အခြေအ်
အခြေအ် (Telosma cordata) (Chinese: 夜來香; lit. 'night-blooming fragrance') ဂှ် ဒှ် တၞံကဴ မလုပ်လၟိဟ် ပ္ဍဲဂကောံဗဳဇApocynaceae (tribe Marsdenieae)၊ တမ်မူလ တၞံဝွံ ကၠုင်နူ ရးနိဂီုကြုက် ကေုာံ ဒေသအေန္ဒော-ဆာင်နာ။ တၞံဏအ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵု ဍုင်ဗွဲမဂၠိုင် တဵုလွဳဒၟံင်တုဲ ယၟု နကဵု ရုက္ခဗေဒမ္ဂး ကော်စ Telosma cordata ယၟုဓမ္မတာမ္ဂး ကော်ဒၟံင် နကဵု ဘာသာအေင်္ကလိက် နွံကဵု ဂကူ Chinese violet, cowslip creeper, Pakalana vine, Tonkin jasmine ကေုာံ Tonkinese creeper။ တၞံဂှ် နွံကဵု ပ္ကဴအသာ်ဍာ်မိတ် မတိုန် နူကဵုတၞံဇုက် ပ္ဍဲအခိင်ကာလ ဥတုကညင် တုဲ၊ ပ္ကဴဍေဟ် မံင်လလအ် ဂၠိုင်ကဵု သတ္တာဟရ။ တုဲပၠန် ပ္ကဴဍေဟ်ဂှ် ပ္ဍဲအခိင်တ္ၚဲကီု သီုကဵု အခိင်ဗတံမ္ဂး မောဝ်ဗွဲမလောန်ရ။
| အခြေအ် | |
|---|---|
| |
| Telosma cordata[၁] | |
မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ 
| |
| Unrecognized taxon (fix): | Telosma |
| လစှ်ေဂကူ: | Template:Taxonomy/TelosmaT. cordata'' |
| ယၟုရုက္ခဗေဒ | |
| Telosma cordata | |
| ယၟုတၞဟ်[၂] | |
| |
| Telosma cordata | |
|---|---|
|
| |
| Telosma cordata[၃] | |
Scientific classification 
| |
| Kingdom: | Plantae |
| Clade: | Tracheophytes |
| Clade: | Angiosperms |
| Clade: | Eudicots |
| Clade: | Asterids |
| Order: | Gentianales |
| Family: | Apocynaceae |
| Genus: | Telosma |
| Species: | T. cordata
|
| Binomial name | |
| Telosma cordata | |
| Synonyms[၄] | |
| |
လက်သန်
ပလေဝ်ဒါန်အခြေအ် ဂှ် ဒှ်တၞံဇုက်၊ ဂၠိင်စဵုကဵု ၂-၅ မဳတာမာန်ရ။ ဇုက်ဍေဟ်ဂှ် ဍောတ်၊ ခဍမ် တုဲ ခိုင်ဒၟံင်ရ။ တၞံဍေဟ်ဗျုလောန်မ္ဂး နူကဵု မနွံ အသာ်သင္ၚေက်ဂှ် ဒှ်အာ အသာ်လစံက်ၜတ်ၜတ် (brown)။ တၞံဍေဟ်ဂှ် က္လေင်တဵု နူကဵု မကုတ်ကေတ် ကၞာတ်တုဲ တဵုလေဝ်ဂွံ၊ တဵု နကဵု မလေဝ်ဂွံရ။ ဍေဟ်ဒးစိုတ် ဒၞာဲတိရောအ်ရောအ် တုဲ မနွံကဵု လျးတ္ၚဲခိုဟ်ခိုဟ်ရ။ တၞံဏအ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဒေသ အေန္ဒော-ဆာင်နာမ္ဂး မလေပ်တိုန်ဒၟံင် အကြာဂြိုပ်ရ။
တၞး
ပလေဝ်ဒါန်တၞးအခြေအ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံင်သန္ထာန်ဗီုတၞးဇြဲ (ဝါ) သင်္ကေတဂြိုဟ် မနွံကဵု အသာ်သ္ၚေက်တုဲ မလေပ်တိုန် နကဵု ကဝါန်။ တၞးဍေဟ် ကလိတ်ဒၟံင်တုဲ နွံၜိုတ် တၟာ အနာံ ၄ - ၇,၅ သေန်ဒဳမဳတာ၊ သၠုင် ၜိုတ် ၆ -၁၁ သေန်ဒဳမဳတာ။ တၞးဍေဟ်ဂှ် ကြဳဗွဲမလောန်တုဲ ညာတ်ဒၟံင်ဇုတ်အပ္ဍဲ ဗွဲမကၠးဖ္ဍး။ တဝ်ဍေဟ်ဂှ် နွံၜိုတ် ၁,၂ - ၂ သေန်ဒဳမဳတာ။
ပ္ကဴ
ပလေဝ်ဒါန်ပ္ကဴဍေဟ်ဂှ် ကဴနကဵု ဂစိုက် မွဲမွဲဂစိုတ် နွံဒၟံင် အကြာ ၁၀ - ၂၀ ဍောင်။ ပ္ကဴမနွံအသာ် ဍာ်မိတ် ဟောမ်ဟောမ်ဂှ် မနွံကဵု သၟူမောဝ် ဗွဲတၟေင် ပ္ဍဲအခိင်ဗတံမ္ဂး မောဝ်ဂၠိုင်ရ။ ဇမၞော်ပ္ကဴဍေဟ်ဂှ် နွံၜိုတ် လၞင် ၁,၅ သေန်ဒဳမဳတာ၊ ၅ ထာင် ၅ ကသဝ်ကၟက် မဆက်ဒၟံင်ရေင်သကအ် ပ္ဍဲခဒအ်။ ရာသဳ ဍေဟ်ကဴဂှ် ဗွဲမဂၠိုင် ဒှ်အကြာ ဂိတုမာတ်-မေ၊ ဆဂး ပ္ဍဲကဵု အကြာ ဂိတု ဂျူလာင်-အံက်တဝ်ဗါ လေဝ် ကဴဒၟံင်ကီုရ။
သတ်
ပလေဝ်ဒါန်သတ်ဍေဟ် ကလိတ်၊ သင္ၚေက် တုဲပၠန် ခဍမ် တုဲ ပ္ဍဲကၞောတ်ဂှ် ကေက်။ ပ္ဍဲမွဲမွဲမဂှ် နွံကဵု မခပေဟ်ပေဟ် မနွံကဵု ကသာဲအသာ်ဗု ပ္ဍဲကၞောတ်။ အခိင်မပ္တိတ်သတ်ဂှ် ဒှ်အခိင်အကြာ ဂျောန်-အဝ်ဂေတ်။
လွပ်
ပလေဝ်ဒါန်
ပ္ကဴကီု သီုကဵု သတ်ဍေဟ်ဂှ် စနဒဒှ် သၞေဝ်ဂွံဒၟံင်ရ။ မၞိဟ်တအ် ပတှ်ေကေတ် နွံကဵု အဟာရဗွဲမဂၠိုင်။ ပကဴဍေဟ်ဂှ် နဒဒှ် ပကဴလေဝ် ပဂွံ၊ တုဲပၠန် တၞံဍေဟ်ဂှ် ပဇုက်လေဝ်ဂွံကီုရ။ တုဲပၠန် တၞံဏအ်ဂှ် နကဵုပြဝေဏဳမ္ဂး မၞိဟ်တအ် စကာဒၟံင် ပ္ဍဲဂဥုဲကီုရ။ [၅]
| အဟာရ | Value per 100 g. |
|---|---|
| Carbohydrate | 10.6 g. |
| Protein | 5.0 g. |
| Fat | 1.1 g. |
| Fibre | 0.8 g. |
| Water | 80.5 g. |
| Vitamin A | 3.0 g. |
| Vitamin B1 | 0.0004 g. |
| Vitamin B2 | 0.0015 g. |
| Vitamin B3 | 0.0017 g. |
| Vitamin C | 0.68 g. |
| Calcium | 0.7 g. |
| Iron | 0.01 g. |
| Phosphorus | 0.9 g. |
ဆက်ဗှ်
ပလေဝ်ဒါန်- Telosma procumbens
နိဿဲ
ပလေဝ်ဒါန်- ↑ illustration circa 1790 from James Edward Smith and James Sowerby – Icones pictae plantarum rariorum descriptionibus et observationibus illustratae
- ↑ Plants of the World Online (POWO), retrieved 12 October 2018
- ↑ illustration circa 1790 from James Edward Smith and James Sowerby – Icones pictae plantarum rariorum descriptionibus et observationibus illustratae
- ↑ Plants of the World Online (POWO), retrieved 12 October 2018
- ↑ (2007) Edible Wild Plants of Vietnam: The Bountiful Garden. Thailand: Orchid Press, 36. ISBN 978-9745240896။
လေန်မ္ၚး
ပလေဝ်ဒါန်- Glass-noodles with Shrimps and Pakalana Flowers
- ขจร สรรพคุณและประโยชน์ของดอกขจร 24 ข้อ ! (ผักสลิด,ดอกสลิด). 2016. ขจร สรรพคุณและ ประโยชน์ของดอกขจร 24 ข้อ ! (ผักสลิด,ดอกสลิด). [ONLINE] Available at: http://frynn.com/ขจร/ Archived ၂၀၁၆-၀၅-၁၀ at the Wayback Machine. [Accessed 2 February 2016].