အံက်သာ၊ နာဲ
နာဲအံက်သာ (သၠးဂဗ္ဘ ၂၆-၁၂-၁၉၆၅) ဝွံ ဒှ်မၞိဟ် ဇာတိကွာန်တံင်ပရင် သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန် ကောန်ဂကူမန် ကေုာံ ညးမရေင်တၠုင် ဒတုဲဖိုလ် ညးဍုင်ကွာန်မွဲတၠရ။ နာဲအံက်သာဝွံ ဗွဲမဗဗွဲ ကုအခိင်အခါ ခေတ်ကာလ အကာဲအရာ ပရေင်ဍုင်ကွာန် မကတဵုဒှ်ဒၟံင်ဂှ် ညံင်ဂွံဒှ် ဂုဏ်ဖိုလ်ကောန်ဂကူမန်ဂှ် ဂိုတ်ဂစာန်ကၠောန်ကၠုင် သွက်အခေါင်ဂကူမန်၊ အခေါင်ညးဍုင်ကွာန်တအ် နူဘဝသၟတ် စဵုကဵု အခိင်လၟုဟ်ရ။ ကမၠောန် ဂကူမန် နကဵု အပ္ဍဲဗော်ရပ်လွဟ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိကီု၊ ဂကောံမှာဇန် အပ္ဍဲဗွိုင်သၞောဝ်ကီု သီုကဵု ဒုင်ရုဲစှ် သွက်အမာတ်စၠတ်ထဝ်ကီုရ။
| နာဲအံက်သာ | |
|---|---|
 | |
| သၠးဂၠံဂဝ် |
ဒဳဇြေမ်ဗါ ၂၆၊ ၁၉၆၅ ကွာန်တံင်ပရင်၊ ပွိုင်ဍုင်ရေဝ် |
| ဂကူ |
 Monမန် |
| ကောန်ဍုင် |
 Myanmarကောန်ဍုင်ဗၟာ |
| အိန်ထံင် |
|
| အံက် |
|
ပထမအဝဲ
ပလေဝ်ဒါန်နာဲအံက်သာ ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ဇရေင်မိပလေဝ် နာဲဖဵု ပ္ဍဲကွာန်တံင်ပရင်၊ ပွိုင်ဍုင်ရေဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၃၂၇၊ ဂိတုပုဟ် (၄) မံက် တ္ၚဲအဒိုတ် (၂၆ ဒဳဇြေန်ပါ ၁၉၆၅)ရ။ မအံက်နာဲဖဵုဂှ် ဒှ်အ္စာဘာဗ္တောန်လိက်မန် ပကၠုင်အ္စာဘာ ပ္ဍဲကွာန်တံင်ပရင် ကွာန်သၞေဟ်ကြုက်တုဲ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုင်(၁၃၃၅)သၞာံ အဃောမိအံက်ယိုက်လဝ်ဂဝ်ဂၞဴ ကောန်ဍောတ်အိုတ်(အ္စာကၞေဟ် မနုဃံင်သရာဲ တံင်ပရင်)ဂှ် စုတိအာ ပ္ဍဲရုင်ဂဥုဲဍုင်မတ်မလီုရ။ မိအံက်မိပလေဝ်ဂှ် ဒှ်ညးဇိင်စက်ဇိုင်ဒယှ်အခိင်တေံတုဲ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုင်(၁၃၇၁)သၞာံ စုတိအာရ။ အခိင်ကာလ မတက်ကာဒ်စၟတ်သမ္တီကောန်ဍုင်ဂှ် သီုကဵုဟွံတီလဝ်မွဲသာ် ယၟုဒးဒုင်ပြံင်အာ နကဵုယၟု ဗၟာ (မောင်အောင်ဘ) ရ။ ပၞောဝ်ကဵု ကောန်မွဲမိ နွံ (၁၀) တၠဂှ် နာဲအံက်သာ ဒှ်ကောန် မရနုက်ကဵု (၆)။ စိုပ်အဝယ်မံင်ဘာမ္ဂး မိမၜါ ပအပ်ကဵုဘာ မံင်ဘာ အလဵုအသဳ တန်မူလ ပ္ဍဲကွာန်တံင်ပရင် တုဲ တန်ဒေါဝ်ဂှ် ဆက်တိုန် ပ္ဍဲကွာန်ညံင်ဗေန်သိက် ဗၟံက်ဍုင်မတ်မလီု(အခိင်တေအ် ဒှ်လဝ် ပွိုင်ဍုင်ကျာ်မြဟ်)ရ။ အခိင်ဘာအလဵုအသဳကၟာတ် စိုပ်အခိင်ကညင်မ္ဂး မိမၜါ ပလံင်ဏာ နာဲအံက်သာ ဇရေင် ဘာလကျာ် သွက်ဂွံလေပ်လိက်မန်ရ။ ကာလကလိဂွံအာယုက် ၁၂ သၞာံ သ္ပထပိုယ်တုဲ ကတ်လိက်ပရိယတ် ပိဝှ် ဂွံအံင်ကေတ်တန်ဍောတ်ရ။ စိုပ်သၞာံ ၁၃၄၃ ဂှ် ရာံတိတ် နူဘဝထပိုယ်တုဲ တိတ်အာ တိပၠန်ဂတး သွက်ဂွံတဝ်စၞေဟ် ကုတၠအဝဵုဗၟာ မကၟာတ်လဒဵုလဝ် အခေါင်ဗၠးၜးဂကူမန် ပ္ဍဲဗော်ဍုင်မန်တၟိရ။ နာဲအံက်သာ စိုပ်ဂွံ တိပၠန်ဂတး ပွိုင်ပိဂိတုတုဲ သွက်ဂွံတိုန်ဘာပၞာန်တုဲ စိုပ်အာဗဟဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ပ္ဍဲကျာ်ပိဂှ် ကတဵုဒှ် ယဲဇွဟ်ဇမၠိင် ပွိုင်ဘာ်သၞာံ။ သွက်ဂွံလွဳယဲတုဲ ပ္ဍဲသၞာံ၁၃၄၄ ဂိတု ဒ္ဂိုန်(၁၄)မံက်ဂှ် ကလေင်စဴကၠုင် ကွာန်တံင်ပရင်ရ။
ဘဝသ္ၚိကၟိန်
ပလေဝ်ဒါန်သၞာံ ၁၉၉၀ အခိင်နာဲအံက်သာ မကလိဂွံအာယုက် ၂၅ သၞာံဂှ် ပတန်ဘဝသ္ၚိကၟိန် ကုမိနဳလာအံင် ဇာတိကွာန်တံင်ပရင် ပွိုင် (၁၀) သၞာံတုဲ ဟိုတ်နူဟိုတ်နာနာတုဲ ညးၜါပါ်ခြာရေင်သကအ်ရ။ စိုပ်သၞာံ ၂၀၀၀ ဂှ် နာဲအံက်သာ ပတန်ဘဝသ္ၚိကၟိန် ကုမိတာန်သဵု ဇာတိကွာန်တံင်ပရင် စဵုကဵုအခိင်လၟုဟ်ရ။
ပရေင်ကမၠောန် ကောန်ဂကူ ကေုာံ ပရေင်ဍုင်ကွာန်
ပလေဝ်ဒါန်နာဲအံက်သာ ကလေင်စဴကၠုင် နူတိပၠန်ဂတး၊ ယဲဇွဟ် ဗၠးတုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၃ (၁၃၄၅) ဂှ် တိတ်အာကၠောန်စ ပ္ဍဲဍုင်သေံရ။ စိုပ်ဍုင်သေံတုဲ ပံင်ပကောံ ကုသကအ်ရဲဂမၠိုင်တုဲ ကလေင်ကေတ်အဆက် ကုဗော်ဍုင်မန်တၟိ (အ္စာယှိုဲဂျေန်)ပၠန်ရ။ နာဲအံက်သာ ကေုာံ သကအ်ရဲဂမၠိုင် ပံက်ပတိုန် ဂကောံသၟာကမၠောန်မန် စိုပ်ဌာန်ဇမ္ၚောဲ မွဲရ။ နကဵု ဂကောံသၟာကမၠောန်မန်ဝွံ ဗိုင်ရီုဗင် ကောန်ဂကူမန် ညးမစိုပ်ဒဒိုက် ဗီုကဵု ဒးဒုင်ရပ် ကုဗၠာဲသၟိင်သေံတအ်ရ။ တုဲပၠန် နကဵုဂကောံဝွံ ပကောံသြန်တုဲ ထံက်ပင် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ သွက်ဂွံဒှ် ပစ္စယ်ပၠန်ဂတးရ။
ကလေင်စဴကၠုင် နူဍုင်သေံတုဲ စတမ်နူ သၞာံ ၂၀၀၇ ဂှ် လုပ်ယိုက်ဂၠေင် နဒဒှ် ဖက်ဆော ညးအုပ်ကာ ပ္ဍဲဂကောံလိက်ပတ်ယေန်သၞာင်မန် (အလုံပွိုင်ဍုင်လၟိုင်) ပွိုင် (၃) သၞာံရ။
နူသၞာံ ၂၀၀၈ ဂှ် အကြာကမၠောန်ဂယိုင်လမျီု တက်လိက်ကောန်ပျူတာ ကေုာံ သွံလိင်ကဝးနာနာဂှ် နကဵုနဲဓလုက် ရေင်တၠုင်တြးကၠုင် ကဝးပရိုင်သၞံင်တိုင်၊ ပရိုင်ကဴဝဴ မပတိတ် နူကဵု တိဗၠးၜး (ဝင်က) သွက်ညးဍုင်ကွာန်တအ် ဂွံတီ ပရိုင်ဒဒှ်ဍာံဂမၠိုင်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် အလဵုအသဳပၞာန်ဗၟာ ကၟာတ်လဒဵုလဝ် အခေါင်ပရိုင်ဗၠးၜးတုဲ ကုညးမပရးပရိုင် နူမ္ၚးတအ်ဂှ် နဒဒှ် မၞိဟ်ပလီုဍုင်မွဲဂှ် တၠအဝဵုတအ် စၟတ်သမ္တီလဝ်ရ။
ပ္ဍဲအခိင်ကာလ အလဵုအသဳပၞာန် ပဒတန် သၞောဝ်လဒက်ပတန်ဍုင် (မကော်စ သၞောဝ်၂၀၀၈) ဂှ် နာဲအံက်သာ ပံင်တောဲ ကုညးချဳဓရာင်နာနာတအ်တုဲ တက်လိက်နကဵုစက်တက်လိက်ဇကုတုဲ ဗက်တြးလိက် ဆဝ်ဗ္ၚုဟ် သွက်ဂွံဒစဵုဒစး သၞောဝ်၂၀၀၈ဂှ် ပၞာန်ဗၟာတအ် ဂွံပရိုင်တုဲ ကၠုင်စၟဳစၟတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ပ္ဍဲသ္ၚိကီုလေဝ် ဟိုတ်နူ ညးကဵုပရိုင်ခိုဟ် နာဲအံက်သာ ပၞုက်ကပေါတ်သက်သဳ ဂတာပ်အာတုဲ ဟွံဒးဒုင်ရပ်ရ။ ဆဂး နာဲအံက်သာ ဒးဒုင် ဂရတ်ကဵုထပက်စၟတ်တဲ ဒုင်ဝန် ပ္ဍဲရုင်(မယက)ဍုင်လၟိုင် နကဵုပိတင်၊ ကမၠောန်ဒစဵုဒစးအလဵုအသဳဂှ် လၟုဟ်လေဝ် ဟွံကၠောန်၊ ဂတဏအ်လေဝ် ဟွံကၠောန်၊ ယဝ်ရကၠောန်မ္ဂး ဒးဒုင်ဒုဟ်ရ။
သၞာံ ၂၀၀၈ ဂှ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ရုဲစှ် နာဲအံက်သာ နဒဒှ် ညးက္ဍိုက်ပ် စၞးသၟတ် သွက်ဂွံချဳဓရာင် ကမၠောန်သၟဝ်တိ သွက်ပၠန်ဂတး ကေုာံ စန်ဒက်ညးဍုင်ကွာန် ပ္ဍဲဒေသခရိုင်ထဝါဲရ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၉ နာဲအံက်သာ တိုန်စိုပ် ကောံဓရီု ကလေင်သ္ၚေဝ်ဂၠိပ် သဇိုင်သၞောဝ်ဒက်ပတန် ဍုင်မန်ရာမည ပ္ဍဲ ဌာနဗဒိုပ်လုပ်ဍုင်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် နာဲအံက်သာ ဂွံဒုင်ရုဲစှ် နဒဒှ် မၞိဟ်စၞး သၟတ် ဗွိုင်အပ္ဍဲဍုင် ပ္ဍဲဂကောံပရေင်ဂကူမန် (MAU) ရ။ ဂကောံပရေင်ဂကူမန်ဂှ် ဒက်ပတန်လဝ် နကဵုဗွိုင်ဂကူမန် ဒေသနာနာ ဗွိုင်အပ္ဍဲဍုင်၊ ဗွိုင်မ္ၚးဍုင်၊ ကေုာံ ဗွိုင်ဍုင်သအာင်တုဲ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဒှ်ဂကောံပံင်ပကောံ ကောန်ဂကူမန် ဇၞော်အိုတ်မွဲရ။ ပ္ဍဲဂကောံပရေင်ဂကူမန်ဂှ် နာဲအံက်သာ ဂွံဒုင်ရုဲစှ် နဒဒှ် ကမ္မတဳဗဟဵု မွဲတၠတုဲ ချဳဓရာင်ကၠုင် ပ္ဍဲဗွိုင်အပ္ဍဲဍုင် နကဵုလျိုင် ဒု-ဒါရာ်တာ (သၟဝ်တိ) မွဲတၠရ။
သၞာံ ၂၀၁၀ ကာလဒက်ပတန် ဌာန်ကောံသၟတ်မန် (MYF) မဒှ် ဂကောံပံင်ကောံ ဂကောံသၟတ်ဂမၠိုင်ဂှ် နာဲအံက်သာ ယိုက်ဂၠေင်ကေတ်လဝ် တာလျိုင် နဒဒှ် စၞးသၟတ်ခရိုင်ထဝါဲ ပ္ဍဲကမ္မတဳဒက်ပတန်ရ။
စိုပ်သၞာံ ၂၀၁၀ ဂှ် တၞဟ်နဂွံဗပေင်ဒြဟတ် ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန် အပ္ဍဲဍုင်တုဲ နာဲအံက်သာ နုက်တိတ် နူကဵု ဂကောံပရေင်ဂကူမန်တုဲ ပါလုပ် ပ္ဍဲဂကောံဒက်ပတန် ဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳအလုံရးမန် မွဲရ။ ပ္ဍဲဗော်ဏအ်ဂှ် ယိုက်ဂၠေင်ကၠုင်လဝ် နဒဒှ် ကမ္မတဳရေင်တၠုင်ကေင်ကာဗဟဵုမွဲတၠရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန် မပစၞး ဂကူမန်မ္ဂး နကဵု ဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳအလုံရးမန် မွဲဟေင်ရ ဒှ်ဗော် မဒုင်ရုဲမာဲ။ ဟိုတ်နူ ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ မဒှ်ဗော်ဒစဵုဒစး အလဵုအသဳဍုင်ဗၟာ ဒြဟတ်ဇၞော်အိုတ်ဂှ် ဗ္ဂပ်ဗဗေင် ကုသဘင်ရုဲမာဲ သၞာံ ၂၀၁၀တုဲ သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန်မန် ညးဟွံမိက်ဒုင်ရုဲမာဲ သၟဝ်သၞောဝ်ပတန်ဍုင် ၂၀၀၈ ဗွဲမဂၠိုင် ဗ္ဂပ်ဗဗေင် ကုသဘင်ရုဲမာဲဂှ်ကီုရ။
စိုပ်သၞာံ ၂၀၁၂ ဂှ် နကဵုဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ သၟဝ်ပၠတရဴ ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ ကေတ် တင်လတုပ်စိုတ် ကုအလဵုအသဳပၞာန်ရာံ သွက်ဂွံဒုင်ရုဲမာဲ ပ္ဍဲသဘင်ရုဲမာဲအကြာ သွက်ဒၞာဲသမၠးတအ် ပ္ဍဲဂိတုဨပြဳ ၁ ဂှ်တုဲ နကဵု သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန်မန် ညးမဗဂပ်လဝ်ဗဗေင် ကုသၞောဝ်၂၀၀၈ တအ်ဂှ်လေဝ် ဒက်ပတန် ပခိုင်ကၠုင်ဗော် သွက်ဂွံလုပ်ဒုင်ရုဲမာဲကီုရ။ သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန်မန် ကေုာံ ညးဍုင်ကွာန်မန်တအ် ဒှ်ကၠုင်ဓဝိင် ညံင်ဗော်မန် မဒုင်ရုဲမာဲ ဟွံဂွံဒှ်ၜါဗော်ရ။ ရန်ကဵု ညံင်ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်မန် မလုပ်ဒုင်ရုဲမာဲ ဟွံဂွံဒှ်ၜါတုဲ ဒက်ပတန်ပတိုန် ကမ္မတဳပညဳပညပ်မွဲရ။ ပ္ဍဲကမ္မတဳပညဳပညပ်ဂှ် နူဗော်မန်ၜါဂှ် ပလံင်ကဵုလဝ် မၞိဟ်စၞး သီုၜါလပါ်ရ။ နကဵုဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳအလုံရးမန် ကဵုတာလျိုင် ကုနာဲအံက်သာ နဒဒှ် ဒု-ညးက္ဍိုက်ပ် ကမ္မတဳပညဳပညပ်ရ။ ဆဂး ကမၠောန်ပညဳပညပ်ဂှ် ဟွံအံင်ဇၞးတုဲ ဗော်မန် မဒုင်ရုဲမာဲ ဒှ်ကၠုင်ၜါဗော်ရ။ ပ္ဍဲသဘင်ရုဲမာဲ သၞာံ ၂၀၁၅ ဂှ် နကဵု စၞးဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳအလုံရးမန်တုဲ နာဲအံက်သာ ဒုင်ရုဲမာဲ ပ္ဍဲညးစၞးစၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူဆန္ဒမာဲလၟိဟ်(၇) ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်ရ။ ဆဂး ဟွံဇၞးမာဲရ။
ဂကောံပညဳပညပ်ဂှ် ၜိုန်ရ ဆက်ပညဳပညပ်ဒၟံင်ကီုလေဝ် ဗော်မန်ၜါဂှ် စၞးမကြပ်ညောန် ရေင်သကအ်ဂှ် သ္ၚောဲခြာဂၠိုင်ကၠုင်ရ။ ဟိုတ်နူ မညာတ်ကေတ် ဟိုတ်နူမၞိဟ်ဇၞော်ကဆံင်လတူ ညိည ဟွံမိက်ဒှ်မွဲတုဲ ဗော်မန် ဒးထကးဒၟံင်ဗီုဏအ်ဂှ် ဟွံမဲပၟိက်တုဲ စန်ဒက်ကၠုင် ကောန်ဗော်ၜါလပါ် ညံင်ဂွံညဳသၟဟ် ရေင်သကအ်ဂှ် နာဲအံက်သာ ဒးဒုင်စောဲဒုဟ် မၞိဟ်ထကးဗော်တုဲ ဒးဒုင်နုက်ပ္တိတ် နူကဵုဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳအလုံရးမန်ရ။ ဆဂး ယဝ်ရ ဗော်မန် ဟွံဒှ်မွဲမ္ဂး ညံင်ရဴသဘင်ရုဲမာဲ ၂၀၁၅ ဂှ် မန်တအ် ဒးဆက်ကျမာဲပၠန်ရောင်၊ တုဲပၠန် ဟိုတ်နူ ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဒှ်ဒၟံင်ၜါတုဲ ကောန်ဂကူမန် အကြာဍုင် အကြာကွာန်ဂမၠိုင်လေဝ် လညာတ်ထကးပြးတုဲ အရာဝွံ ဒှ်လလေင်ဂကူ ဗွဲမဇၞော်ရောင် ကောန်ဂကူမန်၊ ခမဳသင်မန်တအ် ညာတ်ကေတ်တုဲ ဆက်ဂစာန်ကၠုင် သၠုင်ပတိုန်အသိင် ပရေင်ကမၠောန်ဏအ်တုဲ ကုညးမနွံပၟိက် ပရေင်ပံင်ကောံတအ်ဂှ် ဒက်ပတန်ပတိုန် ဒြဟတ်ရာမည မွဲရ။ ပ္ဍဲကဵု ဒြဟတ်ရာမည ဂှ် နာဲအံက်သာ ဆက်ယိုက်ဂၠေင်အာ နဒဒှ် မၞိဟ်မနွံအခေါင်ဟီုဂးမွဲတၠရ။ နကဵု ဒြဟတ်ရာမည ဆက်ဂိုတ်ဂစာန် ပညဳပညပ် အကြာဗော်မန်ၜါဗော်၊ တတ်ထပက်ကၠုင် တင်နာနာ၊ ကၞောတ်တဲ ဟွံဂွံတွဵုတုဲ နကဵု ဒြဟတ်ရာမည ဂှ် ညးဍုင်ကွာန်တအ် ကဵုဒြဟတ်ဓရိုဟ် ဒးဒက်ပတန်ပတိုန် ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်မန်တၟိမွဲ နကဵုယၟု ဗော်ပစၞးကောန်ဂကူမန် ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဗော်ဍုင်မန်တၟိထ္ပက်စၟတ်တဲ(NCA)တုဲ ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်ပိဗော် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳအလုံရးမန် ဗော်ကောန်ဂကူမန်တအ်က္ဍိုက်ပ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၈ ဂိတုမေ ၅၊ ၆၊ ၇၊ ပွိုင်ပိတ္ၚဲ ကၠောန်ပေါဲသဳကၠဳ ပရေင်ဍုင်ကွာန်မန် အလုံဂကူမန် လတူဍုင်ရေဝ်ရ။ သွက်ပေါဲသဳကၠဳဏအ်လေဝ် နာဲအံက်သာ ၜိုန်ဟွံပါလုပ်ပ္ဍဲပိဗော်ဂှ်ကီုလေဝ် နကဵုသွာင်ဗော်ပစၞးဂကူမန်(ညးဍုင်ကွာန်ခၟဳသင်မန်သ္ပသမ္တီလဝ်) ကေတ်လဝ် တာလျိုင် နဒဒှ် ကမ္မတဳ ရေင်တၠုင်ကေင်ကာမွဲတၠကီုရ။ နူဂှ် ဗော်မန်ပိဗော် တုပ်စိုတ် ဒက်ပ္တန် ဗော်မန် နကဵု ယၟု ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ရ။ ပ္ဍဲကဵု ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဂှ် နာဲအံက်သာ ပါလုပ်ပ္ဍဲကမ်မတဳဒက်ပတန်ဗော်ကီု သီုကဵုယိုက်ဂၠေင်ဒၟံင် တာလျိုင် နဒဒှ် ကမ္မတဳရေင်တၠုင်ကေင်ကာဗဟဵု ကေုာံ ကေင်ကာသၟတ်ဗော် ရ။
ပါဲနူ ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်တုဲ ပ္ဍဲကိစ္စ သဘင်တ္ၚဲကောန်ဂကူမန်တအ်ဂှ်လေဝ် ဗွဲမဗဗွဲကဵု အခိင်အခါ ကၠောန်ကၠုင်ဒၟံင် နကဵုတာလျိုင်နာနာကီုရ။
သဘင်မာဲ ၂၀၂၀
ပလေဝ်ဒါန်သွက်သဘင်မာဲ ၂၀၂၀ဂှ် နာဲအံက်သာ ပ္တိုန်လဝ်စရင် သွက်ဂွံဒုင်ရုဲစှ် သွက်စၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ (၆) နကဵုစၞး ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ရ။ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ကုညးမပတိုန်လဝ်စရင် သွက်ပွိုင်ဆန္ဒမာဲ နွံ (၄)တၠဂှ် ညးကေင်ကာ ပွိုင်ဍုင် (၈၁) တၠတအ် စုတ်မာဲနဲဓလုက်ဂှ် နာဲအံက်သာ ကလိဂွံ ၂၈ မာဲ၊ နာဲလၟိုန်အံင် ကလိဂွံ ၁၉ မာဲ၊ မိပိုန်သိုက်ထဝ် ကလိဂွံ ၁၄ မာဲ၊ နာဲသဳဟ ကလိဂွံ (၃) မာဲရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵု ပွိုင်ဍုင် ဆမၞိဟ်မကလိဂွံမာဲဂၠိုင်အိုတ်ၜါ နာဲအံက်သာ ကဵု နာဲလၟိုန်အံင် ဟေင် ပလံင်ဏာလဝ် ဗဟဵု သွက်ဂွံပဒတန်ရ။ ဆဂး ပ္ဍဲကဵု ကမ္မတဳရုဲစှ်အလံင်အမာတ် ဗဟဵု ၁၇ တၠဂှ် ထ္ၜးဟိုတ်ကဵု ညးဒေသရေဝ်တအ် ဟွံရုဲစှ်လဝ် အတိုင်စၞောန်ပညုင်ဗဟဵု မကဵုလဝ် သွက်ဂွံရုဲစှ် နကဵုနဲမဒုင်သဇိုင် ကုက္ဍိုပ်ပိက္ဍိုပ် မဒက်ပတန်လဝ် ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဂှ်တုဲ ကလေင်ရုဲစှ်တၟိပၠန်ရ။ ပ္ဍဲကဵု အလံင်အမာတ် အလုံပွိုင်ဍုင်ရေဝ် မဂွံဒုင်ရုဲစှ်တအ်ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ဆနာဲသဳဟမွဲဟေင် ဒှ်မၞိဟ် နူကဵု က္ဍိုပ် ဗော်ကောန်ဂကူတုဲ နကဵု ဗဟဵု စၞးနာဲအံက်သာ ညးမကလိဂွံလဝ် မာဲဂၠိုင်အိုတ်ဂှ် ပၠုပ်စုတ် နာဲသဳဟ ရ။ စပ်ကဵု ကိစ္စဏအ်တုဲ နာဲသဳဟဂှ် ပ္ဍဲအခိင်မကတဵုဒှ် အမာတ်စၠတ်ထဝ်တုဲ ဆမွဲဝါကီု ဟွံကၠုင်စိုပ် ဒေသပွိုင်ဆန္ဒမာဲဇကု၊ အခိင်စၠတ်ထဝ်ကၟာတ်လေဝ် ဟွံဆဵု၊ ပ္ဍဲအခိင်စၠတ်ထဝ်လေဝ် ကိစ္စဒေသ ကေုာံ ဂကူမန်ဂှ် ရေင်တၠုင်လဝ် မာန်အောန်လောန်ဂးတုဲ နကဵု ဂကောံဥက္ကဌ ညးအုပ်ကာ ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်တအ် သီုကဵု ညးဒေသ ခမဳသင်တအ် ဒစဵုဒစးကီုလေဝ် နကဵု ဥက္ကဌဇၞော် နာဲတေန်အံင် (နာဲတၠနန်) ဂှ် ပ္ဍဲကဵုသဘင်မာဲ ၂၀၂၀ ဂှ် ကောန်ကွးဇကုၜါတၠ နာဲသဳဟ ကဵု နာဲလျးတၟး သ္ဒးပါဟေင်၊ ဟွံပါ ဟွံဂွံ။ ၜိုန်ရ ညးဒေသတအ် ဟီု စုတ်နာဲသဳဟမ္ဂး ဂကောံဒေသ ယှုက်ထုဲရောင်။ ကျမာဲ ဒှ်မာန်ရောင်ကီုလေဝ် နာဲတေန်အံင် ဟွံဒုင်တဲ ဗော်မန် ကျမာဲသောင်ဍေဟ် ကောန်ကွးဇကု နာဲသဳဟ သ္ဒးပါတွဵုရောင် ဂးတုဲ နာဲသဳဟ ဂွံဇၞးအာဇကု နကဵုပၟိက်ဆန္ဒအာဂတိ နူဥက္ကဌဇၞော် ဗော်ညဳသၟဟ်မန်တုဲ နာဲအံက်သာ ဟွံဂွံဒှ် အလံင်အမာတ်ရ။[၁][၂][၃][၄]
ဟိုတ်နူဏအ်တုဲ ညးဒေသ (ဗွဲတၟေင် ကောန်ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ကေုာံ ခမဳသင်)တအ် ဟွံမိပ်စိုတ် ဟွံပေင်စိုတ် လတူဗဟဵု ကတဵုဒှ်ကၠုင် တၟာဂလိုင်ရ။ နကဵု ဂကောံပွိုင်ဍုင်ရေဝ်ကီု သီုကဵု ဂကောံခမဳသင် ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်တအ် ဟီုကဵု နာဲအံက်သာ ယဝ်ရ နာဲအံက်သာ လုပ်ဒုင်ရုဲ နဒဒှ် ပုဂ္ဂလိကမ္ဂး နကဵု ဂကောံပွိုင်ဍုင်ရေဝ်ကီု ဂကောံခမဳသင်ကီု ဗိုင်ဆဝ်ဗ္ၚုဟ် ဂစာန်ကဵု ညံင်ဂွံဇၞးမာဲရောင်။ ဆဂး နာဲအံက်သာ ရံင်ကဵု ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်မန် ညံင်ဟွံဂွံထကးလီုတုဲ ဖျေဟ်ထောအ်သ္ဂုတ်သွာတ် လလောင်တြး ပ္ဍဲမုက်ဝှုက်ဗောက်ညး ပ္ဍဲကဵု ၆ သြဂေတ် ၂၀၂၀ ဒဒှ်ရ ညးဟွံဒုင်ရုဲ နကဵုပုဂ္ဂလိကရ။[၅]
သုခုမ
ပလေဝ်ဒါန်အဃော နာဲအံက်သာ မနွံ ပ္ဍဲဍုင်သေံ အကြာသၞာံ ၁၉၉၀ ကဵု ၁၉၉၃ ဂှ် ဂွံအဆက် ကုအစာချူဒွက်မန် ဒယှ် တၠဂုဏ်အစာ ကန္တာဇၞူမာန်တုဲ ဒက်ပတန်ပတိုန် ဂကောံဂဳတရာမာဉ် မွဲဂကောံရ။ နကဵု ဂကောံဝွံ ဂွံကၠောန်ပ္တိတ်လဝ် ကဝးဒွက်မန် ပိကဝး၊ နကဵုယၟုကဝး (၁) ကလေင်စဴသ္ၚိတြေံ (၂) ဂတတေအ်မွဲလၟာ် (၃) ဆာန်ဒေဝဳဟာဆာန်သရာဲဟာ ရ။
အစာကၞေဟ်
ပလေဝ်ဒါန်နာဲအံက်သာဝွံ သီုဒှ် အစာချူလိက် ဗွဲတၟေင် လိက်ပရေင် မကဵုပညာ ပရေင်ဍုင်ကွာန်၊ ပရေင်ကောန်ဂကူ ကေုာံ ပရေင်ထတ်ယုက်တအ် ပ္ဍဲကဵု ဂျာနေဝ်၊ လိက်ပရိုင် ကေုာံ မဂ္ဂဇြေန်တအ် ရိုဟ်လၟိဟ်ဟွံမာန်ရ။ ပ္ဍဲအခိင် ဂကူမန်တအ် ချပ်ဂၞန်ကၠုင် ညံင်ဂွံဒက်ပတန် ဂကောံအစာကၞေဟ်မန်မွဲဂှ် နာဲအံက်သာ ပါလုပ်ကၠုင် ပ္ဍဲကမ္မတဳဗမံက်ရုပ်ရဴကမၠောန်မွဲတၠတုဲ ကာလဒက်ပတန် ဂကောံဂှ်တုဲ နာဲအံက်သာ ယိုက်ဂၠေင်ဒၟံင် ပ္ဍဲ ကမ္မတဳရေင်တၠုင်ကေင်ကာ နဒဒဒှ် ညးစၟဳစၟတ်စရင်မွဲတၠရ။
ဂကောံပရဟိတ
ပလေဝ်ဒါန်ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၉ ဂှ် နူကဵု ဂကောံသင်မန် ရာမညဓမ္မာစရိယ အလုံဒေသရးမန် ပၠတရဴတုဲ ဒက်ပတန် ဂကောံဥပတ္ထမ္ဘက အလုံဒေသရးမန် (ဝါ) ဂကောံပရဟိတ အလုံဂကူမန်ဂှ် ပ္ဍဲဂကောံဏအ် နာဲအံက်သာ ကေတ်ကၠုင်ဒၟံင် တာလျိုင် နဒဒှ် ဥက္ကဌ ဒေသသကုတ်ပွိုင်ဍုင်ရေဝ် သၟဝ်ကျာရ။
နိဿဲ
ပလေဝ်ဒါန်- ↑ [မုက်ဝှုက်ဗောက် နာဲအံက်သာ ပသောင်ကိစ္စအလံင်အမာတ်] (5 August 2020).
- ↑ သွက်မန်, မာဲမန် (12 July 2020). အလံင်အမာတ် ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်. open. “"ရွေးချယ်တဲ့အခါမှာ ကျွန်မတို့ လျှို့ဝှက်မဲနဲ့ ရွေးချယ်သွားမယ်"ဟု ရေးမြို့နယ် မွန်ညီညွတ်ရေးပါတီ တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး(၁) မိဝင်ပ္ကဴက ပြောသည်။ အဆိုပါရွေးချယ်သည့်အခါ ရေးမြို့နယ် မွန်ညီညွတ်ရေးပါတီအလုပ်မှုဆောင်အဖွဲ့ (၈၁) ထဲကသာ လျှို့ဝှက်ဆန္ဒမဲ ပေးခွင့်ရှိကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။ ရေးမြို့နယ် မဲဆန္ဒနယ် (၂) နေရာအတွက် မွန်ညီညွတ်ရေးပါတီမှ အဆိုပြုထားသူ (၁၃) ဦးရှိပြီး အဆိုပါ (၁၃) ဦးထဲတွင် လူငယ်နှင့် အမျိုးသမီးများ ပါဝင်နေကြောင်း ရေးမြို့နယ် မွန်ညီညွတ်ရေးပါတီထံမှ သိရသည်။”
- ↑ မွန်ညီညွတ်ရေးပါတီမှ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မည့် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများအမည်စာရင်း. Open Publishing (2020-07-26). Archived from the original on 2020-10-24။ Retrieved on 2020-08-06။
- ↑ Central, Mon Unity Party- (July 26, 2020). ဗော်ညီသၟဟ်မန် သ္ပဏာဒတန် စရၚ်အလံၚ်အမတ် ပ္ဍဲကဵုကေၚ်ကာ. Open Publishing.
- ↑ [မုက်ဝှုက်ဗောက် နာဲအံက်သာ တင်ဒတူလိုင်အဲ ပ္ဍဲပ္ၚံက်2020ဏအ်] (6 August 2020).