အတးသၚ်္ကြာန်၊ သဘၚ်
သဘင်အတးသင်္ကြာန် ဝွံ ဒှ်သဘင်သၠာဲသၞာံ ပ္ဍဲဂကူမန်ကီု သီုကဵုဂကူ ပ္ဍဲရးအာရှ ဗွဲမဂၠိုင်တုဲ မလေပ်ကၠောန် ပ္ဍဲအကြာ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန် ဂိတုစဲလပါ်စ ဗွဲမဂၠိုင် ကိတ်ညဳ ကုဂိတုဨပြဳ အကြာ၁၃-၁၅ ရ၊၊ မအရေဝ် အတး သင်္ကြာန်ဂှ် အတးဂှ် ဒှ်အရေဝ်မန် မဂွံအဓိပ္ပါယ် မပြံင်လှာဲတုဲ သင်္ကြာန်ဂှ် ကၠုင်နူသံသကြိုတ် ＂သင်္ကြာန္တိ＂ မဂွံအဓိပ္ပါယ် မတုပ် ကုဗီုမန် မပြံင်လှာဲကီုရ၊၊ ညံင်ရဴပ္ဍဲမန်ကီု ဗၟာတအ်လေဝ် ကော် (အတာသင်္ကြန်) ကီုရ၊၊ ဆဂး ညးတအ်ဟီု အတာဂှ် ကၠုင်နူ အရေဝ်ပါဠိ ＂အန္တ＂ မဂွံအဓိပ္ပါယ် ＂ကၞောတ်＂ရ၊၊ အတိုင်လိက်စၟတ်သမ္တီ ရဲရးယူရောပ် ညးမစိုပ်လဝ် ဍုင်မန် ပ္ဍဲအကြာသၞာံ ၁၅၈၀တအ်ဂှ်မ္ဂး ညးချူလဝ် (Sapan Daiche) သဘင်ဍာ် ဂှ်ရ၊ မန်မွဲအခိင်ဂှ် ကော်စ သဘင်ဍာ် ဒှ်မာန်ရ၊၊ ပ္ဍဲအကြာလဟီုမန်တအ်ဂှ် ကော်စ သဘင်ဍာ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုလိက်တအ်မ္ဂး မချူ သဘင်အတးသင်္ကြာန် ဒှ်မာန်ရ၊၊
| အတးသင်္ကြာန် | |
|---|---|
 ဗီုရုပ်ကသူ သဘင်အတး နူခေတ်ဗုကာံ | |
| ယၟု ပ္ဍဲသၞောဝ် | သဘင်အတးသင်္ကြာန် |
| ဍုင်မကၠောန် | ဂကူမန်၊ ဂကူဗၟာ၊ ဂကူသေံ၊ ဂကူယခေင် |
| ဒဒှ်မတီလဝ် | သဘင်သၞာံတၟိ |
| ပေါဲသဘင်ဂမၠိုင် | သဘင်ဍာ် |
| ဗီုမကၠောန်သဘင် | ဝေင်ပက်ဍာ်၊ ပတုဲဒါန်၊ မင်သဳ၊ ကလအ်မၞိဟ်အာယုက်၊၊ |
| စနူ | ၁၃ ဨပြဳ (ဒစးအတး) |
| စိုပ်ဒတုဲ | ၁၆ ဨပြဳ (လတိုန်အတး) |
| စၟတ်တ္ၚဲ | ၁၇ ဨပြဳ (သၞာံမွဲမံက်) |
| မဆက်စပ် ကု | Tamil New Year |
သဘင်အတးဝွံ မွဲသၞာံကဵုမွဲသၞာံ လၟိဟ်တ္ၚဲမကၠောန်ဟွံတုပ် ရေင်သကအ်ရ၊၊ သၞာံလ္ၚဵု တ္ၚဲလစှ်ေအတး (အတးစှ်ေ)၊ တ္ၚဲကြာပ်သၞာံ၊ တ္ၚဲဒတိုန်အတး(တ္ၚဲအတးတိုန်)၊ ပ္ဍဲသၞာံလ္ၚဵု တ္ၚဲကြာပ်သၞာံ နွံၜါတ္ၚဲတုဲ ဗွဲမဂၠိုင် နွံပိတ္ၚဲတုဲ သၞာံလ္ၚဵု သီုဖအိုတ် နွံပန်တ္ၚဲရ၊၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲအတးတအ်ဂှ် မၞိဟ်တအ် ဍောတ်တ် ဇၞော်ဇၞော်တိတ်ဝေင်ပက်ဍာ် ရေင်သကအ်တုဲ မၞိဟ်မလုပ်မင်သဳဇမၠိင် ဗွဲတၟေင် မၞိဟ်အာယုက်ဇၞော်တအ် မပဒတဴ ပ္ဍဲဇြပ် ပ္ဍဲဘာရ၊၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဒတိုန်အတး (ဟွံ) တ္ၚဲသၞာံမွဲမံက်ဂှ်မ္ဂး ကၠာမၞိဟ်အာယုက်ဇၞော်တအ် ဟွံဂွံစဴသ္ၚိ နူမမင်ဒၟံင်သဳဂှ် မၞိဟ်သၟတ်တအ် ကလအ်စ၊ တုဲပၠန် မၞိဟ်သၟတ်၊ မၞိဟ်ဇၞော်တအ် ကောံရေင် သကအ်တုဲ ရပ်လဝ် က္ဍိုင်ဇၞောဝ်၊ ပ္ကဴသြဴ၊ ပၞာင်တုဲ တိတ်အာ ပူဇဴကျာ်ရ၊၊ အရာတအ်ဂှ် ဟိုတ်နူမကၠောန်ပကၠုင် နကဵုသၞာံ ဗွဲမလအ်တုဲ နဒဒှ် အခိုက်ကၞာမွဲ စၟတ်သမ္တီလဝ် ပ္ဍဲကဵုဂကူမန်တအ်ရ၊၊
နိရုတ္တိ
ပလေဝ်ဒါန်အတး သင်္ကြာန် မအရေဝ်ၜါမ၊ ပ္ဍဲလဟီုမ္ဂး မန်တအ် မဟီု အတး ဂၠိုင်တုဲ ပ္ဍဲကာလမချူလိက်မ္ဂး ချူသီုၜါ အတးသင်္ကြာန် ရ၊၊ အတး ဂှ် ဒှ်အရေဝ်မန် မဂွံအဓိပ္ပါယ် မသၠာဲဂတးတုဲ သင်္ကြာန် ဂှ် ကၠုင်နူ အရေဝ်သံသကြိုတ် ＂သင်္ကြာန္တိ Saṅkrānti (सङ्क्रान्ति) မဂွံအဓိပ္ပါယ် ပြံင်လှာဲ (ဟွံ) မကၠောအ် နူဂြိုဟ်မွဲ ဗစိုပ်ကဵု ဂြိုဟ်မွဲ၊ (ဟွံ) မကၠောအ် နူရာသဳမွဲ ဗစိုပ်ရာသဳမွဲ၊ ပ္ဍဲဒၞာဲဏအ် မဂွံအဓိပ္ပါယ် မပြံင်လှာဲ နူသၞာံမွဲ ဗစိုပ်သၞာံမွဲရ၊၊ [၁] ညံင်ရဴပ္ဍဲမန်ကီု ဗၟာတအ်လေဝ် ကော် (အတာသင်္ကြန်) ကီုရ၊၊ ဆဂး ညးတအ်ဟီု အတာဂှ် ကၠုင်နူ အရေဝ်ပါဠိ ＂အန္တ＂ မဂွံအဓိပ္ပါယ် ＂ကၞောတ်＂တုဲ အတာ ဂှ် သၞာံတြေံစိုပ်ကၞောတ်တုဲ သင်္ကြန်ဂှ် ကၠောအ်သၞာံတၟိ[၂] ဗီုဏအ် ညးတအ် ပံက်လဝ် အဓိပ္ပါယ်ရ၊၊
ဂကူဒါတ် Jan Huyghen van Linschoten (၁၅၆၃ - ၈ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၆၁၁) ညးမံင်လဝ် အကြာဂကူမန်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၅၈၈ ဂှ် တိတ်နူ ဍုင်ဗဂေါ စိုပ်ဍုင်အိန္ဒိယ Goa တုဲ နူဂှ် ကလေင်စိုပ် ယူရောပ်၊၊ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၅၉၈ ဂှ် ညးချူပ္တိတ် လိက်ပရူပရာ သီုကဵုဗီုရုပ် ကေုာံ ဗီုတိဍာ် ပ္ဍဲဍုင်ရးအာရှဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ဗီုရုပ်ဂကူမန် ကေုာံ ပရူဂကူမန် ဗွဲမဂၠိုင်ရ၊၊ ပ္ဍဲလိက်ဂှ် ညးချူလဝ် သဘင်အတးဂှ် နကဵုယၟု သဘင်ဍာ် (Sapan Daiche)ရ၊၊ [၃]
သဘင်ဍာ်
ပလေဝ်ဒါန်ဂကူဒါတ် Jan Huyghen van Linschoten (၁၅၆၃ - ၈ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၆၁၁) ဂှ် ပ္ဍဲအကြာသၞာံ ၁၅၈၀တအ်ဂှ် စိုပ်အာ ဍုင်မန် ဗဂေါတုဲ ညးချူစၟတ်သမ္တီလဝ် ဗီုအခိုက်အလိုက် ကေုာံ သဘင်ဂမၠိုင် ပ္ဍဲဍုင်မန်ရ၊၊ လိက် ကေုာံ ရုပ်ကသူ ညးမဓဇက်လဝ်ဂှ် ဒှ်ဗီုရုပ်အခိုက်မန် နကဵုရုပ်ကသူ ၜိုတ်မဂွံဆဵုကေတ်မ္ဂး ဒှ်အရာတြေံအိုတ်မွဲတုဲ ဒှ်တင်ဂၞင်ကိစ္စဇၞော် ပ္ဍဲအရာမလ္ၚတ် အခိုက်အလိုက်ဘဝဂကူမန် ပ္ဍဲခေတ် ၁၆ ဗွဝ်ကၠံမွဲရ၊၊ ပ္ဍဲဒၞာဲဗီုအတးသင်္ကြာန်ဂှ် ညးဓဇက်လဝ် ဗီုမန်တအ် မဝေင်ဒၟံင်ဍာ် အဃောမပက်ဒၟံင်ဍာ် ရေင်သကအ်၊ ရံင်ကဵု လိက်ညးမချူလဝ် ဗွဲသၟဝ်ဂှ်တုဲ ရုပ်လဒေါဝ်ဂှ် ဒှ်ရုပ်ဨကရာဇ် ဍုင်ဗဂေါ မဝေင်ဒၟံင်အတး ကရောမ် ဂကောံအမာတ် သၟိင်တၠတအ် ဒှ်မာန်ရ၊၊ လပါ်တဲပါဲဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ရုပ်မၞိဟ်မွဲ မဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲထၟာဲဇၞော်မွဲမတုဲ မၞိဟ်တအ် ဗလိုပ်ဒၟံင် မၞိဟ်ဂှ် တုဲ မၞိဟ်လ္ၚဵုဂှ်် ကၟံက်ကေတ်ဍာ် မဗလိုပ်လဝ်မၞိဟ်ဂှ်တုဲ သုင်ဒၟံင်ရ၊၊ ရံင်ကဵု လိက်ညးမချူလဝ် ဗွဲသၟဝ်ဂှ်တုဲ မၞိဟ် ပ္ဍဲထၟာဲ မဒုင်ဗလိုပ်ဍာ်ဂှ် ဒှ်လကျာ်ရ၊၊ မၞိဟ်တအ် ပတှ်ေကေတ် ဍာ်မဗလိုပ်လဝ် လကျာ်ဂှ် ယဝ်ရသုင်မ္ဂး ယဲဘဲလာဲလေင်ရ၊၊ လပါ်လက္ကရဴဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ဗီုရုပ်ဂၠုင် ဗွဲမဂၠိုင်ရ၊၊ ဒၞာဲဂှ် ညးချူလဝ် ဗီုမဝေင် Sapan Donon သဘင်ဒုန်ဂၠုင် ဒှ်မာန်ရ၊၊ ကုညးမကလိဂွံပထမဂှ် သၟိင်ကဵုလာပ် ရုပ်စေတဳထဝ်မွဲတုဲ ကုညးမကလိဂွံဒုတိယဂှ် သၟိင်ကဵုလာပ် ရုပ်စေတဳသြန်မွဲရ၊၊ မၞိဟ်မစိုပ် လက္ကရဴအိုတ်ဂှ် ညးကဵုဂၠိက်ရ၊၊
အတိုင်ညးမချူလဝ်ဂှ် ကၠာဲစၠောအ်လဝ် နကဵုဘာသာမန် အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဏအ်ရ၊၊
...ပၞောဝ်ကဵု သဘင်ညးတအ် ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ဂကူမန်တအ် နွံသဘင်မွဲ မကော်ခဴစ သဘင်ဍာ် (Sapan Daiche) - သဘင်မဝေင်ဍာ် ရ၊၊ ဨကရာဇ် စိုပ်ကၠုင် ပ္ဍဲဒၞာဲ မစၟတ်သမ္တီလဝ်မွဲဒၞာဲ မဒှ်ဒၞာဲ မၞိဟ်တအ် မပက်ဝေင်ဒၟံင်ဍာ် ရေင်သကအ် နကဵုဍာ်စၠန်ရ၊၊ အမာတ် ဨကရာဇ်တအ်လေဝ် ပက်စဝ် ဍာ်စၠန် ကုရေင်သကအ်ကီုတုဲ ပလောအ်ညးတအ် ဍုက်ဍေက်ဒၟံင်အိုတ်ရ၊၊ ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ် သဘင်မွဲပၠန်ဂှ် ညးကော်စ သဘင် Sapan Donon (သဘင်ဒုန်(ဂၠုင်)) မကၠောန် ပ္ဍဲ Menao၊ ဨကရာဇ် ကဵု ဂၞကျာ်ဂှ် တိတ်အာ နကဵုဂၠုင် မကျိုင်ကျဝ်လဝ် ဗွဲမဒးရးမွဲရ၊၊ ဂၠုင်ဍောတ်တ် ၜိုတ်ကၠံ လုပ်ပြိုင်၊ ဂၠုင်မွဲမ္ဂး မၞိဟ်ဒုန်ၜါ မဒုန်အာ တိုင်ပ္ကဴ မစၟတ်သမ္တီလဝ်ဂှ်ရ၊၊ မၞိဟ်မဂွံပထမဂှ် ကလိဂွံ ရုပ်စေတဳထဝ်မွဲ၊ မၞိဟ်ဒုတိယဂှ် ကလိဂွံ စေတဳသြန်မွဲ၊ ကုမၞိဟ် မစိုပ်လက္ကရဴအိုတ်ဂှ် ကလိဂွံယာတ်ပလောအ်တုဲ ဒးဒုင်ပပရေအ် ကုဂၞကျာ်ဨကရာဇ်တအ်ရ၊၊ ကောန်ဍုင်တအ်ဏအ် တ္ၚဲဂှ် သီုဒှ် တ္ၚဲတၟေင် အခိင်ကာလ ညးတအ် မဗလိုပ်လကျာ်ညးတအ်ရ၊၊ ဍာ်ဂှ် ညးတအ် စၟတ်သမ္တီလဝ် ဍာ်ပရဲတုဲ ဍာ်မဗလိုပ်လဝ် လကျာ်ဂှ် ညးတအ် သုင်အိုတ်ရ၊၊ [၃]
တမ်မူလ
ပလေဝ်ဒါန်သဘင်အတးသင်္ကြာန်ဝွံ ဆက်စပ်ဒၟံင် ကုအခိုက်ကြက္ကဒိန်ရ၊၊ အခိုက်ကြက္ကဒိန်မန် တ္ၚဲဏအ်ဂှ် တမ်မူလ ကၠုင်နူ အိန္ဒိယ (ဝါ) ဟိန္ဒူတုဲ သဘင်အတးသင်္ကြာန်ဝွံလေဝ် တမ်မူလ ကၠုင်နူ ဟိန္ဒူကီုရ၊၊ ပ္ဍဲအိန္ဒိယ ဂကူတမိလ် (Tamil) တအ်လေဝ် ဝေင်သဘင်သၠာဲသၞာံ အတိုင်ကြက္ကဒိန်ဟိန္ဒူ ပ္ဍဲဂိတုစဲ မွဲမံက်ကီုရ၊၊ ဂိတုစဲမွဲမံက်ညးတအ်ဂှ် ဒတုံဒၞာဲ ကုကြက္ကဒိန် ဂြေဂေါရိယာန် (ကြက္ကဒိန်အင်္ဂလိက်) ဂိတုဨပြဳ ၁၄ ဇၟာပ်ပ်သၞာံရ၊၊ [၄]အတးဍုင်မန်ဗၟာလေဝ် ဗက်လဝ် အတိုင်ကြက္ကဒိန်ဟိန္ဒူဏအ်ကီုတုဲ ကြပ်ဇၟာပ်သၞာံဂှ် အတးစှ်ေ အကြာဂိတုဨပြဳ ၁၄ ဂှ်ကီုရ၊၊ ညံင်ရဴဂကူတမိလ်တအ်ကီု ဂကူတၞဟ် တွဵုရးတၞဟ် ပ္ဍဲဍုင်အိန္ဒိယ ဗွဲမဂၠိုင်လေဝ် ကၠောန်သဘင်သၠာဲသၞာံ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ကီုရ၊၊ ဆဂး မွဲတွဵုရးကဵုတွဵုရး မွဲဂကူကဵု မွဲဂကူ ကော်စ ယၟုသဘင်ဂှ် ဟွံတုပ်ရေင်သကအ်ရ၊၊ ဂကူတမိလ်ဂှ် ကော် တမိလ် ပုတ္တာဏ္ဋု (தமிழ்ப்புத்தாண்டு)၊ ပ္ဍဲတွဵုရးကေရလဂှ် ညးကော်စ ဝိၐု၊ ပ္ဍဲဒေသလဒေါဝ် ကေုာံ သၟဝ်ကျာအိန္ဒိယဂှ် ကော်စ ဝိသာခဳ၊၊[၄]
ပ္ဍဲတ္ၚဲသၠာဲသၞာံဂှ်မ္ဂး ဂကူတမိလ်တအ် ဝေင်သဘင် နဒဒှ်် သဘင်ဂကောံသ္ၚိကၟိန်တုဲ သအးဇ္ၚးသ္ၚိ၊ စုတ်လဝ် သတ်ဆုကဵုထး/ဒုံလေင်၊ ပ္ကဴဒုံလေင်၊ ပၞာင်ဒုံလေင်တုဲ ပူဇဴ ပ္ဍဲသ္ၚိကျာ်၊ အာဇရေင်ဘာကျာ်၊၊ မၞိဟ်တအ် လတက်ပလောအ်တၟိတၟိ ကျိုင်လဝ်ကျေဝ်ကျေဝ်တုဲ အာကလအ်စ မၞိဟ်အာယုက်ဇၞော်၊ ဒုင်ကေတ် ဂလာန်ရာဒနာ နူမၞိဟ်ဇၞော်၊ နူမိမတအ်တုဲ ဂကောံသ္ၚိကၟိန် စစၞသက္ကုဖျုန် ကေုာံ လမျီုရ၊၊ [၅]
နကဵုလညာတ် ဂုနသေဂရာမ် (Gunasegaram) မချူပ္တိတ်လဝ်လိက် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၇ ဂှ်မ္ဂး သဘင်သၞာံတၟိ မကၠောန်ဒၟံင် ပ္ဍဲသဳရိလင်္ကာ၊ ကမ္ဗောဒဳယာ၊ စမ္ပါ၊ ဗိယေတ်နာမ်၊ ကေုာံ မန်ဗၟာဂှ် ကၠုင်နူကဵု အခိုက်သဘင်သၞာံတၟိတမိလ်တုဲ အခိုက်ဝွံ စေန်ဆက်ကၠုင် နူကဵု မောဟေန္ဇော-ဒရော (Mohenjo-daro) မဒှ်ဂကောံမၞိဟ်အိန္ဒူ (Indus Valley Civilization)[၆][၇] မဒှ်ဂကောံမၞိဟ်တမၠာ နူကဵုဘဳသဳ ၃၃၀၀ - ၁၃၀၀ တေအ်ရ၊၊ နကဵုလညာတ် နနစုရိယာန် (Nanacuriyan) မ္ဂး နူကဵုခေတ်လဒေါဝ် အခိုက်တမိလ် (အခိုက်ဟိန္ဒူ) မစိုပ်ကၠုင် ပ္ဍဲဒေသအာရှဒိုဟ်အဂၞဲတေအ်ဂှ် စကၠောန်ကၠုင် အခိုက်ဝေင်သဘင်သၠာဲသၞာံဏအ် ဒှ်မာန်ရ၊၊[၈]
အာဂီု ကေုာံ ပုင်သင်္ကြာန်
ပလေဝ်ဒါန်ပ္ဍဲအခိင်အတး သင်္ကြာန်မ္ဂး စၞစတၟေင် မန်တအ် မကၠောန်ဖာပ်ဗ္စဂှ် ဒှ် ပုင်အတး (ဝါ) ပုင်သင်္ကြာန် ရ၊၊ ပုင်သင်္ကြာန်ဂှ် ညးဍုန်တုဲ ကလေင်ကြာတ်ထောအ် ညံင်ဂွံဂွံအသာ်ဗုဗု ညံင်ဍောင်ပ္ကဴမၠဵုတုဲ စုတ်ကဵု ဍာ်မောဝ်ဇောဝ်တုဲ စကဵု ခၞာမၞုံကဵု လသိုန်ဗွဲမဂၠိုင်တုဲ ကိတ်စ မြေက်ခၞာရ၊၊
စပ်ကဵု ပုင်အတးကီု စပ်ကဵု ဟိုတ်သင်္ကြာန် မဂွံဒှ်ကၠုင်ကီုဂှ် မန်တမၠာတအ် သီုဇန်လဝ် ပေါမ်အာဂီုမွဲဏီရ၊၊ မၞိဟ်အဓိက ပ္ဍဲပေါမ်အာဂီုဂှ် မဂွံယၟု ဓမ္မပါလ တုဲ ＂သၠပတ်ဓမ္မပါလ＂ ညးကော်စရ၊၊ ပ္ဍဲကဵု အာဂီုဂှ် ညးချူလဝ် ဒဒှ်ရ က္ဍိုပ်သၟိင်မဟာဗြီုဂှ် တူလောန်တုဲ စွံဒၞာဲလဵု ဟွံဂွံ ဒၞာဲမစွံဂှ် လီုလာ်အာမာန်ဂှ်ရ ကောန်ဗြဴသၟိင်အိန် ထပှ် နကဵုအလန် ဗွဲလၟေင်င် ဒးထ္ၜလဝ်ရ၊၊ ပေင် ၃၆၅ တ္ၚဲမ္ဂး စၠောအ်တဲ ကောန်ဗြဴမွဲပၠန် ပ္ဍဲအခိင်မစလောအ်တဲဂှ် ဒှ်အခိင်သင်္ကြာန် ညးကော်စရ၊၊
အာဂီုဝွံ က္ဍိုပ်သၟိင်မဟာဗြီုဂှ် ဗွဲစၟတ် ညးရန်တၟအ် သၟိင်တ္ၚဲတုဲ နကဵုဥပစာလင်္ကာ ပတိုန်စလဝ် နကဵုက္ဍိုပ် သၟိင်ဗြီုတုဲ ညးမဇန်လဝ် အာဂီုဝွံ ဟီုမာန်ရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင်သင်္ကြာန်ဂှ် ဒှ်အခိင် ဂၠးတိပိုဲ မဂေတ်ကၠောအ်ဂွံ တ္ၚဲမွဲပဝူရ၊၊ (အခိင်ကၠာတေအ် မၞိဟ်တအ် ထေင်ကေတ် သၟိင်တ္ၚဲမဂေတ်ဒၟံင် ဂၠးတိတုဲ ညးတအ်ထေင်ကေတ် တ္ၚဲဂေတ်ဂွံ မွဲပဝူရ၊၊) ဂၠးတိပိုဲ ကလေင်စိုပ် ပ္ဍဲဒၞာဲ မတဝ်ကဵု ဒေသဍုင်အိန္ဒိယ၊ ဍုင်မန် ကညင်အိုတ် ကၠောအ်တမ်သၞာံ သွက်ဂွံစိုပ် ဥတုဗြဲဂှ် ရာသဳဥတု ကလေင်စတၟိပၠန်ဂှ်ရ ညးစၟတ်သမ္တီလဝ် သၞာံတၟိရ၊၊ အတိုင်လိက် ပြကိုဟ်သူရိယသိဒ္ဓန္တမ္ဂး ပွိုင်လလအ် ဂၠးတိပိုဲဏအ် မဂေတ် တ္ၚဲဂှ် နွံ ၃၆၅ တ္ၚဲ၊ ၆ နာဍဳ ၁၂ မိနေတ် ကဵု ၃၇ စက္က၊ ပြကိုဟ်ပညာနက္သတ်တၟိမ္ဂး နွံ ၃၆၅ တ္ၚဲ ၅ နာဍဳ ၄၉ မိနေတ် ကဵု ၄၆ စက္ကမ္ဂး ဂၠးတိပိုဲ ဂေတ်ဂွံ တ္ၚဲမွဲဗဂေတ်ရ၊၊[၂]
အာဂီုဓမ္မပါလဂှ် ညးချူလဝ် အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ၊၊ [၉]
ပ္ဍဲလက်ထက်ဘဒြကဝ်ဝွံ နွံသေထဳမွဲ မပတၠပိုန်ဟာန် ညံင်တိသုန္ဓရဳ ထစေင်အာကီုရ၊၊ နွံကာလမွဲတ္ၚဲ ထမှောံအရက် (အိက်အရက်) မွဲ ပတၠကောန်တြုဟ်ၜါဂှ် ဍေဟ်တိုန်ပ္တီ နာဲပိုဲ သေထဳဂှ်
＂ပိုန်ဟာန်ယဿပတ် တၠအဲ ဇၞော်ကွေဟ်ရ၊၊ ဆဂး တၠအဲ ဟွံတုပ်အဲဏီ၊၊＂သာ်ဝွံ ဍေဟ်ဟီုကဵု သေထဳရ၊၊ သေထဳမိင် လဟီုထမှောံအရက်ဂှ်တုဲ ကာလသၟာန်တမှောံအရက်
＂မုဟိုတ် ဟွံတုပ် ကုတၠအဲရော၊၊ ဂှ် သာ်ဝွံ တမှောံအရက် သ္ဂးကဵု သေထဳဂှ်ရ၊၊
＂ပိုန်ဟာန်တၠအဲဂှ် ဂၠိုင်ကွေဟ်၊ ဆဂး ကောန်တြုဟ် ကောန်ဗြဴ မွဲလေဝ် ဟွံမဲ၊ ကာလတၠအဲ စဴအာဘဝပလိုတ်တုဲ ပူဂိုလ် မဂွံပကုသိုလ် ကဵုဒါန်တုဲ ဂွံဇိုန်ပိုန်ပြင်ဏာ တၠအဲသ္ဂောအ်ကလိဂွံ သမ္ပတ္တိတသိုက် ဟွံမဲသက်သက်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပိုန်ဟာန်တၠအဲဂှ် ဒှ်မံင် အာဲတၟာဲသံသာတုဲ ပိုန်ဟာန်တအ်ဂှ် သွက်တၠအဲ ဒှ်ဒၟံင်သၟးသၟးရ၊၊ အဲဂှ် ပတၠကောန်တြုဟ်ၜါတုဲ ဗတ်ရအဲချိုတ်အာကီုလေဝ် ဒဝိင်အစံင်အတူသောသၞာ ဟွံမဲရ၊၊ အဲချိုတ်အာတုဲ ကောန်အဲ သ္ဂောအ်ပ္တုဲဓဝ်ကုသိုလ် သ္ဂောအ်ဇိုန်ပိုန် ပြင်ဏာ ကဵုသမ္ပတ္တိမပြဲပြဲဂှ် အဲကလိဂွံရ၊၊ ဟိုတ်ဒၟာသာ်ဂှ်ရ တၠအဲ ဟွံတုပ်ကဵုအဲ အဲမ္ဒးဂးရောင်၊၊＂
သေထဳမိင် ဂလာန်တမှောံအရက်ဂှ်တုဲ သာ်ဝွံ သေထဳဂးရ၊၊
＂တမှောံအရက်ဝွံ ဍေဟ်ဆက်တၞောဝ်ဒတောဝ်အနာဂတ်ရောင် ဟွံသေင်ဟာ ပသာ်အဲ ကလိဂွံ ကောန်တြုဟ်မွဲ မၞုံကဵုရုပ်သာ် မၞုံကဵုပညာသကာ မပ္ကင်ရင်လဝ် ရုပ်သာ်ကျာ်သြဳ မပြဲလောန် မတၟေင်လောန် နူညးသအာင်ဂှ်ရော၊၊＂
သေထဳဂးတုဲ အာတ်ကောန် ကုသၟိင်ဂိတု၊ သၟိင်တ္ၚဲ လုကဴဂြိုပ်ပိသၞာံကီုလေဝ် သၟိင်ဂိတု သၟိင်တ္ၚဲ ကဵုဟွံမာန်၊ လုကဴပိသၞာံလောန်အာတုဲ ပ္ဍဲကာလဇန်တအ် ဝေင်သဘင်ကၠောအ်သၞာံ သေထဳတွဳပွိုင်ကေတ် ကမၠောန်မံင်မှ မိမိန်ၝဲဂမာ သီုတွဳဝါရဂမၠိုင်၊ သီုက္ဍိုင်ထဝ် ဇၞောဝ်အလာံတုဲ ဇက်တိတ်အာ သင်ဂင်သၟဝ်တၞံဇြဲသုံရ၊၊ စိုပ်ဇြဲသုံတုဲ သေထဳ ပူဇဴဒေဝတဴဇြဲသုံ ကုပုနပဍုန်တုဲ လာင်ထပှ်ဝါ ညံင်ရဴခမောံမၠဵု သီုဍာ်ထီုမြမောဝ် ကေုာံ အမာဲမဒးရး ပူဇဴတုဲ သေထဳ အာတ်ကောန်တြုဟ်ရ၊၊ ပိဏ္ဍပါတ် ပသၟိဟ်နူဂှ် စဟာပ်ဝေင်ဂြိုင်တုဲ ကဵုဒါန် ကုကမၠောန်မံင်မှ မိမိန်ၝဲဂမာတုဲ သဳကၠဳမံင် ဒေဝတဴ သီုကဵုကွိင်ကွိုက် မဂၠိုင်ကဵုသာ် ဗရုတမ္ညဝ်ဒၟံင်ရ၊၊ တုဲ သေထဳ ကလေင်ဇက်စဴ ပြာသာဒ်ဇကုရ၊၊
ဒေဝတဴဇြဲသုံဂှ်လေဝ် ဗီုသေထဳမအာတ်ဂှ် ကဵုဟွံမာန်တုဲ တိုန်အာကဵု သၟိင်အိန် အာတ်အရီုအဗင် သၟိင်အိန်ရ၊၊ သၟိင်အိန်ပၠန်လေဝ် တရးမတ်ဒိပ် အလုံတာဝတိံ ညာတ်ဒး ကောန်ဒေဝတဴ ဓမ္မပါလ ကော်ပဆိုက်နင် ဓမ္မပါလတုဲ သၟိင်အိန် ဂးကဵု ကောန်ဒေဝတဴ ညံင်ဂွံအာတန် ပဋိသန္ဓိ ပ္ဍဲဂၠံဂဝ် တၠသ္ၚိ/သမ္ဘာသေထဳရ၊၊ ကောန်ဒေဝတဴ ဓမ္မပါလလေဝ် အာတန် ပဋိသန္ဓိ ပ္ဍဲဂၠံဂဝ်တၠသ္ၚိသေထဳ ပေင်ဒစိတ်ဂိတု ဒစိတ်တ္ၚဲတုဲ သၠးဂၠံဂဝ် နကဵုကောန်တြုဟ် မၞုံကဵုရုပ်သာ်ကျာ်သြဳ မတုပ်တဴ ရဴသၟိင်ဂိတု မအာစိုပ် စှ်သုန်မံက်ကီုရ၊၊ သေထဳမိပ်စိုတ် ဗွဲမလောန် ကဵုယၟုဓမ္မပါလ ခၞံပြသာဒ်မွဲ သၟဝ်တၞံဇြဲသုံဂှ်တုဲ ကောန်ဓမ္မပါလဂှ် တိုန်ထ္ၜုတ်လဝ် ပ္ဍဲကဵုခရေင်ထဝ် ပ္ဍဲပြသာဒ်ဂှ်ရ၊၊ သီုကဵုကမၠောန်မံင်မှတအ် ကဵုပူဇဴဒေဝတဴဂြုဂြုဂြီုဂြီုအိုတ်ရ၊၊
ကောန်သေထဳဓမ္မပါလဂှ် ဟိုတ်နူပါရမဳအတိက်တေအ်ဂှ်ရ ကာလအာစိုပ် အာယုက်ထပှ်သၞာံဂှ် ပတၠပညာ ဗွဲမလောန်တုဲ ဒယှ်တှ်အာ အလုံဂတဇမ္ဗုဒိတ် သီုကဵု ဒယှ်တိုန်အာ ဒဵုဍုင်ဗြီုရ၊၊ ဗြီုမၞုံယၟု ကပ္ပဳလမှာဗြီု နူဍုင်ဗြီုဂှ် မိင်ပရိုင်ဒယှ် ဓမ္မပါလဂှ်တုဲ စှ်ေကၠုင် ကဵုဓမ္မပါလ သွက်သ္ဂောအ်စမ်ၜတ် ပညာ ဓမ္မပါလရ၊၊ ပ္ဍဲကဵုမစမ်ၜတ်ပညာဂှ် ကပ္ပဳလမှာဗြီု ပတိုန်ထ္ၜးသၟာန်တုဲ ယဝ်ရဓမ္မပါလဂှ် သှ်ဒးမ္ဂး က္ဍိုပ်ညးတေအ် ကုတ်ကၠေံတုဲ ဒးဒုင်ပူဇဴကဵု ဓမ္မပါလရ၊၊ ယဝ်ရ ဓမ္မပါလ သှ်ဟွံဒးမ္ဂး က္ဍိုပ်ဓမ္မပါလဂှ် သ္ကုတ်ကၠေအ်တုဲ ဒးဒုင်ပူဇဴကဵုညးတေအ်ရောင် ညးတေအ်ဟီုကဵု ဓမ္မပါလရ၊၊ သၟာန်ကပ္ပဳလမှာဗြီုဂှ်
＂ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲ ပၞောဝ်ကျာ်သြဳပိ ကျာ်သြဳတ္ၚဲယး ကျာ်သြဳတ္ၚဲ ကျာ်သြဳဗတံတအ်ဂှ် မုဒၞာဲမတန်ရော၊၊＂
ဓမ္မပါလမိင်သၟာန်ကပ္ပဳလမှာဗြီုတုဲ သမ္ၚာတ်ဒမြဴ ကတဵုဒှ် ဗွဲမလောန်တုဲ နူတ္ၚဲဂှ် ထပှ်တ္ၚဲဂတ ညံင်ဂွံသှ်ကဵု သၟာန်အာတ်အခေါင် ကုကပ္ပဳလမှာဗြီုရ၊၊ ကပ္ပဳလမှာဗြီု ကဵုအခေါင်တုဲ စဴတန်တဴမံင် ဌာန်ဇကုရ၊၊ ဓမ္မပါလလေဝ် ဗ္စာရဏာကၠုင် စိုပ်တြဴတ္ၚဲကီုလေဝ် သှ်ဟွံဒးဏီတုဲ သှ်ဟွံဒးမ္ဂး ဒးဒုင်ကုတ်က္ဍိုပ်တုပ်ပ် ဒဴထောအ်တုဲ ဂစိုတ်ကေတ်ဇကုဇကုဂှ် ပြဲလောန်ရ ဂးတုဲ တိတ်အာ အကြာဂြိုပ် တိက်ဒၟံင် သၟဝ်တၞံဇြဲၜါတၞံရ၊၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် လတူတၞံဇြဲ ဟဝ်ကၠိုင်ၝောအ်ကၟက် ဟီုဒၟံင်အရေဝ်ဂှ်
ၝောအ် - ယးဂတ ပိုဲသ္ဂောအ်စဇွရ၊၊
ကၟက် - မုဟိုတ်တၠအဲ ဟီု သ္ဂောအ်စဇွဂှ်ရော၊၊
ၝောအ် - ကပ္ပဳလမှာဗြီု သၟာန် ဓမ္မပါလဂှ် နူဂယးကျာ်သြဳ မဍုန်ဒၞာဲလဵုရော၊ တ္ၚဲ ကျာ်သြဳ မဍုန်ဒၞာဲလဵုရော၊ သဝ်တ္ၚဲ ကျာ်သြဳ မဍုန်ဒၞာဲလဵုရော၊၊ သမာန်ကပ္ပဳလမှာဗြီုဂှ် ဓမ္မပါလ သှ်ဟွံဒးတုဲ က္ဍိုပ်ဓမ္မပါလဂှ် ကပ္ပဳလမှာဗြီု ကုတ်ကၠေအ်ကဵု သၞာ်တုဲ ဇွဂှ် ညးတိတ်ထောအ် မ္ၚးဍုင်တုဲ ပိုဲသ္ဂောအ်စရ၊၊
ကၟက် - သွဟ်ကပ္ပဳလမှာဗြီု အဲမိက်ဂွံတီဂှ် ဟီုထ္ၜးကဵုအဲ ဟွံမာန်ဟာ၊၊
ၝောအ် - သၟိက်မိက်ဂွံတီမ္ဂး အဲဟီုထ္ၜးကဵုမာန်ရ၊၊ သဘဴသတ်တအ်ဂမၠိုင် နူဂယး ၚုဟ်တုဲ စဗကလာင်မုက္ခဝါတုဲ ဗဗိုဟ်မြမောဝ် ပ္ဍဲမုက္ခဝါဂှ်ရ ကျာ်သြဳဍုန် မုက္ခဝါရ၊၊ တ္ၚဲပၠန်တုန် မပ္တံ မြမောဝ်ဗလိုပ်ဖုံသြိုဟ်ဂှ်ရ ကျာ်သြဳဍုန်သြိုဟ်ရ၊၊ ဒးကာလသဝ်တ္ၚဲပၠန် သတ်တအ် သအးဂတာဇိုင်တုဲ ဖုံဖလိုပ်မြမောဝ်ဂှ်ရ ကျာ်သြဳဍုန်ဇိုင်ရ၊၊
ဓမ္မပါလဂှ် အရေဝ်ဂစေံကွေဟ်လေဝ် လေပ်လဝ်ဂှ်ရ၊ မိင်အရေဝ်ဟဝ်ကၠိုင်ၝောအ် ကဵု ကၟက်တုဲ မိပ်စိုတ် ဗွဲမလောန် ဒလိုက်ကတဵုစဴကၠုင် ပြာသာဒ်ဇကုတုဲ စၟဳဒၟံင် ကပ္ပဳလမှာဗြီုရ၊၊ ဒးကာလထပှ်တ္ၚဲ ကပ္ပဳလမှာဗြီု စိုပ်ကၠုင်ဂှ် ဓမ္မပါလသှ်ထ္ၜး သၟာန်ဂှ် သှ်ဒးအာတုဲ ကပ္ပဳလမှာဗြီု ဒုင်ပူဇဴ က္ဍိုပ်ညးတေအ်ရ၊၊
က္ဍိုပ်ကပ္ပဳလမှာဗြီုဂှ် ဒကုတ်အာတုဲ ဒၞာဲသ္ဇက်စွံ ဟွံမဲ၊ ယဝ်ရ ပ္တိုန်စွံ လတူက္ဍိုပ်တၟအ် တၟအ်ပြောပ်ဒေါမ်အာ၊ ယဝ်ရဗိုတ်ပ္တိုန် လတူအကာသ ဗြဲဟွံဂူ၊ ဗိုတ်ဏာ ပ္ဍဲဂြိုပ် ဂြိုပ်တူအာ ညံင်ဗတ်သၟ၊ ဗိုတ်ဏာ ပ္ဍဲမှာသၟိတ် မှာသၟိတ်ဒးကှ်အာ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးတေအ် ကော် ကောန်သၟိင်ဗြဴထပှ် မဒှ်ကမၠောန်သၟိင်အိန်တုဲ မွဲသၞာံမွဲဝါ ဒုင်စလောအ်ယဵုကေတ် ညးသကအ်တုဲ အာထ္ၜုတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိုဟ်ဂန္ဓလဳဂှ် ညးတေအ်ဟီုထ္ၜးကဵုကောန်ထပှ်ရ၊၊ ဟိုတ်ထ္ၜးတုဲ ကုတ်က္ဍိုပ်ကဵု ဓမ္မပါလရ၊၊ ဒုင်ကေတ်တုဲ ဇကုကပ္ပဳလမှာဗြီုဂှ် ဒှ်အာသာ်ထဝ်ရ၊၊
က္ဍိုပ်ကပ္ပဳလမှာဗြီုဂှ် ဗီုမညးတအ်စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ရ ပၞောဝ်ကဵုကောန်ထပှ် ကောန်ဗြဴဇၞော်အိုတ် ဓံင်သဳဒေဝဳဂှ် ဒုင်ကေတ် နကဵုဒလာင်ထဝ် တွဳဗွိုင်ကေတ် ကောန်ဒေဝတဴဂမၠိုင်တုဲ အာအလုံဂၠးကမာင်စက္ကဝါ ဒုင်ပူဇဴကောန်ဒေဝတဴ တြဴနာဍဳတုဲ ဗ္ဒက်သိုန်ကဵု သိန္နရာတ်ထပှ်လတုန်ရ၊၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် ကောန်ဒေဝတဴတအ်ဂမၠိုင် ဖေက်အာယုက်ပိုန်ဟာန် ကျာ်သြဳဟုတ်အာဂးတုဲ နူတာဝတိံ တိတ်အာဥဒျာန် ပြာပ်အာ ဇရေင်ဂြိုပ်စိတ္တတာဝိုန် သတ်နူလွာဇုက် မၞုံယၟု အဿဝတဳဂှ် ၜှ်နင်တုဲ လာင်ကၠေအ် ပ္ဍဲကြုင်အစဳရဝတဳ ဗၞတ်ထပှ်ဝါ ဖောဝ်အာမောဝ်အာ ရဴကၠေင်သွဟ်ဒိပ်ကီုဂှ် ဂွံတုဲ ပ္ဍဲတၞာအဂ္ဂလဝတဳ နကဵုကွိင်ဒိပ် မသုန်သာ် စသုင်ဝေင်ဂြိုင်အိုတ်ရ၊၊ ဟိုတ်နူဂှ်ရ ဒေဝတဴတအ်ဂှ် ပိုန်ဟာန် ကျာ်သြဳမောဝ်တိုန်အာရ၊၊ ဒုင်ဗဇဴ ကောန်ဒေဝတဴပ္ဍဲတၞာအဂ္ဂလဝတဳတုဲ ပ္ဍဲကာလဂှ် သုဇ္ဇဒိန်လေဝ် ပြုအာမပေင် ၃၆၅ တ္ၚဲရ၊၊ က္ဍိုပ်ကပ္ပဳလမှာဗြီု နူကဵု တဲဓံင်သဳဒေဝဳဂှ် စလောအ် တဲမဟောရာဂဒေဝဳရ၊၊ မဟောရာဂဒေဝဳထ္ၜုတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိုဟ်ဂန္ဓုလဳဂှ် ဒေဝတဴတအ် နကဵုဇၞောဝ်နာနာသာ် ပၞာင်တိုင် စံင်ဗ္ဂဵုလဝ်တုဲ နကဵုဂအတ်ရမ္သာင် ပူဇဴ က္ဍိုပ်ကပ္ပဳလမှာဗြီုဂှ် ကောန်ဗြဴကပ္ပဳလမှာဗြီုထပှ် ညာတ်ဗွဲသကာသၟိင်မတုဲ အိုဟ်တၟိုဟ်စိုတ် ဗွဲမလောန်ရ၊၊ ညးကောန်ဗြဴကပ္ပဳလမှာဗြီုထပှ်ဂှ်ရော
(၁) ဓံင်သဳဒေဝဳ
(၂) မဟောရာဂဒေဝဳ
(၃) ဃောရာဂဒေဝဳ
(၄) ကညာဒေဝဳ
(၅) မန္ဒာဒေဝဳ
(၆) မိဿကဒေဝဳ
(၇) ရဿကဒေဝဳ မဒှ်ရ၊၊
က္ဍိုပ်ကပ္ပဳလမှာဗြီု မထ္ၜုတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိုဟ်ဂန္ဓုလိဂှ် ပေင် ၃၆၅ တ္ၚဲတုဲ နူကဵုတဲ မဟောရာဒေဝဳ ဗွဲလၟေင် ဒုင်စၠောအ်တဲ မွဲသၞာံမွဲဝါရ၊၊ အခိင်စၠောအ်တဲဂှ် အခိင်သင်္ကြာန် ပိုဲကော်ခဴစအိုတ်ရ၊၊ ဗီုမဟီုကၠုင် ဗွဲလတူဂှ်ပၠန် ကၠာဟွံဂွံစၠောအ်တဲဂှ် ကောန်ဗြဴကပ္ပဳလမှာဗြီုဂှ် စိုပ်အခိင်သင်္ကြာန်မ္ဂး ယဵုကေတ်က္ဍိုပ်သၟိင်မတုဲ တိတ်အာ အလုံဂၠးကမာင်စက္ကဝါ ဒုင်ပူဇဴ ကောန်ဒေဝတဴတအ်ဂမၠိုင် ဗ္ဒက်သိုန်ကဵု သိန္နရာတ် ထပှ်လတုန်တုဲ ဒုင်ပူဇဴ ပ္ဍဲတၞာအဂ္ဂလဝတဳတုဲမ္ဂး စၠောအ်စိုပ်တဲ ကောန်ဗြဴတၞဟ်မွဲပၠန်ရ၊၊
ဟိုတ်နူသေထဳ အာတ်ကောန် ဇရေင်ဒေဝတဴဇြဲသုံ ပူဇဴပုင်ဍုန်လဝ်တုဲ လာင်ထပှ်ဝါ ညံင်ဂွံဒှ် ရဴခမောံမၠဵု ကေုာံ ဍာ်ထီုမြမောဝ် သီုကဵုအမာဲ ဗွဲမဒးရးတအ်တုဲ ကလိဂွံ ကောန်တြုဟ်မွဲ မၞုံကဵုပညာ ကေက်သကာ ပိုန်ဟာန်ဍိုက်ပေင်ဂှ်ကီု၊
ကောန်ဒေဝတဴတအ်ဂမၠိုင် သတ်နူလွာဇုက် အဿဝတဳဂှ် ၜှ်တုဲ လာင်ကၠေအ် ပ္ဍဲကြုင်အစဳရဝတဳ ဗၞတ်ထပှ်ဝါဂှ် ဖောဝ်တိုန်မောဝ်တိုန် ညံင်ရဴကၠေင်သွဟ်ဒိပ်တအ်ဂှ် ဂွံပူဇဴ က္ဍိုပ်ကပ္ပဳလမှာဗြီုတုဲ ဂွံစသုင်ဝေင်ဂြိုင်ဂှ် ပိုန် ကျာ်သြဳ မောဝ်တိုန်အာဂှ်ကီုတုဲ၊
ပိုဲမန်တအ် စိုပ်အခိင်သင်္ကြာန်မ္ဂး ပိုန်ဟာန် ကျာ်သြဳ ညံင်ဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန်အာဂှ် ပုင်သင်္ကြာန် ကေုာံ ကွာင်ၜဲ ယိုဟ်ၜန် အမာဲ ဗွဲမဒးရးတအ်ဂှ် ကၠောန်တုဲ ကဵုဒါန် ဖါပ်ဗစကၠုင်ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု စၞောန်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲကဵု သၠပတ်ဓမ္မပါလရောင် စှ်ေကေတ်စိုတ်ရ၊၊[၉]
ဗီုမဝေင်သဘင်
ပလေဝ်ဒါန်သဘင်အတးသင်္ကြာန်ဝွံ ဟိုတ်မရန်တၟအ်ကဵု ရာသဳကလေင်စတၟိ မရိုဟ်စ သၞာံမစတၟိတုဲ ဒှ်သဘင်နက်သတ်မွဲ ဟီုဂွံတုဲ ဟွံဒှ် သဘင် မဒုင်သဇိုင် ကုပရေင်ဓဝ်ပတှ်ေ ဘာသာမွဲမွဲရ၊၊ အခိင်မကၠောန်ဂှ် ပ္ဍဲဒေသအာရှ ဒှ်အခိင်ကၞောတ်ကညင် မဒှ်ရာသဳဥတု မကတဴတုဲ နကဵုဍာ်မၞုံဓါတ်မဂံက်ဂှ် လံင်စဝ် ပက် ကဵုရေင်သကအ်တုဲ မဝေင်သဘင်ဂှ်ရ သဘင်ဍာ် ဗီုဏအ် ကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ၊၊ နူဂှ်မွဲကဆံင် ကတဵုဒှ်အာ နဒဒှ်အခိုက်ကၞာမွဲတုဲ ဒဒှ်ရ မပက်စဝ် ဍာ်စၠန်မေတ္တာ သွက်ဂွံကြာတ်ကြဴ အရာဟွံခိုဟ် ဟွံသန် နူသၞာံမတုဲကၠုင်ဏအ်ဂှ် ကံက်အဓိပ္ပါယ်ရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ပ္ဍဲဒေသဍုင်မန်ဗၟာဂှ် ပ္ကဴနာဍူ မရာင်ကဴတုဲ ကေတ်ကၞာင်နာဍူ ကေုာံ ထာင်သတ်ဗြဴ မသၚေက်လၟိုင်ဂှ်တုဲ ပယျေဝ်ကၞာထးဝေင်ဍာ်၊ ပယျေဝ်ကွဳဝေင်ဍာ်တုဲ ဂေတ်ကြေဝ် ပက်စဝ်ဍာ် ရေင်သကအ်ရ၊၊ ပ္ဍဲကၞာထးတအ်ဂှ် တၞဟ်နဂွံလဟိင်စိုတ်တုဲ မၞုံကဵု ကွိင်ကွိုက်ဂဳတ လှ်ေဒယှ်ေနာနာသာ်ရ၊၊
စၞစအဓိက ပ္ဍဲအခိုက်ကၞာမန် ပ္ဍဲဍုင်မန်ကီု သီုကဵု ပ္ဍဲဍုင်သေံဂှ် ပုင်ဍာ်အတး ရ၊၊ ပုင်အတးဂှ် ပုင်မစုတ်လဝ် ဍာ်ဂံက်ဂံက် မောဝ်မောဝ်တုဲ စကဵုခၞာမစုတ်လဝ် ကကှ်ကှ်/ၚုဲကှ်ကှ် ကေုာံ လသိုင်ဗကေတ် ဗွဲမဂၠိုင်တုဲ ကလေင်ကိတ်စ မြေက်ခၞာပၠန်တုဲ ဓါတ်ဂံက်၊ ဓါတ်ဂမ္တဴ မၞုံကဵုရှ် ဍာတ်၊ ပ္ဍုင်၊ ရိင် ပံင်နှဴလဝ်တုဲ ဖါပ်ဗ္စရေင်သကအ်ရ၊၊
သဘင်အတးသင်္ကြာန်ဝွံ ၜိုန်ရ ဟွံဆေင် ကုပရေင်ဘာသာကီုလေဝ် ညံင်ဂွံဒှ် ပရေင်ကာကုသိုလ်တုဲ သွက်ကောန်ဗုဒ္ဓဘာသာတအ်မ္ဂး မၞိဟ်(အာယုက်ဇၞော်)လ္ၚဵုတအ်ဂှ် မင်သဳဓလိင် ပ္ဍဲဘာလကျာ်၊ ကၠောန်သဘင်ဓရ်ရ၊၊ မန်ပ္ဍဲဍုင်သေံမ္ဂး အကြာဘာလကျာ်ကီု အကြာအရာပ်ကီု ဂကောံသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတအ် ဝေင်မဓနိဂှ် နဒဒှ်အခိုက်ကၞာမန်မွဲ ကၠောန်ကၠုင်ဒၟံင်ရ၊၊ သွက်ကောန်ဟိန္ဒူတအ်မ္ဂး ကေတ်ဏာ ပ္ကဴသြဴ ပၞာင်သ္ဍဴ ပ္ဍဲဘာကျာ်ဟိန္ဒူတုဲ ပူဇဴအိုတ်ရ၊၊ ကောန်ဗုဒ္ဓဘာသာကီု သီုကဵု ဟိန္ဒူဂှ် ကလအ်စ အာယုဝဍ္ဎိ သဳလဝဍ္ဎိ ဗွဲတၟေင် ပ္ဍဲတ္ၚဲအတးတိုန်ဂှ်ရ၊၊
ပ္ဍဲတ္ၚဲအတးတိုန်ဂှ် နကဵုဂကောံမၞိဟ် ဗွဲမဂၠိုင် ကဝါက်ပၞာင် ကဝါက်ဇၞောဝ်တုဲ အာပူဇဴကျာ်အိုတ်ရ၊၊ အခိုက်ဏအ် ပ္ဍဲကွာန်မန် ဍုင်မန်ကီု သီုကဵုမန်ဍုင်သေံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊၊ ဗွဲတၟေင် မန်ဍုင်သေံ ပ္ဍဲကဵု ဖြပဍေင်ဂှ် ယၟုဇၞော်ကွေဟ်ရ၊၊ ကျိုင်ကေတ် ကယျိုင် ဗီုအခိုက် သၟိင်ခေတ်တမၠာတုဲ မၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠေင် ရေင်အာ ပူဇဴကျာ်အိုတ်ရ၊၊
-
အတးမန်ဖြပဍေင် (ဍုင်သေံ) သၞာံ ၂၀၀၉ -
အတးမန် ဖြပဍေင် ဍုင်သေံ သၞာံ ၂၀၀၉ -
အတးမန် ဖြပဍေင် (ဍုင်သေံ) သၞာံ ၂၀၀၉ -
အတးမန် ဖြပဍေင် ဍုင်သေံ နူသၞာံ ၂၀၀၉
နိဿဲ
ပလေဝ်ဒါန်- ↑ Wisdom Library, Sankranti, aka: Saṅkrānti; 4 Definition(s);saṅkrānti (संक्रांति).—f Transit or passage (of the sun or a planet from one sign of the zodiac into another). Passage from one time or condition in life to another. Colloq. Anyone adversely affecting one's interests. saṅkrānta basaṇēṃ To suffer the alighting or affecting of some malign influence of a planet. To suffer harm or injury from.
- ↑ ၂.၀ ၂.၁ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ (၁၃)
- ↑ ၃.၀ ၃.၁ XXI. Festorum Quorundam Aliorum in Pegu.[permanent dead link] (Other festivities in the kingdom of Pegu] E BRY, Th. Frankfurt, 1599: Among their many festivals, the Peguans had a particular one called Sapan Daiche – the Festival of Water. The king arrived at a certain place where everyone sprinkles each other with rose-water. The king’s noblemen also pour rose-water over each other, which soaked their clothing. There was also a festival called Sapan Donon, held at Menao, to which the king and his women travelled in a very ornate boat. About a hundred little boats, each with two rowers in, were waiting for their arrival before they began their race to a certain spot. The winner received a golden pagoda and the second, a silver pagoda but the last one receives a cloth and was mocked by the king’s women. The natives also had special days when they bathe their priests. The water they use was considered holy, so they drank it out of reverence to the priest
- ↑ ၄.၀ ၄.၁ J. Gordon Melton (2011). Religious Celebrations: An Encyclopedia of Holidays, Festivals, Solemn Observances, and Spiritual Commemorations. ABC-CLIO. p. 633. ISBN 978-1-59884-206-7.
- ↑ Samuel S. Dhoraisingam (2006). Peranakan Indians of Singapore and Melaka. Institute of Southeast Asian Studies. p. 38. ISBN 978-981-230-346-2.
- ↑ Tamil cultural influences in South East Asia (1957) by Samuel Jeyanayagam Gunasegaram, Ceylon Printers p.18
- ↑ Tamil Culture, Band 6 (1957), Academy of Tamil Culture p.79
- ↑ An introduction to Tamil culture, Kirusna Nanacuriyan (1984), Institute for International Tamil Renaissance p.81
- ↑ ၉.၀ ၉.၁ ထဝ်သောန်၊ နာဲ၊ ပုင်သင်္ကြာန်၊ သွက်တီခိုဟ်သန်ပရောဝၚ်မန်၊ မုက်လိက် ၈၁-၈၅