ဗၠာဲ (ကောန်သ္ဂံင်တြေံ ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန်)
နာဲဗၠာဲ (ယၟု ပ္ဍဲဂတာ အအူ၊ ယၟု ပ္ဍဲလိက်စရင်သ္ၚိခေတ်တၟိ ဦးအောင်တင််း၊ ၉ ဒဳဇြေမ်ဗါ ၁၉၃၀ - ၈ အံက်တဝ်ဗါ ၂၀၂၁) မညး ဒှ် ကောန်သ္ဂံင်တြေံ ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် ဝွံ က္တဵုဒှ် မၞိဟ် ပ္ဍဲ ကွာန်ကၟာဝက်၊ ပ္ဍဲ အခိင်အာယုက် ၁၇ သၞာံ ပရေင်ပၠန်ဂတး သွက်ဗၠးၜးဂကူမန် က္တဵုဒှ်ဂှ် ပါလုပ် ချဳဓရာင် သွက်အခေါင်ဂကူမန် ပ္ဍဲ ဒပ်သၟတ် (ဗွဲကြဴ ဒှ် ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန်)၊ ဒပ်တြင်ဍုင် မနွံ ဗမံက်ကၟာဝက်ဂှ် လီုတုဲ စိုပ်အာ ဒပ်ဗြဝတဳ။ ဒပ်ဗြဝတဳဂှ် ဗၟာသီဂွံအာတုဲ က္လေင်စဴကၠုင်ကွာန်။ နာဲဗၠာဲ သီုဖအိုတ် က္လိဂွံကောန် တြဴ၊ နူ သမ္ဘာကိုပ်ကၠာ ဂွံ ကောန်တြုဟ်မွဲ၊ နူ သမ္ဘာဒုတိယ ဂွံ ကောန်မသုန်။ ကၠောန်စ ကမၠောန် နဒဒှ် စရေစက်ဗွုတ်သ္ၚု ပ္ဍဲ ကၟာဝက်၊ ဗွဲကြဴ ရာန်တိဗ္ၚဇကုမာန်တုဲ ကၠောန်ဗ္ၚ။
| နာဲဗၠာဲ | |
|---|---|
 | |
| သၠးဂၠံဂဝ် |
အအူ ဒဳဇြေမ်ဗါ ၉၊ ၁၉၃၀ ကၟာဝက်၊ ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင် |
| စုတိ | အံက်တဝ်ဗါ ၈၊ ၂၀၂၁ (အာယုက် ၉၀) |
| ဂကူ |
 Monမန် |
| ကောန်ဍုင် |
 Burmaဗၟာ |
| အိန်ထံင် | မိင္ၚုဲအုမ် (ငွေအုံး) |
| ကောန်ဇာတ် |
|
| အံက် | နာဲယှိုယ်ဝါ မိကောန်တဝ် |
| ဂယိုင်လမျီု | သၟာဗ္ၚ |
ဘဝသၟတ်
ပလေဝ်ဒါန်နာဲဗၠာဲဝွံ က္တဵုဒှ် မၞိဟ် ပ္ဍဲ သက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၂၉၂ ဂိတုမြက္ကသိုဝ် ပိစွေက် (1930 Dec. 9) တ္ၚဲအဒိုတ် ပယျာံ ဒစိတ်နာဍဳ[၁] မဒှ် ကောန် နာဲယှိုယ်ဝါ၊ မိကောန်တဝ်။ ညး ကတဵုဒှ် မၞိဟ် ပ္ဍဲ အရာပ်ကြုင်ထၜိုင် (ရဲအရာပ်ကော် ကြုင်ဟလိုင်)၊ ဍုင်ဇြာ၊ ကွာန်ကၟာဝက်။ ပၞောဝ် ကုကောဒေအ် သီုဖအိုတ် ထပှ်တၠဂှ် ညး ဒှ် ကောန်မရနုက် ကုတြဴ၊ တုဲ ပ္ဍဲ မွဲမိဂှ် ညးမွဲရ ဒှ် ကောန်တြုဟ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲသ္ၚိကၟိန်ဂှ် ကော်စညး “အဗၠာဲ” တုဲ နယၟုဂှ်ဟေင် မၞိဟ် တီဂၠိုင်ရ။ ယၟုညး ပ္ဍဲ ဂတာဂှ် ချူလဝ် “အအူ”[၁]၊ ပ္ဍဲကဵု လိက်စရင်သ္ၚိခေတ်တၟိဂှ် “နိုင်အောင်တင်း”[၂]။
အပါနော် နာဲဗၠာဲတအ်ဂှ် ဒှ် မၞိဟ် နူထဝါဲ (အတိုင် နာဲဗၠာဲ မလဴမ္ဂး အပါနော်ညးဂှ် ဒှ် ဂကူမန် နူ ထဝါဲ) ကၠုင်သွံစ ပြေင်ဂၠဴ ပ္ဍဲ ကၟာဝက်တုဲ စှ်ေဒၞာဲ ကုမိနော်ညး။ ပ္ဍဲ အခိင် ညး မဂွံမိင်ကေတ် မိမ ပ္ဍဲထဝါဲစုတိအာတုဲ စဴအာထဝါဲတုဲ ကၠေအ်အာ ဟွံကလေင်စိုပ်ရ။ ညးတအ် ထေင်ကေတ် ဟိုတ်နူ ကိစ္စအာဲတုဲ ဒးဒုင်ဂစိုတ်ထောအ် ပ္ဍဲ ထဝါဲဂှ်ဟာ၊ ဟွံသေင်မ္ဂး ကၠေအ်အာ အကြာဂၠံင်ဟာဂှ် ဆညးမွဲကီု ဟွံတီရ။[၃]
အခိင်အဝဲမမံင်ဘာဂွံဂှ် နာဲဗၠာဲ မံင်ဘာလကျာ်၊ ဘာသေံ (လၟုဟ် ကော်စ ဘာလွဳမာန်ထဝ်) ပ္ဍဲ ကွာန်ကၟာဝက်၊ မနွံသၟဝ်ကျာ ကျာ်ဇြာ။ ဘာသေံဂှ် ဒှ် ဘာ မပတန်ဂွံလဝ်တၟိ မပတန်လဝ် နကုခမဳမန် နူ ဍုင်သေံ။ ဗွဲကြဴ ပထပိုယ် ပ္ဍဲ ဘာသေံဂှ်၊ ၜိုတ် အာယုက် ၁၇ သၞာံ ရာံတိတ် နူ ဘဝထပိုယ်၊ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ပရေင်ဍုင်ကွာန် ကလိုက်ကမဵု၊ မန်တအ် စချဳဓရာင်ကၠုင် သွက် ကလိဂွံ ဍုင်မန်ရ။[၃]
ဘဝသ္ဂံင်ပၞာန်မန်
ပလေဝ်ဒါန်သၞာံ ၁၉၄၇ အခိင် ဗော်သွးမန်ကောန်ဍုင်အရင် မပသဘင်သဳကၠဳကောန်ဂကူမန် ပ္ဍဲ ကၟာဝက်ဂှ် နာဲဗၠာဲ နဒဒှ် ဘဝသၟတ်မွဲ ညး ပါလုပ်ကၠုင်တုဲ၊ ဗွဲကြဴ အခိင် အစာဖိုဝ်စိင်တအ် စန်ဒက်သၟတ်ဂှ် ညးပါလုပ်ကၠုင်ရ။ အတိုင် ညး မလဴထ္ၜးမ္ဂး ပ္ဍဲ အခိင်တေအ် ပ္ဍဲ ကၟာဝက်ဂှ် သၟတ်ဗၠာဲတအ် တ္ၚဲပၠိုတ် မလေပ်ကောံ ညးသကအ် ပ္ဍဲရုင်ဂွါပ်တုဲမ္ဂး အာဂၠံက်ဝုတ် သၟဝ်သ္ၚိရ။ ညးတအ် အာ မွဲရုင်ဂွါပ်တုဲ မွဲရုင်ဂွါပ် သွက်ဂွံ စန်ဒက် သၟတ်ဗၠာဲတအ် ဂွံလုပ်ဂကောံသၟတ်ရ။ ဂကောံသၟတ်ညးတအ် အာဗတောန်ကွတ်ပၞာန် ပ္ဍဲသၠာတ် ဘာဝါင္ၚဴ (မနွံ ဗၟံက် ကွာန်ကၟာဝက်)။ (ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဗတောန် လဒေါဝ်ကွာန် ပ္ဍဲဝိုင်ကၠ၊ ဗွဲကြဴ ပြံင်အာ စွံလဝ် ပ္ဍဲ ဘာဝါင္ၚဲ)။ ဒပ်မန်ဂှ် နွံဒၟံင် ပ္ဍဲ “တြင်ဍုင်”။ ညးဇၞော်သွာင်ပၞာန်ဂှ် ဒှ် ဗိုလ်ရာဇာ၊ ဗိုလ်ရာဇာဂှ် ဇာတိထံင်ဘုတ်၊ ယၟုညး နူတမ်တေအ်ဂှ် “အတာ”။ သွာင် ပကင်ရင် ကောံ ကုပရေင်ဍုင်ကွာန်ဂှ် နာဲဖိုဝ်စိင်။[၃]
သက္ကရာဇ် ၁၃၁၀ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန် ၃ မမံက် (၁၉၅၀ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၈) ဂှ် အတိုင် ညး မလဴမ္ဂး ညးတအ် မင်ဒၟံင် မ္ၚးကွာန် ဗမံက်ဂၠံင်ဂလာ (လၟုဟ် ပ္ဍဲပါင်ဂၠံင်လုပ်ကွာန်) ညးတအ် တော်လဝ် ကဵုသၞပန် ညးတအ် ကဵုတိုန်အာ လပါ်ဗၟံက်၊ ဆဂး သၞ ဟွံဗက်အာ ညးတအ် စၞးဂှ် သၞတအ် လုပ်အာ ကွာန်တုဲ စံင်ကွာန်တုဲ တိတ်အာ။
ဗိုလ်ရာဇာဂှ် ဟိုတ် နူယဲဇွဟ်တုဲ ကတဵုဒှ် ယဲ၊ ချိုတ်အာ၊ ဗိုလ်ရာဇာ ချိုတ်အာတုဲ ဒေအ်ဗိုလ်ရာဇာဂှ် မိက်ဂွံပဗိုလ် စၞးဒၞာဲဂှ်၊ ဆဂး ဗရာန်ညဳနံင် (ကောဒေအ်ၜါ) ဂှ် ဟွံတုပ်စိုတ် ဒှ်ပန် ရေင်သကအ်။ ကောန်တှ် ဗိုလ်ရာဇာ မနွံ ပ္ဍဲတဲ သမ္ဘာညး ဒးအာ လွဟ် ဒးချိုတ်အာ။ ဗရာန်ညဳနံင် ဒှ် ဗိုလ်။ ဒပ် ပ္ဍဲတြင်ဍုင်လေဝ်လီု ညးတအ် ပြံင်စိုပ်အာ ဗြဝတဳ။[၃] အတိုင်နာဲဗၠာဲ မလဴထ္ၜးမ္ဂး ဗွဲကြဴ ဒပ်မန်ပ္ဍဲဗြဝတဳဂှ် ဗၟာသီဂွံအာပၠန်။ ဒပ်ဗြဝတဳလီုတုဲ နာဲဗၠာဲလေဝ် တိတ်နူပၞာန်တုဲ ကလေင်စဴကၠုင်ကွာန်ရ။[၃]
ဘဝသ္ၚိကၟိန်
ပလေဝ်ဒါန်နာဲဗၠာဲ စိုပ်ကွာန်တုဲ ဗွဲကြဴ စှ်ေဒၞာဲ၊ ကလိဂွံ ကောန်တြုဟ်မွဲ မနွံယၟု နာဲမြင့်သိန်း၊ ပ္ဍဲ အခိင် နာဲမြင့်သိန်း ဍောတ်ဍောတ်ဂှ် သမ္ဘာညး စုတိအာ။ ဗွဲကြဴညိ နာဲဗၠာဲ စှ်ေဒၞာဲ ကုမိငွေအုံး။ ကရောမ် မိငွေအုံးဂှ် နာဲဗၠာဲ ကလိဂွံ ကောန်မသုန်၊ ကောန်တြုဟ်ပန်၊ ကောန်ဝုတ်မွဲ။ ကောန်မသုန်ဂှ် နာဲပါန်သိန်း၊ နာဲသောင်းဟံ၊ မိအေးမြင့် (မိဝုတ်)၊ နာဲသောင်းခိုင် (နာဲရတ်ရတ် မန်ဇြာ)၊ နာဲဝင်ထွန်း (နာဲဗဳထဝ် မန်ဇြာ)။ ကမၠောန်ဂလိုင်လမျီု နာဲဗၠာဲ မကၠောန်ကၠုင်ဂှ် နဒဒှ် စာရေ စက်ဗွုတ်သ္ၚိ (စက်ရင်ထွန်း)၊ ကၠောန် ကမၠောန်ဏအ် သၞာံ ဗွဲမလအ်၊ သၞာံ ၁၉၇၂ မဒှ်သၞာံ မကလိဂွံ ကောန်ဒဒေအ်ဂှ် ရာန်တိဗ္ၚ စှ်ဨက ပ္ဍဲ ဝါအုမ်ဒနဳတုဲ တိတ် နူကမၠောန်စာရေ ကၠောန်ကမၠောန်ဗ္ၚဇကု။ ကာလအာယုက်ဇၞော် ကောန်ဇာတ် မဆက်ကၠောန်ဝါဗ္ၚဂှ် ဟွံမဲမွဲတုဲ တိဗ္ၚဂှ် သွံ၊ ရာန်ကၠအ်ဗၜိုတ် ပ္ဍဲ ကွာန်ကၞာလဵု။
လအိတ်လမျီု
ပလေဝ်ဒါန်နာဲဗၠာဲဝွံ ၜိုန်ရ ယဲဘဲဝေဒနာမွဲမွဲသာ် ဟွံမဲကီုလေဝ် သၞာံ ၂၀၂၁ အခိင် ကပ်ယဲကဝ်ဝေဒ်-၁၉ မက္တဵုဒှ်ဂှ် ဒးစုတိအာ နကုယဲဏအ် ၜိုဟ်ဟ်သြိုဟ်ဟ် ပ္ဍဲ ၈ အံက်တဝ်ဗါ ၂၀၂၁ (သက္ကရာဇ် ၁၃၈၃ ဂိတုဝှ် ၃ မၟံက်) အခိင်ဒေသ ဂယး ၀၃း၂၅ ပ္ဍဲသ္ၚိညး မနွံ ပ္ဍဲအရာပ်ထံင်ကှ်ေ ပလိုတ် ဇြပ်ဂကောံသင်ဗလိုက်ခရေတ်ယာန်မန် ဂှ်ရ။[၄]
နိဿဲ
ပလေဝ်ဒါန်- ↑ ၁.၀ ၁.၁ ဂတာ စၟတ်သမ္တီ တ္ၚဲဒှ်မၞိဟ် နာဲဗၠာဲ။
- ↑ လိက်စရင်သ္ၚိ ဂကောံသ္ၚိကၟိန် နာဲဗၠာဲ။
- ↑ ၃.၀ ၃.၁ ၃.၂ ၃.၃ ၃.၄ နာဲဗၠာဲ မလဴထ္ၜးလဝ် ကုကောန်ညး နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ
- ↑ Monzel, Bee Htaw (October 8, 2021). " အပါပိုယ် နာဲဗၠာဲ တ္ၚဲဏအ် အခိင်လ္ဂုင် ဂယး ၀၃း၂၅ ဂှ် ဗွဲမၜိုဟ်သြိုဟ်ဟေင် ၜးအတ္တဘဴ ကလိလောန်စဴအာ ဘဝပရလိုက်တုဲရ။. Open. “Thank you, daddy, for flourishing our home with happiness and warmth. You have been such a great Man, and one of the greatest icons of my life. I love you beyond description. I miss everything about you, but your spirit will forever live on through us. အပါပိုယ် နာဲဗၠာဲ တ္ၚဲဏအ် အခိင်လ္ဂုင် ဂယး ၀၃း၂၅ ဂှ် ဗွဲမၜိုဟ်သြိုဟ်ဟေင် ၜးအတ္တဘဴ ကလိလောန်စဴအာ ဘဝပရလိုက်တုဲရ။ အပါ ဟိုတ် မလွဳလွတ် ဗ္စဖျုင်ကၠုင်ပိုယ် အခိင်ပိုယ်ဍောတ်တ်တေအ် ဗွဲမၜိုဟ်သြိုဟ်ဂှ် တင်ဂုန်ဗွဲမဇၞော်ရ။ အပါဂှ် ဗွဲမဗဗွဲကဵုအခိင်ဘဝမၞိဟ်မွဲ တာလျိုင်ပြေကၠုင်ဒၟံင် ဇၟာပ်ဒၞာဲရ။ အခိင်ဘဝသၟတ်ဂှ် ရပ်ကၠုင်လွဟ် သွက်ကလိဂွံဍုင်မန် ပ္ဍဲဗော်ပၠတရဴဍုင်မန်၊ အခိင်ဒက်ဘဝသ္ၚိကၟိန်တုဲ ကောန်ဇာတ် ညံင်ဂွံဖဲသအဳ မံင်စၜိုဟ်သြိုဟ်မာန်ဂှ် ဂစာန်ကၠုင်တုဲ ပိုယ်တအ် ဂွံဇၞော်ဂေါဝ်ကၠုင် ဗွဲမၜိုဟ်သြိုဟ်ရ အပါ။ အပါ ဌာန်ခိုဟ်ဘုံပရဲ ကဵုဂွံဇူဖဲဖဲညိ။”