သဴ၊ တၞံ
တၞံသဴ (အၚ်္ဂလိက်: Excoecaria agallocha) မလုပ်လၟိဟ် ဂကူmangrove၊ မဒှ်တၞောဝ်ဗဳဇ Euphorbiaceae ဝွံ ဒှ်တၞံ မတိုန် ပ္ဍဲ ကရး (ဇိုင်ဍာ်ဖၞုင်)တုဲ ဂွံဆဵုကေတ် နူ ဗေင်္ဂလာဒေသ်၊ အိန္ဒိယ၊ စဵုကဵု စိုပ် သြသတေလျ အဂၞဲ၊ ပ္ဍဲသြသတေလျဂှ် နူကဵု သၟဝ်ကျာ နျူသံက်ဝေလ် ပ္ဍဲမွဲဒမြေပ် ပြင်ၜဳ သြတေလျာပလိုတ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ တၞံဏအ် ပ္ဍဲဖိလိပိန်လေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်ကီုရ။ တၞံဝွံ ဗွဲမဓမ္မတာ နကဵုဘာသာအင်္ဂလိက် ကော်စဒၟံင် နကဵုယၟုနာနာသာ် မပ္တံကဵု Thillai, milky mangrove, blind-your-eye mangrove ကေုာံ river poison tree။ ယၟုဗွဲမဂၠိုင်တအ်ဂှ် ဒုင်သဇိုင် ကုထၜိုတ်ဍေဟ် မကဵုအန္တရာယ် ကုမတ်တုဲ မကော်ကၠုင်ရ။
| တၞံသဴ | |
|---|---|
_W_IMG_6929.jpg)
| |
| Excoecaria agallocha in Krishna Wildlife Sanctuary, Andhra Pradesh, India. | |
| မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ | |
| လောက: | Plantae |
| (unranked): | Tracheophytes |
| (unranked): | Angiosperms |
| (unranked): | Rosids |
| လၟေင်ဂကူ: | Malpighiales |
| ဇာတ်ဂကူ: | Euphorbiaceae |
| ဗဳဇဂကူ: | Excoecaria |
| လစှ်ေဂကူ: | agallocha |
_W_IMG_6949.jpg)
ဂမ္စာဲ
ပလေဝ်ဒါန်တၞံသဴဝွံ ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲပြင်ၜဳ ဒၞာဲဒေသဂမ္တဴ ကေုာံ ဆာပ်ဂမ္တဴဂမၠိုင်ရ။[၁]
တၞံသၟတ် ဇၞော်စဵုကဵု သမၠုင် ၁၅ မဳတာ၊ တၞံဏအ် နွံကဵု ၝောအ် ကၟက်တုဲ သဴကၟက်ဂှ် ကဴဍေဟ် ဂစိုင် ကဝံက်စှ်ေဒၟံင် လပါ်သၟဝ်တုဲ ပ္ကဴသဴၝောအ်ဂှ် ကဴဍေဟ်တဝ်ဂၠေအ်ရ။ စၟမဇာမ် ကသဵုပ္ကဴ ဗီုကဵု သာဲတအ်ဂှ် မလေပ် ဇီုကေတ် ဍာ်ကဴဍေဟ်ရ။ သတ်ဍေဟ်ဂှ် ဍောတ် နွံကဵု ဂစိုက်/ကဵုတဝ်ရ။[၂]
လွပ်
ပလေဝ်ဒါန်တၞးၜိုန်ရ ကှ် ပိုဟ်ဖဍိုတ်လဝ်ကီုလေဝ် နွံကဵုဂျိ ဂစိုတ် က ချိုတ်ဒၟံင် ဗွဲမပြဟ်ဏီရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ထၜိုတ်သဴဂှ် မလေပ်စုတ် ပ္ဍဲမှိင်ထပက်က။[၂]
တၞံသဴ ဂှ် စကာဒၟံင် ပ္ဍဲကဵုဂဥုဲနာနာသာ် မပတံကဵု ဂဥုဲ လွဳခတုက်ကၠိက် (epilepsy)၊ ဗရောအ် (ulcers)၊ ယဲခါဲဒုတ်/ကုဋ္ဌ (leprosy)၊ ယဲဒူလာ (rheumatism) ကေုာံ paralysis တအ်ရ။[၃] တၞံဝွံ ဟိုတ်မနွံကဵု ဓါတ်နာနာသာ်ဂှ်ရ စကာ ပ္ဍဲဂဥုဲနာနာသာ်ဂွံမာန်ရ။
နိဿဲ
ပလေဝ်ဒါန်- ↑ Wetland Ecology : Principles and Conservation။ Archived ၂၀၁၃-၀၄-၁၁ at the Wayback Machine
- ↑ ၂.၀ ၂.၁ Blind your eye (Excoecaria agallocha) on the Shores of Singapore (2013).
- ↑ Mondal, Sumanta (2016). "A Complete Profile on Blind-your-eye Mangrove Excoecaria Agallocha L. (Euphorbiaceae): Ethnobotany, Phytochemistry, and Pharmacological Aspects". Pharmacognosy Reviews 10 (20): 123–138. doi:. PMID 28082796.
ဆက်ဗှ်
ပလေဝ်ဒါန်- Tomlinson, P.B. (1986). The Botany of Mangroves. Cambridge University Press, Cambridge, U.K. 413 p.
- Keddy, P.A. (2010). Wetland Ecology: Principles and Conservation. Cambridge University Press, N.Y. 497 p.