မာရဝိဇယ ဗုဒ္ဓပဋိမာရုပ်

ကျာ်ထၜိုဟ်ဍာ် ဇၞော်အိုတ် ပ္ဍဲဂၠးတိ

မာရဝိဇယ ဗုဒ္ဓပဋိမာရုပ် (Māravijaya Buddha, မာရဝိဇယဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်) ဂှ် ဒှ် ကျာ်ထၜိုဟ်ဍာ် မနွံသမၠုင် ၈၁ ပေ (၂၅ မဳတာ) မကၠောန်လဝ် ပ္ဍဲဥဒျာန်ဗုဒ္ဓ မနွံ ပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်ဒက္ခိဏသဳရိ၊ နေပျဳဒဝ် ရ။[၁] ကျာ်ထၜိုဟ်ဍာ်ဝွံ ဒှ်ပဋိမာရုပ် နကဵု ဘူမိဖဿမုဒြာ တုဲ ဒှ်ရုပ်ကျာ် မကၠောန်လဝ် နကဵု တၟအ်ထၜိုဟ်ဍာ် ဇၞော်အိုတ် ပ္ဍဲကဵု ဂၠးတိဝွံရ။ [၂] ကျာ်ထၜိုဟ်ဍာ်ဝွံ နွံလျိုင် ၂,၁၀၀ တာန်၊ တၟအ်ထၜိုဟ်ဍာ်ဂှ် ကေတ်နင် နူကဵု သဂျေန်၊ ဗဒါဲမာန္တလေ။[၃][၄] ကမၠောန်စမြိုင်ကျာ်ဝွံ အိုတ်သီုဂှ် နကဵု အလဵုအသဳပၞာန် ကေတ်တာလျိုင်တုဲ ကၠောန်လဝ်ရ။[၅]

မာရဝိဇယ ဗုဒ္ဓပဋိမာရုပ်
မာရဝိဇယဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်
မာရဝိဇယ ဗုဒ္ဓပဋိမာရုပ် is located in Myanmar
မာရဝိဇယ ဗုဒ္ဓပဋိမာရုပ်
Myanmar ဒၞာဲဒတန် မနွံ
တင်ဂၞင်ဂမၠိုင်
ဒတန် နေပျဳဒဝ်
ဒတန်ဒၞး 19°42′03″N 96°03′36″E / 19.700954926140046°N 96.05990090948225°E / 19.700954926140046; 96.05990090948225ဒတန်: 19°42′03″N 96°03′36″E / 19.700954926140046°N 96.05990090948225°E / 19.700954926140046; 96.05990090948225
မဆေင်စပ် ကုဘာသာ ဗုဒ္ဓဘာသာ
ဂိုဏ် ထေရဝါဒ
ရး ဒေသသဟရး
ကၟိန်ဍုင် သဟရး ဗၟာ
ဝေပ်သာ် maravizaya.com
ဗိသုကာ
ညးမပတန် ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင်
ဗွဲမသောဲဗြောဲ
ဇမၠိင် 81 ပေs (25 m)
ကပေါတ်စမြိုင် တၟအ်ထၜိုဟ်ဍာ်

ပ္ဍဲကဵု ဥဒျာန်ဗုဒ္ဓဂှ် ပါဲနူ မာရဝိဇယဗုဒ္ဓပဋိမာရုပ် ဇၞော်ဂှ်တုဲ စေတဳရုင်လိက်တၟအ်ပိဋကတ် မချူလဝ် နကဵု အက္ခရ်မန်ဗၟာ ကေုာံ အက္ခရ်ရဝ်မာန် သီုဖအိုတ် ၇၂၉ တၞုင်လေဝ် နွံကီုရ။ ကမၠောန်ပ္တန်ကျာ်ဝွံ နကဵု ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင် သၞာံ ၂၀၂၁ ဂိတုဨပြဳ ၂၅ ဂှ် ကၠောန်သဘင်ဖျေဟ်ရိုဟ်ကၞက်[၆][၇] စကၠောန်ကၠုင်တုဲ ဂိတုအဝ်ဂေတ် ၁၊ ၂၀၂၃ ဂှ် အာစိုပ်ဒတုဲ ကၠောန်သဘင်ပံက်ကျာ်ဂှ်ရ။

တင်ရန်တၟအ် မဂွံပ္တန်ကျာ်ဏအ်ဂှ် နကဵု ပဓါနဒါယကာ ဥက္ကဋ္ဌ ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင်၊ သကိုပ်ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော်မေန်အံင်လှာင် ပသောင်ကလးလဝ် (၁) ဂၠးတိညံင်ဂွံတီ ဒဒှ်ရ ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာ ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာ ဇၞော်မောဝ်ဒၟံင်ဖိုဟ်၊ (၂) ညံင်ဍုင်ကွာန် ဂွံၜိုဟ်သြိုဟ်၊ (၃) ညးဍုင်ကွာန် အပ္ဍဲဍုင် မ္ၚးဍုင် ကၠုင်ဗဵုလ္ၚောဝ် ကျာ်ဝွံတုဲ ဒေသဂှ် မၞိဟ်ဂွံအာကၠုင်ဂၠိုင်တုဲ ဒေသ ဂွံဇၞော်မောဝ် (၄) ဂွံဒှ် အထံက်အရီု ပရေင်ဇၞော်မောဝ်ဍုင်တအ်ရ။[၈]

ဗၞတ်ဗ္ၜတ်ဂမၠိုင် ပလေဝ်ဒါန်

အရှာမ်ဥဒျာန်ဗုဒ္ဓ ပလေဝ်ဒါန်

ဥဒျာန်ဗုဒ္ဓဂှ် နွံသမၠဲ ၂၅၅ ဨက။

မာရဝိဇယ ဗုဒ္ဓပဋိမာရုပ် ပလေဝ်ဒါန်

ကျာ်ထၜိုဟ်ဍာ်ဝွံ ဒှ်ကျာ်ထဝါဲ သမၠုင်ကျာ်သီုဖအိုတ် နွံ ၆၃ ပေ၊ သမၠုင် သၞာဒကှ် နွံ ၆ ပေ၊ သမၠုင်ပၞင် နွံ ၁၂ ပေ၊ သီုဖအိုတ် နွံ ၈၁ ပေ ရ။ လျိုင်ပဋိမာရုပ်ဂှ် နွံ၁၇၈၂ တာန်၊ လျိုင်သၞာဒကှ် ကေုာံ ပၞင် နွံ ၃၅၁၀ တာန်၊ သီုဖအိုတ် နွံလျိုင် ၅၂၉၂ တာန်ရ။[၉][၈]

စေတဳတိုင်တၟအ်ပိဋကတ် ပလေဝ်ဒါန်

ပ္ဍဲဥဒျာန်ဗုဒ္ဓဂှ် သီုဖအိုတ် နွံစေတဳ တိုင်တၟအ်ပိဋကတ် ၇၂၉ တၞုင်။ စေတဳလဒေါဝ် မချူလဝ် ပရူဝင်ဥဒျာန်ဏအ်ဂှ် နွံဇမၠိင် ၂၁ ပေ၊ အနာံ ၂၁ ပေ၊ သမၠုင် ၂၇ ပေ။ စေတဳသၟေဟ်တအ်ဂှ် နွံ ဇမၠိင် ၁၂ ပေ၊ အနာံ ၁၂ ပေ၊ သမၠုင် ၁၈ ပေ။ တိုင်တၟအ်တအ်ဂှ် နွံ ဇမၠိင် ၄၅ ၝောအ်တဲ၊ သမၠုင် ၆ ပေ ၃ ၝောအ်တဲ၊ သတီု ၇,၂ ၝောအ်တဲ။ လိက်ပိဋကတ်တအ်ဂှ် ချူလဝ် အတိုင်မူ ဆဋ္ဌသင်္ဂါယန။[၇] စေတဳတိုင်တၟအ်မွဲတၞုင်မ္ဂး အိုတ်သြန်က္သာပ်ဗၟာ၂၇၉ ကိုဋ်။[၁၀]

ဝင် ပလေဝ်ဒါန်

တၟအ် နူဒဵုသဂျေန် ပလေဝ်ဒါန်

တၟအ်ထၜိုဟ်ဍာ်ဂှ် နူကဵု ကမ္မဏဳ Angelo Mining Co. Ltd. ဦးအောင်ခိုင်သန်း ကဵုလဝ်ဒါန် ကု Shwe Foundation နူသၞာံ ၂၀၁၃ ဂိတုမေ တေအ်ရ။[၈] Shwe Foundation ဒှ် ဖံင်ဒေရှေန် သၟိင်ဍုင် အလဵုအသဳပၞာန် (တြေံ) ဂဥုပ်ဗိုလ်တာန်ယှိုဲ (သန်းရွှေ)။ သၞာံ ၂၀၁၇ လပါ်အိုတ် ဂှ် နကဵု ညးဇမၞော်အလဵုအသဳပၞာန် ဂဥုပ်ဗိုလ်သန်းရွှေ ပ္အပ်ကဵု တာလျိုင် ကုဒပ်ပၞာန်ဗၟာ သွက်ဂွံ ပကမ္မကထ ပ္ဍဲကမၠောန်ပ္တန်ဥဒျာန်ဗုဒ္ဓ ကေုာံ ပ္တန်ကျာ်ပဋိမာရုပ် ဝွံရ။

သၞာံ ၂၀၁၈ ဂိတုမေ ဂှ် နကဵု ဒပ်ပၞာန် ဗလးကဵု တၠပညာလပါ်တၟအ်တအ် စၟဳစၟတ်တုဲ သၞာံဂှ် ဂိတုအံက်တဝ်ဗါဂှ် စၜံက်ခါဲတၟအ်ဂှ်ရ။ တၟအ်ဂှ် တေဟ်ကုတ်တုဲ သၞာံ ၂၀၁၉ ဂိတုမာတ်ဂှ် က္လိဂွံ တၟအ်ဇမၞော်မွဲ မနွံ သမၠုင် ၆၅ ပေ၊ အနာံ ၅၄ ပေ၊ သတီု ၂၀ ပေ၊ မနွံလျိုင် ၜိုတ် ၃၇၀၀ တာန်၊ မဒှ်တၟအ် ကဆံင်A ။[၁၁] သွက်ပၞင်ဂှ် နွံပၟိက်ဒၟံင်တၟအ်တၟိတုဲ သၞာံ ၂၀၂၀ ဂှ် ဆက်ဂၠာဲတၟအ်တၟအ်ပၠန်ရ။

တၟအ်မနွံလျိုင် ၜိုတ် ၃,၇၀၀ ဂှ် အတိုန်ဂှ် ကေတ်နင်မ္ဂး လျိုင်ဇြိုင်လောန်အာ၊ ဂၠံင်ဂမၠိုင် ဒုင်ဟွံမာန်တုဲ တၟအ်ဂှ် ဒးကရေက်ထောအ် ပန်ကရေက်ရ။ ကရေက်တုဲ တၟအ်ပန်ကရေက် သွက်ပဋိမာရုပ်ဂှ် နွံလျိုင် ၃,၁၅၀ တာန်၊ တၟအ်မသုန်ကရေက် သွက်ပၞင် ဂှ်နွံလျိုင် ၂,၉၃၄ တာန်၊ တၟအ်ပစ္စယ် (the seserved parts) သီုဖအိုတ် နွံလျိုင် ၂,၀၇၄ တာန်၊ သီုဖအိုတ် တၟအ်လျိုင် ၈,၁၅၈ တာန်။

နူဒဵုသကျေန် ဂွံစိုပ် ၜဳဨရာဝတဳဂှ် ဒးၜံက်မြံင် ပါင် ၁၂၀ ပေ၊ ဇမျိုင် ၉၀ ပေ၊ ဇမၠိင် ၄,၅၈၃ ပေ။ နူဂှ် ဒဵုသကျေန် ဂွံစိုပ် သၞေဟ်ဆီမီးခုံ မနွံ ပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်မျေန်ချာန် (မြင်းခြံ) ဂှ် ဒးဖ္ဍိုက်နင် နကဵုတရဴဍာ် ၈၈ တိုင် ကဵု ၅ ဖာလုံ၊ နူသၞေဟ်ဆီမီးခုံ ဂွံစိုပ် နေပျဳဒဝ်ဂှ် နကဵုတရဴတိုက် ၁၈၉ တိုင်။ ပ္ဍဲတရဴဍာ်ဂှ် ဒးဖ္ဍိုက်နင် သီုဖအိုတ် ၉ လတုန်။ ပ္ဍဲတရဴတိုက်ဂှ် ဒးမင်အခိင်ကညင်တုဲ ဟိန်မမင်ဒၟံင်ဂှ် ကလေင်တေဟ် ဖျေဟ်ဗီုပြင်ဂမၠိုင်တုဲ လျိုင်တၟအ်ဂှ် ဒှ်အာ ၇,၆၄၂ တာန်၊ သီုဖအိုတ် နကဵု Modular Trailer ဒးဖ္ဍိုက်နင် ၇ လတုန်ရ။ တၟအ်သီုဖအိုတ်ဂှ် စိုပ်နေပျဳဒဝ် ပ္ဍဲ သၞာံ ၂၀၂၁ ဂိတုဇာန္နဝါရဳ ၂၅ ဂှ်ရ။[၁၂][၈]

ဒတန် ပလေဝ်ဒါန်

ဥဒျာန်ဗုဒ္ဓ မနွံသမၠဲ ၂၅၅ ဨက ဝွံ နွံ ပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်ဒဏ္ခိဏသဳရိ၊ နေပျဳဒဝ်။ သၞာံ ၂၀၂၁ ဂိတုဨပြဳ ၂၅ ဂှ် ကၠောန်သဘင်ဖျေဟ်ရိုဟ်ကၞက်ရ။ ညးမဒှ်ပဓါန ဒါယကာ ဥက္ကဋ္ဌ ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင်၊ သကိုပ်ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော်မေန်အံင်လှာင် ဖျေဟ်လိက်တၟအ် ကေုာံ ဍိုန်ရတ်ဂမၠိုင်ရ။ ပ္ဍဲသဘင်ကၞာဂှ် အစာတၠ ဂဥုပ်ဂိုဏ်ဂမၠိုင် ကေုာံ ဂကောံသၟိင်တၠ အလဵုအသဳပၞာန်ဂမၠိုင် တိုန်စိုပ်လဝ်ရ။[၆]

ဒၞာဲမစွံ ကျာ်ဂှ် ဂွံဒုင်လျိုင်မာန်တုဲ ၜုင်ခဒုင်လဝ် နကဵု စက်တုဲ ဒၞာဲ ကျာ်ထၜိုဟ်ဍာ်မနွံဂှ် လျိုင် စဵုကဵု ၂၀,၀၀၀ တာန် ဒုင်မာန်ရ။၊ တုဲပၠန် ညံင်ဂွံ ဒုင်ဘဲဒဏ်သဘာဝ မာန် ကသဳတိမ္ဂး စဵုကဵု ရေစ်ချ်တာစကေ Earthquake Magnitude 8.7, 8.8၊ လဗိုတ်ကျာမ္ဂး စဵုကဵု အသိင် မွဲနာဍဳ ၁၂၀ တိုင် (120 Mph)၊ ဘဲဒဂဵုတးတအ်လေဝ် ဖန်ဇန် ပလေဝ်ဒုင်လဝ်ကီုရ။ [၁၂][၈]

မာရဝိဇယ ဗုဒ္ဓပဋိမာရုပ် ပလေဝ်ဒါန်

ကျာ်ထၜိုဟ်ဍာ်မာရဝိဇယဂှ် ဒှ်ရုပ်ဗီုပြင် ခေတ်ရတနာပုံ (အင်ဝ) မကၠောန်ပုတ်လဝ် နကဵု စက် CNC Machine ရ။ ကျာ်ဂှ် သီုဖအိုတ် ပါ်လဝ်ပန်ဒကုတ်၊ ဒကုတ်သၟဝ် ပၞင်ဂှ်မွဲဒကုတ်၊ ပၞးၜါလပါ်ဂှ် ၜါဒကုတ်၊ နူက္ဍိပ် ကေုာံ ၝောအ်ဇကုဂှ် မွဲဒကုတ်။ ရုပ်က နူ ဇာန္နဝါရဳ ၂၆ စလ္ဇံက်ဖျေဟ်ဒၟံင်တုဲ ဇာန္နဝါရဳ ၃၁ ဂှ် အာစိုပ်ဒတုဲအိုတ်တုဲ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၁၊ ၂၀၂၃ ဂှ် ကၠောန်သဘင်ကၞာမဟာမင်္ဂလလ္ဇုဲကျာ်တုဲရ။[၈][၁၃]

စေတဳတိုင်တၟအ် ပိဋကတ် ပလေဝ်ဒါန်

ပ္ဍဲကဵု ဥဒျာန်ဗုဒ္ဓဂှ် သီုဖအိုတ် နွံ စေတဳတိုင်တၟအ် ၇၂၉ တၞုင်၊ စေတဳလဒေါဝ်ဂှ် ဒှ်စေတဳတၟအ်တိုင် ဝင်မဆေင်ကဵု ဥဒျာန်ဗုဒ္ဓဝွံတုဲ သၟေဟ်ဂှ် ဒှ်စေတဳတၟအ်တိုင်ပိဋကတ် အတိုင်မူဆဋ္ဌသင်္ဂါယန ရ။ တၟအ်တိုင်တအ်ဂှ် စတမ်နူ သၞာံ ၂၀၂၂ ဂိတုမေ ၁၄ ဂှ် စပုတ် နကဵုစက်ရ။ တ္ၚဲမစပုတ်လိက်ဂှ် ကၠောန်သဘင်မဟာမင်္ဂလပွုတ်လိက်တၟအ်။ ပ္ဍဲသဘင်ဂှ်လေဝ် မှာထေရ်ဂဥုပ်ဂိုဏ်ဂမၠိုင် ကေုာံ ညးမဒှ် ပဓါနဒါယကာ ဥက္ကဋ္ဌ ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင် သကိုပ်ဂဥုပ်ဗိုလ်မေန်အံင်လှာင် ကေုာံ ညးတာလျိုင်ဇၞော်ဇၞော်ဂမၠိုင် တိုန်စိုပ်လဝ်ရ။ [၁၄] ဝိနယ် ၅ ကၞပ်ဂှ် စေတဳရုင်လိက်တၟအ် ၉၆ ရုင် (တၟအ်တိုင် ၁၉၂ တိုင်)၊ နူရုင်စၟတ် ၁ စဵုကဵု ၉၆။ အဘိဓရ် ၇ ကၞပ်ဂှ် စေတဳရုင်လိက်တၟအ် ၂၁၆ ရုင် (တၟအ်တိုင် ၄၃၂ တိုင်)၊ ရုင်လိက်တၟအ် နူစၟတ် ၉၇ စဵုကဵု ၃၁၂။ သုတ် ၅ ကၞပ်ဂှ် စေတဳရုင်လိက်တၟအ် သီုဖအိုတ် ၄၀၈ ရုင် (လိက်တၟအ် ၈၁၆ တိုင်)၊ ရုင်လိက်တၟအ် နူစၟတ် ၃၁၃ စဵုကဵု ၇၂၀။ သီုဖအိုတ် လိက်တၟအ် ပိဋကတ်သၟးဂှ် နွံ ၇၂၀ ရုင် လိက်တၟအ် နွံ ၁၄၄၀ တိုင်။ သၟေဟ် ၉ ရုင်ဂှ် ဒှ်ဝင်ပရူဥဒျာန်ဗုဒ္ဓ ကေုာံ မာရဝိဇယဗုဒ္ဓပဋိမာရုပ်ရ။[၁၅]

သဘင်ဗုသစ် ပလေဝ်ဒါန်

သၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုအဝ်ဂေတ် ၁ ဂှ် ကၠောန်သဘင်ဗုသစ်ကျာ်၊ အခိင်နူဂယးဂှ် ပ္တိုန် ဗုဒ္ဓာဘိသေကနေကဇာ မာရဝိဇယ ဗုဒ္ဓပဋိမာရုပ်။ နကဵု အလဵုအသဳပၞာန် နိမန်လဝ် လကျာ် ၉၀၀ ဇကု၊ နူကဵု ဍုင်ကမ္ဗောဒဳယာဂှ် ၆ ဇကု၊ နူဍုင်သေံဂှ် ၁၁ ဇကု၊ နူဍုင်နဳပဝ်ဂှ် ၁၀ ဇကု၊ နူဝဳဏာမ်ဂှ် ၁၁ ဇကု၊ နူဘင်္ဂလာဒေသ် ဂှ် ၁၀ ဇကု၊ နူလဴဂှ် ၆ ဇကု၊ နူသဳရိလင်္ကာဂှ် ၁၁ ဇကု၊ နူအိန္ဒိယဂှ် ၅ ဇကု သၟေဟ်နူဂှ် လကျာ် နူဍုင်ဗၟာဖအိုတ်ရ။ တုဲဂှ် ကၠောန်သဘင်စရိုဟ်ဍာ် စေတဳရုင်တၟအ်တိုင်ပိဋကတ်ဂမၠိုင်ရ။ [၁၆]

နိဿဲ ပလေဝ်ဒါန်

  1. Part 4 Of Maravijaya Buddha Image Conveyed Onto Jewelled Throne Successfully (in en-US) (2023-02-14).
  2. The Tatmadaw's Buddhism (in en-US) (2021-04-26).
  3. "Auspicious Ceremony to Convey 4th Part of Maravijaya Buddha Image on Top of Jewelled Throne Held"၊ Info Sheet၊ 2023-02-13။ [permanent dead link]
  4. Carving Of Maravijaya Buddha Image Which Would Be The Highest Stone Sculptured Buddha Image In The World And Plans To Build It Explained (in en-US) (2021-11-13).
  5. Myanmar junta goes big on giant Buddha statue in midst of crisis (in en-GB) (2021-05-12).
  6. ၆.၀ ၆.၁ "“မာရဝိဇယ” ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်မြတ်ကြီး ရတနာအုတ်မြစ်တော်စီ မဟာမင်္ဂလာအခမ်းအနားနှင့် ဆင်းတုတော်အပိုင်း(၂)နှင့် (၃)တို့ကို ကြိုဆို ပူဇော်ခြင်း မဟာမင်္ဂလာ အခမ်းအနားကျင်းပ"၊ 2021-04-25။ 
  7. ၇.၀ ၇.၁ "မာရဝိဇယ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်မြတ်ကြီး ဗုဒ္ဓဥယျာဉ် ဝတ္ထုကံတော်၊ ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာမူပိဋကတ် ကျောက်စာတော်များ စတင်ရေးထိုးပူဇော်ခြင်း မဟာမင်္ဂလာ အခမ်းအနားကျင်းပ"၊ 2022-05-14။ 
  8. ၈.၀ ၈.၁ ၈.၂ ၈.၃ ၈.၄ ၈.၅ ရုပ်ပွားတော်ဆိုင်ရာ အချက်အလက်များ (in မြန်မာ) (2023).
  9. ရုပ်ပွားတော်ဆိုင်ရာ အချက်အလက်များ (in မြန်မာ) (2023).
  10. "“မာရဝိဇယ” ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်မြတ်ကြီး တည်ထားကိုးကွယ်မည့် ဗုဒ္ဓဥယျာဉ်တော် အတွင်း ပိဋကတ်သုံးပုံပါဠိတော် အဋ္ဌကထာ ဋီကာ ကျမ်းစာများ ရေးထိုးပူဇော်ထား သည့် ကျောက်စာချပ်များကိုလည်း စိုက်ထူပူဇော်သွားမည်ဖြစ်"၊ 2021-12-2။ 
  11. "မာရဝိဇယဗုဒ္ဓ ရုပ်ပွားတော်မြတ်ကြီး တည်ဆောက်ပြီးစီးမှုအခြေအနေများ ရှင်းလင်းပြသခြင်း အခမ်းအနားပြုလုပ်ခဲ့ပြီး စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် အလှူရှင်များက ကျပ် ၁၆ ဘီလျံကျော်လှူဒါန်း"၊ Eleven Media Group Co., Ltd.၊ 2023-06-30။ 
  12. ၁၂.၀ ၁၂.၁ ဘကြီးကောင်း။ "ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ ညွတ်တွားပူဇော်ဖူးမြော် ကြည်ညိုကြရမည့် မာရဝိဇယဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်မြတ်ကြီး"၊ ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ 2023-07-25။ 
  13. "မာရဝိဇယ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်မြတ်ကြီး၏ ဆင်းတုတော် အပိုင်း(၄)အား ရတနာပလ္လင်တော်ထက်သို့ ပင့်ဆောင်ပူဇော်ခြင်း မဟာမင်္ဂလာအခမ်းအနား ကျင်းပပြုလုပ်"၊ Myanmar National Portal၊ 2023-06-30။ 
  14. "မာရဝိဇယ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်မြတ်ကြီး ဗုဒ္ဓဉယျာဉ် ဝတ္ထုကံတော်၊ ဆဋ္ဌသင်္ဂါယနာမူပိဋကတ်ကျောက်စာတော်များ စတင်ရေးထိုးပူဇော်ခြင်း မဟာမင်္ဂလာအခမ်းအနားကျင်းပ"၊ Office of the Commander-in-chief of Defence Services၊ 2022-05-14။ 
  15. မာရဝိဇယ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်မြတ်ကြီး တည်ဆောက်ပူဇော်ခြင်းလုပ်ငန်းများအတွက် အလှူတော်ငွေထည့်ဝင်လှူဒါန်းခြင်း (in မြန်မာ) (2021-09-01). Archived from the original on 2023-07-28။ Retrieved on 2023-07-28
  16. "မာရဝိဇယ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်မြတ်ကြီးအား ပြည် တွင်း/ပြည်ပမှ ဆရာတော် ၉၀၀ ပါးက ဗုဒ္ဓါဘိသေကအနေကဇာတင်တော်မူ"၊ Popular News၊ 2023-08-01။