ဘင်ဇၞော်

ဘင်ဇၞော်
ဘင်ဇၞော်
ဒၞာဲ	ဍုင်မုဟ်ဍုင်
ဂကူဒတန်ဍာ်	သဘာဝ
ဍုင်မနွံကဵု မနွံဇိုင်ဍာ်ဂှ်	တွဵုရးဍုင်မန်
ဇမၠိင် မသ္ၚောဲအိုတ်	704.5m
အနာံ မသ္ၚောဲအိုတ်	115.28m
ဨရိယျာ ဂအာင်	214,737.33m²
ဇမၠိင်ပါင်သြင်၁	1.5 mi
ဍုင်မနွံဗဒါဲ	ဍုင်မုဟ်ဍုင်
	၁ ဇမၠိင်ပါင်သြင်ဂှ် ၜတ်ကၞာတ်လဝ် ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်တ် ဟွံသေင်ဏီ။

ဘင်ဇၞော် (ဝါ) ကၟာဘင်ဇၞော် (ဗၟာ: မုဒုံ ကန်ကြီး), (အၚ်္ဂလိက်: Kangyi Lake) ဂှ် ဒှ်ကၟာဍာ်ပတေက် မနွံ ပ္ဍဲဍုင်မုဟ်ဍုင်၊ တွဵုရးဍုင်မန်ရ။ ကၟာဘင်ဇၞော်ဂှ် ဒှ်ကၟာသဘာဝဇၞော်အိုတ် ပ္ဍဲတွဵုရးဍုင်မန်တုဲ နွံဨရိယျာ ၂၁၄,၇၃၇.၃၃m² ရ။ ဇမျိုဟ်ကၟာဂှ် နွံဂလိုင်လဵုဂှ် ဟွံတီကေတ်ရ။ ပ္ဍဲဇိုင်ကၟာဂှ် နွံကဵု ကျာ်စေတဳတြေံ ကျာ်ဘင်ဇၞော်မွဲကီုတုဲပၠန် စမြိုင်သာသနာတၞဟ်လေဝ် နွံဒၟံင်ကီုတုဲ ဘင်ဇၞော်ဂှ် ဒှ်ဒၞာဲကၟုဲမကၠုင်ဝေင်ဂၠိုင် မွဲဒၞာဲကီုရ။ ပ္ဍဲအခိင် ကညင် ညးဒေသတအ် ကၠောဝ်ဍာ်မ္ဂး ကၠုင်တုက်ဍာ်ကၟာဝွံတုဲ စကာဒၟံင် နဒဒှ် ဍာ်လွပ် ဍာ်သွုင်ရ။

ယၟု ပလေဝ်ဒါန်

စပ်ကဵု ယၟုကၟာဝွံတုဲ ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲလိက်သၠပတ်ဂဝမ္ပတိ "သဗ္ဗညု အာစိုပ်သြင်ဇၞော်မွဲ ပ္ဍဲမုဟ်ဂြိုပ် သဗ္ဗညု သီုတၠအရှန်ဒၟံင်တဴ ဂွံလၟောင် နတဲသတုံ စှ်ေသပေါတ်တဴ က္ၜံင်ၜါ။ ဒေဝတဴတအ်ဂမၠိုင် ညာတ်တုဲ ပတဴအသဝ်ဇၞော်ဟေင်။ ဒၞာဲဂှ် ဓါတ်သော်ကှ်ေမွဲ သတန် ကျာ်ပျးဒိုဟ်လဝ် ထာန်ဂှ် ဟိုတ်မဒှ် သဘင်ဇၞော် ညးမ္ဂးတၞံ၊ ဂလာန်ဂှ် ဝိပတ်အာတုဲ ကဗင်ဇၞော် ညးမ္ဂးလၟုဟ်ရောင်"^[၁] လိက်သၠပတ်ဂဝမ္ပတိဂှ် ချူလဝ် သၞာံလဵု ညးလဵုမချူလဝ် တီကေတ်ဟွံမာန်၊ ပ္ဍဲအခိင်မချူလိက်ဂှ် ယၟု ကၟာဘင်ဇၞော်ဂှ် ညးကော်စ ကဗင်ဇၞော် ဂှ် ပိုယ်ဂွံတီကေတ်ရ။ တၞဟ်နမိက်ဂွံဗၟံက်ထ္ၜး အဓိပ္ပါယ် ယၟုဂှ်တုဲ အစာလိက်ဂှ် ကဵုလဝ်အဓိပ္ပါယ် သဘင်ဇၞော်ရ။ လၟုဟ် ညးကော်စ ဘင်ဇၞော် (ဝါ) ကၟာဘင်ဇၞော်ရ။

နကဵုလညာတ် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာမ္ဂး ယၟုမ္ဂး ကဗင်ဇၞော်ဂှ် ကဗင် ဂှ်ကၠုင်နူ အရေဝ်မန်တြေံ "ကုမ္ဗာရ်" မဂွံအဓိပ္ပါယ် နကဵုအရေဝ်မန်ခေတ်လၟုဟ် ကၟာ တုဲ၊ ကဗင်ဇၞော်ဂှ် ဂွံအဓိပ္ပါယ် ကၟာဇၞော်ရ။ နူ ကုမ္ဗာရ်ဇၞော် ဒှ်အာ ကဗင်ဇၞော်၊ နူကဗင်ဇၞော် ဒှ်အာ ဘင်ဇၞော်။

ပထဝဳ ပလေဝ်ဒါန်

ကၟာဘင်ဇၞော်ဂှ် နွံမ္ၚးဍုင်မုဟ်ဍုင် လပါ်ဗၟံက်ဂၠံင်ဇၞော်မတ်မလီု-ဇြပ်ဗု၊ ၜတ်ရံင် နူကဵု Google Maps မ္ဂး ဂအာင်ကၟာဝွံ နွံၜိုတ် 214,737.33m² (၅၃.၀၆ ဨက) တုဲ ဇမၠိင်သၟောန်ကၟာဂှ် သီုဖအိုတ် နွံ ၂.၄၁ ကဳလဝ်မဳတာ (၁တိုင်ဘာ်)။ ဗွဲလၞင် ဒၞာဲမသ္ၚောဲအိုတ် ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန် ကဵု နေရတိဂှ် နွံ 736.95 မဳတာ (2,311.35 ပေ)တုဲ ဒၞာဲမကြပ်အိုတ် ဒၞာဲထကတ် ဗွဲဒိုဟ် ပလိုတ်ဗာယပ် ကဵု ဗၟံက်အဂၞဲ ဂှ် နွံ 115.28 မဳတာ (378.21 ပေ)ရ။^[၂] ဇမျိုဟ်ဍာ်ကၟာဝွံ နွံဂလိုင်လဵုရောဂှ် စဵုကဵုလၟုဟ် ဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ် ဟွံမဲဏီရ။

ဝင်ကောန်မၞိဟ် ပလေဝ်ဒါန်

ပ္ဍဲပွဳပွူကၟာဝွံ ကောန်မၞိဟ်စပဒတဴကၠုင် နူအခိင်လဵုရောဂှ် သၟာပုရာန်တအ် လ္ၚတ်ပလဝ်သုတေသန ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ် ဟွံမဲဏီရ။ ရံင်ကဵု ယၟုကၟာ မကော် ကဗင် မဒှ် မအရေဝ်မန်တြေံမွဲတုဲ ဒၞာဲဒေသဝွံ ကောန်ဂကူမန်တအ် ပဒတဴကၠုင်ဒၟံင် နူကဵုခေတ်တြေံ (၁၁ ဗွဝ်ကၠံ) တေအ်ရလေဝ် ဟီုမာန်ရ။ ပ္ဍဲခေတ်အေဒဳ ၁၄-၁၇ ဗွဝ်ကၠံဂှ် ဒၞာဲကၟာ ကေုာံ ကျာ်ဘင်ဇၞော်ဝွံ ဒှ်ဒၞာဲပယျဵု အကြာရးဍုင်ဇြာ ကဵု ရးဍုင်မတ်မလီုဂှ်ရ ဒၞာဲဂှ် ညးကော်စ မုဟ်ဍုင်။^[၃]

ပ္ဍဲဍုင်မုဟ်ဍုင်ဂှ် ဟွံမဲ ကုသၞောတ်မကဵုဍာ်ညးဍုင်ကွာန် (a public water supply system) တုဲ မၞိဟ်တအ်ဂှ် နကဵုနဲကဲညးကဵုညး စကာဒၟံင် ဍာ်ပလိုင်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ကညင် ကၠောဝ်ဍာ်မ္ဂး မၞိဟ်တအ် အာဇက်ကေတ် ဍာ်နူကဵု ကၟာဘင်ဇၞော်ဝွံရ။ ^[၄]

ဆက်ဗှ် ပလေဝ်ဒါန်

ကျာ်ဘင်ဇၞော်

နိဿဲ ပလေဝ်ဒါန်

↑ မၞိက်, ၜိုပ် (1957). သၠပတ်ဂဝမ္ပတိ - ၜိုပ်မၞိက် ကလေင်ပလေဝ်လဟဵုလဝ်။
↑ Google Maps. Open.
↑ (1766) ဍုင် ၃၂ ဇာ ၁၂ ဒၟံင်စာတန်၊။ “နူဍုင်ဇြာ လပါ်သၟဝ်ကျာ ပါကြုင်ကင် ကျာ်မုဟ်ဍုင် ပါပယိုဝ်တိ ရးဍုင်မတ်လမၠု ၄ တိုင် :294”
↑ (November 22, 1982) "1", Document of The World Bank FOR OFFICIAL USE ONLY Report No. 3947-BA STAFF APPRAISAL REPORT BURMA TANK IRRIGATION PROJECT. Burma: South Asia Projects Department Agriculture Division A။ “Existing Water Supply and Sanitation in Mudon 2.25 Mudon does not have a public water supply system. Most of the population (estimated at 39,700 in 1980) draws water from private shallow wells and ponds. The poorest depend on collecting rain water. All wells in the area dry up during the dry season for at least two months each year. During this period, water is hauled from the Kangyi lake, at the outskirts of Mudon. Vendors transport water from the lake by trucks and bullock carts and charge K 3 to K 6 per drum (48 Ig). Part of the population cannot afford such prices and carry their own supplies from Kangyi lake. Those living in the western and northern outskirts of the town are faced with carrying dis- tances of several kilometers,”

[1] မၞိက်, ၜိုပ် (1957). သၠပတ်ဂဝမ္ပတိ - ၜိုပ်မၞိက် ကလေင်ပလေဝ်လဟဵုလဝ်။

[2] Google Maps. Open.

[3] (1766) ဍုင် ၃၂ ဇာ ၁၂ ဒၟံင်စာတန်၊။ “နူဍုင်ဇြာ လပါ်သၟဝ်ကျာ ပါကြုင်ကင် ကျာ်မုဟ်ဍုင် ပါပယိုဝ်တိ ရးဍုင်မတ်လမၠု ၄ တိုင် :294”

[4] (November 22, 1982) "1", Document of The World Bank FOR OFFICIAL USE ONLY Report No. 3947-BA STAFF APPRAISAL REPORT BURMA TANK IRRIGATION PROJECT. Burma: South Asia Projects Department Agriculture Division A။ “Existing Water Supply and Sanitation in Mudon 2.25 Mudon does not have a public water supply system. Most of the population (estimated at 39,700 in 1980) draws water from private shallow wells and ponds. The poorest depend on collecting rain water. All wells in the area dry up during the dry season for at least two months each year. During this period, water is hauled from the Kangyi lake, at the outskirts of Mudon. Vendors transport water from the lake by trucks and bullock carts and charge K 3 to K 6 per drum (48 Ig). Part of the population cannot afford such prices and carry their own supplies from Kangyi lake. Those living in the western and northern outskirts of the town are faced with carrying dis- tances of several kilometers,”

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]