တ္ၚဲသင်မာတိန်
တ္ၚဲသင်မာတိန်(အၚ်္ဂလိက်: Saint Martin's day) လဆောဝ် ကော်စ တ္ၚဲဖျဴသွဝ် သင်မာတိန် (Funeral of Saint Martin) Martinstag ဟွံသေင်မ္ဂး Martinmas လဆောဝ် ဟီုစ ဟာလ္လောဝေန် တြေံ (Old Halloween and Old Hallowmas Eve)[၁][၂]ဝွံ ဒှ်တ္ၚဲဖျဴသွဝ် သင်မာတိန် မဒှ်ကောန်ဍုင် တောရ် ဂကူရဝ်မ တုဲ ကၠောန်ကၠုင် သဘင် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ပါ ၁၁ ဇၟာပ်ပ်သၞာံရ။ အခိင်လဒေါဝ်ဂိတုနဝ်ဝေမ်ပါဏအ်ဂှ် ဒှ်အခိင် သၟာဗ္ၚ ပ္ဍဲရးယူရောပ်တအ် မဖျေဟ် မသြောအ်ဂျာင်တုဲ၊ တုဲပၠန် ဒှ်အခိင် တိရစ္ဆာန်သွက်ဖျုန် မပတံ စာင်အဒါတအ် ဇၞော်စဂွံရ။[၃]တုဲပၠန် ပ္ဍဲအခိင်ကိုပ်ကၠာတေအ်မ္ဂး သွက်ကောန်ရဲ ကမၠောန်ဗ္ၚတအ် ဒှ်အခိင် ဝတ်ကလိုဟ်တုဲ မဆက် အာယုက်ကမၠောန်တၟိ ဟွံသေင်မ္ဂး ဂၠာဲသေဌဳတၟိရ။
| တ္ၚဲသင်မာတိန် | |
|---|---|
 ဗီုရုပ် သင်မာတိန် ကဵု သၟာလအာတ် (ပါန်သူ El Greco ၁၅၉၈) | |
| မစကၠောန် |
မာတိန်သမာတ် နဝ်ဝေမ်ဗါ ၁၁၊ ၀၃၉၇ ပြင်သေတ် |
| မပစၟတ်သမ္တီ ကု | တ္ၚဲဖျဴသွဝ် သင်မာတိန် |
| အခိင် ကေုာံ ဒၞာဲ |
(နဝ်ဝေမ်ဗါ ၁၁၊ ၀၃၉၇) ပြင်သေတ် |
| မဒယှ်တဴ နကဵု | တ္ၚဲဖျဴသွဝ် သင်မာတိန် |
| ပရေၚ်ချဳဓရာၚ် | ဂကောံသ္ၚိကၟိန်၊ စစၞသဝ်တ္ၚဲ နကဵုသွအဟာန် |
| ဒၞာဲမကၠောန်ကၠုင်လဝ် | ဂၠးတိ (ဗွဲတၟေင် ဍုင်ခရေတ်ယာန်) |
သင် မာတိန် နူဍုင်တောရ် (Saint Martin of Tours) ဝွံ ဒှ်ကောန်ပၞာန်ရဝ်မ မွဲတၠတုဲ ဗွဲကြဴ ကတဵုဒှ် ကျာ်ဇၞော်ခရေတ်ယာန် ပ္ဍဲဍုင် ပြင်သေတ် မွဲဒၞာဲရ။ ဝင်အာဂီုညး မၞိဟ်ဂမၠိုင် မတီဂၠိုင်အိုတ်ဂှ် ညးပါ်ကဵု သ္ၚာညးမွဲကရောက် ကုညးဒိုက်ဂတ် သၟာလအာတ် ပ္ဍဲအခိင် မဳလံင်လတိုပ်၊ သွက်ဂွံရီု သၟာလအာတ်ဂှ် နူဘဲမဂံက်ဓဇောတ်ရ။ ပ္ဍဲဗတံဂှ် ညးကလိဂွံ သွပ်လပအ် ညးဂွံဆဵုကေတ် နာဲယေသှု မလတက်လဝ် သ္ၚာမွဲဒကုတ်တုဲ ဟီုကဵု ဂကောံဒေဝတဴဂမၠိုင် "ညးဝွံ ဒှ်မာတိန်၊ ကောန်ပၞာန်ရဝ်မ လၟုဟ် မဒှ် ကျာ်ဇၞော်မွဲတၠ။ ညးဂြောပ်ကဵုအဲ ဗွိုက်လတက်ရ။[၄]သင် မာတိန် စုတိ စဴသွဝ် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ပါ ၈ သၞာံ ၃၉၇ တုဲ ဖျေဟ်ကမ္မဌာန်ညး ပ္ဍဲ ဂိတုနဝ်ဝေမ်ပါ ၁၁ သၞာံ ၃၉၇ ရ။
အခိုက်ပြဝေဏဳ ပလေဝ်ဒါန်
သင် မာတိန်ဝွံ ယၟုမြဟ်တဴ နကဵု မိဿဟာဲ ကောန်ၚာ်ဂမၠိုင် ကေုာံ ညးရီုဗင် ညးဒိုက်ဂတ်တအ် မွဲတၠရ။[၅] သဘင်တ္ၚဲပရဲ တ္ၚဲတၟေင်ဝွံ စတမ် ကၠုင်နူ ပြင်သေတ်၊ နူဂှ် ပြးစိုပ်အာ ဍုင်သၟဝ်ဂမၠိုင် ဍုင်ဗြိတိန်၊ ဍုင်ဂျာမနဳ၊ ဍုင်သကေန်ဒိနေဗိယျာဂမၠိုင် ကေုာံ ဍုင်ယူရောပ် လပါ်ဗၟံက်တအ်ရ။ သဘင်ဏအ်ဂှ် ညးကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲအခိင် မသီသြောအ်တုဲအိုတ်ရ။ [၆]ကျာ်ဇၞော် (Perpetuus of Tours) ဂှ် စုတိစဴသွဝ် ကြဴနူ သဘင်ဖျဴသွဝ် သင်မာတိန်တုဲ မွဲသတ္တဟရ။ ပ္ဍဲ ၆ ဗွဝ်ကၠံဂှ် နူကဵု ကံင်ဇြဳတအ် ပဒတန် ပါဲနူ တ္ၚဲသ္ၚိသဝ် အဒိုက်တုဲ စတမ်နူ တ္ၚဲသင်မာတိန်တုဲ စဵုကဵုစိုပ် တ္ၚဲဨပိဖနဳ (Epiphany)ဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ် သဘင်မင်သဳ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ သီုဖအိုတ် ၅၆ တ္ၚဲရ။ တ္ၚဲဨပိဖနိ (Epiiphany) ဟီုမ္ဂးဂှ် ဒှ်တ္ၚဲ ညးမာဂုတၠပညာပိ ကဵု သၞံင် မဂွံညာတ်ကေတ် နိမိတ် နာဲယေသှု ကတဵုဒှ်မၞိဟ် အတိုင်မကၠုင်နူ လိက်သၠပတ် ခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲ ၂၊ ၁-၁၂ မဒှ်တ္ၚဲ ဇာန်နဝါရဳ ၆ ရ။ ဟိုတ်မဒှ် တ္ၚဲမမင်သဳဇမၠိင် မတုပ်ကု တ္ၚဲလေန် (Lent) တုဲ တ္ၚဲတအ်ဂှ် ညးကော်စ Quadragesima Sancti Martini (တ္ၚဲသဳဇမၠိင် သင်မာတိန် Saint Martin's Lent)ရ။[၇] တ္ၚဲသဳဇမၠိင်ဂှ် ဗွဲကြဴ ဟိုတ်နူ မၞိဟ်တအ် မင်သဳ တ္ၚဲဂၠေအ်အာတုဲ ဟွံကော်စ တ္ၚဲသဳဇမၠိင် စၞးဂှ် ညးကော်စ "အေဒ်ဝေန် (ဒဒှ်မမံက်တိုန်) Advent"ရ။[၈]
ပ္ဍဲသဘင် တ္ၚဲသင်မာတိန်ဂှ် ပွမစ အဟာန်ဂှ် ဒှ်အာ လက်သန်သဘင်မွဲရ။ ဟိုတ်တုန် အတိုင်မကၠုင် နူဝင်အာဂီုမ္ဂး ပ္ဍဲအခိင် ညးမခပတိုန် နဒဒှ် ကျာ်ဇၞော်ဘာဂှ် ညးတေအ် ဟွံမဲပၟိက်တုဲ ညးတေအ် အာအောပ်ထောအ် ပ္ဍဲခရိုင်အဟာန်ရ။ အဟာန်တအ် ဖံက်သစ္စ ကရေဲကဵုရမ္သာင်တုဲ မၞိဟ်တအ် ဂွံတီ ဂွံဆဵုကေတ် ညးရ။ ဆဂး တ္ၚဲသဘင်သင်မာတိန်ဂှ် ဒှ် ပ္ဍဲလဒေါဝ် ဂိတုနဝ်ဝေမ်ပါ မဒှ်အခိင် စာင်အဒါ အဟာန် မဍတ်လဝ် သၞာံဂှ် ဇၞော် စဂွံတုဲ မစအဟာန် ပ္ဍဲသဘင်ဂှ် ဒှ်မာန်ရ။ တ္ၚဲသင်မာတိန်ဝွံ ပ္ဍဲအခိင် ခေတ်လဒေါဝ် မဒှ်ခေတ် သာသနာခရေတ် အဝဵုသြဇာ မဇၞော်ဂှ်မ္ဂး ဒှ်သဘင်ကၞောတ်သၞာံ (autumn) ကိစ္စဇၞော်မွဲရ။ အခိင်မစအဟာန် ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် နူပြင်သေတ် စိုပ်အာ စဵုကဵု ဍုင်သွိတ်ဒေန်ရ။ ပွမစ အဟာန်ဂှ် ဗွဲတၟေင် ညးဒြပ်ရတ် မနွံတအ်ဟေင် စမာန်တုဲ ကုညးလှုဲလှာ် ဟွံဍိုက်ပေင်တအ်မ္ဂး စၞးအဟာန်ဂှ် စအဒါ၊ ဟွံသေင်မ္ဂး စာင်ရ။[၉]
ဍုင်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် ကၠောန်သဘင်ဏအ် ပ္ဍဲဂိတု ၁၁၊ အခိင် ၁၁ နာဍဳ၊ ၁၁ မိနေတ်၊ ၁၁ စက္က ရ။ ဆဂး ဍုင်ဗွဲမဂၠိုင် စၞးမကၠောန်သဘင် ပ္ဍဲတ္ၚဲ ၁၁ ဂှ် ကၠောန် ပ္ဍဲတ္ၚဲ ၁၀ အခိင်သဝ်တ္ၚဲ နဒဒှ် မစစၞသဝ်တ္ၚဲကီုရ။ တုပ်ညံင် တ္ၚဲခရေတ်မာတ် ဒဳဇြေန်ပါ ၂၅ ဂှ် ညးကၠောန်သဘင် စစၞသဝ်တ္ၚဲခရေတ်သမာတ် ပ္ဍဲ ဒဳဇြေန်ပါ ၂၄ ဂှ်ရ။ ဍုင်လ္ၚဵုဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် ဂကောံမသဂမၠိုင် ကောံတုဲ မၞိဟ်တအ် ကၠောန်ဂီု၊ တ္ၚဲဂၠုညိ တိတ်အာ ပ္ဍဲဂၠံင်တုဲ ဗလးဂီုရ။ ကိတ်ညဳ ကုအခိင်ကာလ ဒေသရးယူရောပ် မဒှ်အခိင်ဂံက် တုဲပၠန် ဂၠုပြဟ်ရ။ ကောန်ၚာ်တအ် ပြာပ်အာ ဇရေင်သ္ၚိ မၞိဟ်ဇကုမတီတအ်တုဲ ဒယှ်ေဒွက် တုဲ ကလိဂွံ မခၜေတ်ရ။
နိဿဲ ပလေဝ်ဒါန်
- ↑ Bulik, Mark (1 January 2015). The Sons of Molly Maguire: The Irish Roots of America's First Labor War (in English). Fordham University Press, 43. ISBN 9780823262243။
- ↑ Carlyle, Thomas (11 November 2010). The Works of Thomas Carlyle (in English). Cambridge University Press, 356. ISBN 9781108022354။
- ↑ George C. Homans, English Villagers of the Thirteenth Century, 2nd ed. 1991, "The Husbandman's year" p355f.
- ↑ Sulpicius, ch 2 CSBSJU.edu Archived ၂၀၀၆-၀၉-၀၉ at the Wayback Machine
- ↑ "St. Martin’s Day traditions honor missionary", Kaiserlautern American, 7 November 2008
- ↑ [httpsto supported sites ://www.germansociety.org/event_stmartin.html "Saint Martin's Day Parade", German Society of Pennsylvania]
- ↑ Philip H. Pfatteicher, Journey into the Heart of God (Oxford University Press 2013 ISBN 978-0-19999714-5)
- ↑ Saint Martin’s Lent. Britannica. Retrieved on 4 December 2013။
- ↑ Lilja, Agneta. "St Martin's Day – or 'Martin Goose'", Sweden.SE Archived ၂၀၁၃-၁၀-၂၅ at the Wayback Machine