ဠ
ဠ (အၚ်္ဂလိက်: ḷa; the thirty-second letter of the modern Mon alphabet)ဂှ် ပၞောဝ်ကဵု ဗျည်မန် ခေတ်တၟိ (၃၅) မဂှ် ဒှ်အက္ခရ် မရနုက်ကဵု ပိစှ်ောၜါတုဲ ပ္ဍဲကဵုအရေဝ်မန် မၞုံရမ္သာင်ၜါၜါ ရမ္သာင်သာ ကဵု ရမ္သာင်ဇြိုင်ဂှ်မ္ဂး "ဠ" ဂှ် သီုဒှ်ဗျည်ရမ္သာင်သာတုဲ လုပ်လၟိဟ် ပ္ဍဲဂကောံဗျည်ပထမ။ ရမ္သာင်မန် မွဲဂကောံမနွံပန်ပန်ဂှ် "ဠ" နွံ ပ္ဍဲဒၞာဲရမ္သာင်မွဲ။ "ဠ" သာ၊ "လှ" သာဇြိုဟ်၊ "လ" ဇြိုင်၊ "လှ" ဇြိုင်ဇြိုဟ်။[၁] ဆဂး အက္ခရ် ဠ ဝွံ စကာအောန်တုဲ ဒၞာဲဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် စကာ အက္ခရ် လ ဂၠိုင်ရ။
ဝင်
ပလေဝ်ဒါန်| အက္ခရ်ရုပ် အဳဂျပ် လ |
အက္ခရ် ပရဝ်တဝ်-သေမိတိစ် လ |
အက္ခရ် ဗြဟ္မီ လ |
အက္ခရ် ဂြန္ထ လ |
အက္ခရ် မန်ခေတ်လၟုဟ် လ | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
လ/ဠ |
အက္ခရ် "ဠ" ဝွံ နူတမ် ကၠုင်နူ အက္ခရ်ဂြန္ထ နူဒေသဍုင်အိန္ဒိယသၠုင်ကျာ ဗွဲမဂၠိုင်ကော်ခဴစ အက္ခရ်ပလ္လဝ နူအေဒဳ (၅-၆) ဗွဝ်ကၠံရ။ အက္ခရ်ပလ္လဝဂှ် စောန်ဆက်ကၠုင် နူအက္ခရ်ဗြဟ္မဳ။[၂]တမ်မူလ အက္ခရ်ဗြဟ္မဳဂှ် တၠပညာတအ် လညာတ်ဟွံတုပ် ရေင်သကအ်ကီုလေဝ် လညာတ် Georg Bühler မဟီုလဝ် ဒဒှ်ရ အက္ခရ်ဗြဟ္မဳ နူတမ် မကၠုင်နူသေမိတိစ် (Semitic)ရ။ အတိုင်လညာတ်ညးမ္ဂး ပ္ဍဲၜိုတ် ဘဳသဳ ၆ ဗွဝ်ကၠံဂှ် ဗဗၞးတအ် ကေတ်အက္ခရ်ဂှ်တုဲ ညံင်ဂွံကိတ်ညဳ ကုရမ္သာင်သံသကြိုတ် ကေုာံ ပြကြိုတ်ဂှ် ညးတအ် ဖန်ဗဒှ်လဝ်ရ။[၃] လညာတ်တၠပညာ မပ္တံကဵု G.R. Hunter, S.R. Rao, John Newberry ကေုာံ Krishna Rao တအ် ညာတ်ကေတ် အက္ခရ်ဗြဟ္မဳဂှ် နွံအဆက်တမ် နူကဵု အက္ခရ်/သင်္ကေတအိန္ဒူ (Indus script/Indus symbol) ရ။ [၄][၅]
ကၟက်
ပလေဝ်ဒါန်လဂှ် နဒဒှ် ကၟက် (ကွက် လ) မွဲလေဝ် စကာကီုရ။ ဗီုမချူကွက်လ (ၠ) ဂှ် ပြံင်လှာဲကၠုင် နူမချူအက္ခရ်လ နကဵုဂၠံင်ပစူဂှ် ပြံင်လှာဲကၠုင်သိုက်က်တုဲ တ္ၚဲဏအ် ဒှ်အာ ၠ ရ။ နူကဵု ဗြဟ္မဳတေအ်ကီု သီုကဵု ပ္ဍဲခေတ်ပလ္လဝဂှ် နွံဆ လ ဟွံသေင်မ္ဂး ဠ မွဲမဓဝ်တုဲ ပတိတ်ရမ္သာင်ၜါ။ နကဵုမန်ရ ဒှ်ညးမဗဒှ်လဝ် ညံင်အက္ခရ် ဒှ်ၜါ ဒှ်မာန်ရ။ ဟိုတ်နူဂှ်ရ ၠ ပ္ဍဲကၟက်ဂှ် ဒှ်ဒၟံင် ဗျည်ရမ္သာင်ၜါ မပတိတ် ရမ္သာင်လ ကဵု ရမ္သာင် ဠ ဖိုဟ်ရ။ ယဝ်ရပံင်ကဵု ဗျည်ရမ္သာင်သာမ္ဂး ပ္တိတ်ရမ္သာင်သာ (ဠ)၊ တုဲ ယဝ်ရပံင်ကဵု ဗျည်ရမ္သာင်ဇြိုင်မ္ဂး ပ္တိတ်ရမ္သာင်ဇြိုင် (လ) ရ။ ဥပမာ ကၠ (ကဠ)၊ ခၠ (ခဠ)၊ ဂၠ (ဂဠ) မြဴသာ်ဝွံ ဒှ်တမ်ရ။ လ ကဵု ဠ ဝွံ ကာလကွက် ပံင်စုတ် ပ္ဍဲကဵုဗျည်တၞဟ်မ္ဂး ကလိဂွံ ရမ္သာင်မွဲမာန်ကီုရ။ အက္ခရ်လဂှ် ယဝ်ရ နွံလက္ကရဴ ဗျည်ပထမမ္ဂး ၜိုန်ရ ပတိတ်ရမ္သာင် ဠ ကီုရ။ ပ္ဍဲခေတ်သၠရိုတ်ဂှ် တၞဟ်န ဂွံတီ မပတိတ် ရမ္သာင်သာတုဲ သၟဝ်ဂှ် ကွက်စုတ် ှ ဗီုဏအ်လေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်ကီုရ။ ဥပမာ ပလေဝ် ဂှ် ပတိတ်ရမ္သာင် (ပဠေဝ်) ပ္ဍဲသၠရိုတ် ဂွံဆဵု ညးချူ (ပလှေဝ်)ရ။
နိဿဲ
ပလေဝ်ဒါန်- ↑ Bee Htaw Monzel (2018) Comparison of Mon and Pyu Writing Systems and Myittha Inscription pp. 38-39
- ↑ "Pallava script" SkyKnowledge.com date=2010-12-30
- ↑ Cristian Violatti (14 Nov 2016) A ancient history Encyclopedia; Brahmi Script
- ↑ Salomon, Richard, On the Origin Of The Early Indian Scripts: A review Article Journal of the American Oriental Society 115.2 (1995), 271-279
- ↑ Rajat K Pal, A New Light on the decipherment of Indus-Saraswati Script Retrieved 19-09-2019.