ခရူ၊ တၞံ

ခရူ၊ တၞံ
	naturalized in Maui
မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ
လောက:	Plantae
(unranked):	Angiosperms
(unranked):	Eudicots
(unranked):	Asterids
လၟေင်ဂကူ:	Asterales
ဇာတ်ဂကူ:	Asteraceae
ဗဳဇဂကူ:	'Pluchea'
လစှ်ေဂကူ:	''P. indica''
ယၟုရုက္ခဗေဒ
	Pluchea indica; (L.) Less.
ယၟုတၞဟ်
	Baccharis indica L. (basionym);

တၞံခရူ (အၚ်္ဂလိက်: Pluchea indica) (ဗမာ ခရူပင်၊ (ဗိက်) ရေခရူပင်) (သေံ ขลู่) (ယၟု ဗီုဗၟာ ကေုာံ ဗီုသေံဂှ် ကၠုင်နူယၟုမန်) ဝွံ ဒှ်တၞံ မနွံကဵု ပ္ကဴ မလုပ်လၟိဟ် ပ္ဍဲဂကောံဗဳဇ တၞံပ္ကဴအာသတာ (aster family, Asteraceae) ရ။ နကဵုဘာသာအင်္ဂလိက် ယၟုဓမ္မတာဂှ် ကော်စ မပ္တံကဵု Indian camphorweed, Indian fleabane ကေုာံ Indian pluchea။။ တၞံဏအ်ဂှ် တမ်မူလ ကၠုင်နူ အာရှ ကေုာံ သြသတေလျာတုဲ ပြးစိုပ် ပ္ဍဲကဵု တကအ်ဖသဳဖိစ်တအ်ရ။^[၁]

လက်သန်

တၞံခရူဝွံ ဒှ်ဂကောံတၞံရာပ် မတိုန်နကဵု ကမဵုတုဲ နွံသမၠုင် စဵုကဵု ၂ မဳတာ။ တၞးသဏ္ဌာန်သြဝလ် (ခၜါဲ) မနွံကဵု ဇလ။ ပ္ကဴဍေဟ် တိတ် လပ္ါ်ကၞောတ် နကဵု ဂစိုက် နူကဵု တမ်တဝ်သၠ (leaf axil) ကေုာံ ကၞာင်ဍေဟ်ရ။ ဍောင်ပ္ကဴ အသာ် ဗကေတ်ဟေမ်ဟေမ် နွံကဵု တဝ်ဂၠိင်င်။ ပ္ဍဲကၞောတ်ပ္ကဴဂှ် ပ္တိတ် သတ်။ သတ်ဍေဟ်ဂှ် နွံဇမၠိင် မွဲ မဳလဳမဳတာ။ မဍေဟ်ဂှ် သ္ပဝ်ပြး အကြာကျာ။

လွပ်

တၞံခရူဝွံ နွံကဵု ဓါတ် β-sitosterol ကေုာံ stigmasterol မဒှ်ဓါတ် ပလီုဒါဲယျာဗေတိစ် (antidiabetic) (ဝါ) ဖအောန်ကဵု ညံင်ဟွံဂွံဒှ် ယဲထၞာတ် (ယဲဆီဍာတ်/ဏမ်ဍာတ်)။^[၂] ဓါတ် β-sitosterol မပတိတ်ကေတ် နူကဵု ရိုဟ်ဍေဟ်ဂှ် ပလာဲကဵု ဂျိဇြုံဗုဲ (venom of Russell's viper (Daboia russelii)) ကေုာံ ဂျိဇြုံဇာတ် (monocled cobra (Naja kaouthia))။^[၃]ယဲသၞော် ၜိုဟ်တၞံတၞးပ္ကဴတုဲ ဟုံမ္ဂး ဗၠးမာန်ကီုရ။

တၞးဍေဟ်ဂှ် ၜိုဟ်တုဲ ပေက်စ ကဵု ကဂှ် ဒှ်စၞအခိုက်မန် မလုပ်ဂဥုဲ မကိတ်ညဳကဵု ပရေင်ထတ်ယုက် မွဲဂကူရ။

ဂမ္စာဲ

တၞံခရူ ဝွံ ဗွဲမဂၠိုင် မတိုန် ဇီုကရး ဍာ်ဖၞုင်။ တမ်မူလဍေဟ် ကၠုင်နူ အာရှ ကေုာံ သြသတေလျရ။

နိဿဲ

↑ Pluchea indica. Pacific Island Ecosystems at Risk (PIER).
↑ Gupta, R. (2011). "Antidiabetic and antioxidant potential of β-sitosterol in streptozotocin-induced experimental hyperglycemia". Journal of Diabetes 3 (1): 29–37. doi:10.1111/j.1753-0407.2010.00107.x.
↑ Gomes, A. (2007). "Viper and cobra venom neutralization by b-sitosterol and stigmasterol isolated from the root extract of Pluchea indica Less. (Asteraceae)". Phytomedicine 14 (9): 637–43. doi:10.1016/j.phymed.2006.12.020.

[grin-1] Pluchea indica. Pacific Island Ecosystems at Risk (PIER).

[2] Gupta, R. (2011). "Antidiabetic and antioxidant potential of β-sitosterol in streptozotocin-induced experimental hyperglycemia". Journal of Diabetes 3 (1): 29–37. doi:10.1111/j.1753-0407.2010.00107.x.

[3] Gomes, A. (2007). "Viper and cobra venom neutralization by b-sitosterol and stigmasterol isolated from the root extract of Pluchea indica Less. (Asteraceae)". Phytomedicine 14 (9): 637–43. doi:10.1016/j.phymed.2006.12.020.

[၁]

[၂]

[၃]