒဿနမြၚ်သိတ ဒှ် (၂၁) ထာန်။ မ္ၚးနူဝွံ သီုပန်စွံ သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒှ် (၅၅) ထာန်။ ဗွဲလၟိဟ် တၟံ ဓါတ် သၟိက်တီမာ ဓါတ်သော် (၅၀) တၞုၚ်၊ ဓါတ်ဗြံက် (၅) ထာန်၊ သရိရဓါတ် (၄) ထာန်။ ဓါတ်ၚေက်မွဲ ဓါတ်သော်ကတောဝ် (၇) တၞုၚ်။ ဓါတ်သော်ကၞေၚ်မတ် (၂) တၞုၚ်။ ဓါတ်သၞေံတဲ (၂) တၟံသီုဖအိုတ် လၟိဟ်ဓါတ်ဒှ် (၇၁)” တၟံအတိုၚ်ပျးဒိုဟ်သဗ္ဗညု ဟဆောတ် အာဟေၚ်။ မသက်ကုသမှိၚ် သဗ္ဗညု မပျးဒိုဟ် သီုပန်စွံ တုဲ မှာထေအာနန် သီုမှာထေဂဝမ္ပတိ နဂလာန်သာ်ဝွံ အာ ပၚ်မှိၚ် ဓဝ်ကဵု သဗ္ဗညုရ။
“ယွံသဗ္ဗညု ထာန်လေဝ်ဒေါဝ်မှာသၟိတ်ရောၚ်သွံ သ္ဇိုၚ်သ္ဒဟ်သန် ပ္ဍဲအနာဂတ် သ္ဒဟ်ဍုၚ် ရာဇာဓနဳ မသ္ဂောံဒှ် ဒတန်သာသၞာမ္ဂးဂှ် မူကာလရော၊ ပသာ်က္တဵုဒဒှ်ရော၊ ညးဂှ်မသ္ပသၟီကၠာရော၊ မွဲစိလၟိဟ် သၟီမသ္ဒဟ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဝွံ မသ္ဂောံယိုက်ဒိုက်သာသၞာရော” န ဥပ္ပတိ သၟာန်သာ်ဝွံ သၟာန်သဗ္ဗညုရ။ တိုၚ်သၟာန်သာ်ဝွံ သဗ္ဗညုမိၚ်တုဲ ဗွဲဥပ္ပတိက္တဵုဒဒှ် အနာဂတ် သဗ္ဗညုပျးဒိုဟ်လဝ်ရ။
ဣတောမရံ နိဗ္ဗာယိတွာ ပစ္ဆာတဒါဝ သောလသ
သတသဟဿာသနေ ပရိစ္ဆိန္ဒ သမုဒ္ဒကံ။
အာနန္ဒ၊ ယွံအနန်။ ဣတော၊ နူဝွံ။ သောလသသတသဟဿာသနေ၊ ပ္ဍဲကာလ သာသၞာအဲ မသစိုပ်−၁၁၁၆ သၞာံဂှ်။ တဒါဨဝ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ်ဟေၚ်။ သက္ကော၊ ၚ်သၟီ အိန် ။ ဣမံ၊ န်ထာန်ဝွံ။ သမုဒ္ဒကံ၊ န်ဒဒှ် မှာသၟိတ် ဟေၚ်။ ပရိစ္ဆန္ဒိ၊ စိုန်ပိုၚ်ခြာလဝ်ဟေၚ်ရ။
တေဒွေရာဇာမမုက္ခာယ ဥဘောသိနဂၚ်္ဂါပတ္တော လောမနိတ္တောမဟာပုညော
သမလောဝိမလောနာမေ သုဓမ္မတော အာဂန္တွာနံ သက္ကောဓမ္မုတ္တရဇ္ဇုယာ
ဣမံ ဟံသာဝတဳ တဒါကရိဿတိ သမုဒ္ဒကံ။
အာနန္ဒ၊ ယွံအနန်။ သိနဂၚ်္ဂါပုတ္တော၊ ဍေံမစိုန်ဒှ်တဴ ကောန်သၟီသိနဂၚ်္ဂါ။ လောမနေတ္တာ၊ ဍေံမစိုန်ဒှ်တဴ စဴဣသိလောမ။ မဟာပုညော၊ ဍေံမဇၞော်ကုပိုန်။ သမလောဝိမလောနာမ၊ ဍေံဒမဟိမု သမလဝိမလ။ ဥဘော၊ ၚ်ကောန်သၟီၜါဂှ်။ သုဓမ္မတေ၊ နူ သဓီု ။ ဣဓ ဝတွာန၊ ကၠုၚ်စိုပ်ထာန်ဝွံတုဲ။ တေဒွေရာဇာ၊ န်ကောန်သၟီၜါဂှ်။ ပမုက္ခာယ၊ ပပဓါန်တုဲ။ သက္ကော၊ ၚ်သၟီအိန်။ ဣဓ၊ ပ္ဍဲထာန်ဝွံ။ ပတွာန၊ ကၠုၚ်စိုပ်တုဲ။ မုတ္တရဇ္ဇုယာ၊ န ဇုက်ဇၟန်ဗၠဲ ဟေၚ်။ ဂဟေတွာန၊ ရပ်ကၞာတ်နတဲတုဲ။ ဣမံ ဟံသာဝတဳ၊ န်ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ ဝွံ။ သမိဒ္ဒကံ၊ န်ဒဒှ် သၟိတ် လဝ်ဟေၚ်။ ကရိဿတိ၊ ကြက်ခၞံရ။ ဗွဲပၟိက်ဂါထာဝွံ သာ်ဝွံမိက်ဂး အဓိပ္ပဲါ −
“ယွံအနန် နူဝွံ လုကဴ (၃၇) ဝဟ်ကလိလောန်အာတုဲ အဲပပရိနိဗ္ဗာန်တုဲ ဗဗွဲကြဴ ကာလ သာသၞာအဲမစိုပ်− ၁၁၁၆ သၞာံဂှ် ထာန်ဝွံ သ္ဒဟ် ဒၟိဟ် ဒမြံၚ် တုဲသက္ကုသၟိဟ်ဂှ် ကောန်သၟီၜါ သမလ ဝိမလ မုမ္မာဂးယၟု။ သီုညးၜါကောကဵုဒေံ ဒှ်ကောန်သၟီသိနဂၚ်္ဂါ ဒှ်စဴဣသိလောမ။ နူဍုၚ်သဓီု စိုပ်ထာန်ဝွံတုဲ သၟီအိန်တုန်လေ တိုၚ်ပျးဒိုဟ်အဲကျာ် မဟီုလဝ် ပပဓါန်ကဵုကောန်သၟီၜါဂှ် တုဲ ကၠုၚ်စိုပ်ထာန်ဝွံတုဲ နဇုက်ဇၟန်ဗၠဴဂှ် ရပ်ကေတ်တုဲ ဇကုအိန်ဟေၚ် မသၟိတ်ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ မဇိုန်ကဵုသၟတ်ၜါ ကာလဂှ်ရ။” ဝွံအဓိပွဲါဂါထာ ဗွဲဥဒေသရ။ ဗွဲ နိဒ္ဒေသ မိက်တီတုန်မာ သာ်ဝွံဂပ်ဝ်သတီ။
ကာလသဗ္ဗညုမကၠုၚ်စိုပ် ဂၞဴဗတဳ ပျးဒိုဟ်လဝ်ဂှ် လၟိဟ်သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ပ္ဍဲပထမ ကာလယုဂ္ဂ ဒှ် ၅၅၂ သၞာံ၊ ဂိတုပသာ် (၉) စွေက်၊ တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ ဍာ်လေဇတ် တမြးဂၞဴဗတဳလေ မံက်အိုတ်။ ပ္ဍဲကာလဂှ်ဟေၚ် သဗ္ဗညု မစိုပ် စိဟ် ပျးဒိုဟ်လဝ် ပ္ဍဲထာန် ဗတဳဟံသာဝတဳဝွံရ။ ကာလဂှ် ဒၞာဲမသၠုၚ်က္ဍၚ် ဗတဳမၞုံဗၞတ် သမၠုၚ်ပိဟတ်နွံ။ ဒၞာဲတမြးဂၞဴဗတဳကဵုဍာ် မဒှ် ဗၠိုပ် မံက်လေ နွံ။ ကာလဍာ်မဇတ်ဂှ် တၟံသုဒဿနမြၚ်သိတလေ သလုၚ် (၂၃) ဖိတ်ဟေၚ် ညံၚ် စေတဳ တၟံကီု မစြဟ်ဒၟံၚ်။ ဒးအလေဍာ်မတိုန် နူစးဗတဳ သလုၚ် (၂၃) ဖိဟ်က မယးဒၟံၚ်။ ကာလဂှ် တၟံသုဒဿနမြၚ်သိတ ဟဂွံတၞီဗဒန်အာ။ ဆယာံဗၠိုပ်မံက်ကီုမဒှ် ဂွံညာတ် စနဟ်ထ္ၜး တဴစိ ဟိုတ်ဂှ် တၟံသုဒဿနမြၚ်သိတ ညးမ္ဂးရောၚ်။ ပ္ဍဲကာလသဗ္ဗညု မတဴပ္ဍဲဂၞဴဗတဳ ဇြေၚ်တၟံသုဒဿနမြၚ်သိတဂှ် ပပဓါန်ကဵုသၟာန် မှာထေ အာနန်ကဵု မှာထေဂဝမ္ပတိ မမိက်တီ က္တဵုဒဒှ် ဍုၚ်ဟံသာဝတဳဂှ် နဂလာန်သာ်ဝွံ ဗွဲပတိနဒ္ဒေသ ဟေၚ် ကျာ်တြဲဟီုလဝ်ကဵု မှာထေအာနန်ကဵုမှာထေဂမ္ပတိ။
“ယွံအနန် ပ္ဍဲအဲမကၠုၚ်စိုပ်လၟုဟ်ဝွံ ကာလဍာ်မတိုန်ကွေံမာ လယိုတ်ဍာ် လတူစးဗတဳဝွံ (၂၃) ဖိဟ်ဟေၚ် မဒှ်လယိုဟ်ရ။ ဗဗွဲကြဴ အဲပပရိနိဗ္ဗာန် စိုပ် ၉၀၀ သၞာံပြဲတုဲ ထာန်ဝွံ သလုၚ်ဗတဳ (၁၀) ဖိဟ် ပြဲ ဟေၚ်မသ္ဒိုဟ်တိုန်ပၠန်ရ။ ကာလဍာ်မတိုန် လယိုဟ်ဍာ် (၁၃) ဖိဟ် မဒှ်။ ပ္ဍဲကာလဍာ်မဒှ် လယိုဟ် (၁၃) ဖိဟ်ဂှ် က္ၜၚ်ဇၞော်မွဲ ဍေံတံဇက်ကၠုၚ် နူ ဍုၚ်ဝိဒျာနဂရာံ ဍေံတံကၠုၚ်ပဗနိက် ဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ တုဲ ကာလဍေံတံ မဇက်စဴ ကြိုက် ဍာ်မစိတ် ဍေံတံ ညာတ်တမြးဂၞဴဗတဳတုဲ ပ္ဍဲဂှ် ဍေံတံညာတ်ၜိုပ်ထဝ်ၜါ မဍုန်ဒၟံၚ်လတူဂၞဴဗတဳဂှ် ဍေံတံညးဂမၠိုၚ် ဗဵုဒ္ၚေါဝ် ပတဴအသဝ်ဇမၞော်ရ။
မသက်သၟီဂှ် ဍေံတံဇက်စဴစိုပ် ဍုၚ်ဝိဒျာနဂရာံတုဲ တိုၚ် အသဝ်ၜိုပ်ထဝ်ၜါ မဒၟံၚ်တဴပ္ဍဲထာန် ဒၟိဟ်ဂၞဴ ဗတဳဝွံဂှ် ဍေံတံဟီုပ္တီ သၟီ ပါဏ္ဍုရာယေန် တလကၟိန်ဍုၚ်ဝိဒျာနဂရာံဂှ်ရ။ ခဏဂှ် သၟီဝိဒျာနဂရာံ မိၚ်ပရိုၚ်အသဝ်ၜိုပ်ထဝ်ၜါဂှ်တုဲ ပတဴအသဝ် ဟီုတဴကဵုညးဂမၠိုၚ်ရ။ ပ္ဍဲချိုန်ခဏ သၟီမဟီုတဴဂှ် ဗမၞးအစာသၟီဂှ် အဒိစ္စဘောဇ ဂယၟု။ အစာဂှ် လေပ်ဗိုတ်ပိ ဗေဒၚ်ပန် ဒိတ္ထဳ နက်သတ် တီညာတ်ပြကိုဟ်ကနပ် နွံတဴပညာသကာသန် ဟိုတ်ဝွံတၞံ ဟီုကဵုသၟီရ။
“ယွံတလအဲ ပ္ဍဲထာန်ၜိုပ်ထဝ်ၜါ မဒမြိုမ်ဒၟံၚ် ဒေါဝ်ကၠောန်တမြးဒၟိဟ်ဂၞဴဗတဳမ္ဂးဂှ် ညိညဟွံ သေၚ် အသဝ်ကွေံကွေံရောၚ် မၞးတံဏး။ မူဟိုတ်ဂှ်ရော ကာလကျာ်တြဲ မဒှ်ဒ္စာံဝှ် မကၠုၚ်စိုပ် ဍုၚ်သဓီုဂှ် ဒၞာဲထာန်ၜိုပ်ထဝ်ၜါ မဒမြိုမ်ဒၟံၚ် ဒေါဝ်ဂၞဴဗတဳဂှ်ဟေၚ် ကျာ်တြဲမကၠုၚ်စိုပ် ပျးဒိုဟ်လဝ် ဗွဲအနာဂတ်ဂတ ဒၞာဲထာန်ဂှ် သ္ဒဟ်ဍုၚ်ဇၞော်မွဲ မဟိမု ဟံသာဝတဳရာဇာဓနဳမွဲ ဗွဲမလောန်သန် ဟေၚ်။ ဝါစာ ပါၚ်ကျာ်တြဲ မပျးဒိုဟ်လဝ်ဂှ် ပ္ဍဲပြကိုဟ်ဝၚ်ဂဝမ္ပတိနွံ။ ပိုဲဍိက်ဂွံမိၚ်ညာတ်လဝ် ဆဂှ်ဟသေၚ်တုန် နကဵုအယာံမာတ် ဒိတ္ထဳ နက်သတ် လညာတ်ပိုဲဍိက်တုန်လေ ထာန်ဂှ် သ္ဒဟ်ဍုၚ်ဇၞော် ဗွဲအနာဂတ်ဝွံ သၟတ်ဟေၚ်ရ” နဂလာန်မဖဟ်သာ်ဝွံ ဗမၞးဟီုပ္တီ သၟီပါဏ္ဍုရာယေန်ရ။ သၟီပါဏ္ဍုရာယေန်မိၚ်တုဲ ချိန်ခဏဂှ် ဟီုကဵု ဗမၞးအစာသၟီ သီုကဵုအမာတ်ဒကိုပ်ပၞာန်ဂမၠိုၚ်ရ။


နိဿဲ ပလေဝ်ဒါန်

  1. အရှန် (ကြိ), ပၞောဝ်ပူဂဵုအရဳပန်ဂှ် မဒှ်က္ဆံၚ်သၠုၚ်အိုတ် စုတိတုဲ ဟွံဒးပတန် ပဋိသန္ဓိမွဲဝါပၠန်။ သ္ကုတ်ကၠေံသံသာတုဲ မဂွံလုပ်နဗ္ဗာန်ဟေၚ်။
  2. ကၠေံလဝ် (ကြိ), ထောံလဝ်၊ ဗလးလဝ်၊ စ္ဍးတိတ်
  3. ဇြၚ် (န), သြၚ်
  4. တၟပ် (န) လ္ပာ်
  5. သဗ္ဗညု (န) ကျာ်တြဲ
  6. သြဟ်ပ္တဴ (ကြိ), သှ်ပတဴ၊ မံၚ်၊ နွံ၊ ဂွံ
  7. သာသၞာ (န), သာသနာ၊ ဒၠောံဗ္တောန်
  8. လဝ်စိုတ် (ကြိ), စွံစိုတ်
  9. စြဟ်ပ္တဴ (ကြိ), သှ်ပတဴ
  10. ၛာန (န၊ ပါ), ၛာန်
  11. အသဳတိသာဝက (န၊ ပါ), ကွးကျာ် သာဝက (၈၀) ဇကု
  12. သတုံ (န), တဲပုၚ်
  13. ဇွိ (န), တုဲပဲါ
  14. လုတ် (ကြိ), ဗၠေတ်
  15. စၞောဝ် (န), သၞောဝ်
  16. တွဳဗဝိုၚ် (န), တွဳဗွိုၚ်၊ ပွဳဗွိုၚ်
  17. ဝိတ္ထဳ (န၊ ပါ), လၟေၚ်သၞောဝ်
  18. လောကုပ္ပမာ (န), ဥပမာလောက၊ ဥပမာလိုက်
  19. ဗနဳစက်ဂိတု (န), ဗၞဳစက်ဂိတု၊ ဗၞဳအဝန်စက်ဂိတု၊ လဒေါတ်စက်ဂိတု
  20. ပုဏ္ဏမဳ (ကြိ၊ ပါ) ပေၚ်ခ္ဍမ်၊ ပေၚ်တဴ
  21. နက်သတ် (န၊ သံလီု), ဂြိုဟ်မဂေတ်ဒၟံၚ် အတိုၚ်သဘာဝဍေံ ဂၠံၚ်ဍေံပ္ဍဲအကာသ၊ (နက်သတ်−၂၇)
  22. တၟံယုဂန္ဓဝ် (န), ဒဵုယုဂန္ဓဝ်
  23. မှတ် (ကြိ), တူရူ၊ လွဳပရာ
  24. ဒမြိုမ် (န), ကောံ၊ ဓရီု
  25. ပကာဂအီ (ကြိ), အီတိုန်၊ တ္ၚက်တိုန်၊ တ္ၚက် အယာံမာတ်ၚေက်မံက်
  26. ပျးဒိုဟ် (န၊ မန်သံ), ကလာန်အနုညာတ် မကြက်ဒှ်ဟွံဆောတ် ပ္ဍဲအနာဂတ် မမြော်နူသၟန်ပါၚ်ကျာ်