ဟာလ္လောဝေန်
ဟာလ္လောဝေန် အၚ်္ဂလိက်: Halloween or Hallowe'en[၁] လဆောဝ် ကော်စ Allhalloween,[၂] All Hallows' Eve (အဓိပ္ပါယ် - သဘင် ဟာလ္လော သီုဖအိုတ်)[၃] ဟွံသေင်မ္ဂး All Saints' Eve (အဓိပ္ပါယ် - သဘင် တၠဳပိုန်သင် သီုဖအိုတ်)[၄]ဂှ် ဒှ်သဘင်မကၠောန်ဒၟံင် ပ္ဍဲဍုင်ဗွဲမဂၠိုင် ပ္ဍဲဂိတုအံက်တဝ်ပါ ၃၁ တုဲ ပ္ဍဲသဘင်ဘာသာခရေတ်ယာန် ရးပလိုတ်မ္ဂး ညးကော်စ သဘင်တ္ၚဲဟာလ္လော အိုတ်သီုAll Hallows' Dayရ။ သဘင်ဂှ် စကၠောန် ပွိုင်ပိတ္ၚဲ မစၟတ်သမ္တီ မဒှ်အခိင် မဗှ်ဗၞုဟ်ဝိညာဏ်တၠဳပိုန်သင်အာဇာနဲတအ်အိုတ်သီု မကော်ဂး Allhallowtide (အဓိပ္ပါယ် - All အိုတ်သီု၊ hallow တၠဳပိုန်မပြဲ tide အခိင်)ရ။[၅] မဒှ်အခိင် မဟာသမယ မဗှ်ဗၞုဟ် တၠဳပိုန်သင် (saint /hallows) ကေုာံ အာဇာနဲ ညးကလိလောန်စဴအာတအ် သီုဖအိုတ်ရ။[၆][၇]
| ဟာလ္လောဝေန် Halloween | |
|---|---|
 သတ်ခပဳထဝ် မကၠောန်လဝ် ရုပ်တုဲ မဍေန်လဝ်ပၞာင် နကဵု သင်္ကေတ ဟာလ္လောဝေန် | |
| ယၟုတၞဟ် |
|
| ဍုင်မကၠောန် | ခရေတ်ယာန် ရးပလိုတ် ကေုာံ ဍုင်ခရေတ်ယာန် ဟွံသေင် အလုံလိုက်မွဲ |
| ဒဒှ်မတီလဝ် | တ္ၚဲကၠာအိုတ် ပ္ဍဲကဵု အခါသမယ Allhallowtide |
| ပေါဲသဘင်ဂမၠိုင် | Trick-or-treating, costume, parties, jack-o'-lanterns, lighting, bonfires, divination, apple bobbing, visiting, haunted attractions. |
| ဗီုမကၠောန်သဘင် | Church service, Prayer in Christianity |
| စၟတ်တ္ၚဲ | အံက်တဝ်ပါ ၃၁ |
| မဆက်စပ် ကု | Totensonntag, Blue Christmas,Thursday of the Dead, Samhain, Hop-tu-Naa,Calan Gaeaf, Allantide, Day of the Dead, RReformation Da],/All Saints' Da] /Mischief Nigh |
ဆဂး မၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုင် ပတှ်ေကေတ် တမ်မူလ သဘင်ဟာလ္လောဝေန် ဝွံ စေန်ဆက်ကၠုင် နူကဵု အခိုက် သဘင်သီသြောအ်ဂကူသေလ်တိစ် (Celtic harvest festival) ဗွဲတၟေင် သဘင်သီသြောအ်ဂကူဂဴလေတ် မဒှ်ဂကူအေယ်ယျာလာန် ကဵု သကတ်လာန် ပ္ဍဲဗြိတိန် မကော်ဂး သဘင်သာမ်ဟိန် (Samhain) မဒှ်အခိုက်ဓဝ်ပတှ်ေ ဘာသာပဂါန် (Paganism) မဒှ်ဘာသာမရှ်ေသှ်ေကလော် ဗဴယိမွဲဘာသာ ပ္ဍဲရးယူရောပ် ကၠာဘာသာခရေတ်ယာန် ဟွံစိုပ်ရ။ သီသြောအ်တုဲအိုတ်မ္ဂး ကၠောန်သဘင် ဗစတၠတိ (ဝါ) ဗစဒေဝတဴပၟင်တဵုလွဳရ။ ပ္ဍဲအခိင် သာသနာခရေတ် စဓလီုဂွံ ရးယူရောပ်ဂှ် သဘင်သာမ်ဟိန်ဂှ် ပၠုပ်လွဳစုတ် ပ္ဍဲသဘင်ခရေတ်ယာန်ရ။[၈][၉][၁၀][၁၁][၁၂] ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ညးလ္ၚဵုတအ် စှ်ေစိုတ် သဘင်ဟာလ္လောဝေန်ဝွံ ဒှ်သဘင် မဆေင်ကဵုခရေတ်ယာန်တုဲ ဟွံဆေင် ကုသဘင်သာမ်ဟိန် နူတမၠာတေအ်ရ။[၁၃][၁၄][၁၅][၁၆]
ဗီုမကၠောန်သဘင်ဟာလ္လောဝေန်ဂှ်မ္ဂး မပတံ ကျိုင်ကယျိုင် ရုပ်မထေက်ကဵု မဒးဖေက်ဂၟံက် ဗီုကဵု ရုပ်ကလော၊ ကေတ်ခပဳထဝ်တုဲ ကၠောန်ရုပ်ဗီုကလော် မၞုံကဵုမတ်ဇၞော်ဇၞော် ၚေက်ကေက်က်တုဲ မဍေန်လဝ် ပၞာင် ပ္ဍဲခပဳထဝ်တုဲ စွံလဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲဂၠုဂၠု၊ သဘင်မကိတ်သတ်ပုင် (apple bobbing)၊ မလဴပူ ပေါမ်ကလော် (divination games) မပ္တံ မြဴသာ်ဝွံ ဒှ်တမ်ရ။[၁၇]ဟိုတ်နူ မကၠောန်ရုပ်ကလော် နကဵုသတ်ခပဳထဝ်တုဲ မဍေန်ပၞာင်ဂှ်ရ၊ ဂကူမန် မစိုပ်ရးပလိုတ်တအ် ကော်စ သဘင်ခပဳထဝ် လေဝ် နွံကီုရ။ ပ္ဍဲတ္ၚဲဟာလ္လောဝေန်ဝွံ ဘာသာခရေတ်ယာန်တအ် ပ္ဍဲဍုင်ဗွဲမဂၠိုင် ကၠောန်သဘင်တၠဳပိုန်မပြဲသီုဖအိုတ် (All Hallows' Eve) နကဵုမလ္ၚောဝ်ကျာ် ပ္ဍဲဘာကျာ်၊ ဍေန်ပၞာင် ပ္ဍဲကဵု ဂိုဟ်မတိုပ်လဝ် မၞိဟ်မစုတိအာတအ်ဂှ် ကၠောန်ဒၟံင်ဏီဖိုဟ်ရ။[၁၈][၁၉][၂၀] ဆဂး ဗွဲမဂၠိုင် သဘင်ဟာလ္လောဝေန် ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်သဘင်မဆေင်ကဵု ပရေင်ပိုန်ဒြပ် မသွံဖျာ ပကောံမၞိဟ် ဝေင်ဂြိုင်ဂှ်ဂၠိုင်ရ။ [၂၁][၂၂][၂၃] ညးလျိုင်ပတှ်ေခရေတ်ယာန် လ္ၚဵုတအ်ဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲဟာလ္လောဝေန်ဂှ်မ္ဂး ဒှ်တ္ၚဲမဝေင်ပါဲဖျုန်တုဲ ညးတအ် စစၞသၞေဝ် မပ္တံကဵု စသတ်ပုင် (သတ်ကဴ)၊ ကွာင်အာလူ၊ ကေုာံ ကွာင်ဝိညာဏ် (soul cake) ရ။[၂၄][၂၅][၂၆][၂၇]
နိရုတ္တိ
ပလေဝ်ဒါန်
မအရေဝ် ဟာလ္လောဝေန် (Halloween) ဟွံသေင်မ္ဂး ဟာလ္လောဝေ အေန် (Hallowe'en) ဝွံ ကတဵုဒှ်ကၠုင် နူသၞာံၜိုတ် ၁၇၄၅ တေအ်[၂၈] မဒှ် မအရေဝ် နူတမ် ကၠုင်နူ ဘာသာခရေတ်ယာန်ရ။[၂၉] မအရေဝ် "ဟာလ္လောဝေ အေန် Hallowe'en" ဂှ် ဂွံ အဓိပ္ပါယ် အခိင်သဝ်တ္ၚဲ သွက်ပူဇဴ တၠဳပိုန်သင်ဂမၠိုင် (Saints' evening) ရ။[၃၀] မအရေဝ်ဏအ်ဂှ် ကၠုင်နူ အရေဝ်ဂကူသကတ် All Hallows' Eve (အခိင်သဝ်တ္ၚဲ ကိုပ်ကၠာ တ္ၚဲတၠဳပိုန်ပရဲဂမၠိုင်)[၃၁] နကဵု အရေဝ်သကတ်မ္ဂး မအရေဝ် "eve" ဂှ် ညးချူ even၊ နူဂှ် ပြံင်လှာဲ ဒှ်အာ e'en ဟွံသေင်မ္ဂး een ရ။ အခိင်လအ်ကၠုင်တုဲ မအရေဝ် နူကဵု (All) Hallow(s) E(v)en ဂှ် မြိပတ် ဒှ်အာ Hallowe'enရ။ ဆဂး မအရေဝ် "All Hallows'" ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲအရေဝ်အင်္ဂလိက်တြေံ ကီုလေဝ် နကဵုမအရေဝ် "All Hallows' Eve" ကြဴနူသၞာံ ၁၅၅၆ တုဲမှ ဂွံဆဵုကေတ်ရ။[၃၁][၃၂]
ဝင်
ပလေဝ်ဒါန်လညာတ် ဂဴလိစ် (Gaelic) ကဵု ဝေလ (Welsh)
ပလေဝ်ဒါန်
ဗီုကယျိုင်ဟာလ္လောဝေန် တ္ၚဲဏအ်ဂှ် စှ်ေစိုတ် ဆက်ကၠုင် နူကဵု ကယျိုင်ဂကူ နူဍုင်မဟီုအရေဝ်သေလ်တိစ် (Celtic nations) ကယျိုင်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် စှ်ေဆက်ကၠုင် နူကဵု အခိုက်ဘာသာပဂါန် မဒှ်ဘာသာခေတ်တြေံ ကိုပ်ကၠာ ဘာသာခရေတ်ယာန် ဟွံဂွံစိုပ် ရးယူရောပ်ရ။[၃၃]ညးမလ္ၚတ် အခိုက်ကၞာ ကေုာံ ပေါမ်အာဂီုခေတ်တြေံ Jack Santino ချူဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် မဆေင်ကဵု ဟာလ္လောဝေန် ဗီုဏအ်ရ။ "သဘင်ဏအ်ဂှ် ဒှ်အခိုက် ကေုာံ ဓဝ်ပတှ်ေ မၞိဟ်ခေတ်တမၠာ မပဒတဴ ပ္ဍဲအာဲယျာလာန် ကိုပ်ကၠာ ခရေတ်ယာန် ဟွံစိုပ်ကၠုင်ဏီတေအ်ရ။".[၃၄] အစာဝင် Nicholas Rogers ပတိုန်ထ္ၜး စပ်ကဵု တမ်မူလ ဟာလ္လောဝေန် ဗီုဏအ်ရ။ "ညးလ္ၚတ်အခိုက်တြေံလ္ၚဵုတအ်ဟီု ဟာလ္လောဝေန်ဝွံ နူတမ်မူလ စေန်ဆက်ကၠုင် နူကဵုသဘင်ဂကူရောမ မကော်ဂး သဘင်ပေါမောနာ (Pomona) မဒှ် သဘင်ဒေဝတဴဗြဴ သတ်ဆု မဂမၠိုင်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဟီု ဒှ်သဘင်ဂမ္စိုတ် မကော်ဂး ပရေန်တလဳယျာ (Parentalia) ကီုလေဝ် သဘင်ဟာလ္လောဝေန်ဝွံ ကၠုင်နူ တမ် သဘင်သာမ်ဟိန် ဂကူဂဴလိစ် မဒှ်သဘင် ဂကူအာဲရေတ်တြေံ မကၠောန်သဘင်ကၞောတ်ကညင် ရ။"[၃၅]
သာမ်ဟိန် (Samhain) (/ˈsɑːwɪn,
သာံဟိန်/ဂလန်ဂေပ် ဂှ် ဒှ်သဘင် အခိင်မသီသြောအ်တုဲ ဒှ်အခိင်ဥတုကသီုစ ဟွံသေင်မ္ဂး ပ္ဍဲမွဲသၞာံ ဂၠု ကဵု တၟး ဒှ်ညးကဝက် အဲကဝက်ရ (ပ္ဍဲဒေသ သၟဝ်ကျာ အခိင်ကညင် အခိင်တ္ၚဲတိုန် နွံဂၠိုင်တုဲ အခိင်ကသီု အခိင်တ္ၚဲတိုန် နွံအောန်)[၃၉][၄၀]ဟိုတ်နူ အခိင်ဂၠုဂၠိုင်တုဲ ဒဒှ်ရ ဝိညာဏ် ကေုာံ ကလော် နကဵုအရေဝ်ညးဒေသညးတအ် မကော်ဂး Aos Sí ဂမၠိုင် ကၠုင်စိုပ် ဇရေင်မၞိဟ်တအ်လောဲ၊ ပရေင်ချဳဓရာင်အာကၠုင်ဂၠိုင် ညးတအ် စှ်ေစိုတ်ရ။[၄၁][၄၂] ယၟုမ္ဂးသြသ်သဳ Aos Sí ဂှ် တၠပညာ ဗွဲမဂၠိုင် စှ်ေစိုတ် ဒှ်ယၟု ကျာ်ခေတ်တြေံတုဲ ၜိုန်ရ မၞိဟ်တအ် ဘာသာ ကေုာံ ပရေင်လျိုင်ပတှ်ေ ပြံင်လှာဲအာကီုလေဝ် အစောဲဓဝ်ပတှ်ေမၞိဟ်တအ် လတူကျာ်ဂှ် သှ်ေၜက်ဒၟံင် ပ္ဍဲကဵုမၞိဟ်တအ်ဏီဖိုဟ်ရ။[၄၃] လတူကျာ်သြသ်သဳ Aos Sí ဂှ် မၞိဟ်တအ် ရှ်ေသှ်ေကီု သီုကဵု မဒးဖေက်တုဲ ဒှ်ကျာ်မကဵု ပရေင်စဵုဒၞာကဵု အရာဟွံခိုဟ်သန်တအ်ရ။[၄၄][၄၅] ပ္ဍဲသဘင်သာံဟိန်မ္ဂး မၞိဟ်တအ် ပူဇဴသက္ကာ ကု ကျာ်သြသ်သဳရ။ ကာလဂှ်ဟေင် ကောန်မၞိဟ်တအ်ကီု သီုကဵု ဇွောအ်မညးတအ်ဂှ် ဂွံဂျိုင်တတ်ၜက် အခိင်ကသီုမာန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ မၞိဟ်တအ် ပူဇဴကျာ်သြသ်သဳ နမကဵု ပုင်သၟုတ်၊ ဍာ်သၟုတ်၊ သြောအ်သ္ၚုရ။ [၄၆][၄၇][၄၈] ပ္ဍဲအခိင်ဂှ်မ္ဂး ဝိညာဏ် ကလောကောဒေအ် ညးမစုတိအာလဝ်တအ်လေဝ် ကလေင်စဴကၠုင်သ္ၚိတုဲ ရဲသ္ၚိတအ် ဒးဒုင်ကၟုဲ ဗ္စဖျုင်ကီုရ။[၄၉] ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲသ္ၚိလေဝ် စွံလဝ်စၞစ ဍာ်ယာမ သွက်ဂွံဒုင်တၠုင် ကလောသ္ၚိဇကုရ။[၅၀]ဓဝ်ပတှေ် ဝိညာဏ် ညးမစုတိအာလဝ်တအ် (ဝါ) ကလော်ကလေင်စဴသ္ၚိ မွဲသၞာံမွဲအလန်ဂှ် ဒှ်အခိုက်ဓဝ်ပတှ်ေ တမ်မူလ ခေတ်တြေံတုဲ ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲကဵု အခိုက်ကၞာဂကူနာနာ အလုံလိုက်မွဲရ။[၅၁]အခိုက်လှ်ေကလောမန်ဂှ်လေဝ် ကြပ်ညောန်ဒၟံင် ကုအခိုက်ဏအ်တၟာဂလိုင်ရ။ ပ္ဍဲအာဲယျာလာန် ၁၉ ဗွဝ်ကၠံဂှ် မၞိဟ်တအ် စသုင် ဝေင်လံင်နာနာတုဲအိုတ်တုဲ မၞိဟ်တအ် ဍေန်ပၞာန် သွက် သွက်ဂွံရာဒနာ ကုဝိညာဏ်ဂမၠိုင်ရ။[၅၂]
လညာတ် ခရေတ်ယာန်
ပလေဝ်ဒါန်
ပ္ဍဲအခိင်လၟုဟ်မ္ဂး မၞိဟ်တအ်စှ်ေစိုတ် ဟာလ္လောဝေန် ဝွံ ဒှ်သဘင်အခိုက်ခရေတ်ယာန်မွဲရ။[၅၄] ဟာလ္လောဝေန်ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲ ကၠာဟွံစိုပ် သဘင်ခရေတ်ယာန် တ္ၚဲဟာလ္လော သီုဖအိုတ် (All Hallows' Day) (လဆောဝ်ကော်စ တၠဳပိုန်သင် ဖအိုတ် (All Saints) ဟွံသေင်မ္ဂး ဟာလ္လောမာတ် (Hallowmas) ပ္ဍဲတ္ၚဲနဝ်ဝေန်ပါ ၁ ကဵု တ္ၚဲနဝ်ဝေန်ပါ ၂ ဂှ် ဒှ် တ္ၚဲဝိညာဏ်သီုဖအိုတ် All Souls' Day။ ဟိုတ်ဂှ်ရ တ္ၚဲအံက်တဝ်ပါ ၃၁ ဂှ် ကဵုလဝ်ယၟု နကဵုယၟုပေင်င်မ္ဂး သဘင်ဟာလ္လော သီုဖအိုတ် (All Hallows' Eve) (မဂွံအဓိပ္ပါယ် သဝ်တ္ၚဲ/ဗတံ ကိုပ်ကၠာ တ္ၚဲဟာလ္လော သီုဖအိုတ်).[၅၅]ပ္ဍဲအခိင် ဘာသာခရေတ် မစဒှ်တၟိတၟိတေအ် သဘင်ဗွဲမဂၠိုင် မပ္တံကဵု သဘင်ခရေတ်သမာတ်၊ သဘင်အိသတာ၊ သဘင်ပေန်တေကုတ်ထေတအ်ဂှ် မလေပ်ကၠောန် ပ္ဍဲဗတံ ကိုပ်ကၠာ ဟွံစိုပ် ပရူမွဲမွဲရ။[၅၆][၅၇] တ္ၚဲတၟေင် ပိတ္ၚဲဝွံ ညးပံင်ပကောံတုဲ ကော်စ Allhallowtideရ။[၅၈]
သဘင် ဟာလ္လောဝ် သီုဖအိုတ် (All Hallows) မကၠောန်ဗဒှ်ဒၟံင် အခိင်လၟုဟ် ပ္ဍဲဘာကျာ်ရးပလိုတ်တအ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုင် ပ္ဍဲလက်ထက် သၟိင်သင်ပေါပ် ဂရေဂေါရဳ တတိယ (Pope Gregory III]]'s (731–741)) ဟီုမာန်ရ။ ဗီုမကၠောန်ဂှ် ဓါတ်တၠဳပိုန်သင် တၠဇမၠိင်အာယုက်ဂမၠိုင်ကီု သီုကဵု ဓါတ်အာဇာနဲသာသနာ မဂိုင်ဒေပ်လဝ်တအ်ဂှ် ညးကေတ်ပ္တိတ်တုဲ ကၠောန်သဘင်ပူဇဴ ဗှ်ဗၞုဟ်ဂုဏ် ပ္ဍဲဘာနန်ဝိဟာရ် သင်ပေတရု (Old St. Peter's Basilica) ရ။[၅၉][၆၀] စိုပ်သၞာံ ၈၃၅ ပ္ဍဲလက်ထက်သၟိင်သင်ပေါပ် ဂရေဂေါရဳ စတုတ္ထဂှ် စၞးမကၠောန်သဘင် ပ္ဍဲဂိတုမေ ၁၃ ဂှ် ညးတအ် စၟတ်သမ္တီ ပဒတန် သဘင်ပူဇဴဟာလ္လောဝ် သီုဖအိုတ် (All Hallows' Day)ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေန်ပါ ၁ မတုပ်ကဵု တ္ၚဲသဘင်သာံဟိန်[၆၁]ညးလ္ၚဵု စှ်ေစိုတ် ဟိုတ်နူ လညာတ်ဂကူကေလ်တိစ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဟီု ဟိုတ်နူလညာတ် ဂကူဂျာမာန်နိစ် မပါလုပ်တုဲ ရုဲစှ်လဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ရ။[၆၁] ဆဂး သဘင်ကလောစဴသ္ၚိ ပ္ဍဲအခိင်ကၠာဟွံစိုပ်ကသီုဂှ် ဂကူကေလ်တိစ်တအ်ကီု သီုကဵု ဂကူဂျာမာန်နိစ်တအ်ဂှ် ကၠောန်ဒၟံင်ဖိုဟ် ပ္ဍဲအခိင်ဂှ်ရ။[၆၂]
ၜိုတ် ၁၂ ဗွဝ်ကၠံလပါ်အိုတ်ဂှ် သဘင်ဂှ် ပြးဇးအာ အလုံမွဲရးယူရောပ်တုဲ ဒှ်အာသဘင် တ္ၚဲတၟေင် တ္ၚဲပရဲ ပ္ဍဲရးယူရောပ်တုဲ စိုပ်တ္ၚဲဂှ်မ္ဂး ဘာကျာ်တက်ခၞိင် ဓရိုက်ခရေဲ သွက်ဂွံဓလိုက်ကတဵု ဝိညာဏ်ဂမၠိုင်ရ။[၆၃] ဆဂး စိုပ်ခေတ် ရေဝှဝ်မေရှေန် (Reformation) မဒှ်ခေတ် မကလေင်ပလေဝ် ဘာသာခရေတ်ယာန်ဂှ် မၞိဟ်တအ် ညာတ်ကေတ် သဘင်ဏအ်ဂှ် ဟွံကိတ်ညဳ ကုသၠပတ်သမ္မာတုဲ ဒစဵုဒစး ဟွံမိက်ကၠောန် သဘင်ဏအ်ရ။ ပွမကော်ဓလိုက်ကတဵု ဝိညာဏ်တအ်ဂှ် ဒှ်အရာမပကဵု ညံင်ဝိညာဏ်တအ် ဟွံအာဇရေင်ဍုင်သွဝ်။ မြဴသာ်ဝွံ ညးတအ်ပတှ်ေကေတ်ရ။
ဂမ္စာဲ စိုပ် အမေရိကသၟဝ်ကျာ
ပလေဝ်ဒါန်.jpg)
သဘင်ဟာလ္လောဝေန်ဂှ် ပ္ဍဲအမေရိကသၟဝ်ကျာ (ကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန်) ပ္ဍဲအခိင် ၁၈ဗွဝ်ကၠံ ကဵု ၁၉ ဗွဝ်ကၠံလပါ်စဂှ် ဟွံကၠောန်ကွေဟ်ဟ်ဏီရ။[၆၄] စိုပ်ပ္ဍဲ ၁၉ ဗွဝ်ကၠံ ပ္ဍဲအခိင် ဂကူအာဲရေတ် ကေုာံ ဂကူသကတ်ဒေတ် နူယူရောပ် ပြံင်အာမံင် ပ္ဍဲအမေရိကတုဲ သဘင်ဟာလ္လောဝေန်ဂှ် စိုပ်အာ ပ္ဍဲအမေရိကာန်တုဲ မၞိဟ်တအ် မကၠောန်ကၠုင် သဘင်ဇၞော်ဇၞော်မွဲရ။[၆၄] စတမ်နူ ၁၉ ဗွဝ်ကၠံ ၜိုတ်လဒေါဝ်ဂှ် စကၠောန်ကၠုင်တုဲ စိုပ်ၜိုတ် ၂၀ ဗွဝ်ကၠံဂှ် သဘင်ဂှ် လုပ်စိုပ်အာ ဇရေင်ဂကောံမၞိဟ်နာနာ ဘာသာနာနာ ပ္ဍဲအမေရိကာန်တုဲ ဒှ်အာ အခိုက်အမေရိကာန်မွဲရ။[၆၅]သဘင်ဇက်ဂၠာဲ/ကဝါ် ဟာလ္လောဝေန် ပ္ဍဲဍုင်နယျူယံက်ဂှ် စကၠောန် နူကဵုသၞာံ ၁၉၇၄ တုဲ သဘင်ကဝါ်ဟာလ္လောဝေန် New York Halloween Paradeဂှ် ဒှ်သဘင်ကဝါ်ဟာလ္လောဝေန် ဇၞော်အိုတ် ပ္ဍဲဂၠးတိဏအ်ရ။ မၞိဟ်ပါလုပ်ကွာ် နကဵုကယျိုင်ဟာလ္လောဝေန် ၆၀၀၀၀ ပြင်င်တုဲ မၞိဟ်ကောံဗဵုအာကၠုင် သီုဖအိုတ် ၜိုတ်ၜါမဳလဳယာန်ရ။[၆၆]
နူအမေရိကာန် ပြးစိုပ် အလုံလိုက်
ပလေဝ်ဒါန်သဘင်ဟာလ္လောဝေန်ဂှ် နူကဵုအမေရိကာန် မွဲကဆံင် ကလေင်ပြးဇး စိုပ်အာ ဍုင်ရးတၞဟ်ဟ်တအ်ရ။ ဥပမာ ဗီုကဵု ဍုင်ဒိန်မက်မ္ဂး စတမ်နူသၞာံ ၁၉၉၈ ဂှ် မၞိဟ်တအ် စကၠောန်ကၠုင်ရ။ ဗွဲတၟေင် ဒၞာဲဥဒျာန် သွက်ဂကောံသ္ၚိကၟိန်ဂွံအာ ကြေဝ်ဝေင်တအ်ဂှ် တၞဟ်နကောန်ၚာ်တအ် မဂွံကၠုင်ဝေင် ဇရေင်ဥဒျာန်ဇကုဂၠိုင်တုဲ ညးတၠဥဒျာန် ဒၞာဲဝေင်တအ် ဖန်ဇန်ကၠောန်သဘင်ဟာလ္လောဝေန်ရ။ ကောန်ၚာ်တအ် မကျိုင်ကယျိုင် ရုပ်ကလော် ရုပ်ခမုဲတုဲ မအာဝေင်ဂှ် ဒှ်အရာကောန်ၚာ်တအ် မမိပ်မြဟ် ဒးဂၞပ်မွဲရ။ ညးသၟာပရေင်ပိုန်ဒြပ် မပတိတ်ကယျိုင်ဟာလ္လောဝေန်တအ်၊ ဥဒျာန်ဒၞာဲဝေင်တအ်ဂှ် ဒှ်ညးမဖန် ညံင်သဘင်ဟာလ္လောဝေန် ဂွံပြးဇးအလုံလိုက်မွဲ ဟီုမာန်ရ။ ဥပမာ ဥဒျာန်ဒၞာဲဝေင် ပ္ဍဲဒိန်မက် Tivoli ဂှ် ကၠောန်သဘင်ဟာလ္လောဝေန်ရ။ အတိုင်စၟတ်သမ္တီမ္ဂး ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၈ ဂှ် ပ္ဍဲပွိုင် မွဲၜါတ္ၚဲဂှ် မၞိဟ်လုပ်ဝေင် ပ္ဍဲဥဒျာန်ညးတအ် ၂၆၄၀၀၀ တၠရ။
နိဿဲ
ပလေဝ်ဒါန်- ↑ (1896) A History of the Scottish People from the Earliest Times: From the Union of the kingdoms, 1706, to the present time. Blackie။ 31 October 2011 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ “Of the stated rustic festivals peculiar to Scotland the most important was Hallowe'en, a contraction for All-hallow Evening, or the evening of All-Saints Day, the annual return of which was a season for joy and festivity.”
- ↑ Palmer, Abram Smythe (1882). Folk-etymology. Johnson Reprint, 6။
- ↑ Elwell, Walter A. (2001). Evangelical Dictionary of Theology (in English). Baker Academic, 533. ISBN 978-0801020759။ “Halloween (All Hallows Eve). The name given to October 31, the eve of the Christian festival of All Saints Day (November 1).”
- ↑ "NEDCO Producers' Guide" (1973) 31–33. Northeast Dairy Cooperative Federation. “Originally celebrated as the night before All Saints' Day, Christians chose November first to honor their many saints. The night before was called All Saints' Eve or hallowed eve meaning holy evening.”
- ↑ Tudor Hallowtide. National Trust for Places of Historic Interest or Natural Beauty (2012). Archived from the original on 6 October 2014။ “Hallowtide covers the three days – 31 October (All-Hallows Eve or Hallowe'en), 1 November (All Saints) and 2 November (All Souls).”
- ↑ Hughes, Rebekkah (29 October 2014). Happy Hallowe'en Surrey!. The Stag. University of Surrey. Archived from the original on 19 November 2015။ Retrieved on 31 October 2015။ “Halloween or Hallowe'en, is the yearly celebration on October 31st that signifies the first day of Allhallowtide, being the time to remember the dead, including martyrs, saints and all faithful departed Christians.”
- ↑ Don't Know Much About Mythology: Everything You Need to Know About the Greatest Stories in Human History but Never Learned (Davis), HarperCollins, p. 231
- ↑ (1999) Merriam-Webster's Encyclopædia of World Religions. Merriam-Webster. ISBN 978-0877790440။ 31 October 2011 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ “Halloween, also called All Hallows' Eve, holy or hallowed evening observed on October 31, the eve of All Saints' Day. The Irish pre-Christian observances influenced the Christian festival of All Hallows' Eve, celebrated on the same date.”
- ↑ Roberts, Brian K. (1987). The Making of the English Village: A Study in Historical Geography. Longman Scientific & Technical. ISBN 978-0582301436။ 14 December 2015 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ “Time out of time', when the barriers between this world and the next were down, the dead returned from the grave, and gods and strangers from the underworld walked abroad was a twice- yearly reality, on dates Christianised as All Hallows' Eve and All Hallows' Day.”
- ↑ Smith, Bonnie G. (2004). Women's History in Global Perspective. University of Illinois Press, 66. ISBN 978-0252029318။ 14 December 2015 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ “The pre-Christian observance obviously influenced the Christian celebration of All Hallows' Eve, just as the Taoist festival affected the newer Buddhist Ullambana festival. Although the Christian version of All Saints' and All Souls' Days came to emphasize prayers for the dead, visits to graves, and the role of the living assuring the safe passage to heaven of their departed loved ones, older notions never disappeared.”
- ↑ Nicholas Rogers (2002). Halloween: From Pagan Ritual to Party Night. Oxford University Press. ISBN 978-0195168969။ 31 October 2011 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ “Halloween and the Day of the Dead share a common origin in the Christian commemoration of the dead on All Saints' and All Souls' Day. But both are thought to embody strong pre-Christian beliefs. In the case of Halloween, the Celtic celebration of Samhain is critical to its pagan legacy, a claim that has been foregrounded in recent years by both new-age enthusiasts and the evangelical Right.”
- ↑ (1965) Austrian information။ 31 October 2011 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ “The feasts of Hallowe'en, or All Hallows Eve and the devotions to the dead on All Saints' and All Souls' Day are both mixtures of old Celtic, Druid and other pagan customs intertwined with Christian practice.”
- ↑ You must specify archiveurl = and archivedate = when using {{cite web}}.Moser, Stefan (29 October 2010). Kein 'Trick or Treat' bei Salzburgs Kelten (in German). Salzburger Nachrichten. Retrieved on 11 August 2017။ “Die Kelten haben gar nichts mit Halloween zu tun", entkräftet Stefan Moser, Direktor des Keltenmuseums Hallein, einen weit verbreiteten Mythos. Moser sieht die Ursprünge von Halloween insgesamt in einem christlichen Brauch, nicht in einem keltischen.”
- ↑ Döring, Alois; Bolinius, Erich (31 October 2006), Samhain – Halloween – Allerheiligen (in German), FDP Emden,
Die lückenhaften religionsgeschichtlichen Überlieferungen, die auf die Neuzeit begrenzte historische Dimension der Halloween-Kultausprägung, vor allem auch die Halloween-Metaphorik legen nahe, daß wir umdenken müssen: Halloween geht nicht auf das heidnische Samhain zurück, sondern steht in Bezug zum christlichen Totengedenkfest Allerheiligen/ Allerseelen.
{{citation}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ Hörandner, Editha (2005). Halloween in der Steiermark und anderswo (in German). LIT Verlag Münster, 8, 12, 30. ISBN 978-3825888893။ “Der Wunsch nach einer Tradition, deren Anfänge sich in grauer Vorzeit verlieren, ist bei Dachleuten wie laien gleichmäßig verbreitet. ... Abgesehen von Irrtümern wie die Herleitung des Fests in ungebrochener Tradition ("seit 2000 Jahren") ist eine mangelnde vertrautheit mit der heimischen Folklore festzustellen. Allerheiligen war lange vor der Halloween invasion ein wichtiger Brauchtermin und ist das ncoh heute. ... So wie viele heimische Bräuche generell als fruchtbarkeitsbringend und dämonenaustreibend interpretiert werden, was trottz aller Aufklärungsarbeit nicht auszurotten ist, begegnet uns Halloween als ...heidnisches Fest. Aber es wird nicht als solches inszeniert.”
- ↑ You must specify archiveurl = and archivedate = when using {{cite web}}.Döring, Dr. Volkskundler Alois (2011). Süßes, Saures – olle Kamellen? Ist Halloween schon wieder out? (in German). Westdeutscher Rundfunk. Retrieved on 12 November 2015။ “Dr. Alois Döring ist wissenschaftlicher Referent für Volkskunde beim LVR-Institut für Landeskunde und Regionalgeschichte Bonn. Er schrieb zahlreiche Bücher über Bräuche im Rheinland, darunter das Nachschlagewerk "Rheinische Bräuche durch das Jahr". Darin widerspricht Döring der These, Halloween sei ursprünglich ein keltisch-heidnisches Totenfest. Vielmehr stamme Halloween von den britischen Inseln, der Begriff leite sich ab von "All Hallows eve", Abend vor Allerheiligen. Irische Einwanderer hätten das Fest nach Amerika gebracht, so Döring, von wo aus es als "amerikanischer" Brauch nach Europa zurückkehrte.”
- ↑ Paul Fieldhouse (17 April 2017). Food, Feasts, and Faith: An Encyclopedia of Food Culture in World Religions. ABC-CLIO, 256. ISBN 9781610694124။
- ↑ Skog, Jason (2008). Teens in Finland. Capstone, 31. ISBN 978-0756534059။ “Most funerals are Lutheran, and nearly 98 percent of all funerals take place in a church. It is customary to take pictures of funerals or even videotape them. To Finns, death is a part of the cycle of life, and a funeral is another special occasion worth remembering. In fact, during All Hallow's Eve and Christmas Eve, cemeteries are known as valomeri, or seas of light. Finns visit cemeteries and light candles in remembrance of the deceased.”
- ↑ All Hallows Eve Service. Duke University (31 October 2012). Archived from the original on 5 October 2013။ Retrieved on 31 May 2014။ “About All Hallows Eve: Tonight is the eve of All Saints Day, the festival in the Church that recalls the faith and witness of the men and women who have come before us. The service celebrates our continuing communion with them, and memorializes the recently deceased. The early church followed the Jewish custom that a new day began at sundown; thus, feasts and festivals in the church were observed beginning on the night before.”
- ↑ "The Christian Observances of Halloween" (5 May 2009). National Republic 15. “Among the European nations the beautiful custom of lighting candles for the dead was always a part of the "All Hallow's Eve" festival.”
- ↑ Hynes, Mary Ellen (1993). Companion to the Calendar. Liturgy Training Publications, 160. ISBN 978-1568540115။ “In most of Europe, Halloween is strictly a religious event. Sometimes in North America the church's traditions are lost or confused.”
- ↑ Kernan, Joe (30 October 2013). Not so spooky after all: The roots of Halloween are tamer than you think. Cranston Herald. Archived from the original on 26 November 2015။ Retrieved on 31 October 2015။ “By the early 20th century, Halloween, like Christmas, was commercialized. Pre-made costumes, decorations and special candy all became available. The Christian origins of the holiday were downplayed.”
- ↑ (1988) Leisure and entertainment in America. Henry Ford Museum & Greenfield Village. ISBN 978-0933728325။ 2 June 2014 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ “Halloween, a holiday with religious origins but increasingly secularized as celebrated in America, came to assume major proportions as a children's festivity.”
- ↑ Santino, p. 85
- ↑ All Hallows' Eve (Diana Swift), Anglican Journal
- ↑ Mahon, Bríd (1991). Land of Milk and Honey: The Story of Traditional Irish Food & Drink (in English). Poolbeg Press, 138. ISBN 978-1853711428။ “The vigil of the feast is Halloween, the night when charms and incantations were powerful, when people looked into the future, and when feasting and merriment were ordained. Up to recent time this was a day of abstinence, when according to church ruling no flesh meat was allowed. Colcannon, apple cake and barm brack, as well as apples and nuts were part of the festive fare.”
- ↑ Fieldhouse, Paul (17 April 2017). Food, Feasts, and Faith: An Encyclopedia of Food Culture in World Religions (in English). ABC-CLIO, 254. ISBN 978-1610694124။ 13 August 2017 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ “In Ireland, dishes based on potatoes and other vegetables were associated with Halloween, as meat was forbidden during the Catholic vigil and fast leading up to All Saint's Day.”
- ↑ Online Etymology Dictionary: Halloween. Etymonline.com. Archived from the original on 16 October 2013။ Retrieved on 13 October 2013။
- ↑ The A to Z of Anglicanism (Colin Buchanan), Scarecrow Press, p. 8
- ↑ Luck, Steve (22 October 1998). The American Desk Encyclopedia (in English). Oxford University Press. ISBN 978-0195214659။
- ↑ ၃၁.၀ ၃၁.၁ (1989) The Oxford English Dictionary, 2nd, Oxford: Oxford Univ. Press. ISBN 978-0198611868။
- ↑ DOST: Hallow Evin. Dsl.ac.uk. Archived from the original on 29 April 2014။ Retrieved on 13 October 2013။
- ↑ Anglo-Saxon Spirituality: Selected Writings (Robert Boenig), Paulist Press, p. 7
- ↑ Santino, Jack. The Hallowed Eve: Dimensions of Culture in a Calendar Festival of Northern Ireland. University Press of Kentucky, p. 95
- ↑ Rogers, Nicholas (2002). "Samhain and the Celtic Origins of Halloween". Halloween: From Pagan Ritual to Party Night, pp. 11–21. New York: Oxford Univ. Press. ISBN 0195168968.
- ↑ A Pocket Guide To Superstitions of the British Isles (Publisher: Penguin Books Ltd; Reprint edition: 4 November 2004) ISBN 0140515496
- ↑ All Hallows' Eve Archived ၃ နဝ်ဝေမ်ဗါ ၂၀၁၁ at the Wayback Machine BBC. Retrieved 31 October 2011.
- ↑ Ó hÓgáin, Dáithí. Myth, Legend & Romance: An encyclopaedia of the Irish folk tradition. Prentice Hall Press, 1991. p. 402
- ↑ Monaghan, Patricia. The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore. Infobase Publishing, 2004. p. 407
- ↑ Hutton, p. 361
- ↑ Monaghan, p. 41
- ↑ O'Halpin, Andy. Ireland: An Oxford Archaeological Guide. Oxford University Press, 2006. p. 236
- ↑ (2014) The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore. Infobase publishing, 167။
- ↑ Monaghan, Patricia (1 January 2009). The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore. Infobase Publishing, 167. ISBN 978-1438110370။ 19 October 2015 တင်နိဿဲဏအ် ကလေင်စၟဳစၟတ်တုဲ။ “They were both respected and feared. "Their backs towards us, their faces away from us, and may God and Mary save us from harm," was a prayer spoken whenever one ventured near their dwellings.”
- ↑ Santino, p. 105
- ↑ Danaher, Kevin (1972). The Year in Ireland: Irish Calendar Customs. p. 200
- ↑ Evans-Wentz, Walter (1911). The Fairy-Faith in Celtic Countries. p. 44.
- ↑ McNeill, F. Marian (1961). The Silver Bough, Volume 3. p. 34.
- ↑ "Halloween". Britannica Concise Encyclopedia. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2009. Credo Reference. Web. 21 September 2012.
- ↑ McNeill, The Silver Bough, Volume 3, pp. 11–46
- ↑ Miles, Clement A. (1912). Christmas in Ritual and Tradition. Chapter 7: All Hallow Tide to Martinmas Archived ၄ နဝ်ဝေမ်ဗါ ၂၀၁၃ at the Wayback Machine.
- ↑ Hutton, p. 379
- ↑ Arising from Bondage: A History of the Indo-Caribbean People (Ron Ramdin), New York University Press, p. 241
- ↑ Beth Allison Barr (28 October 2016). Guess what? Halloween is more Christian than Pagan - The Washington Post. Retrieved on 31 October 2018။ “It is the medieval Christian festivals of All Saints' and All Souls' that provide our firmest foundation for Halloween. From emphasizing dead souls (both good and evil), to decorating skeletons, lighting candles for processions, building bonfires to ward off evil spirits, organizing community feasts, and even encouraging carnival practices like costumes, the medieval and early modern traditions of "Hallowtide" fit well with our modern holiday.”
- ↑ Rogers, Nicholas (2002). Halloween: From Pagan Ritual to Party Night, pp. 22, 27. New York: Oxford Univ. Press. ISBN 0-19-516896-8.
- ↑ New Proclamation Commentary on Feasts, Holy Days, and Other Celebrations (Bill Doggett, Gordon W. Lathrop), Fortress Press, p. 92
- ↑ Hallowe'en, A Christian Name with Blended Christian & Folk Traditions (Thomas L. Weitzel), Evangelical Lutheran Church in America
- ↑ (2010) Holy Women, Holy Men: Celebrating the Saints. Church Publishing, Inc., 662. ISBN 978-0898696783။
- ↑ ထာမ်ပလိက်:Cite EB1911
- ↑ "All Saints' Day", The Oxford Dictionary of the Christian Church, 3rd edition, ed. E. A. Livingstone (Oxford: Oxford University Press, 1997), 41–42; The New Catholic Encyclopedia, eo.loc.
- ↑ ၆၁.၀ ၆၁.၁ Hutton, p. 364
- ↑ MacCulloch, John Arnott (1911). The Religion of the Ancient Celts. Chapter 10: The Cult of the Dead Archived ၂၉ အံက်တဝ်ဗါ ၂၀၁၅ at the Wayback Machine.
- ↑ The World Review – Volume 4, University of Minnesota, p. 255
- ↑ ၆၄.၀ ၆၄.၁ Rogers, Nicholas (2002). Halloween: From Pagan Ritual to Party Night, pp. 49–50. New York: Oxford Univ. Press. ISBN 0195168968.
- ↑ Rogers, Nicholas (2002). Halloween: From Pagan Ritual to Party Night, p. 74. New York: Oxford Univ. Press. ISBN 0195168968.
- ↑ Village Halloween Parade. History of the Parade. Archived from the original on 27 July 2014။ Retrieved on 19 September 2014။