ပညာစိုတ်
စိတ္တဗေဒ (အၚ်္ဂလိက်: psychology) ဟီုဂှ် ဒှ်ဝိဇ္ဇာကတ်လ္ၚတ်အကာဲအရာဆေၚ်စပ်ကဵုစိုတ် (နဲကဲစိုတ်ပွမကၠောန်ကမၠောန်), နဲကဲကူချပ်ဗ္စာရဏာ, ပ္ဍဲဒ္ဂေတ်ပွ ပိုဲမၞိဟ်တံနကဵုနဲကဲပညာစိုတ်ရ၊ ဖျုန်ပ္ဍဲသွက်တၠပညာစိုတ်တံဒးလ္ၚတ်တံဟီုဂှ်တှ်ေ အရာတီ (အရာဂွံဒုၚ်ကေတ်ပရေၚ်ပရောနာနာ), အရီု, ရုပ်ရဴထ္ၜးဟိုတ်ပ္ဍဲမၞိဟ်, ဒ္ဂေတ်ပွ, တုဲတှ်ေ အရာဆက်ဆောံညးမွဲကေုာံညးမွဲကီုရ၊ စိတ္တဝိဇ္ဇာဏံဂှ်လေဝ် ဗဂဵုလဟဵုပံၚ်နှဴအာနဲကဲနာနာတုဲဒှ်ကၠုၚ်အရာတီကၠိုဟ်ခိုဟ်မွဲပ္ဍဲဘဝလၟေၚ်လၟေၚ်တ္ၚဲအကြာပိုဲမၞိဟ်တံဏံကီု၊ (အရာဆက်ဆောံပ္ဍဲဂကောံအိန်ထံၚ်, အရာကတ်ဗ္တောန်ပညာ, ပ္ဍဲအရာကၠောန်ကမၠောန်ဗွဲတုန်) တုဲတှ်ေပၠန်လေဝ် သုၚ်စောဲစကာစိတ္တဝိဇ္ဇာပညာစိုတ်ဏံတုဲ ဒှ်သွက်သ္ဂောံလွဳပရာဆေၚ်စပ်ကဵုညးဒှ်ပြသၞာပ္ဍဲစိုတ်တေံတံမာန်ကီုရ၊ တၠပညာစိုတ်တံဂှ် နွံကဵုနဲကဲလ္ၚတ်ပါ်ပဲါလၟိုန်တုဲ ညံၚ်သ္ဂောံကၠိုဟ်ကၠးအရာလဵုဒှ်အဓိကသွက်ဘဝနာနာသာ်ပ္ဍဲဗွဳဗွိုၚ်တ္ၚဲဏံဂှ်တုဲ မွဲဒမြိပ်ဓဝ်ဂှ်လေဝ် ဆက်လ္ၚတ်တီအာညံၚ်သ္ဂောံကဵုကောန်လတေၚ်တံကၠောန်ကမၠောန်အရာသ္ဂုတ်သွာတ်သီုကဵုအရာထ္ၜးဟိုတ်နာနာမာန်ရ။
နိဒါန်
ပလေဝ်ဒါန်ပညာစိုတ်ဏံဂှ် ဒှ်ဝိဇ္ဇာကတ်လ္ၚတ်တီကၠိုဟ်တုဲ ပါ်ပရအ်လဴသောၚ်ကဠးပြသၞာနာနာမာန်တုဲ သွက်သ္ဂောံသၠာဲကၠေံဒ္ဂေတ်ပွပိုဲမၞိဟ်ကေုာံသတ်တိရစ္ဆာန်၊ စိတ္တဝိဇ္ဇာဏံဂှ် ကၟောန်လ္ၚတ်အာစုက်လုက်ကဵုခန္ဓကာယသီုကဵုစိုတ်နကဵုနဲကဲသိပ္ပံဂတာပ်အခေတ်မွဲကီု၊ ဟိုတ်နူကဵုခန္ဓကာယပိုဲဏံသီုကဵုစိုတ်ကၠောန်ကမၠောန်ထ္ၜးရုပ်ရဴမွဲစွံဂှ်ကီု၊ လဆောဝ်တှ်ေ ရံၚ်ကေတ်ဗီုပြၚ်နာနာသာ်တုဲ ချိၚ်တော်ကေတ်လေဝ်တီကၠးအရာဂတတေံမာန်လောဲလောဲရ။