လိက်ခၞိင် ကျာ်ယှိုဲသဳခုင်
လိက်ခၞိင် ကျာ်ယှိုဲသဳခုင် (အၚ်္ဂလိက်: Shwezigon Pagoda Bell inscription, Burmese: ရွှေစည်းခုံဘုရား ခေါင်းလောင်းစာ) ဝွံ ဒှ်လိက်ခၞိင် မချူလဝ် နကဵုဘာသာနာနာ မဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲခၞိင်ကျာ်ယှိုဲသဳခုင် ဍုင်ဗုကာံ၊ သၟိင်ဖရင်နံင် မဒှ်တၞောဝ်သၟိင် ဍုင်တံင်ငူ မကဵုလဝ်ဒါန်ရ။ လိက်ဂှ် ချူလဝ် နကဵုပိဘာသာ၊ ဘာသာမန်၊ ဘာသာဗၟာ၊ ကေုာံ ဘာသာပါဠိ၊ ပရူအခိင်အဓိက ပ္ဍဲအခိင်ညးဒှ်ဨကရာဇ် ကၠာအိုတ် တြဴသၞာံဂှ်ရ။ ပ္ဍဲလိက်ဂှ် ယၟုသၟိင်ဖရင်နံင်ဂှ် မကဵုလဝ်ဗီုမန် သၟိင်ဇမၞးဒိုဟ်စှ် ရ။ ယၟုဏအ် ပ္ဍဲဍုင်သေံ ဝင်သေံလေဝ် ပြာကတ်ဒၟံင်ကီုရ။
 | |
| အစာကဝိ | တၠညးဖရင်နံင် |
|---|---|
| က္ဍိုပ်လိက် | လိက်ခၞိင်ကျာ်ယှိုဲသဳခုင် |
| ညးတြာဲဘာသာ |
Than Tun to English Chit Thein from Mon to Burmese |
| ဍုင် | ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |
| ဘာသာ | မန်၊ ဗၟာ၊ ပါဠိ |
| လၟေင် | ဝင် |
| ဂကူလိက် | ဝင် |
| စၟတ်တ္ၚဲမပ္တိတ် | 23 May 1557 |
စၟတ်တ္ၚဲမပ္တိတ် ဗီုအင်္ဂလိက် | December 2001 |
ပရူအဓိက ပ္ဍဲလိက်
ပလေဝ်ဒါန်လိက်ဂှ် ချူလဝ် နကဵုဘာသာဗၟာ နွံ ၄၃ ပၞောန်၊ ဘာသာမန် နွံ ၃၅ ပၞောန်တုဲ ဘာသာပါဠိဂှ် နွံ ၅ ပၞောန်ရ။ ပ္ဍဲလိက်ဂှ် မဂွံဆဵုကေတ် မဟိမုသၟိင်ဖရင်နံင် ကေုာံ ဂၞကျာ်ဇၞော်ညး သြဳပရမ မဟာဓမ္မရာဇ ကေုာံ သြဳအဂ္ဂမဟာဓမ္မရာဇဒေဝဳ ရ။ စၟတ်သမ္တီ အဓိက မဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲလိက်ခၞိင်ဂှ် အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ
၁၊ လုပ်သီ ဍုင်တံင်ငူ ပ္ဍဲ ၁၁ ဇန်နဝါရဳ ၁၅၅၁
၂၊ လုပ်သီ ဍုင်ပြန် ပ္ဍဲ ၃၀ အဝ်ဂေတ် ၁၅၅၁
၃၊ လုပ်သီ ဍုင်ဗဂေါ ပ္ဍဲ ၁၂ မာတ် ၁၅၅၂
၄၊ ပတိတ် သၞောဝ်တုဲ ကွက်စွံလဝ် မ္ၚး နန်ကမ္ဘောဇသာဒဳ
၅၊ ဒုင်အဘိသေခ သၟိင်ဖရင်နံင် ကေုာံ ဂၞကျာ်ဇၞော်ညး အတုလသဳရိ ပ္ဍဲ ၁၂ ဇန်နဝါရဳ ၁၅၅၄
၆၊ လုပ်သီ ဍုင်အဝ ပ္ဍဲ ၂၂ ဇန်နဝါရဳ ၁၅၅၅
၇၊ ပလံင်ကလုတ် ဇရေင်တကအ်သိင်္ဃိုရ် တၞဟ်နဂွံ ဇၞော်မောဝ်ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာ
၈၊ စဳရေင်ပၞာန် သွက်ဂွံအာသီဍုင်သေံ(ဇၞော်) နူ ၉ နဝ်ဝေန်ပါ ၁၅၅၆ စဵုကဵု ၈ ဇန်နဝါရဳ ၁၅၅၇
၉၊ လုပ်သီ ဍုင်မဝ်မိတ် ကေုာံ ဍုင်သဳပဝ် ပ္ဍဲ ၂၅ ဇန်နဝါရဳ ၁၅၅၇။
၁၀၊ စရိုဟ်ဍာ် ကျာ်စေတဳ ပ္ဍဲဍုင်မဝ်မိတ်မွဲ ပ္ဍဲဍုင်သဳပဝ်မွဲ ပ္ဍဲ ၈ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၅၅၇။
၁၁၊ လုပ်သီ ဍုင်မဝ်ညင် ပ္ဍဲ ၆ မာတ် ၁၅၅၇။
၁၂၊ လုပ်သီ ဍုင်မဝ်ကံင် ပ္ဍဲ ၁၁ မာတ် ၁၅၅၇။
၁၃၊ စဵုဒၞာ ဟွံကဵုအခေါင်ကၠောန် အခိုက်သေံ ပ္ဍဲအခိင် မဖျေဟ် ဇွကမ္မဌာန် သၟိင်စဴဖါ မဂစိုတ်တိုပ်စုတ် သီုဍိက်တြုဟ် ဍိုက်ဗြဴတအ်။
၁၄၊ ဇက်တိတ် နူမဝ်ကံက် ပ္ဍဲ ၉ အေပြဳ ၁၅၅၇။
၁၅၊ ဖျေဟ်ထဝ် ကျာ်ယှိုဲသဳခုင် နူသၟဝ် စဵု အထောတ်။
၁၆၊ သောန်ခၞိင် ကျာ်ယှိုဲသဳခုင် နကဵုလျိုင် သၠာ် ၂၁၀၀ ပသာ (7560 lbs or 3423 kg) ပ္ဍဲ ၂၃ မာတ် ၁၄၄၇။
၁၇၊ ရာဒနာ မိက်ဂွံဒှ်ကျာ်တုဲ မပတိုန်စ ဇကုဇကု နဒဒှ် သၟိင်ဇမၞးဒိုဟ်စှ်။
လိက်
ပလေဝ်ဒါန်နိဒါန်
ပလေဝ်ဒါန်(၁) နူစၞာံတိလ မနွောံပိုန်ကျာ်တြဲမှာဂေါတမ မပပရိနိဗ္ဗာန်တုဲဂဟ်၊ ၂၀၄၉ စၞာမ် ကလိလောန်အာတုဲ။ သၟိင်ဓရ်ဇၞောက် မပြဲ မဟိမု သြီပရမ မဟာဓမၟရာဇာဓိရာဇ၊ မပတလကျာ်သြီ ညံင်ကျာ်သြီ သ္မီတ္ငဲ၊ မနွံဂသပ်မလောန်၊ (၂) လွီမနွံလောန် ပိုန်မဇၞော်လောန်၊ အလိုဝ်မဂေါအ်လောန်၊ မဍောက်င်္ပေတဴ ဂုန်ဇမၞောက်ပိ၊ မဆိုက်ဗဒက် ပ္ဍဲဥပါဲပန်ပြကာ၊ မနောမ်တဴ ဒရ္ဟတ် မသုန်၊ မစိုန်သ္ကိုမ်တဴ သတ်ဓါ သိလ သမာဓိ၊ မဆိုက်ဗဒက်တဴ ပ္ဍဲ ရာဇဝတ်၊ ဓမၟဝတ်၊ မစမတ်တဴ ဒေ(၃)သ ကာလ လမိုန်၊ မတီတဴ ဇၟာပ်ကာ အိုတ်သီု၊ မင်္ပ္ကရင် ဓဝ်စဟ်ပြကာ၊ မစိုန်ဒဟ်တဴ လအိတ်သၟိင်မပြဲ၊ မယောက်လဝ် ဇၞောဝ်ဇနး၊ မပြာကတ်တဴ ပ္ဍဲဒိုဟ်စသ်၊
သီဍုင် ဒေသသကုတ်သၟဝ်ဂမၠိုင်
ပလေဝ်ဒါန်ပ္ဍဲသက္ကရာတ် ၉၁၂ ဂတုမာက် ၅ မၟံက် တ္ငဲ ၁၊ ဇၞးင်္ဍုဇၞောက်ကေတုမတီ။ ပတဝိုဝ် မပ္ကင်(၄)ရင်ကမိန်ဂဟ်၊ ကုသိုဝ်တရေံ ဂဟိုဟ်ပၠန်၊ ကုသိုဝ်တမိ မဂၠိုင် ဂတိုဝ်ဗ္ဒဟ်၊ ယောက်ဒေါက် သာသနာ တိလမနွောံပိုန်ကျာ်တြဲ၊ နူင်္ဍုင်ဇၞောက်ကေတုမတီ တလညးသၟိင်ဓဝ်ဇၞောက် ဇက်ကၠောံအာ၊ ပ္ဍဲသက္ကရာတ် ၉၁၃ ဂိတုဘတ် အာမၟဝဟ် တ္ငဲ ၀၊ (၅) ဇၞးင်္ဍုဇၞောက်သရေခေတ္တရာ၊ ဗဝဝ်ကုသိုဝ် ဗွဲမဂၠိုင် ပလဝ်တုဲ ပ္ဍဲ သက္ကရာတ် ၉၁၃ ဂဟ်ကီု၊ ဂတုစဲ ၃ စြဝေက် တ္ငဲ ၀၊ သိုမ်ပၞာန်တောက် ပၞာန်ဒၠုင် ဇက်စိုဟ်အာ င်္ဍုဇၞောက်ဟံသာဝတီ၊ တလညးသၟိင်ဓဝ်ဇၞောက် ဍောက်က္ဍိုပ် စိင်ဇၟူဥပ္ပေါ (၆) သတ်ထာ ဗျိုဝ်စိင် ကိုဝ် သၟိင်ဨကရာတ်မန်၊ ဒြင်စိင်ကဝ် ဂေါံဇနး ဗွဲမလွောန်၊ ဂေါအ်ပ္ကင်ရင် ကမိန်ဍုင်ဇၞောက်ဟံင်သာဝတီ၊ နူပတဝိုဝ် မင်္ပ္ကရင်ကမိန် ဟံင်သာဝတီဂဟ်၊ ကုသိုဝ်တရေမ် မလိုမ် ကိုဝ်ဂဟိုဟ်ပ္လန်၊ ကုသိုဝ်(၇)တမိ ဗွဲမဂ္လိုင် ဂတိုဝ်ဗ္ဒဟ်၊ ယောက်ဒေါက်လဝ် သာသနာ၊ ဟိုတ်သ္ကိုဝ်စၞောဝ် ကုသတ်တအ်ဂမၠိုင်၊ ဂနိင်မွဲကွက်လဝ် ဒေါဝ်ဂၠောင်၊ ကိုဝ်တဴစၞောဝ် ကုသတ်တအ်ရ၊
စဝ်အဘိသိက် ပ္ဍဲနန်ဗဂေါ
ပလေဝ်ဒါန်ပ္ဍဲသက္ကရာတ် ၉၁၅ ဂတုမာက် ၁၀ မြမံက် တ္ငဲ ၆၊ တလညးသြီပရမ မဟာ(၈)ဓမၟရာဇာဓိရာဇ၊ ကောံကု ဂၞကျာ်သိရိအဂ္ဂမဟာဓံမၟရာဇာဒေဝီ သီုမရာင်ဆာဲ ဗွဲမလွောန်၊ လတူဗနှီ အမာတ် ဒကိုပ်ပၞာန် ဇမၞောက် သမတ်မၠိုင်၊ ပွေဲသဘင် မၚိုဝ်ဂတိုဝ်ဗ္ဒဟ်တုဲ၊ လတူပြာသာတ်ရတ် င်္ဒုရာဇာဘိသေက ရ၊ ဒုင်အဘိက(၉)တုဲ၊ တိုန်ဒၟံင် သ္ငိကနုင် ကဂတ်ဒေါဝ်ဂ္လောင် မဟိမုကာံဗောဇသာတီ ဟိုတ်မူလသာသနာ၊ သ္ကိုဝ်တန်အာ အနာဂတ်၊ ပိတကတ် မဂ္လိုင်ဆော ကနှံရ၊ နဒရ္ဟတ် ပန်ညာ ဨကရာတ် ဗစာရနာတုဲ၊ ထာန်ဒတန် သာသနာလၚိုဝ် မတဴပ္ဍဲ တဲ မိတ်ဆာဒိတ္ထိ ဟို(၁၀)တ် သၟိက်ယောက်ဒေါက်၊ သီုပၞာန်တောက် ပၞာန်ဒၠုင်၊ ဗွဲမဂ္လိုင် ဇက်တိုန်၊ ပ္ဍဲသက္ကရာတ် ၉၁၆၊ ဂတုဖဝ်လဂိုန် ၂ မမံက် တ္ငဲ ၃၊ တလညး သၟိင်ဓဝ်ဇၞောက် ဇၞးကမိန် င်္ဍုအဝ၊ သၟိင်အဝ သီုအမာတ် ဒကိုပ်ပၞာန် ဗိုဝ်လဗး စိင် က္သေဟ် ပ္လောပ်လဝ် ဇကေံ(၁၁)တဲ၊ ခလွာဗမာဂမၠိုင်ကီု တ္ဍောင်ဗတာင် ဂေါအ်စမ္အိမ် ပမာန်အိုတ်ရ၊ ပတဝိုဝ်နူဂဟ် ကုသိုဝ်တရေမ် မလီုကိုဝ်ဂဟိုဟ်ပ္လန်၊ ကုသိုဝ်တမိ ဗွဲမဂ္လိုင် ဂတိုဝ်ဗ္ဒဟ်၊ မတုဲတေအ် သၟိင်ဨကရာတ် အမာတ် ဒကိုပ်ပၞာန်ဗစ ဗစဲကျာ် ဗစဲဓဝ် ဗစဲသင်တအ်၊ (၁၂) ဂဟ်လေဝ် ဝေတ်လဝ် ဟကိုဝ်စ၊ ကမိန်ခလွာဍုင်မွန်၊ ကမိန်ခန်လွာ ဍုင်ဗမာ၊ မဂိုဝ်တဴ အရံင်လျးစေတဳထဝ်၊ ဂေါဟ် ပတ်တမာရုပ်ထဝ်၊ ဇြပ်ထဝ်၊ ဘာထဝ်၊ တ္ၜန်တ္ၜောဲတဴ ကောံကု အရိယင်္သ မစိုန်သ္ကီုဓူရၜါ၊ သာသနာတိလ မနွံပိုန်ကျာ်(၁၃)တြဲ မင်္ရာဆာဲတဴ ဗွဲမလောန်က္တိုဝ်ဒဟ်ရ၊
ဗလးမှာထေရ် တ္ကအ်သိင်္ဃိုရ်
ပလေဝ်ဒါန်တ္လညး သၟိင်ဓဝ်ဇၞောက် သီုမလှိင်တဴ ပ္ဍဲသနာဒသောက်၊ နဒရ္ဟတ် ပန်ညာ၊ ဂသပ် မပြဲ က္သပ်ရ၊ ဟိုတ်ဝဳပရာယြ၊ သမာပယောဂ မဒး၊ ယြမက္လေအ်လမျီု ဟိုတ်သၟိက် ယောက်ဒေါက်သာသနှာ၊ ပ္ဍဲခလွာမွန်၊ ခလွာဗ(၁၄)မာ၊ ယြဂေါံယောက်ဒေါက် သာသနှာ ရာင်ဆာဲ ဗွဲမလောန်သန်ရ။ ပ္ဍဲတ္ကအ်သိင်ဃိုဝ်တုန်လေဝ်၊ သာသနာ သုန်လီုအာ ညံင်မသြာင်ဆာဲပ္လန် ယြသ္ပ၊ အိငဟ် က္သပ်တုဲ၊ ပ္အောဝ်သင် မဍောက်င်္ပေတဴ ဓူရၜါ၊ ပိတိကတ် မွဲဆော၊ သ္ငိဓာတ်ဂၞိဟ် မတၟုဲတဴနလျး(၁၅)ရတ်၊ တ္ဍောင်ဗတာင်၊ သောက်တ္လညးသၟိင်ဓဝ်ဇၞောက်၊ ကောံကု သောက်ဂၞကျာ် အဂ္ဂမဟေသဳ၊ ကနှံတမှဟ်ဂ္ညိလဝ် နလျးရတ် သီုဗဝ် ပဇဴသကာ ဗွဲမဂ္လိုင်ကီုလဝ်၊ ကုသိုဝ်တရေံ မလီု ဟိုတ်မသ္တိုဝ်ဂဟိုဟ်ပ္လန်၊ သမာထဝ်၊ သမာစြာန်၊ ပရန်၊ ပါန်ခဳ(၁၆) ကောံကု ရာဇာဒုတ်၊ ဥပ္ပဒုတ်၊ ဍောက်င်္က္ၜ ကိုဝ်ကၠောံအာ တ္ကအ်သိင်ဃိုဝ်ရ။ တိုင်ဂသပ်တ္လညး သၟီဓဝ်ဇၞောက်ဂဟ် ဍောက်ပေင်တုဲ။ ပ္ဍဲတ္ကအ်သိင်ဃိုဝ် သာသနာင်္ရာဆာဲပ္လန်ရ။ သရီရဓာတ် မတဴ ပ္ဍဲတ္ကအ်သိင်ဃိုဝ်။ င်္သတအ် ဖျဴရင်က္ၜင်ဂဟ် ပ္လန်စဴစို(၁၇)ပ် င်္ဍုဟံင်သာဝတီရ၊ ဗဝဝ်ကုသိုဝ်မဂ္လိုင်၊ လမိဟ်စၞာံ၊ လမိဟ်ဂတု လမိဟ်တ္ငဲ၊ ရနုက်ဗပေင်တဴ ဟောံသ္ဂုတ်ရ၊
ဇက်ပၞာန် သီဍုင်စဴဖါ သေံ
ပလေဝ်ဒါန်နဒရ္ဟတ်ပန်ညာ ဨကရာတ်မဇၞောက်၊ မသ္ဇောဟ်၊ ပတိဘာန် မပြဟ်ဗစာရနာတုဲ၊ သေံမိတ်ဆာဒိတ္တိၜါကမိန် မပလီုထာန် သာ(၁၈)သနှာ ဟိုတ်သ္ပ္လောပ်ဇကေံမ်တဲ၊ သာက်ဝေါံ က္သပ်တုဲ၊ ပ္ဍဲသက္ကရာတ် ၉၁၈၊ ဂတုမြိုက်ဂသိုဝ် ၈ မမံက် တ္ငဲ ၂ လက်ဗြိုဟ်၊ တ္လညး သၟီဓဝ်ဇၞောက် ကောံကု ဂၞကျာ်အဂ္ဂမဟေသဳ ဍောက်ဝဝ်ပြာသာတ်ထဝ် မတၟုဲတဴ နရတ်၊ သီုပရိဝါရ မဂ္လိုင် ဇက်စိုဟ်င်္တၠု ဍောက်(၁၉)ဖံက်ထဝ် မဂ္ညိတဴ နပြာသာတ် က္ဍိုပ်စၞေဝ်၊ မခ္လင်လစး လမ္အးတဴ အရံင်လျး၊ ဒၠုင်ထဝ်ဇမၠိင်စောလာမနိ မနွံဗၞတ် ၃၃ ဖိဟ် ကုၜါဟတ်၊ မဂ္ညိလဝ် ပြာသာတ် က္ဍိုပ်စၞေဝ်၊ ပြသာတ်ဇၞောက် ပ္ဍောက်ဒေါဝ်မလစတ် လမ္အတ်နလျး မသက်ညးသ္တောံ(၂၀)ၜတ်။ ဒၠုင်ထဝ်ဇမၠိင် မၚိုဝ်ဝိမာန် မနွံဗၞတ် ၂၇ ဖိဟ်ကုၜါဟတ်၊ မဆာဲတဴ ပြာသာတ် က္ဍိုပ်စၞေဝ်၊ ပြသာတ်ဇၞောက် မပ္ဍောက်ဒေါဝ် မဒစင်ဗၜင်တဴ နစရှာဲလျးရတ်၊ စလာက္ၜင်ထဝ်၊ ရာဲလှေထဝ်၊ လှဴဂါထဝ်၊ သဍဝ်ထဝ်၊ သီုဗနှီ ပိုန်ဟာန်ဝိမာ(၂၁)န် ဨကရာတ်၊ ကောံကု အမာတ် ဒကိုပ်ပၞာန်ဂမၠိုင် ဇက်တိုန်င်္က္လုရ။ ဗနှီပၞာန်တောက် သီုစတုရင်္ဂဗလး ဗွဲမဂ္လိုင် ဇက်တိုန်တ္လုင်၊ ဂိတုပုဟ် ၉ စြဝေက် တ္ငဲ ၅၊ စိုပ်နန်ထဝ်အဝ၊ ဂိတုမာက် ၉ မၟံက် တ္ငဲ ၆၊ နူနန်ထဝ်အဝ ဗနှီပၞာန်(၂၂)တောက်။ ပၞန်ဒၠုင်၊ ဗွဲမဂ္လုင် ဇက်တိုန်အာ၊ ဂိတုမာက် ၁၁ စြဝေက် တ္ငဲ ၂ တ္လညးသၟိင်ဓဝ်ဇၞောက် ဇၞးဍုင်မှိုဝ်မိတ်၊ သိဗဝ်၊ တ္ကောင်မနိက်၊ ဇကု စဴဖါ သီု အမာတ် ဒကိုပ်ပၞာန်ဂမၠိုင်။ စိင်က္သေံ ဗိုဝ်လဗး၊ ပ္လောပ်လဝ် ဇ(၂၃)ကေမ်တဲတုဲ၊
နပန်ညာ ဨကရာတ် မဇၞောက် မပြဲ ဗစာရနာတုဲ၊ ဂသပ်မရဴဝေါအ် သ္ကပ်ရ၊ င်္ဍုမှိုဝ်မိတ်၊ သီဗဝ်၊ တ္ကောင်မနိက်၊ နူတံ ဒဟ်ထာန်မိစ္ဆာဒိတှိ၊ လမဟ်ဒဟ် ခန်လွာယြတုဲရစိ၊ အနာဂတ် သာသနာ တိလ(၂၄)မနွောံပိုန်ကျာ်တြဲ သ္ကိုဝ်တန်တဴ၊ တ္လညးသၟိင်ဓဝ် က္သပ်တုဲ၊ ဗွဲဒိုဟ်ဗါယပ် ဍုင်မှိုဝ်မိတ်၊ ပ္ဍဲသက္ကရာတ် ၉၁၈။ ဂိတုဖဝ်လဂိုန် ၁၁ မၟံက် တ္ငဲ ၂၊ လက်ဒနု၊ သလောန်ဍိုတ်ပ္တန်လဝ်စေတီရ၊ ဂိတုဖဝ်လဂိုန် ၁၃ မံက် တ္ငဲ ၄၊ လက်(၂၅)ဒနု၊ ထာပနာလဝ် သရီရဓာတ်ရ၊ တိဒါန်မကိုဝ်ပသတ္တိက ထာန်သမှုတ်ကျာက်တုန်၊ ပ္ဍဲဗာန်ဇာဲ အခေါန်သြောအ် ၂၀၀၊ ပ္ဍဲဗာန်ဒုန် အခေါန်သြောအ်ဇၞောက် သီုတဝါ ၄၀၀၊ ပံင် ၂ ရာ သြောအ် ၆၀၀။ ပန်ဒိုဟ် ရတနစေတီ (၂၆)စြောင် ဘာပန်၊ သီုပရိက်ခရာ ဒမံင်လဝ် သင်တအ် ပ္တန်လဝ်သာသနာရ။ ပ္ဍဲသီဗဝ် စေတီမွဲ ပ္တန်လဝ်၊ ပ္ဍဲဍုင်မှိုဝ်မိတ်၊ စဴ စဴဖါဇၞောက် သီုစာသံက်ကိုဝ်တုဲ၊ ဒၜုတ်လဝ်ကိုဝ် ပစဴဖါရ။ ပ္ဍဲဍုင်သီဗဝ် သၟီသုံဆာဲ သီုစာသံက် ကိုဝ်တုဲ၊ ဒၜုတ်လ(၂၇)ဝ် ကိုဝ်ပ စဴဖါရ၊
တ္လညးသၟိင်ဓဝ်ဇၞောက် စီရေင်လဝ်တုဲ၊ ဟိုတ်မသ္ဇက် တ္လောအ်အာ မှိုဝ်ဂံင်၊ မှိုင်ညင်၊ ပ္ဍဲဂတုဖဝ်လဂိုန် ၅ စဝေက် တ္ငဲ ၄၊ တ္လေအ် မှိုဝ်မိတ် ဇက်အာ၊ ၈ စဝေက် တ္ငဲ ၀၊ စိုပ်ထီဂေန်၊ ကြုင်ထီဂေန် ကနှံ တဒန်စလောအ် ဗိုဝ်ပၞာန်ဂမၠိုင် (၂၈) ဂတုစဲ မွဲမမံက် တ္ငဲ င တ္လညးသၟိင်ဓဝ်ဇၞောက် ဇက်အာ၊ ၇ မမံက် တ္ငဲ ၀ ဇၞးဍုင်မှိုဝ်ညင်၊ ဂတုစဲ ၁၂စဝက် တ္ငဲ ၅၊ တ္လညးသၟိင်ဓဝ်ဇၞောက် ဇၞးဍုင်မှိုဝ်ဂံင်၊ ပ္ဍဲသက္ကရာတ် ၉၁၉ ဂတုပသာက် ၅ မမံက် တ္ငဲ ၆၊ ဇကုစဴဖါ မှိုဝ်ဂံင် မှိုဝ်ညင် စဴလုံ၊ သီုအမာတ် ဒကိုပ်ပၞာန်(၂၉)ဂမၠိုင် ဗိုဝ်လဗး စိင်က္သေဟ် လောပ်ဇကေမ်တဲ အိုတ်တုဲ။ နပန်ညာ မဆိုက်ဗဒက် ဂသပ်မွဲက္သပ်၊ ညးက္သပ်ဟမာန် ပဝမွဲသ္ပ ဨကရာတ် ဒစာံဒိုဟ် ထိုင်သး မဟမာန်။ ဗစာရနှာတုဲ၊ ဇကုစဴဖါ မှိုဝ်ဂံင် လမျီု၊ သီုပိုန်ဟာန် စာသံက်ကိုဝ်တုဲ ဒၜုတ်လဝ် တို(၃၀)င်ဒၞာဲ စဴဖါ မှိုဝ်ဂံင် ပ္လန်ရ၊ ဍုင်မှိုဝ်ဂံင် မှိုင်ညင်၊ ကာလေ၊ သီုဍုင်ဒေဟ်ဂမၠိုင် စေဝ်ရင်လဝ်၊
ဍုင်မှိုဝ်ဂံင် မှိုင်ညင် မှိုဝ်မိတ် သီဗဝ်၊ သီုသေံ ၜါကမိန်၊ သေံညးဂမှိဟ်မချိုတ်၊ မဂစိုတ်စုတ် ဍိက်တြုဟ် ဍိက်ဗြဴ ပဝမိတ်ဆာဒိတှိ ဟကိုဝ်ပ၊ ဂဟ်(၃၁)လေဝ် ဝေတ်လဝ်၊
ဖျေဟ်ထဝ်ကျာ်ယှိုဲသဳခုင်
ပလေဝ်ဒါန်ဂတုပသာက် ၁၂ မမံက် တ္ငဲ ၆၊ နူဍုင်မှိုဝ်ဂံင် တ္လညးသၟိင်ဓဝ်ဇၞောက် ဇက်စိုဟ်တၠုင်ရ။ တ္လညးသြီပရမ မဟာဓမၟရာဇာဓိရာဇ၊ မပတၠ ကမိန်ကေတုမတီ၊ ဟံင်သာဝတီ သရေခေတ္တရာ၊ အရိမတ်ဒနပူရ၊ အဝ၊ မှိုဝ်မိတ်၊ သီဗဝ်၊ တ္ကောင်မနိက်၊ (၃၂) မှိုင်ဂံင်၊ မှိုဝ်ညင်၊ ကာလေ၊ သၟိင်ဨကရာတ် မပတလ တ္ဍောင်ဗတာင် မဂၠိုင်ကိုဝ်စောံအ်၊ မဒဟ်တဴ တဝ်စရှဟ် သၟိင်ဨကရာတ်ဂမၠိုင်။ မပဒကာ သ္စုဲစေခု ဓာတ်ဂၞိဟ် င်္ဍုင်အရိမတ်ဒနပူရ၊ မစုတ်ထဝ် နူဒုဗ္ဗကာ ဒိုဝ်တိမလစး၊ လမ္အးရာင်ဆာဲတဴ ဗွဲမလော(၃၃)န်၊
သောန်ခၞိင် ကေုာံ ရာဒနာ
ပလေဝ်ဒါန်နသ္လာက် မနွံဗၞတ် ၂၁၀၀ ဗ္သာ သောန်လဝ်ဂနှိင်မွဲတုဲ၊ ပပူဇဴမှာစေတီ သ္စုဲစေခုံ ဓါတ်ဂၞိဟ် တိလမနွံပိုန်ကျာက်တြဲရ၊ ဖိုဝ်ယြ မပူဇဴဂနှိင်ဝေါအ်၊ တိုင်ပထနာ ယြမမိက်ဒဟ်ကျာက် ပ္ဍဲအနာဂတ် ကိုဝ်ယြဂေါအ်ဒဟ်တုဲ၊ သတ်တအ် မတဴပ္ဍဲတဒေါက်ဘုံပိ၊ (၃၄) နဗရုဒေသနာညာန် ကိုဝ်ယြဂေါအ်လမိင်တုဲ၊ ဒသောက်နိဗ္ဗာန် မတွဟ်ဂး ထာန်အမြိုတ် ကိုဝ်ဂေါအ်အာစိုပ်ညိ၊ သၟိင်ဨကရာတ် မသ္တြက်တ္လုင် ဗွဲအနာဂတ်တုန်လေဝ်၊ တိုင်တဂေတ်ယြ မယောက်ဒေါက် သာသနာ ကိုဝ်ဒ္ဂေတ်ဗက်အာညိ၊ ကုသိုလ်ယြဂမ္လိုင်ဝေါ။(၃၅)အ် ယဝ်ရ သ္လီုအာတုန်လေဝ် ကိုဝ်ပြုပြေင်ပ္လန်ညိ၊ သက္ကရာတ် ၉၁၉ ဂတုဇိဟ် ၁၁ စြဝေက် တ္ၚဲ ၁၊ လက်ဗြိုဟ်၊ ပုန်နာတိတ်ထီ၊ ရာဇာနက်သတ်၊ နဝင် ၆၊ တရင် ၆၊ ယောဂ ၆၊ တ္လညးသၟိင်ဓဝ်ဇၞောက် မဇမၞးဒိုဟ်စသ် မသောန်လ် ဂနှိင်ဝေါအ်။ ။
တြးပ္တိတ်
ပလေဝ်ဒါန်လိက်သီုဖအိုတ်ဂှ် ကၠာဲစၠောအ် ဘာသာအင်္ကလိက်တုဲ တြးပတိတ်လဝ် ပ္ဍဲလိက် ဂျာနေဝ် Myanmar Historical Research Journal ပ္ဍဲ ဒဳဇြေန်ပါ ၂၀၀၁
နူဘာသာမန်ဂှ် အစာလိက်တၟအ်မန် နာဲချေတ်သိင် ကၠာဲစၠောအ်ဘာသာဗၟာ ပ္ဍဲလိက် မွန်ကျောက်စာပေါင်းချုပ် တုဲ နူဂှ် မွဲကဆံင် ဒံက်တာတာန်ထောန် ကလေင်ကၠာဲဗီုအင်္ကလိက်။
UNESCO
ပလေဝ်ဒါန်နူစ သၞာံ၂၀၁၇ ဂှ် နူကဵု မင်မဲအာဲကၟာဲကပေါတ်တြေံ ယူနေတ်သကဝ် United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization’s (UNESCO) ခၞိင်ဖရင်နံက်ဏအ် စၟတ်သမ္တီ ပ္ဍဲစရင် နဒဒှ်အာဲကၟာဲယေန်သၞာင်ဂၠးတိ ရ။
နိဿဲ
ပလေဝ်ဒါန်- ↑ ဦးချစ်သိန်း၊ မွန်ကျောက်စာပေါင်းချုပ် ၁၉၆၅