ဝဳကဳပဳဒဳယာ

သိပ်ဂၠိပ် မေထုန်

သိပ်ဂၠိပ်မေထုန် (အၚ်္ဂလိက်: Sexual intercourse) ဂှ် ဗွဲဓမ္မတာ ဒှ်အရာမပၠုပ်စုတ် အင်္ဂဇာတ်မၞိဟ်တြုဟ် ဗွဲတၟေင် ပ္ဍဲအခိင်ကာလ မကြံင်စူဒၟံင် ပ္ဍဲကဵုအင်္ဂဇာတ်(ယောနိ) မၞိဟ်ဗြဴ သွက်ဂွံဒုင်စသိုင် ရှ်သာလိင်၊ ဂလိုင်ဗဳဇ ဟွံသေင်မ္ဂး နကဵု သီုၜါပြကာ၊၊ [၁] ဆက်ဆောံယောနိ (ဝါ) သိပ်ဂၠိပ်မေထုန် နကဵုယောနိ (vaginal intercourse or vaginal sex)မဒှ် အရာမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန် ညးဗြဴၜါတၠ မပစုက် အင်္ဂဇာတ်ယောနိ ရေင်သကအ်လေဝ် နွံကီုရ၊၊ [၂] [၃] အရာမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန် တၞဟ်မွဲပၠန်ဂှ် ဒဒှ်မသိပ်ဂၠိပ်မေထုန် ဝစ္စလိင် (anal sex) မသိပ်ဂၠိပ်မေထုန် မပၠုပ်စုတ် အင်္ဂဇာတ် မၞိဟ်တြုဟ် ပ္ဍဲဝစ္စမဂ်၊ မွဲပၠန်ဂှ် မုက္ခလိင် (oral sex) မဒှ် မပၠုပ်စုတ် အင်္ဂဇာတ်မၞိဟ်တြုဟ် ပ္ဍဲကဵုပါင်၊ ဟွံသေင်မ္ဂး မကၠာန် အင်္ဂဇာတ် မၞိဟ်ဗြဴ၊ မွဲပၠန်ဂှ် လပုဟ်တဲ မပတုဲအာရီုစိုတ်ကာမ နကဵုလပုဟ်တဲ၊ မွဲပၠန်ဂှ် dildo မစကာ ကိရိယာမွဲမွဲ ဗွဲတၟေင် မကၠောန်လဝ် ရုပ်ကိရိယာ မတုပ် ကုအင်္ဂဇာတ်မၞိဟ်တြုဟ်တုဲ မပၠုပ် စုတ် ပ္ဍဲအင်္ဂဇာတ်၊၊[၄][၅][၆] ပရေင်ချဳဓရာင် ပွမဇွိတ်သ္ပောတ်ကာယ မြဴတအ်ဏအ် သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒှ်အရာ မကၠောန်ပ နကဵုမၞိဟ်ၜါ ဟွံသေင်မ္ဂး နကဵုညးမွဲဓဝ်ဂှ် ဒှ်အရာဓမ္မတာ ပ္ဍဲသဘာဝကောန်မၞိဟ်တအ် သွက်ဂွံဒုင်စသိုင် အာရီုကာမဂုဏ်တုဲ သီုဒှ် အရာမပကဵု ညံင်ကောန်မၞိဟ်တအ် မဂွံမံင် နကဵုဂကောံ (ဝါ) မဆက်စၠောအ် ညံင်ကောန်မၞိဟ်တအ် မဂွံမံင် နကဵုဂကောံရ၊၊[၄][၇]

Sexual intercourse in the missionary position depicted by Édouard-Henri Avril (1892).

စပ်ကဵု မသိပ်ဂၠိပ်မေထုန် (ဝါ) ပရေင်ချဳဓရာင် မဆေင်ကဵုလိင် နကဵုဗီုပြင်နာနာသာ်တအ်ဂှ် ညးမွဲကုမွဲ လညာတ် ဟွံတုပ်ရေင်သကအ်ရ၊၊ ညးလ္ၚဵု ရံင်နကဵုလညာတ် အခိုက်ကၞာ ပရေင်ဘာသာ၊ ညးလ္ၚဵု မရံင် နကဵု ပရေင်ထတ်ယုက်တုဲ လညာတ်တၞဟ်ခြာ ရေင်သကအ်အိုတ်ရ၊၊ [၈] လညာတ်ဗီုလဵုနွံနွံ မစပ်ကဵု နကဵုနဲ မသိပ်ဂၠိပ်မေထုန် အင်္ဂဇာတ်ၝောအ် ကဵု အင်္ဂဇာတ်ကၟက်ဟေင် နွံကဵု ပရေင်မဂလိုင်ဗဳဇရ၊၊[၁] ပ္ဍဲကဵုခေတ်ဗွဲကြဴဏအ် မုက္ခလိင် ကဵု ပွမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန် အင်္ဂဇာတ်-ဝစ္စမဂ်ဂှ် ဒှ်ကၠုင် အရာဓမ္မတာမွဲကီုရ၊၊[၉]ပရေင်သိပ်ဂၠိပ်မေထုန် မသက္ကုစုတ်ပၠုပ် လိင်ၝောအ်ကၟက် (non-penetrative sex) တအ်လေဝ် ပါလုပ် အဝေါင် ပ္ဍဲအရာမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန်ကီုရ၊၊[၁၀][၄][၁၁] ပ္ဍဲကဵုအရေဝ်အင်္ဂလိက် မခ္ဍန်ဟီု Sex (လိင်) ဂှ် ဗွဲမဂၠိုင် မရန်တၟအ်ဟီု ပွမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန် ကေုာံ သွိုန်ဗပိုန် ဓဝ်မေထုန် (ဝါ) ပရေင်ချဳဓရာင် မဆေင်ကဵု အရာမဒုင်စသိုင် အာရီုကာမ မဆေင်ကဵုလိင်ရ၊၊[၈] ဟိုတ်နူပရေင်သိပ်ဂၠိပ်မေထုန်တုဲ ယဲကၠောအ်မာန်ဂှ်ရ [၁၂][၁၃]ပရေင်သိပ်ဂၠိပ်မေထုန် ညံင်ဂွံနွံကဵု ပရေင်ဂီုကၠီုဂှ် ကဵုကၠုင်ဓဝ်သတိအိုတ်ရ၊၊[၁၂] စတမ်နူ ပရေင်သိပ်ဂၠိပ်မေထုန် မသက္ကုစုတ်ပၠုပ် လိင်ၝောအ်ကၟက် တုဲ အန္တရာယ် ယဲမကၠောအ်တအ်လေဝ် အောန်စှ်ေအာကီုရ၊၊[၁၄][၁၅]

မဆေင်စပ်ကဵု ပရေင်ချဳဓရာင်လိင်တုဲ ဗွဲမဗဗွဲကဵုဍုင်ညးဂှ် ပတိတ်လဝ် သၞောဝ်ဥပဒေ မစဵုဒၞာ ပ္ဍဲအရာ မပ္တံကဵု ပွမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန် ပ္ဍဲမၞိဟ်မွဲသ္ၚိကၟိန် (incest)၊ ပွမချဳဓရာင်လိင် ကုကောန်ၚာ်သၟတ်၊ ပွမသွံရာန်လိင် (ဗြဴစရာဲဍုင်)၊ ပွမရပ်ပလီုကောန်သမ္ဘာ၊ မၞိဟ်ဗြဴ သိပ်ဂၠိပ်မေထုန်ကဵုတိရစ္ဆာန် (zoophilia)၊ မၞိဟ်တြုဟ်သိပ်ဂၠိပ်မေထုန် ကုတိရစ္ဆာန် (sodomy)၊ ပွမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန် ကိုပ်ကၠာ ဖျေဟ်ဒၞာဲ (premarital) ကေုာံ ပွမကၠတ်စ ကုညးမွဲသအာင် (extramarital sex)တအ် ဒှ်တမ်ရ၊၊ မစပ်ကဵု ပရေင်သိပ်ဂၠိပ်မေထုန်ဝွံတုဲ နကဵုပရေင်ဘာသာလေဝ် ပွမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန် ဗီုလဵု ကေုာံ အကာဲအရာလဵုမ္ဂး ဒုင်တဲတအ်ဂှ် နွံကီုရ၊၊[၁၆] [၁၇] နကဵုလညာတ်ဘာသာ မဆေင်စပ်ကဵု ပရေင်ဆက်ဆောံဝွံတုဲ မွဲဘာသာကဵု မွဲဘာသာ ဟွံတုပ်ရေင်သကအ်ရ၊၊ လဆောဝ်မ္ဂး ဘာသာတုပ် ဂိုဏ်ဟွံတုပ်လေဝ် ပံက်အဓိပ္ပါယ် ဒုင်ဂိုင်ကေတ် မစပ်ကဵု လိင်ဏအ် ဟွံတုပ်ရေင်သကအ်ရ၊၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ပွမကၠတ်စ တြုဟ်ဗြဴညးတၞဟ်ဂှ် ဘာသာသီုဖအိုတ် ကၟာတ်လဒဵုလဝ်ရ၊၊

ပွမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန် သွက်ဂွံဂလိုင်မ ပ္ဍဲကောန်မၞိဟ်ဟွံသေင်တအ်ဂှ် ညးကော်စ ဖျေဟ်မ (copulation) တုဲ ဍာ်သုက်ကၟက်ဂှ် ထပက်စုတ် ပ္ဍဲဂၠံင်ယောနိတိရစ္ဆာန်တုဲ ဖျေဟ်မဂှ် ဒှ်နဲခေတ်တၟိရ၊၊ တိရစ္ဆာန်မမဴတှ်တအ် ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ပရေင်ဂလိုင်မ ကတဵုဒှ် နကဵုလၟေင်ရာသဳတုဲ ပ္ဍဲအခိင်ရာသဳ မဖျေဟ်ကၠေင်ဟေင် ကလိဂွံအံင်ဇၞးမာန်ရ၊၊[၁၈][၁၉]

တိရစ္ဆာန် မပ္တံကဵု ကၞုဲဗဝ်နဝ်ဗဝ် (bonobo)၊ ဒဝ်ပေန် (dolphin) ကေုာံ ကၞုဲချိမ်ပေန်သဳ တအ်ဂှ် ဟွံမဲကဵု ပရေင်အပိုင်အခြာ မသိပ်ဂၠိပ်မေထုန် အကြာၝောအ်ကဵုကၟက်တုဲ ဍေဟ်တအ် မလေပ်သိပ်ဂၠိပ်မေထုန် မံင်ဘဝသ္ၚိကၟိန် ကုလိင်မတုပ်၊ ကၟက်ကဵုကၟက် ၝောအ်ကဵုၝောအ်လေဝ် နွံကီုရ၊၊[၂၀] တိရစ္ဆာန်တအ်ဏအ်ဂှ် ညံင်ရဴမၞိဟ်ကီု ပွမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန်ဂှ် နကဵုမရန်တၟအ် မဂလိုင်မ ဟွံသေင်၊ နကဵုမဒုင်စသိုင်ကာမဂုဏ် မဆေင်ကဵုလိင်ကီုရ၊၊[၂၁] ညံင်ရဴမၞိဟ်တအ် မၞုံပၟိက် မဒုင်စသိုင် ကာမဂုဏ်ကီု၊ တိရစ္ဆာန်တအ်ဏအ်လေဝ် နွံပၟိက်ကီုတုဲ[၂၂]ပရေင်သိပ်ဂၠိပ်မေထုန်ဂှ် ဗဒှ်ကဵု ကောံကလောအ် ပရေင်မၞိဟ်ဍေဟ်တအ် မဂွံမံင် နကဵုဂကောံ နကဵုက္ဍိုပ်ကီုရ၊၊ [၂၁]

ပဋိပတ် Behaviors

ပလေဝ်ဒါန်

ပွံက်

ပလေဝ်ဒါန်
 
ရုပ်ကသူ-၁၉ ဗွဝ်ကၠံ ပွံင် မဆက်ဆောံလိင်ယောနိ၊ နကဵုအစာကသူ Achille Devéria
 
ရုပ်ကသူ-၁၉ ဗွဝ်ကၠံ ဗီုဨကရာဇ်ရဝ်မ Hadrian ကေုာံ Antinous မသွိုင်ဗပိုန် ဝစ္စလိင်၊ နကဵု အစာကသူ Édouard-Henri Avril

သိပ်ဂၠိပ် မေထုန်ဂှ် နကဵုပြယာဲအရေဝ် နွံနာနာသာ်ရ၊၊ ＂ဆက်ဆောံလိင်＂၊ ＂ပညးကအ်＂၊ ＂တိက်မွဲစွံ＂၊ ＂အာကၠုင်ညးကအ်＂ ＂တိက်ညးကအ်＂ နကဵုအရေဝ် ＂တံက်ညးကအ်＂ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဝေါဟာမၞိဟ်မန်မ္ဂး စၟတ်သမ္တီလဝ် အရေဝ်မရိုင်ဇိုင်မွဲရ၊၊ ညံင်ရဴ မန်ကီု ပ္ဍဲကဵု ဂကူတၞဟ် ဗီုကဵုအင်္ဂလိက်လေဝ် ဟီုဗီုအင်္ဂလိက်တပ်ပ်မ္ဂး ဒှ်ဒၟံင် ညံင်ဟွံမဲကဵု ယေန်သၞာင်တုဲ စၞးဂှ် စကာဗီုအရေဝ်လေတ်တေန် ဥပမာ Coitus မဂွံအဓိပ္ပါယ် အာကၠုင်မွဲစွံ၊ ပံင်မွဲစွံ ရ၊၊

အရာလဵု မဒှ်အရာသိပ်ဂၠိပ်မေထုန်ဂှ်လေဝ် ဝေါဟာဂကောံမၞိဟ် မွဲကုမွဲ ဟွံတုပ် ရေင်သကအ်ရ၊၊ ဝေါဟာမၞိဟ်မန်ဂှ် ဗွဲမဂၠိုင် မွဲစွံ ကုဗုဒ္ဓဘာသာဂှ် ကလိဂွံ နူကဵု ဝေါဟာမၞိဟ် အိန္ဒိယ ကေုာံ သဳရိလင်္ကာ နွံတၟာဂလိုင်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ မိက်ဂွံတီ ပွံက်အဓိပ္ပါယ် သိပ်ဂၠိပ်မေထုန် ပ္ဍဲကဵုဝေါဟာမန်မ္ဂး ဒးရံင် ပ္ဍဲကဵုဒ္ဂေတ်ဝိနယ်ခမဳဂမၠိုင်ရ။ အတိုင်ဒ္ဂေတ်ဝိနဲမ္ဂး ပွမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန်ဝွံ ပါလုပ်ဒၟံင် ပ္ဍဲကဵု ဒုဟ်ဇၞော်အိုတ် (ဝါ) ဒုဟ်ပရာဇိကတုဲ စပ်ကဵု သိပ်ဂၠိပ်မေထုန်ဝွံလေဝ် အရာလဵု မဒှ်သိပ်ဂၠိပ်မေထုန်ဂှ် ညးပံက်လဝ် အဓိပ္ပါယ်ကၠးကၠးဂှ် ပွမပၠုပ်စုတ် အင်္ဂဇာတ်ဇကု ပ္ဍဲကဵု ပထောင်ပါင်၊ သိုင်အိက် မၞိဟ်တြုဟ်ကီု၊ ပ္ဍဲကဵု ပထောင်ပါင်၊ သိုင်အိက်၊ ယောနိ မၞိဟ်ဗြဴကီု၊ ပ္ဍဲကဵုတိရစ္ဆာန်ဂမၠိုင် နူဇၞော် စဵုကဵုဍောတ် မပိုင်ခြာလဝ် ဍောတ်တၟာ သတ်ဇိုင်ပန်မ္ဂး ဗ္ဂဲ၊ သတ်ဇိုင်ၜါမ္ဂး စာင်၊ သတ်ဇိုင်ဟွံမဲမ္ဂး ဇြုံ၊ က တအ်ကီု ယဝ်ရ ခမဳဂှ် ပၠုပ်စုတ်ဒး လိင်အင်္ဂဇကု ဂလိုင်တၟာမလ္ၚဴကီုမ္ဂး ခမဳဂှ် ကလိလောန် ဒုဟ်ပါရာဇိကရ၊၊ ရံင်ကဵု ပိုဒ်ဏအ်တုဲ သိပ်ဂၠိပ် မေထုန် ပ္ဍဲဝေါဟာမၞိဟ်မန်ဂှ် ဒှ်အရာ မဆက်ဆောံ အကြာ အင်္ဂဇာတ်ကဵုယောနိ သၟးဟွံသေင် ပ္ဍဲကဵု ဝစ္စမဂ်၊ မုခမဂ်လေဝ်ကီု သီုကဵု အကြာမၞိဟ် ကဵု တိရစ္ဆာန်လေဝ် ပါလုပ်လၟိဟ်၊ ပံက်လဝ် ပွံက်မေထုန်ကီုရ၊၊

ဓလိုက်ကတဵု

ပလေဝ်ဒါန်

ပွမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန် ဟွံသေင်မ္ဂး ပွမချဳဓရာင် မဆေင်ကဵုလိင်တအ်ဂှ် ဆက်စပ်ဒၟံင် ကုပရေင်ဓလိုက်ကတဵုလိင် နကဵုဓလိုက်ကတဵုစိုတ် ကေုာံ ဓလိုက်ကတဵု မဆေင်ကဵုအဝဲကာယ ကေုာံ ဗီုပြင်မဆက်ဆောံ နကဵုအခိုက်ဗီုလဵု ကေုာံ နကဵုကိရိယာလိင်တအ်ရ၊၊[၂][၅][၂၃] အရာမစ (Foreplay)ဂှ် ဒှ်အရာ မပကဵု ညံင်ပရေင်ချဳဓရာင် မဆေင်ကဵုလိင် ဂွံဆက်ကတဵုဒှ်ရ၊၊ ဗွဲဓမ္မတာမ္ဂး ပရေင်တံင်ဂြဲစိုတ် (ဝါ) ပရေင်သၞေဟ်သၞဴ မဆေင်ကဵုလိင် (sexual arousal) ညးၜါဂှ် ပကဵု ညံင်အင်္ဂဇာတ် မၞိဟ်တြုဟ် ဂွံကြံင်စူ ဟွံသေင်မ္ဂး ပကဵုညံင် အင်္ဂဇာတ် ဂွံခလိန်ရ၊၊ နကဵုအရေဝ်အရာပ်မန်ကၠးကၠးမ္ဂး "အုင်" ရ။[၂၄]တုဲပၠန် သွက်ကောန်မၞိဟ်မ္ဂး ပွမဂွံဒုင် ခၜေတ်ပါင်၊ ဇွိတ်သ္ပောတ် နကဵုကာမဂုဏ် ဟွံသေင်မ္ဂး မဂွံရပ် နကဵုဗီုမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန်တအ်ဂှ် ဒှ်အရာ မပကဵု ညံင်ဒုင်စသိုင် ပေင်ပၟိက်စိုတ် မဆေင်ကဵုလိင်/မေထုန်ရ၊၊[၂၅]

 
Édouard-Henri Avril ဓဇက်လဝ် ဗီုမၞိဟ်ဗြဴ မနွံလတူ၊ မဒှ်ဗီုပြင် မၞိဟ်ဗြဴမကလိဂွံ ပရေင်ဓလိုက်ကတဵုဂၠိုင်အိုတ်၊၊[၂၆]

ပ္ဍဲကဵု သတ်မမဴတှ် ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ခန္ဓကာယ အဝဲလစှ်ေ မဆေင်ကဵု ဂလိုင်မကီု သီုကဵု သၞောတ်အာရီုဂမၠိုင်ဂှ် ဒက်ပ္တန်လဝ် နကဵုမဗက်မေထုန် အကြာလိင်တၞဟ်ခြာတအ်ရ၊၊ ပရေင်မဗက်မေထုန် မပ္တံကဵု ဒဒှ်အင်္ဂဇာတ် မကြံင်စူ၊ အင်္ဂဇာတ်မခလိန်၊ အာရီုကာမ၊ မချဳဓရာင်ကာမတအ်ဂှ်လေဝ် ဒှ်အရာသဘာဝ မပါကၠုင်နူဂဝ်ရ၊၊ ပရေင်မဗက်မေထုန်တအ်ဂှ် ညံင်ဂွံကတဵုဒှ်ကၠုင်ဂှ် ဟိုတ်နူ ဓါတ်ဟောရ်မောန်ရ၊၊ [၂၇] ပ္ဍဲသတ် ဂကောံဗဳဇဟောမိနိဒဳယျာ (hominidae) သီုကဵု ကောန်မၞိဟ်တအ်ဂှ် အဝဲလစှ်ေဇဳဝဗေဒ ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် မဒှ်အရာ မထိင်ပကင်ရင် အရာမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန်ဂှ် ပြုပြင်ပလေဝ်လဝ်ရ၊၊[၂၈]အရာမပြံင်လှာဲ ပ္ဍဲကဵု မထိင် ပကင်ရင် သိပ်ဂၠိပ်မေထုန် ပ္ဍဲကဵုအာရီုဇဳဝဗေဒဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲကဵုဂကောံဗဳဇဟောမိနိဒဳယျာ ၝောအ်ရ၊၊ ၝောအ် ဂကူပရာဲမိတ် ဟွံသေင်တအ် (Non-primate females)ဂှ် ဗက်မေထုန် ပ္ဍဲအခိင်မဖျေဟ်ခၟာဲဟေင်ရ၊၊[၂၉] ဆဂး သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ကောန်မၞိဟ်တအ်ဂှ် ပွမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန်ဂှ် သိပ်ဂၠိပ်ဂွံဒၟံင် ဇၟာပ်အခိင်ရ၊၊[၃၀][၃၁]အရာတၞဟ်ခြာ အကြာတိရစ္ဆာန် ကဵု မၞိဟ်မွဲပၠန်ဂှ် သွက်တိရစ္ဆာန်ၝောအ်တအ်ဂှ် ဍေဟ်ဒုင်မံင်သၟဝ်တုဲ သီုဟွံဒးပချဳကာယဇကုမွဲသာ် အရီုကာမ ကလိဂွံဍိုက်ပေင်ကီုလေဝ် သွက်မၞိဟ်ဗြဴမ္ဂး ပွမဒုင်မံင်သၟဝ်ကၠးကၠး ဟွံချဳဓရာင်မ္ဂး ပရေင်ဒုင်စသိုင်လိင်ဂှ် ဟွံကလိဂွံ ဒုင်စသိုင်ပေင်င်ရ၊၊[၂၉]

ပ္ဍဲအခိင်ကာလမဆက်ဆောံဒၟံင်ဂှ်မ္ဂး ဂၞိင်သီုညးၜါဂှ် ချဳဓရာင်ကၠုင်တုဲ အင်္ဂဇာတ်မၞိဟ်တြုဟ်ဂှ် ချဳဂတကြဴ ပ္ဍဲယောနိဂှ်တုဲ ဖန်ကဵု သီုညးၜါ ဂွံကလိဂွံ ပရေင်ဓလိုက်ကတဵု စဵုကဵု ကလိဂွံအဝ်ဂေတ်သမာ (ဝါ) ဍာ်တိတ်ရ၊၊

ပွမဂလိုင်မ

ပလေဝ်ဒါန်
 
Chance of fertilization by menstrual cycle day relative to ovulation.[၃၂]

ပွမဂလိုင်မ နကဵုကောန်မၞိဟ်တအ် ဗွဲသဘာဝဂှ် ကတဵုဒှ် နကဵုပွမဆက်စၠောအ် အင်္ဂဇာတ်တြုဟ်-ယောနိဇာတ်ဗြဴ[၃၃] ပ္ဍဲအခိင် မၞိဟ်ဗြဴဂှ် မနွံကဵုခၟာဲ (ဝါ) ခၟာဲမစှ်ေဂှ် နူကဵု မၞိဟ်တြုဟ် နကဵုဍာ်သုက် မၞုံကဵုကလာပ်ရုပ် ကောန်သုက် (sperm) နူကဵုအင်္ဂဇာတ်တြုဟ်ဂှ် ပၠုပ်စုတ် ပ္ဍဲကဵုယောနိမၞိဟ်ဗြဴရ၊၊ ဂၠံင် ကောန်သုက် နူကဵု ခၠိုင်ယောနိဂှ် လုပ်အာ စဵုကဵုစိုပ်သ္ၚိကောန်၊၊ ပ္ဍဲမွဲအခိင် မဆက်စၠောအ်အင်္ဂဇာတ်ဂှ် ကောန်သုက် နွံမဂၠိုင်ကဵုပြကောဋိကိုဋ်ဂှ် ဆ ကောန်သုက်မွဲဟေင် ဂွံလုပ်ပ္ဍဲကဵု ခၟာဲမွဲမဂှ်ရ၊၊ ကောန်သုက် လုပ်စိုပ် အပ္ဍဲ ခၟာဲဂှ်တုဲ ဒှ်တိုန်ဇဝ်ကၟဝ်မ္ဂး ခၟာဲဂှ်အံင်တုဲ ဗဒှ်ပတိုန် အသုဇိတၟိရ။ အခိင်ကာလ ဇဝ်ကၟဝ်ဂှ် စိုပ်သ္ၚိကောန်မ္ဂး ဇဝ်ကၟဝ်ဂှ် အာတောဲဗာန်အာ ကုသ္ၚိကောန်မ္ဂး စတန် ပဋိသန္ဓိ ရ။[၃၃][၃၄]

ပ္ဍဲအခိင်ကာလ လၟေင်ဆီဥတု နူ ကိုပ်ကၠာခၟာဲဟွံစှ်ေ မသုန်တ္ၚဲ ကဵု ခၟာဲစှ်ေတုဲ စဵုကဵု ၁ ကဵု ၂ တ္ၚဲဂှ် ယဝ်ရဆက်ဆောံလိင်မ္ဂး အခေါင်မကလိဂွံ တန်ပဋိသန္ဓိ နွံဂၠိုင်ရ။[၃၅] ယဝ်ရ မိက်ဂွံကောန်ဇာတ်မ္ဂး ပ္ဍဲအခိင်ကာလ မပိုင်ခြာလဝ် မကလိဂွံ ပဋိသန္ဓိမာန်ဂှ် ဇၟာပ်တ္ၚဲ ဟွံသေင်မ္ဂး ဇၟာပ်ၜါတ္ၚဲမွဲအလန် ဆက်ဆောံလိင်မ္ဂး အခေါင်မကလိဂွံ ပဋိသန္ဓိဂှ် နွံဂၠိုင်ရ။[၃၆][၃၇] အခိင်ကာလ မပိုင်ခြာလဝ် မကလိဂွံ ပဋိသန္ဓိမာန်ဂှ် ဒးရိုဟ်တော်ကေတ် ဗီုဏအ်ရ။ ဗွဲဓမ္မတာ လၟေင်ဆီဥတု ညးဗြဴဂှ် နွံ အကြာ ၂၆-၂၈ တ္ၚဲ။ ပ္ဍဲကဵု တ္ၚဲတအ်ဂှ် ပါ်ထောအ် ပိကာလ၊ ကာလဆီကျာ၊ ကာလဖျေဟ်ခၟာဲ၊ ကာလမပြဟ်လလုဲ၊ ကာလဆီကျာဂှ် စနူ တ္ၚဲပထမ ဆီကျာစကၠုင်။ ဗွဲမဂၠိုင် နွံပွိုင် ၇ တ္ၚဲ၊ အခိင်ကာလဖျေဟ်ခၟာဲဂှ် ဒှ်အခိင် မပလေဝ်စ သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ် ခၟာဲတၟိ၊ ပလေဝ်စ ဒၞာဲသ္ၚိကောန် သွက်ခၟာဲမံင်ဒှ်တမ်ရ။ ကာလဏအ်ဂှ် နူတ္ၚဲဆီကျာစစှ်ေတုဲ ၈ တ္ၚဲ စဵုကဵု ၂၀ တ္ၚဲ။ တ္ၚဲသှ်ေဒၟံင် ၈ တ္ၚဲပၠန်ဂှ် ဟိုတ်နူဟွံတန်ဂဝ်ဂၞဴတုဲ ခၟာဲတအ်သရိုဟ်စှ်ေရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ စနူတ္ၚဲ ဆီကျာမစကၠုင်ဂှ် ရိုဟ်အာတ္ၚဲတုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲမရနုက်ကဵု ၜိုတ် ၁၄ ဂှ်မ္ဂး ခၟာဲစှ်ေ ဒုင်တဲ ကောန်သုက်ရ။ ခၟာဲစှ်ေတုဲ ခၟာဲဂှ် မံင်ပွိုင် ၂၄ နာဍဳဟေင်ရ။ လအ်နူဂှ် ဇဝ်ကၟဝ် ဟွံဒှ်ရ။ ကောန်သုက် နူမၞိဟ်တြုဟ်ဂှ် ဂျိုင်တန်တဴ ပ္ဍဲကဵု သ္ၚိကောန်မၞိဟ်ဗြဴ အကြာ ၃-၅ တ္ၚဲမာန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ယဝ်ရ မိက်ဂွံတန်ပဋိသန္ဓိမ္ဂး ဒးဆက်ဆောံလိင် နူစတ္ၚဲ မရနုက်ကဵု ၁၃ ဟွံသေင်မ္ဂး ၁၄ စနူ တ္ၚဲဆီကျာမစကၠုင် ကၠာအိုတ်ဂှ်ရ။ ယဝ်ရ ဟွံမိက်ဂွံ ကောန်ဇာတ်ဏီမ္ဂး ဒးဝေင်ပါဲ ပ္ဍဲအခိင်ကာလ အကြာတအ်ဂှ်ရ။ နကဵုဗီုပြင်ဗီုလဵု ဆက်ဆောံလိင်မ္ဂး ကလိဂွံ ပဋိသန္ဓိမာန်ဂၠိုင် ဟွံမဲ၊ ယဝ်ရ ဍာ်သုက်ဂှ် စရိုဟ်ပၠုပ်စုတ် ပ္ဍဲယောနိရမ္ဂး အခေါင်မကလိဂွံ ပဋိသန္ဓိဂှ် နွံတုပ်ပ်ရေင်သကအ်ရ။[၃၈]

လိင်သက္ကုဘဲ ကေုာံ ထိင်ဒဝ် သၠးဂၠံဂဝ်

ပလေဝ်ဒါန်

လိင် မကဵုဘဲ ဟီုမ္ဂးဂှ် ဒးကၠိုဟ်လဝ် နွံၜါသာ်ရ။ မွဲဂှ် ဟိုတ်နူ ဆက်ဆောံလိင်တုဲ ယဲကၠောအ်ကၞာန် ရေင်သကအ်ဂှ် မွဲ၊ မွဲပၠန်ဂှ် သီုဟွံမဲပၟိက်မွဲသာ် ဆက်ဆောံလိင်တုဲ တန်အာ ပဋိသန္ဓိ။ သီုၜါဂှ် ဒှ်အရာ လိင်မကဵုဘဲ ဟွံသေင်မ္ဂး ဟွံဒှ် လိင်သက္ကုဘဲရ။ နဲကဲဆက်ဆောံ လိင်သက္ကုဘဲ အကြာ လိင်တၞဟ်ခြာကီု သီုကဵု အကြာလိင်တုပ် သီုကဵု နဲကဲချဳဓရာင်လိင်တၞဟ်တအ်ဂှ် နွံနာနာသာ်ရ။ [၁၅][၃၉]မဆက်ဆောံလိင် အကြာ လိင်တၞဟ် လ္ၚဵုတအ်ဂှ် တၞဟ်န ဝေင်ပါဲ ပဋိသန္ဓိတုဲ စကာ မုက္ခလိင် ဟွံသေင်မ္ဂး ဝစ္စလိင် (ဟွံသေင်မ္ဂး သီုၜါ)ရ။[၄၀][၄၁] ဆဂး ၜိုန်ရ စကာ နကဵုလိင်တအ်ဏအ်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူ ဍာ်သုက်မၞိဟ်တြုဟ်ဂှ် ကရိုဟ်ပၠဳ ဗဒါဲယောနိ ညးဗြဴဂှ်တုဲ ကောန်သုက် ညးတြုဟ်ဂှ် လုပ်စိုပ်အာ ပ္ဍဲယောနိမာန်တုဲ တန်ပဋိသန္ဓိ မာန်ဒၟံင်ဏီရ။ ဟွံသေင်မ္ဂး နကဵုတဲ မဍုက်ဍေက်ဒၟံင် ကုဍာ်သုက်ဂှ် အာလုက်ဒး ယောနိမ္ဂး တန်ပဋိသန္ဓိမာန်ဏီကီုရ။[၄၂][၄၃]

လိင်သက္ကုဘဲဂှ် ဒှ်အရာကိစ္စဇၞော် သွက်ဂွံ ဖအောန်ကၠေအ် ပရေင်ဓဝိင်စိုတ်တအ်[၄၄] တုဲ ကောန်ဒေါမ် (condom) (ဂရောပ်ရဝ်ပါ) ဂှ် ဒှ်အရာမစကာ သွက်ကလိဂွံ လိင်သက္ကုဘဲ ကေုာံ စဵုဒၞာ ပဋိသန္ဓိမွဲရ။ ကောန်ဒေါမ်ဂှ် စကာ ပ္ဍဲအရာ မဝေင်ပါဲ သွက်ဂွံစဵုဒၞာ ယဲမကၠောအ် နကဵုလိင်တအ်ရ။[၄၄] အတိုင်လိက်လလောင်တြး အေန်ဂျဳအဝ်မ္ဂး ဂရောပ်ရဝ်ပါ မကော်ဂး ကောန်ဒေါမ်ဂှ် စဵုဒၞာကဵု ညံင်ယဲ အိချ်အာင်ဝဳ/အေအာင်ဒဳအေသ် ညံင်ဟွံကၠောအ် ၈၅-၉၉% မာန်ရ။[၄၅][၄၆]သွက် မုက္ခလိင်တအ်ဂှ် စကာကောန်ဒေါမ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်အောန်တုဲ သွက် ဝစ္စလိင် ကေုာံ လိင်ယောနိတအ်ဂှ် စကာကောန်ဒေါမ်ဂၠိုင်ရ။[၄၇] နဲကဲ မဝေင်ပါဲ ညံင်ယဲ ဟိုတ်နူ လိင် ဟွံဂွံကၠောအ်ကၞာန် ခိုဟ်အိုတ်ဂှ် ဒှ် နဲမဝေင်ပါဲ ပွမသိပ်ဂၠိပ် (ဝါ) ဆက်ဆောံလိင် ဗွဲတၟေင် လိင်ယောနိ၊ ဝစ္စလိင် ကေုာံ မုက္ခလိင်တအ်ရ။ ဟီုသောင်င်မ္ဂး ကုညးမနွံကဵု ယဲကၠောအ်ကၞာန်လိင်တအ်ဂှ် လ္ပဆက်ဆောံလိင်ဂှ် ဒှ်နဲဝေင်ပါဲခိုဟ်အိုတ်ရ။[၄၄]

ထိင်ဒဝ် သၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် လေပ်ဇီုကပိုက် ကုအခိုက်ကၞာ မပ္တံကဵု ဘာသာ၊ ကေုာံ လညာတ်တြေံတအ်မာန်ရ။[၄၈] ပ္ဍဲကဵုဍုင် လညာတ်ဘာသာ ကေုာံ အခိုက်တြေံ မဓလီုလဝ် ဗီုကဵု ဍုင်ဘာသာကာတ္တလေတ်တအ်ဂှ် ဟွံကဵုအခေါင် ပလီုဂဝ်တုဲ နကဵုနဲကဲ မဝေင်ပါဲ တ္ၚဲမတန်ပဋိသန္ဓိမာန်ဂှ် ထိင်ဒဝ် သၠးဂၠံဂဝ်အိုတ်ရ။[၁၄] ဗွဲမဂၠိုင် နဲမထပိုတ် ကတေင်ကောန် (sterilization) ကေုာံ နဲမစုတ် တၞုင် (intrauterine devic - IUD)ဂှ် ဒှ်နဲ စိုပ်တရဴဂၠိုင်အိုတ် စကာဂၠိုင်အိုတ်ရ။[၁၄][၄၉]သွက်ဍုင်အဃောမဇၞော်မောဝ် (ဝါ) ဍုင်ဝါတ်တ်တအ်ဂှ် ပရေင်ထိင်ဒဝ်သၠးဂၠံဂဝ်ဝွံ ဒှ်အရာ ကိစ္စဇၞော်အိုတ်မွဲရ။ ပ္ဍဲဍုင်ဝါတ်တ် ဗွဲမဂၠိုင် မၞိဟ်ဗြဴသၟဝ်အာယုက် ၂၀ တန်ဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဂၠံင်တရဴဘဝဇၞော်မောဝ်တအ်ဂှ် ဒးဒေါအ်အာရ။ တုဲပၠန် ဟိုတ်နူ စဵုဒၞာလဝ် ဟွံကဵု ပလီုကောန် ပ္ဍဲသၞောဝ်တုဲ မၞိဟ် ၉၀% ကၠတ်ပလီုကောန် နကဵုနဲ မဟွံမဲ ကုဂီုကၠီု ပရေင်ထတ်ယုက်လေဝ် နွံကီုရ။[၁၄]

အာယုက် မသိပ်ဂၠိပ် မေထုန် အလန်ကၠာအိုတ်

ပလေဝ်ဒါန်

စပ်ကဵု ကိစ္စမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန်တုဲ ပလဝ် သုတေသန ပ္ဍဲအကြာယေန်သၞာင်နာနာရ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၃ Michael Bozon နူကဵု ဌာနသုတေသနပြင်သေတ် (Institut national d'études démographiques) ပလဝ် သုတေသန လ္ၚတ်လဝ် အကြာယေန်သၞာင် ပ္ဍဲဂၠးတိ နကဵုက္ဍိုပ်လိက် "ပ္ဍဲကဵု အာယုက်လဵု ညးဗြဴ ကေုာံ ညးတြုဟ် ကလိဂွံ ပရေင်ဆက်ဆောံလိင် ကိုပ်ကၠာအိုတ် At what age do women and men have their first sexual intercourse?" ရ။ ညးလ္ၚတ်လဝ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဂကောံမၞိဟ် ဆာပ်-သဟရာ အာဖရိက (ဍုင်မလဳ၊ သေနေဂလ် ကေုာံ အဳတဳအဝ်ပဳယျာ)ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် အာယုက်မၞိဟ်တြုဟ် မကလိဂွံ ဆက်ဆောံလိင် ကိုပ်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲကဵု ဂကောံမၞိဟ်ဏအ်ဂှ် လဇုဲနူ အာယုက်မၞိဟ်ဗြဴဏီရ။ ညံင်ရဴဂကောံမၞိဟ်ဏအ်ကီု ဂကောံမၞိဟ် ပ္ဍဲဆာပ်-တိုက်အိန္ဒိယတအ်လေဝ် မၞိဟ်တြုဟ် ကလိဂွံ ဆက်ဆောံလိင် လဇုဲ နူမၞိဟ်ဗြဴကီုရ။ ဆဂး တင်ဂၞင်ဏအ်ဂှ် ကၠောန်လဝ် ဆပ္ဍဲနိပဝ်သၟးရ။[၅၀][၅၁]

ဂကောံယေန်သၞာင်မၞိဟ် မွဲပၠန်ဂှ် ဒှ်ဂကောံယေန်သၞာင် မကၟာတ်လဒဵုလဝ် ကောန်ဗြဴတအ် ဟွံကဵု အခေါင်ဆက်ဆောံလိင် ကိုပ်ကၠာသၞက်ကရောဲတုဲ ကောန်တြုဟ်တအ် အခေါင်ဆက်ဆောံလိင် ကုညးဗြဴအာယုက်ဇၞော် ဟွံသေင်မ္ဂး ကုဗြဴစရာဲဍုင်တအ်ဂွံ ကိုပ်ကၠာသၞက်ကရောဲရ။ ပ္ဍဲကဵု ဂကောံယေန်သၞာင်မၞိဟ်ဏအ်မ္ဂး အာယုက်မၞိဟ်တြုဟ် မကလိဂွံ ဆက်ဆောံလိင် ပြဟ်နူ ညးဗြဴရ။ ဂကောံယေန်သၞာင်မၞိဟ်ဏအ်ဂှ် ဒှ်ဂကောံမၞိဟ် နူကဵု ဥရဝ်ပသၟဝ်ကျာ (ပဝ်တူဂြဳ၊ ဂရိတ်၊ ရဝ်မေနဳယျာ) ဍုင်လေတ္တေန်အမေရိက (ဗြာဇြဳ၊ ချဳလဳ၊ ဒဝ်မဳနဳကာန်)ရ။ ဂကောံမၞိဟ်အာရှဂမၠိုင်လေဝ် လုပ်လၟိဟ် ပ္ဍဲကဵု ဂကောံယေန်သၞာင်မၞိဟ်ဏအ်ကီုရ။ သွက်ဍုင်အာရှဂှ် ကေတ်လဝ် တင်ဂၞင် နူဍုင်သေံမွဲဟေင်ရ။[၅၀][၅၁]

ဂကောံယေန်သၞာင်မၞိဟ် တတိယဂှ် အာယုက်မၞိဟ်တြုဟ် ကဵု မၞိဟ်ဗြဴ မကလိဂွံ ဆက်ဆောံလိင် ကိုပ်ကၠာအိုတ် ကြပ်တုပ်ရေင်သကအ်ရ။ ဂကောံမၞိဟ်ဏအ်ဂှ် အာယုက်ဖျေဟ်ဒၞာဲ ဒက်အိန်ထံင်လေဝ် လဇုဲကီုရ။ ဂကောံယေန်သၞာင်ဏအ်ဂှ် ဒှ်ဂကောံဍုင် ကာတ္တလေတ် ဟွံသေင်တအ်ရ။ ဍုင်သေင်ကာပူရ် ကဵု သဳရိလင်္ကာဂှ် ကြပ်လုပ်လၟိဟ် ပ္ဍဲကဵု ဂကောံမၞိဟ်ဏအ်ရ။ တုဲပၠန် ၜိုန်ရ တင်ဂၞင်သုတေသန ဟွံကလိဂွံလဝ် နူဍုင်ကြုက် ကဵု ဍုင်ဝဳယေတ်နာမ်လေဝ် ဍုင်ၜါဏအ် လုပ်လၟိဟ် ဂကောံမၞိဟ်ဏအ်မာန်ကီုရ။[၅၀][၅၁] ပ္ဍဲဍုင်ဥရဝ်ပသၟဝ်ကျာ ကဵု ဗမံက်တအ်ဂှ် အာယုက်မကလိဂွံ ဆက်ဆောံလိင်ကိုပ်ကၠာအိုတ် သဝ်ဒၟံင်ရ။ တုဲပၠန် ပရေင်ဆက်ဆောံလိင်ဂှ် ဒှ်ကိုပ်ကၠာ ဟွံဒက်အိန်ထံင် (ဝါ) မံင်မွဲစွံဏီရ။ ပ္ဍဲကဵုဂကောံဏအ်ဂှ် ဍုင်သွိတ်သလာန်၊ ဍုင်ဂျာမနဳ ကေုာံ ဍုင်ချက်တအ် ပါလုပ်ရ။[၅၀][၅၁]

စပ်ကဵု တင်ဂၞင် နူကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန် နူကဵုဌာနစရင်အင်ပရေင်ထတ်ယုက်ဍုင် (National Center for Health Statistics) မပတိတ်လဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၀ဂှ်မ္ဂး အာယုက် မကလိဂွံ ဆက်ဆောံလိင် ကိုပ်ကၠာအိုတ်ဂှ် နွံဒၟံင် ၁၇.၁ သၞာံ သီုကဵုလိင်ၜါသာ်ရ။[၅၂] အတိုင်လိက်သုတေသနဂှ်မ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴ ၄၅.၅ တၟအ်ကၠံ ကေုာံ မၞိဟ်တြုဟ် ၄၅.၇ တၟအ်ကၠံဂှ် ကလိဂွံ ဆက်ဆောံလိင် ပ္ဍဲအာယုက် ၁၉ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၂ ကဵု ၂၀၁၁ ဂှ်ရ။ လိက်မပလဝ်သုတေသန ပ္ဍဲအကြာ သၞာံ ၂၀၀၆-၂၀၁၀ ဂှ် ဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် မၞိဟ်ဗြဴသၟာဲလေင် (ကၠာအာယုက် ၂၀) အမေရိကာန် ကိုပ်ကၠာသၞက်ကရောဲ ၄၃% ကေုာံ မၞိဟ်တြုဟ်သၟာဲလေင် ကိုပ်ကၠာသၞက်ကရောဲ ၄၂% ဂှ် ကလိဂွံ ဆက်ဆောံလိင်ရ။[၅၃]

ခ္ဍဳလျတ် ပရေင်ထတ်ယုက်

ပလေဝ်ဒါန်

ဂုဏ်ဖိုလ်

ပလေဝ်ဒါန်

ပ္ဍဲကောန်မၞိဟ် သိပ်ဂၠိပ် မေထုန် (ဝါ) ဆက်ဆောံလိင် ကေုာံ ပရေင်ချဳဓရာင်လိင်တအ်ဂှ် ဒှ်အရာ ဗွဲဓမ္မတာ စၟတ်သမ္တီ ချူဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် မဒှ်အရာဂုဏ်ဖိုလ် ခိုဟ်ကဵု ပရေင်ထတ်ယုက် မပ္တံကဵု ပခိုင်ပခိုဟ်ကဵု ဒြဟတ်ဒုင်ပဒဝ် (immune system) မပတိတ်ကဵု ဓါတ်antibodies တုဲ ပကဵု ညံင်ဂွံ (သွေးပေါင်ချိန်) (blood pressure) ဂွံသဝ်၊[၅၄][၅၅] တုဲပၠန် သွက်မၞိဟ်တြုဟ်မ္ဂး ဖအောန်ကဵု အန္တရာယ် မဒှ် ယဲကေန်သာကလေန်ကသုက် (prostate cancer) (ဆီကြိတ်ကင်ဆာ) ရ။[၅၄] ပွမသိပ်ဂၠိပ်မေထုန် ကေုာံ ကလိဂွံသြရ်ဂေသ် (orgasms) (အရီုပြေ/ဍာ်တိတ်) တအ်ဂှ် ပညဳကဵု ဓါတ်ဟဝ်မုန်အံက်ဇြဳတဝ်စိန် (hormone oxytocin) (ဓါတ်ဏအ် သီုကော်စ ဓါတ်ဟဝ်မုန် ဓဝ်ဆာန်) မဒှ်ဓါတ် မပကဵု ညံင်မၞိဟ်တအ် ဂွံနွံဓဝ်ပတှ်ေ ကေုာံ သံယောဇိုန် လတူရေင်သကအ်ရ။[၅၅][၅၆] ဓါတ်အံက်ဇြဳတဝ်စိန် (Oxytocin)ဂှ် ပတှ်ေကေတ်မ္ဂး ဒှ်အရာ မနွံပၟိက် ကိစ္စဇၞော် ပ္ဍဲမၞိဟ်ဗြဴ ဂၠိုင်နူ မၞိဟ်တြုဟ်ဏီရ။[၇] A long-term study of 3,500 people between ages 18 and 102 by clinical neuropsychologist David Weeks indicated that, based on impartial ratings of the subjects' photographs, sex on a regular basis helps people look significantly chronologically younger.[၅၇]

အန္တရာယ်

ပလေဝ်ဒါန်

နကဵု မဆက်ဆောံလိင်တုဲ စၟဗက်တဳရဳယျာ၊ ဝဳရုသ် ကေုာံ စၟကပ်ပရာသိတ်တအ် ကၠောအ်ကၞာန်မာန်၊ ဗွဲတၟေင် ပ္ဍဲအရာ မဆက်ဆောံ လိင်ယောနိ၊ ဝစ္စလိင် ဟွံသေင်မ္ဂး မုက္ခလိင် ဟွံသေင်မ္ဂး လိင်သက္ကုစဵုဒၞာတအ်ရ။[၅၈][၅၉] မုက္ခလိင်ဂှ် အန္တရာယ် ယဲကၠောအ်ကၞာန် နွံအောန် နူကဵု လိင်ယောနိ ကေုာံ ဝစ္စလိင်ရ။[၆၀] ဗွဲမဂၠိုင် ယဲကၠောအ်ကၞာန်လိင်တအ်ဂှ် သီုဟွံတီမွဲသာ် ကၠောအ်ကၞာန် ရေင်သကအ်မာန်ရ။[၆၁][၆၂]

ယဲမကၠောအ်ကၞာန်လိင်ဂှ် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန် မွဲမွဲသၞာံ ကတဵုဒှ်ဒၟံင် မၞိဟ် ၁၉ မဳလဳယာန်[၆၃]တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၅ ဂကောံပရေင်ထတ်ယုက်ဂၠးကဝ် ဆိင်ကေတ် မၞိဟ် အကြာအာယုက် ၁၅-၄၉ ၜိုတ် ၄၄၈ မဳလဳယာန် မွဲမွဲသၞာံ ဒးဒုင်ကၠောအ်ကၞာန်ယဲ နကဵုလိင် မပတံကဵု ယဲ syphilis, gonorrhea ကေုာံ chlamydia တအ်ရ။ [၆၄] ယဲလ္ၚဵု ဗီုကဵု ယဲအုက်အာင်ဝဳတအ်ဂှ် ကတဵုဒှ်တုဲ ဗၠးဟွံမာန်ရ။[၆၄] တုဲပၠန် ယဲ Hepatitis B မဒှ်ယဲကသအ်ဂှ်လေဝ် ကၠောအ်ကၞာန် နကဵုဆက်ဆောံလိင်ကီုရ။[၆၅] အလုံမွဲလိုက်မ္ဂး မၞိဟ်ၜိုတ် ၂၅၇ မဳလဳယာန်ဂှ် ကတဵုဒှ်ဒၟံင် ယဲ hepatitis B ရ။[၆၆] ယဲအုက်အာင်ဝဳဂှ် ဒှ်ယဲ မဂစိုတ်မၞိဟ်ဂၠိုင်အိုတ် စၟတ်သမ္တီလဝ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၀ ဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ် နူစ ယဲဂှ် စမံက်ကၠုင်ဂှ် မၞိဟ်မဒးဒုင်ချိုတ် နကဵုယဲဂှ် နွံ ၃၀ မဳလဳယာန်ရ။[၆၇]

ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၅ ဂကောံပရေင်ထတ်ယုက်ဂၠးတိ ဆိင်ကေတ် ပ္ဍဲမွဲဂၠးတိ မွဲမွဲသၞာံ မၞိဟ်ဗြဴ တန်အာ ပဋိသန္ဓိ ၁၂၃ မဳလဳယာန်တုဲ အပ္ဍဲဂှ် ၈၇ မဳလဳယာန် (၇၀.၇%) ဂှ် ဒှ်ပဋိသန္ဓိ မဟွံမဲပၟိက်အိုတ်ရ။ မွဲမွဲသၞာံ ပဋိသန္ဓိ ၜိုတ် ၄၆ မဳလဳယာန်ဂှ် ပလီုထောအ်ရ။[၆၈]

လလအ် ကေုာံ အာစိုပ်ဒတုဲ

ပလေဝ်ဒါန်
 
ရုပ်ကသူ ပွံင်အိန္ဒိယ (ကောန်သၟိင် ကေုာံ ကန္တဝ်) သိပ်ဂၠိင်ဒၟံင် ဓဝ်မေထုန်

ပရေင်ဆက်ဆောံလိင် အကြာ ညးဗြဴကဵု ညးတြုဟ်ၜါတၠဂှ် လဆောဝ်မ္ဂး အခိင်မၞိဟ်တြုဟ် မပတိတ်ဍာ်သုတ် (အာစိုပ်ဒတုဲ)ဂှ် ညးဗြဴဂှ် ဟွံကလိဂွံ သြရ်ဂေတ်လေဝ် ဒှ်မာန်ရ။[၆၉] မုဟိုတ်ရောမ္ဂး လလအ်အခိင် ညးဗြဴမနွံပၟိက် သွက်ကလိဂွံ သြရ်ဂေတ် (ဝါ) မအာစိုပ်ဒတုဲဂှ် ဗွဲမဂၠိုင်မ္ဂး လအ်နူ မၞိဟ်တြုဟ်တအ်ဏီရ။[၂၄][၇၀][၇၁] တၠပညာတအ် မပ္တံကဵု Weiten et al. ဟီု "ပွံင်ဗွဲမဂၠိုင် စှ်ေစိုတ် ဒဒှ်ရ နကဵု မဆက်ဆောံလိင် ဗီုပြင် အင်္ဂဇာတ် ပၠုပ်ပ္ဍဲယောနိဟေင် ကလိဂွံ သြရ်ဂေတ်မာန်ရ။ ဆဂး မအရေဝ်မ္ဂးforeplay မချဳဒရာင်ကိုပ်ကၠာ မဒှ်အရာ မဇွိတ်သပေါတ် သွက်အာရီုစိုတ် လိင်ဂွံဓလိုက်ကတဵုတအ်ဂှ် ဒှ်အရာအဓိက သွက်ပြဝဂှ်တုဲ အရာဏအ်ဂှ် ပကဵု ညံင်ညးဗြဴတအ်လေဝ် ကလိဂွံ သြရ်ဂေတ်ပြဟ်ညိမာန်ရ။[၂၄]

ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၁ တၠပညာ နူကဵု Kinsey Institute ဗၟံက်ထ္ၜး အခိင်ကာလ လလအ် အကြာ အင်္ဂကတဵု ကဵု မကရိုဟ်ဍာ်သုက် မၞိဟ်တြုဟ်တအ်ဂှ် မၞိဟ်တြုဟ်မွဲကုမွဲ ဟွံတုပ် ရေင်သကအ် သၟးဟွံက မၞိဟ်တြုဟ်ဂှ်ပၠန် မွဲအလန်ကဵု မွဲအလန်လေဝ် ဟွံတုပ်ရေင်သကအ်ကီုရ။ လလအ်အခိင် မနွံပၟိက် မဆက်ဆောံလိင်ဂှ် တန်တဴဒၟံင် လတူပရေင်ပေင်ပၟိက်စိုတ် ညးၜါတၠဂှ်ဟေင်ရ။ နူကဵုဂကောံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ဒဒှ်ရ မၞိဟ်တြုဟ် ၇၅ က္ဍိုပ်ကၠံဂှ် ကရိုဟ်ဍာ်သုက် ပ္ဍဲအခိင်အင်္ဂကတဵု အပ္ဍဲအခိင် ၜါမိနေတ်ရ။ ဆဂး ညးဟွံသၟာန် ပရူဒဒှ်ရ ပွံင်ညးတအ် ပေင်ပၟိက် ဟွံပေင်ပၟိက်ရ။ ဆဂး ပရေင်ဆက်ဆောံလိင်ဂှ် လအ်နူဂှ်ညိရ။[၇၂] လိက်သုတေသန ကနေဒါ ကဵု အမေရိကာန် မလွဳကိစ္စလိင် ဗၟံက်ထ္ၜး ဗွဲသၟဟ် လလအ်အခိင် ဆက်ဆောံလိင် အကြာလိင်တၞဟ်ခြာတအ်ဂှ် နွံဒၟံင် ၇ မိနေတ်တုဲ ၁ ကဵု ၂ မိနေတ်ဂှ် ပြဟ်လောန်အာ၊ ၃ ကဵု ၇ မိနေတ်မ္ဂး ၜိုတ်လဒေါဝ်တုဲ ၇ ကဵု ၁၃ မိနေတ်မ္ဂး မပေင်ကဵုအၚောပ်စိုတ်၊ ၁၀ ကဵု ၃၀ မိနေတ်မ္ဂး လအ်လောန်အာရ။ [၇၃] [၇၄]

ခ္ဍဳလျတ် ပရေင်မၞိဟ်

ပလေဝ်ဒါန်

ညးအဝဲမစိုပ် / မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်

ပလေဝ်ဒါန်

ပရေင်ဆက်ဆောံလိင်ဂှ် ဒှ်အရာ မရန်တၟအ် သွက်ဂွံ ကလိဂွံကောန်ဇာတ်၊ သွက်ဂွံဒက်ပတန်ဘဝ ဟွံသေင်မ္ဂး သွက်ဂွံ ဒုင်စသိုင်လဟိင်အာရီုရ။[၇၅]ပရေင်ဆက်ဆောံလိင်ဂှ် ဒှ်အရာကိစ္စဇၞော် ပ္ဍဲအရာ မဒက်ဂွန် သံယောဇိုန် ပ္ဍဲကဵုကောန်မၞိဟ်တအ်ရ။[၇] ပ္ဍဲကဵု ဂကောံမၞိဟ် ဗွဲမဂၠိုင် စကာ နဲကဲမဝေင်ပါဲ ညံင်ဟွံဂွံကောန်ဇာတ်တုဲ မဆက်ဆောံလိင်၊ မဆက်ဆောံလိင် နကဵုမရန်တၟအ် ဒုင်စသိုင်အာရီုကာမဟေင်ဂှ် ဒှ်အရာဓမ္မတာမွဲရ။[၇]

ပ္ဍဲကဵု တိရစ္ဆာန် မပ္တံကဵု စိင်၊ ဂၠဴ၊ ကၠဵု ကေုာံ ဂစေံကၞေမ်တအ်မ္ဂး အခိင်ၝောအ် ခၟာဲစှ်ေဂှ် ဍေဟ်တအ်တီတုဲ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ်ဟေင် ဆက်ဆောံလိင်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကဵု ကောန်မၞိဟ်ကဵု ကၟုဲဗဝ်နဝ်ဗဝ် မဒှ်ဇာတိမကြပ်ကဵုမၞိဟ်တအ်ဂှ် အခိင်လဵု ညးဗြဴဂှ် ခၟာဲစှ်ေဂှ် သီုညးၜါတၠ တီကေတ် ဟွံမာန်ရ။ ဟိုတ်မဒှ် ဗီုဏအ်ဂှ် နကဵုသဘာဝဇဳဝဗေဒ ဖန်ဗဒှ်ကဵု ပရေင်ဆက်ဆောံလိင်ဂှ် ဒှ်အရာကိစ္စဇၞော် ပ္ဍဲအရာမဒက်ပတန် ပရေင်ဆက်ကၠောအ်ဘဝ ရေင်သကအ်မွဲစွံကီု တုဲပၠန် ပရေင်ဒက်ပ္တန် ပရေင်မၞိဟ်မွဲစွံတအ်ဂှ် ဖန်ဗဒှ်ကဵု ညံင်ဂွံဒက်ပတန်ပွံင် နကဵုအခိင် ဍာ်ဇမၠိင်၊ ဟွံဒှ် ညံင်တိရစ္ဆာန် ပ္ဍဲအခိင် မဗက် (ဝါ) အခိင်ၝောအ်ဖျေဟ်ခၟာဲဟေင် ဒက်ပွံင် ရေင်သကအ်ရ။[၃၀]

ပွမစဵုဒၞာတးပါဲ ပရေင်ဆက်ဆောံလိင်ဂှ် ဗဒှ်ကဵု ညံင်ပရေင်မၞိဟ် ဂွံပြးချာဲမာန် ဗွဲတၟေင် ပ္ဍဲကဵု မၞိဟ်တြုဟ်တအ်မာန်ရ။[၇၆][၇၇][၇၈]

သၟာဲလေင်

ပလေဝ်ဒါန်

သၟာဲလေင် ဟွံသေင်မ္ဂး မဒှ်ဝုတ်ဗၠာဲဟီုဂှ် ဒှ်အရာ နူဘဝကောန်ၚာ် မလုပ်စိုပ် ဘဝမၞိဟ်ဇၞော်၊ မဒှ်အဝဲ မဆက်ဆောံလိင် သွက်ပရေင်ကၠောအ်က္ဍဘဝ ဟွံသေင်မ္ဂး သွက်မဒုင်စသိုင် အာရီုကာမ နကဵု လပါ်ခိုဟ်ကီု သီုကဵု လပါ်ပရေအ် ပ္ဍဲကဵုဘဝ ဍေဟ်တအ်ရ။ ဥပမာ - ယဝ်ရ သၟတ်သၟာဲလေင်မွဲ တန်အာ ဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး ပ္ဍဲကဵု ဂကောံမၞိဟ်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် ၜိုန်ရ ဒုင်တဲ နွံကီုလေဝ် ဂကောံမၞိဟ် ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ဟွံဒုင်တဲ ဒစဵုဒစးပေင်င်အိုတ်ရ။[၇၉] ပ္ဍဲကဵု ဍုင်ပရေင်မၞိဟ် ကဆံင်သမၠုင် ဗီုကဵု ကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန်၊ ဍုင်ယူရောပ်လပါ်ပလိုတ်တအ်မ္ဂး နကဵု ဘာဗတောန်လိက်ဂှ် ကဵုပညာ ပညာလိင် (sex education) ဗီုလဵု ဂွံဝေင်ပါဲ၊ ဗီုလဵုမ္ဂး မဒှ် လိင်သက္ကုဘဲတအ်ရ။ အစဳအဇန် ကဵုပညာ ပရေင်လိင်ဏအ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵု ဂကောံမၞိဟ် ဗွဲမဂၠိုင် ဟွံဒုင်တဲအိုတ်ရ။ ညးတအ် ညာတ်ကေတ် ဟီုပရူလိင်မ္ဂး ဒှ်အရာ မကဵုဒြဟတ် ညံင်သၟတ်တအ် စိုတ်လိင် ဂွံဓလိုက်ကတဵုတုဲ ဖန်ကဵု ညံင်စိုတ်လိင် ဂွံဂၠိုင်ရ။ ပ္ဍဲဂကောံမၞိဟ်လ္ၚဵုတအ်မ္ဂး ပညာလိင်ဂှ် အစာဘာတအ် ဗတောန်ဟွံထေက်တုဲ အရာဝွံ ဒးစွံလဝ် ပ္ဍဲကဵု ညးမဒှ်မိမ ဟွံသေင်မ္ဂး ညးတၞဟ် ထေက်ရ။[၈၀]ပ္ဍဲဍုင် ပရေင်မၞိဟ်ကဆံင်သၠုင် ဗီုကဵု ဍုင်ယူရောပ်ရးပလိုတ်တအ်မ္ဂး ပညာလိင်ဝွံ ဒှ်အရာ ကိစ္စဇၞော်မွဲတုဲ နကဵု ညးမလေပ်ကၠိုဟ်ခၠင် ဗီုကဵုအစာဘာတအ် ဒးဗတောန်ကဵုဟေင် ဂွံဖျေဟ်စိုတ်ဂွံရ။ ဟွံသေင်မ္ဂး ကိစ္စဏအ် ညးသၟတ်တအ် လညာတ်ဗၠေတ်တ် မကဵုအန္တရာယ် ကုဘဝဍေဟ်ဂှ် လုပ်စိုပ်ကၠုင်မာန်ရ။

အစာစိတ္တဗေဒ လေန် ပေါန်တောန် (Lynn Ponton) ချူဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် "သၟာဲလေင် သီုဖအိုတ်ဂှ် နွံကဵု ဘဝလိင် (sex lives) (ဝါ) ပရေင်ချဳဓရာင် လိင်ဖအိုတ်ရ။ ဍေဟ်တအ် ဆက်ဆောံလိင် ကုညးမွဲသအာင်ဟာ ဟွံသေင်မ္ဂး ဍေဟ်ချဳဓရာင်လိင် နကဵုအလဵုဇကုဇကုဍေဟ်ဟာရ။" တုဲပၠန် နကဵု လညာတ်ညးမ္ဂး သၟာဲလေင်တအ် နွံကဵု ပရေင်ချဳဓရာင်လိင်ဂှ် ဒှ်အရာ ဍေဟ်တအ် မကလိဂွံ ပရေင်ဆဵုဂဗဘဝ လပါ်ခိုဟ် မွဲသာ်တုဲ ညးဟွံညာတ်ကေတ် ဒှ်အရာ မကဵု အန္တရာယ်၊ မဒှ် အရာမဖန်ဇန်ကဵု ညံင်သၟာဲလေင်တအ် ဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန် ပရေင်လိင် လပါ်ခိုဟ် ဂွံရုဲစှ် ပရေင်ချဳဓရာင်လိင် လပါ်ခိုဟ်ရ။[၇၉] သုတေသဳတအ် ဟီု ပရေင်ကၠောအ်က္ဍဘဝ သ္ဍိုက်ဆာန် ဍာ်ဇမၠိင် (long-term romantic relationship) ဂှ် ဖန်ကဵု သၟာဲလေင်တအ် ညံင်ကလိဂွံ ပရေင်ကၠောအ်က္ဍဘဝဍာ်ဒကေဝ်သမၠုင် (high-quality relationship) ပ္ဍဲအခိင် ဗွဲကြဴရ။[၈၁] ဟီုကၠးကၠးမ္ဂး ပရေင်ကၠောအ်က္ဍဘဝ သ္ဍိုက်ဆာန် လပါ်ခိုဟ် အကြာ သၟာဲလေင်တအ်ဂှ် ဗဒှ်ကဵု သွဟ်လပါ်ခိုဟ် ဍာ်ဇမၠိင်မာန်ရ။ ပရေင်ကၠောအ်က္ဍဘဝ သ္ဍိုက်ဆာန် ဍာ်ဒကေဝ်သမၠုင်ဂှ် ဒှ်အရာ မဓလိုက်တမ်ရိုဟ် သွက်ဘဝမၞိဟ်ဇၞော်လပါ်စ (early adulthood)မွဲ၊[၈၂] တုဲပၠန် ဒှ်အရာ မပခိုဟ်ကဵု ဍာ်ဒကေဝ် ပရေင်မၞိဟ်ရ။[၈၃][၈၄]

လညာတ် နကဵု လၟေတ်၊ ဘာသာ၊ ကေုာံ သၞောဝ်

ပလေဝ်ဒါန်

ဓမ္မတာ

ပလေဝ်ဒါန်
 
ရုပ်ကသူကာမ ပ္ဍဲခေါက်အရက်ဝါင် ဂရိတ် နူကဵု ခေတ်တြေံ

ပရေင်ဆက်ဆောံလိင်ကာမဂှ် နကဵုသဘာဝမ္ဂး ဒှ်အရာ သွက်ဂွံ ဂလိုင်ပတိုန် မဗဳဇကောန်မၞိဟ်ရ။ ဆဂး ကောန်မၞိဟ်တအ်ဂှ် နွံကဵု ဒ္ဂေတ်လၟေတ် မဆေင်ကဵု ပ္ဍဲအရာလိင်ဏအ်တုဲ ပ္ဍဲကဵု ဘာသာတအ်ကီု သီုကဵု သၞောဝ်ဍုင်ဂှ် ဖျေဟ်လဝ် စဳပၞောန် သၞောဝ်ဥပဒေရ။ သၞောဝ်ဍုင်လ္ၚဵု ဒ္ဂေတ်ဘာသာလ္ၚဵုတအ်မ္ဂး စဵုဒၞာ ဖျေဟ်လဝ် စဳပၞောန် ဆက်ဆောံလိင် ဗီုလဵုမ္ဂး လုပ်သၞောဝ်တုဲ ဆက်ဆောံလိင်ဗီုလဵုမ္ဂး ဟွံလုပ်ကဵုသၞောဝ်ရ။ အတိုင်ဝင်မ္ဂး ပရေင်စဵုဒၞာ မဆေင်ကဵု လိင် ကၠာအိုတ်ဂှ် စဵုဒၞာ ဝစ္စလိင် ရ။[၈၅][၈၆]

လိင် ဗတိုက်

ပလေဝ်ဒါန်

မဆက်ဆောံလိင် ကုညးမွဲမွဲ သီုဟွံမဲကဵု ပၟိက်ဆန္ဒညးတအ် ဟွံသေင်မ္ဂး သီုညးတအ် ဟွံတီ ဇကုဆက်ဆောံလိင်ဂှ် ဒှ်လိင်ဗတိုက် (ဝါ) ပလီုကောန်သမ္ဘာ တုဲ ကိစ္စဏအ်ဂှ် ဍုင်ဗွဲမဂၠိုင် ကၟာတ်လဒဵုလဝ် နကဵုသၞောဝ်ရ။[၈၇][၈၈] မၞိဟ်မဒးဒုင် ပလီုကောန်သမ္ဘာ ၉၀% ဂှ် ဒှ်မၞိဟ်ဗြဴတုဲ မၞိဟ်ပလီုကောန်သမ္ဘာညးတၞဟ် ၉၉% ဂှ် ဒှ်မၞိဟ်တြုဟ်အိုတ်ရ။ တုဲပၠန် ဆၜိုတ် ၅% ဟေင် မၞိဟ်ပလီုကောန်သမ္ဘာဂှ် ဒှ်မၞိဟ် တၠိင်မုက် ကုမၞိဟ် မဒးဒုင်ပလီုကောန်သမ္ဘာတအ်ရ။[၈၈]

ဍုင်ဗွဲမဂၠိုင် ဖျေဟ်လဝ် ပ္ဍဲကဵုသၞောဝ် မၞိဟ်အာယုက်မူစိမ္ဂး အခေါင်ဆက်ဆောံလိင်ဂွံတုဲ မၞိဟ်အာယုက်ဇၞော်ကဵု အာယုက်ဍောတ် အကြာဂလိုင်လဵု ဆက်ဆောံလိင်မ္ဂး လုပ်သၞောဝ်ဂှ်လေဝ် ဖျေဟ်လဝ်ကီုရ။ ဗွဲမဂၠိုင်မ္ဂး ဖျေဟ်လဝ် ပ္ဍဲသၞောဝ် အာယုက် ၁၆ သၞာံ ကဵု ၁၈ သၞာံဂၠိုင်ကီုလေဝ် ဍုင်လ္ၚဵုမ္ဂး ကဵုလဝ်အခေါင် နူ ၁၂ သၞာံတုဲ ဍုင်လ္ၚဵုမ္ဂး ၂၀ သၞာံတုဲဟေင် မကဵုအခေါင်လေဝ် နွံကီုရ။[၈၉] ပွမဆက်ဆောံလိင် ကုမၞိဟ်အာယုက် သၟဝ်မပိုင်ခြာလဝ်မ္ဂး ၜိုန်ရ မၞိဟ်ဍောတ်ဂှ် စိုတ်တုပ်ကီုလေဝ် ဒှ်ဒုဟ် ပလီုကောန်သမ္ဘာရ။[၉၀]

 
Max Slevogt ဓဇက်ချူလဝ် ဗီုပလီုကောန်သမ္ဘာ

Robert Francoeur ဗၟံက်ထ္ၜး "ပ္ဍဲအခိင် ကိုပ်ကၠာ ၁၉၇၀တအ်မ္ဂး ပလီုကောန်သမ္ဘာဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ် ဆၜိုတ် အရာမဆက်ဆောံလိင် အင်္ဂဇာတ်-ယောနိ ဟေင်ရ။"[၉၁] Authors Pamela J. Kalbfleisch ကေုာံ Michael J. Cody ဟီု ဆက်ဆောံလိင်ဂှ် ယဝ်ရ ကံက်အဓိပ္ပါယ် အင်္ဂဇာတ်-စုတ်-ယောနိ မ္ဂး ပလီုကောန်သမ္ဘာလေဝ် အရာမကဵုပအတေင် အင်္ဂဇာတ် ကဵု ပၠုပ်စုတ် ပ္ဍဲ ယောနိတအ်ဂှ်လေဝ် ဒှ် ပလီုကောန်သမ္ဘာကီုတုဲ ပရေင်မဖန်ဇန်တၞဟ် မဆေင်ကဵုလိင်တအ်ဂှ် ဟွံလုပ်လၟိဟ် ပလီုကောန်သမ္ဘာရ။ ညးတအ် ဆက်ဟီုပၠန် "ယဝ်ရ ကံက်အဓိပ္ပါယ် ဆက်ဆောံလိင်ဂှ် ဒှ်အရာ အကြာ အင်္ဂဇာတ် ကဵု ယောနိ ဟေင်မ္ဂး ဆက်ဆောံလိင် မပ္တံကဵု ဝစ္စလိင်၊ မုက္ခလိင်တအ်ဂှ် နကဵုသၞောဝ် ဟွံလုပ်လၟိဟ် ပလီုကောန်သမ္ဘာရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရာဝွံ ဆေင်စပ်ဒၟံင် ဗီုလဵု မကံက်အဓိပ္ပါယ် ပ္ဍဲကဵု ဍုင်ဂှ်ဟေင်ရ။"[၉၂]Ken Plumber ဟီု ပွံက်အဓိပ္ပါယ်သၞောဝ် "မဆေင်ကဵု ပလီုကောန်သမ္ဘာဏအ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဍုင်ဗွဲမဂၠိုင် ပံက်လဝ် အဓိပ္ပါယ် အရာမဒှ် အကြာ အင်္ဂဇာတ် ကဵု ယောနိ သၟးဂၠိုင်ရ။ တုဲပၠန် "ပရေင်ပကီုပရာပ်လိင် နကဵုဗီုပြင်တၞဟ် မပ္တံကဵု မုက္ခလိင်၊ ဝစ္စလိင်တအ်ဂှ် ဒှ်ရာဇာဝတ် ဟွံသကာတ်မြဟ် ညံင် ပလီုကောန်သမ္ဘာရ။"[၉၃]

ဆဂး လၟုဟ်မ္ဂး ဍုင်ပ္ဍဲဂၠးတိဏအ် ဗွဲမဂၠိုင် ပလီုကောန်သမ္ဘာဟီုမ္ဂးဂှ် ဆၜိုတ် အင်္ဂဇာတ် ကဵု ယောနိ သၟးဟွံသေင် မပ္တံကဵု ပရေင်ဆက်ဆောံလိင် ဝစ္စလိင်၊ မုက္ခလိင်၊ ထ္ၜေတ်အင်္ဂဇာတ်၊ ကၠာန်ယောနိတအ်လေဝ် လုပ်လၟိဟ် ပလီုကောန်သမ္ဘာဖအိုတ်ရ။[၉၁]

ပ္ဍဲကဵု ဂကောံမၞိဟ် ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ပွမသိပ်ဂၠိပ်ဓဝ်မေထုန် ကုဆီကြပ် (မသ/ ဂကောံသ္ၚိကၟိန်)ဂှ် စဵုဒၞာလဝ်ရ။ James Roffee အစာဘာတက္ကသိုလ် Monash University[၉၄] ဟီု ပွမဆက်ဆောံလိင် အပ္ဍဲဂကောံသ္ၚိကၟိန် (ဝါ) ဆီကြပ်ဏအ်ဂှ် ကောန်ဇာတ်မတိတ်ကၠုင်တအ်ဂှ် ဒှ်မၞိဟ်အဝဲ ဟွံဍိုက်ပေင်မာန်ရ။ ဆဂး နကဵု သၞောဝ်ဥပဒေဂှ် ဗွဲမဂၠိုင် စွံအာရီု သွက်ဂွံစဵုဒၞာ ညံင်ညးမဒးဒုင်တအ် ဟွံဂွံဒးဒုင်ပကီုပရာပ် ပ္ဍဲအရာလိင်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပရေင်ဆက်ဆောံလိင် ပ္ဍဲဂကောံသ္ၚိကၟိန်ဂှ် ဒှ်အရာ မ္ၚးသၞောဝ်တုဲ ၜိုန်ရ ညးၜါလပါ် တုပ်စိုတ်ကီုလေဝ် ဟွံကဵုလဝ် အခေါင်ရ။ လိင်အကြာ ဂကောံကၟိန်ဂှ် နကဵု ဗီုပြင်လိင်လဵုမွဲဟွံကီု ကၟာတ်လဒဵုလဝ် ဖအိုတ်ရ။ ဆီကြပ် ပ္ဍဲကဵု သၞောဝ်ဥပဒေဂှ် ညးပံက်လဝ် အဓိပ္ပါယ်၊ မိနော် အပါနော်၊ မိမ၊ ကောန်ဇာတ်၊ ကော/ၝောဲဒေအ်၊ ဣစဳ ကေုာံ အမူ တအ်ရ။ စပ်ကဵု ကိစ္စဏအ်တုဲ မွဲဍုင် ကဵုမွဲဍုင် ဟွံတုပ်ရေင်သကအ်ရ။ ဂကောံသ္ၚိကၟိန်ဂှ် ပံက်လဝ် အဓိပ္ပါယ် ဥပမာ မိမသွီု၊ မိမအရင်၊ ကောန်မွဲမိ ၜါယာဲ/ မွဲယာဲၜါအပါ တအ်ဂှ် ဒှ်တမ်ရ။[၉၅]

အရာမဆေင်ကဵုလိင် မွဲပၠန်ဂှ် လိင်တိရစ္ဆာန် မဒှ်အရာ ဆက်ဆောံလိင် မၞိဟ်ကဵုတိရစ္ဆာန်ရ။[၉၆][၉၇][၉၈] မၞိဟ်ဆက်ဆောံလိင် ကုတိရစ္ဆာန်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုသၞောဝ်ဍုင်လ္ၚဵုမ္ဂး ဟွံဒှ်အရာ မ္ၚးသၞောဝ်ကီုလေဝ် ပ္ဍဲကဵုဍုင်လ္ၚဵုမ္ဂး စၟတ်သမ္တီလဝ် မဒှ်အရာ မပကီုပရာပ် တိရစ္ဆာန်တုဲ ဒှ်ဒုဟ် ပလီုသဘာဝမွဲရ။ [၉၉]

ပရေင်ကၠောအ်က္ဍဘဝ သ္ဍိုက်ဆာန် Romantic relationships

ပလေဝ်ဒါန်
 
Lawrence Alma-Tadema depiction of courtship and a marriage proposal

သၞက်ကရောဲ ကေုာံ ပရေင်ကၠောအ်က္ဍဘဝ

ပလေဝ်ဒါန်

ပွမဆက်ဆောံလိင်ဂှ် နကဵုအခိုက်ကၞာ ဒှ်လစှ်ေ သၞက်ကရောဲ (ဝါ) ဒက်သ္ၚိကၟိန်တုဲ ပွမသၞက်ကရောဲ (ထပ်တဲ)ဂှ် ဒှ်အရာမဒက်မိတ် ပံင်တောဲ ပ္ဍဲကိစ္စဆက်ဆောံလိင်မွဲရ။ [၁၀၀] ပရေင်ဆက်ဆောံလိင် အကြာ ပွံင် မဖျေဟ်လဝ်ဒၞာဲၜါဂှ် ဒှ်အရာမလုပ်အဝေါင်သၞောဝ်မွဲ ပ္ဍဲကဵု ဂကောံမၞိဟ်၊ ဘာသာ နူကဵု အခိင်ခေတ်ဝင်တေအ်ကီု သီုကဵု စဵုကဵုတ္ၚဲဏအ်၊ ဗွဲတၟေင် မၞိဟ်တြုဟ် ကလိဂွံ အခေါင်ဆက်ဆောံလိင် ကုသမ္ဘာဇကုရ။[၁၀၁][၁၀၂][၁၀၃] စဵုကဵု ၂၀ ဗွဝ်ကၠံလပါ်အိုတ်ဂှ် ပ္ဍဲသၞောဝ်ဥပဒေ ပလီုကောန်သမ္ဘာဂှ် တၠသ္ၚိဂှ် ၜိုန်ရ ပၠံင်ဆက်ဆောံလိင် ကုသမ္ဘာဇကု အတေင်ကီုလေဝ် ဟွံဒှ်ဒုဟ် ပလီုကောန်သမ္ဘာရ။[၁၀၄] Author Oshisanya, 'lai Oshitokunbo ဟီု ၂၁ ဗွဝ်ကၠံစဂှ် အခေါင်လတူညးဗြဴ ပစၟတ်သမ္တီကၠုင်တုဲ အခေါင်တၠသ္ၚိ လတူသမ္ဘာလေဝ် ပြံင်လှာဲကၠုင်ကီုရ။ လၟုဟ်မ္ဂး ဍုင်ဗွဲမဂၠိုင် ၜိုန်ရ စှ်ေလဝ်ဒၞာဲ (ဗြဴကဵုတြုဟ်)ကီုလေဝ် ယဝ်ရ ညးမွဲလပါ် ပၟိက်ဆန္ဒဟွံမဲ၊ ဟွံတီမွဲသာ် ဆက်ဆောံလိင်မ္ဂး ဒှ်ဒုဟ် ပလီုကောန်သမ္ဘာရ။[၁၀၅]

လညာတ် ဘာသာဂမၠိုင်

ပလေဝ်ဒါန်

စပ်ကဵု ဆက်ဆောံလိင် ပ္ဍဲ ဟွံသေင်မ္ဂး မ္ၚး သၞက်ကရောဲတုဲ ဘာသာမွဲကုမွဲ လညာတ်ဟွံတုပ်ရေင်သကအ်ရ။

  • ပ္ဍဲဘာသာခရေတ်ယာန်၊ ဘာသာခရေတ်ယာန် နွံကဵု ဗီုပြင်နာနာတုဲ ဟိုတ်နူ ကံက်အဓိပ္ပါယ်တၞဟ်ခြာ နူကဵု သၠပတ်သမ္မာတုဲ လညာတ် စပ်ကဵု ပရေင်ဆက်ဆောံဝွံလေဝ် တၞဟ်ခြာ ရေင်သကအ်ကီုရ။[၁၀၆][၁၀၇]ဗွဲမဂၠိုင်မ္ဂး ပရေင်ဆက်ဆောံလိင် မ္ၚးသၞက်ကရောဲဂှ် ဒှ်ဒုဟ်မွဲတုဲ ပရေင်ဆက်ဆောံလိင် အပ္ဍဲသၞက်ကရောဲဂှ် ဒှ်ကမၠောန်ပရဲ အကြာ သမ္ဘာ ကဵု တၠသ္ၚိရ။[၁၀၆][၁၀၇] နကဵုအခိုက်တြေံမ္ဂး ခရေတ်ယာန်တအ်လေဝ် ဟီုတွဟ် သွက်ဂွံဝေင်ပါဲ ကိစ္စဆက်ဆောံလိင်[၁၀၈] ကီုလေဝ် အခိင်လၟုဟ်မ္ဂး ကုကောန်ဂကောံတၟေင် (ဥပမာ - ပ္ဍဲဂိုဏ်လ္ၚဵုမ္ဂး လကျာ်၊ က္ဍိုပ်သကိုပ်ဘာသာတအ်ဟေင် ဝေင်ပါဲ ပရေင်ဆက်ဆောံလိင်၊ ပရေင်သ္ဍိုက်ဆာန် မှောဝ်ဇဴ ပ္ဍဲကဵုလိင် ကေုာံ ပရေင်ချဳဓရာင်လိင်တအ်အိုတ်ရ။[၁၀၉][၁၁၀]
  • ပ္ဍဲဘာသာဂျူ - မၞိဟ်တြုဟ် မဖျေဟ်လဝ်ဒၞာဲမွဲဂှ် ဒးကဵု အာရီုကာမလိင် ကုသမ္ဘာဇကု မကော်ဂး သြနး onah (ကၠာဲအတိုင်လိက်မ္ဂး "အခိင်ညးဗြဴ her time") အရာဏအ်ဂှ် ဒှ်အရာ မပါလုပ် ပ္ဍဲကဵု တင်တုပ်စိုတ် ပ္ဍဲကဵု သဘင်သၞက်ကရောဲဂျူ မကော်ဂး ကေတုဗး ketubah ရ။ နကဵုလညာတ်ဂျူမ္ဂး ပွမသိပ်ဂၠိပ်ဓဝ်မေထုန် ပ္ဍဲသၞက်ကရောဲဂှ် ဒှ်အရာ မယုတ်မာမွဲ ဟွံသေင်၊ ဆဂး သ္ဒးပေင်တြပ်စိုတ် မဒးနွံကဵု ကာလ ဒေသ မဒးရးရောင်။[၁၁၁]
  • ပ္ဍဲဘာသာအေဿလာမ် - မဆက်ဆောံလိင် ပ္ဍဲသၞက်ကရောဲဂှ် ဒှ်အရာမခိုဟ် ဒုင်စသိုင်တသိုက်မွဲ၊ ဒှ်အရာ မဇၞော်ပၟဝ်ဓမ္မကျာ်မွဲ တုဲ သီုဒှ် တာလျိုင် ကောန်မၞိဟ်မွဲရ။[၁၁၂][၁၁၃][၁၁၄] မၞိဟ်တြုဟ် မုဿလေန် ဂိုဏ်ရှဳယာက်ကီု သီုကဵု သူန်နဳဂှ် သၠးကဵုလဝ်အခေါင် မၞိဟ်တြုဟ်မွဲ ကေတ်ဗြဴ စဵုကဵုပန်တၠဂွံရ။ ပ္ဍဲကဵုဂိုဏ်ရှဳယာက်ဂှ်မ္ဂး မၞိဟ်တြုဟ်တအ် ကလိဂွံလဝ်အခေါင် သွက်ဖျေဟ်ဒၞာဲယာယဳ ကုညးဗြဴ မဟွံမဲ ကုလၟိဟ်အပိုင်အခြာ၊ လလအ်အခိင် မဖျေဟ်ဒၞာဲယာယဳဂှ် နူကဵု ပွိုင်မိနေတ်ညိည စဵုကဵုသၞာံဗွဲမဂၠိုင်တုဲ ကဵုလဝ်အခေါင် ဆက်ဆောံလိင်ရ။ ညးဗြဴသုန်နဳတအ်ဂှ် အခေါင်မဖျေဟ်ဒၞာဲလၟိုန် ပ္ဍဲမွဲအခိင်မ္ဂး မၞိဟ်တြုဟ်မွဲဟေင် အခေါင်ကေတ်နွံရ။ ပ္ဍဲကဵု ရှဳယာက်ဂှ် မၞိဟ်ဗြဴတအ် ဖျေဟ်ဒၞာဲလၟိုန်ကဵုဒှ် ယာယဳကဵုဒှ် ပ္ဍဲမွဲအခိင် ဆမွဲဟေင် ဖျေဟ်ဂွံရ။ လိင်မ္ၚးသၞက်ကရောဲ၊ လိင် ကုကောန်ဍိက်၊ လိင်ပ္ဍဲကဵုညးသၟတ်၊ လိင်မကၠတ်ဗြဴညးတၞဟ်၊ ဝစ္စလိင် ကေုာံ သိပ်ဂၠိပ်လိင်တုပ်တအ်ဂှ် စဵုဒၞာကၟာတ်လဒဵုရ။[၁၁၅][၁၁၆][၁၁၇]
  • ပ္ဍဲဟိန္ဒူ - စပ်ကဵု ဆက်ဆောံလိင်တုဲ လညာတ်နွံနာနာသာ်ရ။ ဆဂး ပ္ဍဲကဵုဂကောံမၞိဟ်ဟိန္ဒူ ဗွဲဓမ္မတာမ္ဂး လိင်မလောဲကာဲတအ်ဂှ် ဒှ်အရာ မဟွံမဲ ကုဒ္ဂေတ်ပြဝ ကေုာံ ဒှ်အရာဂဝဂလေအ်ရ။ [၁၁၂]
  • ပ္ဍဲဗုဒ္ဓဘာသာ - မဆက်ဆောံလိင်ကီု ပရေင်သၞေဟ်သၞဴအာရီုကာမ သီုဖအိုတ်ဂှ် ကဵုဝေင်ပါဲရ။ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး အရာကာမတအ်ဏအ်ဂှ် ဒှ်အရာ မဓလိင်ကဵု ဘဝသံသာ ပွမဒးချိုတ် ပွမဒးဒှ်တုဲ တင်ရန်တၟအ် အဓိက ပ္ဍဲဗုဒ္ဓဘာသာဂှ် ညံင်ဂွံအာစိုပ် နိဗ္ဗာန်ရ။ ဘိက္ခု ကေုာံ ဘိက္ခုနဳ ဗုဒ္ဓဘာသာတအ်ဂှ် ဒှ်မၞိဟ်မဇၞော်ပၟဝ် ညံင်ဂွံစိုပ် ဍုင်ဇၞော်နိဗ္ဗာန်တုဲ ဝေင်ပါဲ ကိစ္စလိင်ပေင်င်ရ။ သွက်ခရှ်ဓမ္မတာမ္ဂး ဒးမင်မွဲသဳမသုန်ဂှ် ပွမသိပ်ဂၠိပ်ဓဝ်မေထုန် မ္ၚးသၞက်ကရောဲဂှ် ဒးဝေင်ပါဲရ။[၁၁၈] ပ္ဍဲကဵု လိက်ပိဋကတ်ဗုဒ္ဓဘာသာဂှ် သွက်ခရှ်တအ် စပ်ကဵု ကိစ္စလိင် မပ္တံကဵု နပုံလိင် (ခမၞုဲ)၊ ပတိတ်ဍာ်သုက်၊ သိပ်ဂၠိပ်လိင် ကေုာံ ဒက်ပတန်လိင်တအ်ဂှ် ဗၟံက်ထ္ၜး စဵုဒၞာလဝ် ဟွံမဲရ။ ၜိုန်ဂှ်ရလေဝ် ပ္ဍဲကဵု ပရေင်မၞိဟ်ဗုဒ္ဓဘာသာမ္ဂး အရာတအ်ဂှ် ဒှ်အရာ မဒးဂွ၊ မဒးဆောံလေင်မွဲရ။[၁၁၉]

နိဿဲ

ပလေဝ်ဒါန်
  1. ↑ ၁.၀ ၁.၁ Sexual intercourse most commonly means penile–vaginal penetration for sexual pleasure and/or sexual reproduction; dictionary sources state that it especially means this, and scholarly sources over the years agree. See, for example;
    • "Sexual intercourse" Merriam-Webster Retrieved May 2014.
    • "Sexual intercourse" macmillandictionary.com| Retrieved May 9, 2019.
    • John Wiley & Sons, Handbook of Adolescent Psychology 2004, pages = 193–196, Retrieved April 29, 2013 |isbn = 978-0471690443| "When researchers use the term sex, they nearly always mean sexual intercourse – more specifically, penile–vaginal intercourse. [...] The widespread, unquestioned equation of penile–vaginal intercourse with sex reflects a failure to examine systematically 'whether the respondent's understanding of the question matches what the researcher had in mind."
    • Fedwa Malti-Douglas (2007) Encyclopedia of Sex and Gender: A-C. Macmillan Reference p. 308 |isbn = 978-0028659619| "Sexual intercourse. [T]he term coitus indicates a specific act of sexual intercourse that also is known as coition or copulation. This 'coming together' is generally understood in heteronormative terms as the penetration of a woman's vagina by a man's penis."
    • Irving B. Weiner, W. Edward Craighead (2010) The Corsini Encyclopedia of Psychology John Wiley & Sons p. 1577, Retrieved August 21, 2013 "Human sexual intercourse, or coitus, is one of the most common sexual outlets among adults. Sexual intercourse generally refers to penile penetration of the vagina..."
    • Clint E. Bruess, Elizabeth Schroeder (2013) Sexuality Education Theory and Practice, Jones & Bartlett Publishers p. 152 Retrieved December 5, 2014 |isbn = 978-1449649289| "Vaginal sex is defined as when a penis or sex toy is inserted into a vagina for pleasure. In many cultures around the world, vaginal sex is what is usually implied when people refer to 'having sex' or 'sexual intercourse.' It is the most frequently studied behavior and is often the focus of sexuality education programming for youth."
    • Robert Hine (2015) A Dictionary of Biology| publisher = OUP Oxford p. 541–542, Retrieved December 27, 2017 |isbn = 978-0191059445| "Sexual intercourse (coitus; copulation; mating). The process by which spermatozoa from a male are deposited in the body of a female during sexual reproduction."
    • Cecie Starr, Beverly McMillan (2015) Human Biology, Cengage Learning p. 339, Retrieved December 27, 2017 |isbn = 978-1305445949| "Coitus and copulation are both technical terms for sexual intercourse. The male sex act involves an erection, in which the limp penis stiffens and lengthens. It also involves ejaculation, the forceful expulsion of semen into the urethra and out from the penis. [...] During coitus, pelvic thrusts stimulate the penis as well as the female's clitoris and vaginal wall. The stimulation triggers rhythmic, involuntary contractions in smooth muscle in the male reproductive tract, especially the vas deferens and the prostate. The contractions rapidly force sperm out of each epididymis. They also force the contents of seminal vesicles and the prostate gland into the urethra. The resulting mixture, semen, is ejaculated into the vagina."
  2. ↑ ၂.၀ ၂.၁ Wayne Weiten; Margaret A. Lloyd; Dana S. Dunn; Elizabeth Yost Hammer (2008) Psychology Applied to Modern Life: Adjustment in the 21st Century, Cengage Learning, P. 422–423, Retrieved January 5, 2012 "Vaginal intercourse, known more technically as coitus, involves inserting the penis into the vagina and (typically) pelvic thrusting. ... The man-above, or "missionary," position is the most common [sex position]."
  3. ↑ Sandra Alters; Wendy Schiff (2012). Essential Concepts for Healthy Living. Jones & Bartlett Publishers. pp. 180–181. ISBN 978-1449630621. Retrieved August 31, 2013. "Most heterosexuals are familiar with the notion of 'having sex' or sexual intercourse as vaginal sex, the insertion of a penis into a vagina. Vaginal sex, or coitus, is the most common and popular form of intimate sexual activity between partners."
  4. ↑ ၄.၀ ၄.၁ ၄.၂ "Sexual Intercourse". Discovery.com. Archived from the original on August 22, 2008. Retrieved January 12, 2008.
  5. ↑ ၅.၀ ၅.၁ Nilamadhab Kar; Gopal Chandra Kar (2005). Comprehensive Textbook of Sexual Medicine. Jaypee Brothers Publishers. pp. 107–112. ISBN 978-8180614057. Retrieved September 4, 2012.
  6. ↑ Virginia Rutter; Pepper Schwartz (2011). The Gender of Sexuality: Exploring Sexual Possibilities. Rowman & Littlefield Publishers. p. 76. ISBN 978-0742570054. Retrieved October 21, 2015.
  7. ↑ ၇.၀ ၇.၁ ၇.၂ ၇.၃ Laura Freberg (2009). Discovering Biological Psychology. Cengage Learning. pp. 308–310. ISBN 978-0547177793. Retrieved January 9, 2016.
  8. ↑ ၈.၀ ၈.၁ "Defining sexual health: Report of a technical consultation on sexual health" (PDF). World Health Organization. January 2002. p. 4. Retrieved September 5, 2012. In English, the term 'sex' is often used to mean 'sexual activity' and can cover a range of behaviours. Other languages and cultures use different terms, with slightly different meanings.
  9. ↑
    • Sexual Intercourse, Discovery Channel Archived from the original on August 22, 2008. Retrieved January 12, 2008.
    • Nilamadhab Kar, Gopal Chandra Kar (2005) Comprehensive Textbook of Sexual Medicine. Jaypee Brothers Publisheer. pp. 107-112.| isbn = 978-8180614057| Retrived September 4, 2012.
    • Nancy W. Denney, David Quadagno (2008). Human Sexuality Mosby-Year Book p. 273|isbn = 978-0801663741| "Although the term intercourse is usually used to refer to the insertion of the penis into the vagina, it is also used to refer to oral intercourse or anal intercourse in which the penis is inserted into the mouth or the anus, respectively."
  10. ↑
    • Ann O'Leary (2002) Beyond Condoms: Alternative Approaches to HIV Prevention. Springer. P. 155. isbn = 978-0306467318| Retrieved August 21, 2013
    • Paula Kamen (2000) Her Way: Young Women Remake the Sexual Revolution | isbn = 978-0814747339| publisher = New York University Press| year = 2000|p. 74–77, Retrieved September 5, 2012
    • Jerry D. Durham; Felissa R. Lashley (2000). The PersonWith HIV/AIDS: Nursing Perspectives (3rd ed.). Springer Publishing Company. p. 103. |isbn = 978-8122300048| Retrieved January 29, 2012.
  11. ↑ Ada P. Kahn; Jan Fawcett (2008). The Encyclopedia of Mental Health. Infobase Publishing. p. 111. ISBN 978-0816064540. Retrieved September 5, 2012.
  12. ↑ ၁၂.၀ ၁၂.၁ "Global strategy for the prevention and control of sexually transmitted infections: 2006–2015. Breaking the chain of transmission" (PDF). World Health Organization. 2007. Retrieved November 26, 2011.
  13. ↑ Also see Fact Sheet
  14. ↑ ၁၄.၀ ၁၄.၁ ၁၄.၂ ၁၄.၃ Dianne Hales (2008). An Invitation to Health Brief 2010–2011. Cengage Learning. pp. 269–271. ISBN 978-0495391920. Retrieved August 29, 2013
  15. ↑ ၁၅.၀ ၁၅.၁ Bhushan Kumar; Somesh Gupta (2014). Sexually Transmitted Infections. Elsevier Health Sciences. ISBN 978-8131229781.
  16. ↑ See page 11 onwards and pages 47–49 for views on what constitutes virginity loss and therefore sexual intercourse or other sexual activity; source discusses how gay and lesbian individuals define virginity loss, and how the majority of researchers and heterosexuals define virginity loss/"technical virginity" by whether or not a person has engaged in penile–vaginal sex.
  17. ↑ Bryan Strong; Christine DeVault; Theodore F. Cohen (2010). The Marriage and Family Experience: Intimate Relationship in a Changing Society. Cengage Learning. p. 186. ISBN 978-0-534-62425-5. Retrieved October 8, 2011. "Most people agree that we maintain virginity as long as we refrain from sexual (vaginal) intercourse. But occasionally we hear people speak of 'technical virginity' [...] Data indicate that 'a very significant proportion of teens ha[ve] had experience with oral sex, even if they haven't had sexual intercourse, and may think of themselves as virgins' [...] Other research, especially research looking into virginity loss, reports that 35% of virgins, defined as people who have never engaged in vaginal intercourse, have nonetheless engaged in one or more other forms of heterosexual sexual activity (e.g., oral sex, anal sex, or mutual masturbation)".
  18. ↑ Michael Kent (2000). Advanced biology. Oxford University Press. pp. 250–253. ISBN 978-0199141951. Retrieved October 21, 2015
  19. ↑ Showick Thorpe; Edgar Thorpe (2009). The Pearson General Studies Manual 2009, 1/e. Pearson Education India. p. 1.79. ISBN 978-8131721339. Retrieved October 21, 2015.
  20. ↑
    • Diamond (1991) The Rise and Fall of the Third Chimpanzee pages 360 pages isbn 978-0091742683
    • Bruce, Bagemihl (1999) Biological Exuberance: Animal Homosexuality and Natural Diversity, pages= 768 pages isbn 978-1466809277
    • Bailey NW, Zuk M (August 2009) Same-sex sexual behavior and evolution, Trends Ecol. Evol. 24 (8): 439-46. doi:
  21. ↑ ၂၁.၀ ၂၁.၁ Balcombe, Jonathan (2006). Pleasurable Kingdom: Animals and the Nature of Feeling Good. Palgrave Macmillan. pp. 106–118. ISBN 978-0230552272. Retrieved October 21, 2015 နိဿဲ ဗၠေတ် - Invalid <ref> tag; name "Diamond" defined multiple times with different content
  22. ↑ Balcombe, Jonathan (2006). Pleasurable Kingdom: Animals and the Nature of Feeling Good. Palgrave Macmillan. pp. 106–118. ISBN 978-0230552272. Retrieved October 21, 2015
  23. ↑ Taormino, Tristan (2009). The Big Book of Sex Toys. Quiver. p. 52. ISBN 978-1-59233-355-4. Retrieved June 9, 2014.
  24. ↑ ၂၄.၀ ၂၄.၁ ၂၄.၂ Wayne Weiten; Dana S. Dunn; Elizabeth Yost Hammer (2011). Psychologogy Applied to Modern Life: Adjustment in the 21st Century. Cengage Learning. PP. 384-386. ISBN 978-1-111-18663-0. Petrieved January 5, 2012.
  25. ↑ Sandra Alters; Wendy Schiff (2011). Essential Concepts for Healthy Living Update. Jones & Bartlett Publishers. p. 154. ISBN 978-1449653743. Retrieved December 9, 2014.
  26. ↑ Keath Roberts (2006). Sex. Lotus Press. p. 145. ISBN 978-8189093594. Retrieved August 17, 2012
  27. ↑ Plant T., Zeleznik A. (2015). Knobil and Neill's Physiology of Reproduction. Academic Press, 4th edition.
  28. ↑ Wunsch S. (2017) Phylogenesis of mammal sexuality. Analysis of the evolution of proximal factors. Sexologies, 26(1):e1-e10.
  29. ↑ ၂၉.၀ ၂၉.၁ Pfaus J.G., Flanagan-Cato L.M., Blaustein J.D. (2015) Female sexual behavior. in Plant T., Zeleznik A. (Eds). Knobil and Neill's Physiology of Reproduction. Academic Press, 4th edition
  30. ↑ ၃၀.၀ ၃၀.၁ Harry T. Reis (2009). Encyclopedia of Human Relationships 1. SAGE, 541–543. ISBN 978-1412958462။ 
  31. ↑ Dixson A.F. (2012) Primate sexuality: Comparative studies of the Prosimians, Monkeys, Apes, and Human Beings. Oxford University Press, 2nd edition.
  32. ↑ Dunson, D.B.; Baird, D.D.; Wilcox, A.J.; Weinberg, C.R. (1999). "Day-specific probabilities of clinical pregnancy based on two studies with imperfect measures of ovulation". Human Reproduction. 14 (7): 1835–1839.
  33. ↑ ၃၃.၀ ၃၃.၁ Richard Evan Jones; Kristin H. López (2006). Human Reproductive Biology. Academic Press. pp. 604 pages. ISBN 978-0120884650. Retrieved November 8,2012.
  34. ↑ Cecie Starr (2015). Human Biology. Cengage Learning, 339. ISBN 978-1305445949။ December 27, 2017 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  35. ↑ Pages.242,374 in: Weschler, Toni (2002). Taking Charge of Your Fertility, Revised, New York: HarperCollins, 359–361. ISBN 978-0-06-093764-5။ 
  36. ↑ How to get pregnant (2016-11-02). Retrieved on 2018-02-16။
  37. ↑ Fertility problems: assessment and treatment, Clinical guideline [CG156]. Retrieved on 2018-02-16။ Published date: February 2013. Last updated: September 2017
  38. ↑ Dr. Philip B. Imler & David Wilbanks. The Essential Guide to Getting Pregnant. Archived from the original on 2018-06-01။ Retrieved on 2020-02-22။
  39. ↑ (2000) The Person With HIV/AIDS: Nursing Perspectives, 3rd, Springer Publishing Company, 103. ISBN 978-8122300048။ January 29, 2012 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  40. ↑ (2010) Our Sexuality. Cengage Learning, 286–289. ISBN 978-0495812944။ August 30, 2012 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ “Noncoital forms of sexual intimacy, which have been called outercourse, can be a viable form of birth control. Outercourse includes all avenues of sexual intimacy other than penile–vaginal intercourse, including kissing, touching, mutual masturbation, and oral and anal sex.” 
  41. ↑ (2002) Adolescent sexuality and sexual behavior 14, 489–493. doi:10.1097/00001703-200210000-00008။ 
  42. ↑ Thomas, R. Murray (2009). Sex and the American teenager seeing through the myths and confronting the issues. Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Education, 81. ISBN 9781607090182။ October 21, 2015 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  43. ↑ Edlin, Gordon (2012). Health & Wellness.. Jones & Bartlett Learning, 213. ISBN 9781449636470။ October 21, 2015 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  44. ↑ ၄၄.၀ ၄၄.၁ ၄၄.၂ "The Effectiveness of Group-Based Comprehensive Risk-Reduction and Abstinence Education Interventions to Prevent or Reduce the Risk of Adolescent Pregnancy, Human Immunodeficiency Virus, and Sexually Transmitted Infections" (2012). American Journal of Preventive Medicine 42 (3): 272–294. doi:10.1016/j.amepre.2011.11.006. PMID 22341164. 
  45. ↑ Lua error in မဝ်ဂျူ:Citation/CS1 at line 828: Argument map not defined for this variable: ArticleNumber.
  46. ↑ Effectiveness of male latex condoms in protecting against pregnancy and sexually transmitted infections. World Health Organization (2000). Archived from the original on May 9, 2010။ Retrieved on July 23, 2013။
  47. ↑ Bhushan Kumar, Somesh Gupta (2014). Sexually Transmitted Infections E book. Elsevier Health Sciences, 122. ISBN 978-8131229781။ 
  48. ↑ Dianne Hales (2010). An Invitation to Health: Choosing to Change. Cengage Learning, 301–302. ISBN 978-0538736558။ March 30, 2013 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  49. ↑ "Effectiveness of long-acting reversible contraception" (2012). N. Engl. J. Med. 366 (21): 1998–2007. doi:10.1056/NEJMoa1110855. PMID 22621627. 
  50. ↑ ၅၀.၀ ၅၀.၁ ၅၀.၂ ၅၀.၃ Bozon, Michael (2003). "At what age do women and men have their first sexual intercourse? World comparisons and recent trends". Population and Societies 391: 1–4.  Archived မာတ် ၄, ၂၀၁၆ at the Wayback Machine
  51. ↑ ၅၁.၀ ၅၁.၁ ၅၁.၂ ၅၁.၃ Graziella Caselli (2005). Demography – Analysis and Synthesis: A Treatise in Population. Academic Press, 490–501. ISBN 978-0127656601။ September 6, 2013 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  52. ↑ Key Statistics from the National Survey of Family Growth. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Retrieved on February 9, 2013။
  53. ↑ Teenagers in the United States: Sexual Activity, Contraceptive Use, and Childbearing, 2006–2010 National Survey of Family Growth. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Retrieved on December 26, 2012။
  54. ↑ ၅၄.၀ ၅၄.၁ Andrew Steptoe (2010). Handbook of Behavioral Medicine: Methods and Applications. Springer Science & Business Media, 60–61. ISBN 978-0387094885။ December 7, 2014 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  55. ↑ ၅၅.၀ ၅၅.၁ Theresa Hornstein (2012). Biology of Women. Cengage Learning, 205. ISBN 978-1285401027။ December 7, 2014 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  56. ↑ Carol Sigelman (2011). Life-Span Human Development. Cengage Learning, 452. ISBN 978-1111342739။ December 7, 2014 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  57. ↑ Northrup, Christiane (2010). Women's Bodies, Women's Wisdom: Creating Physical and Emotional Health and Healing. Bantam, 232. ISBN 978-0-553-80793-6။ October 21, 2015 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  58. ↑ (2016) Principles and Labs for Fitness and Wellness. Cengage Learning, 538–540. ISBN 978-1337099974။ 
  59. ↑ Sexually transmitted infections (in en) (2017-02-22).  This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  60. ↑ (2016) Nursing Care Plans - E-Book: Diagnoses, Interventions, and Outcomes. Elsevier Health Sciences, 725. ISBN 978-0323428101။ 
  61. ↑ (2013) Medical microbiology, 7th, St. Louis, MO: Mosby, 418. ISBN 978-0-323-08692-9။ 
  62. ↑ (2012) Mims' medical microbiology, 5th, Edinburgh: Saunders, 245. ISBN 978-0-7234-3601-0။ 
  63. ↑ STD Trends in the United States: 2010 National Data for Gonorrhea, Chlamydia, and Syphilis. Centers for Disease Control and Prevention. Retrieved on September 15, 2012။
  64. ↑ ၆၄.၀ ၆၄.၁ Sexually transmitted infections (STIs). World Health Organization. Retrieved on June 20, 2015။
  65. ↑ CDC Hepatitis B Information for Health Professionals Accessed May 27, 2010
  66. ↑ Hepatitis B. World Health Organization (18 July 2018).
  67. ↑ HIV/AIDS. World Health Organization. Retrieved on September 15, 2012။
  68. ↑ Not Every Pregnancy is Welcome. The world health report 2005 – make every mother and child count. World Health Organization. Retrieved on December 6, 2011။
  69. ↑ John Wincze (2009). Enhancing Sexuality : A Problem-Solving Approach to Treating Dysfunction. Oxford University Press, 56–60. ISBN 978-0199718023။ 
  70. ↑ Hartmut Porst (2008). Standard Practice in Sexual Medicine. John Wiley & Sons, 189. ISBN 978-1405178723။ October 22, 2013 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  71. ↑ Emmanuele A. Jannini (2012). Premature Ejaculation: From Etiology to Diagnosis and Treatment. Springer, 159–162. ISBN 978-8847026469။ October 22, 2013 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  72. ↑ (1991) The Kinsey Institute New Report On Sex. Macmillan, 129–130. ISBN 978-0312063863။ August 30, 2012 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  73. ↑ See page 302 for orgasm information, and pages 285–286 for definitions, prevalence and length of sexual intercourse. (2012) Discovery Series: Human Sexuality, 1st, Cengage Learning, 656 pages. ISBN 978-1111841898။ 
  74. ↑ (2008) Canadian and American Sex Therapists' Perceptions of Normal and Abnormal Ejaculatory Latencies: How Long Should Intercourse Last? 5, 1251–1256. doi:10.1111/j.1743-6109.2008.00797.x။ 
  75. ↑ (2004) The Handbook of Sexuality in Close Relationships. Psychology Press, 172–173. ISBN 1135624704။ 
  76. ↑ Victor C. De Munck (1998). Romantic Love and Sexual Behavior: Perspectives from the Social Sciences. Greenwood Publishing Group, 148–149. ISBN 978-0275957261။ December 9, 2014 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  77. ↑ Tasha R. Howe (2011). Marriages and Families in the 21st Century: A Bioecological Approach. John Wiley & Sons, 411. ISBN 978-1405195010။ December 9, 2014 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  78. ↑ (2013) Handbook of Divorce and Relationship Dissolution. Psychology Press, 160. ISBN 978-1317824213။ December 9, 2014 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  79. ↑ ၇၉.၀ ၇၉.၁ Ponton, Lynn (2000). The Sex Lives of Teenagers. Dutton Publishing, 3. ISBN 978-0-452-28260-5။ 
  80. ↑ Kevin Ryan (2008). Those Who Can, Teach. Cengage Learning, 110. ISBN 978-0547204888။ December 9, 2014 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  81. ↑ Madsen S., Collins W. A. (2005). Differential predictions of young adult romantic relationships from transitory vs. longer romantic experiences during adolescence. Presented at Biennial Meeting of the Society for Research on Child Development, Atlanta, Georgia.
  82. ↑ Seiffge-Krenke I., Lang J. (2002). Forming and maintaining romantic relations from early adolescence to young adulthood: evidence of a developmental sequence. Presented at 19th Biennial Meeting of the Society for Research on Adolescence, New Orleans, Louisiana.
  83. ↑ (2002) Adolescent obesity, overt and relational peer victimization, and romantic relationships 10, 386–93. doi:10.1038/oby.2002.53။ 
  84. ↑ (2004) A prospective study of intraindividual and peer influences on adolescents' heterosexual romantic and sexual behavior 33, 381–394. doi:10.1023/B:ASEB.0000028891.16654.2c။ 
  85. ↑ William N. Eskridge Jr. Dishonorable Passions: Sodomy Laws in America, 1861–2003. (2008) Viking Adult. ISBN 0-670-01862-7
  86. ↑ Noelle N. R. Quenivet. Sexual Offenses in Armed Conflict & International Law. (2005) Hotei Publishing. ISBN 1-57105-341-7
  87. ↑ Marshall Cavendish Corporation (2010). Sex and Society. Marshall Cavendish Corporation, 143–144. ISBN 978-0-7614-7906-2။ August 25, 2013 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  88. ↑ ၈၈.၀ ၈၈.၁ Jerrold S. Greenberg (2010). Exploring the Dimensions of Human Sexuality. Jones & Bartlett Learning, 515. ISBN 978-0-7637-7660-2။ August 25, 2013 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  89. ↑ Karen L. Kinnear (2007). Childhood Sexual Abuse: A Reference Handbook. ABC-CLIO, 89. ISBN 978-1-85109-905-4။ August 25, 2013 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  90. ↑ Reed, E. J. (1997). Criminal Law and the Capacity of Mentally Retarded Persons to Consent to Sexual Activity 83, 799–827. doi:10.2307/1073749။ 
  91. ↑ ၉၁.၀ ၉၁.၁ (2004) The Continuum Complete International Encyclopedia of Sexuality. Continuum International Publishing Group, 173. ISBN 978-0826414885။ April 30, 2013 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  92. ↑ (2012) Gender Power and Communication in Human Relationships. Routledge, 153. ISBN 978-1136480508။ April 30, 2013 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  93. ↑ Ken Plummer (2002). Modern Homosexualities: Fragments of Lesbian and Gay Experiences. Routledge, 187–191. ISBN 978-1134922420။ August 24, 2013 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ “[S]ome sexual practices are regarded as inherently better (normal, natural, more satisfying) than others, with vaginal intercourse privileged as the 'Real Thing.' Such beliefs, influenced by views about sex as ultimately a reproductive function, continue to be perpetuated through discourses on sex despite a number of important contradictions.” 
  94. ↑ Dr James Roffee. Monash university.
  95. ↑ Roffee, J. A. (2014). No Consensus on Incest? Criminalisation and Compatibility with the European Convention on Human Rights။ .
  96. ↑ (2000) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-IV. Washington, DC: American Psychiatric Association. ISBN 978-0-89042-025-6။ 
  97. ↑ Milner, JS (2008). "Paraphilia Not Otherwise Specified: Psychopathology and theory", Sexual Deviance, Second Edition: Theory, Assessment, and Treatment. New York: The Guilford Press, 384–418. ISBN 978-1-59385-605-2။ 
  98. ↑ Seto, MC (2000). "Paraphilias", in Hersen M: Aggression and violence: an introductory text. Boston: Allyn & Bacon, 198–213. ISBN 978-0-205-26721-7။ 
  99. ↑ Abigail Perdue (2014). Animal Cruelty and Freedom of Speech: When Worlds Collide. Purdue University Press, 6–8. ISBN 978-1557536334။ December 9, 2014 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  100. ↑ Margaret Monahan Hogan (2002). Marriage as a Relationship: Real and Rational. Marquette University Press, 88. ISBN 978-0874626575။ September 1, 2015 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  101. ↑ James G. Dwyer (2001). Religious Schools V. Children's Rights. Cornell University Press, 72–73. ISBN 978-0801487316။ August 31, 2015 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  102. ↑ Ronald Green (2013). Religion and Sexual Health: Ethical, Theological, and Clinical Perspectives, Volume 1 of Theology and Medicine. Springer Science & Business Media, 112. ISBN 978-9401579636။ August 31, 2015 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  103. ↑ Heather Brook (2015). Conjugality: Marriage and Marriage-like Relationships Before the Law. Palgrave Macmillan, 71–73. ISBN 978-1137480910။ August 31, 2015 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  104. ↑ Suzanne K. Steinmetz (2013). Handbook of Marriage and the Family. Springer Science & Business Media, 787–788. ISBN 978-1461571513။ August 31, 2014 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  105. ↑ Oshisanya, 'lai Oshitokunbo (2015). An Almanac of Contemporary Judicial Restatements (Criminal & Quasi Criminal Law & Procedure) vol. iii: Almanac vol. iii. Almanac Foundation, 132. ISBN 978-9785120035။ August 31, 2015 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  106. ↑ ၁၀၆.၀ ၁၀၆.၁ Daniel L. Akin (2003). God on Sex: The Creator's Ideas About Love, Intimacy, and Marriage. B&H Publishing Group, 1–291. ISBN 978-0805425963။ October 21, 2015 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  107. ↑ ၁၀၇.၀ ၁၀၇.၁ Dennis P. Hollinger (2009). The Meaning of Sex: Christian Ethics and the Moral Life. Baker Academic, 30–33. ISBN 978-0801035715။ December 9, 2014 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  108. ↑ Chad Denton (2014). The War on Sex: Western Repression from the Torah to Victoria. McFarland, 107–117. ISBN 978-0547204888။ December 9, 2014 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  109. ↑ Margaret D. Kamitsuka (2010). The Embrace of Eros: Bodies, Desires, and Sexuality in Christianity. Fortress Press, 16–17. ISBN 978-1451413519။ December 9, 2014 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  110. ↑ Stefanie Knauss (2014). More Than a Provocation: Sexuality, Media and Theology. Vandenhoeck & Ruprecht, 69. ISBN 978-3525604502။ December 9, 2014 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  111. ↑ Laura J. Zilney (2009). Perverts and Predators: The Making of Sexual Offending Laws. Rowman & Littlefield, 7–8. ISBN 978-0742566248။ December 9, 2014 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
  112. ↑ ၁၁၂.၀ ၁၁၂.၁ Don S. Browning, Martha Christian Green, John Witte. Sex, marriage, and family in world religions. (2006) Columbia University Press. ISBN 0-231-13116-X [၁]
  113. ↑ Abdul Rahman bin Abdul Karim al-Sheha. Islamic Perspective of Sex (2003) Saudi Arabia. ISBN 9960-43-140-1
  114. ↑ Fatima M. D'Oyen. The Miracle of Life. (2007) Islamic Foundation (UK). ISBN 0-86037-355-X
  115. ↑ (2003) Encyclopedia of Women and Islamic Cultures: Family, Law and Politics (in en). BRILL, 454. ISBN 9789004128187။ 
  116. ↑ (2013) The Lawful and the Prohibited in Islam: الحلال والحرام في الإسلام (in en). The Other Press, 20. ISBN 9789670526003။ 
  117. ↑ (2009) Gay and Lesbian Communities the World Over (in en). Rowman & Littlefield, 17. ISBN 9780739143643။ 
  118. ↑ Harvey, Peter. An Introduction to Buddhist Ethics: Foundations, Values and Issues. Cambridge, 2000: 71-72.
  119. ↑ Harvey, Peter. An Introduction to Buddhist Ethics: Foundations, Values and Issues. Cambridge, 2000: 71-74.
ကလေၚ်သီကေတ်လဝ် နူ "https://mnw.wikipedia.org/w/index.php?title=သိပ်ဂၠိပ်_မေထုန်&oldid=42670"