ဝၚ်လိက်မန် ဗတောန်ပ္ဍဲဘာအလဵုအသဳ

ပရေၚ်ပညာဘာတန် မံက်ကၠုၚ်ပ္ဍဲခေတ် အၚ်ကလိက်တေံဂ်ှ ဗတောန်မံက်လိက်ဗမာ မွဲဘာသာဟေၚ်ရ။ ပ္ဍဲသၞာံသက္ကရာဇ်ခရေတ် ၁၉၃၀ ဂ်ှ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘဒ္ဒန္တကောသလ္လ၊ မုဟ်ဒုန် (ကျာ်ဇၞော်ဗ္ၜေံ) ကိစ္စပရေၚ်ပညာ တိုန်အာရုၚ် ဍုၚ်မတ်မလီု ဆဵုညာတ်ဒးဂကူဂလာတံ ပ္တိတ်မံၚ်သြန်ဂိတု သွက်အာစာဘာ ဗတောန်လိက်တုဲ ညးသၟာန်ဂလာ မုလိက်မၞးတအ်ဗတောန်ဒမံၚ်ရော။ ဍေံတအ်ဗတောန်ဒၟံၚ် လိက်ဂကူဍေံတံ မဒ်ှလိက်အူရဒူ−ရ။ ဍေံတံပံက်ဗတောန်ဒၟံၚ် လိက်အူရဒူ မဒ်ှလိက်ဂလာဂ်ှ တၟာအလအ်ရ ရောၚ်သ္ဂးရ။ ဘာသာဂကူဂလာတံရ ဗတောန်လိက်ဂွံမ္ဂး လိက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဗတောန်ကီု ဟွံဂွံဟာ။ ကျာ်ဇၞော်သၟာန်ဂလာတံဂ်ှတုဲ ဂလာတံကဵုကသပ်ကုညး ယဝ်မိက်ဂွံဗတောန်လိက် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဘာသာဂကူဇကုမ္ဂး မ္ဒးအာတ်အခေါၚ်ဇကု ညးမဒ်ှစၞးဨကရာဇ်ဆာဂျေအေမိုၚ်ဂျဳမ္ဂး ကလိဂွံမာန်မံၚ်ရောၚ်သ္ဂးရ။

သၞာံ ၁၉၃၀၊ ဂိတုဒဳဇြေန်ပါ ကျာ်ဇၞော်အာစာကောသလ္လ မုဟ်ဒုန် ကော်သ္ပကောံဓရီု ခမဳသၚ်ကေုာံခရှ် ညးဆာန်ဂကူမန် ပ္ဍဲကျာ်အသုက် ဍုၚ်မတ်မလီုတုဲ သဳကၠဳညးသကအ် သွက်ဂွံအာတ်အခေါၚ် ဗတောန်လိက်မန် ပ္ဍဲဘာအလဵုအသဳ ဇရေၚ်စၞးဨကရာဇ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗမာတံရ။ ပ္ဍဲခရိုၚ်သဓီုကဵုခရိုၚ်မတ်မလီု ဘာအလဵုအသဳမနွံပ္ဍဲကွာန်မန်တံဂ်ှ ညံၚ်သ္ဂောံဗတောန်လိက်မန် နဒဒ်ှဘာသာပရဲ (ဘာသာမ္ၚးလိက်ဗမာ) တုပ်စိုတ်ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်တုဲ ပတိုန်အာတ်အခေါၚ် ဗတောန်လိက်မန်ရ။

စၞးဨကရာဇ်ကဵုအခေါၚ်တုဲ သၞာံ ၁၉၃၁ − ၁၉၃၂ ဂ်ှ လိက်မန်သ္ဂောံဗတောန် ပ္ဍဲဘာအလဵုအသဳရ။ ဆဂး ဍေံတံဟွံခါန်ကၞက်ကဵုအာစာဘာမန်ဏီတုဲ အာစာထ္ၜးလိက်ဗမာ ညးမလေပ်ဒၟံၚ်လိက်မန်တံဂ်ှ ဘိုၚ်ဗတောန်အာလိက်မန်ကီုရ။ ဗွဲကြဴ ကျာ်ဇၞော်အာစာ ထပ်ပတိုန်လိက် အာတ်အခေါၚ်ပၠန်တုဲ မခါန်ကၞက်ကၠုၚ် အာစာဘာမန်၊ သ္ကိုပ်ပညာမန်မာန်ကၠုၚ်ရ။ ညးမဒ်ှသ္ကိုပ်ပညာမန် ကၠာအိုတ်ဂ်ှ အာစာဘာဇၞော် နာဲမိုၚ်ၚေဝ်ရ။ ကြဴနူဂ်ှ သၞာံ ၁၉၃၃ ဂ်ှ နာဲမျေတ်ထောန် ဒ်ှသ္ကိုပ်ပညာမန်ရ။ ၁၉၄၂ ဂ်ှ ဂျပါန်လုပ်စိုပ်ဍုၚ်တုဲ ပရေၚ်ဗတောန်လိက်မန် ပ္ဍဲဘာဂ်ှ မ္ဒးကၟာတ်အာမွဲချိုန်ခဏရ။

သၞာံ ၁၉၄၇ ကာလကလေၚ်ပံက်ဘာပၠန်ဂ်ှ ဂကောံရာမညတံ သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကတုဲ ပံက်ကၠုၚ်ဘာမန် မနွံပ္ဍဲဒေသကွာန်မန်တံပၠန်ရ။ ပ္ညဳပ္ညပ်ကဵုဌာနအလဵုအသဳမဆေၚ်စပ်တံတုဲ မဂွံကလေၚ်ပံက်ဘာမန် အတိုၚ်ကိုပ်ကၠာတေံပၠန်ရ။ ပံက်ဘာအလန်လက်ကရဴဏအ်ဝွံ နာဲထောန်သိၚ် မဒ်ှညးအုပ်ကာဂကောံရာမညဝွံ မ္ဒးကေတ်တာလျိုၚ်သ္ကိုပ်ပညာမန်ရ။

ပံက်ဘာမန်တအ်ပထမဝွံဂ်ှ မဂွံလၟိဟ်ဘာ (၅၂) ဘာတုဲ ကာလစိုပ် ၁၉၅၂ ဝွံ မဒ်ှအာလၟိဟ်ဘာမန် (၁၄၀) ဘာရ။ ဗွဲခရိုၚ်မ္ဂး ခရိုၚ်သဓီုကဵုခရိုၚ်မတ်မလီု၊ ဗွဲပွိုၚ်ဍုၚ်မ္ဂး ပွိုၚ်ဍုၚ်ပံၚ်၊ မတ်မလီု၊ ၜါသွာၚ်၊ ကျာ်မြဟ်၊ မုဟ်ဍုၚ်၊ ဇြပ်ဗု၊ ရေဝ်၊ ပံက်ကၠုၚ်ဘာမန်မာန်ကၠုၚ်ရ။ မဂွံဗတောန်လိက်မန်ဂ်ှ နူတန်ကောန်ၚာ် စဵုစိုပ်တန်စတုတ္ထတုဲ ကလိဂွံအခိၚ်ဗတောန် မွဲသတ္တာဟ မသုန်အခိၚ်ရ။ နူ ၁၉၆၆ စဵုစိုပ် ၁၉၇၂ ဝွံ မွဲသတ္တာဟ ဂွံဗတောန်လိက်မန် (၃) အခိၚ်ဓဝ်ရ။ ပ္ဍဲအရာမကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် အံၚ်/ကျ လိက်မန်ဂ်ှ ပၠုပ်လဝ်စိုတ် နဒဒ်ှဘာသာပရဲ (မ္ၚးလိက်အတန် ဒဵုစိုပ် ၁၉၆၀ တေံရ) အံၚ်လိက်မန်မ္ဂး ဂွံတိုန်အတန်ရ။

လိက်မန် မဗတောန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာအလဵုအသဳ နူသၞာံ ၁၉၃၁ − ၁၉၃၂ တေံဝွံ ဗတောန်ကၠုၚ်လိက်ဂတဵုဇၞော်မန် ကျာ်ဇၞော်အာစာစန္ဒိမာ မချူခၞံလဝ်ဂ်ှဟေၚ်ရ။ ဗတောန်ဒၟံၚ် ဗီုအခိုက်အလိုက် ဘာလကျာ်ကီုရ။ ဗွဲကြဴ နာဲယှိုယ်ၚိုယ် နူလိက်ဗွဟ်ဗမာ တဆိပ်မြာ်ဂ်ှ ကၠာဲဗဒ်ှဘာသာမန်တုဲ ဗတောန်ကၠုၚ်ပ္ဍဲဘာမန်ရ။ ဟိုတ်နူမဒ်ှဒၟံၚ်အလိုက်ယေန်သၞာၚ်ဗမာ၊ အခိုက်ကၞာအလေံဗမာတုဲ ဟွံကိတ်ညဳကဵုယေန်သၞာၚ်အခိုက်ကၞာမန်တုဲ သၞာံ ၁၉၄၆ ဝွံ ကျာ်ဇၞော်ဝါယမ မကေတ်တာလျိုၚ်တုဲ ညးချူခၞံလိက်ဗွဟ်မန်တၟိ နူတန်ကောန်ၚာ် စဵုစိုပ်တန်စတုတ္ထတုဲ ပ္ဍဲဘာမန် ရပ်စပ်စကာ ဗတောန်အာလိက်ဗွဟ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝါယမ နူသၞာံ ၁၉၄၉ စဵုစိုပ် ၁၉၇၂ တေံရ။ သၞာံ ၁၉၉၄ ကမ္မတဳခၞံလိက်ဗွဟ်မန် နူဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ခၞံလိက်တန်ကောန်ၚာ် စဵုစိုပ်တန်စတုတ္ထတုဲ လိက်ကျာ်ဇၞော်ဝါယမဂ်ှ ဟွံဆက်စကာ ပ္ဍဲဘာကောန်ဂကူမန်ရ။

ညးမကေၚ်ဒ်ှကၠုၚ် သကိုပ်ပညာမန်ဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဌာနပညာ အလဵုအသဳ

၁၉၃၁ − ၁၉၃၂ နာဲမိုၚ်ၚေဝ်

၁၉၃၃ − နာဲမျေတ်ထောန်

၁၉၄၇ − ၁၉၄၈ နာဲထောန်သိၚ်

၁၉၄၇ − ၁၉၅၁ နာဲမျေတ်ထောန်

ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၅ ဂ်ှ အလဵုအသဳဗမာတအ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ဘာအၚ်ကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်ကအ်ကြိက် ပၠုပ်ထောံအပ္ဍဲတွဵုရးကရေၚ်တုဲ ဘာမန်မနွံပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်တံဂ်ှလေဝ် မပါလုပ်အာလၟိဟ် ပ္ဍဲတွဵုရးကရေၚ်ကီုရ။ အကာဲအရာဘာမန်မသှ်ေဒၟံၚ် ပ္ဍဲခရိုၚ်သဓီု၊ ခရိုၚ်မတ်မလီုတံဂ်ှ လၟိဟ်အောန်စှ်ေအာတုဲ မ္ဒးပါ်ထောံ ခန်လွာ (က) ကေုာံ (ခ) ရ။

စိုပ်သၞာံ ၁၉၇၂ ဂ်ှ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ပံက်ပ္တိုန်ဌာနပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန်တုဲ နကဵုသၞောတ်စေဝ်ပၞောန် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ မဖျေံလဝ်ဂ်ှ ဗတောန်ဒၟံၚ်ပညာ ပ္ဍဲဘာကောန်ဂကူမန် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ။

နိဿဲ

နိဿဲ ဂျာနေဝ် လျးပညာ လၟေၚ် (၂) လၟိဟ် (၁) ၁၃၆၇ သၞာံ။