ဓမ္မသကူလ်
ဓမ္မသကူလ် (အၚ်္ဂလိက်: Dhamma School) လဆောဝ်ကော် ဘာယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဟွံသေင်မ္ဂး ဘာဓမ္မသကူလ် ဂှ် ဒှ်ဘာ မသက္ကုၚုဟ်မး မဗ္တောန် ပရေင်ဗုဒ္ဓဘာသာ သွက်ကောန်ၚာ် သၟဝ်အာယုက် ၁၈ သၞာံ ပ္ဍဲဘာလကျာ် ဟွံသေင်မ္ဂး ပ္ဍဲကဵု ဘာဗတောန်အလဵုအသဳ ပ္ဍဲဇၟာပ်တ္ၚဲအဒိုက်ရ။ တင်ရန်တၟအ် ဘာဓမ္မသကူလ်ဂှ် သွက်ကောန်ၚာ် သၟတ်တအ် ဂွံတီကၠိုဟ် ပရူဗုဒ္ဓ ပရေင်ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ တီကၠိုဟ် ဗုဒ္ဓဘာသာတုဲ သွက်ဂွံ ဒက်ပ္တန် ဂကောံမၞိဟ် မနွံကဵု ဒ္ဂေတ်ပွ မၜိုဟ်လလံ။ ဓမ္မသကူလ်တအ်ဂှ် နွံသၟဝ် ပကင်ရင် ဖံင်ဒေရှေန် ဓမ္မသကူလ်ရ။ တမ်မူလ လညာတ် မပံက်ဘာဓမ္မသကူလ်ဝွံ ကၠုင်နူဍုင်သိရဳလင်္ကာတုဲ လၟုဟ်မ္ဂး ပ္ဍဲဍုင်မန်ဗၟာလေဝ် ဒက်ပတန်ကၠုင် ဖံင်ဒေရှေန်ဓမ္မသကူလ်တုဲ ပံက်ဗတောန်ဒၟံင် နကဵုဘာသာဗၟာ ကေုာံ ဘာသာမန်ကီုရ။
| ဓမ္မသကူလ်မန် | |
|---|---|
 | |
| တင်ဂၞင်ဂမၠိုင် | |
| ဂကူ | ပရေင်သာသနာ |
| မဆက်စပ် ကုသာသနာ | ဗုဒ္ဓဘာသာ |
ဝင်
ပလေဝ်ဒါန်ဍုင်သိရဳလင်္ကာ
ပလေဝ်ဒါန်ဝင်ဘာဓမ္မသကူလ်ဝွံ ဆက်စပ်ဒၟံင် ကုဝင်ဂကောံမၞိဟ် ဗုဒ္ဓဘာသာ ပ္ဍဲခေတ်လက္ကရဴ ပ္ဍဲဍုင်သဳရိလင်္ကာရ။ ဍုင်သဳရိလင်္ကာဂှ် လုကဴ ပွိုင်(၅၀၀) သၞာံ ဒးဒုင် အုပ်ဓုပ် ဓလီုဖ္ဍိုက်ကၠုင်ကဵု ဂကူဖဝ်တူကဳ၊ ဒါတ်ချ်၊ အေင်ဂလိက် ဗြိတိရှ်တအ် ဗွဲလၟေင်င်တုဲ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဍုင်သိင်ဃဵုဂှ် ဟုတ်ယုတ်စှ်ေကၠုင်ရ။ ပ္ဍဲအခိင် သၟိင်ကောန်ဍုင်ပလိုတ်တအ် မအုပ်ဓုပ်ဒၟံင်ဂှ် အ္စာခရေတ် ညးမပတန်သာသနာတအ် ပံင်တောဲ ကုအလဵုအသဳခရေတ်တအ်ဂှ်တုဲ ဇၞော်မောဝ်ကၠုင် သာသနာခရေတ်ရ။ သွက်ဂွံ တံင်ဂြဲ စိုတ်ဓာတ်ကောန်ဗုဒ္ဓဘာသာဂမၠိုင် လိက်ကၞပ်လိက်သ္ကုတ်နာနာ မချူလဝ် နကဵုဘာသာသိင်ဃဵုဂှ် ညးတအ်တြးကဵုဒါန်ရ။ ကောန်ၚာ် ဗုဒ္ဓဘာသာဂမၠိုင်တအ်ဂှ် နကဵုနဲကဲ ပရေင်ပညာ ဘာတန်ဂှ် တံင်ဂြဲပၠုပ် ပ္ဍဲဘာသာခရေတ်၊ ကောန်ဍုင်ကွာန်တအ်ဂှ် ဒးဒုင် ဍန်ကဵုကမၠောန်ဂယိုင်လမျီု အလဵုအသဳရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဒှ်ကောန်ဗုဒ္ဓဘာသာမ္ဂး ဟွံကလိဂွံ ကဆံင်၊ ဟွံကလိဂွံ ကမၠောန်ခိုဟ်ဟ်ရ။ ဟိုတ်နူ ဇြဟတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဍိုန်စှ်ေတုဲ လၟိဟ်ခမဳသင်တအ်လေဝ် အောန်စှ်ေကၠုင်သိုက်က်၊ ဘုတ်ဘာကၟာလ္ၚဵုဂမၠိုင် ဒှ်အာ ဘာခရေတ် မပတုဲဝတ် ရးဒုဟ်၊ ဘာလ္ၚဵုတအ်ဂှ် ဒှ်အာဘာတန် အလဵုအသဳအိုတ်ရ။ (အခိင်လၟုဟ်လေဝ် ပ္ဍဲဍုင်သဳရိလင်္ကာဂှ် ဘာလကျာ် ဗၞတ် (၄၀၀၀) မ ဟွံမဲတဴကဵု ညးအုပ်ဓုပ်ခိုင်င်ကၠိုက်က်တုဲ ဘာလကျာ် လ္ၚဵုတအ်ဂှ် လိင်ပံက်လဝ် နဒဒှ် ဘာဗ္တောန်လိက်ဂှ် ဂွံမိင် ဂွံဆဵုကေတ်ရ)[၁]။
အ္စာခရေတ်တအ် အာက္ဍိုပ်၊ ပံက်ဗဒှ် ဘာတန် (ဘာစေတနာ) ဟွံဒးကဵုၚုဟ်ဘာတုဲ ကောန်သၟတ်အနာဂတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ညးမတဟင်တဴ ပညာတအ်ဂှ် ဂၠောဲတိုန်ဗက်အာ ဂြုဂြုအိုတ်ရ။ ဟိုတ်နူ မကလိဂွံ အထံက်အပင် ကွတ်ပညာနာနာသာ်ကီု ဟိုတ်နူ မဒးဒုင်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက်လဝ် နကဵုပရေင်ပိုန်ဒြပ်တအ်ဂှ်ကီု ကောန်ဗုဒ္ဓဘာသာဂမၠိုင် စိုတ်လၟောဝ်အာကဵု ဘာသာခရေတ်၊ ဒှ်အာခရေတ် ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠင်အိုတ်ရ[၁]။
ပ္ဍဲသၞာံခရေတ် (၁၈၈၀) ဂှ် အလုံမွဲတကအ်သိင်္ဃိုရ်ဂှ် ဘာဗ္တောန်လိက် ဗုဒ္ဓဘာသာ နွံဆပိမ နကဵုလၟိဟ်ကွးဘာ (၂၅၀) တၠဓဝ်ဟေင်။ ဘာၜါပိမဝွံ နိဿဲကဵုဘာ ခမဳသင်ပါန်ဒုရ (Pandura) ကေုာံ ဒိုဝ်ဒါန်ဒုဝ (Dodanduwa) တအ်တုဲ ချဳဒရာင် ပံက်ဗ္တောန်ဒၟံင်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ်ဟေင် ဘာဗ္တောန်လိက်ခရေတ် နွံလၟိဟ် (၈၀၅) မ၊ ကေုာံ လၟိဟ်ကွးဘာ ဒ္စာံဠက် (၈၀၀၀၀)ရ။ ဘာဗ္တောန်လိက် ဗုဒ္ဓဘာသာဂှ် ယဝ်ဒးၜတ်ကၞာတ် ကုဘာဗ္တောန်လိက်ခရေတ်တအ်မ္ဂး တၞဟ်ခြာဒၟံင် ကွေဟ်ဟ်ရ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာလ္ၚဵုဂမၠိုင် ဗီုအ္စာခရေတ်တအ် ဗျုတ်ဗ္ဒေက်မံင် ဗုဒ္ဓဘာသာဂှ် အေင်ဒုင် ဟွံမာန်တုဲ ဗၞတ် (၅) ဝါ ဒှ်ပေဲါပြိုင်ဝါဒကဵု ဘာသာခရေတ်တအ်ရ။ ပၞောဝ်ဂှ် ပေဲါပြိုင်ဝါဒပဏာဒုရ သ္ပကမ္မကထကဵု ကျာ်ဇၞော်အ္စာဂုဏနန္ဒ (Migettuwatte Gunananda Thera) ပ္ဍဲခရေတ် ၁၈၇၃ ဂှ် ဂွံအံင်ဇၞးအာ ဘာသာခရေတ်တအ်တုဲ ဒယှ်တှ်အာ စဵုကဵု ဍုင်ပလိုတ်တအ်ရ။ အခိင်ဂှ် နူကဵုဍုင်အမေရိကာန်တေအ် ညးမဒှ် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဒယှ် အ္စာဟေန်နရဳသတဳလ်အဝ်ကတ် (Colonel Henry Steel Olcott) ကလိဂွံ ဗှ်ကေတ်လိက် ပရူမပြိုင်ဝါဒဂှ်တုဲ စိုတ်လုပ်စအာကဵု ဗုဒ္ဓဘာသာတုဲ စိုပ်ကၠုင်ဍုင်သဳရိလင်္ကာရ။ ပ္ဍဲခရေတ် (၁၈၈၀) ဂှ် အ္စာအဝ်လ်ကတ်ဂှ် ဒုင်ဂိုင်ကေတ် သရဏဂုဏ်ပိ ကေုာံ သဳမသုန် ဇရေင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာဓမ္မရာမထေရ (Akminmana Dhamma -rama Thera) တုဲ ဒှ်အာ ဗုဒ္ဓဘာသာ ပ္ဍဲဘာတိုက်လိက်ဝိဇယာနန္ဒရ[၂]။
ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ကေုာံ အ္စာအဝ်လ်ကတ်ဝွံ က္ဍိုက်က္ဍိုပ်တုဲ ဗုဒ္ဓဘာသာ မသံင်ဗြံင်ဒၟံင်ဂှ် က္လေင်လဟဵုပ္တိန်ပၠန်၊ သွက်ဂွံဆေဝ်ဒဝ် နူဘဲအန္တရာယ် ခရေတ်တအ်တုဲ အ္စာအဝ်လ်ကတ် ပံက်ပ္တန် ဘာယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ ကော်ခဴစ ဘာဓမ္မသကူလ် (ညးလ္ၚဵုကော်ခဴစ ဘာတ္ၚဲအဒိုတ် Sunday School) အလန်ကိုပ်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲဘာဝိဇယာနန္ဒ ဒေသဂဝ်လ် (Galle) တေအ်ရ။ တင်ရန်တၟအ် ညးတအ်ဂှ် သွက်ဂွံပံက်မတ်ကဵု သၟတ်ဗုဒ္ဓဘာသာတအ်ကီု၊ သွက်ဂွံသၠုင်ပတိုန် ကဆံင်ဒ္ဂေတ်စရိုတ်ကီု၊ သွက်ဂွံယးတၟးအာ ပ္ဍဲဓရ်သဇိုင်ဗုဒ္ဓဘာသာတုဲ ညးမွဲကဵုညးမွဲ ဂွံကၠောအ်ဍ ရေင်သကအ်ကီု မပ္တံ မြဴသာ်ဝွံရ။ အလဵု အ္စာအဝ်လ်ကတ်လေဝ် ကၠောန်ခၞံကေတ်ကွဳ (ဂၠဴ)မွဲတုဲ လုကဴ (၈) ဂိတု သီုစိုတ် သီုစရိုတ် ဟီုတွဟ် ပရေင်စန်ဒက် ဗုဒ္ဓဘာသာ အလုံမွဲ တကအ်ရ။ ဟိုတ်နူ ဍာ်ဓတ် အ္စာအဝ်လ်ကတ်တုဲ လက္ကရဴဏအ် ဘာခဝ်ဠိဂျ် (Collage) (၁၅) မၞုံ ပဓာန်ဍေဟ် အာနန္ဒခဝ်ဠိဂျ်၊ ဘာဗ္တောန်လိက်ဗုဒ္ဓဘာသာ (၄၅၀) မ မံက်ဂတဝ်ကၠုင်ရ။ ဒၟာနူ အစောန်စရာဲ အ္စာအဝ်လ်ကတ်တုဲ စရာဲဗုဒ္ဓဘာသာဂမၠိုင် မပ္တံကဵု ပသာ်ပေင်ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲကၟာတ်ရုင်အလဵုအသဳ၊ ခၞံဗဒှ် ဇၞောဝ်အလာံသာသနာ သွက်အလုံကောန်ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ကလိဂွံအခေါင်စရင်သ္ၚိကၟိန် သွက်ကောန်ဗုဒ္ဓဘာသာရ (ဗွဲကိုပ်ကၠာတေအ်ဂှ် ဒးစုတ်ဒၟံင် စရင်သ္ၚိကၟိန်ပ္ဍဲဘာခရေတ်)[၂]။
ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာတအ်ဂှ် ကလိဂွံအခေါင်ဗၠးဗၠးၜးၜး (ကိုပ်ကၠာတေအ်တုန် အခိုက်ကၞာ ကောန်ညးသိင်ဃဵုတအ် တက်ဓဗိုန် ဗဂိုဟ်တလောတ် ပ္ဍဲသဘင်ကၞာ ဗုဒ္ဓဘာသာဂှ် ဒးဒုင်ဆေဝ်ဒဝ်ကၠုင်လဝ်)တအ် မံက်ဂတဝ်ကၠုင်အိုတ်ရ။ သ္ပတမ် နူဂှ်တုဲ လျးဗုဒ္ဓဘာသာ ကလေင်ယးတၟးကၠုင် မွဲဝါပၠန် ပ္ဍဲတကအ်သိင်္ဃိုရ်ရ။
ပ္ဍဲဍုင်သဳရိလင်္ကာဂှ် အာယုက်ဘာဓမ္မသကူလ်ဂှ် (၁၀၀) သၞာံပြင်ကၠုင်တုဲ အခိင်လၟုဟ်မ္ဂး ခိုင်ဗိုန်တဴကွေဟ်ကွေဟ် ဟီုမာန်ရ။ ဘာဓမ္မသကူလ်ဝွံ နွံတဴ (၁၂) တန် (တုပ်ကဵု ဘာတန်အလဵုအသဳ)တုဲ ကောန်ၚာ် နူအာယုက် (၅) သၞာံ ပအပ်ဘာမာန်အိုတ်ရ။ ဘာဓမ္မသကူလ်ဂှ် ပံက်ဗ္တောန်ဒၟံင် နကဵုဘာသာအေင်ဂလိက် ကေုာံ ဘာသာသဳဟဠိ (သိင်္ဃိုရ်) ၜါဘာသာတုဲ ဘာသာဒးဂၞပ်ဂှ် ရုဲစှ်တိုန်ကေတ်ရ။ တၞဟ်နဖဵု မဂွံစဳကၠးအာ ပ္ဍဲရတ်ပိပြကာတုဲ ဌာန်ဗ္တောန်လိက်တအ်ဂှ် ဗွဲမဂၠိုင် ပံက်လဝ် ပ္ဍဲဘာလကျာ်အိုတ်ရ။ အ္စာဘာတအ်ဂှ် ကလိဂွံသြန်ထံက်ပင် နူဌာန် နွံတာလျိုင်တေအ်တုဲ ဗွဲမဗဗွဲကဵု အာယုက်ဗ္တောန်လိက် ညးတအ် ကလိဂွံ တဆိပ်ကြာအိုတ်ရ[၃]။
ကွးဘာဓမ္မသကူလ်ဂမၠိုင် ဒးဗိုက်ကယျိုင်ကယျဝ်ဗုဗုဖအိုတ်တုဲ စိုပ်ဘာမ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာဒဂိုန်သဳ၊ လ္ၚောဝ်ကျာ်တုဲဒှ်အိုတ်ဟေင် ဒၞာဲညးကဵုညး ဗ္တောန်တဴလိက်မာန်အိုတ်ရ။ ပရူပရာ ညးတအ်ဗ္တောန်ဂမၠိုင် ဗုဒ္ဓဝင် ဇာတ် (၅၅၀) ဝတ္ထုဓမ္မပဒ၊ ဒ္ဂေတ်ဝတ် မကံက်နုက်နုင်နူ သုတ်နာနာ မွဲဟာန်ကေုာံ ကဗျလင်္ကာဍေဟ် ဘာသာသဳရိလင်္ကာတအ် ဗွဲမဗဗွဲကဵုတန် တၞီလုပ်လၟိဟ်အိုတ်ရ။ ပွမပကတ်ပကေင်ကဵု ကွးဘာတအ် ဒးလဴထ္ၜး ပုံအာဂီု သုတ်ဇာတ် ဂတမုက်ပုရိသာတ်တအ်ကီု ပွမဒတဲကဝါ် ကောန်ၚာ်တအ် ပ္ဍဲဌာန်နာနာမပ္တံကဵုတိုက်ထ္ၜးပျး အရှာံဘုတ်ဘာ မၞုံဝင်တြေံတြဟ် ဘာတက္ကသိုလ်နာနာတအ်ကီုဂှ် ဒှ်အရာ မထေက်ကဵုဒးကေတ်ခန်လ္ၚတ်ရ။ တဆိပ်ကြာ နူဘာဓမ္မသကူလ်တအ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံင် အထံက်အပင် ပ္ဍဲဌာနကမၠောန် အလဵုအသဳတအ်ကီုတုဲ တံင်ဂွံဒှ်ဇြဟတ်ဓရိုဟ်ကဵု ကောန်ကွးဘာတအ်အိုတ်ရ။ အခိင်လၟုဟ်မ္ဂး မဟာထေရ် အ္စာချူလိက် သ္ကိုပ်ပၞာန် မဒယှ်တှ်ဂမၠိုင် ဂွံစာ်စ္ဍးအာနူကဵု ဘာဓမ္မသကူလ်ဏအ်ဂှ် အောန်တဴကွေဟ်ဟ်ရ။ ဟီုမွဲနဲပၠန်မ္ဂး စရာဲပညာဍုင်ညးတအ် ဂွံရာင်ဆာဲဂှ် ကဏ္ဍဓမ္မသကူလ်ဝွံလေဝ် ဒှ်အထံက်မင်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ကီုရ။ ဘာဓမ္မသကူလ်ဂှ် ကိုပ်ကၠာတေအ် ဂကောံသၟတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ (Young Men's Buddhist Association-YMBA) တအ် ယိုက်ဂၠေင်တဴတုဲ စိုပ်ခရေတ် (၁၉၇၁) ဂှ်ပံင်တောဲကဵု အလဵုအသဳတုဲ လဟဵုပတိုန်ကၠုင် စဵုကဵုလၟုဟ်ရောင်[၄]။
ဍုင်ဗၟာ
ပလေဝ်ဒါန်ညးပတန်ဗဒှ် ဓမ္မသကူလ် ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာ နူတမ်ကၠာအိုတ်ဂှ် သဳလမန် နူဘာဂြိုပ် ကွာန်ဖအံက် (ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင်) မိကေတုမာလာ၊ လကျာ်ဗၟာ ဥုကုသလသာမိ (ဍုင်ပျော်ဘွယ်)၊ ဥုဉာဏိန္ဒ (တၟအ်ဝါန်) ညးတအ်ညးပိ ကလေင်စဴနူ တကအ်သိင်္ဃိုရ်တုဲ စချဳဓရာင် သွက်ဂွံပံက်ဓမ္မသကူလ်ရ။ တုဲဂှ် ညးတအ် ကော်ဘိက် ကောံဓရီု ခမဳသင်တၠပညာ၊ ခရှ်တၠပညာတုဲ ပ္ဍဲဘာကၠဗိက် (မြိတ်ကျားကျောင်း) ပွိုင်ဍုင်ဒဂုင်၊ ရးလ္ဂုင်တုဲ ဒက်ပတန်လဝ် ဂကောံမွဲ မၞုံယၟု "ဓမ္မသကူလ် ဖံင်ဒေရှေန် (Dhamma School Foundation)" ပ္ဍဲကဵု ၁၄ မာတ် ၂၀၁၂ ရ။ ဥက္ကဌ သံဃမဟာနာယက ကၟိန်ဍုင် ဒံက်တာဘဒ္ဒန္တကုမာရဂှ် ဒှ်နာယကဇၞော်၊ ကျာ်ဇၞော်အစာသာသနဝရ ဘာတိုက်လက်ဓမ္မာစရိယ၊ ပွိုင်ဍုင်ဒဂုင်၊ ရးလ္ဂုင်ဂှ် ဒှ်ဥက္ကဌ။ ကာလကၠောန် ဓမ္မသကူလ် ပေင်မွဲသၞာံ ပ္ဍဲတက္ကသိုလ်သန္တိသုခဂှ် ခမဳမန် ဒံက်တာ နာဲဣန္ဒာလင်္ကာရ ဂွံဒုင်ရုဲစှ် နဒဒှ် ဒု-ဥက္ကဌ ကမ္မတဳကေင်ကာ (ဗဟဵု)ရ။ တၞဟ်နမဂွံပစၟတ်သမ္တီ တဆိပ်လဝ်ဂဝ် ဓမ္မသကူလ်ဖံင်ဒေရှေန်ဂှ် ညးကၠောန်သဘင်ပကာန်ဂှ် တဆိပ်ဒံက်တာနာဲဣန္ဒာလင်္ကာရ မဓဇက်လဝ် မနွံဗီုပြင် ပ္ဍဲဂွေင်ခဍမ်မ် မချူလဝ် "Dhamma School Foundation, M.E: 1373 A.D 2012 လဒေါဝ်ဂှ် တၞးဇြဲ မကေက်တိုန် လပါ်လတူ၊ လတူတၞးဇြဲဂှ် နွံတဆိပ်ဓမ္မစက်မွဲ၊ သၟဝ်မဒုင်လဝ် ကွေင်ဂှ် ချူလဝ် နကဵုဘာသာဗၟာ "ဓမ္မစကူးလ်ဖောင်ဒေးရှင်း" ဂှ် ဂွံဒုင်ရုဲစှ် နဒဒှ် တဆိပ်ဓမ္မသကူလ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာရ။ [၅]
ဓမ္မသကူလ်ဖံင်ဒေရှေန်ဂှ် ဒှ်ဂကောံ ဗၟံက်ပတိုန် ဘာဓမ္မသကူလ် ကေုာံ လိက်ဗွဟ်ခန်ဗတောန်ဗုဒ္ဓဘာသာရ။ ကိုပ်ကၠာနူ ဘာဓမ္မသကူလ် ဟွံမံက်တိုန်ဏီဂှ် ချူခၞံလိက်ဗွဟ် ဗွဲကိုပ်ကၠာရ။ ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာဂှ် သတ္တာဟပံက်ဘာ နွံ ၄၀ တ္ၚဲတုဲ၊ ပ္ဍဲလိက်ဗွဟ်မွဲမွဲကၞပ်လဝ် ချူဆန်လဝ် ခန်ဗတောန် ဗုဒ္ဓဘာသာ ၄၀ ခန်ကီုရ။ ခန်ဗတောန်တအ်ဂှ် စပ်ကဵု ဗုဒ္ဓဝင်၊ ပရူဒါန၊ ပရူမင်သဳ၊ ပရူမသၠုင်ပတိုန် စိုတ်စရိုတ်ကောန်ဍုင်ကွာန်တအ် နူတန်ပထမ စဵုကဵုစိုပ် တန်ဒွါဒသမ ရ။ ဇၟာပ်ဇၟာပ်တန်ဂှ် လိက်ဗွဟ် သွက်ကွးဘာမွဲကၞပ်၊ လိက်သကအ်တဲ အစာမွဲကၞပ် မြဴသာ်ဝွံ ဖန်လဝ်ရ။ တုဲပၠန် ဖန်ဗဒှ်ပံက်လဝ် သီုတန်ဗတောန်အစာကီုရ။ ဇၟာပ်မၞိဟ် မနွံအာယုက် အကြာ ၂၀ ကဵု ၆၀ ဍိုန်အိုတ် အံင် ၉ တန်မ္ဂး လုပ်တိုန် တန်ပအစာ ဓမ္မသကူလ်ဂွံရ။ [၆]ဘာဓမ္မသကူလ် ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာဂှ် ဇၞော်မောဝ်တိုန် ပြဟ်ဗွဲမလောန်ရ။ အတိုင်စရင်မ္ဂး သၞာံ ၂၀၁၃ အိုတ်ဂှ် ဘာမဗတောန်ဒၟံင် ဓမ္မသကူလ် အလုံဍုင်ဗၟာ ဒှ်အာ ၄၄၀ မ၊ အစာမဗတောန်ဒၟံင် သီုဖအိုတ် ဒှ်အာ ၁၃၂၀ တၠရ။[၇]
ဓမ္မသကူလ် ဘာသာမန်
ပလေဝ်ဒါန်နူကဵု "ဓမ္မသကူလ် ဖံင်ဒေရှေန်" ဂှ် လိက်တန်ဗတောန်တအ်ဂှ် ညးကဵုလဝ်အခေါင်ကၠာဲစၠောအ် နကဵုဘာသာနာနာမာန်တုဲ နကဵု ဘာသာကောန်ဍုင်အရင်ဂမၠိုင် ပံက်ဗတောန် ဂွံကီုရ။ သွက်ဓမ္မသကူလ်မန်ဂှ် ဒုင်သဇိုင် ကုဒံက်တာနာဲဣန္ဒာလင်္ကာရ တုဲ ကၠာဲစၠောအ် လိက်တန်ဗတောန်ဂမၠိုင်ကီု၊ ပံက်တန်ဗတောန်အစာဂမၠိုင်ကီု ဒက်ပတန်လဝ် ဂကောံဓမ္မသကူလ်မန် နကဵု တင်ရန်တၟအ် ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ။
- ဘာဓမ္မသကူလ်မန် မဗတောန်ကဵု လိက်ဗွဟ်မန် ဇၟာပ်ပ်တန်ဂှ် ညံင်ဂွံပံက် ပ္ဍဲဘာလကျာ်မန်မာန်တုဲ ကောန်ၚာ်သၟတ်မန်တအ် ညံင်ဂွံလုပ်ဗတောန် ဓရ်ဗုဒ္ဓဘာသာမန် နူသဇိုင်ကီု။
- စဳကၠးဆိုက်ဗဒက် ဓရ်ဗုဒ္ဓဘာသာမန်တုဲ ညံင်ဂွံဒက်ပ္တန် ဂကောံဂကူမန် မနွံကဵု စိုတ်ဓါတ် ဆာန်ဂကူ ဘာသာ သာသနာကီု။
- နူကဆံင် ဒှ်ကၠုင်မံင် ဗုဒ္ဓဘာသာ အတိုင်အခိုက်ကၞာမိမၜါဂှ် ပြံင်လှာဲထောအ်တုဲ ညံင်ဂွံဒှ် ဗုဒ္ဓဘာသာမန် အတိုင်ဒၠောအ်ဗတောန်ကျာ်အ္စာကီု။
- လကျာ် ကဵု ဒကာ တံင်တဲညဳသာတုဲ ညံင်ဂွံဆက်ကၠောန်အာ ပရေင်ဂကူ ဘာသာ သာသနာမန်ကီုရောင်။[၈]
နိဿဲ
ပလေဝ်ဒါန်- ↑ ၁.၀ ၁.၁ ဂကောံသင်မန် ကတ်ပညာ သဳရိလင်္ကာ (၂၀၁၇)၊ လိက်ကၞပ်ရတုသြန်,၈၁
- ↑ ၂.၀ ၂.၁ ဂကောံသင်မန်ကတ်ပညာသိရဳလင်္ကာ (၂၀၁၇)၊ လိက်ကၞပ်ရတုသြန်,၈၂
- ↑ ဂကောံသင်မန်ကတ်ပညာသိရဳလင်္ကာ (၂၀၁၇)၊ လိက်ကၞပ်ရတုသြန်,၈၁၊၈၂
- ↑ ဂကောံသင်မန်ကတ်ပညာသဳရိလင်္ကာ (၂၀၁၇)၊ လိက်ကၞပ်ရတုသြန်,၈၃
- ↑ ဒံက်တာ နာဲဣန္ဒာလင်္ကာရ (၂၀၁၄). ဆက်မိတ် ဓမ္မသကူလ်မန်, ၅၊ ၂၂။
- ↑ ဒံက်တာ နာဲဣန္ဒာလင်္ကာရ. ဆက်မိတ် ဓမ္မသကူလ်မန်, ၈၊ ၂၉။
- ↑ ဓမ္မစကူးလ်ဖောင်ဒေးရှင် (၂၀၁၄). ဗုဒ္ဓဘာသာသင်ခန်းစာ၊ ပထမတန်း၊ ဆရာလမ်းညွန်, ၇။
- ↑ ဒံက်တာ နာဲဣန္ဒာလင်္ကာရ. ဆက်မိတ် ဓမ္မသကူလ်မန်, ၇။