ပေါမ်: အရာမတၞဟ်ခြာ အကြာ မူတၞဟ်ဂမၠိုင်
Content deleted Content added
ကိစ္စဟွံဇၞော်No edit summary |
No edit summary |
||
လာင် ၁-
'''ပေါမ်'''<br>
မအရေဝ်မန် ပေါမ် ဂွံအဓိပ္ပါယ် ပွမဖန်ဗဒှ်ရ၊၊ ဗီုဒက်ပတန်ပေါမ်တအ်ဂှ် နွံကဵု ကဆံင်ပိကဆံင် (သ္ၚိ -> မ္ၚး -> သ္ၚိ)၊ တုပ်ကဵု လဒက်ပတန် သုတ်ဇာတ်ဂမၠိုင်ကီုရ၊၊ ပေါမ်တအ်ဂှ် မလဴကၠုင် နူအဆက်ကောန် အဆက်စဴတုဲ ၜိုတ် ၁၈ ဗွဝ်ကၠံဂှ် ပရူဂှ် ညးချူစုတ်စွံ နကဵုလိက်ရ၊၊
ပ္ဍဲဂကူမန်ပိုယ် အခိင်လဵု ညးတအ် မကလေင်ပကောံ ချူပေါမ်တအ် နဒဒှ်လိက်ဂှ် ဟွံတီကေတ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ရ၊၊ လိက်ပေါမ်ပံင်ကောံ (လိက်ပုရဏာံပုရဒံါ) ကျာ်ဇၞော်အစာအစွောအ် မပကောံချူလဝ် ပ္ဍဲသၞာံအကြာ ၁၇၃၀ ဂှ် မွဲကၞပ်ရ၊၊ အလဵုဇကု ကျာ်ဇၞော်အစာစွောအ် ညးချူပကောံတုဲ မစချူလဝ်ဟာ၊ သာ်ဂှ်ဟွံသေင် လိက်ကၞပ် အစာတမၠာတအ်ဂှ် ညးကလေင်ချူတၟိဟာဂှ် ဟွံဂွံတီကေတ်ရ၊၊
ပေါမ်တအ်ဂှ် နဒဒှ် မလဟိင်စိုတ် ကေုာံ ဒ္ဂေတ်ပြဝမၞိဟ် မလဴပူကၠုင် ဂၠိုင်ကဵု တၞောဝ် ပ္ဍဲအကြာတာဲဝါဗ္ၚ၊ ပ္ဍဲအကြာဘာလကျာ်၊ အကြာဗွိုင်နန်၊၊ ဟီုမွဲသာ်ပၠန် ဒၞာဲမၞိဟ်တအ် မကောံဒၟံင် ပ္ဍဲဂကောံသ္ၚိကၟိန်ကီု သီုကဵု ပ္ဍဲအရာမဟီုတွံဓဝ်တအ်ဂှ် စကာလဴပူဂၠိုင်ရ၊၊ ပေါမ်ဂှ် ဇၟာပ်မၞိဟ် မလဴလေပ်ဟွံသေင်၊ ပ္ဍဲအရာမလဴပေါမ်ဏအ်ဂှ်လေဝ် ဒှ်ကွတ်မွဲဂကူကီုရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ လဆောဝ်မ္ဂး ပ္ဍဲမွဲဂကောံအိန်ထံင်ဂှ် မၞိဟ်မွဲ ဗီုကဵု မိနော်၊ အပါနော်စဏအ်၊ သာ်ဂှ်ဟွံသေင် မၞိဟ်မွဲအရာပ်/ကွာန်ဂှ် မၞိဟ်မွဲ၊၊ အခိုက် မပကောံမၞိဟ်တုဲ မလဴပေါမ်ဂှ် ပ္ဍဲဂကူမန် သှ်ၜေက်ဒၟံင် ပ္ဍဲသ္ၚိကမ္မဌာန် (သ္ၚိမၞိဟ်ချိုတ်) စဵုကဵုတ္ၚဲဏအ်ရ၊၊ ပ္ဍဲသ္ၚိကမ္မဌာန်ဂှ် တၞဟ်နဂွံဗိုင်ကဵုဒြဟတ်စိုတ် ကုညးတၠခန္ဓတအ်တုဲ ဂကောံမသ ကလောကောဒေအ် ရဲအရာပ်တအ် အခိင်တ္ၚဲသဝ်မ္ဂး ကောံကၠုင် ပ္ဍဲသ္ၚိကမ္မဌာန်ရ၊၊ သွက်မၞိဟ်တအ်ဂှ် အစာဗွဟ်မွဲ ဗှ်ထ္ၜး ဟွံသေင်မ္ဂး လဴထ္ၜးကဵု ပေါမ်ရ၊၊
တင်ပတဝ်က္ဍိုပ်အဓိကပေါမ်ဂှ် သွက်မၞိဟ်ပၠိုန်န်တအ်ရ၊၊ သွက်ကောန်ၚာ် ဟွံသေင်ရ၊၊ စိုပ်ခေတ် ဗွဲကြဴဏအ် ပေါမ်မရန်တၟအ် သွက်ကောန်ၚာ်တအ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ဂၠိုင်ကၠုင်ရ၊၊ ဟီုမွဲသာ်ပၠန် ဂျေင်ရာပေါမ်ဂှ် ဟိုတ်မကၠိုဟ်လောဲ စိုတ်လုပ်စလောဲတုဲ လိက်သွက်ကောန်ၚာ်တအ်ဂှ် မချူ နကဵုဂျေင်ရာ/ဗီုပြင်ပေါမ်ရ၊၊
'''ဂျေင်ရာပေါမ်'''<br>
ဂျေင်ရာပေါမ်ဏအ်ဂှ် စဵုကဵုခေတ်လၟုဟ် ချူဒၟံင်ဏီဖိုဟ်ဂှ်ရ၊၊ဟိုတ်ဂှ်ရ ပေါမ်မဟွံတီ အစာမဇန်လဝ်တအ်ဂှ်၊ ဟိုတ်မဒှ် ပေါမ် မဆက်လဴကၠုင် အဆက်ကောန် အဆက်စဴ နဒဒှ်ဂကူမွဲတုဲ ပေါမ်ဂကူ (Folkeeventyr)၊ ပေါမ်မတီအစာကဝိ မချူလဝ်တအ်ဂှ် ပေါမ်ကဝိ (eventyr)၊၊ မြဴသာ်ဝွံ ပါ်ထောအ် ပေါမ်ၜါဂကူဂွံရ၊၊
ပဲါနူဂှ်တုဲ ဂျေင်ရာပေါမ်ဂှ် ကလေင်ပါ်ဂွံ ၜါဂျေင်ရာပၠန်၊၊
ပေါမ်ဟာသ (Jokes adventure/skæmteeventyret) ကဵု
ပေါမ်မှဝ် (magic adventure/trylleeventyr)၊၊
ပေါမ်ဟာသဂှ် ပဓရိုင် ကုဂကောံမၞိဟ်မဂွံအဝဵု ဗီုကဵုသၟိင်တၠ ကေုာံ ကျာ်ဇၞော်တအ်ရ၊၊ နကဵု ဥပမာမ္ဂး ပေါမ်ပ္ဍဲမန်ပိုဲမ္ဂး ပေါမ်မဒံက်ခေဝ်ဂှ် ဒှ်ပေါမ်ဟာသ၊ မပဓရိုင် ကုကျာ်ဇၞော်၊ ပဓရိုင် ကုသၟိင်တၠ၊၊ အတိုင်လညာတ် ဒံက်တာမင်တေန်မန် မ္ဂး ပေါမ်မဒံက်ခေဝ်ဝွံ ပ္ဍဲဂကူမဒှ်တၞောဝ်မန် ဂကူခမေန်တအ်လေဝ် နွံဒၟံင်ကီုတုဲ ဒးဒှ်ပေါမ်ခေတ်တြေံ နူအခိင်ဗွဲမလအ်တေအ်၊၊ နကဵုအခိုက်မန် နူခေတ်မစၟတ်သမ္တီဝင် စဵုကဵုစိုပ် ခေတ်ဗုကာံ (၁၂ ဗွဝ်ကၠံ) တအ်ဂှ် ပ္ဍဲဂတမၞိဟ်တြုဟ်မ္ဂး ညးစုတ် "မင်"၊ နူခေတ် ၜိုတ် ၁၃-၁၄ ဗွဝ်ကၠံဂှ် စၞး "မင်" ဂှ် ဒှ်အာ "မ"၊၊ ရံင်ကဵုယၟု မဒံက်ခေဝ်ဂှ်တုဲ ပေါမ်မဒံက်ခေဝ်ဝွံ ဒှ်ကၠုင် ပ္ဍဲအကြာဂှ် ဒှ်မာန်ရ၊၊ ညံင်ရဴမဒံက်ခေဝ်ကီု "မဒကောင်ပိုန်" မဂွံအဓိပ္ပါယ် ပိုန်ဇၞော်၊ ပိုန်ကလောအ် ညံင်ဒကောင်သြောအ်၊၊
ပေါမ်မှဝ်ဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲပေါမ်ဂှ် နွံကဵု အရာမၜက်လောန် နူသဘာဝ ဗီုကဵု ခမုဲ၊ ကလော်၊ ဒေဝတဴ၊ နာ်၊ ကိန္နရဳ၊၊ ပေါမ်လ္ၚဵုဂှ်မ္ဂး ဂျေင်ရာသီုၜါ မပံင်နှဴတုဲ ချူလဝ်လေဝ် နွံကီုရ၊၊ ပ္ဍဲပေါမ်ဂှ်မ္ဂး ကောန်သၟိင်ဂှ်/မၞိဟ်အဓိကဂှ် ဒးစုက်လုက် ပရေင်တဝ်စၞေဟ် ဗွဲမဂၠိုင်တုဲ ကၞောတ်တဲ ကလိဂွံအံင်ဇၞး၊၊ ညံင်ညးမဟီုစ "ပေါမ်စိုပ်ဍုင် ဂၠုင်စသၞေဟ်" ကီု သၟတ်ဂှ် ကလိဂွံကောန်ဝုတ်ဨကရာဇ် ဂွံပကင်ရင် ဍုင်၊၊
ပေါမ်လ္ၚဵုဂှ်မ္ဂး ဒှ်ပရူလၟေင်ဘဝ မၞိဟ်မွဲမွဲ မရေင်တၠုင်ဗစိုပ်ကဵု ဒၞာဲဇကုလေဝ် မၞုံကီုရ၊၊ ပေါမ်တအ်ဂှ် ဒှ်အရာ မဒးတတ်ၜက် သွက်ဂွံတန်တဴဂွံရ၊၊ ပ္ဍဲပေါမ်ဗီုဏအ်ဂှ် ဒှ်ပေါမ်မဒက်ပတန် နကဵု သင်္ကေတလက်သန်နာနာသာ်ရ၊၊ လၟေင်ဘဝမၞိဟ်မွဲ ဒးတတ်ၜက် နကဵုအခက်အခုဲအန္တရာယ်နာနာသာ်၊ ကောန်သၟိင်ဂှ် နွံအစောမ်စရာဲတၟေင် သွက်ဂွံတတ်ၜက်အာ ပရေင်တဝ်စၞေဟ်တအ်ဂှ်၊၊ ပရေင်တဝ်စၞေဟ်တအ်ဂှ် ၜိုန်ရ မဟီုလဝ် နကဵုရုပ်ဝတ္ထုမွဲမွဲကီုလေဝ် ရုပ်ဝတ္ထုတအ်ဂှ် ဒှ်လက်သန် သွက်ဘဝမၞိဟ် မဂွံစိုပ် ဌာနကဆံင်မွဲမွဲ မုမဒးတတ်ၜက်အာရ၊၊ မဗမံက်ထ္ၜး နကဵုဥပစာလင်္ကာ နူဘဝကောန်ၚာ် ညံင်ဂွံစိုပ် ဘဝမၞိဟ်ဇၞော်၊ နူဘဝမုဟွံတီ ဒှ်အာဘဝဝုတ်ဗၠာဲ မပ္တံမြဴသာ်ဝွံ ဒှ်တမ်ရ၊၊
'''လဒက်ပတန်ပေါမ်'''<br>
ဗီုဒက်ပတန်ပေါမ်တအ်ဂှ် ညံင်မဟီုလဝ် ဗွဲလတူတေအ်ရ၊၊ မနွံကဵု ကဆံင်ပိကဆံင်၊ (သ္ၚိ၊ မ္ၚး၊ သ္ၚိ)၊၊ မၞုံပ္ဍဲသ္ၚိ အန္တရာယ် မံက်ဂတဝ်ကၠုင်၊ ဒးတိတ် သွက်ဂွံတဝ်စၞေဟ် ကုအန္တရာယ်၊ စိုပ်ကၞောတ် ကလိဂွံဇမၞး ဒှ်မၞိဟ်တၠအစောန် ကလိဂွံသ္ၚိတၟိ ဗွဲတၟေင် ဂွံစိုပ်ဍုင် ဂွံပိုင်နန်၊၊ ပ္ဍဲအခန်ဒုတိယ မၞုံမ္ၚးဂှ် ပရေင်တဝ်စၞေဟ်၊ မၞံကဵုဣဓိကြဳဇှ် မၜက်လောန် နူသဘာဝတအ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ရ၊၊ ကလိဂွံဇမၞးတုဲ ကလေင်စဴကၠုင် နကဵုမမိပ်သၠောင်၊၊ အန္တရာယ်တအ် ပရေင်တဝ်စၞေဟ်တအ်ဂှ် ဒှ်အရာမပစုက် ကုအစောမ်စရာဲ မၞိဟ်တၠအစောန်ဂှ်ရ၊၊ လဆောဝ်မ္ဂး မၞိဟ်တၠအစောန်ဂှ် ပါ်ကရေက်တၞဟ်ခြာ နူညး ပ္ဍဲပွဳပွူညးတေအ်၊၊ ဥပမာ ပၞောဝ်ကဵုကောန်ဂမၠိုင် ကောန်ဍောတ်အိုတ်ဂှ်၊ မၞိဟ်ပ္ဍဲမွဲကွာန်ဂှ် ဒှ်မၞိဟ် မဒိုဟ်ဓီုအိုတ်၊ ဒှ်မၞိဟ် မဒိုက်ဝါတ်အိုတ်၊၊ ပရေင်ဟွံတုပ်တအ် တၞဟ်နမဂွံမံက်ကၠးဂၠိုင်တုဲ ဥပမာ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ပလံင်ဏာ ကောညးတေအ်ကၠာ၊ ဆဂး ဟွံအံင်ဇၞး၊၊ ဒဒှ်ရ မိက်ဂွံဟီု မၞိဟ်တၠအစောန်ဂှ် ညးတေအ် ဒှ်မၞိဟ်ဓမ္မတာဟွံသေင် တၟေင်နူညးတၞဟ် တၟေင်နူကောဒေအ်ဇကုရ၊၊ ပ္ဍဲကဆံင်နိဂီုဂှ်တှေ် ဗွဲမဂၠိုင် ဍန်ဂၠေအ်ကွေဟ်ရ၊၊ "ဨကရာဇ် ပအပ်ကဵု ကောန်ဝုတ်ဨကရာဇ် ကုမင်ဗၠာဲဂှ်တုဲ ညးၜါဂှ် ဂွံတန်တဴအာ ဗွဲမမိပ်သၠောင်ရ၊၊"
ဗီုကိုန်ဂစိုတ် ပ္ဍဲပေါမ်ဂှ်လေဝ် နွံဗွဲမဂၠိုင်ရ၊၊ ဥပမာ ပေါမ်ဂှ် စကဵု "တေကၠာကၠာတေအ်ဏအ် "၊၊ ဗွဲမဂၠိုင် မရနုက်ကဵု ပိဝါဂှ် ဂွံဆဵုဂၠိုင်ရ၊၊ ကောန်မရနုက်ကဵုပိ၊ တိတ်တဝ်စၞေဟ် ပ္ဍဲမရနုက်ကဵုပိအလန်ဂှ် ကလိဂွံအာ ပေဲါအံင်ဇၞး၊၊ သာ်ဂှ်ဟွံသေင်၊ ကောန်ဍောတ်အိုတ်ဂှ်၊ ပ္ဍဲတဝ်စၞေဟ် အလန်လက္ကရဴအိုတ်ဂှ် မပ္တံ မြဴသာ်ဝွံ လက္ကရဴအိုတ်ဂှ် ဂွံဆဵုစဂၠိုင်ရ၊၊ တုဲပၠန် ဂၞန်မဒိုဟ်ဒၟံင် ဗီုကဵုဂၞန်ပိ၊ ဂၞန်မသုန်၊ ဂၞန်ထပှ်၊ ဂၞန်ဒစိတ်၊ ပၞောန်ဂၞန်ဒိုဟ်တအ်ဂှ် ဂၞန်ထပှ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲပေါမ်မန်ဂၠိုင်ရ၊၊ ဇၟာပ်ပ်ပေါမ်ဂှ် ဒဒှ်မဖန်ဂစာန် အလန်ကဵုအလန်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊၊ ပေါမ်ဂှ် ဟိုတ်မကၠုင်နူ အရာမလဴပူဂှ်ရ၊ ကဆမ် မဂၠိုင်ကဵုအလန်ဂှ် ဒှ်နဲကဲမလဴပူ မွဲကီုရ၊၊ သၞောဝ်ပေါမ် ကိစ္စဇၞော် နွံမွဲပၠန်ဂှ် အရာမတၞဟ်ခြာ၊ မတၞဟ်ခြာ အကြာ မဍောတ်အိုတ်၊ မဝါတ်ဒိုက်အိုတ်၊ မဒိုဟ်ဓီုအိုတ် ကဵု မဇၞော်အိုတ်၊ မသိုက်လောဲအိုတ်၊ မသကေက်သကာအိုတ်၊၊ အရာတၞဟ်ခြာဏအ်ဂှ် ဒှ်အရာသွက်ဂွံပေါမ် မဂွံပြိုင်ပကာန် သွက်ဂွံဂၠာဲသွဟ်ရ၊၊
ပ္ဍဲပေါမ် နွံမွဲပၠန်ဂှ် သင်္ကေတ ကေုာံ ဥပစာလင်္ကာဂမၠိုင်ရ၊၊ ဥပမာ လျးပၟတ်မ္ဂး မဒှ်သင်္ကေတ ဒြဟတ်၊ ဓဝ်ဆာန်၊၊ ဂြိုပ်ဒဵု မဒှ်သင်္ကေတ မထုဲထံင် မဟွံတီကေတ် တမ်ကၞောတ်၊၊ ကမၠိုင်မ္ဂး ဒှ်သင်္ကေတ ဒဒှ်ရ မသၠံက်နက်၊ ဂၠုဓီု ဂၠံင်ဍာန်ကၠက် ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်မွဲ၊၊ ထဝ်မ္ဂး ဒှ်သင်္ကေတ မမိပ်မြဟ်၊ ညာဏ်ပညာ ကေုာံ ဓဝ်ဆာန်တအ်ရ၊၊ ဆဂး သင်္ကေတ မွဲဂကူကဵုမွဲဂကူ ဟွံတုပ်ရေင်သကအ်ဂှ် ဒးစွံသတိရ၊၊
| |||