ကလိ၊ တၞံ

တၞံကလိ (အၚ်္ဂလိက်: Danchi, Burmese: ညံပင်) နကဵုယၟုသိပ္ပံ မကော်စ (Sesbania bispinosa, Sesbania aculeata ဝွံ ဒှ်တၞံဍောတ်တ် မလုပ်လၟိဟ်တၞောဝ်ဗဳဇ တၞံ Sesbania ရ၊၊

တၞံကလိ
မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ
လောက:	Plantae
(unranked):	Angiosperms
(unranked):	Eudicots
(unranked):	Rosids
လၟေင်ဂကူ:	Fabales
ဇာတ်ဂကူ:	Fabaceae
လစှ်ေဇာတ်ဂကူ:	Faboideae
Tribe:	Robinieae
ဗဳဇဂကူ:	'Sesbania'
လစှ်ေဂကူ:	''Sesbania bispinosa''
ယၟုရုက္ခဗေဒ
Sesbania bispinosa (Jacq.) W. Wight
ယၟုတၞဟ်
Sesbania aculeata (Willd.) Pers. 1807

ယၟု

ယၟုသိပ္ပံ Sesbania ဂှ် ကၠုင်် နူအရေဝ်အာရာပ် Siesaban "سيسبان"၊၊ ယၟုမကော်စ ဗွဲဓမ္မတာမ္ဂး ဗီုအင််္ဂလိက် ကော်စ danchi, dunchi, dhaincha, canicha, prickly sesban, ""Jantar"" ဟွံသေင််မ္ဂး spiny sesbania၊၊ နကဵုဘာသာဗဳယေတ်နာမ်မ္ဂး ကော်စ điên điển gai ဟွံသေင််မ္ဂး điền thanh gaiတုဲ နကဵုဘာသာခမေန်မ္ဂး ကော်စ ស្នោရ၊၊ ပ္ဍဲကဵုလဟီုမန်မ္ဂး ဟီုစ တၞံအလိ လ္ၚဵုတၞံကလိ ရ၊၊ ရံင််ကဵုယၟုကွာန် မၞုံပ္ဍဲပွိုင််ဍုင််မုဟ်ဍုင်် ဝါကလိ တုဲ ယၟုနူတမ် ကလိ ဒှ်မာန်ရ၊၊

ဂမ္စာဲ

တမ်မူလ တၞံကလိ ဝွံ နူကဵုအာရှ ကေုာံ အဖရိက သၟဝ်ကျာ ဗွဲတၟေင်် ဒၞာဲမဒေသမဍုက်ဍေက်ရ၊၊ နူကဵုအဖရိကဂှ် စိုပ်အာ အမေရိက၊၊ ပ္ဍဲတိဖ္ဍုင််ဂှ် ဍေဟ်တအ်တိုန်မာန်ရ၊၊ ပ္ဍဲဍုင််မန်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲတိအကြာဝါ ဒၞာဲတိဍာ်ဖ္ဍုင််ကီု သီုကဵု ဒၞာဲတိပတေက်ကီုရ၊၊

ဗမံက်ထ္ၜး

တၞံကလိဂှ် ဒှ်တၞံမတိုန်ရိုဟ်ဒဒှ်သၞာံတုဲ တိုန်သၠုင်် စဵုကဵု ထပှ်မဳတာမာန်ရ၊၊ ဆဂး ဗွဲမဂၠိုင်် ဂွံဆဵုကေတ် တၞံဍေဟ် နွံသမၠုင််အကြာ မွဲ ကဵု ၜါမဳတာဟေင််ရဂၠိုင််၊၊ တၞံဍေဟ်ဂှ် တိုန်ပၠောဝ်ဒၟံင််တုဲ တၞးဍေဟ်ဂှ် ဒှ်ဗီုပြင်် လ္ၚောဝ်ဇၟန်ကဝါန် (paripinnate)တုဲ နွံကဵု ပ္ကဴအသာ်ဍာ်မိတ်ရ၊၊

လွပ်

တၞံကလိဝွံ စကာဂွံ ဗွဲမဂၠိုင််ကဵုဒၞာဲရ၊၊

• ဇုတ်မတိတ်နူ သၞောက်ဍေဟ်ဂှ် စကာ နဒဒှ် ဗီုကဵုတၞံကာန်တုဲ ၜန်ဇုက်၊ ထပက်ဇာ၊ ကၠောန်တောဝ်ယာတ်ပလောအ်ဂွံရ၊၊ တုဲပၠန် ဇုက်ဍေဟ်ဂှ် ညံင််ရဴတၞံ birch trees ကီု ကၠောန်စက္ခောဂွံရ၊၊
• တၞးကဴဍေဟ်ဂှ် ကၠောန်ဆံက် နဒဒှ် စၞဂၠဴဂွံတုဲ သတ်မဍေဟ်ဂှ် နဒဒှ် စၞစာင််ဂစေံဂှ် ပဂွံရ၊၊ တၞံဍေဟ်ကီု ဗုတ်သၠေက်တုဲ ကၠောန်ကွာင်် သွက်မၞိဟ်စလေဝ်ဂွံကီုရ၊၊
• ထၜိုတ် မတိတ်ကၠုင်် နူတၞံကလိဂှ် စကာ နဒဒှ် a thickening agent.
• တၞံဍေဟ်ဂှ် ညံင််ရဴတၞံၜဲနာနာသာ်တအ်ကီု အုဲသရိုဟ်ထောအ်တုဲ ပဝါဲခိုဟ်ရ၊၊ (ဝါ) စုတ်ပ္ဍဲတိမ္ဂး ဍေဟ်ပခိုဟ်ကဵု ရှ်တိ ဓါတ် နိတရဝ်ဂေန် ဖိသေရှေန် (nitrogen fixation) ရ၊၊
• ပါဲနူဂှ်ပၠန် တၞံဍေဟ်ဂှ် စကာနဒဒှ် အှော်လေဝ် ခိုဟ်ကွေဟ်ကီုရ၊၊

နဒဒှ် စၞစ

ပ္ကဴဍေဟ် အသာ်ဍာ်မိတ်ဂှ် နဒဒှ်သၞေဝ်မွဲ ပ္ဍဲဍုင််အာရှဒိုဟ်အဂၞဲဂမၠိုင်် စဒၟံင််ရ၊၊ ပ္ကဴဍေဟ်ဂှ် တုပ်ညံင််ကဴလာံသု ဆဂး ဍောင််ဍေဟ်ဍောတ်၊၊ တၞးဍေဟ်ၜတ်တ်ဂှ် ဂကူမန်၊ သေံ၊ ဗဳယေတ်နာမ်တအ် စနဒဒှ်ကၞပ်၊ ကဝေက် သီုဍုန်စရ၊၊

ဗီုရုပ်ဂမၠိုင််

ဗီုရာံ တၞံကလိ မတိုန်ဒၟံင် ဇိုင်မြံင်

ဗီုပကဴကလိ ပ္ဍဲပ္ၚာန်ပုင် ဂကူဗဳယေတ်နာမ်