ဝဳကဳပဳဒဳယာ

ပၞာန်သီအဝဵု ဍုင်ဗၟာ ၂၀၂၁

ပၞာန်သီအဝဵု ဍုင်ဗၟာ ၂၀၂၁ (အၚ်္ဂလိက်: 2021 Myanmar coup d'état) ဂှ် စကတဵုဒှ် ပ္ဍဲဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁ ပ္ဍဲအခိင်ဂယး ကြဴနူ ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ၊ သမ္မတဝေန်မျေအ် ကေုာံ ကောန်ဂကောံဗော်အေန်အေဝ်ဒဳဗွဲမဂၠိုင် ဒးဒုင်ရပ်ကြိုင် နကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာ။[၂][၃]တုဲဂှ် နကဵု ဒပ်ပၞာန် လလောင်တြး အကာဲအရာတၟေင် ပွိုင်မွဲသၞာံတုဲ အဝဵုဍုင်ဂှ် ပအပ်ကဵု သကိုပ်ဗိုလ်ဇမၞော် မင်းအောင်လှိုင်။[၄][၅][၆]ပရေင်မသီအဝဵုဍုင်ဂှ် ကတဵုဒှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲကိုပ်ကၠာ ဟွံဂွံစပံက်ပါလဳမာန်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ၊ နကဵု အမာတ်မဂွံဒုင်ရုဲစှ် နူကဵု သဘင်မာဲ ၂၀၂၀ မကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲနဝ်ဝေမ်ပါ၊ နကဵု ဟိုတ်သဘင်မာဲဂှ် မဟွံမဲ ကုပရေင်ဗဗွဲဓဝ်ရ။[၇][၈][၉]သမ္မတ ဥူဝေန်မျေအ် ကေုာံ ညးမကဵုကသပ်ဍုင် ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ မဒးဒုင်ကြိုင်၊ ပါဲနူဂှ်တုဲ ဝန်ဇၞော်ဂမၠိုင်လေဝ် ဒးဒုင်ပ္တိတ်ထောအ် နူကဵု တာလျိုင်ကီုရ။[၁၀][၁၁] ကြဴနူ မသီအဝဵုတုဲ ခြာဟွံလအ်ဂှ် ဒပ်ပၞာန်စောဲဂဗုတ် လတူဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ ဒဒှ်ရ မရာန်ပၠုပ် စက်ရမ္သာင် walkie talkies ဟွံစှ်ေကဵု ဗဗွဲသၞောဝ်။[၁၂][၁၃]

ပၞာန်သီအဝဵု ဍုင်ဗၟာ ၂၀၂၁
2021 Myanmar coup d'état
Part of ပြသၞာ ပရေင်ဍုင်ကွာန် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင်ဗၟာ

ညးမကဵုကသပ်ဍုင် (တြေံ)အံင်သာန်သုကျဳ (ပါဲ)၊ ကေုာံ သကိုပ်သီအဝဵုဍုင် မင်းအောင်လှိုင် (ပုင်)
Date၁ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁
Location
ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ
Result

ပၞာန်သီအဝဵု နကဵုယၟု အကာဲအရာကာတၟေင် အံင်ဇၞး

  • အဝဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ အိုတ် ပ္ဍဲမသုန်သၞာံ
  • အံင်သာန်သုကျဳ ကေုာံ ဝေန်မျေအ် ဒးဒုင်ရပ် ကေုာံ ဒးဒုင်ပ္တိတ် နူတာလျိုင်
  • ဝန်ဇၞော် ၂၄ ဒးဒုင်ပ္တိတ် နူတာလျိုင်[၁]
  • စၠတ်ထဝ် ဒးဒုင်ပဒေါအ် [citation needed]
  • အကာဲအရာကာတၟေင် ပ္တိတ်လဝ် ပွိုင်မွဲသၞာံ
Belligerents
အလဵုအသဳ ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ ဒပ်ပၞာန်
Commanders and leaders
အံင်သာန်သုကျဳ
(ညးမကဵုကသပ်ကၟိန်ဍုင်)
ဝန်မျေအ်
(သမ္မတ ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ)		 မင်းအောင်လှိုင် (ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇမၞော်ဒပ်ပၞာန်)
မျေအ်ဆွေ
(ဒုတိယသမ္မတ (၁))
Casualties and losses
ချိုတ်၊ လီုလာ် ဟွံမဲ

ဝင်

ပလေဝ်ဒါန်

ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဍုင်ဗၟာဂှ် ဟွံၜိုဟ်သြိုဟ်တန်ကြန် နူစ ကလိဂွံဗၠးၜး နူဗြိတိန် သၞာံ ၁၉၄၈ တေအ်ဂှ်ရ။ အကြာသၞာံ ၁၉၅၈ ကဵု ၁၉၆၀ ဂှ် နကဵု ဥူနု ၜိုန်ရ ဇမၞးမာဲ မဂွံဒှ် အလဵုအသဳကီုလေဝ် တၞဟ်နဂွံထိင်ဒဝ် အခက်အခုဲ ပရေင်ဍုင်ကွာန်ဂးတုဲ နကဵုဒပ်ပၞာန် ဒက်ပ္တန် အလဵုအသဳပၟင်ပၟဲဍုင်။[၁၄] နကဵုဒပ်ပၞာန်ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ် သဘင်မာဲသၞာံ၁၉၆၀တုဲ ကလေင်ဒက်ပ္တန်ကဵု အလဵုအသဳညးဍုင်ကွာန်။[၁၅] နကဵုအလဵုအသဳညးဍုင်ကွာန် တိုန်ဂွံ ၜါသၞာံဟွံပေင်၊ နကဵုဒပ်ပၞာန် ကလေင်သီကေတ်ထောအ် အဝဵုဍုင် ပ္ဍဲကဵုသၞာံ ၁၉၆၂ နကဵုက္ဍိုပ်သကိုပ်ဂဥုပ်ဗိုလ်နေဝေန်တုဲ ပကင်ရင်အာဍုင် နကဵုသၞောဝ်ပၞာန် ပွိုင် ၂၆ သၞာံ။[၁၆]

ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၈ဂှ် ပရေင်ကလိုက်ကမဵု အလုံဍုင်မွဲ ကတဵုဒှ်ကၠုင်တုဲ နေဝေန် တိတ်ထောအ် နူကဵုအဝဵုဍုင်။[၁၇] ဂိတုသေပ်တေမ်ဗါ ၁၉၈၈ ဂှ် နကဵုဒပ်ပၞာန် ဒက်ပ္တန် ကံင်သဳကလေင်ပတန်ပရေင်ၜိုဟ်လလံဍုင် (State Law and Order Restoration Council - SLORC) တုဲ သီကေတ်အဝဵုဍုင်။[၁၇] ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ မဒှ်ကောန် သကိုပ်ဗိုလ်အံင်သာန် ဂှ် ဒှ်ကၠုင် မၞိဟ်မပၠတရဴ သွက်ပေါဲဗတိုက်ဒဳမဝ်ကရေသဳ။ သၞာံ ၁၉၉၀ ဒပ်ပၞာန် ကၠောန်ဗဒှ် သဘင်မာဲတုဲ ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ကလိဂွံဇမၞး၊ ဆဂး ဟွံပအပ်အဝဵု။[၁၈][၁၉][၂၀]

ဒပ်ပၞာန် ကေမ်ဇျာမ်လဝ် အဝဵုဍုင် ဂတဂှ် ပွိုင် ၂၂ သၞာံပၠန် စဵုကဵု သၞာံ ၂၀၁၁၊[၂၁] အတိုင်လၟေင်အစဳအဇန် သွက်ဒဳမဝ်ကရေသဳ နကဵုဒပ်ပၞာန် မပ္တိတ်လဝ်ဂှ်တုဲ ချူခၞံဗဒှ် သဇိုင်သၞောဝ်လဒက်ပတန်ဍုင်မွဲ တုဲဒှ်အာ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၈။ အကြာသၞာံ ၂၀၁၁ ကဵု ၂၀၁၅ ဂှ် အလဵုအသဳညးဍုင်ကွာန် နကဵုဗော်ကျဖောတ် ဂွံဒှ် အလဵုအသဳဍုင်။ နကဵုသဘင်မာဲ၂၀၁၅ ဂှ် နကဵုဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ဂွံဒှ်အလဵုအသဳ။[၂၂][၂၃]

 
လၟိဟ်မာဲ သွက်စၠတ်ထဝ်ညးဍုင်ကွာန် နူကဵုပွိုင်ဍုင်ပံင် နူကဵု သဘင်မာဲသၞာံ ၂၀၁၅ ကဵု ၂၀၂၀။ သၞာံ ၂၀၁၅ ဟိုတ်နူ ဗော်မန် ဒှ်ဒၟံင်ၜါဗော်တုဲ ဗော်မန်ၜါဂှ် ကလိဂွံမာဲ သီုဖအိုတ် ၁၁,၄၄၀၊ ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ဂှ် ကလိဂွံ ၃၂,၈၃၁၊ ဗော်ကျဖောတ် ကလိဂွံ ၂၂.၇၄၈။ သၞာံ ၂၀၂၀ ဂှ် ဟိုတ်နူ ဗော်မန်ၜါ ဒှ်အာမွဲတုဲ ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ကလိဂွံမာဲ ၂၇,၇၂၉၊ ဗော်ကျဖေတ်ဂှ် ကလိဂွံ ၂၁,၅၅၂ (ဟိုတ်နူကဵု ဗော်ညးတအ် ပါ်တိတ်အာ ပြည်ထောင်စုကောင်းကျိုးဆောင်ပါတီ တုဲ မာဲညးတအ်ပြး ဒှ်မာန်)၊ နကဵု အေန်အေဝ်ဒဳဂှ် ကလိဂွံမာဲ သီုဖအိုတ် ၆၄,၈၆၃၊ ဂၠိုင်တိုန် နူအလန်မတုဲကၠုင် ၜါဆပြင်င်။ ဟိုတ်နူကဵု ဗော်မန်ဒှ်ၜါ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၅တုဲ ကောန်မန် ဗွဲမဂၠိုင် စုတ်မာဲကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ၊ သၞာံ ၂၀၂၀ ဂှ် ဗော်မန် ဒှ်မွဲ ကောန်မန်တအ် စုတ်မာဲကဵု ဗော်မန် ဂၠိုင်တိုန်ၜါဆမ္ဂး မၞိဟ်မစုတ်မာဲကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳဂှ် ဒးအောန်စှ်ေ နူသၞာံ ၂၀၁၅။ ဆဂး ဟွံဒှ်ဗီုဂှ် ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ကလိဂွံမာဲ ဂၠိုင်တိုန်ၜါဆပၠန်ဂှ်ရ လၟိဟ်မာဲ မဒှ်သံသယျ ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ မပၠုပ်စုတ်လဝ် မမာဲအလီ ပ္ဍဲပွိုင်ဆန္ဒမာဲဏအ် အောန်အိုတ် ၜါလက်ပြင်င်ဂှ် မဟီုမာန်။ ညံင်ရဴဏအ်ကီုဂှ် ပွိုင်ဍုင်တၞဟ်တအ်လေဝ် ဂွံဆဵုဒၟံင်ကီု။ (လၟိဟ်မမာဲတအ်ဂှ် ကေတ်နူ စရင် UEC) [၂၄]
 
သွဟ်မာဲ အတိုင်ကမ္မရှေန်သဘင်မာဲ မပလဝ်ဒတန်၊ ဒၞာဲအသာ်ဗကေတ်ဂှ် မဒှ်ဒၞာဲ ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ မဂွံဇၞးလဝ်။

ပ္ဍဲကဵု ဂိတု နဝ်ဝေမ်ပါ ၈၊ ၂၀၂၀ ဂှ် အာယုက်ပါလဳမာန်ဍုင်ဗၟာ ကြပ်ပေင်မသုန်သၞာံတုဲ ကၠောန်ဗဒှ် သဘင်မာဲနာနာ။ အတိုင်ကမ္မရှေန်သဘင်မာဲ မလလောင်တြးမ္ဂး သွက်ခုင်ပါလဳမာန် သီုဖအိုတ် ၄၇၆ ခုင်ဂှ် ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ မဒှ်ဗော်သၟဝ်ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ ကလိဂွံ ၃၉၆ ခုင်၊ ဗော်မထံက်ဂလာန် ဒပ်ပၞာန် ဗော်ကျဖောတ် ကလိဂွံ ဆ ၃၃ ခုင်၊ ဗော်ဂကူသေံဇၞော် ကလိဂွံ ၁၅ ခုင်၊ ဗော်ယခေင် ၈ ခုင်၊ နကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန် ကလိဂွံ ၅ ခုင်တုဲ သၟေဟ်ဂှ် ဗော်ကောန်ဍုင်အရင်တၞဟ်တအ် ကလိဂွံညိညရ။[၂၂]သဘင်မာဲဂှ် ဟွံစှ်ေကဵုဗဗွဲဓဝ်၊ နကဵုဗော်ကျဖောတ်၊ ဒပ်ပၞာန်ကီု သီုကဵု ဗော်ကောန်ဍုင်အရင်ဂမၠိုင် မပ္တံကဵု ဗော်ညဳသၟဟ်ဂကူမန်လေဝ် ပတိုန်ထ္ၜးကဵုလဝ် ကမ္မရှေန်သဘင်မာဲ UEC၊ ကေုာံ သမ္မတဍုင်ရ။ တုဲပၠန် နကဵုဗော်တအ်ဏအ် နွံပၟိက် မိက်ဂွံလ္ၚတ်စရင်မာဲဂမၠိုင်တုဲ အာတ်မိက် စရင်မာဲဂမၠိုင်ကီုလေဝ် နကဵု ကမ္မရှေန်မာဲဂှ် ထ္ၜးဟိုတ်ကဵု အခေါင်အရာပူဂိုလ်ဂမၠိုင်တုဲ ဟွံကဵုအခေါင်ဗဵုစရင်တအ်ရ။[၂၅]

စပ်ကဵု သွဟ်မာဲ ကေုာံ မာဲဟွံဗဗွဲဓဝ်ဂှ်တုဲ နကဵုဒပ်ပၞာန် လ္ၚတ်စရင်မာဲဂမၠိုင်တုဲ ချူပ္တိတ်လိက်လလောင်တြး၊ ကၠောန်ဗဒှ်သဘင်ပသောင်ပရိုင် နူကဵု ဒဳဇြေန်ပါ ၂၃၊ ၂၀၂၀ စဵုကဵု ဇာန်နဝါရဳ ၁၆ ဂှ် ဂွံအာ သီုဖအိုတ် ၂၀ အလန်။ သဘင်ပသောင်ပရိုင် အလန်လက္ကရဴအိုတ်ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲကဵု ဇာန်နဝါရဳ ၂၆ ပ္ဍဲကဵု တိုက်ထ္ၜးပျးပၞာန်၊ နေပျဳတဝ်။ ပ္ဍဲဂှ် နကဵုဒပ်ပၞာန် အလုံမွဲကၟိန်ဍုင် ပွိုင်ဍုင်နွံ ၃၁၄ ပွိုင်ဍုင်ဂှ် စၟဳစၟတ်ရံင် စရင်မာဲ ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တုဲ ဂွံဆဵုကေတ် စရင်မာဲထပ်ဒၟံင်၊ စရင်မာဲမဖန်ကၠောန်ဗဒှ်လီဠာန်လဝ်တအ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် သီုဖအိုတ် နွံ ၇,၆၂၃,၇၂၅ တၠ။ ပါဲနူဂှ်တုဲ မၞိဟ်မွဲ မနွံကဵုစရင်မာဲ ၜါပိပွိုင်ဍုင်ဂှ်လေဝ် နွံဒၟံင်ပၠန်တုဲ သီုဖအိုတ် လၟိဟ်မာဲဟွံဗဗွဲဓဝ် နွံဒၟံင် ၈ ပြကောဋိကိုဋ်ပြင်င်ဂှ် ညးတအ်ဂွံဆဵုကေတ်ရ။[၂၆] အစာပရိုင်မွဲသၟာန်တုဲ ညးမပသောင်ပရိုင် ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇော်မင်းထွန်းဟီု "နကဵုဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဟိုတ်နူဏအ်တုဲ ဟွံသီအဝဵုဂှ် ဟီုဟွံမာန်။"။[၂၇] စပ်ကဵု တင်မပတိုန်ထ္ၜး ဒဒှ်ရ သဘင်မာဲသၞာံ ၂၀၂၀ ဟွံစှ်ေကဵုဗဗွဲဓဝ်ဂှ် ဇာန်နဝါရဳ ၂၈ဂှ် နကဵုကမ္မရှေန်သဘင်မာဲ (UEC) ကလေင်ခၠေဝ်ဟီု "သဘင်မာဲသၞာံ ၂၀၂၀ ဂှ် စရင်မာဲဗၠေတ်ယောင်ယာညိညနွံကီုလေဝ် ညံင်ရဴဒပ်ပၞာန်စုတ်စောဲ ဒဒှ်ရ ပရေင်မဟွံဂွံစှ်ေကဵုသၞောဝ်ဂှ် ဟွံမဲ"။ အတိုင်ဒပ်ပၞာန် မအာတ်မိက်လဝ် နကဵုကမ္မရှေန်မာဲ ပ္ညဳကုအလဵုအသဳတုဲ ညံင်ဂွံဂၠာဲသွဟ်ဂှ် နကဵုကမ္မရှေန်သဘင်မာဲဟီု "အတိုင်သဇိုင်ဥပဒေမ္ဂး ကမ္မရှေန်သဘင်မာဲဂှ် ကလိဂွံလဝ် အဝဵုကၞောတ်အထောတ်ရတုဲ နကဵုကမ္မရှေန် သွက်ဂွံပ္ညဳ ကုအလဵုအသဳ ပ္ဍဲသၞောဝ် ဟွံဗၟံက်ထ္ၜးလဝ်"။[၂၈]

ဇာန်နဝါရဳ ၂၈ နကဵု ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇမၞော် မင်းအောင်လှိုင် ကဵုဗစိုပ်လိက် ဇရေင်ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ နကဵုတၞးလိက် မချူလဝ် နကဵုတဲ ဘာသာဗၟာဂှ် ကလေင်ကၠာဲလဝ် နကဵုဘာသာမန် အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ။

တင်မနွံပၟိက်ဒပ်ပၞာန်

စၟတ်တ္ၚဲ ၂၈၊ ၁၊ ၂၀၂၁

၁။ သဘင်မာဲ မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၀ ဂိတုနဝ်ဝေမ်ပါ (၈) ဂှ် ပ္ဍဲစရင်မာဲတမ်မူလဂမၠိုင်ဂှ် အဆံင်ပွိုင်ဍုင်၊ ရး ကေုာံ တွဵုရးဂမၠိုင် နကဵုအလုံမွဲကမိန်ဍုင်ဂှ် ကလေင်စၟဳစၟတ်ရံင်မ္ဂး ဂွံဆဵုကေတ် စရင်ယၟုထပ်ဒၟံင်၊ ဂၞန်စၟတ်သမ္တီကောန်ဍုင် တုပ်ဒၟံင်၊ မၞိဟ်အာယုက် လတူ (၁၀၀) နွံဗွဲမဂၠိုင်။ ၜိုတ်မဂွံဆဵုကေတ်မ္ဂး လၟိဟ်မၞိဟ် (၁၀,၄၈၂,၁၁၆) ဂှ် စရင်ထပ်ဒၟံင်တုဲ မဒးဒှ်သံသယျမာန် ဂွံဆဵုကေတ်လဝ်ဂှ်ရ သ္ဒးပံက်ဂကောံစၟဳစၟတ်တုဲ ကလေင်စၟဳစၟတ်ကဵုညိ။

၂။ ပ္ဍဲအရာမကလေင်စၟဳစၟတ်စရင်မာဲတအ်ဂှ် နကဵု "UEC" ၜိုန်ရ သ္ဒးကၠောန် နဒဒှ် အဓိကကီုလေဝ်၊ လတူ "UEC" ဂှ် ဓဝ်ပတှ်ေ ဟွံမဲတုဲ၊ ညံင်ဂွံဒက်ကဵု "UEC" တၟိ၊ ကာလဒက်ပၠန်ရ မၞိဟ်ပူဂိုလ် မနွံကဵုဓဝ်ယာ နူကဵုဒပ်ပၞာန်လေဝ် ညံင်ဂွံပါလုပ်။

၃။ နကဵု "UEC" တၟိ ပ္ဍဲအခိင်ကာလ မကလေင်စၟဳစၟတ်ဒၟံင် လၟိဟ်မမာဲ မဒးဒှ်သံသယ ဗွဲမဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ဂှ် နကဵုအမိင်အသံ သမ္မတ ညံင်ဂွံပဆုဲထောအ် ကမၠောန်မကော်စၠတ်ထဝ် အလန်တတိယ တုဲပၠန် အရာမနွံပၟိက် မဒးကၠောန်တအ်ဂှ် စနူတ္ၚဲဏအ် (၂၈၊ ၀၁၊ ၂၀၂၁) တုဲ ဆက်ကၠောန်အာညိ။

၄။ စရင်အင် အတိုင် ဒပ်ပၞာန်မဂၠာဲဆဵုလဝ််တအ်ဂှ်လေဝ် ကရောမ်လိက်ဏအ်ဂှ် တောဲဗစိုပ်လဝ်ကီုရ။

၅။ အတိုင် တင်မနွံပၟိက် ဒပ်ပၞာန်ဏအ် ယဝ်ရ ဟွံကၠောန်ဖန်ကဵုမ္ဂး နကဵုဒပ်ပၞာန် ဆက်ရေင်တၠုင်ကၠောန်အာ အတိုင်သဇိုင်သၞောဝ်ဥပဒေလဒက်ပတန် ကၟိန်ဍုင်ပံင်ကောံသမ္မတဗၟာ သၞာံ ၂၀၀၈။

ဂဥုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ် ပရေင်စဵုဒၞာဒပ်ပၞာန် (စၞး)

[၂၉]

၂၉ ဇာန်နဝါရဳ ဂှ် နူကဵု ဂကောံလ္ၚတ်သဘင်မာဲ ၁၂ ဂကောံ အပ္ဍဲဍုင် လလောင်တြး၊ နကဵုဒပ်ပၞာန်ကီု ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်တအ်ကီု ဒုင်တဲ လတူသွဟ်မာဲတုဲ ပ္ဍဲအခိင်မစၠောအ်တဲ အဝဵုဍုင်ဂှ် ညံင်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဂွံၜိုဟ်သြိုဟ် ဗိုင်ရီုဗင်ကဵုညိ။[၃၀] ပါဲနူဂှ်တုဲ နကဵု သံဃမဟာနာယကကီု သီုကဵု ရုင်ကလုတ်ဍုင်နာနာ ဖတိုက်ဖအောဝ် ညံင်ဂွံပသောင်ပြသၞာ ဗွဲမၜိုဟ်သြိုဟ်။[၃၁] ဇာန်နဝါရဳ ၃၁ ဂှ် နကဵုဒပ်ပၞာန် လလောင်တြး ဒဒှ်ရ ဂကောံဍုင်နာနာတအ် ညံင်ဟွံဂွံထံက်ဂလာန် လတူသွဟ်မာဲ မကၠောန်လဝ် ပ္ဍဲနဝ်ဝေမ်ဗါ (၈)။ တုဲပၠန် ပ္ဍဲလိက်လလောင်တြးဂှ် ဆက်ချူလဝ် နကဵုဒပ်ပၞာန်ဂှ် အတိုင်သဇိုင်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဗွဲမကိတ်ညဳ ကုဍာ်ဒကေဝ်ဒဳမဝ်ကရေသဳဂှ် ဆက်ကၠောန်အာ စပ်ကဵုသဘင်မာဲဂှ်ရောင်။[၃၂]

မကတဵုဒှ်

ပလေဝ်ဒါန်

ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၊ ၂၀၂၁ ဂှ် နကဵု ဒုတိယသမ္မတ(၁) ဦးမြင့်ဆွေ ညးမဒှ်သမ္မတ မဂွံဒုင်ခပ္တိုန်လဝ် နူကဵုသွာင်ပၞာန် နူသၞာံ ၂၀၁၆ မာတ် ၁၅ ဂှ် ရုဲစှ်ပ္တိုန် နဒဒှ်သမ္မတ (ယာယဳ)တုဲ ပ္တိတ်လိက်အသံ စၟတ် (၁/၂၀၂၁)၊ ပ္ဍဲလိက်အသံဂှ် ချူလဝ် ဒဒှ်ရ သဘင်မာဲမကၠောန်လဝ်ဂှ် ဟိုတ်နူ ဒစဵုဒစး ကုသၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေသဳ၊ ဗၠေတ်ယောင်ယာဒၟံင် ဗွဲမဂၠိုင်တုဲ ဒစဵုဒစးဒၟံင် ကုတၠုင်လအာ ဒဳမဝ်ကရေသဳ မတွဟ်ဂး အဝဵုကၞောတ်အထောတ်ဍုင် သ္ဒးစှ်ေကၠုင် နူညးဍုင်ကွာန်ရ။ သွက်ဂွံပသောင်ပြသၞာစရင်မာဲဂှ် နကဵု ကမ္မရှေန်မာဲကီု သီုကဵု ညးမဂွံလဝ်အဝဵုဂှ် တးပါဲဒၟံင်ရ။ ကောံဓရီုစၠတ်ထဝ်ဂှ် ညံင်ဂွံပဆုဲကဵု မအာတ်မိက်လဝ်ဂှ်လေဝ် ဟွံပဆုဲကဵု။ အတိုင်သဇိုင်ဥပဒေ (၂၀၀၈) ပိုဒ်ဇမၞော် ၄၁၇ မ္ဂး အရာဝွံ ဒှ်အရာ မကေမ်ဇြာပ်ကေတ် အဝဵုဍုင် နကဵုနဲအဓမ္မတုဲ အရာဝွံ မပကဵု ညံင်ပရေင်ညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူဂမၠိုင် ဂွံလီု၊ တုဲပၠန် ပရေင်ရုသံင်လေဝ် ကတဵုဒှ်ဒၟံင်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံဆက်အာ တရဴဒဳမဝ်ကရေသဳဂှ် ဝါတ်ဂါတ်၊ ဟွံလောဲသွာကၠုင်ရ။ တၞဟ်နဂွံ စၟဳစၟတ်စရင်မာဲ၊ ကေတ်အရေဝ် လတူ ညးမကလိလောန်လဝ်ဒုဟ်တအ်ဂှ်တုဲ အတိုင်သဇိုင်ဥပဒေ (၂၀၀၈) ပိုဒ်ဇမၞော် ၄၁၈ ပိုဒ်လပါ် (က)ဂှ် အဝဵုပတန်သၞောဝ်၊ အဝဵုပကင်ရင်၊ အဝဵုသ္ဂုတ်သွာတ်သၞောဝ်တအ်ဂှ် ပအပ်ကဵု ဂဥုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ပရေင်စဵုဒၞာဒပ်ပၞာန်ရ။ အကာဲအရာကာတၟေင်ဂှ် ဆက်စပ် အလုံမွဲပယျဵုကမိန်ဍုင်တုဲ အတိုင်သဇိုင်ဥပဒေ ပိုဒ်ဇမၞော် ၄၁၇ စနူတ္ၚဲဝွံတုဲ ပွိုင်မွဲသၞာံ။[၃၃][၃၄][၃၅]

ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁ အခိင်ဂယး ကိုပ်ကၠာ တ္ၚဲဟွံတၟးဂှ် ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ၊ သမ္မတဝေန်မျေအ်၊ ကေုာံ မၞိဟ်ဇၞော် နူကဵုဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ဗွဲမဂၠိုင် နကဵုပၞာန် ကၠုင်ကော်ဏာရ။[၃၆]တုဲ နူကဵု ဌာနတဳဝဳ မြဝတဳ လလောင်တြး ဒဒှ်ရ နကဵုဍုင် လလောင်တြးလဝ် အကာဲအရာကာတၟေင်၊ ပွိုင်မွဲသၞာံရ။[၃၇]

 
ပၞာန် ကၟာတ်လဝ် ဂၠံင်မအာကဵု ပါလဳမာန်ရးဇမၞော်မာန္တလေ

တုဲပၠန် ဝန်ဇၞော် ၂၄ တၠဂှ် ပ္တိတ်ထောအ် နူကဵုတာလျိုင်တုဲ ဝန်ဇၞော်တၟိ ၁၁ တၠဂှ် ထပ်ဗပေင်စုတ် ပ္ဍဲဒၞာဲတအ်ဂှ်ရ။[၁]

ပ္ဍဲတ္ၚဲမသီအဝဵုဂှ်ဟေင် နူကဵုရုင်ဂဥုပ်ကဍိုက်ကဍိုပ်ပရေင်စဵုဒၞာဒပ်ပၞာန် လလောင်တြး ပရေင်ကမၠောန်အဓိက (၅)

  1. ကလေင်ဒက်ပ္တန် ကမ္မရှေန်သဘင်မာဲတၟိတုဲ စရင်မာဲဂမၠိုင် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲမ္ဂး အရာမကၠောန်ထေက်တအ်ဂှ် ဆက်ကၠောန်အာ အတိုင်သၞောဝ်ဥပဒေရောင်။
  2. ပရေင်ကမၠောန်မစဵုဒၞာ ကပ်ယဲကဝ်ဝိဒ်-၁၉ ဂှ် ညံင်အသိင်ဟွံဂွံလီု ဆက်ကၠောန်အာရောင်။
  3. ဟိုတ်နူ ကပ်ယဲကဝ်ဝိဒ်-၁၉ တုဲ ပရေင်ပိုန်ဒြပ် မဒးဒုင်လီုလာ်ဒၟံင်တအ်ဂှ် ၜိုတ်မကၠောန်ဖန်ဂွံဂှ် ဗွဲမပြဟ် ပလေဝ်ပလေတ်ကၠောန်အာရောင်။
  4. ညံင်အလုံမွဲကၟိန်ဍုင် ဂွံၜိုဟ်သြိုဟ်မာန်ဂှ် လိက်ကသုက်ပရေင်ဒေါအ်ပန်ပှ်ောအလုံမွဲဍုင် ညံင်ဂွံဒှ်ဂှ် ၜိုတ်မကၠောန်ဖန်ဂွံဂှ် စွံအရီုတုဲ ကၠောန်အာရောင်။
  5. ကမၠောန်မသ္ဒးကၠောန် ပ္ဍဲအခိင်ကာလ အကာဲအရာကာတၟေင်တုဲဒှ်အာတုဲ အတိုင်သၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင် (၂၀၀၈) ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်အာ သဘင်မာဲသၞောတ်ဗော်ဇဳ မနွံကဵုဗၠးၜးဓဝ်ယာတုဲ အဝဵုဍုင်ဂှ် ကလေင်ပအပ်ကဵုပၠန်ရောင်။[၃၈][၃၉]

ကြဴနူ မသီကေတ်အဝဵုဍုင်တုဲ ဒက်ပ္တန် ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန် နကဵုမၞိဟ် ၁၆ တၠ။ ပ္ဍဲဂှ် နူကဵုဒပ်ပၞာန် ၈ တၠ၊ ညးဍုင်ကွာန် ၈ တၠ။ ညးဍုင်ကွာန် ၈ တၠဂှ် မန်းငြိမ်မောင် ဂှ် ကေင်ကာဗဟဵုကေအေန်ယူ (တြေံ) (ဗော်ကရေင်)၊ နူကဵုဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ(တြေံ) ၜါတၠ၊ ဦးသိန်းညွန့် ကဵု ဦးခင်မောင်ဆွေ ဂှ် မၞိဟ်နူဗော်အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအင်အားစု မဒှ်ဗော် မပါ်တိတ် နူကဵု အေန်အေဝ်ဒဳ၊ ဒေါ်အေးနုစိန် ဂှ် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဗော်ကောန်ဂကူယခေင်၊ စောဒန်နီယယ် ဂှ် ညးအုပ်ကာနာနာ ဗော်ဇၞော်မောဝ်ကောန်ဂကူကရေင်ဍာဲ အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ။

လၟေင် ယၟု ဌာနန္တရ
၁ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ဥက္ကဋ္ဌ
၂ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စိုးဝင်း ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ
၃ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မြထွန်းဦး ကောန်ဂကောံ
၄ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး တင်အောင်စန်း
၅ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မောင်မောင်ကျော်
၆ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးမိုးမြင့်ထွန်း
၇ ဖဒိုမန်းငြိမ်းမောင်
၈ ဦးသိန်းညွန့်
၉ ဦးခင်မောင်ဆွေ
၁၀ ဒေါ်အေးနုစိန်
၁၁ Jeng Phang နော်တောင်
၁၂ ဦးမောင်းဟာ
၁၃ ဦးစိုင်းလုံးဆိုင်
၁၄ စောဒန်နီယယ်
၁၅ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးအောင်လင်းဒွေး ညးအုပ်ကာနာနာ
၁၆ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးရဲဝင်းဦး ဖက်ဆော ညးအုပ်ကာနာနာ

၂၀၂၁ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂ ဂှ် နကဵု ဥက္ကဋ္ဌ ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင် (ဝါ) ဂဥုပ်သကိုပ်ဗိုလ်ပၞာန် မင်းအောင်လှိုင် ဒက်ပ္တန် ကမ္မရှေန်သဘင်မာဲကၟိန်ဍုင် သွက်ဂွံစၟဳစၟတ်မာဲ မကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၀ နဝ်ဝေမ်ဗါ ၈ အတိုင်မၞိဟ်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ။

  1. ဦးသိန်းစိုး (ဥက္ကဋ္ဌ)
  2. ဦးသောင်းတင် (ကောန်ဂကောံ)
  3. ဦးသန်းထွန်း (ကောန်ဂကောံ)
  4. ဦးကျောက် (ကောန်ဂကောံ)
  5. ဦးအောင်စောဝင်း (ကောန်ဂကောံ)
  6. ဦးသန်းဝင်း (ကောန်ဂကောံ)
  7. ဦးစောဘလှိုင် (ကောန်ဂကောံ)
  8. ဦးစိုးဦး (ကောန်ဂကောံ)

ဗလးကောန်ထံင်

ပလေဝ်ဒါန်

ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၂၊ ၂၀၂၁ ဂှ် နကဵု ဥက္ကဋ္ဌ ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင် ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇမၞော် မင်းအောင်လှိုင် ဗလးကဵု ကောန်ထံင် ၂၃၃၁၄ တၠ၊ ပၞောဝ်ကဵုကောန်ထံင် မဗၠးတိတ်ကၠုင်တအ်ဂှ် က္ဍိုပ်သကိုပ်ဂကူယခေင် ဒံက်တာအေးမောင် ကေုာံ အစာချူလိက် ဂကူယခေင် ဝေဟင်အောင် ညးမဒးလဝ်ထံင် ဟိုတ်နူမကၠောန် တ္ၚဲဍုင်ယခေင်လီု ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၈ဂှ်တုဲ မဒးဒုင်ဖျေဟ်လဝ်ထံင် ၂၀ သၞာံဂှ်ကီု၊ တုဲပၠန် ပ္ဍဲကဵု မၞိဟ်မဗၠးတိတ်တအ်ဂှ် ဂကူယခေင် ပါလုပ်ဒၟံင် သီုဖအိုတ် ၆၄၀ တၠ၊ ကောန်ဍုင်သအာင် ပါ ၅၅ တၠ၊ ဦးကြည်လင်း မၞိဟ်မဒးဒုင်ရပ်လဝ် နကဵုဒုဟ် မဂစိုတ် ဦးကိုနီဂှ်လေဝ် ဂွံဗၠးတိတ်ကၠုင်ကီုရ။[၄၀]ဦးကိုနီဂှ် ဒှ်မၞိဟ် မကဵုကသပ် လပါ်သၞောဝ် ကုဗော်အေန်အေဝ်ဒဳမွဲတၠတုဲ ဒးဒုင်ပန်ဂစိုတ် ပ္ဍဲကဵု သၞေဟ်က္ၜင်ကျာလ္ဂုင်။

ကလေင်ပၠန်

ပလေဝ်ဒါန်

ထၜးဆန္ဒ

ပလေဝ်ဒါန်

ပ္ဍဲတ္ၚဲပၞာန်သီအဝဵုဂှ် ကောန်ဍုင်ဗၟာၜိုတ် ၂၀၀ ကောံရေင်သကအ်တုဲ အာထၜးဆန္ဒ ဂတမုက်ရုင်ကလုတ်ဗၟာ ပ္ဍဲဍုင်က္ၜင်ကံက်၊ ရးနိဂီုသေံ။[၄၁] ထၜးဆန္ဒဂှ် နကဵုဗၠာဲသၟိင်သေံ လုပ်ပသောင်တုဲ တုဲဒှ်အာ၊ ညးထၜးဆန္ဒၜါတၠ ဒးအာဝပ်တုဲ ဒးတိုန်ရုင်ဂဥုဲ၊ မၞိဟ်ၜါတၠ ဒးဒုင်ရပ်။[၄၂]ညံင်ရဴဂှ်ကီု ကောန်ဍုင်ဗၟာ မနွံပ္ဍဲတဝ်ကျဝ်၊ ရးနိဂီုဂျပါန်တအ် ကောံအာ ဂတမုက် တက္ကသိုလ်ကုလသမဂ္ဂတုဲ ထ္ၜးဆန္ဒ ဒစဵုဒစး ပၞာန်သီအဝဵု။[၄၃]

နကဵုအပ္ဍဲဍုင်ဂှ် ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂ ဗတံ ၈ နာဍဳ မၞိဟ်ညိည ရပ်လဝ် ဗီုရုပ် ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳတုဲ တိတ်ထ္ၜးဆန္ဒ ၜိုတ် ၁၅ မိနေတ်။[၄၄] တ္ၚဲယး ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၄ ဂတမုက်တက္ကသိုလ်ဂဥုဲမာန္တလေ မၞိဟ်ၜိုတ် ၃၀ တၠ တိတ်ထ္ၜးဆန္ဒတုဲ ဒးဒုင်ရပ်။[၄၅][၄၆] စနူဂှ်တုဲ လၟိဟ်မၞိဟ် မတိတ်ထ္ၜးဆန္ဒဂှ် ဂၠိုင်င်တိုန် ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ ကၠောအ်ကြပ်မွဲအလုံဍုင်တုဲ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၈ ဂှ် အလဵုအသဳပ္တိတ် အမိင်တိတ်ဗတံဟွံဂွံ တုဲပၠန် မၞိဟ်ဂၠိုင်နူမသုန် ကောံဟွံဂွံ နကဵုပိုဒ်ဇၞော် ၁၄၄။ ဆဂး ပရေင်ထၜးဆန္ဒဂှ် ဟွံဍိုန်စှ်ေ ဆက်ဂၠိုင်တိုန်။

ဒစဵုဒစး

ပလေဝ်ဒါန်

ပ္ဍဲ ၂ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁ ဂှ် သၟာကမၠောန်ပရေင်ထတ်ယုက် ကေုာံ ပေါင်မသၟိင်ဂမၠိုင် ဒၞာဲဗွဲမဂၠိုင် အလုံမွဲဍုင် သီုကဵု ဍုင်ဇၞော်နေပျဳတဝ်၊ ဖန်ဗဒှ် ကာမ်ပုင်ဟွံကလင်အမိင် (a national civil disobedience campaign) နကဵုမဒစဵုဒစး လတူပၞာန်သီအဝဵု။[၄၇][၄၈]"ပရေင်ချဳဓရာင် ဒဒှ်မဟွံကလင်အမိင် ညးဍုင်ကွာန် - Civil Disobedience Movement" ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ် မုက်လိက်ဝှုက်ၜောက်မွဲဂှ် ပွိုင်ၜါတ္ၚဲ မၞိဟ်ဗွက်ကြဴ ဒှ်အာ ၁၀၀,၀၀၀ ပြင်င်။[၄၉]သၟာကမၠောန်ပရေင်ထတ်ယုက် နူကဵု ရုင်ဂဥုဲဍုင် ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠင် စုတ်လဝ်တဆိပ်ပ္ဍဲသြိုဟ်တုဲ ထ္ၜးဆန္ဒ ဒဒှ် မဟွံမဲပၟိက် လတူပၞာန်သီအဝဵုရ။[၅၀][၅၁]

ကောန်ဍုင်လ္ဂုင်တအ် ထ္ၜးဆန္ဒတက်စေဝ် ပ္ဍဲအခိင်သဝ်တ္ၚဲ နဒဒှ် မဒစဵုဒစး လတူပၞာန်သီအဝဵု။[၅၂][၅၃] ပ္ဍဲဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၊ အခိင်သဝ်တ္ၚဲ ၈ နာဍဳဂှ် လတူဍုင်လ္ဂုင် မၞိဟ်ညိည တိတ်ထ္ၜးဆန္ဒ ကရေဲဗလးကဵုဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ ပွိုင်ၜိုတ် ၁၅ မိနေတ်။[၅၄]

ဂကောံမၞိဟ်ဂၠးကဝ်

ပလေဝ်ဒါန်
 
  ဍုင်ဗၟာ
  ဒစဵုဒစး ပၞာန်သီအဝဵု
  မဒှ်ဓဝိင် ဗွဲတၟေင်
  မံင်လဒေါဝ်
  မုဟွံဟီု

ရးနိဂီု ဗွဲမဂၠိုင် မပ္တံကဵု Bangladesh,[၅၅] China,[၅၆] India,[၅၇] Indonesia,[၅၈] Malaysia,[၅၉] Pakistan,[၆၀] Philippines,[၆၁] South Korea,[၆၂] and Singapore,[၆၃] တအ်ဂှ် ဟီုပ္တိတ် ဒဒှ်ရ ညးတအ် ဒှ်ဓဝိင် လတူပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ဗွဲမဂၠိုင် ဗ္တိုက်ဖအောဝ် ညံင်ဂွံဂၠာဲသွဟ် နကဵုမဆဵုဂဗတက်ကျာ အကြာအလဵုအသဳ ကေုာံ ဒပ်ပၞာန်။ Australia,[၆၄][၆၅] Canada,[၆၆] France,[၆၇] Germany,[၆၈] Japan,[၆၉] New Zealand,[၇၀] Spain,[၇၁] Sweden,[၇၂] Turkey,[၇၃] the United Kingdom,[၇၄] ကေုာံ ကုလသမဂ္ဂ[၇၅] ဒစဵုဒစး လတူပၞာန်သီအဝဵုတုဲ သီုဗ္တိုက်ဖ္အောဝ် ညံင်ဂွံဗလးကဵု မၞိဟ်မရပ်လဝ်တအ်၊ ဟိုတ်နူ ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ နကဵု သ္ၚိဗတာင် ရးနိဂီုပံင်ကောံကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန် ထ္ပိုတ်အဆက် ကုဍုင်ဗၟာ။[၇၆][၇၇][၇၈] Cambodia, Thailand, ကေုာံ Vietnam ဟီု ဒဒှ်ရ မထံက်ဂလာန် မွဲလပါ်ဂှ် ဟွံဒုင်တဲတုဲ အရာဝွံ ဆေင်စပ်ဒၟံင် ကုကိစ္စအပ္ဍဲဍုင်ညးတအ်ဟေင်။[၇၉][၈၀][၈၁]

ဂကောံရးနိဂီု ဍုင်နာနာ မပ္တံကဵု ကုလသမဂ္ဂ,[၈၂] ASEAN,[၈၃][၈၄] ကေုာံ ဥရောပသမဂ္ဂ တအ် ပ္တိတ်လလောင်ဟီု ဒဒှ်ရ ဒှ်ဓဝိင် လတူအရာဏအ်တုဲ အာတ်မိက် သီုၜါလပါ် ညံင်ဂွံဂၠာဲသွဟ် နကဵုနဲတက်ကျာရေင်သကအ်။ နကဵု ဥရောပသမဂ္ဂဂှ် ဒစဵုဒစး ပ္ဍဲအရာပၞာန်မသီအဝဵုတုဲ ညံင်ဂွံဗလးကဵု မၞိဟ်မရပ်လဝ်တအ်ဂှ်လေဝ် အာတ်မိက်ဏာကီုရ။[၈၅]

ဟိုတ်နူ ပၞာန်သီအဝဵုဏအ်တုဲ နကဵု ကံင်သဳဂီုကၠီု ကုလသမဂ္ဂ ကော်ကောံဓရီု ကာမံက်တိုန်မွဲ သွက်ဂွံချူပ္တိတ် လိက်ပဋိညာန် "အရာမလဇုဲလဇကဵုဒဳမဝ်ကရေသဳ ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာ ("restoration of democracy" in Myanmar)၊ တုဲ ဒစဵုဒစး လတူပၞာန်ဗၟာ မသီအဝဵုတုဲ အာတ်မိက် ညံင်ဂွံဗလးကဵု မၞိဟ်မရပ်လဝ်တအ်ကီုလေဝ်၊ လိက်လလောင်တြးဂှ် ဟွံဒှ်ပ္တိတ် ဟိုတ်နူကဵု ဟွံကလိဂွံ အထံက်ဂလာန် နူကဵု ဂကောံထာဝရ ၁၅ ဍုင်သီုဖအိုတ်၊ ဗွဲတၟေင် ဍုင်ကြုက် ကဵု ဍုင်ရုရှာ ဒစဵုဒစးရ။[၈၆][၈၇][၈၈][၈၉] ဍုင်ကြုက် မဒှ်ဍုင် ကောန်ဂကောံထာဝရ ပ္ဍဲကဵု ကံင်သဳဂီုကၠီုဂှ်တုဲ ကလိဂွံလဝ် အဝဵုဗေတဝ် (ဝါ) အဝဵုတးပါဲ သွက်ဂွံပ္တိတ်လိက်လလောင်တြးဂှ်ရ။[၉၀] စၞးဂှ် နကဵု ကံင်သဳဂီုကၠီု ပ္တိတ်လိက်လလောင်တြး ပ္ဍဲကဵု ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၄၊ မဟီု ဒဒှ်ရ နကဵု ကံင်သဳဂီုကၠီု ဒှ်ဓဝိင်ဗွဲမဇြိုဟ်နက် ပ္ဍဲအရာ နကဵုဒပ်ပၞာန် လလောင်တြး အကာဲအရာကာတၟေင် ပ္ဍဲ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁။ တုဲပၠန် နကဵုကံင်သဳမိက်ဂွံကဵု ဍုင်ဗၟာ ဆက်အာ ဂၠံင်တရဴဒဳမဝ်ကရေသဳတုဲ ညံင်ဟွံဂွံဒှ် ပရေင်ဆီပါ်ဍာ်ဇွောဝ်ဂှ် ဝေင်ပါဲညိရ။[၉၁]

ဆက်ဗှ်

ပလေဝ်ဒါန်

နိဿဲ

ပလေဝ်ဒါန်
  1. ↑ ၁.၀ ၁.၁ "Myanmar coup: Aung San Suu Kyi detained as military seizes control" (in en-GB)၊ BBC News၊ 2021-02-01။ 
  2. ↑ Beech၊ Hannah။ "Myanmar’s Leader, Daw Aung San Suu Kyi, Is Detained Amid Coup"၊ The New York Times၊ 31 January 2021။ 
  3. ↑ "Myanmar military seizes power in coup after detaining Aung San Suu Kyi"၊ The Washington Post၊ 1 February 2021။ 
  4. ↑ Reuters (1 February 2021). Myanmar military seizes power, detains elected leader Aung San Suu Kyi. Archived from the original on 1 February 2021။ Retrieved on 1 February 2021။
  5. ↑ huaxia:Myanmar gov't declares 1-year state of emergency: President's Office (1 February 2021).
  6. ↑ Myanmar Leader Aung San Suu Kyi, Others Detained by Military. VOA (Voice of America) (1 February 2021).
  7. ↑ Reuters (1 February 2021). Myanmar military seizes power, detains elected leader Aung San Suu Kyi. Archived from the original on 1 February 2021။ Retrieved on 1 February 2021။
  8. ↑ huaxia:Myanmar gov't declares 1-year state of emergency: President's Office (1 February 2021).
  9. ↑ Myanmar Leader Aung San Suu Kyi, Others Detained by Military. VOA (Voice of America) (1 February 2021).
  10. ↑ Beech၊ Hannah။ "Myanmar’s Leader, Daw Aung San Suu Kyi, Is Detained Amid Coup"၊ The New York Times၊ 31 January 2021။ 
  11. ↑ "Myanmar military seizes power in coup after detaining Aung San Suu Kyi"၊ The Washington Post၊ 1 February 2021။ 
  12. ↑ https://www.wsj.com/articles/after-myanmar-coup-aung-san-suu-kyi-accused-of-illegally-importing-walkie-talkies-11612361563
  13. ↑ https://www.latimes.com/world-nation/story/2021-02-03/myanmars-military-junta-plans-probe-of-last-years-election
  14. ↑ On This Day | The Day Myanmar’s Elected Prime Minister Handed Over Power (in en-US) (26 September 2020).
  15. ↑ Butwell, Richard (1960). "The 1960 Election in Burma". Pacific Affairs 33 (2): 144–157. Pacific Affairs, University of British Columbia. 
  16. ↑ Taylor, Robert (25 May 2015). General Ne Win. ISEAS Publishing. ISBN 978-981-4620-14-7။ 
  17. ↑ ၁၇.၀ ၁၇.၁ "How A Failed Uprising Set The Stage For Myanmar's Future"။ 
  18. ↑ Burma: 20 Years After 1990 Elections, Democracy Still Denied.
  19. ↑ Elections in Asia: A data handbook, Volume I. Oxford University Press, 599, 611. ISBN 0-19-924958-X။ 
  20. ↑ "Myanmar’s 1990 Election: Born of a Democratic Uprising, Ignored by the Military"၊ The Irrawaddy၊ 7 October 2020။ 
  21. ↑ "How Myanmar's Fragile Push for Democracy Collapsed in a Military Coup"။ 
  22. ↑ ၂၂.၀ ၂၂.၁ Beech၊ Hannah။ "Myanmar’s Leader, Daw Aung San Suu Kyi, Is Detained Amid Coup"၊ The New York Times၊ 31 January 2021။ 
  23. ↑ Hajari၊ Nisid။ "As Myanmar opens to the world, the mess inside becomes more apparent"၊ Bloomberg၊ 12 September 2017။ 
  24. ↑ Bee Htaw Monzel:[<iframe src="https://www.facebook.com/plugins/video.php?height=314&href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2Fbee.monzel%2Fvideos%2F10158898498880040%2F&show_text=true&width=560" width="560" height="429" style="border:none;overflow:hidden" scrolling="no" frameborder="0" allowfullscreen="true" allow="autoplay; clipboard-write; encrypted-media; picture-in-picture; web-share" allowFullScreen="true"></iframe> Analysis of Burmese 2020 Election based on data from Union Electoral Commission (UEC).] (5 January 2021).
  25. ↑ စံ၊ စိုင်းထွန်း။ "သံဖြူဇရပ် မဲရလဒ်စာရွက်စာတမ်းများ UEC ထုတ်မပေးသဖြင့် MUP ကိုယ်စားလှယ်များက နိုင်ငံတော်သမ္မတထံ တင်ပြသွားမည်"၊ BNI Multimedia Group၊ 14 December 2020။ "“အချက်အလက် အချို့ရှိတယ် အဲတာတွေကို ခိုင်မာအောင်လုပ်ဖို့အတွက် စာရွက်စာတမ်းတောင်းတယ်။ သူတို့က မခိုင်မာရင်မတောင်းနဲ့ ဆိုတော့ ခိုင်မာနေမှတော့ ဘာလို့တောင်းတော့မှာလဲ။ ဟိုဘက်က တပ်ဘက်က တောင်းတာတော ဘာတွေ မသိဘူး။ ဒီတစ်ကြိမ်စဉ်စားထားတာ တိုင်ပင်ပြောဆိုထားကြတာက ရှိတဲ့အချက်တွေကြောင့် သံသယဖြစ်တယ်။ ဘယ်လိုဆက်လက်အရေးယူမလဲဆိုတာ သမ္မတရုံးကို စာတင်တာမျိုး ထုတ်ပြန်စာ ထုတ်တာမျိုး လုပ်သွားမယ်” ဟု MUP ပါတီမှ သံဖြူဇရပ်မြို့နယ် ပြည်နယ်လွှတ်တော် မဲဆန္ဒနယ်(၁) ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့သူ ဦးထွန်းမြင့်ကျော်က ဆိုသည်။" 
  26. ↑ "တပ်မတော်သတင်းမှန်ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့က မီဒီယာများအားတွေ့ဆုံ၍ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲပြုလုပ်"၊ Tatmadaw Information Team၊ 26 January 2021။ "ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပြီးနောက် ပြန်လည်ဆန်းစစ်ရာတွင် တရားမျှတမှုမရှိသည့်အခြေအနေများ၊ မရိုးသားမှုများကို တွေ့ရှိရသဖြင့် ဝေဖန်ထောက်ပြမှုများကို လုပ်ဆောင်နေရခြင်းဖြစ် ကြောင်း၊ ဥပဒေကို မိမိလိုရာဆွဲ၍ လုပ်ဆောင်ခြင်းများတွင် မသင့်လျှော်ကြောင်း၊ ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည့် အမှားအယွင်းများကို ထောက်ပြရခြင်းမှာ မိမိတို့နိုင်ငံ ရွေးကောက်ပွဲ၏ ဂုဏ်သိက္ခာကို များစွာထိခိုက်စေနိုင်မည်ဖြစ်သည့်အတွက် ဝေဖန်ထောက်ပြနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း” ဖြင့် ပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊ တပ်မတော်အနေဖြင့် နိုင်ငံအတွင်းရှိ မြို့နယ် ၃၁၄ မြို့နယ်အား စာရင်းဇယားအရ စနစ်တကျစိစစ်ပြီး ထပ်နေသည့်မဲစာရင်းများ၊ မသမာမှုပြုနိုင်သည့် မဲစာရင်းများကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၃ ရက်နေ့မှ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁၆ ရက်အထိ အကြိမ် ၂၀ ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြောင်း၊ မြို့နယ်တစ်ခုချင်းအတွင်း မဲမသမာမှု ဖြစ်နိုင်သည့်စာရင်းများ ဖြစ်ပြီး မဲမသမာမှုပြုနိုင်သည့်စာရင်း စုစုပေါင်း ၇၆၂၃၇၂၅ ဦးရှိသည်ကို တွေ့ရှိရပါကြောင်း၊ တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်တစ်ခုချင်း အတွင်းရှိသည့် မြို့နယ်တစ်ခုနှင့် တစ်ခုအကြား ထပ်နေသည့်မဲစာရင်းများကိုလည်း ၂၅ ရက်နေ့တွင် အပြီးသတ် ထုတ်ပြန်ပေးခဲ့ပြီး စုစုပေါင်း ၁၀၇၀၁၀၀ ဦးဖြစ်ကာ မဲသမာမှု ပြုနိုင်သည့်စာရင်း ၈ သန်း ကျော်ဖြစ်ပါကြောင်း။" [permanent dead link]
  27. ↑ အာဏာမသိမ်းဘူးလို့ ‘မပြောနိုင်’ ဟု တပ်မတော် ခြိမ်းခြောက်
  28. ↑ ခွား၊ စောဖိုး။ "တပ်မတော်စွပ်စွဲသလို ရွေးကောက်ပွဲ မဲမသမာမှု မရှိခဲ့ကြောင်း ကော်မရှင် တုံ့ပြန်"၊ RFA News၊ 28 January 2021။ "ရွေးကောက်ပွဲ အငြင်းပွားမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တပ်မတော်က တောင်းဆိုထားသလို ကော်မရှင်နဲ့ အစိုးရတို့ အမြန်ညှိနှိုင်း အဖြေရှာကြဖို့ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဟာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေအရ လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာ ပေးအပ်ခံထားရတဲ့အဖွဲ့ဖြစ်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာကိစ္စရပ်တွေကို လက်ရှိအာဏာရ အစိုးရနဲ့ ညှိနှိုင်းရမယ်လို့ ဥပဒေမှာပြဌာန်းထားတာ မရှိဘူးလို့လည်း ကော်မရှင်က ပြောပါတယ်။" 
  29. ↑ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ထံသို့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ပေးပို့ခဲ့တဲ့စာ (in Burmese) (2021-02-01). “တပ်မတော်၏လိုလားချက် ရက်စွဲ ၂၈.၁.၂၀၂၁ ၁။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ နိုဝင်္ဘာလ (၈) ရက်နေ့တွင် ကျင်းပပြလုပ်ခဲ့သည့် ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ပတ်သက်၍ မူလမဲစာရင်းများအား မြို့နယ်အဆင့်၊ တိုင်းနှင့် ပြည်နယ်အဆင့်နှင့် တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာအရ မဲစာရင်းများအား ပြန်လည်စိစစ်ခဲ့ရာ ယနေ့အထိ အမည်စာရင်း ထပ်နေခြင်း၊ မှတ်ပုံတင်အမှတ်တူညီနေခြင်း၊ အသက် (၁၀၀) နှစ် ကျော်နေသူများစွာ ပါဝင်နေခြင်း စသဖြင့် အချက်အလက်တူများ ဖော်ထုတ် စိစစ်တွေ့ရှိရပါသည်။ တွေ့ရှိချက်အရ စာရင်းထပ်နေမှုသည် (၁၀,၄၈၂,၁၁၆) ဦးခန့် ထပ်နေသဖြင့် အဆိုပါ မသင်္ကာဖွယ်တွေ့ရှိမှုအပေါ် ပြန်လည်၍ အဖွဲ့စုံဖြင့် စစ်ဆေးပေးရန်။ ၂။ ထိုသို့ မဲစာရင်း ထပ်နေမှုအား စစ်ဆေးရာတွင် "UEC" မှ အဓိက ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သော်လည်း "UEC" အား ယုံကြည်ရသည့်အဆင့် မရှိသဖြင့် "UEC" အသစ်အား အသစ်ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းပေးရန်နှင့် ဖွဲ့စည်းရာတွင် တပ်မတော်၏ အကြံပြုသည့် သမာသမတ်ရှိသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်များကိုလည်း ထဲ့သွင်း ဖွဲ့စည်းပေးရန်။ ၃။ မဲစာရင်းများ မသင်္ကာဖွယ် အမြောက်အများ ကိန်းဂဏန်းမှားယွင်းမှုအပေါ် "UEC" ကော်မရှင်အဖွဲ့ အသစ်ဖြင့် စစ်ဆေးစဉ်ကာလအတွင်း တတိယအကြိမ်လွှတ်တော် ခေါ်ယူကျင်းပမှုအား နိုင်ငံတော် သမ္မတ၏ အခွင့်အာဏာအရ ဆိုင်းငံ့ပေးပါရန်နှင့် လိုလားချက်များအား ယနေ့ (၂၈.၁.၂၀၂၁) ရက်နေ့မှ စတင် ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ပါရန်။ ၄။ တပ်မတော်၏ စစ်ဆေးတွေ့ရှိချက် ဦးစီးဇယားတစ်စုံကိုလည်း ဤစာနှင့်အတူ ပူးတွဲပေးပို့ပါသည်။ ၅။ တပ်မတော်၏ လိုလားချက်အပေါ် တုန့်ပြန်အရေးယူ ဆောင်ရွက်ခြင်းမပြုပါက ၂၀၀၈ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေနှင့်အညီ တပ်မတော်မှ ဆက်လက် ဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်ပါသည်။ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် (ကိုယ်စား)”
  30. ↑ "ရွေးကောက်ပွဲရလဒ် လက်ခံကြဖို့ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူတွေ တိုက်တွန်း"၊ RFA News၊ 29 January 2021။ "၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲအကြိုကာလ လုပ်ငန်းစဉ်တွေကစလို့ ရွေးကောက်ပွဲအလွန်ကာလ အထိ စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာပြည်သူ့လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ PACE၊ လွတ်လပ်မျှတသော ရွေးကောက်ပွဲများဆိုင်ရာပံ့ပိုးရေးကွန်ရက်အဖွဲ့ (MYNFREL)၊ နယူးမြန်မာဖောင်ဒေးရှင်း၊ ဖန်တီးအိမ် စတဲ့ စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့ ၁၂ ဖွဲ့က ကြေညာချက်ထုတ်လိုက်တာပါ။" 
  31. ↑ "တပ်မတော်ကို သံဃမဟာနာယကနဲ့ နိုင်ငံတကာသံရုံးတွေ ဝေဖန်တိုက်တွန်း"၊ RFA News၊ 29 January 2021။ 
  32. ↑ "ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို မထောက်ခံဖို့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကို တပ်မတော် တိုက်တွန်း"၊ RFA News၊ 31 January 2021။ "တပ်မတော်အနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့အညီ ဒီမိုကရေစီစံနှုန်းတွေနဲ့အညီဖြစ်ဖို့ လုပ်ဆောင်သွားမယ်လို့ တပ်မတော်ရဲ့ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပြောထားပေမယ့် ဘာဆက်လုပ်မယ်ဆိုတာကို သေသေချာချာပြောမထားပါဘူး" 
  33. ↑ "ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော် နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံး ဥပဒေကဲ့သို့ အာဏာတည်သောအမိန့် အမိန့်အမှတ်(၁/၂၀၂၁) ၁၃၈၂ ခုနှစ်၊ ပြာသိုလပြည့်ကျော် ၅ ရက် (၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်)"၊ Tatmadaw Information Team၊ 1 February 2021။ 2 February 2021 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ Archived from the original on 9 April 2023။ 
  34. ↑ "The Republic of the Union of Myanmar The Office of the President Order Number (1/2021) February 1, 2021The Republic of the Union of Myanmar The Office of the President Order Number (1/2021) February 1, 2021"၊ Tatmadaw Information Team၊ 1 February 2021။ 
  35. ↑ Myanmar military stages coup, declares state of emergency for a year (in en) (1 February 2021).
  36. ↑ Foundation, Thomson Reuters. Aung San Suu Kyi and other leaders arrested, party spokesman says. Archived from the original on 1 February 2021။ Retrieved on 1 February 2021။
  37. ↑ "Myanmar military says it is taking control of the country"၊ Associated Press၊ 1 February 2021။ 
  38. ↑ "ကြေညာချက်အမှတ် (၁/၂၀၂၁)"၊ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံး၊ 1 February 2021။ 
  39. ↑ "ကြေညာချက်အမှတ် (၁/၂၀၂၁)"၊ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံး၊ 1 February 2021။ [permanent dead link]
  40. ↑ "အကျဉ်းသား နှစ်သောင်းကျော်ကို စစ်ကောင်စီ လွတ်ငြိမ်းသက်သာခွင့်ပေး"၊ RFA Burmese, ရဲစည်သူကာ၊ 12 February 2021။ 
  41. ↑ ด่วน! ชาว 'เมียนมา' ชู 3 นิ้วบุกประท้วงหน้าสถานทูต ต้านรัฐประหารในประเทศ (in th) (1 February 2021).
  42. ↑ Myanmar’s military stages coup d’etat: Live news. Retrieved on 1 February 2021။
  43. ↑ Myanmar workers in Japan protest against Tatmadaw’s actions (1 February 2021). Archived from the original on 1 February 2021။ Retrieved on 1 February 2021။
  44. ↑ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို အနုနည်းအာဏာဖီဆန်မှု တချို့ရှိလာခြင်း (in my).
  45. ↑ Mandalay citizens protest against Tatmadaw rule (2021-02-04). Archived from the original on 2021-02-04။ Retrieved on 2021-02-11။
  46. ↑ Four arrested in Mandalay after street protest against military coup (in en).
  47. ↑ Nay Pyi Taw, Mandalay healthcare staff to join 'Civil Disobedience Campaign' (2 February 2021). Archived from the original on 3 February 2021။ Retrieved on 3 February 2021။
  48. ↑ Myanmar Medics Prepare Civil Disobedience Against Military Rule (in en-US) (2 February 2021).
  49. ↑ Thailand's Amata halts $1bn Myanmar property project after coup (in en-GB).
  50. ↑ After coup, medical workers spearhead civil disobedience campaign (in en-US) (2021-02-02).
  51. ↑ Myanmar doctors stop work to protest coup as UN considers response (3 February 2021).
  52. ↑ Anti-coup protests ring out in Myanmar's main city (2 February 2021).
  53. ↑ Myanmar coup latest: UN Security Council stops short of issuing statement (in en-GB).
  54. ↑ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို အနုနည်းအာဏာဖီဆန်မှု တချို့ရှိလာခြင်း (in my).
  55. ↑ "Bangladesh wants democratic process upheld in Myanmar"၊ Dhaka Tribune၊ 2A Media Limited.၊ 1 February 2021။ 
  56. ↑ China 'notes' Myanmar coup, hopes for stability (1 February 2021).
  57. ↑ Deeply concerned by developments in Myanmar, says India (in en) (1 February 2021).
  58. ↑ Indonesia Urges All Parties in Myanmar to Exercise Self-Restraint. Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Indonesia. Retrieved on 1 February 2021။
  59. ↑ Press Release: Latest Situation in Myanmar. Ministry of Foreign Affairs (Malaysia). Retrieved on 1 February 2021။
  60. ↑ Pakistan hopes from all sides in Myanmar to be restraint, work for peace: Zahid Hafeez (in en). Archived from the original on 1 February 2021။ Retrieved on 1 February 2021။
  61. ↑ "Philippines following Myanmar situation with deep concern"၊ Philstar.com၊ 3 February 2021။ 
  62. ↑ S. Korea expresses concerns over Myanmar coup (1 February 2021). Retrieved on 1 February 2021။
  63. ↑ MFA Spokesperson's Comments in Response to Media Queries on the Detention of Myanmar Leaders and Officials (1 February 2021).
  64. ↑ Australia joins global condemnation of Myanmar generals (in English) (Feb 1, 2021).
  65. ↑ Statement on Myanmar. Archived from the original on 1 February 2021။ Retrieved on 1 February 2021။
  66. ↑ Justin Trudeau on Myanmar: “The democratic process must be respected” (2 February 2021).
  67. ↑ France calls on Myanmar military to release Suu Kyi, respect election results.
  68. ↑ Germany condemns Myanmar coup ‘in strongest terms’. Aa.com.tr (2020-11-08). Retrieved on 2021-02-02။
  69. ↑ "Japan urges Myanmar military to free Suu Kyi, restore democracy"၊ Manila Bulletin၊ 1 February 2021။ 
  70. ↑ Mahuta, Nanaia (1 February 2021). New Zealand statement on Myanmar.
  71. ↑ Sánchez condena el golpe de Estado en Myanmar y pide vuelta a la democracia (in es) (1 February 2021). Archived from the original on 3 February 2021။ Retrieved on 1 February 2021။
  72. ↑ Foreign Minister condemns military coup in Myanmar. Sveriges Radio.
  73. ↑ "Turkey condemns, 'deeply concerned' by coup in Myanmar"၊ Anadolu Agency၊ 1 February 2021။ 
  74. ↑ UK condemns military coup in Myanmar (in en). Anadolu Agency (1 February 2021).
  75. ↑ Statement by White House Spokesperson Jen Psaki on Burma (1 February 2021).
  76. ↑ Myanmar coup: Joe Biden threatens to resume sanctions (in English) (2 February 2021).
  77. ↑ "‘Serious blow to democracy’: World condemns Myanmar military coup" (in en)၊ Al Jazeera၊ 1 February 2021။ 
  78. ↑ Cherni၊ Hajer။ "La Maison Blanche menace les auteurs du coup d'État militaire du Myanmar de sanctions" (in French)၊ Anadolu Agency၊ 1 February 2021။ 1 February 2021 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  79. ↑ "West condemns Myanmar coup but Thailand, Cambodia shrug"၊ Bangkok Post၊ Bangkok Post Public Company Ltd.၊ 1 February 2021။ 
  80. ↑ "Myanmar's army seizes power, detains Aung San Suu Kyi" (in en-CA)၊ National Post၊ 1 February 2021။ 
  81. ↑ "Myanmar military coup: Nordic and Asian reactions"၊ ScandAsia၊ 2 February 2021။ 
  82. ↑ Statement attributable to the Spokesperson for the Secretary General – on Myanmar (31 January 2021).
  83. ↑ ASEAN calls for "return to normalcy" in Myanmar after coup. Reuters (1 February 2021). Retrieved on 1 February 2021။
  84. ↑ Christiastuti, Novi (1 February 2021). Negara-negara ASEAN Bahas Kudeta Militer di Myanmar. Retrieved on 1 February 2021။
  85. ↑ Adkins၊ William။ "EU leaders condemn military coup in Myanmar"၊ Politico၊ 1 February 2021။ 
  86. ↑ "UNSC takes no action on coup in Myanmar"၊ Gulf Today၊ 3 February 2021။ 
  87. ↑ UN Security Council searches for unity on Myanmar (in English) (Feb 2, 2021). Archived from the original on 3 February 2021။ Retrieved on 3 February 2021။
  88. ↑ Security Council fails to agree statement condemning Myanmar coup (in English) (Feb 3, 2021). “The UN Security Council has failed to agree on a joint statement condemning Monday’s coup in Myanmar, after a two hour long emergency meeting failed to secure the support of China, a key Myanmar ally and a veto-holding permanent member of the council.”
  89. ↑ UN Security Council takes no action on Myanmar coup (in English) (February 3, 2021).
  90. ↑ Myanmar coup: China blocks UN condemnation as protest grows (in English) (Feb 3, 2021).
  91. ↑ Security Council Press Statement on Situation in Myanmar (in English) (February 5, 2021).
ကလေၚ်သီကေတ်လဝ် နူ "https://mnw.wikipedia.org/w/index.php?title=ပၞာန်သီအဝဵု_ဍုင်ဗၟာ_၂၀၂၁&oldid=44390"