ဝဳကဳပဳဒဳယာ

Judge C. R. Magney State Park

ဥဒျာန်သဘာဝ နာဲဗစာ မဂ်နေ (အၚ်္ဂလိက်: Judge C. R. Magney State Park) ဂှ် ဒှ် ဥဒျာန်သဘာဝ အလဵုအသဳ မနွံ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန်၊ တွဵုရး မိန်နေသောတာ (Minnesota) ဇဵုကၟာဇၞော် Lake Superior ကရေက်သၟဝ်ကျာ ရ၊၊[၁] ယၟုဥဒျာန်ဂှ် ကဵုလဝ် အတိုင်ယၟု နာဲဗစာတြေံ နူရုင်ဗစာလတူ တွဵုရးမိန်နေသောတာ (Minnesota Supreme Court) ကေုာံ မၞိဟ်ဇၞော်ဍုင် ဒူလုတ် (Mayor of Duluth) Clarence R. Magney ရ၊၊ ညးဂှ် ဒှ်မၞိဟ် မဖန်ဗဒှ် ဥဒျာန်အလဵုအသဳ သီုဖအိုတ် ၁၁ ဒၞာဲ ကေုာံ ဂၠံင်သဘာဝပသာဒ ပ္ဍဲဇဵုကၟာ လပါ်သၟဝ်ကျာရ၊၊ ပ္ဍဲဥဒျာန်ဂှ် ဒၞာဲကြုင်ဗြူလေ (Brule River) ဂှ် နွံဒၞာဲဍာ်လဂေါဝ်မွဲ ပါ်ဒၟံင်ၜါကရေက်၊ ကရေက်မွဲလပါ်ဂှ် ဇွောဝ်စှ်ေအာ အတိုင်သဘာဝတုဲ ကရေက်တၞဟ်မွဲလပါ်ဂှ် ဇွောဝ်စှ်ေ ပ္ဍဲကတိုင်တၟအ်မွဲတုဲ ဍာ်ဂှ် ကၠေအ်အာ အတိုင်ဂှ်ရ၊၊ ဟိုတ်မဒှ်ဒၟံင် ဗီုဏအ်ဂှ်ရ ဥဒျာန်ဂှ် ညးဂမၠိုင် တီလဝ် နကဵုယၟု Devil’s Kettle မဂွံအဓိပ္ပါယ် ＂ဍာ်ကာသၟိင်မာရ်＂ရ၊၊

Judge C. R. Magney State Park
ဥဒျာန်သဘာဝ
Devil's Kettle (ဍာ်ကာသၟိင်မာရ်) ပ္ဍဲဥဒျာန်သဘာဝ နာဲဗစာမဂ်နေ
Devil's Kettle (ဍာ်ကာသၟိင်မာရ်) ပ္ဍဲဥဒျာန်သဘာဝ နာဲဗစာမဂ်နေ
ဒတန်ဒၞး: 47°51′4″N 90°3′30″W / 47.85111°N 90.05833°W / 47.85111; -90.05833ဒတန်: 47°51′4″N 90°3′30″W / 47.85111°N 90.05833°W / 47.85111; -90.05833
Named for Clarence R. Magney
အလဵုအသဳ
 • Body Minnesota Department of Natural Resources

ပထဝဳ ပလေဝ်ဒါန်

ဥဒျာန်သဘာဝ နာဲဗစာမဂ်နေဂှ် နွံဒၟံင် ပ္ဍဲကဵု သဘာဝပသာဒ ဂၠံင်ဇၞော်ပရဟ် တွဵုရး မိန်နေသောတာ ၆၁ (Minesota State Highway 61) ၂၅ တိုင် (၄၀ ကဳလဝ်မဳတာ) နူကဵု ပယျဵု ဍုင်ခနေဒါ-အမေရိကာန်၊၊ [၂] ကြုင်ဗြုလေ မဇွောဝ်ဒၟံင် မွဲဒမြိပ်ဥဒျာန်ဂှ် ပ္ဍဲကၞောတ် ၈ တိုင် (၁၃ ကဳလဝ်မဳတာ) ဂှ် ဍာ်ဆင်စှ်ေ ၈၀၀ ပေ (၂၄၀ မဳတာ)တုဲ ပ္ဍဲဒၞာဲတအ်ဂှ် ဗဒှ်ကဵု ဒၞာဲဍာ်လဂေါဝ် ဗွဲမဂၠိုင်ကဵုဒၞာဲရ၊၊ [၃]နူကဵု ဇဵုကၟာ ၁ တိုင် (၁.၆ ကဳလဝ်မဳတာ) ၜက်တိတ်အာ နူဒဵု Gauthier Creek ဂှ် နွံ ဍာ်လဂေါဝ်မွဲ မနွံသမၠုင် ၇ ပေ (၂၁ မဳတာ) ကဵုလဝ်ယၟု Lower Falls (လဂေါဝ်သၟဝ်) နကဵုၜါကဆံင်၊၊ ဂတဂှ်ပၠန်ဂှ် နွံဍာ်လဂေါဝ်မွဲ မကဵုလဝ်ယၟု Upper Falls (လဂေါဝ်လတူ) မၞုံသမၠုင် ၂၅ ပေ (၇.၆ မဳတာ) တုဲဂှ် စိုပ် Devil’s Kettle ＂ဍာ်ကာသၟိင်မာရ်＂၊၊ နူကဵု Devil’s Kettle ဂွံစိုပ်လဂေါဝ်လတူဂှ်ဍာ်ဆင်ထတ်တုဲနွံကဵုတၟအ်ဗွဲမဂၠိုင်ရ၊၊မဒှ်ဒၞာဲ ဒကုတ်လက္ကရဴအိုတ် ၅ တိုင် ဒဵု Gauthier Creek ရ၊၊ ပ္ဍဲဒၞာဲတအ်ဂှ် ဒှ်ဒကုတ် ဥဒျာန်လပါ်သဝ်ရ၊၊ ဥဒျာန်ကရေက်သၟဝ်ကျာဂှ် နွံကဵုဒဵုတၟအ်တုဲ အာကၠုင်ဝါတ်ကွေဟ်ရ၊၊ ဥဒျာန်ဂှ် ဒၞာဲဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ဒှ်တိအလဵုအသဳကီုလေဝ် တိဍာ်ဗွဲမလုပ်စိုပ်ကဵု ဥဒျာန်ဂှ် ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ဒှ်တိပုဂ္ဂလိကအိုတ်ရ၊၊ ဥဒျာန်ဂှ် ဟိုတ်မကြပ်ညောန်ဒၟံင် ကုကၟာဇၞော် Lake Superior တုဲ ပ္ဍဲဒေသဇိုင်ဇဵုကၟာတအ်ဂှ် အခိင်ဂံက်မ္ဂး ကတဴနူဒေသတၞဟ် ၜိုတ် ၆-၈ ဒဳဂရဳဒှ်တုဲ အခိင်ကတဴမ္ဂး ဂံက်နူဒေသတၞဟ်ညိရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိင်ဂံက်မ္ဂး ဒေသတအ်ဂှ် လတိုပ်စှ်ေ ကေုာံ လတိုပ်လင်တအ် ကတဵုဒှ်စမာန်ရ၊၊

ဝင်သဘာဝ ပလေဝ်ဒါန်

ဂေသြလဝ်ဂျဳ ပလေဝ်ဒါန်

တိဒၞာဲဥဒျာန်ဝွံ နွံကဵု တၟအ် ဂကူ (basalt) ကဵု (rhyolite) မကတဵုဒှ်ကၠုင် ဟိုတ်နူ ပၟတ်တိခတိုဟ် နူကဵု သၞောတ်ပါ်ထကးတိုက်လဒေါဝ် (Midcontinent Rift System) ပ္ဍဲအခိင် သၞာံမလောန်ကၠုင် ၁.၁ ဗဳလဳယာန်တေအ် မဒှ်အခိင် ခတှ်ေတိအမေရိကာန်သၟဝ်ကျာ ဒကုတ်လဒေါဝ် စဒကးတေအ်ရ၊၊ ဂတှ်ေတိ ပ္ဍဲဥဒျာန်ဝွံ ကရေက်လပါ်သၟဝ်ကျာဂှ် တ္ၜန်တ္ၜုဲတဴ နကဵုဂကူတၟအ် gabbro ကဵု diabase တုဲ ပ္ဍဲကရေက်လပါ်သၠုင်ကျာ ဗဒါဲဇဵုကၟာဂှ် နွံကဵုဂကူတၟအ် ferrodiorite တအ်ရ၊၊ [၄] ဒၞာဲကရေက်တိ မပါ်ထကးဂှ် ဗဒှ်ကဵု သလံက်ဗွဲမဇၞော်တုဲ နွံကဵုဂကူတၟအ် sedimentary rock ရ၊၊ ပၟတ်တိခတိုဟ်ဂှ် ဗဒှ်ကဵု ဒၞာဲခတီုတၟအ် basalt ကဵု rhyolite သၟဝ်တိ ဗွဲသၟဟ် နွံၜိုတ် ၄,၈၀၀ ပေ (၁,၅၀၀ မဳတာ) ဒှ်ရ၊၊

နူအခိင်သၞာံ မတုဲကၠုင် အကြာ ၂ မဳလဳယာန် ကဵု ၁၀,၀၀၀ ပ္ဍဲအခိင်ကာလ ခေတ်ဍာ်ကြံင် (glacial periods) ဂှ် ဒေသဝွံ ဂြောပ်ဓလီုလဝ် နကဵုဍာ်ကြံင် (ice)တုဲ ပ္ဍဲအခိင် ဍာ်ကြံင် စလေင်ဂှ် တၟအ်ဗွဲမဂၠိုင် ဇွောဝ်ဗက်စှ်ေအာ ကရောမ်ဍာ်တုဲ ကၟာဇၞော်ဒူလုတ်တအ် ကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ၊၊ ခတှ်ေတိဗကေတ် ကေုာံ တၟအ် sedimentတအ်ဂှ်သှ်ေဒၟံင်ဒၞာဲတိသမၠုင်နူအခိင်တေအ် စဵုကဵုအခိင်တ္ၚဲဏအ်ရ၊၊


ဍာ်ကာသၟိင်မာရ်(Devil’s Kettle) ပလေဝ်ဒါန်

 
ဍာ်ကာသၟိင်မာရ်(Devil’s Kettle)

ပ္ဍဲဥဒျာန်ဝွံ ＂ဍာ်ကာသၟိင်မာရ်(Devil’s Kettle)＂ဂှ် မၞိဟ်တီဂၠိုင် ဒှ်အမ်သဝ် မၞိဟ်ဂမၠိုင်တုဲ ဒၞာဲတၟေင် ပ္ဍဲဂၠးတိမွဲဒၞာဲ ညးဂမၠိုင် စၟတ်သမ္တီလဝ်ရ၊၊ ဍာ်ကာသၟိင်မာရ်ဂှ် နွံ ပ္ဍဲကြုင် ဗြုလေ နူကဵုပါင်ကြုင် လုပ်အာ ၁.၅ တိုင် (၂.၄ ကဳလဝ်မဳတာ)၊၊[၅] ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ် ဍာ်ဇွောဝ်စှ်ေဒၟံင် လတူတၟအ် rhyolite တုဲ ကြပ်စိုပ် ဒၞာဲဍာ်လဂေါဝ်/ဍာ်ဆင်ဂှ် ဂၠံင်ဍာ် ပါ်အာ ၜါ ကရေက်၊၊ ကရေက်လပါ်ဗမံက်ဂှ် ဍာ်ဆင်ၜါကဆံင် ဆင်စှ်ေ သမၠုင် ၅၀ ပေ (၁၅ မဳတာ)တုဲ ဆက်ဇွောဝ်စှ်ေအာ အတိုင်လၟောဝ်ကြုင်ဂှ်ရ၊၊[၆] ကရေက်လပါ်ပလိုတ်ဂှ် ဆင်စှ်ေ ပ္ဍဲကတိုင်တၟအ် စှ်ေအာ ၜိုတ်၁၀ ပေ (၃.၀ မဳတာ) တုဲ ဍာ်ဂှ် မၞိဟ်ဂမၠိုင် စှ်ေစိုတ် ကၠေအ်အာ ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ်ရ၊၊[၇] ဟိုတ်ဂှ်ရ ကတိုင်တၟအ် (ဝါ) ပထောင်တၟအ်ဂှ် ညးကဵုလဝ် ယၟု ဍာ်ကာသၟိင်မာရ် ၜိုတ်ဍာ်မဇွောဝ်စှ်ေအာဂှ် ကၠေအ်အာ ဒၞာဲဂှ် ဖအိုတ်ရ၊၊ မၞိဟ်မကၠုင်ဝေင်တအ်ဂှ် ထောအ်ဖျေဟ် လေအ်ဒကုတ်၊ ဗဝ် GPS မထ္ၜးဒၞာဲ သွက်ဂွံတီသွဟ် ဍာ်ဂှ် ဇွောအ်အာဒၞာဲလဵုကီုလေဝ် ဟွံဂွံသွဟ်အိုတ်ရ၊၊[၈]

မၞိဟ်တအ်စှ်ေစိုတ် ဍာ်ဂှ် ကလေင်မံက် ပ္ဍဲကၟာဇၞော် Lake Superior ဟွံသေင်မ္ဂး စှ်ေအာ သၟဝ်တိဒမျိုဟ်တုဲ ဆက်အာကဵု ဇုက်ဍာ်သၟဝ်တိဒမျိုဟ်ဒှ်မာန်ရောင်ဂှ် ပတှ်ေကေတ်ရ၊၊

သၞာံ ဗွဲမဂၠိုင်ကဵုကၠံ အစာပထဝဳတအ် ကဵုသွဟ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ဟိုတ်ဍာ်မဂွံကၠေအ်အာဂှ် ဟွံမာန်ကၠုင်တုဲ ဒှ်အာ ဒၞာဲတၟေင် ပ္ဍဲဒေသဂှ် ဗွဲမဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရ၊၊

ပရူဍာ်ဂှ် ဆက်လ္ၚတ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၆ ကြပ်အိုတ်ဂှ် နူကဵု ဌာနမင်မဲသဘာဝ တွဵုရး မေန်နေသောတာ (Minnesota Department of Natural Resources - DNR) လလောင်တြး ပ္ဍဲကဵု ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ သၞာံ ၂၀၁၇ ဒဒှ်ရ သွဟ်ဍာ်မကၠေအ်ဂှ် ညးတအ် ကလိဂွံသွဟ်ဍာံ ဒဒှ်ရ ဍာ်ဂှ် ဇွောဝ်လုပ်အာ ပ္ဍဲကတိုင်တၟအ်ဂှ်တုဲ နူကဵုကတိုင်တၟအ်ဂှ် ဟွံသ္ၚောဲ ကလေင်ဇွောဝ်လုပ် ပ္ဍဲကြုင်ဗြုလေ ပၠန်ရ၊၊ တၠပညာသဘာဝပထဝဳ ဂျေဖ် ဂရိန် (hydrologist Jeff Green) ဟီု ၜတ်ကၞာတ် လၟိဟ်ဍာ် မဇွောဝ်စှ်ေကၠုင် အတိုင် လၟောဝ်ကြုင် ဗွဲလတူဂှ်ကဵု လၟိဟ်ဍာ် မစိုပ်ဂတ ဒၞာဲဍာ်ကာသၟိင်မာရ်ဂှ်မ္ဂး ဆဍာ်ညိညကီု ဟွံကၠေအ်အာ ဟွံဇွောဝ်တိတ်အာ နူဂှ်တုဲ ဍာ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ကလေင်ဇွောဝ်လုပ် ပ္ဍဲလၟောဝ်ကြုင်ဗြုလေ ဖအိုတ်ရ၊၊[၉] မၞိဟ်မကၠုင်ဝေင်တအ် မထောအ်ဖျေဟ် ကိရိယာ ပ္ဍဲပထောင်တုဲ ဟိုတ်ကိရိယာတအ် ဂၠာဲဟွံဆဵုဂှ် အသိင်ဍာ် မထတ်လောန်ဂှ် စဵုကဵု မစိုပ်ကဆံင် ပလီုထောအ် ကိရိယာတအ်မာန်ရ၊၊[၁၀]ဂရိန် ကဵု သကအ်ရဲညး ဖန်ချပ် သွက်ဂွံ ပၠိုပ်စှ်ေဍာ် ဂွံတီ ဒၞာဲလဵု ပထောင်ဂှ် ကလေင်ဆက်အာကဵု ကြုင်ပၠန်ကီုရ၊၊ ဆဂး ညးတအ် ညာတ်ကေတ် ဒဒှ်ရ အရာမပၠိုပ်စှ်ေဂှ် ဟွံဒှ် အရာမလ္ၚတ် မစှ်ေကဵု နဲသိပ္ပံတုဲ ဟွံဒှ် ပၠိုပ်စှ်ေရ၊၊[၁၁]

နိဿဲ ပလေဝ်ဒါန်

[[Category:]]

  1. ↑ "Judge C.R. Magney State Park" (PDF). State of Minnesota, Department of Natural Resources. May 2009. Retrieved 2010-04-05
  2. ↑ Mosher, Mary Jo (2002). Hiking Minnesota II. Guilford, Conn.: Falcon. ISBN 0-7627-2348-3.
  3. ↑ Minnesota Division of Parks and Recreation, Park Planning Section (1985). Judge C R Magney State Park Management Plan (Report). Minnesota Department of Natural Resources
  4. ↑ Green, John C. (1996). Geology on Display: Geology and Scenery of Minnesota's North Shore State Parks. St. Paul, Minn.: Minnesota Department of Natural Resources. ISBN 0-9657127-0-2.
  5. ↑ Minnesota Division of Parks and Recreation, Park Planning Section (1985). Judge C R Magney State Park Management Plan (Report). Minnesota Department of Natural Resources
  6. ↑ Minnesota Division of Parks and Recreation, Park Planning Section (1985). Judge C R Magney State Park Management Plan (Report). Minnesota Department of Natural Resources.
  7. ↑ Cook, Sam (2003-09-28). "Even on raw autumn day, trail's newest segment measures up - NORTH SHORE: Hikers check out the nine-mile section between Judge C.R. Magney State Park and the Canadian border". Duluth News Tribune. Duluth, Minn.
  8. ↑ Kraker, Dan (2017-02-28). "Solved: the mystery of Devil's Kettle Falls". MPR News. Retrieved 2017-03-06.
  9. ↑ Brooks, Jennifer (2017-03-01). "Scientists think they've solved the mystery of Devil's Kettle Falls". Star Tribune. Minneapolis. Retrieved 2018-07-24.
  10. ↑ Zeppelin, Cheri (March–April 2017). "Scientists Solve Geological Puzzle". Minnesota Conservation Volunteer. Retrieved 2017-03-06.
  11. ↑ Friedrichs, Joe (2017-12-17). "DNR does not complete dye-trace study at Devil's Kettle". WTIP. Retrieved 2018-05-07.
ကလေၚ်သီကေတ်လဝ် နူ "https://mnw.wikipedia.org/w/index.php?title=Judge_C._R._Magney_State_Park&oldid=24008"