လဝ်ဝဝ် (အရေဝ်)
အရေဝ်လဝ်ဝဝ် (အၚ်္ဂလိက်: Lhao Vo, ဗၟာ: လော်ဝေါ်) သီုကဵု ကော်စ ဂကူ မရူ ကေုာံ လင်သူ (Chinese: 浪速) ဂှ် ဒှ် အရေဝ်ဂကောံအရေဝ်ဗၟာ (Burmish language)တုဲ ဟီုဒၟံင် ပ္ဍဲကဵု ရးနိဂီုဗၟာ ကေုာံ ပ္ဍဲဍုင်ကြုက် ၜိုတ် မွဲၜါလ္ၚီရ။
| Lhao Vo | |
|---|---|
| Maru | |
| ဒေသ | Myanmar, China |
ကောန်ဒေသညးမဟီုဂမၠိုင် | ( ၁၀၀၀၀၀ စၞောန် 1997)[၁] |
|
Sino-Tibetan
| |
| Latin | |
| ကောဒ်အရေဝ်ဘာသာ | |
| ISO 639-3 |
mhx |
| Glottolog |
maru1249[၂] |
ဂမ္စာဲ
ပလေဝ်ဒါန်Dai Qingxia (2005:3) ချူဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် မၞိဟ် ၅,၆၀၀ ဟီုဒၟံင် အရေဝ်လင်သူ ပ္ဍဲရးနိဂီုကြုက်။ ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ပြးဇးဒၟံင် ပ္ဍဲမုဟ် တွဵုရးကချေင် လပါ်ဗမံက်ရ။ ဍုင် ဒၞာဲမၞိဟ်မဟီုအရေဝ် လဝ်ဝဝ် ပ္ဍဲရးနိဂီုကြုက်ဂှ်
- Luxi City: Yingpan Township (ယင်းဖန်မြို့နယ်, 营盘乡)
- Lianghe County: Mengyang Township (မယ်ညန့်နယ်, 养乡)
- Longchuan County, Yunnan: Bangwai Township (ဖန်ဝိုင်မြို့နယ်, 邦外乡) ကေုာံ Jingkan Township (ကျင်ခန်မြို့နယ်, 景坎乡)
နာနာ
ပလေဝ်ဒါန်အရေဝ်လဒေါဝ်လဝ်ဝဝ်ဂှ် ဒှ်အရေဝ် မဟီုဒၟံင် ပ္ဍဲကဵု ကုန်ဒဵုတကအ် (Dago’ (tăkoʔ))၊ ကရေက်လပါ်ဗမံက် ကြုင် နမာဲ မနွံ ပ္ဍဲတွဵုရးကချေင်။[၃]
Sawada (2017) ဖျေဟ်လဝ် လၟေင်အရေဝ် လဝ်ဝဝ် အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ။[၃]
- Gyanno’ (autonym: kjɛn35 noʔ21 ): မဟီုဒၟံင် ကရေက်ဗမံက် ကြုင်နမာဲ ပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်သဝ်လဝ်။
- Tho’lhang (autonym: tʰaʔ21 lo̰22): မဟီုဒၟံင် ပ္ဍဲထဝ်လာန် ကေုာံ ပ္ဍဲကွာန်လ္ၚဵု လပါ်သၟဝ်ကျာ ပွိုင်ဍုင်သဝ်လဝ်။
- Lakin (autonym: lăkɛ̰22): မဟီုဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်လခိန်၊ လပါ်သၟဝ်ကျာ ပွိုင်ဍုင်သဝ်လဝ်။
- Lhangsu (autonym: la̰ŋ53 su53; ဂှ် ဟွံတုပ်ကဵု အရေဝ်လင်သူ 浪速 ပ္ဍဲယူနာမ် ရးနိဂီုကြုက်): မဟီုဒၟံင် ပ္ဍဲဒေသ အကြာ Hkrang Hka ကဵု Sanin Hka မဒှ် ကြုင်မပါ်တိတ် နူကဵု ၜဳမလိခ။ မဟီုဒၟံင် ပ္ဍဲ ပွိုင်ဍုင် Sumprabum Township သီုကဵု ပ္ဍဲကွာန်ဂမၠိုင်ရ။
လင်သံင်
ပလေဝ်ဒါန်အရေဝ်လင်သံင် (Langsong 浪宋) ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲကဵု Zaoyang (早阳)[၄] ပ္ဍဲ ခရိုင်ယွန်လံင် (Yunlong County) ပ္ဍဲရးယူနာန် ကီု သီုကဵု ပ္ဍဲ Baocun (表村)၊[၅] Laomo (老末), ကဵု Sancha (三岔)တအ်ရ။[၆][၇]
ရမ္သာင်
ပလေဝ်ဒါန်ဗျည်
ပလေဝ်ဒါန်ရမ္သာင်လဝ်ဝဝ်ဂှ် နွံကဵု ရမ္သာင်ဗျည် အတိုင် ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ။[၈]
| Labial | Dental/ Alveolar |
Post- alveolar |
Palatal | Velar | Glottal | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| plain | pal. | plain | pal. | ||||||
| Plosive | voiceless | p | pʲ | t | k | kʲ | (ʔ) | ||
| aspirated | pʰ | pʰʲ | tʰ | kʰ | kʰʲ | ||||
| Affricate | voiceless | t͡s̪ | t͡ʃ | ||||||
| aspirated | t͡s̪ʰ | t͡ʃʰ | |||||||
| Fricative | voiceless | f | s̪ | ʃ | x | ||||
| voiced | v | ɣ | ɦ | ||||||
| Nasal | m | mʲ | n | ɲ | ŋ | ||||
| Tap | ɾ | ||||||||
| Approximant | l | j | |||||||
- Sounds /p, t, k, ʔ, m, n, ŋ, j/ can all be heard in final position.
- /ʔ/ is only written in final position.
သွဵု
ပလေဝ်ဒါန်ရမ္သာင် သွဵုလဝ်ဝဝ်တအ် ဂွံမိင်ကေတ် ဗီုဏအ်ရ။ ရမ္သာင်သွဵု မွဲကုမွဲ တၞဟ်ခြာရေင်သကအ်ရ။ [၈]
| Front | Central | Back | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| plain | creaky | plain | creaky | plain | creaky | |||
| Close | i | ḭ | u | ṵ | ||||
| Mid | e | ø | ḛ | ø̰ | o | o̰ | ||
| Open | a | a̰ | ||||||
| Diphthong | au | a̰ṵ | ||||||
- /i, ḭ/ can also range to [ɪ, ɪ̰].
- Vowels /e, o/ when preceding a word-final /-ŋ/ can also be heard as nasalized [ẽ, õ].
When preceding a final glide /-j/, each vowel has the following allophones:
| Phoneme | Allophones |
|---|---|
| /aj/ | [aɪ̆], [ɛ] |
| /auj/ | [auɪ̆], [ɔɪ̆] |
| /uj/ | [uɪ̆], [ʉ], [ʉɪ̆] |
| /ej/ | [əɪ̆] |
တွိုန်ရမ္သာင်
ပလေဝ်ဒါန်ပ္ဍဲကဵု အရေဝ်လဝ်ဝဝ်ဂှ် နွံကဵု တွိုန်ရမ္သာင် ပိ၊ သၠုင်၊ သဝ်၊ စှ်ေ။ Lhao Vo has three lexical tones: high, low and falling. Low tone may be a different analysis of creaky vowels. In Latin script, falling tone is unmarked, e.g. ထာမ်ပလိက်:Angbr etc.; low tone is ထာမ်ပလိက်:Angbr etc., and high tone is ထာမ်ပလိက်:Angbr etc. (or ထာမ်ပလိက်:Angbr etc. with a final b, d, g). Final glottal stop is written ထာမ်ပလိက်:Angbr etc. in falling tone, ထာမ်ပလိက်:Angbr etc. in low tone, and ထာမ်ပလိက်:Angbr in high tone.[၉]
နိဿဲ
ပလေဝ်ဒါန်- ↑ Lhao Vo at Ethnologue (18th ed., 2015) ထာမ်ပလိက်:Subscription required
- ↑ ထာမ်ပလိက်:Glottolog
- ↑ ၃.၀ ၃.၁ Lua error in မဝ်ဂျူ:Citation/CS1 at line 828: Argument map not defined for this variable: ArticleNumber.
- ↑ Yúnlóng Xiàn Miáowěi Lìsùzú Xiāng Zǎoyáng (in zh). Archived from the original on 2018-05-04။ Retrieved on 2023-09-04။
- ↑ Yúnlóng Xiàn Miáowěi Lìsùzú Xiāng Biǎocūn Biǎocūn (in zh). Archived from the original on 2018-05-04။ Retrieved on 2023-09-04။
- ↑ Yúnlóng Xiàn Miáowěi Lìsùzú Xiāng Biǎocūn Sānchà (in zh). Archived from the original on 2018-05-04။ Retrieved on 2023-09-04။
- ↑ Zhongguo shao shu minzu shehui lishi diaocha ziliao congkan xiuding bianji weiyuanhui (2009). Jǐngpǒzú shèhuì lìshǐ diàochá (in zh). Beijing: Minzu chubanshe, 57။
- ↑ ၈.၀ ၈.၁ Hideo, Sawada (1999). Outline of Phonology of Lhaovo (Maru) of Kachin State. In Linguistic & Anthropological Study of the Shan Culture Area, report of research project, Grant-in-Aid for International Scientific Research (Field Research): Tokyo: Tokyo University of Foreign Studies, 97-147။
- ↑ [၁]
ဆက်ဗှ်
ပလေဝ်ဒါန်- Dai, Qingxia 戴慶廈 (2005). Làngsùyǔ yánjiū (in zh). Beijing: Minzu chubanshe. ISBN 9787105068159။
- Dai, Qingxia 戴庆厦 (2010). Piànmǎ Cháshānrén jí qí yǔyán (in zh). Beijing: Shangwu yinshuguan။
- Hill, Nathan (2020). A Machine Readable Collection of Lexical Data on the Burmish Languages (in en). Zenodo. DOI:10.5281/zenodo.3759030။
- Yabu Shirō 藪司郎 (1988). "A Preliminary Report on the Study of the Maru, Lashi and Atsi Languages of Burma", Historical and Cultural Studies in Burma. Tokyo: Institute of Asian Studies, Sophia University, 65-132။