သွာ၊ တၞံ
သွာ (အၚ်္ဂလိက်: Nymphaea alba, white water lily, white water rose or white nenuphar)ဝွံ ဒှ်ဂကူတၞံ မတိုန်ပ္ဍဲဍာ်ပတေက် မလုပ်လၟိဟ် ဂကောံဂကူ Nymphaeaceae [၃] တမ်မူလဍေဟ်ဂှ် ကၠုင်နူအဖရိသၟဝ်ကျာ၊ အာရှဒေသဂမ္တဴ၊ ကေုာံ ဥရောပ ကေုာံ အာရှဒေသဂမ္တဴဂမၠိုင်၊၊[၄]
| တၞံသွာ European white water lily | |
|---|---|
| |
အကာဲအရာ မမင်မဲ သဘာဝ
| |
| မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ | |
| ဗဳဇဂကူ: | Nymphaea |
| လစှ်ေဂကူ: | alba |
| |
| ယၟုတၞဟ် | |
| |
လက်သန် ပလေဝ်ဒါန်
တၞံသွာဂှ် မတိုန်ပ္ဍဲဍာ်ပတေက် မၞုံကဵုဇမျိုဟ် အကြာ ၃၀-၁၅၀ သေန်ဒဳမဳတာ (၁၂-၅၉ ၝောအ်တဲ) ဗွဲမဂၠိုင် မတိုန်ဒၟံင် ပ္ဍဲဍာ်ကၟာ ဍာ်လှာတအ်ရ၊၊ တၞးဍေဟ်ဂှ် ဇမၞော်နွံစဵုကဵု ၃၀ ဇြေန်ဒဳမဳတာ (၁၂ ၝောအ်တဲ) ဗွဲလၞင်၊ တဝ်သွာဂှ် စဵုကဵု ၁၅၀ ဇြေန်ဒဳမဳတာ (၅၉ ၝောအ်တဲ) သၠုင်မာန်ရ၊၊[၃] ပ္ကဴဍေဟ်ဂှ် နွံကဵု အသာ်ဗုတုဲ အပ္ဍဲဍောင်ဂှ် နွံကဵုကသော်သောဲသောဲ ဗွဲမဂၠိုင်ရ၊၊ The flowers are white and they have many small stamens inside.[၅]
ဂမ္စာဲ ကေုာံ ဒၞာဲမတိုန် ပလေဝ်ဒါန်
တၞံသွာဂှ် အလုံမွဲယူရောပ် ကေုာံ ဒေသအဖရိကသၟဝ်ကျာ၊ လဒေါဝ်ဗၟံက် ပ္ဍဲဍုင်ပတေက်ရ၊၊[၅] ပ္ဍဲကဵုအဖရိကဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲ Algeria, Morocco ကဵု Tunisia၊၊ ပ္ဍဲဒေသဂမ္တဴအာရှဂှ် Armenia, Azerbaijan, Siberia,Iran, Iraq, Israel ကေုာံ and Turkey တအ်ရ၊၊ ပ္ဍဲဒေသဂမ္တဴဍုက်ကေက်အာရှ ပ္ဍဲအိန္ဒိယ တွဵုရးဇမ္မု (Jammu) ကေုာံ ပ္ဍဲယူရောပ်မ္ဂး Belarus, Estonia, Latvia, Lithuania, Moldova, Russian Federation, Ukraine, Austria, Belgium, Czech Republic, Germany, Hungary, Netherlands, Poland, Slovakia, Switzerland, Denmark, Finland,Ireland, Norway, Sweden, United Kingdom, Albania, Bosnia and Herzegovina, Bulgaria, Croatia, Greece, Italy, Montenegro, North Macedonia, Romania, Serbia, Slovenia, France, Portugal ကဵု Spain[၄]
Phytochemistry ပလေဝ်ဒါန်
ပ္ဍဲကဵုသွာဂှ် နွံကဵုဓါတ် the active alkaloids nupharine ကေုာံ and nymphaeine, and is a sedative and an aphrodisiac/anaphrodisiac depending on sources. တၞံသွာ၊ ပ္ကဴကီု သီုကဵုရိုဟ်ဍေဟ်ဂှ် မလုပ်လၟိဟ် ပ္ဍဲဂြန်ဂဥုဲရ၊၊ ညးကၠာတေအ် သုင်စောဲ Alcohol တုဲ ပတိတ်ဓါတ် the active alkaloids, and it also boosts the sedative effects. The root of the plant was used by monks and nuns for hundreds of years as an anaphrodisiac, being crushed and mixed with wine. In the earliest printed medical textbooks, authors maintained this use, though warning against consuming large and frequent doses.[၆]
-
caption1=White Waterlily (Nymphaea alba), Neptune, Romania -
caption2=Nymphaea alba from the estuary of the Zala River, Hungary -
caption3=The red version, Färsksjön, Blekinge, Sweden
နိဿဲ ပလေဝ်ဒါန်
- ↑ NatureServe (2013). "Nymphaea alba". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2014.3. International Union for Conservation of Nature. Retrieved 30 January 2015.
- ↑ "Nymphaea alba L. is an accepted name". theplantlist.org. 23 March 2012. Retrieved 23 October 2017.
- ↑ ၃.၀ ၃.၁ "Taxon: Nymphaea alba L." Retrieved 23 October 2017.
- ↑ ၄.၀ ၄.၁ "Taxon: Nymphaea alba L." Retrieved 23 October 2017
- ↑ ၅.၀ ၅.၁ Anderberg, Anders (1996). "Vit näckros". www.linnaeus.nrm.se (in Swedish). Swedish Museum of Natural History. Retrieved 18 August 2015
- ↑ Nielsen (1979). Giftplanter [Poisonous plants]. Gyldendals grønne håndbøger (in Norwegian). Cappelen. pp. 68–69. ISBN 8701318411.