ကောန်ၚာ် ကဵု ပရေၚ်ထတ်ယုက်

ကောန်ၚာ် ကဵု ပရေင်ထတ်ယုက် (အၚ်္ဂလိက်: healthy children, ဒိန်နေတ် sunde børn) ဝွံ ဒုင်သဇိုင် ကုလိက် ＂ကောန်ၚာ် မထတ်ယုက် - သွက်မိမ ကောန်ၚာ် အာယုက်အကြာ ၀-၂ သၞာံ＂ နူဘာသာဒိန်နေတ် (Sunde Børn - Til forældre med børn i alderen 0-2 år) မပ္တိတ်လဝ် နူဌာနပရေင်ထတ်ယုက် ဍုင်ဒိန်မက် သၞာံ ၂၀၁၈ သွက်ဂွံကဵု တၟာဲတဲ ကုဇၟာပ် ညးမဒှ်မိမ ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲဍုင်ဒိန်မက်ဂှ်တုဲ ညံင်ဂွံကိတ်ညဳ ကုအခိုက် ကေုာံ တၠုင်လအာ မိမမန်တအ်ဂှ်နာဲဗဳထဝ် မန်ဇြာ ဖန်ချူလဝ်ရ၊၊

သတ္တဟ ပထမ

Postpartum baby2

အတိုင်အရေဝ်မန် မဟီု ＂မၞိဟ်တြုဟ် ဍိုက်ဖံင် မၞိဟ်ဗြဴ ၜံင်ပၟတ်＂ မဂွံအဓိပ္ပါယ် သွက်မၞိဟ်တြုဟ်မ္ဂး ကမၠောန်မဍိုက်ဖံင် မဖဳဖျေဟ် ဆု နူကဵုဒဵု အကြာကြုင် အကြာစောဝ်ဂှ် အန္တရာယ်ဇၞော်အိုတ်ရ၊၊ သွက်မၞိဟ်ဗြဴမ္ဂး ၜံင်ပၟတ်ဂှ်လေဝ် အန္တရာယ်ဇၞော်ကွေဟ်ရ၊၊ ဆဂး ပ္ဍဲအခိင်လၟုဟ် ကွတ်ပညာဂဥုဲ စိစောန်ကၠုင်တုဲ ပွမၜံင်ပၟတ် (ဝါ) သၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် အန္တရာယ် ဟွံဇၞော် ဗီုအခိင်ကၠာတေအ်ရ၊၊ ညံင်ရဴအခိင်ကၠာတေအ် ဟိုတ်နူ ဆီကောန် ကဵု ဆီယာဲဂကူဟွံတုပ်တုဲ ယာဲဂှ် ဆီလီု မန်မကော်စ ဆီတိုန်တုဲ ဒှ်အာမၞိဟ် က္ဍဟ်ဟွံပေင်တအ်လေဝ်ဂှ် စဵုဒၞာမာန်ကၠုင်ရ၊၊ တုဲပၠန် ကၠာဟွံဂွံသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် ကောန်ၚာ်နွံ ပ္ဍဲဗုင်ဂှ် နွံဗီုပြင်လဵုဂှ်လေဝ် နကဵုစက်သကေန် ဂွံညာတ်ကေတ်တုဲ ၜံင် နကဵုနဲဓမ္မတာ ဂွံ ဟွံဂွံဂှ်လေဝ် တီကေတ်တုဲရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ် အရာမဒးဒှ်ဓဝိင်ဇၞော်ဇၞော် ဟွံမဲကွေဟ်ဟ်ကီုလေဝ် လုကဴ ဟွံဂွံညာတ်ကေတ် ကောန်ဇကု ပ္ဍဲမ္ၚး မဂွံမိန်ယိုက် ပ္ဍဲလတူဂၠံသြိုဟ်ဇကုဏီမ္ဂး ဓဝိင်တအ်ဂှ် နွံသီုဖအိုတ်ရ၊၊

အခိင်လၟုဟ် ကောန်ၚာ်ဂှ် စိုပ်ကၠုင်မ္ၚးတုဲ ဂွံမိန်ယိုက်ကေတ် လတူဂၠံသြိုဟ်ဇကုရမ္ဂး ဓဝိင်တအ်ဂှ် အိုတ်အာတုဲ ဓဝ်မေတ္တာဇြဟာန် လတူကောန်ဂှ် ကတဵုဒှ် ဗွဲမဇၞော်ကဵုဒြဟတ်တုဲ ပရေင်မဒးဒုင်စသိုင် ပ္ဍဲခန္ဓကာယဇကုဇကုဂှ် ဝိုတ်စဒၟံင်ရ၊၊ သွက်ညးလ္ၚဵုဂှ်မ္ဂး ညာတ်မုက်ကောန်ၚာ်ဗက် စိုတ်မိမဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုင်လဝါဲဂှ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်မ္ဂး မံင်ကရောမ် ကောန်ၚာ်မွဲလစုတ်တုဲမှ စိုတ်မိမ ကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ၊၊

ဟိုတ်ဂှ်ရ လဆောဝ်မ္ဂး ကြဴနူၜံင်တုဲ မိနေတ်ကၠာအိုတ်၊ ဟွံသေင်မ္ဂး နာဍဳကၠာအိုတ်ဂှ် သွက်ကောန်ၚာ်ကီု သီုကဵု သွက်မိကောန်ၚာ်ဂှ် ဒးဒုင်စသိုင်ဝါတ်ညိဒှ်မာန်ရ၊၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ်မ္ဂး တိတ်ကၠုင် နူမ္ၚး ထိုင်ကောန်ဂှ်တုဲ ဟိုတ်မဒးယီု နကဵုနဲဗီုတၞဟ်တုဲ ယီုစဝါတ်တအ်၊ ဒးရုန်ဂစာန် ညံင်ဂွံတိတ်ကၠုင်ဂှ်တုဲ ဍောင်ၜိုတ်ဒၟံင် မြဴသာ်ဝွံ ဒှ်တမ်ရ၊၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ်မ္ဂး ဥပမာ ဆီတိတ်ဂၠိုင် ဟိုတ်နူစာ်ထကးတုဲ ဒးဇိင်ရ၊၊ ဆဂး ဒၞာဲၜံင် ခေတ်လၟုဟ်ဂှ် ဟိုတ်နူကွတ်ဂဥုဲစိစောန်ကၠုင်တုဲ အရာတအ်ဏအ်ဂှ် ဗွဲမပြဟ် လွဳလွတ်ရနုက်ဗပေင်ကဵုမာန်ရ၊၊

လဆောဝ်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ဒးစွံ ပ္ဍဲဒၞာဲကိရိယာ မသ္ၚေဝ်မၠာ်ဒှ်မာန်ရ၊၊ ယဝ်ရ ဒးစွံဗီုဏအ်မ္ဂး မိမတအ် ဒးဒုင်စသိုင်ဂၠိုင်ရ၊၊ ယဝ်ရကတဵုဒှ် ဗီုဏအ်မ္ဂး မိမ ကောန်ၚာ်ၜါဂှ် ညံင်စိုတ်ဟွံဂွံစှ်ေဂှ် ဒးရီုဗင် ထ္ၜလဘာ် ရေင်သကအ်ရ၊၊

စုက်လုက် ကၠာအိုတ်

ယဝ်ရ ပရေင်သၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် ဒှ်အတိုင်ဓမ္မတာရမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် တိတ်ကၠုင်ဗက်ဂှ် ဣမိဂှ် စွံစုတ် လတူသြိုဟ် မိကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊၊ ပွမစွံဗီုဏအ်ဂှ် တၠပညာတအ် ညာတ်ကေတ် ဒှ်အရာမခိုဟ် သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် နကဵု ပရေင်စိုတ်ကီု သီုကဵု ပရေင်ခန္ဓကာယရ၊၊ နကဵုပရေင်စိုတ်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် အခိင်ကာလ မၞုံပ္ဍဲဗုင်ဂှ် တီလဝ် မိဇကုမွဲရ၊၊ တိတ်ကၠုင် မ္ၚးဏအ်လေဝ် အရာမစုက်လုက် ဂၠးတိမ္ၚးဂှ် ဂွံစုက်လုက် မိဇကုကၠာတုဲမှ စုက်လုက်ကဵု အရာတၞဟ်မ္ဂး စိုတ်ဍေဟ် ဟွံတကိုတ်အာရ၊၊ စပ်ကဵု ခန္ဓကာယမ္ဂး စၟခိုဟ်ဟ် မၞုံပ္ဍဲစၞာံမိ သွက်ဂွံစဵုဒၞာ အရာဟွံခိုဟ်တအ်ဂှ် မွဲတဲဓဝ် စၠောအ်စုတ်ကဵု ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊၊ အဃောကောန်ၚာ် မၞုံလတူသြိုဟ်မိဂှ် ဣမိဂှ် စၟဳစၟတ်ရံင် မတ်၊ မုဟ်၊ တဲ၊ ဇိုင် အရာအိုတ်သီု ဒှ်ဒၟံင်ဓမ္မတာရဟာရ၊၊ ကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွံမွဲလစုတ် မၠာ်ဗဵု ပွဳပွူ ဗွဲတၟေင် ဗဵုမုက်မတ်မိမ ဗွဲမအမ်သဝ်ရ၊၊ ဗဗဵုမတ် ကောန်ၚာ်ဂှ် ဒှ်အရာတၟေင် သွက်မိမကောန်ၚာ်တအ်ရ၊၊ ဗဗဵုမတ်ကောန်ၚာ် မဗဵုမိမဍေဟ် ကၠာအိုတ်ဂှ် ညးမဒှ်မိမတအ် ဗွဲမဂၠိုင် မွဲအာယုက် ဝိုတ်ဟွံမာန်ရ၊၊ ကောန်ၚာ်ဂှ် ဗဵုတုဲ ဂတဇကု ဂၠာဲတှ်ရ၊၊ ဗီုဏအ်ဂှ် လ္ၚဵုပ္ဍဲမိနေတ်ညိည လ္ၚဵုမွဲၜါနာဍဳရ၊၊ ကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွံတီကေတ် မိမဇကုတုဲ ဂွံတီ ဒၞာဲတှ် သွက်ဂွံမဴတုဲမ္ဂး ဍေဟ်ဍောင်ၜတ်တုဲ ဗၜေက်မတ်တုဲ တိက်လှိင်အာရ၊၊ တိက်လှိင်အာတုဲ ဗဗဵုမတ် ဗွဲမအမ်သဝ် နူကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွံဆဵုပၠန်ဂှ် လဆောဝ်မ္ဂး ဒးကေတ်အခိင်တၟာလအ်ရ၊၊ အရာဗဗဵုမတ် မအမ်သဝ် နူကောန်ၚာ်ဂှ် ဒှ်အရာမဒုင်စသိုင်ခိုဟ် သွက်မိမတအ်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရာဂှ် မိမတအ် ဒုင်စသိုင်ဖဲဖဲညိ၊၊ အရာဂှ် ဗွဲကြဴ ကလေင်ကလိဂွံ ဟွံမာန်ရ၊၊

ပ္ဍဲကာလမၜံင်ဂှ် ယဝ်ရဝါတ်ဂါတ် ကောန်ၚာ်ဂှ် ဍောင်ၜတ် အိုတ်ဇိုင်တဲမ္ဂး ဗဗဵုမတ် ဗွဲမအမ်သဝ်ဂှ် ဟွံကတဵုဒှ် လွာဲဂှ်တုဲ ဒးကေတ်အခိင်ညိညရ၊၊ မစွံကောန် လတူသြိုဟ်မိ မစုက်လုက် စၞာံကဵုစၞာံဂှ် ကောန်ၚာ်တအ် ဒးဂၞပ်ကွေဟ်ရ၊၊ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ရမ္သာင်ဂြိုဟ်ချဳယာဲဂှ်ကီု သၟူဇကုယာဲဂှ်ကီု ကောန်ၚာ်ဂှ် တီလဝ် နူအခိင် ကာလမၞုံပ္ဍဲဗုင်တေအ်ဂှ် လၟုဟ် စိုပ်မ္ၚးဏအ်လေဝ် သၟူဂှ် ရမ္သာင်ဂှ် ဂွံကလေင်မိင် ဂွံကလေင်ဂွံဒၟံင်ပၠန်ရ၊၊ တုဲပၠန် ရမ္သာင်အရေဝ်မိမ မဓရီုကျာရေင်သကအ် ကာလမၞုံပ္ဍဲဗုင်တေအ် မဂွံမိင်ဒၟံင်ဂှ် လၟုဟ်ဂွံမိင်မ္ၚးဏအ်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရာဝွံ ဒှ်အရာမပကဵု ညံင်ကောန်ၚာ် ဟွံဂွံလကိုတ်၊ မဂွံဒုင်စသိုင် ၜိုဟ်သြိုဟ်ဂီုကၠီုရ၊၊

ဗမဴတှ်ကၠာအိုတ်

ကာလကောန်ၚာ်ဂှ် မၞုံဒၟံင် လတူသြိုဟ်ယာဲ ဇူဖဲ ဍောင်ပြေရမ္ဂး ဍေဟ်မဴတှ်မာန်ရမ္ဂး အလဵုအလဵုဂှ် ဍေဟ်ထ္ၜးကဵု လက်သန်ရ၊၊ ကောန်ၚာ်ဂှ် ဟာတိုန်ပါင်၊ ကလောမ်တိုန် လတာ်၊ တုဲ ဂၠာဲတိုန်တှ်ရ၊၊ ဂွံလအ်ညိမ္ဂး အလဵုဇကုကောန်ၚာ်ဂှ် ဂၠာဲဒၞာဲက္ဍိုပ်တှ်ရ ဇကုဟွံဒးရီုကဵုဍေဟ်ရ၊၊ ဗွဲဓမ္မတာမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ဍေဟ်ဂၠာဲက္ဍိုပ်တှ်တုဲ ဍေဟ်ပံက်တိုန်ပါင်ဍေဟ်တုဲ ဍေဟ်မဴကေတ်တ်ရ၊၊ ယဝ်ရကဵုအခေါင် ကုဍေဟ်တအ် ဂၠာဲကေတ်တ်တှ် ပ္ဍဲနာဍဳကၠာဂှ် ၜါပိနာဍဳမ္ဂး ဍေဟ်တအ်ဂၠာဲကေတ်တ်ဂွံတုဲ မဴတှ်လေဝ်လေပ်ပြဟ်ရ၊၊

ၜံင်တုဲဗက်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုတှ်ဂှ် ဍာ်တှ်နွံဒၟံင်ညိညတုဲတုဲရ၊၊ ဍာ်တှ်ဂှ် ညးကော်စ ဍာ်တှ်တမ် နွံဒၟံင်ညိညရ၊ ဍာ်တှ်တမ်ဂှ် ၜိုန်ရအောန်ကီုလေဝ် နွံကဵုဓါတ်မစဵုဒၞာယဲနာနာ ကေုာံ ဓါတ်ကိစ္စဇၞော်တၞဟ် ဗွဲမဂၠိုင်တုဲ မဒှ်ဓါတ် သွက်ဂွံစဵုဒၞာ ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် နူကဵုယဲနာနာသာ် တုဲပၠန် ရီုကဵုကြုတ်ကောန်ၚာ် ညံင်ဂွံကြံင်မ္ၚုဟ် ဂွံဒုင်ဒဝ်အရာတၞဟ်ရ၊၊ ဍာ်တှ်တမ်ဂှ် နွံကဵု အသာ်ဍာ်မိတ် တုဲ ခတ်ဒၟံင်ရ၊၊ ဍာ်တှ်မဆက်တိတ်ကၠုင်ဂှ် ဒှ်အာ အသာ်သၚေက်ညိညရ၊၊

ကာလကောန်ၚာ်ဂှ် မဴတှ်မ္ဂး ပကဵု ထိုင်ကောန် ပ္ဍဲဗုင်ယာဲ ညံင်ဂွံကလေင် ခညောတ်ဍောတ်စှ်ေပၠန် တုဲပၠန် ပဒေါအ်ကဵု ဆီမစှ်ေတအ်ရ၊၊ ကာလထိုင်ကောန် ခညောတ်ဍောတ်စှ်ေမ္ဂး ယာဲကောန်ၚာ် ဒုင်စသိုင် ညံင်ကဵုဗုင်ဂိကောန်ရ၊၊ ဗွဲတၟေင် ကုမၞိဟ်မကေင်ၜံင်လဝ်တအ်ဂှ် တီကေတ်လောဲသွာရ၊၊

ကာလကောန်ၚာ် ထ္ၜေတ်က္ဍိုပ်တှ်ယာဲမ္ဂး ပ္ဍဲကဵုတှ်ယာဲဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်ကဵု ဍာ်တှ်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ နူကဵုစဂှ်မ္ဂး ညံင်ကောန်ၚာ် ဂွံထ္ၜေတ် သီုတှ်ၜါလပါ်ဂှ် ကိစ္စဇၞော်ရ၊၊ ကာလဂှ်မ္ဂး သီုတှ်ၜါဂှ် ဍာ်တှ်ဂွံတိတ်တုပ်ရ၊၊

တင်မကဵုသမ္တီ နူကောန်ၚာ်

ကောန်ၚာ် မစၜံင်တအ်ဂှ် အခိင်ကာလ ဍေဟ်နွံပၟိက် အရီုအဗင် နူမိမတအ်မ္ဂး ဍေဟ်ကဵုသမ္တီ ကုမိမတအ်ရ၊၊ အရီုအဗင် ဗီုလဵု ကောန်ၚာ်ဂှ် နွံပၟိက်ဂှ် မိမတအ် ကၠိုဟ်ကေတ် ဟွံမာန်ဏီဂှ် ဒှ်အရာ ဓမ္မတာမွဲရ၊၊ ဆဂး ကာလမိမ ကဵု ကောန်ၚာ် မံင်ကြပ်ပ် ဂွံမွဲၜါတ္ၚဲမ္ဂး တီကၠုင် အကာဲအရာ ကေုာံ တင်မကဵုသမ္တီ နူကောန်ၚာ်ဂှ် ဗွဲမပြဟ်မာန်ရ၊၊ ကာလဂှ်မ္ဂး မိမတအ် တီကၠိုဟ်ကေတ် ပၟိက်ကောန်ၚာ်ဂှ် မာန်ရ၊၊

လက်သန် သင်္ကေတ ဗွဲသၟဝ်ဏအ် ဂွံဆဵုကေတ်မာန်ရ၊၊

• ကောန်ၚာ်ဂှ် ထ္ၜေတ်သၟောန်ပါင်၊ ဓဇူဍာ်ပါင်၊ ထ္ၜေတ်လပါ်တဲ၊ ဟာပါင်တုဲ ဂတးက္ဍိုပ် ဂၠံင်တေအ် ဂၠံင်ဏအ်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ထ္ၜးလက်သန် မဗျဵုတုဲ ဗမဴကဵုတှ်ညိ၊၊
• ကောန်ၚာ် ဟအာပ်တိုန်၊ ပါဲဓလေတ် ပွမစုက်လုက် နကဵုမတ်ကဵုမတ်၊ ကရေဲ၊ မံင်ဟွံညိင်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ထ္ၜးသင်္ကေတ ဍေဟ်မိက်ဂွံဇူ မိက်ဂွံတိက်လေဝ်ဒှ်မာန်၊၊
• ကောန်ၚာ် ဟွံမံင်ညိင်င်တုဲ ကရေဲ တုဲ လရိုအ်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ထ္ၜးသင်္ကေတ ဍေဟ်ဟွံပေင်စိုတ်မွဲမွဲ၊ ဍေဟ်မိက်ဂွံကဵုယိုက်၊ ဟွံသေင်မ္ဂး မိက်ဂွံကဵုသၠာဲ ယာတ်အိက်၊၊
• ကောန်ၚာ်ဂှ် ယဝ်ရဂံက်ဒၟံင် ပ္ဍဲကဵုတမ်ကအ် ကေုာံ ပ္ဍဲသြိုဟ်မ္ဂး လက်သန်ဍေဟ်ဂှ် ကောန်ၚာ်ဂှ် ဂံက်ရ၊၊ (တင်စၟတ် ကောန်ၚာ်တအ်ဂှ် တဲ ကဵု ဇိုင်ဍေဟ် ဂံက်ဒၟံင်တွဵုတုဲ မိက်ဂွံတီ ဍေဟ်ဂံက် ဟွံဂံက်မ္ဂး ဒးဂၠာံ တမ်ကအ် ကဵု ကောန်သြိုဟ် သၟဝ်ပဠောအ်၊ ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ်ဂံက်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ဂံက်ရ၊၊)
• ကောန်ၚာ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုတမ်ကအ် ကဵု ပ္ဍဲကဵုသြိုဟ်ဂှ် ယဝ်ရကတဴ ပလက်တိတ်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ကတဴလောန်အာရ၊၊

အာရီုသာ်လဵု ကောန်ၚာ် မဒုင်ကေတ်မာန်

အခိင် ကောန်ၚာ် မၞုံပ္ဍဲဂဝ်ဂၞဴဂှ် ကောန်ၚာ်တအ် ဒးမံင်ဒၟံင် ပ္ဍဲဒမၠု၊ တုဲပၠန် ကတဴဂီုဒၟံင်တွဵု၊ ပ္ဍဲဍာ်၊ ရမ္သာင် နူဇကုမိဂှ်လေဝ် ဂွံမိင်ဒၟံင်ရ၊၊ မဗၠိုက်ဒၟံင် ပ္ဍဲဍာ်ဂၞဴမိဂှ် သၟူ ကေုာံ ရှ်တၞဟ်ခြာဒၟံင် တန်တဴကဵု မုမိဇကု မစလဝ်ရ၊၊ ၜံင်တိတ်ကၠုင်ဗက်ဂှ် ကောန်ၚာ်ဂှ် ဒးစုက်လုက် မွဲတဲဓဝ် အရာတၞဟ်ခြာဂှ် လျး၊ သၟူ၊ ဓဝ်ဂမ္တဴ မပြံင်လှာဲဒၟံင်၊ ရမ္သာင်ထတ်တ်တအ်ရ၊၊ တုဲပၠန် မဒးဒုင်ဇွိတ်၊ ဒးဒုင်ရပ်တုဲ ဒုင်စသိုင် ပ္ဍဲဇကု ဟွံတုပ် ကဵုအခိင် မၞုံပ္ဍဲဗုင် မၞုံဒၟံင် ပ္ဍဲခလိုင်ဍာ်ဂၞဴမိရ၊၊ တုဲပၠန် ရှ်သာ် ဍာ်တှ်လေဝ် ဒးကေင်ကီုရ၊၊

ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဒှ်ပရေင်အပြံင်အလှာဲ ဇၞော်ဇၞော်မွဲရ၊၊ ပရေင်ပြံင်လှာဲ ဂွံဍုက်ဂွံဂှ် ဒးကေတ်အခိင်ညိရ၊၊ နူစမၜံင်တိတ်ဂှ် ကောန်ၚာ်ဂှ် ဒုင်ကေတ် နကဵုအာရီုဇကု နာနာသာ်ရ၊၊

အာရီုမတ်

ကောန်ၚာ်မသၠးတိတ် နူဂၠံဂဝ်တၟိတၟိဂှ် ဇမၠိင်အခြာ အကြာ ၂၀-၃၀ သေန်ဒဳမဳတာ ဂှ် ဍေဟ်ဂွံညာတ်ကေတ်ခိုဟ်ဟ်ရ၊၊ ၜံင်တိတ်ကၠုင်တုဲ မုဟွံလအ်ပုဟ် ကောန်ၚာ် ဗဵုမုက်မတ် ယာဲဣတဍေဟ် လအ်နူ ဗဵုမုက်မတ်ညးတၞဟ်တအ်ရ၊၊ ဟိုတ်နူသပါလျးတုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ် ညာတ် ဟွံကၠးရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲအခိင်စဂှ် ညံင်ဂွံ စဵုဒၞာကဵု လျး ညံင်မတ် ဍေဟ်ဟွံဂွံသပါမ္ဂး ခိုဟ်ရ၊၊

အာရီုကတောဝ်

ကောန်ၚာ်ဂှ် ဍေဟ်မိင်မာန်တုဲ ရမ္သာင်မိ ကဵု ရမ္သာင်မဍေဟ်ဂှ် ဍေဟ်သမ္တီဒးရ၊၊ ပါဲနူဂှ်တုဲ ရမ္သာင် မဒွက်ဂဳတ ကေုာံ ရမ္သာင်တၞဟ် ဍေဟ်တအ် မကေင်မိင်လဝ် ပ္ဍဲအခိင် မၞုံပ္ဍဲဂဝ်ဂၞဴဂှ် ဍေဟ်သမ္တီဒးကီုရ၊၊ ရမ္သာင် ဂြိုဟ်ချဳမိဂှ် သွက်ကောန်ၚာ် ဒှ်ရမ္သာင်မဗၜိုဟ်ကဵုစိုတ်မွဲရ၊၊ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး နူစတန်ဂဝ်ဂၞဴဂှ် ဂွံဒၟံင် ရမ္သာင် ဂြိုဟ်ယာဲချဳဂှ်ရ၊၊ ခြာဟွံလအ် အပါဂှ် မိန်ယိုက်ဒၟံင် ကောန်ၚာ်ကီုတုဲ ရမ္သာင် ဂြိုဟ်အပါချဳဂှ်လေဝ် ဗွဲမပြဟ် ကောန်ၚာ်ဂှ် တီကေတ်မာန်ကီုရ၊၊

အာရီုမုဟ်

နူစ ကောန်ၚာ်မၜံင်တိတ်ကၠုင်ဂှ် ရှ်ဍာ်တှ်မိဇကု ကဵု ရှ်ဍာ်တှ် ညးဗြဴတၞဟ်တအ်ဂှ် ကောန်ၚာ်ဂှ် ပါ်ဒးရ၊၊ တုဲပၠန် သၟူမိမၜါ ဗွဲမ္ၚးဂှ်လေဝ် ညးတအ် တီကေတ် ဗွဲမပြဟ်မာန်တုဲ သၟူမိမဂှ် ဍေဟ်တအ် ဒးစိုတ် ဂၠိုင်နူ သၟူညးတၞဟ်တအ်ရ၊၊

အာရီုကအ်/ရှ်သာ

အာရီုကအ်/ရှ်သာဂှ် နူစကောန်ၚာ် မၞုံပ္ဍဲဂဝ်ဂၞဴတေအ်ဂှ် ဍေဟ်တအ် ဒုင်စသိုင်လေပ်ဒၟံင်တုဲတုဲရ၊၊ ဍာ်တှ်မိဂှ် ရှ်သာနွံဒၟံင် ညံင်ရဴစၞ မိဇကုမစလဝ်ဂှ်ရ၊၊ ညံင်ရဴ အခိင်ကာလ ကောန်ၚာ်မၞုံ ပ္ဍဲဂဝ်ဂၞဴတေအ် ဍာ်ဂၞဴမိဂှ် ရှ်သာနွံဒၟံင် ညံင်ရဴစၞ မိဇကုမစလဝ်ကီုရ၊၊

အာရီုကာယ မဒုင်စသိုင်

ကောန်ၚာ်ဂှ် ပ္ဍဲအခိင် နွံပ္ဍဲဂဝ်မိတေအ်ဂှ် ဇကုဍေဟ် ဗၠိုပ်ဒၟံင် ပ္ဍဲကဵု ဍာ်ဂၞဴမိ ကေုာံ မံင်ကြောပ်စုက်ဒၟံင် ပ္ဍဲကဵု သ္ၚိကောန်ရ၊၊ အခိင်ဍေဟ် တိတ်စိုပ်မ္ၚးဏအ်ဂှ်လေဝ် အရာမစုက်လုက် ဒးဒၟံင် ဇကုဍေဟ်ဂှ် ဍေဟ်နွံပၟိက်ဒၟံင်ဖိုဟ်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဍေဟ်နွံပၟိက် မကြပ်ဗာန် စၞာံမစုက်ကဵု စၞာံမၞးရ၊၊ စၞာံမစုက် ကဵုစၞာံမိမမ္ဂး ဍေဟ်ကလိဂွံဓါတ်ဂမ္တဴ ဗီုအခိင် မၞုံပ္ဍဲဂဝ်ဂၞဴ၊ ဂွံမိင် ရမ္သာင်ဂြိုဟ်ချဳ ညံင်အခိင် မၞုံပ္ဍဲဂဝ်ဂၞဴတေအ်ရ၊၊ တၠပညာတအ်ညာတ်ကေတ် ဒဒှ်မစုက် စၞာံမစုက်စၞာံ အကြာမိ ကဵု ကောန်ဂှ် ဇၞော်မောဝ်ကဵု ကောန်ၚာ်ဂှ် စပ်ကဵု ပရေင်အာရီုကာယ မဒုင်စသိုင်၊ တုဲပၠန် သီုဗၜိုဟ်စိုတ် (ဟွံလရိုဟ်)၊ တုဲ မဴတှ်လေဝ်ဂၠိုင်ကီုရ၊၊ နကဵုလပါ်မိဂှ်ပၠန်လေဝ် အခိင်မစုက်လုက် စၞာံကဵုစၞာံ ကုကောန်ၚာ်ဇကုမ္ဂး ဓါတ် the hormone oxytocin မကော်စ ဓါတ်ဟဝ်မုန်ပဳတိ ဂှ်ကတဵုဒှ်ကၠုင် ပ္ဍဲမိဂှ်ရ၊၊ ဓါတ်ဂှ် ပကဵုညံင် ဍာ်တှ် ဂွံတိတ်ဂၠိုင် တုဲပၠန် ညံင်စိုတ်မိ ဂွံၜိုဟ်သြိုဟ် ပ္ဍဲအခိင်ကာလ မဗမဴတှ်ကီု သီုကဵု အခိင်ကာလတၞဟ်တအ်ကီုရ၊၊

အာရီုမဆိင်ကေဝ် balance

အာရီုမဆိင်ကေဝ် ဗဴလေန်ဂှ် နွံ ပ္ဍဲကောန်ကၞု ကတောဝ် ကောန်ၚာ် မဒှ်အရာ မဆိင်ကေဝ်ကဵု အရာလဵုသၠုင် အရာလဵုသဝ် တုဲပၠန် ခန္ဓဇကု ချဳအာဒၟံင် ဂၠံင်လဵု၊ ပရဟ်ဂလိုင်လဵုရ၊၊ အရီုမဆိင်ကေဝ်ဂှ်ရ ပကဵုပိုယ် ဂွံထိင်ဒး ဆိင်ဒး စပ်ကဵု ဓါတ်ဓရောတ် ပ္ဍဲတိရ၊၊ အာရီုမဆိင်ကေဝ်ဂှ် စနူမသၠးတိတ်ဂဝ်ဂှ် ဍေဟ်ဇၞော်မောဝ်တိုန်ဒၟံင် ဇၟာပ်ပ်အခိင်ကာလ ကောန်ၚာ်ဂှ် မချဳဓရာင် စဵုကဵု ဇၞော်ရ၊၊

သတိက်

ကောန်ၚာ် မသၠးတိတ် နူဂၠံဂဝ်တၟိတၟိတအ်ဂှ် ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲမွဲဗတံ ပွိုင် ၂၄ နာဍဳဂှ် ဍေဟ်နွံပၟိက် သတိက် ပွိုင် ၜိုတ် ၁၈ နာဍဳရ၊၊ ဆဂး ကောန်ၚာ်မွဲကုမွဲ ဟွံတုပ် တၞဟ်ခြာ ရေင်သကအ်ရ၊၊ ကောန်ၚာ်လ္ၚဵု တိက် ပွိုင် ၁၆ နာဍဳ၊ ကောန်ၚာ်လ္ၚဵု တိက် ၂၀ နာဍဳရ၊၊ ကောန်ၚာ်လ္ၚဵု တိတ်မွဲၜါနာဍဳၚုဟ်၊ ကောန်ၚာ်လ္ၚဵု တိက် ဂွံစစၞ/မဴတှ် ဒးကော်မ္ၚုဟ်ရ၊၊

နူစဂှ် ကောန်ၚာ်ဂှ် ဍေဟ်ဟွံတီ အခိင်တ္ၚဲ ကဵု အခိင်ဗတံ၊ အခိင်ဍေဟ်ဗျဵုဂှ် ဍေဟ်ၚုဟ်ရ၊၊ ဍေဟ်ဟွံတီ အခိင်တ္ၚဲ အခိင်ဗတံရ၊၊

ကောန်ၚာ်မွဲ ဍေဟ်ဂွံဂွံ တှ်ဖဲဖဲမာန်ဂှ် ပ္ဍဲမွဲမွဲဗတံဏအ် ဒးကတဵုဒှ် ဗမဴတှ် ဂၠိုင်ကဵုအလန်ရ၊၊ ဗွဲမဂၠိုင် ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲမွဲဗ္တံဂှ် ဒးဗမဴကဵုတှ် အောန်အိုတ် ၈ အလန်၊ ပ္ဍဲအခိင်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဍောတ်ဒၟံင်ဏီမ္ဂး ဂလိုင်ဂှ် ကလိဂွံမာန်ဟေင် ဂွံတှ်ရုမ်ဂပ်မာန်ရ၊၊

ဖျုန်ဍာ်မိတ်

ကောန်ၚာ် မၜံင်တၟိတၟိ ၜိုတ်ကဝက်ဂှ် ပ္ဍဲကဵု သတ္တဟပထမဂှ် ဒှ်ဖျုန်ဍာ်မိတ်အိုတ်ရ၊၊ ဗွဲမဂၠိုင်မ္ဂး ဖျုန်ဍာ်မိတ်ဂှ် မုဟွံဒှ်၊ မွဲသတ္တဟတုဲမ္ဂး ကၠေအ်အာကေတ်တ်ရ၊၊ ကောန်ၚာ်လ္ၚဵုဂှ် ဒးလွဳနကဵုလျး ပ္ဍဲရုင်ဂဥုဲ ဖျုန်ဍာ်မိတ်ဂွံအိုတ်အာ၊၊ ဖျုန်ဍာ်မိတ်ဂှ် ပကဵု ညံင်ကောန်ၚာ် ဟွံမြဟ်မြဴတုဲ တိက်ဒၟံင်တွဵုတုဲ ကာလဗမဴတှ်မ္ဂး ဒးကော်မ္ၚုဟ်ရ၊၊ ယဝ်ရ ဖျုန်ဍာ်မိတ်ဂှ် လအ်အာနူ ၜါသတ္တဟမ္ဂး ဒးထ္ၜးကဵု သဝ်ဝန်ရ၊၊ သဝ်ဝန် ဒးစမ်ဆီ ဂွံတီသွဟ် မုဟိုတ်ဂွံဒှ် ဖျုန်ဍာ်မိတ်ဂှ်ရ၊၊ ဟိုတ်နူယဲ Hepatobiliary disorders တုဲ ဖျုန်ဍာ်မိတ်လေဝ်ဒှ်မာန်ရ၊၊ ဆဂး ဗီုဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် အောန်ကွေဟ်ဟ်ရ၊၊ ယဝ်ရ ဟိုတ်နူယဲဂှ်မ္ဂး ဗွဲမပြဟ် ညံင်ဂွံတီဂှ် ကိစ္စဇၞော်ကွေဟ်ဂှ်ရ အပ္ဍဲကောန်ၚာ်အာယုက်ပိသတ္တဟဂှ် ယဝ်ရ ဖျုန်ဍာ်မိတ်ဒၟံင်ဏီဖိုဟ်မ္ဂး ဒးစမ်ၜတ် ဗွဲမပြဟ်ရ၊၊

မိမ တၟိ

ကောန်ၚာ်ဂှ် ၜံင်တိတ်ကၠုင်ဗက်ဂှ် ပရေင်ဒုင်စသိုင် မဒှ်မိမညးတၞဟ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုင် ပ္ဍဲမၞးတအ်ရ၊၊ ဟီုဍာံဍာံ စိုတ်မိမဂှ် ပ္ဍဲမၞးတအ် ကတဵုဒှ်ဒၟံင် နူစအခိင် ကောန်ၚာ်ဂှ် နွံပ္ဍဲဂဝ်တေအ်ရ၊၊ နကဵုစိုတ်မိမဂှ်ရ ပကဵုညံင်မၞးတအ် ဂွံဗ္စဖျုင် ဗမဴတှ်၊ သၠေအ်၊ ကဵုဂီုကၠီု အခိင်အခါဟွံရုဲရ၊၊ အရာမကဵု အန္တရာယ် မကဵုဒဒိုက် ကုကောန်ၚာ်ဂှ်ဂှ်မ္ဂ မၞးတအ် စဵုဒၞာဖအိုတ်ရ၊၊

ပ္ဍဲအခိင်ကာလ မၜံင်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဓါတ်ဟဝ်မုန် ကတဵုဒှ်ကၠုင် ပ္ဍဲကဵုမၞးတအ် နကဵုဓါတ်ဟဝ်မုန်ဂှ်ရ ပကဵု ညံင်မၞးတအ် ဂွံဆာန် ကောန်ၚာ်ဂှ်၊ ဂွံဒှ် သံယောဇိုန် လတူကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊၊ အရာမဗြုတိတ်ကၠုင် နူကောန်ၚာ် အေအ်ညိဂှ် မၞးကေတ် ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဗမဴကဵုတှ်ရ၊၊ နကဵု မစွံကောန်ၚာ် စၞာံကဵုစၞာံ စုက် ကုမိမတအ်ဂှ် ပကဵု ညံင်သံယောဇိုန် အကြာမိမ ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် ခိုဟ်ရ၊၊ ကောန်ၚာ်ဂှ် စုတ်ပူလဝ် နကဵုယာတ်အိက်သၟး ပလောအ်ဟွံပါ ကဵုမံင် လတူအပါ ဟွံသေင်မ္ဂး မိကောန်ၚာ် နကဵုစၞာံကဵုစၞာံစုက်မ္ဂး ပကဵု ညံင်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွံၜိုဟ်သြိုဟ် (ဟွံလရိုအ်)တုဲ ဍေဟ်ဂွံဒုင်စသိုင် ဂီုကၠီုရ၊၊

ဓဝ်ဆာန် လတူကောန်ၚာ်

မိမဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် နူစ ကောန်ၚာ်ဂှ် မၜံင်တိတ်ကၠုင် မွဲဓရေပ်မတ်ဂှ် ဓဝ်ဆာန် ကတဵုဒှ် လတူကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊၊ ဆဂး မိမလ္ၚဵုတအ်ဂှ် ဒးကေတ်အခိင်ညိည မေတ္တာ ကေုာံ သံယောဇိုန် ဂွံကတဵုဒှ်ကၠုင် လတူကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊၊ လဆောဝ်မ္ဂး ဟိုတ်နူ ၜံင်ဝါတ်၊ ဟွံသေင်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် တိတ်ကၠုင်တုဲ ယဲဒၟံင်၊၊ ဟိုတ်နူကာလၜံင်ဂှ် ယဝ်ရဝါတ်ဂါတ်တုဲ ညးမဒှ်မိဂှ် ဒးကေတ်အခိင် သွက်ပရေင်ထတ်ယုက်ဇကုညိ တုဲမ္ဂး ဆာန်ကောန်ဂှ်မာန်ဂှ် ဒှ်အရာဓမ္မတာရ၊၊

နမရပ်ကောန်ၚာ်၊ ဆုင်ကောန်ၚာ်၊ ယိုက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဗဒှ်ကဵု ညံင်စိုတ်မိမ ဂွံကၠုင် လတူကောန်ၚာ်ဂှ် သိုက်က်ရ၊၊

ယဝ်ရ စိုတ်မိမ ဟွံကတဵုဒှ်မ္ဂး

ယဝ်ရ စိုတ်မိမ ပ္ဍဲမၞးတအ် ဟွံကတဵုဒှ်မ္ဂး ပ္ဍဲမၞးတအ်ဂှ် ယဲစိုတ်ဓါတ်စှ်ေ ကြဴနူသၠးဂၠံဂဝ် (postpartum Depression) ကတဵုဒှ်ဒၟံင် ဒှ်မာန်ရ၊၊ ယဝ်ရ ပ္ဍဲမၞးတအ် သီုညးၜါ ဟွံသေင်မ္ဂး မၞိဟ်မွဲမွဲ စိုတ်မိမ ဟွံကတဵုဒှ်မ္ဂး ဟွံသေင်မ္ဂး မၞးတအ် ကတဵုဒှ် ပရေင်အောန်စိုတ်၊ ဖေက်၊ ဟွံမြဟ်မြဴ၊ စိုတ်ဓါတ်စှ်ေ မုဟွံမိက်ကၠောန်မ္ဂး ဓရီုကျာ ကုညးတၞဟ်ညိ၊၊ လ္ပပၞုက် အေင်လဝ်ညိ၊၊ ယဝ်ရဒှ်ဗီုဏအ်မ္ဂး မၞးတအ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံင် ယဲစိုတ်ဓါတ်စှ်ေ ကြဴနူသၠးဂၠံဂဝ် ဒှ်မာန်ရ၊၊ ယဲစိုတ်ဓါတ်စှ်ေဂှ် ပ္ဍဲအခိင် မဗုင်ဒၟံင် ကောန်ၚာ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ဒၟံင်တုဲတုဲလေဝ် ဟီုမာန်ရ၊၊ ညံင်ဂွံဂွံ အရီုအဗင် ဗွဲမပြဟ်ဂှ် ကိစ္စဇၞော်ကွေဟ်ရ၊၊ ကာလဂှ်ဟေင် ယဲစိုတ်ဓါတ်စှ်ေဂှ် ဟွံဂွံဂၠိုင်တိုန်ရ၊၊

ယဝ်ရၜံင်ဝါတ်မ္ဂး ဗီုဏအ် ကတဵုဒှ်စဂၠိုင်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ လ္ပပၞုက်လဝ် ပ္ဍဲဇကုညိ၊၊ ဓရီုကျာ ကုသမ္ဘာ/တၠသ္ၚိဇကု၊ မိမဇကုညိ ဟွံသေင်မ္ဂး ကုအစာဂဥုဲတအ်ညိ၊၊

ကၟုဲသ္ၚိၜံင်ပၟတ်

မိမ ကလော ကောဒေအ် မိသ သကအ်ရဲတအ် ဂွံမိင်ကေတ် မၞးတအ် ကလိဂွံကောန်တၟိမ္ဂး မိက်ဂွံကၠုင်ဝေင်အိုတ်ဂှ် ဒှ်ဓမ္မတာမွဲရ၊၊ တုဲပၠန် အလဵုဇကု မၞးတအ်လေဝ် မိက်ဂွံထ္ၜး ကောန်ၚာ်မၞးတအ် ကုညးတအ်ကီုရ၊၊ ဆဂး ကၟုဲဂလိုင်လဵု မၞးတအ် ဒုင်တဲဆဵု ပ္ဍဲမွဲမွဲအလန် မၞးတအ် ထေက်ကဵု ဒးချပ်လဝ်ကီုရ၊၊ သၠးလဝ်ဂၠံဂဝ်တၟိတၟိတုဲ ဒးဆဵုဂဗ ကုကၟုဲဂှ် မလေပ်ဍောင်စိုတ် ဒှ်မာန်ရ၊၊ ဗွဲတၟေင် ကြဴနူ မစဴကၠုင်သ္ၚိ နူရုင်ဂဥုဲ မွဲၜါတ္ၚဲဂှ် မၞးတအ် နွံပၟိက် မံင်ၜိုဟ်ဟ်သြိုဟ်ဟ်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဟီုကဵု မသ သကအ်ရဲတအ် မၞးတအ် နွံပၟိက်ၜိုဟ်သိုဟ် တုဲပၠန် နွံပၟိက် အခိင် သွက်မၞးတအ် ဂွံတီဒဒေအ် ကုကောန်မၞးတအ်၊၊ ကာလမၞးတအ် ဍောင်ပြေ တီအစောန်/ ဒဒေအ် ကုကောန်မၞးတအ်တုဲမ္ဂး မၞးတအ် ဒုင်တဲဆဵု ကုကၟုဲရ၊၊ တုဲပၠန် မွဲမွဲအလန်မ္ဂး ကၟုဲဂလိုင်လဵု အခိင်လလအ်လဵု ဒုင်ဆဵု ကုကၟုဲဂှ်လေဝ် မၞးတအ် ဒးဖျေဟ်ဖန်ဇန်လဝ်ထေက်ရောင်၊၊

ပြဟ် စဴသ္ၚိ နူရုင်ဂဥုဲ

ယဝ်ရကောန်ၚာ်ထတ်ယုက်ဒၟံင်ရမ္ဂး မၞးတအ် ဒးစှ်ေနူရုင်ဂဥုဲပြဟ်ဒၟံင် ဒှ်မာန်ရ၊၊ မၞးတအ် ဒးဒုင်စသိုင် မုဖန်ဖက်ဟွံဒး ဒှ်မာန်ရ၊၊ လဆောဝ်မ္ဂး အတိုင်မစၟဳလဝ်ဂှ် ဍေဟ်ဟွံဒှ်ကၠုင် ဒှ်မာန်ရ၊၊ ကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် လရိုအ်၊ ဗမဴတှ်ဂှ်လေဝ် ကောန်ၚာ်ဟွံကေတ်တှ်၊ မွဲလပါ်ဂှ်ပၠန် ဒးကၠောန်စၞစ နာနာသာ်ရ၊၊

၁၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ စၞးမပတိတ်ဒြဟတ် ဒုင်ဆဵု ကုကၟုဲဂှ် ပတိတ်ဒြဟတ် သွက်ပရေင်ထတ်ယုက်ဇကု ကေုာံ သွက်ကောန်မၞးတအ်ညိ၊၊

၂၊၊ ညံင်ဍာ်တှ်ဂွံတိတ်တုဲ ညံင်ကောန်ၚာ် ဂွံမဴတှ်လေပ်ပြဟ်ဟ်ဂှ် ဂစာန်ညိ၊၊ ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲမွဲဗ္တံဂှ် အောန်အိုတ် ၈ အလန် ဒးဗမဴကဵုတှ် ကောန်ၚာ်ရောင်၊၊ တုဲပၠန် ဗမဴတှ် မွဲမွဲအလန်မ္ဂး ဒးကဵုအခိင် အကြာ ၁ နာဍဳ ကဵု ၁ နာဍဳကဝက်ဒှ်ဒၟံင်၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိင်သွက်အရာတၞဟ်ဂှ် ဟွံမဲကွေဟ်ဟ်ရ၊၊ ဖန်ဇန် ညံင်ဍာ်တှ် ဂွံတိတ် ကေုာံ ကောန်ၚာ်မဴတှ်ဇကု ဂွံလေပ်ခိုဟ်ဟ်ဂှ် တုပ်တဴညံင်ရဴ မဓလိုက်တမ်ရိုဟ် ခိုဟ်ဟ်မွဲကီုရ၊၊ ဗမဴကဵု ဍာ်တှ်မိဂှ် လောဲသွာ နူကဵု ကဵုဍာ်တှ်ပလင် တၟာဂလိုင်ရ၊၊ ဍာ်တှ်မိဂှ် ခိုဟ်အိုတ် ကိတ်ညဳ ကုပရေင်ထတ်ယုက်ဂၠိုင်အိုတ် သွက်ကောန်ၚာ်ကီု သီုကဵု သွက်မိကောန်ၚာ်ရ၊၊

၃၊၊ ယာဲ ကဵု အပါလေဝ် စွံစိုတ်ဂၠိင်င် လတူရေင်သကအ်ညိ၊၊ အပါ ကဵု ယာဲဂှ် မၞိဟ်မွဲဓဝ် ဟွံသေင် မၞိဟ်ၜါ၊ ပၟိက်လေဝ် နွံၜါဗီုရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးမွဲကုမွဲ ဖန်ဇန် ရပ်စပ် ဗီုပြင် ဟွံတုပ် ရေင်သကအ်ရ၊၊ အရာဏအ်ဂှ် ဒှ်အရာဓမ္မတာမွဲရ၊၊ ကောန်ၚာ်မၞးတအ်လေဝ် နွံပၟိက် အရာတၞဟ်ခြာမၞးတအ်ကီုရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ မၞးတအ် ညးမွဲကုမွဲ ဗိုင်ထ္ၜလဘာ် ရေင်သကအ်ညိ၊၊ အရာမတၞဟ်ခြာ အကြာမၞးတအ်ညးၜါဂှ်လေဝ် ကဵုဒၞာဲ ကုရေင်သကအ်ညိ၊၊

၄၊၊ ကောန်အရီုအဗင် နူဂကောံသ္ၚိကၟိန်တအ်ညိ၊၊ ဗီုဂလာန် ကောန်အဖရိက နွံမွဲ၊ ＂ဂွံလွဳလွတ် ကောန်ၚာ်မွဲဂှ် ဒးကေတ်အရီုအဗင် မၞိဟ်မွဲကွာန်၊၊＂မိမသီုဖအိုတ်ဂှ် ပ္ဍဲအခိင် မသၠးဂၠံဂဝ်တၟိတၟိကီု ပ္ဍဲအရာလွဳလွတ်ကောန်ၚာ်ကီုဂှ် နွံပၟိက် အရီုအဗင် နူညးတၞဟ်ဖအိုတ်ရ၊၊ ကောန်ၚာ်မၞးတအ်ဂှ် မၞးတအ်ရ ဒှ်မၞိဟ် မလွဳလွတ်၊ ရပ်စပ်၊၊ ဇုက်သံယောဇိုန် ကုကောန်ၚာ်ဂှ် ဒးဒက် အကြာမၞးတအ် ကဵု ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊၊ ဆဂး မိနော် အပါနော် ကေုာံ ညးတၞဟ်တအ်ဂှ် ဗိုင်ရီုဗင်ကဵု အရာဒးဗိုင်ကၠောန် မပ္တံ အာရာန်ဖျာ၊ ဍုန်ပုင်သွ ကေုာံ သအးဇ္ၚးသ္ၚိတအ်ရ၊၊

၅၊၊ အခိင်ကောန်ၚာ်တိက်မ္ဂး တိက်ကီုညိ၊၊ မၞးတအ် နွံပၟိက် အခိင်ဇူ အခိင်တိက် သွက်ဂွံဂွံဒြဟတ် အခိင်ကာလ ကောန်ၚာ်ဂှ်ၚုဟ်၊၊ ကောန်ၚာ်ၚုဟ်တိုန်မ္ဂး ဍေဟ်နွံပၟိက် အရာမၞိဟ်တအ် မစွံအာရီု ကုဍေဟ်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိင်ကောန်ၚာ်တိက်မ္ဂး ဂစာန်တိက် ဟွံသေင်မ္ဂး ဇူကီုညိ၊၊ ဂွံဇူ ဂွံတိက်ဟေင် မၞးတအ် ဒြဟတ်ဂွံနွံမာန်ရောင်၊၊

ကျောဝ် ယာတ်အိက်ကောန်ၚာ်

စဵုကဵု ဗမဴတှ်ဂွံခိုဟ်ဟ်ဂှ် ဂွံတီ ကောန်ၚာ်ဇကု ဂွံစ စၞပေင် ဟွံပေင်ဂှ် ဒးရံင် ယာတ်အိက်ရ၊၊ ဗီုဂွံကျောဝ်ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲယာတ်အိက်ဂှ် အိက်ဂလိုင်လဵု တိတ်ကၠုင်၊၊ ကာလဗမဴတှ် ကောန်ၚာ်မ္ဂး ဂလိုင်လဵု မလုပ်အာဂှ် တီကေတ် ဟွံမာန်၊၊ ဆဂး ဂလိုင်လဵု မတိတ်ဂှ် ရံင်ကေတ် ပ္ဍဲယာတ်အိက်ဂွံရ၊၊ ယဝ်ရ တိတ်ကၠုင်ဂၠိုင်မ္ဂး လုပ်လဝ်ဂၠိုင် ဗီုဏအ် ဆိင်ကေတ်ဒးရ၊၊

ပ္ဍဲမွဲမွဲတ္ၚဲဂှ် ယာတ်အိက် ဂလိုင်လဵုဍုက်ဂှ်လေဝ် စွံသတိကီုညိ၊၊ ယဝ်ရ ဆိင်စဝါတ် ဂလိုင်လဵုဍုက်ရောမ္ဂး ရပ်စမ်ရံင် ယာတ်အိက်ဂှ် ယဝ်ရဇြိုင်ဒၟံင်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ဏမ်လဝ် တၟာဂလိုင်တုဲ ယဝ်ရသာဒၟံင်မ္ဂး ဍေဟ်ဏအ်လဝ်အောန်ရ၊၊ ကောန်ၚာ် အာယုက် အကြာ ၅-၆ တ္ၚဲမ္ဂး ဍေဟ်ဏမ်ထောအ်မွဲအလန် နွံစ ၜိုတ် ကဝက် ဒဳဇြေန်လဳတာရ၊၊ ယာတ်အိက် မစကာလဝ်တုဲ ယဝ်ရဇြိုင် နူကဵု ယာတ်အိက်ကှ်ကှ်မွဲ ဂလိုင်ဍာ် ကဝက်ဒဳဇြေန်လဳတာမ္ဂး ရုမ်ဂပ်ရ၊၊

မၞးတအ် ကျောဝ်ဂွံမွဲပၠန်ဂှ် အိက်ကောန်ၚာ် ဒှ်အသာ်မုရောရ၊၊ ကောန်ၚာ်အာယုက်

၁-၂ တ္ၚဲ၊ ကြဴနူၜံင် အပ္ဍဲ ၂၄ နာဍဳဂှ် ကောန်ၚာ် ဍေဟ်ဏအ်ထောအ်၊၊ ဂတဂှ်မ္ဂး ဍေဟ် ဏမ်ထောအ် ၂ အလန် ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲမွဲဗ္တံ၊ ဟွံသေင်မ္ဂး အလန်ဂၠိုင်နူဂှ်၊၊ ကောန်ၚာ် အိက်ထောအ် ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲမွဲဗတံဂှ် အိက်ထောအ် မွဲအလန် ဟွံသေင်မ္ဂး ဂၠိုင်နူမွဲအလန်၊၊ အိက်အလန်ကၠာအိုတ်ဂှ် ဒှ်အသာ် လမ္စံက်တုဲ ခလိန်ဒၟံင်၊၊

၃-၄ တ္ၚဲ၊ အပ္ဍဲ မွဲတ္ၚဲမွဲဗတံဂှ် ကောန်ၚာ် ဏမ်ထောအ် ပိ အလန် ဟွံသေင်မ္ဂး ဂၠိုင်နူဂှ်၊၊ ဍေဟ်အိက်ထောအ် အောန်အိုတ် ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲမွဲဗတံ ၂ အလန်၊၊ အိက်ဍေဟ်ဂှ် အသာ် ဒှ်ကၠုင် ဍာ်မိတ်ညိည၊၊

၅-၆ တ္ၚဲ၊ အပ္ဍဲ မွဲတ္ၚဲမွဲဗတံဂှ် ကောန်ၚာ် ဏမ်ထောအ် အောန်အိုတ် ၅ အလန်၊၊ ဍေဟ်အိက်ထောအ် အောန်အိုတ် ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲမွဲဗတံ ၄ အလန်၊၊ အသာ်အိက်ဂှ် ဍာ်မိတ် သၚေက်ညိည၊၊

၇ တ္ၚဲ၊ အပ္ဍဲ မွဲတ္ၚဲမွဲဗတံဂှ် ကောန်ၚာ် ဏမ်ထောအ် အောန်အိုတ် ၆ အလန်၊၊ ဍေဟ်အိက်ထောအ် အောန်အိုတ် ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲမွဲဗတံ ၃ အလန်၊၊ ဒှ်ဗီုဏအ်မ္ဂး ဒဒှ်ရ ကောန်ၚာ်ဂှ် ကလိဂွံတှ်ရုမ်ဂပ်ရ၊၊ အသာ်အိက်ဂှ် အသာ်ဍာ်မိတ်၊ ဒှ်ဒၟံင်ခတ်တ်တုဲ သၟူ ဖျးဒၟံင်ညိည၊၊

ဗီုလွဳလွတ်ကောန်ၚာ်

လၟုဟ်မ္ဂး မၞးကေင်ယိုက်/ရပ် ကောန်ၚာ်စၜံင် ကၠာအိုတ်လေဝ် ဒှ်မာန်ရ၊၊ ဟွံသေင်မ္ဂး မွဲလှ်ေလေဝ် ဟွံကေင် လှာဲယာတ်အိက် မၞိဟ်မွဲမွဲ မွဲလှ်ေဏီလေဝ် ဒှ်မာန်ရ၊၊ ဆဂး လ္ပဖေက် ယိုက်ကေတ် ကောန်ၚာ်မၞးတုဲ မိန်လဝ် ကြပ်ပ်ညိ၊၊ ဒုင်စသိုင် ဖျုန်စၞာံ မဍိုန်ဍောတ်တုဲ သၟူမမောဝ် နူကောန်ၚာ်မၞးတအ်ညိ၊၊ ကောန်ၚာ်မၞးတအ် နွံပၟိက် မမံင်ကြပ်ပ် မဒုင်မိန်လဝ်စုက်က် ကုမၞးတအ်ရ၊၊ ဗီုမဂွံလွဳလွတ်ဂှ် ဆက်ဗှ်ကေတ် ဗွဲသၟဝ်ဏအ်ညိ၊၊

ရပ် ကောန်ၚာ်

နူစဂှ် ကောန်ကၞိ ပ္ဍဲကအ် ကောန်ၚာ်ဂှ် ဍိုန်လျဒၟံင်ဏီတုဲ ဍေဟ်ထိင် ယာက္ဍိုပ်ဍေဟ်ကေတ်တ် ဟွံမာန်ဏီရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကာလမဗမဴတှ် ကဵုကောန်ၚာ်ကီု၊ ကာလမဖုံဍာ် ကဵုကောန်ၚာ်ကီု ညံင်ဂွံထိင်ထ္ၜလဝ် က္ဍိုပ်ဍေဟ်ဂှ် ကိစ္စဇၞော်ကွေဟ်ရ၊၊

ကာလမၞးတအ် မမိန်ကေတ်ဍေဟ် ဟွံသေင်မ္ဂး စၞာံကဵုစၞာံစုက် ကေုာံ ကာလဍေဟ်ဂွံမိင်ကေတ် ရမ္သာင်ကောန်တၟအ်မၞးမချဳမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ဍေဟ်သ္ၚိတ်ဇြၜိုဟ်သြိုဟ်အာဂှ် စွံရံင်သတိညိ၊၊ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ကာလဍေဟ် နွံပ္ဍဲဗုင်မိတေအ် ဍေဟ်ဂွံမိင် ရမ္သာင်ကောန်တၟအ်ယာဲ၊ ကေုာံ စၞာံဍေဟ် စုက်လုက်ဒၟံင် ကုထိုင်ကောန်တွဵုတုဲ ကာလမကလိဂွံ အကာဲအရာဗီုဂှ်ပၠန်မ္ဂး စိုတ်ဍေဟ် ၜိုဟ်အာရ၊၊ ပိုယ်ဒး ကၠိုဟ်လဝ် မွဲပၠန်ဂှ် သဘာဝပိုယ်ကောန်မၞိဟ်တအ်ကီု သီုကဵုတိရစ္ဆာန်ဂှ် နွံပၟိက် ပရေင်ဂီုကၠီုရ၊၊ ပရေင်ဂီုကၠီု နွံခိုဟ်ဟ် ခိုင်င်တုဲဟေင် ပိုယ်ဂွံလ္ၚတ်ကေတ် အရာတၞဟ်မာန်ရ၊၊ ပရေင်ဂီုကၠီု ကောန်မၞးတအ်ဂှ် ပ္ဍဲတဲ ပ္ဍဲသြိုဟ် ကောန်မၞးတအ်ဟေင်ရ၊၊ ကောန်မၞးတအ် ကာလနွံပ္ဍဲဗုင်ဂှ် ဆသၟူ မိယာဲဍေဟ်မွဲရ ဍေဟ်တီလဝ်၊ တုဲပၠန် ရမ္သာင်မိယာဲ ကဵု ရမ္သာင်အပါဍေဟ်တီလေဝ် ဟိုတ်ဂှ်ရ သၟူ ကေုာံ ရမ္သာင် မိနော်ကောန်မၞးတအ်ဂှ် ကောန်ၚာ်မၞးတအ် ဟွံဂွံတီလေဝ်တုဲ နွံပ္ဍဲတဲမိနော်ဂှ် ဍေဟ်တအ် ဟွံကလိဂွံဂီုကၠီုရ၊၊ ဗွဲကြဴ ကာလဍေဟ်တီ မိနော် အပါနော်ဍေဟ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တုဲမ္ဂး ဍေဟ်ကလိဂွံ ပရေင်ဂီုကၠီု ပ္ဍဲမိနော်ဍေဟ်မာန်ကီုရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ လ္ပဖေက် လ္ပဂွိင် မိန်ယိုက်ကေတ် ကောန်ၚာ် ၜိုဟ်ဟ်သြိုဟ်ဟ်တုဲ စွံလတူမၞးညိ၊၊ ယဝ်ရ ဂံက်ဒၟံင်မ္ဂး လတူဂှ် ဂြပ်စုတ်ကဵု ယာတ်ညိ၊၊

တိက် ကရောမ် ကောန်ၚာ်

An infant bed, depicted with posts that present a strangulation hazard

ဒၞာဲမဂီုကၠီုခိုဟ်အိုတ် သွက်ကောန်ၚာ်ဍောတ်တ်တအ် မဂွံတိက်ဂှ် ကဵုဍေဟ်တိက် ပ္ဍဲခါတ်ဍေဟ်ကဵုဍေဟ် ပ္ဍဲအခန် ယာဲတဍေဟ်ရ၊၊ ခါတ်ကောန်ၚာ်ဟီုတှ်ေ နွံကဵု စဵုဒၞာ ခရိုင် ညံင်ဍေဟ် ဟွံဂွံ ဒတုံစှ်ေရ၊၊ ကာလပတိတ်ဖျေဟ်မ္ဂး လပါ်က္ဍိုပ်ဂှ် စွံဒၞာဲသၠးဂၠိုင်င်တုဲ ပဆုဲဖျေဟ် ဒၞာဲဇိုင်ဍေဟ် လပါ်ဇိုင်ညိမ္ဂး ခိုဟ်ရ၊၊ ပ္ဍဲခါတ်ဍေဟ်ဂှ် ယာတ် ကေုာံ အရာတၞဟ်တအ်ဂှ် လ္ပကဵုနွံညိ၊၊ အရာတအ်ဂှ် မလေပ်ဂြပ်ကၟာတ်ဍေဟ်တုဲ ဍေဟ်ယီုဟွံဂွံ ဒှ်မာန်ရ၊၊ ကောန်ၚာ်တအ်ဂှ် ဒးဂြုပ်လဝ် နကဵုယာတ်ကောန်ၚာ် နူသြိုဟ် စဵုကဵုဇိုင်ရ၊၊

ယဝ်ရ မၞးတအ် ရုဲစှ် မိက်ဂွံကဵု ကောန်ၚာ်တိက် ကရောမ်မၞးတအ် (ဝါ) မွဲခါတ်/ဖုန် ကုမၞးတအ်မ္ဂး ဖုန်ဂှ် ဒးဇၞော်ရုံဂပ်ရောင်၊ ကောန်ၚာ်ဒးကလိဂွံဒၞာဲ ဂလိုင်ၜိုတ် ဍေဟ်မတိက် ပ္ဍဲခါတ်ဍေဟ်ကဵုဍေဟ်ရ၊၊ ယဝ်ရဟွံဂွံဒၞာဲလှဲလှဲဗီုဂှ်မ္ဂး အခိင်မၞးတအ် မလှိင်ဒၟံင်ဂှ် ယာတ်မၞးတအ်ဂြာပ်ဒး ကၟာတ်ဒးမုက်/မုဟ် ကောန်ၚာ်တုဲ ကောန်ၚာ်ယီုဟွံဂွံ ဒှ်အာမာန်ရ၊၊ ဖုန်ဂှ်ပၠန် ဒးကၟောန်တုဲ ယာတ်လးဖုန်ဂှ်လေဝ် ညံင်ဟွံဂွံချဳဒၟံင်ဂှ် ဒးဖန်လဝ်ရောင်၊၊ ၝောဲကဵုကောကောန်ၚာ် ကေုာံ တိရစ္ဆာန် မပ္တံကဵု ဗဂဲကဵုကၠဵုတအ်ဂှ် လ္ပကဵုတိက် ကရောမ်ကောန်ၚာ်ဍောတ်တ်ညိ၊၊

စဵုဒၞာ ညံင်ကောန်ၚာ် ဟွံဂွံချိုတ် ပ္ဍဲခရေင်

တၞဟ်နဂွံဝေင်ပါဲ ကောန်ၚာ်ချိုတ်ပ္ဍဲခရေင်/ဒၟံင်သတိက်တုဲ ဒ္ဂေတ်ဗက် တင်မကဵုကသပ် ဗွဲသၟဝ်ဏအ်ညိ၊၊

• ကဵုကောန်ၚာ်တိက် လပါ်စး တွဵုညိ၊၊ (တိက်ဂၠံင်လ္ၚာ)၊၊
• ဝေင်ပါဲ ညံင်ကောန်ၚာ် ဟွံဒးသၟူၜံက်၊၊
• ညံင်ကောန်ၚာ် ဟွံဂွံကတဴလောန်ဗၞတ် ပ္ဍဲအခိင်မတိက်ဒၟံင်ဂှ် စွံသတိညိ၊၊ (ကောန်ၚာ်တအ်ဂှ် ကတေင်ဆီ ဟွံခိုဟ်ဏီတုဲ တၞုင်ဇိုင် တၞုင်တဲ ဂံက်ဒၟံင်တွဵုရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ မိက်ဂွံတီ ၜိုဟ်ကတဴမ္ဂး ဒးဂၠာံ ပ္ဍဲတမ်ကတက်ဍေဟ်၊)
• ပ္ဍဲအခိင်ဗတံ လ္ပကဵု ကောန်ၚာ်တိက် အကြာမိမၜါညိ၊၊ (လ္ပကဵုတိက်လဒေါဝ် အကြာမိမၜါညိ၊၊) အခိင်မိမတအ် မလှိင်ဒၟံင်ဂှ် ယာတ်မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော် ဂြောပ်ဒးကောန်ၚာ်တုဲ ကောန်ၚာ်ကတဴလောန်ဒှ်မာန်၊ ဟွံသေင်မ္ဂး တဲဍိုက်ဒးဍေဟ်တအ်မာန်ရ၊၊)

ဝေင်ပါဲ ညံင်က္ဍိုပ်ဟွံဂွံၜေအ် ၜေဲ

က္ဍိုပ်ကောန်ၚာ် ၜေအ် ၜေဲဂှ် ဆေင်စပ်ဒၟံင် ကုဗီုလဵု မိမတအ် မစွံလဝ်ဍေဟ် ပ္ဍဲအခိင်ဂၞာက္ဍဟ်ၜတ်တ်တေအ်ရ၊၊ ယဝ်ရ ကောန်ၚာ်ဂှ် စွံလဝ်/ဗတိက်လဝ် ဗီုဂှ်တွဵုမ္ဂး က္ဍိုဟ်ဍေဟ် မလေပ်ၜေအ် ဟွံသေင်မ္ဂး ၜေဲဒှ်မာန်ရ၊၊

အခိင်ကောန်ၚာ် မၚုဟ်ဒၟံင်မ္ဂး စွံကောန်ၚာ်ဂၠံင်မပ်/ဗကပ်ကီုညိ၊၊ စွံကဵုကောန်ၚာ် ဂၠံင်မပ်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ဍေဟ်ဒးဂစာန်ယာက္ဍိုပ်ဍေဟ်မ္ဂး ပရံင်ကဵု ကောန်ကၞိဍေဟ် ပ္ဍဲတမ်ကတက်ရ၊၊ တုဲပၠန် ဝေင်ပါဲကဵု ညံင်က္ဍိုပ်ဍေဟ် ဟွံၜေအ် လပါ်လက္ကရဴရ၊၊ အခိင်ကာလ ကောန်ၚာ်မပတိက်ဖျေဟ်လဝ် ဂၠံင်လ္ၚာမ္ဂး မုက်ဍေဟ်ဂှ် ဂတးဗက်ကဵု ဂၠံင်ပါဲ ဂၠံင်ပုင်ညိ၊၊

ယာတ်ဇုက်၊ ချဵု၊ စက္ခော

ကာလကြာတ် ဇုက် ကောန်ၚာ်မ္ဂး ကြာတ်ဇုက်ကဵု ဍာ်ဂီုဂီု ပေါတ်ဇုက်ကဵု ဖအ် (foam) ဟွံသေင်မ္ဂး ယာတ်တဝ်ညိ၊၊ ဆာပ်ပျာ ကဵု ခရေမ်တအ်ဂှ် ကာလနွံပၟိက်ဟေင် စကာညိ၊၊ စက္ခောထၞေက် မရာန်ကေတ် နကဵုထုပ်ဂှ် ကာလအာတရဴ စကာစညိညဟေင် စကာညိ၊၊ ဆာပ်ပျာကီု အရာမသုင်စောဲကဵု ကောန်ၚာ်တအ်ဂှ် ရုဲစှ် အရာမဟွံမဲကဵု သၟူမောဝ်မောဝ် (without parfume) ကေုာံ မစုတ်လဝ် ကပေါတ်ဓါတုတအ်ညိ၊၊