တ္ၚဲကၟိန်ဍုင်ပံင်ကောံ
တ္ၚဲကၟိန်ဍုင်ပံင်ကောံ (Burmese; ပြည်ထောင်စုနေ့) (အၚ်္ဂလိက်: Burma Union Day) ဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၂ နဒဒှ် တ္ၚဲပရဲ တ္ၚဲတၟေင် မလုပ်လၟိဟ်သၞောဝ်ဍုင်တုဲ ဒှ်တ္ၚဲကၟာတ်ရုင်မွဲကီု သီုကဵု မကၠောန်သဘင်မထ္ၜးအခိုက်ကၞာ ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုင်အရင်ဂမၠိုင်ရ၊၊ တ္ၚဲဝွံ ပစၟတ်သမ္တီလဝ် နကဵုက္ဍိုပ်သကိုပ် ဂကူဗၟာဂမၠိုင် ကဵု က္ဍိုပ်သကိုပ်ကောန်ဂကူ ဒေသဒဵု မပ္တံ သေံ၊ ချေင်၊ ကချေင်၊ ကရေင်ဍာဲ တအ် တုပ်စိုတ် ပ္ဍဲသဘင်သဳကၠဳပေန်လုမ် သွက်ဂွံကေတ် ဍုင်သၠးပွး နူအင်္ဂလိက်မွဲစွံ ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၂ ဂှ်တုဲ စၟတ်သမ္တီလဝ် တ္ၚဲကၟိန်ဍုင်ရ၊၊
| တ္ၚဲကၟိန်ဍုင်ပံင်ကောံ ပြည်ထောင်စုနေ့ | |
|---|---|
.svg) အလာံဍုင်ဗၟာ အကြာသၞာံ ၁၉၄၈- ၁၉၇၄ | |
| မစကၠောန် |
တ္ၚဲကၟိန်ဍုင်ပံင်ကောံ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၂၊ ၁၉၄၈ ဍုင်ပေန်လုမ် |
| မပစၟတ်သမ္တီ ကု | တ္ၚဲမထပက်စၟတ်တဲ လိက်ကသုက်ပေန်လုမ် |
| အခိင် ကေုာံ ဒၞာဲ |
ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၂၊ ၁၉၄၈ ဍုင်ပေန်လုမ် (တွဵုရးဖေဝ်ဒရေဝ်ပံင်ကောံ ဍုင်သေံ) |
| မဒယှ်တဴ နကဵု | ပရေင်ပံင်ကောံ အကြာဗၟာ ကဵု ဂကူလတူဒဵု |
| ပရေၚ်ချဳဓရာၚ် | လှေ်ဒယှ်ေ အခိုက်ကၞာ ကောန်ဍုင်အရင်ဂမၠိုင် |
ဝင်
ပလေဝ်ဒါန်
သၟဝ်ပကင်ရင် ဗြိတိသျှ
ပလေဝ်ဒါန်ကြဴနူ ပေါဲပၞာန်အင်္ဂလိက်-ဗၟာ အလန်တတိယ မအာစိုပ်ဒတုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၈၈၅ တုဲ အလုံမွဲဍုင်ဗၟာ သီုကဵုဒကုတ်လတူဂှ် စိုပ်အာသၟဝ်တဲ အင်္ဂလိက်တုဲ ဍုင်ဗၟာ သီုဖအိုတ်ဂှ် အင်္ဂလိက်တအ် စွံလဝ် သၟဝ်ပကင်ရင် ဗြိတိသျှအိန္ဒိယ (British India) ရ၊၊ ဗြိတိသျှအိန္ဒိယဂှ် ဒှ်အာ တွဵုရးသၟဝ်အေန်ပါယာဗြိတိန် ဇၞော်ဇၞော်မွဲရ၊၊ ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာဂှ် အင်္ဂလိက်တအ် ဒုင်သဇိုင် ကုတိဍာ် ကေုာံ ဂကူတုဲ ပါ်ကရေက်လဝ် သီုဖအိုတ် (၈) ရး အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဏအ်ရ၊၊
- (Ministerial Burma) (ဒေသဂြိုဟ်ဍုင်ဗၟာ)
- ရးတၞင်သဳ (ခရိုင်တံင်ငူ၊ ခရိုင်သဓီု၊ ခရိုင်ကျာ်ခမဳ၊ ခရိုင်သြင်လောန်၊ ခရိုင်ထဝါဲ ကေုာံ ခရိုင်ဗိက်)
- ရးယခေင် (ခရိုင်အကျပ် (Akyab)၊ ခရိုင်ဒဵုယခေင် (Northern Arakan or Arakan Hill Tracts) ခရိုင်ကျောက်ဖြူ၊ ခရိုင်သာန်ဒဝ်ယေ)
- ရးဗဂေါ (ခရိုင်လ္ဂုင်၊ ခရိုင်သာယာဝတဳ၊ ခရိုင်ဗဂေါ၊ ခရိုင်ပြန်)
- ရးဨရာဝတဳ (ခရိုင်ဖာသီ၊ ခရိုင်ဟေန်တာတ၊ ခရိုင်သရက်၊ ခရိုင်မအူပေန်၊ ခရိုင်မြံင်မြ၊ ခရိုင်ဖျာပုင်)
- ဒေသဒဵု (Scheduled Areas /Frontier Areas)
- တွဵုရးဍုင်သေံဂမၠိုင်
- ကုန်ဒဵုချေင် (Chin Hills)၊
- ဓရံင်ဒဵု ကချေင်၊
စိုပ်သၞာံ ၁၉၃၁ ဂှ် ကလေင်ဒက်ပ္တန်တၟိပၠန်ဂှ် ဒှ်အာ (၈) ရး အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ၊၊ [၁]
- ရးယခေင် (ခရိုင် အကျပ်၊ ဒဵုယခေင်၊ ကျောက်ဖြူ၊ သာန်ဒဝ်ယေ)
- ရးမကွေ (ခရိုင် ဒဵုချေင်၊ မကွေ၊ မေန်ဗူ၊ ပခုက္ကူ၊ သရက်)
- ရးမာန္တလေ (ခရိုင် ကျောက်ဆည်၊ မာန္တလေ၊ မိတ္ထဳလာ၊ မျေန်ဇျာန်)
- ရးတၞင်သဳ (ခရိုင် တံင်ငူ၊ သဓီု၊ ကျာ်ခမဳ၊ သြင်လောန်၊ ထဝါဲ၊ ဗိက်)
- ရးဗဂေါ (ခရိုင် လ္ဂုင်၊ ဗဂေါ၊ သာယာဝတဳ၊ ပြန်)
- ရးဨရာဝတဳ (ခရိုင် ဖာသီ၊ ဟေန်တာတ၊ မအူပေန်၊ မြံင်မြ၊ ဖျာပုံ)
- ရးသကိုင် (ခရိုင် ဘမဝ်၊ ချေန်တွေန် သၟဝ်၊ ချေန်တွေန် လတူ၊ ကတ၊ မျေတ်ကျဳနာ၊)
- တွဵုရးဖေဝ်ဒရေဝ်ပံင်ကောံ ဍုင်သေံ (ဍုင်သေံ ရးသၟဝ်ကျာ၊ ရးဗၟံက်၊ ရးလဒေါဝ်၊ Myelat, ကရေင်ဍာဲ၊ Kengtung and Yawnghwe)
စိုပ်သၞာံ ၁၉၃၇ ဂှ် ပရေင်ပကင်ရင် သွက်ဍုင်ဗၟာဂှ် ပါ်ကရေက်ပ္တိတ် နူပရေင်ပကင်ရင် ဗြိတိသျှအိန္ဒိယတုဲ ပကင်ရင်ကေတ် နကဵု ပရေင်ပကင်ရင်ဍုင်ဗၟာ (Burma Office) သၟဝ် ဂကောံပကင်ရင်ဍုင် သွက်အိန္ဒိယ ကေုာံ ဗၟာ (Secretary of State for India and Burma) ရ၊၊ [၂] ဍုင်ဗၟာဂှ် အုပ်ဓုပ်ကေတ် နကဵုမၞိဟ်စၞး ကၠတ်ထဝ် (assembly) ကောန်ဍုင်ဗၟာ သၟဝ်အေန်ပါယာအင်္ဂလိက်ရ၊၊ ဥူးဘမော် ဂွံဒှ် ဝန်ဇၞော်ကၠာအိုတ်ရ၊၊
ပၞာန်ဂၠးတိအလန်ဒုတိယ
ပလေဝ်ဒါန်ပ္ဍဲဒေသယူရောပ်တေအ်ဂှ် အသိင်ပၞာန်ဂၠးတိပထမဂှ် ကလေင်ကတဵုကၠုင်ပၠန်တုဲ ပရေင်ဟွံၜိုဟ်သြိုဟ်ဂှ် စကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ၊၊ သၞာံ ၁၉၃၅ ဂှ် အဳတလဳ လုပ်သီ ဍုင်အဳတဳအဝ်ပဳယျာ၊၊ ဂျာမနဳလေဝ် အဝဵုသြဇာ ဟေတ္တလာဇၞော်တုဲ ပ္ဍဲဂိတုမာတ် သၞာံ ၁၉၃၈ ဂှ် ဂျာမနဳ ပၠောပ်စုတ် ဍုင်အဝ်သရဳယျာ ပ္ဍဲဍုင်ဂျာမနဳတုဲ ဘပဠကၠုင် ဍုင်ဝူဒိုဟ်တအ်ရ၊၊ [၃] လပါ်ရးအာရှလေဝ် နူသၞာံ ၁၉၃၇ ဂိတုဂျူလာင်ဂှ် ဂျပေန် လလောင်တြး ပၞာန်ကုဍုင်ကြုက်ရ၊၊[၄] ဂိတုသေတ်တေန်ပါ ၁ သၞာံ ၁၉၃၉ ဂှ် ဂျာမနဳ လုပ်ဗတိုက် ဍုင်ပဝ်လာန်ရ၊၊ ဍုင်ပြင်သေတ်၊ အင်္ဂလာန်/ဗြိတိတိန်၊ အဝ်သတေလျာ ကေုာံ နယူဇြဳလာန် ဒက် ဒပ်မဟာမိတ်တုဲ လလောင်တြး ပၞာန်သွက်ဂွံ ဗတိုက်ကဵု ဂျာမနဳရ၊၊ ပၞာန်ဂၠးတိအလန်ဒုတိယ ပ္ဍဲယူရောပ် စကတဵုဒှ်ရ၊၊ ဒပ်မဟာမိတ်တအ် ဒးကျဒၟံင် ပၞာန်ဂျာမနဳတုဲ ဍုင်ပြင်သေတ် မွဲကရေက်ဂှ် စိုပ်အာ သၟဝ်ဂျာမနဳ၊ တုဲပၠန် ဍုင်အေန်ဂလာန်လေဝ် ဒးဒုင်ထောအ်ဗမ် ကုဂျာမနဳကီုရ၊၊ ယဝ်ရ ဟွံကလိဂွံအရီုအဗင် နူအမေရိကာန်မ္ဂး အလုံမွဲ ရးယူရောပ်မွဲ စိုပ်အာ သၟဝ်တဲဂျာမနဳမာန်ရ၊၊
လိက်ကသုက်အာတ်လန်တိစ် (Atlantic Charter)
ပလေဝ်ဒါန်သကိုပ်ဝန်ဇၞော်အင်္ဂလိက် ဝိန်သတောန် ချာရ်ချဳလ် (British Prime Minister Winston Churchill) သမတအမေရိကာန် ဖရင်ကလိန်(US President Franklin D. Roosevelt) ညးၜါ ထပက်လိက်ကသုက် တုပ်စိုတ် သွက်ဂွံ ဒက်ဒပ်ပၞာန်မဟာမိတ်ရ၊၊ လိက်ကသုက်ဂှ် ညးကဵုလဝ်ယၟု လိက်ကသုက်အာတ်လန်တိစ် (Atlantic Charter) ပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂေတ် ၁၄ သၞာံ ၁၉၄၁ ဂှ်ရ၊၊
တင်လတုပ်စိုတ် (၈) တင်ဂှ်
- တိဍာ်ဒေသတအ်ဂှ် နကဵုကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန်ကီု သီုကဵုဗြိတိန် သီကေတ်ဟွံဂွံ (no territorial gains were to be sought by the United States or the United Kingdom;)
- တိဍာ်ဒေသတအ်ဂှ် ဒးပကင်ရင် အတိုင် ပၟိက်ဆန္ဒညးဒေသတအ်ရော၊၊ (territorial adjustments must be in accord with the wishes of the peoples concerned;)
- ဇၟာပ်ဂကူဂှ် ဒးနွံကဵု အခေါင်အရာ ကမ်ကုသိုလ်ဇကု ဇကုဖန်ကေတ်တ်ရောင်၊၊ (all people had a right to self-determination;)
- ပရေင်စဵုဒၞာ မသွံရာန်ဗၞိက်ဂှ် ဒးဖ္အောန်ဖျေဟ်ရောင်၊၊ (trade barriers were to be lowered;)
- သ္ဒးဒက်ပ္တန် ပရေင်ပံင်တောဲ ပရေင်ပိုန်ဒြပ်ဂၠးတိတုဲ ဒးပခိုဟ်ပတိုန် ပရေင်မၞိဟ်မဖဲသအဳ အလုံလိုက်ရောင်၊၊ there was to be global economic cooperation and advancement of social welfare;
- ပ္ဍဲအရာမပါလုပ်ပေါဲဗတိုက်ဝွံ ဒးဒှ် နကဵုမရန်တၟအ် ညံင်ဂၠးတိ ဂွံဗၠးၜး နူကဵုဘဲဖဟေက်ဂမၠိုင်ရောင်၊၊ (the participants would work for a world free of want and fear;)
- ပ္ဍဲအရာမပါလုပ်ပေါဲဗတိုက်ဝွံ ဒးဒှ် နကဵုမရန်တၟအ် သွက်ဗၠးၜး ၜဳ (အခေါင်အာကၠုင်ဗၠးၜဳ ပ္ဍဲၜဳ) ရောင်၊၊ (the participants would work for freedom of the seas;)
- ကုဍုင်မကြမ်ကြတအ်ဂှ် ဒးပလီုထောအ် ဒပ်ပၞာန်ညးတအ်တုဲ ပၞာန်အာစိုပ်ဒတုဲလေဝ် ဟွံကဵုအခေါင် ဒက်ဒပ်ပၞာန်ရောင်၊၊ (there was to be disarmament of aggressor nations, and a common disarmament after the war.)
ကြဴနူ အမေရိကာန် ပါလုပ် ပ္ဍဲဒပ်မဟာမိတ်တုဲ ဒပ်မဟာမိတ်တအ် သၞာံ ၁၉၄၅ ဂိတုဨပြဳဂှ် လုပ်သီ အဳတလဳ နူဂှ် ဍုင်ဂျာမနဳရ၊၊ ဍုင်ဇၞော်ဂျာမနဳ ပါလေန်ဂှ် ဒးဒုင်ဗတိုက် ကုဒပ်မဟာမိတ်တအ် ဍုင်ကြပ်စှေ်ဂှ် က္ဍိုပ်သကိုပ်ဂျာမနဳ ဟေန်တလာ ဂစိုတ်ထောအ်ဇကုဇကုတုဲ ပၞာန်ပ္ဍဲယူရောပ် အာစိုပ်ဒတုဲရ၊၊ ပၞာန်ပ္ဍဲအာရှ ကဵုဂျပေန်ဂှ် အဝ်ဂေတ် ၁၅ ဂှ် ပၞာန်ဂျပေန်ဖျေဟ်လွဟ်တုဲ ပၞာန်ဂၠးတိအလန်ဒုတိယတုဲဒှ်အာရ၊၊
မကဵုဍုင်ဗၠးၜး အတိုင်လိက်ကသုက်အာတ်လန်တိစ်
ပလေဝ်ဒါန်အတိုင်မတုပ်လဝ်စိုတ် ပ္ဍဲလိက်ကသုက်အာတ်လန်တိစ်ဂှ် ညးတအ် ဖျေဟ်အစဳအဇန် သွက်ဂွံကဵု ဍုင်ဗၠးၜး ကုဍုင်နာနာသာ်တအ်ရ၊၊ သွက်ဍုင်မဒှ်လဝ် ဍုင်ကဝ်လဝ်နဳအင်္ဂလိက် မပ္တံကဵု ဍုင်အိန္ဒိယ၊ ဍုင်သဳရိလင်္ကာ၊ ဍုင်ဗၟာ ကေုာံ ဍုင်ပါလေတ်သတာင် (လၟုဟ် အေတ်သရေ) တအ်ဂှ် ညးဖန်ကဵု ဍုင်ဗၠးၜးရ၊၊ ဍုင်ပါလေတ်သတာင်ဂှ် ဟိုတ်နူ ပဋိပက္ခ အကြာဂျူ ကဵု အာရာပ်နွံတုဲ အင်္ဂလိက် ပအပ်ကဵု ကုလသမဂ္ဂ သွက်ဂွံဖန်ကဵု ဍုင်ဗၠးၜးတုဲ ကုဍုင်သၟေဟ်တအ်ဂှ် ညးဖျေဟ်လဝ် လၟေင်ဂၠံင်တရဴ ဍုင်ဗၠးၜး အတိုင်ဗီုဏအ်ရ၊၊ လဂါံ (၁) ဒးကၠောန်သဘင်ရုဲမာဲ သွက်အလဵုအသဳပ္တန်ဍုင်၊ လဂါံ (၂) ညးစၞးအလဵုအသဳပ္တန်ဍုင် ဓဇက်သၞောဝ် ဗီုဒက်ပ္တန်ဍုင်၊ လဂါံ (၃) အရာလတူဏအ် ဍိုက်ပေင်တုဲ နူကဵုအင်္ဂလိက် ပအပ်ကဵု ဍုင်ဗၠးၜးရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင်ကာလ မဖန်ဇန်ဒၟံင်ဂှ် တၞဟ်နဂွံမင်မဲအာ ပရေင်ၜိုဟ်လလံတုဲ နကဵုအင်္ဂလိက် ဆက်တန်တဴအာ ပ္ဍဲဍုင်တအ် နဒဒှ် ညးမဂွံအဝဵုဗဳဒဝ် မွဲရ၊၊
ဒုင်သဇိုင်ကဵု လၟေင်ဂၠံင်တရဴ ဗွဲလတူဏအ်ဂှ်ရ ကာလညးစၞးဍုင်ဗၟာ သကိုပ်ဗိုလ်အံင်သာန် မအာပညဳပညပ် ကုအင်္ဂလိက်ဂှ် ဂွံအာ တင်တုပ်စိုတ်ညးသကအ်ရ၊၊ တင်လတုပ်စိုတ်ဂှ် ညးကော်စ လိက်ကသုက်အံင်သာန်-အေတ္တလဳ မထပက်လဝ် စၟတ်တဲ ပ္ဍဲဂိတုဇာန်နဝါရဳ ၂၇ သၞာံ ၁၉၄၇ ရ၊၊
ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာဂှ် ဟိုတ်နူကောန်ဂကူလတူဒဵု ဗီုကဵုသေံ၊ ကချေင်၊ ကရေင်ဍာဲတအ် နဒဒှ် ပရေင်ပ္ကင်ရင်တၞဟ်ခြာ တန်တဴကၠုင်ဒၟံင်တုဲ အတိုင်လိက်ကသုက်အာတ်လန်တိစ် တင် ၂-၃ ( တိဍာ်ဒေသတအ်ဂှ် ဒးပကင်ရင် အတိုင် ပၟိက်ဆန္ဒညးဒေသတအ်ရော၊၊ (territorial adjustments must be in accord with the wishes of the peoples concerned;) ဇၟာပ်ဂကူဂှ် ဒးနွံကဵု အခေါင်အရာ ကမ်ကုသိုလ်ဇကု ဇကုဖန်ကေတ်တ်ရောင်၊၊ (all people had a right to self-determination;))ဂှ်ရ ဍုင်ဗၠးၜးဗၟာဂှ် တွဵုရးဖေဝ်ဒရေဝ်ပံင်ကောံ ဍုင်သေံ ကေုာံ ဒေသကချေင် ကဵု ချေင်တအ်ဂှ် ဒးသၟာန်ညးတအ်ရောင်၊၊ ညံင်ရဴ ဍုင်ဗၟာကီု ဍုင်အိန္ဒိယလေဝ် ဒေသပါကာတ်သတာန်ဂှ် ဒးဒှ်အတိုင်ပၟိက် ညးတအ်ကီုဂှ်ရ ဒၞာဲအိန္ဒိယတြေံဂှ် ဒှ်အာပိဍုင် ဍုင်ပါကာတ်သတာန်၊ ဍုင်အိန္ဒိယ ကေုာံ ဍုင်ဗေန်ဂလာဒေတ်ရ၊၊
ညးက္ဍိုပ်သကိုပ်ဂကူဗၟာ သကိုပ်ဗိုလ်အံင်သာန် ကလေင်စဴကၠုင် နူဍုင်ဗဳလာတ်(ဍုင်လာန်ဒါန်)ဗက်ဂှ် ညးအာဓရီုကျာ အာဆဵု ကုက္ဍိုပ်သကိုပ်သေံ၊ ချေင် ကေုာံ ကချေင်တုဲ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၈ ဂှ် ကၠောန်သဘင်သဳကၠဳ ပ္ဍဲဍုင်ပေန်လုံ ရ၊၊ ပ္ဍဲသဘင်သဳကၠဳဂှ် ချပ်ဂၞန်ရေင်သကအ် နကဵုနဲလဵုဂွံကေတ် ဍုင်ဗၠးၜး ကေုာံ ကေတ်ဗၠးၜး မွဲစွံတုဲမ္ဂး ဗီုလဵုဂွံဆက်တန်တဴ အုပ်ဓုပ်အာဍုင်ရ၊၊ စိုပ်ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၂ ဂှ် ကလိဂွံအာ တင်လတုပ်စိုတ်ရေင်သကအ် ဒဒှ်ရ ကေတ်ဍုင်ဗၠးၜးမွဲစွံ၊ ကေတ်မွဲစွံ ပွိုင်စှ်သၞာံတုဲ ယဝ်ရ ဟွံဒးစိုတ်မ္ဂး မိက်ဂွံပါ်တိတ်မ္ဂး ပါ်တိတ်ဍုင်တၞဟ်ခြာရ၊၊ နကဵုစၞး အလဵုအသဳဗၟာဂှ် ဂဥုပ်ဗိုလ်အံင်သာန်၊ နကဵုစၞးကမ္မတဳကချေင် ၆ တၠ၊ ညးစၞးကမ္မတဳချေင် ၃ တၠ၊ နူကဵုတွဵုရးဖေဝ်ဒရေဝ်ပံင်ကောံဍုင်သေံဂှ် ၁၄ တၠ ထပက်စၟတ်တဲရ၊၊ သၞာံဂတဂှ် ဍုင်ဗၟာ ကလိဂွံအာ ဗၠးၜး အတိုင်လၟေင်ကမၠောန် လိက်ကသုက်အာတ်တလန်တိစ်၊ လိက်ကသုက်အံင်သာန်-အေတ်တလဳ ကေုာံ လိက်ကသုက်ပေန်လုမ်ရ၊၊
သၞာံမစကၠောန်
ပလေဝ်ဒါန်ဍုင်ဗၟာ ကလိဂွံဗၠးၜးတုဲ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၂ ဂှ် နဒဒှ် တ္ၚဲကၟိန်ဍုင် စၟတ်သမ္တီတုဲ မဒှ်တ္ၚဲကၟာတ်ရုင်ကမၠောန်မွဲကီုရ၊၊ သၞာံ ၁၉၄၈ ကဵု ၁၉၄၉ ဂှ်သဘင်တ္ၚဲကၟိန်ဍုင်ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဍုင်ပေန်လုမ် ဒၞာဲမထပက်လဝ် စၟတ်တဲလိက်ကသုက် ပေန်လုမ်တုဲ ကြဴနူဂှ် သဘင်အဓိကဂှ် ကၠောန်ကၠုင် ပ္ဍဲဍုင်ဇၞော်လ္ဂုင်ရ၊၊
ပ္ဍဲတ္ၚဲကၟိန်ဍုင် ဂှ် ကၠောန်သဘင် နကဵုပေါဲလှေ်ဒယှ်ေ ဂကူကောန်ဍုင်အရင် မၞုံပ္ဍဲဍုင်ဗၟာဖအိုတ်တုဲ ဂကူမန်လေဝ် ဂွံဒုင်ဘိက်တိုန်စိုပ် လှ်ေကၠုင် အကြာဂကူကောန်ဍုင်အရင်တၞဟ်တအ်ကီုရ၊၊ ဟိုတ်နူတ္ၚဲကၟိန်ဍုင်ဏအ်တုဲ ယေန်သၞာင်လှ်ေဒယှ်ေမန်လေဝ် မံက်ဂတဝ်ကၠုင် တၟာဂလိုင်ကီုရ၊၊
ဆက်ဗှ်
ပလေဝ်ဒါန်နိဿဲ
ပလေဝ်ဒါန်- ↑ Imperial Gazetteer of India vol. XXVI 1931
- ↑ Sword For Pen, TIME Magazine, 12 April 1937
- ↑ Collier, Martin; Pedley, Philip (2000). Germany 1919–45. Oxford: Heinemann. ISBN 978-0-435-32721-7.
- ↑ Eastman, Lloyd E. (1986). "Nationalist China during the Sino-Japanese War 1937–1945". In John K. Fairbank and Denis Twitchett, eds., The Cambridge History of China, Volume 13: Republican China 1912–1949, Part 2. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-24338-4.