အဲ (စၞးနာမ်)

စၞးနာမ် အဲ ဂှ် ဒှ် စၞးနာမ်ဨကဝစ် ပူဂိုလ်ပထမ ပ္ဍဲကဵု အရေဝ်မန်ခေတ်လၟုဟ်ရ။ မအရေဝ်ဝွံ စကာ နဒဒှ် စၞောန်ထ္ၜး မပစၞး ကုအလဵုဇကု ပူဂိုလ်ဂှ်ရ။ အဲ ဂှ် ပ္ဍဲကဵု မန် စကာ နဒဒှ် ကတ္တာကီု သီုကဵု နဒဒှ် ကမ် ရ။

နိရုတ္တိ

မန်ခေတ်တြေံ (အေဒဳ ၆ - ၁၂ ဗွဝ်ကၠံ) ပ္ဍဲလိက်တၟအ် ဂွံဆဵုကေတ် ”ဨယ်”၊ စိုပ်ခေတ်လဒေါဝ် (အေဒဳ ၁၃ - ၁၅) ဂှ် ”ယြ”၊ လိက်ခၞိင်ဖရင်နံင် မချူလဝ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုင် ၉၁၉ ဂှ်လေဝ် ချူဒၟံင် ယြ ဏီဖိုဟ်ရ။

ဂကူ ညးကူလ် မဒှ်ဂကူ မသၟေဟ်နူ မန်ဒွါရဝတဳဂှ် ညးတအ် ဟီု ”ʔwəy အူဝေဝ်” (ရမ္သာင် ”ဝေဝ်” မိင်ဂၠိုင်) ရမ္သာင်ဒေသမွဲဂှ် ”ʔəy အေဝ်” ရ။ ရံင်ကဵု ရမ္သာင် ညးကူလ်တအ်တုဲ ”ဨယ်” မန်ခေတ်တြေံဝွံ ညးပ္တိတ်ရမ္သာင် ”ʔəy အေဝ်” ဒှ်မာန်ရ။

ကျာ်တြဲ (ရမ္သာင် ကျာ်ကြဲ) တြဲ ဂှ် ကၠုင် နူ မန်ခေတ်တြေံ ”တိလေႝယ်” မဒှ် မအရေဝ်မန်တြေံၜါ မပလဝ်မွဲ (တိရ်လ + ဨယ်) (တဳလ + အဲ)။ (တိလေႝယ် -> တြယ် -> တြဲ) ရံင်ကဵု ပိုဒ်ဏအ်တုဲ ရမ္သာင် ဂကူညးကူလ်တအ် မဟီုဒၟံင် တ္ၚဲဏအ်ဂှ် ကြပ် (ဟွံ) အတိုင် အရေဝ်မန် ခေတ်တြေံတေအ် ဟီုကေတ်မာန်ရ။

ဗီုစကာ

အဲ စ ပုင်။ (နဒဒှ် ကတ္တာ)
ညးစကာအဲ (နဒဒှ် ကမ်)
ကွဳစက်ဂှ် ဒှ်ကွဳစက်အဲ (နဒဒှ် ဝိသေသန စၞောန်တၠ)