အဆိပ်ကြာအဘိဓဇမဟာရဋ္ဌဂုရု
အလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ်မဇိုန်နှၚ်ကဵုတဆိပ်ကြာကုခမဳသၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတံဝွံ တဆိပ်ကြာအဘိဓဇမဟာရဋ္ဌဂုရုဝွံ မဒ်ှတဆိပ်ကြာသမၠုၚ်အိုတ်မွဲရ။ ပ္ဍဲဂကောံသၚ်မန်တံ ကျာ်ဇၞော်အ္စာမကေၚ်ကလိဂွံလဝ်တံဂ်ှ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘဒန္တကောသလ္လ (ကော်) ကျာ်ဇၞော်ဗ္ၜေံလေဝ် ပါလုပ်မွဲဇကုကီုရ။ အသဝ်ဂုန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ အလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ်တံ မသ္ပရှ်ေသှ်ေတုဲ ဇိုန်လဝ်ကဵုတဆိပ်ကြာအဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ တဆိပ်ကြာအဘိဓဇမဟာရဋ္ဌဂုရု၊ သီုကဵုလဝ်တာလျိုၚ်သြဝါဒါစရိယကၟိန်ဍုၚ်တုဲ မဒ်ှကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠအာယုက်ဂၠိၚ်မွဲဇကုကီုရ။ ကာလကလိဂွံအာယုက် (၁၀၄) သၞာံ ကလိဂွံဝ်ှ (၈၄) ဝ်ှ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၅၁ သၞာံ ဂိတုမြေက္ကသဵု ၄ စွေက်၊ ၁၆/၁၂/၁၉၈၉ ဝွံ မဒးစုတိစဴအာသွဝ်ရ။
အဃောညး မဂျိုၚ်ဒၟံၚ်လမျီုတေံ ညးမကေၚ်ကၠောန်လဝ်ဒ္တုဲဖဵုလ္တူဇာတိကွာန်ညး လ္တူဂကူ လ္တူပရေၚ်ဘာသာဝွံဂ်ှ မနွံဂၠိုၚ်ကဵုဒၞဲါရ။ ဗီုညးရေၚ်တၠုၚ်လဝ်ဒ္တုဲဖဵုလ္တူဇာတိကွာန်ညးဂ်ှ မိက်ဂွံချူဗၟံက်ထ္ၜးကဵုညိရ။ အဃောပၞာန်အၚ်္ကလိက်တံ အုပ်ဓုပ်ဒၟံၚ်ဍုၚ်ကွာန်တေံဂ်ှ ရဲကွာန် မုဟ်ဒုန်တ္ကံခၟိုၚ်ဝွံ မဒ်ှကွာန်ဒမၠမတာဂၠိုၚ်၊ မဒ်ှကွာန် မၞိဟ်ပရေံ ယုတ်ပပ်ဂၠိုၚ်တုဲ အုပ်ဓုပ်မၚ်မွဲထိၚ်ခွာကွာန်မုဟ်ဒုန်ဟွံမာန်ဒ်ှကၠုၚ်တုဲ သၟိၚ်အၚ်္ဂလိက်တံ ချပ်ပလီုထောံကွာန်မုဟ်ဒုန်ဂ်ှ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘဒန္တကောသလ္လ အဃောညးမဖျေံဒၟံၚ်လိက် ပ္ဍဲကွာန်ကၠံသတ် ဘာသေံဂ်ှ မိၚ်တုဲ ဂွိၚ်ဖေက်ကွာန်လီု က္ညစဴကၠုၚ်ကွာန်တုဲ သၟာန်သၟုက်စ ညးဇၞော်ကွာန် နာဲသိၚ်ဖလူတုဲ တီဒဒ်ှအကာဲအရာကွာန်ဇကုရ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာကောသလ္လ ဟီုကဵုညးဇၞော်ကွာန် တက်မံၚ်လလောၚ်တြးအလုံကွာန် မွဲသ္ၚိမၞိဟ်မွဲ ကဵုကၠုၚ်ကောံ ပ္ဍဲသ္ၚိၝောံမၞိဟ်ကွာန်ရ။ မၞိဟ်တံမိၚ်ဗရုမံၚ်တုဲ ကောံစိုပ်ကၠုၚ်သ္ၚိမၞိဟ်ဇၞော်တံတုဲ ကျာ်ဇၞော်အ္စာက္ညစှ်ေကၠုၚ် ကဵုသြဝါဒကဵုကောန်ကွာန်ဂမၠိုၚ်။ ကွာန်ပိုဲ ယဝ်ပိုဲဟွံညဳသာ ညးသ္ကံမ္ဂး သၟိၚ်အၚ်္ကလိက်တံ ပလီုထောံကွာန်ပိုဲဏောၚ် ညံၚ်ကွာန်ပိုဲဟွံဂွံလီုလာ်ဂ်ှ အဲအာတ်မိက်ကောန်ကွာန်တံ မၚ်မွဲဒ္ဂေတ်သဳမသုန်အိုတ်ညိ၊ ညးမၚ်မွဲမာန်မ္ဂး မၚ်မွဲမွဲညိ၊ မၚ်မွဲၜါပိမာန်မ္ဂး မၚ်မွဲညိ မၞိဟ်ကလၚ်ဗက်ဂလာန်အဲမ္ဂး ပ္ဍဲတၞးလိက်ဏံ သဳမုစိ မၚ်မွဲမာန် ထပက်စုတ်ယၟုဇကုအိုတ်ညိ။
ကောန်ကွာန်မုဟ်ဒုန်တံ မိၚ်ဒးရမျာၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတုဲ ညးလ္ၚဵုမၚ်မွဲသီုမသုန် ညးလ္ၚဵုမၚ်မွဲ မၚ်ၜါ မပ္တံသာ်ဝွံ ချူစုတ်ယၟုပ္ဍဲတၞးလိက်တုဲ ဗ္အပ်ကုကျာ်ဇၞော်တုဲ ကျာ်ဇၞော်အာအာတ်ဂုန်ကဵုသၟိၚ်အၚ်္ကလိက် လ္ပပလီုကွာန်မုဟ်ဒုန်ညိ။ လၟုဟ်ယၟုမၞိဟ် မပါဒၟံၚ်ပ္ဍဲတၞးလိက်ဏံ ညးတံ ပလေဝ်ဇကုညးတံနကဵုမၚ်သဳအိုတ်ရ။ သာ်ဝွံ ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုသၟိၚ်တံရ။
သၟိၚ်တံကဵုအခိၚ်လ္ဇကဵုတုဲ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ပလေဝ်ကၠုၚ်ကွာန်စဵုကဵုဟွံဒးဒုၚ်ပလီုကွာန် မုဟ်ဒုန် ဇၞော်မောဝ်ကၠုၚ်ဒဵုလၟုဟ်ဏီရ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ မနွံကဵုသြဇာရမျာၚ်ညးဂမၠိုၚ် မသ္ဍိုက်မၠိုက်တုဲ ဇၟာပ်ဒၞဲါညးမချပ် ကသပ်အံၚ်ဇၞးကၠုၚ်ဖ္အိုတ်ရ။ ညးရေၚ်တၠုၚ်လဝ် ပ္ဍဲကွာန်မုဟ်ဒုန်− သိုၚ်ဘာပိဋကတ်ပံက်ကၠုၚ်တိုက်လိက် စရိုတ်စိုတ်ဓါတ် ပ္ဍဲညးဂကူမန်တံ ဗီုခံၚ်ကဵုအရေဝ်မန်ဂ်ှ သ္ဒးဟီုချူခံၚ်ပ္ဍဲလိက်ဗၟာကီုရောၚ်။
ဘာအလဵုအသဳတန်သမၠုၚ် ဟွံဂွံပ္ဍဲကွာန်မုဟ်ဒုန်ဂ်ှ ညံၚ်သ္ဂောံသိုၚ်ဗဒ်ှတန်သမၠုၚ်မွဲဘာမာန် ကျာ်ဇၞော်အ္စာဂစာန်တုဲ ဘာတန်သၠုၚ် ဒ်ှကၠုၚ်ပ္ဍဲကွာန်မုဟ်ဒုန် ပ္ဍဲအရှာံဘာညးရ။ ရဲဂကူဘာသာ သ္အာၚ်သ္အာၚ်တံ ကၠုၚ်လ္ၚတ်လိက်ပတ်မန်မ္ဂး ညံၚ်သ္ဂောံပကောံပ္ကေဝ်လဝ်ကပေါတ်မန်တြေံတြဟ် လိက်ပတ်တြေံတြဟ်မာန်တုဲ ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီု နကဵုအစောံဒြဟတ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ သိုၚ်ခၞံဗဒ်ှကဵု တိုက်ထ္ၜးပျးလိက်ပတ်မန်မွဲတိုက်ရ။
သရောပ်မ္ဂး ကျာ်ဇၞော်အ္စာကောသလ္လ ကျာ်ဇၞော်ဗ္ၜေံဝွံ မဒ်ှပူဂဵုဆာန်ဂကူ ဆာန်လိက်ပတ်ဂကူမွဲဇကုကီုတုဲ မဒ်ှပူဂဵုမနွံကဵုဝၚ် ပ္ဍဲဂကောံဂကူမန်မွဲတၠ (မွဲဇကု) ကီုရ။ ခမဳသၚ်မနွံကဵုစရာဲဂုန် မတုပ်သၟဟ်ကဵုညးဝွံ မနွံလၟိဟ်ဟွံဂၠိုၚ်ကွေံကွေံရ။ ခမဳသၚ်မနွံကဵုစိုတ်ဓါတ်ပရဟိတ သွက်ဂကူ သွက်ညးဂမၠိုၚ်သ္ဂောံဒ်ှတသိုက် ဒုၚ်ဒဒိုက်ကၠောန်ထ္ၜးကဵုဂတ ဖျေံစန္ဒက်ကဵုညးဂမၠိုၚ်ဒ္ဂေတ်ဗက် ကၠောန်ဗက်ဝွံဂ်ှ ဇၟာပ်မၞိဟ်နွံဟွံသေၚ်ရ။
"ပူဇာစ ပူဇနေယာနံ" ညးမထေက်ကဵုသ္ပပူဇဴဂ်ှ မ္ဒးသ္ပပူဇဴရောၚ်ဂးတုဲ ဒၞဲါဝွံ မချူထ္ၜးလဝ်အသဝ်ဂုန် ကျာ်ဇၞော်ဗ္ၜေံဘဒန္တကောသလ္လမရေၚ်တၠုၚ်လဝ်ဒ္တုဲဖဵုဂကူဘာသာ သာသနာပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန်ရောၚ်။