ဖိသာန် ပလှာတ်သိင်၊ နာဲ
ဖိသာန် ပလှာတ်သိင် (သေံ: พิสัณห์ ปลัดสิงห์, Pisanh Paladsingha [၁] (Phisan Palatsing[၂])) ဝွံ ဒှ် မန်ဍုင်သေံ ဇာတိ နူဖဝ်ထရာမ် (โพธาราม) တွဵုရးရာဇ်ပူရဳ၊ တၠပညာသွာင်နာနာ၊ က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၃၇။[၃] အပါညး ဒှ် မန်ဇေတ်ဇေတ် နူဖဝ်ထရာမ်၊ မိညးဂှ် မန်ကြုက်စာတ် နူဖြဖဍေင်။ ဗှ်ရံင် လိက်ကၞပ်ညး ပ္ဍဲမုက် ၁၈၇ ဂှ်မ္ဂး ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်ရ မိနော်ညးဂှ် ဒှ် မၞိဟ်မပၠုပ်စိုတ်ဓါတ် ဆာန်ဂကူမန် ညံင်ဂွံကလေင်စဴ ဍုင်ဟံသာဝတဳ ကုညးရ။[၄] ညးဝွံ ယိုက်ဂၠေင် ကၠောန်ကၠုင်လဝ် ကမၠောန်မန် သွာင်နာနာ သွက်ဂကူမန် ရးမရာဇ်သေံကီု သီု သွက်ဂကူမန် ရးနိဂီုဗၟာ (ဍုင်မန်)ကီုရ။ ဂကောံသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမန် ဍုင်ၜင်ကံက် ဒက်ပ္တန်တုဲ ဂွံၜိုတ် ပန်မသုန်သၞာံဂှ် ညးစလုပ်ချဳဓရာင်ကၠုင် ပ္ဍဲဂကောံဂှ်ရ။ သၞာံ ၁၉၉၆ အခိင် မဒက် ဂကောံညဳသၟဟ်ဂကူမန် (Mon Unity League) မဒှ် ဂကောံပံင်ကောံဂကူနာနာ မန်ဍုင်မန်ကီု သီုမန်ဍုင်သေံဂှ်လေဝ် ချဳဓရာင်ကၠုင် ကတိုင်ကတိုင်ကၟဟ်ကၟဟ်ရ။ သၞာံ ၁၉၉၇ ဂှ် နာဲဖိသာန်၊ နာဲသုန်ဓန်၊ နာဲဆာန်ထေက် ကောံ ကုတၠဂုန်အစာဝံသပါလ အာတိုန် ကောံဓရီု ဂကောံဂကူဟွံမဲညးစၞး ပ္ဍဲကုလသမဂ္ဂ မကော်ဂး UNPO (Unrepresented Nations and Peoples' Organization) နဒဒှ် စၞးဂကူမန်ကီုရ။[၅]
| နာဲဖိသာန် ပလှာတ်သိင် | |
|---|---|
| သၠးဂၠံဂဝ် |
နာဲဖိသာန် ပလှာတ်သိင် ဇာန်နဝါရဳ ၁၊ ၁၉၃၇ ရးမရာဇ်သေံ |
| စုတိ |
ဂျူလာင် ၃၁၊ ၂၀၂၄ (အာယုက် ၈၇) ရုင်ဂဥုဲၜင်ၜဲဓံင် |
| ဟိုတ်မစုတိ | ယဲ |
| ဂကူ |
 Monမန် |
| ကောန်ဍုင် |
 Thailandကောန်ဍုင်သေံ |
| ဂကောံ |
|
| ဂယိုင်လမျီု | ပါန်ရုပ်ဒမျိုင် |
နာဲဖိသာန်ဝွံ ဒှ် တၠပညာပါန်ရုပ်ဒမျိုင် (cinematography) ဍုင်သေံမွဲတုဲ [၆] ရုပ်ဒမျိုင် ညးတအ် မကၠောန်ပ္တိတ်လဝ်ဂှ် ကလိဂွံ လာဘ်အကေဝ်ဒမဳ ၜါပိဝါရ။[၇] တုဲပၠန် နာဲဖိသာန်ဝွံ သီုဒှ် အစာကၞေဟ်မွဲတၠ မချူပ္တိတ်လဝ် လိက်ကၞပ် ပရူဂကူမန် နဘာသာသေံၜါကၞပ်၊ ရန်တၟအ် မန်ဍုင်သေံ ဂွံတီ ပရူ ကောံ ကုပရိုင်ဂကူမန်တုဲ ကၠောန်ပ္တိတ် လိက်ပရိုင်မန် (Mon News Letter) သၞာံဗွဲမလအ်လရ။ စိုပ်ခေတ်ဒဳဂျဳတေလ်ဏအ်လေဝ် ပ္ဍဲ Line Group ဂှ် ချူပ္တိုန်ကၠုင် ပရူမန်အဆက်အဆက် စဵုကဵု အခိင်လအိတ်လမျီုရ။[၇]
သၞာံ ၂၀၂၄ ဂိတုဂျူလာင် ၃၁ တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ အခိင်သေံ ၈း၀၀ ဂှ် စုတိကလိလောန်စဴအာ ဘဝပရလိုက် ပ္ဍဲရုင်ဂဥုဲၜင်ၜဲဓံင်ရ။ နာဲဖိသာန် သၠးကဵုလဝ် ခန္ဓကာယညး ကုရုင်ဂဥုဲသိရိရာဇ် ဍုင်ၜင်ကံက် သွက် ကွးဘာတက္ကသိုလ်သဝ်ဝန်ဂမၠိုင် ဂွံကတ်လ္ၚတ်၊ သွက်ဂွံဒှ် ဂုဏ်ဖိုလ်ပညာဂဥုဲ ကောန်မၞိဟ်တအ်ရ။ ညး စုတိတုဲ တ္ၚဲစေင်ညိဂှ် ဇွညးဂှ် နူရုင်ဂဥုဲသိရိရာဇ် ကေတ်ဏာတုဲ တ္ၚဲသဝ်ဂှ် ဂကောံကလောမသညး ၜိုတ် ၁၀ တၠ ကလအ် စဝ်ဍာ် ပ္ဍဲရုင်ဂဥုဲဂှ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အစဳအဇန် ဖ္ဍောတ်အဘိဓရ်၊ စံင်ဇွတအ်ဂှ် ဟွံမဲတုဲ ဂိတုအဝ်ဂေတ် ၄ တ္ၚဲအဒိုတ်ဂှ် ကဵုဒါန်ပိဏ္ဍပါတ်ဖာပ်သင်မွဲဗဂါပ်ရ။[၇]
ဝင်ပူဂိုလ်
ပလေဝ်ဒါန်ဘဝသၟတ်
ပလေဝ်ဒါန်ပရူ နာဲဖိသာန်ဂှ် ဒး စ နူ သကိုပ်ပၞာန်မန် ဖြယာပ်ရဳဆာနုသာတ် (พระยาปรีชานุศาสน์) မဒှ် သကိုပ်ပၞာန်ဂကူမန် မယိုက်ဂၠေင်တာလျိုင် ပ္ဍဲလက်ထက် ဨကရာဇ် ရာမ ဆဋ္ဌမ (Ring Rama VI)။ သကိုပ်ပၞာန်မန်ဖြယာပ်ဂှ် က္လိဂွံ ကောန်ဇာတ် သီုဖအိုတ် ၁၂ တၠ။ ပၞောဝ် ကောန်ညး ၁၂ တၠဂှ် မၞိဟ်ယၟုပြာကတ် ဗီုကု နာဲရက် ဗညာရဆုန် (คุณรักษ์ ปันยารชุน) ကု နာဲအာနာမ် ဗညာရဆုန် (คุณอานันท์ ปันยารชุน) တအ် ပါလုပ်ရ။ အခိင် ဨကရာဇ်ရာမဆဋ္ဌမ မတိတ်ဝေင်ဂြိုပ် သွက်ဂွံ အာပန်စကၠ ပ္ဍဲဂြိုပ်လောင်ၜါန်ရာဲ (ลวงบ้านไร่) မနွံ ပ္ဍဲ ဖဝ်ထရာမ်ဂှ် သကိုပ်ပၞာန်မန်ဖြယာပ်လေဝ် ဗက်အာကီုရ။ သကိုပ်ပၞာန်ဖြယာပ် စိုပ် ကွာန်ဖဝ်ထရာမ်တုဲ ဂွံဆဵု ကုကလောမသဇကုတအ်တုဲ ရန်တၟအ် မသဇကု ဂွံဗ္တောန်ပညာ ပ္ဍဲၜင်ကံက်တုဲ ကော်နင် အပါ နာဲဖိသာန်တအ်ရ။ အပါ နာဲဖိသာန်တအ် ပဒတဴ ပ္ဍဲ ဂကောံဂြောဝ်ဇတာ ဗညာရဆုန် ပ္ဍဲ ၜင်ကံက်။ ဗွဲကြဴညိ အပါညး စှ်ေဒၞာဲ ကုမိညးတုဲ ညးတအ် ပဒတဴအာ ပ္ဍဲၜင်ကံက်။ နာဲဖိသာန် က္တဵုဒှ်မၞိဟ်တုဲ အာမံင် ကရောမ် မိနော် လပါ်အပါ ပ္ဍဲဖဝ်ဒရာမ် စဵုကဵု ကလိဂွံ အာယုက်ၜိုတ် ၇ သၞာံရ။ သၞာံ ၁၉၄၅ အခိင်မကလိဂွံအာယုက် ၈ သၞာံဂှ် ပြံင်အာမံင် ကရောမ်မိမဇကု ပ္ဍဲ ၜင်ကံက် စဵုကဵု စိုပ်ပၞာန်ဂၠးတိအလန်ဒုတိယရ။[၈]
အခိင် နာဲဖိသာန် မကလိဂွံ အာယုက် ၁၀ သၞာံဂှ် အပါညး စုတိအာရ။ ဟိုတ်နူဂှ်တုဲ မိညး စိုတ်ဟွံတန်ကြန်တုဲ ဂွိင်ကဵုကောန်တုဲ အာပအပ် နာဲဖိသာန် ပ္ဍဲသ္ၚိ နာဲရက် ဗညာရဆုန် ကု မိဇဳရဝါတ် ဖိဗုလ်သံင်ကြာန် (คุณจีรวัสส์ พิบูลย์สงคราม)။ ဗွဲကြဴ မိ နာဲဖိသာန်တအ် စှ်ေဒၞာဲတၟိပၠန်၊ ဆဂး ခရိတ်စသုင် နာဲဖိသာန်ဂှ် ဆက်ပလံင်ကဵုဒၟံင် ဟွံပိုတ်ရ။[၈]
နာဲဖိသာန် တိုန်ဘာ ပ္ဍဲ ดรุณศึกษาไง မဒှ်ဘာခရေတ်ယာန် မနွံကုစဳပၞောန်မတင်ဂြတ် ဗွဲတၟေင် အစာ ဗြာတာဟာဲလာရဳ (Brother Hilary) ဂှ် ယၟုမြဟ်တဴ ပ္ဍဲအရာစဳပၞောန်ရ။ ဗွဲကြဴ နာဲဖိသာန် ပြံင်တိုန် ၜင်ကံက်တုဲ ညး တိုန်ကဝ်လိက် (Assumption College) မဒှ် ဘာကဝ်လိက် ကောန်ဇာတ် ဂကောံသၟိင်တၠဂမၠိုင် မတိုန်ရ။ နူဂှ်ပၠန် ညးဆက်တိုန် Assumption Commercial College ၜါသၞာံ။ နူဂှ် ညး ဆက်တိုန် ဘာအေန်ဂျေန်နဳယျာ သွာင်ပၞာန် Military Engineering NCO School ပ္ဍဲ ရာဇ်ပူရဳ ရ။[၈]
ဘဝ ကောန်ပၞာန်သေံ ကောံ ကု ပ္ဍဲအမေရိကာန်
ပလေဝ်ဒါန်ပ္ဍဲ ပၞာန်သေံဂှ် နာဲဖိသာန် ဂွံဒှ် အကြာပ်ဇၞော် (sergeant)။ နာဲဖိသာန် တိတ်နူ ဒပ်ပၞာန်တုဲ စှ်ေဒၞာဲ၊ လုပ်ကၠောန် ကမၠောန် ကမ္မဏဳကရိ (Tourism company) မဒှ် ကမ္မဏဳ နာဲကုသ ဗညာရဆုန် မပိုင်ရ။ နူဂှ် နာဲဖိသာန် လုပ်ကၠောန် ပ္ဍဲကမ္မဏဳမသွံရာန် ပ္ဍဲဥဓန်။ အခိင်ဂှ် ဒှ် အခိင်ပၞာန်လမုဟ်တုဲ ဒပ်ပၞာန်အမေရိကာန် နွံဒၟံင် ပ္ဍဲဥဓန်တုဲ ကမၠောန်ဗၞိက်ဂှ် ဆက်စပ်ဒၟံင် ဗၞိက်လွဟ်လက်နက်ဂမၠိုင်ကီုရ။ ပ္ဍဲဂှ် ကၠောန်ဂွံ ၜါသၞာံတုဲ ကလေင်အာမံင် ၜင်ကံက်ပၠန်တုဲ လုပ်ကၠောန် ပ္ဍဲကမၠောန်ရုပ်ဒမျိုင် ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် နာဲအနာန် ဗညာရဆုန် ဂွံဒုင် ခပ္တိုန် နဒဒှ် ကလုတ်ရးမရာဇ်သေံ ပ္ဍဲ ဝတ်ရှေန်တာန် ဒဳသဳ၊ တုဲပၠန် မၞိဟ်စၞးထာဝရ ရးမရာဇ်သေံ ပ္ဍဲ ကုလသမဂ္ဂ တုဲ နာဲအနာန် ကော် နာဲဖိသာန် သွက်ဂွံ လုပ်ကၠောန် ကရောမ်ညးတုဲ နာဲဖိသာန် စိုပ်အာ သဟရးအမေရိကာန် ရ။ စပ် ကု လဟီုလဂး အကြာ ညးအုပ်ကာနာနာ ကုလသမဂ္ဂ ဥူတ (ဦးသန့်) ကု နာဲအနာန် မဟီုဂးလဝ် စပ် ကုဂကူမန်ဂှ် ညး ကလေင်လဴ "ပရူဂှ် ဒှ်လဝ် ဍာံဍာံရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် အဲ နွံ ပ္ဍဲအမေရိကာန်ရ။ ကိစ္စဂှ် က္တဵုဒှ် မ္ၚး ကောန်ဖရာန်။ ညးစၞး ဍုင်နာနာတအ် ဓရီုကျာဒၟံင် ပ္ဍဲဆေင်ကဝ်ဖဳ။ မၞိဟ်စၞး နူဍုင်မွဲဂှ် သၟာန်ကၠုင် ဥူတ ပရူ ကောန်ဍုင်အရင် ဗီုကဵု ကချေန်၊ သေံ၊ မန်တအ် နွံဒၟံင်ဏီဟာ။ ဥူတ ကလေင်သှ် ဂကူမန်တအ် ကၠေအ်ကၠက်အာ တၟာလအ်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် နာဲအနာန်လေဝ် နွံဒၟံင်ကီုတုဲ ညး ကလေင်ဟီုတိုန် "ဟွံဒး၊ အဲ ဒှ် ကောန်မန်ရ (No, I am Mon"။ တုဲ ညး ဆက်လဴထ္ၜး ဒဒှ်ရ ဂကူမန် ပ္ဍဲ ရးသေံ နွံတၟာဂလိုင်ဏီ ပ္ဍဲ ဒေသ ဗီုကဵု ဖြဖဍေင် ကဵု ပထုမ်ဌာနဳ။ ပရူဏအ် ဥူတ ဟီုကု နေဝေန်တုဲ ခြာဟွံလအ်ဂှ် တွဵုရးဍုင်မန် မံက်ဂတဝ်ကၠုင်ရ။"[၉]
နာဲဖိသာန် လုပ်ကၠောန်ဂွံ ကရောမ် နာဲအနာန် ပန်ဂိတုတုဲ က္တဵုဒှ်ယဲကသအ်၊ ခဍက် ဆီတိတ်၊ ညး ဂွိင်ဖေက် ယဲညး ကၠောအ် ကုညးတၞဟ်တုဲ ညး ပြံင်တိတ်အာ နူဂှ်ရ။ နူဂှ် နာဲဖိသာန် မိက်ဂွံ ကတ်လ္ၚတ် ကွတ်ရုပ်ဒမျိုင်တုဲ ဘာရုပ်ဒမျိုင်ဂှ် ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ နျူယံက် ကု လောသ် အာန်ဂျာလေသ်။ ဟိုတ်နူ နျူယံက်ဂှ် ကြပ်ကု ဝတ်ရှေန်တာန်တုဲ နာဲဖိသာန် အာတိုန် ပ္ဍဲ နျူယံက်ရ။ အခိင်ဂှ် နာဲဖိသာန် ဒးလုပ်ကၠောန် ကမၠောန်ကြာတ်ပ္ၚာန် ပ္ဍဲဆေင်စသုင်၊ ဂွံ မွဲနာဍဳ ၂ ဒဝ်လာ။ ဆဂး ကမၠောန်ဂှ် သွက်ညး ဇြိုင်လောန် ဂၞိင်ဂိတုဲ ဒးတိတ်တုဲ အာကၠောန် ကမၠောန်ပလံင် စၞ၊ ဂွံသြန်အောန်၊ ဆဂး ဂွံသြန်ထေပ်။ ဘာရုပ်ဒမျိုင်ဂှ် ညး တိုန် အခိင်သဝ်တ္ၚဲရ။ ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲ နာဲဖိသာန် ဂွံစုက် ကု မၞိဟ်ဂကူကိုဝ်ရဳယာမွဲတုဲ မၞိဟ်ဂှ် နွံပၟိက်ဒၟံင် မၞိဟ်တက်ရုပ်ဒမျိုင်မွဲ၊ နာဲဖိသာန်လေဝ် ကေင်ကၠောန်လဝ် ကမၠောန်ရုပ်ဒမျိုင်ပန်သၞာံတုဲ လုပ်ဗိုင်ကၠောန် ကရောမ်မၞိဟ်ဂှ်ရ။ မၞိဟ်ဂှ် ကဵုသီု ဒၞာဲမံင် စသုင် သီုသြန်ဂိတုရ။ နာဲဖိသာန် ကၠောန်အာကမၠောန် တိုန်အာ ဘာရုပ်ဒမျိုင် ပွိုင်ၜါသၞာံတုဲ ဂွံတဆိပ်ဒဳပလဝ်မာ Photography ကောံ ကု Cinema Production Workshop သၞာံ ၁၉၇၄ ဂှ် ကလေင်စဴကၠုင် ရးမရာဇ်သေံရ။[၉]
ကမၠောန်ပရေင်ဂကူမန်
ပလေဝ်ဒါန်နာဲဖိသာန် ကလေင်စိုပ် နူ အမေရိကာန်တုဲ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် အာယုက်ညး ဒှ်ဂွံ ၃၇ သၞာံရကီုလေဝ် ကမၠောန်လပါ်မန်ဂှ် ညး ဟွံဂွံလုပ်ကၠောန်ဏီ၊ တုဲပၠန် အရေဝ်မန်လေဝ် ဒှ် အရေဝ် မဟီုဂး လၟိဟ်တ္ၚဲ ဟွံသေင်ဏီရ။ သၞာံ ၁၉၈၀တအ် ဂှ် နာဲနဝ်ရဳ ဆာန််ဒေါအ် (นายโนรี จันโดด) ညး မဒှ် ကရပ်သ္ၚိ ကုနာဲဖိသာန်၊ မဒှ် မန် နူ ၜါန်ကအ်၊ သမုတ်သခေါန် ပစုက်ကဵု နာဲယှိုဲကျေန် ညးမဒှ် ဥက္ကဋ္ဌဗော်ဍုင်မန်တၟိရ။ နာဲနဝ်ရဳ ဘိက်လဝ် စၞသဝ်တ္ၚဲ ပ္ဍဲသ္ၚိညးရ။ နာဲဖိသာန် ဂွံဓရီုကျာ ကု နာဲယှိုဲကျေန်တုဲ နာဲယှိုဲကျေန် ဘိက် ညး ညံင်ဂွံတိုန်စိုပ် တ္ၚဲဂကူမန် မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဗဟဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိရ။ အခိင်မဆဵုရေင်သကအ်ဂှ် ဒှ်ဂိတုဒဳဇြာမ္ဗာ၊ ဂတဂှ်ၜါဂိတု ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳဂှ် နာဲဖိသာန် အာတိုန် သဘင် တ္ၚဲဂကူမန် ပ္ဍဲဗဟဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ။ နာဲဖိသာန် ကေတ်ဏာ ကမ္မရာ ကပေါတ်ကိရိယာရုပ်ဒမျိုင်နာနာသာ်တုဲ ဂွံတက်စၟတ်သမ္တီလဝ် သဘင်တ္ၚဲဂကူမန်ဂှ်ကီုရ။[၁၀]
နာဲဖိသာန်တအ် ကလေင်စဴနူ သဘင်တ္ၚဲဂကူမန်တုဲ ခြာဟွံလအ် ဂွံမိင်ကေတ် ပရိုင် ဒဒှ်ရ ဗၟာ တိုန်သီ ဗဟဵုကျာ်ပိရ။ သွက်ဂွံရီု ကောန်ပၞာန်မန်၊ ညးဍုင်ကွာန်မန်တုဲ နာဲဖိသာန် မွဲစွံ ကုသကအ်ရဲဂမၠိုင် ပ္ကောံလဝ် ဂဥုဲဇဗ၊ ယာတ်ပလောအ်၊ စၞနာနာသာ်တုဲ စှ်ေအာ ဗဒိုပ်ကျာ်ပိရ။ ဆဂး ဗဟဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ ပ္ဍဲကျာ်ပိဂှ် ဒးဒုင်သီဏာ ကုဗၟာရ။ စနူဂှ်တုဲ ကမၠောန်ထံက်ပင် ရီုဗင် ဒပ်ပၞာန်မန် သီုကဵု ကိစ္စလွဟ်တအ်ဂှ် နာဲဖိသာန် ပါလုပ်ကၠောန်ကၠုင်ရ။ ပါဲနူဂှ်တုဲ ပရေင်ဆက်ဆောံ အကြာ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ကု သၟိင်သေံ၊ ဗီု လိက် နူ ဥက္ကဋ္ဌဇၞော်ဗော်ဍုင်မန်တၟိ နာဲယှိုဲကျေန် မပလံင်ဗစိုပ် ဇရေင် သၟိင်တၠတိဨကရာဇ်သေံ ရာမဒစိတ်၊ လိက် မပလံင်ဗစိုပ် ဇရေင် သကိုပ်ပၞာန်သေံတအ်ဂှ် နာဲဖိသာန် ရနုက်ဗပေင်ကၠုင်လဝ်ကီုရ။[၁၀]
အခိင် ဒပ်မန် ကု ဒပ်ကရေင် မဒှ်ပေါဲဗတိုက် ရေင်သကအ်ဂှ်လေဝ် နာဲဖိသာန် ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်ရ ရဲလပါ်ပၞာန်သေံတအ် လုပ်စ လပါ်ကရေင်၊ ညး စှ်ေစိုတ် ဟိုတ်နူ ဒပ်ကရေင်လှုဲဂၠိုင် ဒြဟတ်ဇၞော်တုဲ သေံ ဗက်မုက် လုပ်စ လပါ်ကရေင်။ ဟိုတ်ဏအ်ဂှ် နာဲဖိသာန် မိက်ဂွံ ထ္ၜးဒြဟတ်မန်ဇကုတုဲ ပ္ဍဲ ပရေင်ပညဳပညပ် အကြာ မန် ကု ကရေင်ဂှ် ညးစၞး လပါ်မန်ဂှ် နာဲဖိသာန် ကော်ဏာ သကိုပ်ပၞာန်သေံတြေံ ဂကူမန်တအ်လေဝ် ကေင်နွံလဝ်ကီုရ။[၁၀]
လအိတ်ဘဝ
ပလေဝ်ဒါန်သၞာံ ၂၀၂၄ ဂိတုဂျူလာင် ၃၁ တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ အခိင်သေံ ၈း၀၀ ဂှ် စုတိကလိလောန်စဴအာ ဘဝပရလိုက် ပ္ဍဲရုင်ဂဥုဲၜင်ၜဲဓံင်ရ။ နာဲဖိသာန် သၠးကဵုလဝ် ခန္ဓကာယညး ကုရုင်ဂဥုဲသိရိရာဇ် ဍုင်ၜင်ကံက် သွက် ကွးဘာတက္ကသိုလ်သဝ်ဝန်ဂမၠိုင် ဂွံကတ်လ္ၚတ်၊ သွက်ဂွံဒှ် ဂုဏ်ဖိုလ်ပညာဂဥုဲ ကောန်မၞိဟ်တအ်ရ။ ညး စုတိတုဲ တ္ၚဲစေင်ညိဂှ် ဇွညးဂှ် နူရုင်ဂဥုဲသိရိရာဇ် ကေတ်ဏာတုဲ တ္ၚဲသဝ်ဂှ် ဂကောံကလောမသညး ၜိုတ် ၁၀ တၠ ကလအ် စဝ်ဍာ် ပ္ဍဲရုင်ဂဥုဲဂှ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အစဳအဇန် ဖ္ဍောတ်အဘိဓရ်၊ စံင်ဇွတအ်ဂှ် ဟွံမဲတုဲ ဂိတုအဝ်ဂေတ် ၄ တ္ၚဲအဒိုတ်ဂှ် ကဵုဒါန်ပိဏ္ဍပါတ်ဖာပ်သင် မွဲဗဂါပ် သောင်သောင်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်[၇] ပ္ဍဲ ဘာဝါတ်ပက်နာံဖင် (วัดปากน้ำฝั่งใต้) ရ။ ပ္ဍဲတ္ၚဲကုသိုလ်ဂှ် ဂကောံသ္ၚိကၟိန် နာဲဖိသာန်၊ မၞိဟ်စၞး နူ ဂကောံသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမန် ဍုင်ၜင်ကံက် ကောံ ကု ညးစၞး နူဗော်ဍုင်မန်တၟိ ညးအုပ်ကာနာနာ နာဲဝေန်လှ တိုန်စိုပ်လဝ်ရ။[၁၁][၁၂]
လိက်
ပလေဝ်ဒါန်คนมอญ လိက်မၞိဟ်မန် နာဲဖိသာန် ချူခၞံလဝ်ရအဴ (အလန်ပထမ ၁၉၈၂၊[၁၃] အလန်ဒုတိယ ၁၉၈၇၊ [၁၄] အလန်တတိယ ၂၀၀၀ [၃])
มอญ ชนชาติไร้แผ่นดิน (မန် ကောန်ဂကူ ဟၟဲဍုင်) သၞာံ ၁၉၈၂[၁၅]
နိဿဲ
ပလေဝ်ဒါန်- ↑ " Certification of Completion of the Cinema Production Workshop by Pisanh Paladsingha.
- ↑ Khon Mō̜n.
- ↑ ၃.၀ ၃.၁ คนมอญ. Nonthaburi: Thanabua Kaew, 2000.
- ↑ ปลัดสิงห์, พิสัณห์ (October 27, 2020). " "သၟာန်ဇာန် နာဲဖိသာန်" (Interview). Interviewed by ขนิษฐา คันธะวิชัย. Mon Voice Journal, Issue 52. Retrieved 31 July 2024.
- ↑ Sripanngern, Sunthorn (31 July 2024). " နာဲဖိသာန် ပလှာတ်သိင်. Open.
- ↑ นักฆ่ามหาประลัย (2523).
- ↑ ၇.၀ ၇.၁ ၇.၂ ၇.၃ Sripanngern, Sunthorn (31 July 2024). " နာဲဖိသာန် ပလှာတ်သိင်. Open.
- ↑ ၈.၀ ၈.၁ ၈.၂ ปลัดสิงห์, พิสัณห์ (October 27, 2020). " "သၟာန်ဇာန် နာဲဖိသာန်" (Interview). Interviewed by ขนิษฐา คันธะวิชัย. Mon Voice Journal, Issue 52. Retrieved 1 August 2024.
- ↑ ၉.၀ ၉.၁ ปลัดสิงห์, พิสัณห์ (October 27, 2020). " "သၟာန်ဇာန် နာဲဖိသာန်" (Interview). Interviewed by ขนิษฐา คันธะวิชัย. Mon Voice Journal, Issue 52. Retrieved 2 August 2024.
- ↑ ၁၀.၀ ၁၀.၁ ၁၀.၂ ปลัดสิงห์, พิสัณห์ (October 27, 2020). " "သၟာန်ဇာန် နာဲဖိသာန်" (Interview). Interviewed by ขนิษฐา คันธะวิชัย. Mon Voice Journal, Issue 52. Retrieved 2 August 2024.
- ↑ " တ္ၚဲကုသိုလ်နာဲဖိသာန်. Open (4 August 2024).
- ↑ Sripanngern, Sunthorn (4 August 2024). " ဖာပ်သင်ကဵုဒါန် ဇိုန်ပိုန် ပြင်ဏာ ပိုန်ကုသိုလ် ကုနာဲဖိသာန်. Open.
- ↑ คนมอญ. Sangdad.
- ↑ คนมอญ. Sangdad.
- ↑ มอญชนชาติไร้แผ่นดิน. Athit Publishing.