ဝဳကဳပဳဒဳယာ

ရာမ် (ဘုတ်ကျာ်)

ဘုတ်ရာမ် (Ram Mandir) ဂှ် ဒှ် ဘာကျာ်ဟိန္ဒူ မနွံ ပ္ဍဲ ဍုင်အယောဓယာ၊ တွဵုရး ဥတ္တာရ် ပြဒေသ်၊ သဟရးအိန္ဒိယ။ ဘာကျာ်ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ ဒၞာဲတိ သၟိင်ရာမ်သၠးဂဗ္ဘ မကော်ဂး ရာမဇန္မဘူမိ မြဴသာ်ဝွံ ကောန်ဟိန္ဒူ ဂမၠိုင် ပတှ်ေကေတ်လဝ်ရ။[၆][၇]

ရာမ် (ဘုတ်ကျာ်)
Ram Mandir at Ayodhya
Ram Janambhoomi Mandir
Lua error in မဝ်ဂျူ:Location_map at line 442: Unable to find the specified location map definition. Neither "Module:Location map/data/Uttar Pradesh " nor "Template:Location map Uttar Pradesh " exists.
တင်ဂၞင်ဂမၠိုင်
ဒတန် Ram Janmabhoomi, Ayodhya
ဒတန်ဒၞး 26°47′44″N 82°11′39″E / 26.7956°N 82.1943°E / 26.7956; 82.1943ဒတန်: 26°47′44″N 82°11′39″E / 26.7956°N 82.1943°E / 26.7956; 82.1943
မဆေင်စပ် ကုဘာသာ Hinduism
ဒတန်သာသနာ Ram Lalla (infant form of Rama)
တွဵုရး Uttar Pradesh
ကၟိန်ဍုင် India
အကာဲအရာလၟုဟ် Under construction
ပရေင်ပကင်ရင် Shri Ram Janmabhoomi Teerth Kshetra
ဝေပ်သာ် Shri Ram Janmbhoomi Teerth Kshetra
ဗိသုကာ
တၠပညာဗိသုကာ Sompura family[lower-alpha     ၁]
ဂကူဗိသုကာ Hindu temple architecture
ဗီုပြင် ဗိသုကာ Nagara style
ညးမခၞံ Shri Ram Janmabhoomi Teerth Kshetra
မဖျေဟ်ကၞက် ၅ အဝ်ဂေတ် ၂၀၂၀; ၄ သၞာံ မတုဲကၠုင် (၂၀၂၀-၀၈-05)[၃]
မစိုပ်ဒတုဲ ၂၂ ဇာန်နဝါရဳ ၂၀၂၄; ၁၀ ဂိတု မတုဲကၠုင် (၂၀၂၄-၀၁-22)[၄]
ဗွဲမသောဲဗြောဲ
ဇမၠိင် 110 မဳတာs (360 ft)
အနာံ 72 မဳတာs (235 ft)
သမၠုင် 49 မဳတာs (161 ft)[၅]
ဇမၞော်ဨရိယာ 1.1 ဟက်တာs (2.7 ဨကs)[၅]
ကျာ်ဂိုဟ် 1 central temple with 6 more joined around it as one temple complex

ဒၞာဲဂှ် ကိုပ်ကၠာတေအ် ဒှ်လဝ် ဒၞာဲပလဳမူသလေန် ဗဗြဳမာသဇိဒ် (Babri Masjid) မဒှ် ပလဳမူသလေန် မသြိုင်လဝ် နူကဵု အေဒဳ ၁၆ ဗွဝ်ကၠံတေအ်ရ။ ဗီုရုပ် သၟိင်ရာမ် ကဵု မိသဳတာဂှ် အာစွံစုတ် ပ္ဍဲကဵု ပလဳဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၄၉၊ ကိုပ်ကၠာ ပရေင်မလုပ်ပၠံင်သီကေတ် ဟွံကတဵုဒှ်ဏီ သၞာံ ၁၉၉၂ ဂှ်ရ။[၈][၉][၁၀] သၞာံ ၂၀၁၉ ရုင်ဗစာသဟရးအိန္ဒိယ သ္ဂုတ်သွာတ် ဒၞာဲဂှ် ပအပ်ကဵု ဟိန္ဒူ သွက်ဂွံသြိုင် ဘာကျာ်ဟိန္ဒူ၊ တုဲ သွက်မူသလေန်မ္ဂး ညးတအ် ကဵုတိဒၞာဲတၞဟ် သွက်ဂွံသြိုင် ပလဳမွဲရ။[၁၁] ရုင်ဗစာဂှ် နိဿဲဗဒဗဒါဲ ကုလိက်ဂရင်ပတီ ပရေင်ၜံက်ခါဲပုရာန် အိန္ဒိယ Archaeological Survey of India (ASI) နဒဒှ် သက်သဳ ဒဒှ်ရ ဒၞာဲဂှ် မွဲအခိင်တေအ် ဒှ်လဝ် ဒၞာဲဘာကျာ်ဟိန္ဒူတြေံ၊ ဟွံဒှ် ဒၞာဲမဆေင်စပ် ကုအေဿလာမ်ရ။[၁၂]

သၞာံ ၂၀၂၀ ဂိတုအဝ်ဂေတ် ၅ ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ် သဘင်ဘုမိပူဇယန္တ သွက်ဂွံ သြိုင်ခၞံ ဘုတ်ကျာ်ရာမ်တုဲ သဘင်ဂှ် အလဵုဇကု သကိုပ်ဝန်ဇၞော်အိန္ဒိယ နရေန္ဒြာ မောဒဳ လေဝ်တိုန်စိုပ်ကီုရ။[၁၃] ပရေင်ကမၠောန် သြိုင်ခၞံဂှ် နကဵု ဂကောံသြဳရာမ်ဇန္မဘောမိ (Shri Ram Janmabhoomi Teerth Kshetra Trust) ကေတ်တာလျိုင်တုဲ သြိုင်ခၞံဒၟံင်ရ။ သၞာံ ၂၀၂၄ ဂိတုဇာန္နဝါရဳ ၂၂ ဂှ် သကိုပ်ဝန်ဇၞော်မောဒဳ နဒဒှ် မုကျယဇမေန် မဂွံအဓိပ္ပါယ် နဒဒှ် သကိုပ်ပဓာနအသေအဟာန်ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ် သဘင်ဗုသစ်ကျာ် မကော်ဂး ပြဏ ပြတိသထ ရုပ်သၟိင်ရာမ်ရ။[၁၄][၁၅] သဘင်ဗုသစ်ကျာ်ဂှ် ဂကောံမသြိုင်ခၞံ ဒှ်ညး မဖန်ဗဒှ် ကၠောန်လဝ်ရ။[၁၆][၁၇]

ဝင်

ပလေဝ်ဒါန်

ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ် ကိုပ်ကၠာတေအ် ပလဳမူသလေန် ဗာဗြဳမာသဇိဒ် နွံဒၟံင်တုဲ ပလဳဂှ် သြိုင်လဝ် နူကဵု အေဒဳ ၁၆ ဗွဝ်ကၠံရ။ ရုပ် သၟိင်ရာမ် ကဵု မိသဳတာဂှ် လုပ်စွံ ပ္ဍဲပလဳဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၄၉၊ သၞာံ ၁၉၉၂ ဂှ် ဂကောံမၞိဟ်ဟိန္ဒူ လုပ်ဗတိုက်သီကေတ် ပလဳဂှ်ရ။[၈][၉][၁၈] သၞာံ ၂၀၁၉ ရုင်ဗစာသဟရးအိန္ဒိယ ဖျေဟ်သ္ဂုတ်သွာတ် ဒၞာဲဂှ် ကဵုအခေါင် ဟိန္ဒူတအ် သြိုင် ဘာကျာ်ဟိန္ဒူတုဲ သွက် မူသလေန်တအ်ဂှ် ညးတအ် ကဵုဒၞာဲတိ သွက်ဂွံသြိုင် ပလဳမွဲရ။[၁၉] နကဵု ရုင်ဗစာဂှ် ညးတအ် ထ္ၜးသက်သဳ လိက်ဒုင်စဳရေင် နူကဵု သုတေသနပုရာန် အိန္ဒိယ (Archaeological Survey of India (ASI) ဒဒှ်ရ မဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ဒၞာဲဂှ် မွဲအခိင်တေအ် ဒှ်လဝ် ဒၞာဲ ဘုတ်ကျာ်ဟိန္ဒူ၊ မူသလေန်တအ် ပၠံင်ကေတ်တုဲ သြိုင်စုတ် ပလဳဇကုရ။[၂၀] ဆဂး လိက်ဒုင်စဳရေင် သုတေသနပုရာန်ဂှ် ဒးဒုင် ပါ်ပါဲ ဒှ်အရာ မဗဒဗဒါဲစဂွံ ဟွံသေင်ရ။[၂၁][၂၂][၂၃][၂၄][၂၅] ဆဂး နကဵု ရုင်ဗစာသဟရးဂှ် ဒုင်တဲ လိက်ဒုင်စဳရေင် သုတေသနပုရာန်ဂှ်ရ။ နကဵု ရုင်ဗစာသဟရး ဟီု သၟဝ်ဗလဳဂှ် ဒှ်စမြိုင် မဆေင် ကုအေဿလာမ် ဟွံသေင်၊ တုဲ ဗွဲမကၠးဖ္ဍး ဒှ်ဒၟံင် စမြိုင် မဆေင် ကုဟိန္ဒူ မဒှ်ဒၞာဲ ဇာန္တိမဘူမိ (ဒၞာဲသမၠးဂၠံဂဝ်) သၟိင်ရာမ် ရ။[၂၆]

တမၠာ ကေုာံ ခေတ်လဒေါဝ်

ပလေဝ်ဒါန်

သၟိင်ရာမ် ညးမကလေင်ကတဵုဒှ် မၞိဟ် နဒဒှ် သၟိင်ဗိသဴ ဂှ် ဒှ်ကျာ်ဟိန္ဒူရ။ အတိုင်လိက်သာသနာဝင်ဟိန္ဒူမ္ဂး ရာမယာန က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲကဵု ဍုင်အယောဓယာ ရ။[၂၇]

အတိုင်ဝင် မဟီုလဝ်မ္ဂး ဘာကျာ်ဟိန္ဒူဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာအိုတ် ဒးဒုင်ပလီုလဝ် နကဵု သၟိင်ဗာဗူရ် ညးမဒှ် သၟိင်အေန်ပါယျာမုဃလ်ပထမ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၅၂၈၊ မဒှ်အခိင် ဘုတ်ကျာ်ဟိန္ဒူ မနွံ ပ္ဍဲသကုတ်သၟဝ်ကျာအိန္ဒိယ ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠေင် မဒးဒုင်ပလီုရ။[၂၈] ဗွဲကြဴညိ ပ္ဍဲကဵု သၞာံဂှ်ရ နကဵု အသံ သၟိင်ဗာဗူရ်ဂှ် ကဵု သကိုပ်ပၞာန် မိရ်ဗကဳ သြိုင် ပလဳ ဗဗြဳမာသ်ဇိဒ် ပ္ဍဲ ဒၞာဲဒတန် သၠးဂဗ္ဘသၟိင်ရာမ် ရ။ စၟတ်သမ္တီ တြေံအိုတ် ၜိုတ်မဂၠာဲဆဵုမ္ဂး ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲကဵု လိက် Descriptio Indiae မချူပတိတ်လဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၇၆၇ နကဵု ညးမပတန်သာသနာခရေတ် Joseph Tiefenthaler ရ။ အတိုင်လိက်စၟတ်သမ္တီညးမ္ဂး ပလဳဂှ် သြိုင်လဝ် လတူ ဘာကျာ်သၟိင်ရာမ် မဒးဒုင်ပလီုလဝ်၊ တုဲပၠန် ဘာကျာ်ဂှ် ဒှ်ဒၞာဲသၠးဂဗ္ဘ သၟိင်ရာမ် ရ။[၂၉][၃၀]

ပဋိပက္ခ မဆေင် ကုဘာသာ က္တဵုဒှ်လဝ် ၜိုတ်မစၟတ်သမ္တီလဝ်မ္ဂး ကိုပ်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၈၅၃။[၃၁] သၞာံ ၁၈၅၈ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ဂှ် သၟိင်ဗြိတိန် ကၟာတ်လဒဵု ဟွံကဵု အခေါင် ဟိန္ဒူ ပပူဇဴ ပ္ဍဲကဵု ဒၞာဲဂှ်ရ။ ကိုပ်ကၠာတေအ် ဒၞာဲဟိန္ဒူတအ် မပပူဇဴဂှ် သြိုင်လဝ် မ္ၚးပလဳဂှ်ရ။[၃၂]

ပစ္စုပ္ပန်

ပလေဝ်ဒါန်

ပဋိမာရုပ် သၟိင်ရာမ် ကဵု သဳတာ ဂှ် လုပ်စွံပၠုပ် ပ္ဍဲကဵု ပလဳဗဗြဳမာသ်ဇိဒ် ပ္ဍဲကဵု ဗတံ အကြာ ၂၂-၂၃ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁၉၄၉ တုဲ တ္ၚဲယးဂတဂှ် ညးပူဇဴတအ် ကောံကၠုင် သွက်ဂွံ လ္ၚောဝ်ပူဇဴရ။[၈][၃၃] စိုပ် သၞာံ ၁၉၅၀ ဂှ် နကဵု သၟိင်ဍုင် သီထိင်ထောအ် ပလဳ အတိုင်ဥပဒေ ပိုဒ်ၝောအ် 145 CrPC တုဲ ကဵု အခေါင် ဟိန္ဒူ၊ ဟွံကဵု အခေါင် မူသလေန်၊ သွက်ဂွံ လ္ၚောဝ်ပူဇဴ ကၠောန်ကေင်ကာဘာသာ ပ္ဍဲကဵု ဒၞာဲဂှ်ရ။[၃၄]

ပ္ဍဲ ပ္ဍဲ ၁၉၈၀တအ် ဂှ် ဂကောံဝိသွဟိန္ဒူပရိသာဒ် Vishwa Hindu Parishad (VHP) မဒှ် ဂကောံ ဝါဒဂကူဟိန္ဒူ မသကာတ်မြဟ် မကော်ဂး သင်ပရိဝါရ် Sangh Parivar စချဳဓရာင် ဒၞာဲဂှ် ညံင်ဂွံဒှ် ဒၞာဲဟိန္ဒူတုဲ သွက်ဂွံ ကလေင်သြိုင် ဘုတ်ကျာ်ရာမ်ပၠန်ရ။ ဂကောံဂှ် စပ္ကောံလှုဲ ကေုာံ ဍိုတ် မချူလဝ် ဇာဲသြဳရာမ် "Jai Shri Ram"။ ဗွဲကြဴ နကဵု အလဵုအသဳ ခေတ်ဝန်ဇၞော် ရာဇိဝ် ဂါန်ဒဳ ကဵုအခေါင် သွက်ဂွံဖျေဟ် ရိုဟ်ကၞက် ရ။ ကိုပ်ကၠာဂှ် နကဵု အလဵုအသဳအိန္ဒိယ ကေုာံ အလဵုအသဳတွဵုရး ဥတ္တာရ် ပြဒေသ် တုပ်လဝ်စိုတ် သွက်ဂွံသြိုင် မ္ၚးဒၞာဲဂှ်ရ။ ဆဂး ပ္ဍဲ သၞာံ ၁၉၈၉ ဂိတုနဝ်ဝေမ္ဗာ ၉ ဂှ် ဂကောံဝိသွဟိန္ဒူပရိသာဒ်တအ် ၜံက်ခါဲတိ သွက်ဂွံ ဖျေဟ်ရိုဟ်ကၞက် အပ္ဍဲဒၞာဲတိ မကယျာန်ဓဝါတ်ဒၟံင် ရေင်သကအ်ဂှ်ရ။ တုဲ ဂကောံဂှ် အာဖျေဟ်ရိုဟ်ကၞက် သွက်ဂွံသြိုင် ဘာကျာ်ဟိန္ဒူ အပ္ဍဲကဵု အရှာမ်တိပလဳဂှ်ရ။ သၞာံ ၁၉၉၂ ဒဳဇြေမ္ဗာ ၆၊ နကဵု ဂကောံဂှ်ကီု သီုကဵု ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဗော်ဘရတိယ ဇနတ ပ္ကောံမၞိဟ် ၜိုတ် ၁၅၀,၀၀၀ တုဲ ကောံကၠုင် ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ်ရ။ ထအုမၞိဟ်တအ်ဂှ် နကဵု နဲမကြမ်ကြ ထပါ် ဂကောံဂီုကၠီုဂမၠိုင်တုဲ လုပ်ပလီု ပလဳမူသလေန်ဂှ်ရ။

ပရေင်ပလီု ပလဳဂှ် ဗဒှ်ကဵု ပရေင်ရုသံင် ပဋိပက္ခ အကြာ ဟိန္ဒူ ကဵု မူသလေန် ဂၠိုင်ကဵု ဂိတုတုဲ မၞိဟ်ဒးချိုတ်အာ အောန်အိုတ် ၜိုတ် ၂,၀၀၀ ပ္ဍဲကဵု ဗောမ္ဗေ (လၟုဟ် မုမဗါဲ)၊ ပဋိပက္ခဂှ် ကၞာတ်ကၠောအ်အာ အလုံမွဲ တိုက်သၟတ်အိန္ဒိယရ။ ကြဴနူ ပလဳဂှ် ဒးဒုင်ပလီုတုဲ တ္ၚဲယးဂှ် The New York Times ပ္တိတ် ဒဒှ်ရ ဘာကျာ်ဟိန္ဒူ မနွံ ပ္ဍဲပါကိသတာန် ၃၀ ဘာပြင်ပြင် ဒးဒုင်ဗတိုက်၊ ဒးဒုင်စံင် တုဲ ဒးဒုင်ပလီုထောအ်ရ။ ဘာကျာ်ဟိန္ဒူ မနွံ ပ္ဍဲ ဗင်္ဂလာဒေသ် လေဝ် ဒးဒုင် ဗတိုက် ပလီုကီုရ။ [၃၅]

ပ္ဍဲ ဂိတုဂျူလာင် ၅၊ ၂၀၀၅ ဂှ် သၟာပကီုပရာပ် ၅ လုပ်ဗတိုက် ပ္ဍဲဒၞာဲ ပလဳ ဗာဗြဳ မာသ်ဇိဒ် မဒးဒုင်ပလီုလဝ်ဂှ်ရ။ သၟာပကီုပရာပ် သီုမသုန်ဂှ် ဒးဒုင် ပန်ဂစိုတ် ကုဗၠာဲသၟိင်တအ်ရ။ ညးဍုင်ကွာန် မွဲတၠ ဒးချိုတ်အာ ပ္ဍဲဒၞာဲ ညးပိ ဒးဝပ်ရ။[၃၆][၃၇]

ပရေင်ၜံက်ခါဲသုတေသနပုရာန် ၜါဝါ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၇၈ ကဵု ၂၀၀၃ ကၠောန်ဗဒှ်လဝ် နကဵု ဌာနသုတေသနပုရာန်အိန္ဒိယဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် သက်သဳ သၟေဟ် ဘာကျာ်ဟိန္ဒူ နူကဵု ဒၞာဲဂှ်ရ။[၃၈][၃၉] သၟာပုရာန် K. K. Muhammed ပါ်ပါဲ ပ္ဍဲလတူအရာ မဆဵုကေတ်လဝ်တအ်ဂှ်ရ။[၄၀] ပ္ဍဲမွဲဒမြိပ်အခိင်ဂှ် နကဵု က္ဍိုပ်လိက်ကီု နကဵုသၞောဝ်ကီု နာနာ ပ္တိတ်ဒၟံင် စပ်ကဵု ဒၞာဲဂှ် ဗီုကဵု အဃောလုပ်တိတ်အာကၠုင် ဟွံဂွံ၊ တိဂလိုင်လဵုဂှ် ဆေင်စပ် ကုဟိန္ဒူ တိဂလိုင်လဵုဂှ် ဆေင်စပ် ကုမူသလေန်။[၆][၄၁] ဟိုတ်နူ ညးမွဲ ကုမွဲ ကေတ် တင်တုပ်စိုတ် ရေင်သကအ် ဟွံဂွံတုဲ ကိစ္စဂှ် စိုပ်အာ ဇရေင် ရုင်ဗစာသဟရး ရ။[၄၂][၄၃]

ရုင်ဗစာ သဟရး ဖျေဟ်အမှု ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၉၊ နကဵု ရုင်ဗစာ ဖျေဟ်သ္ဂုတ်သွာတ် တိဂှ် သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒးပအပ်ကဵု ဂကောံ မဒက်ပ္တန်လဝ် နကဵု အလဵုအသဳအိန္ဒိယ၊ နကဵု ဂကောံဂှ် သြိုင်ဗဒှ် ဘာကျာ်ရာမ်ရ။ ဂကောံဂှ် ဒက်ပ္တန်လဝ် နကဵု ယၟု Shri Ram Janmabhoomi Teerth Kshetra ။ ပ္ဍဲ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၅၊ ၂၀၂၀ လလောင်တြး ပ္ဍဲ ပါလဳမာန်အိန္ဒိယ နကဵု အလဵုအသဳ သၟဝ် သကိုပ်ဝန်ဇၞော် နရေနဒြာ မောဒဳ တုပ်စိုတ် သွက်ဂွံသြိုင် ဘာကျာ်ဂှ်ရ။ ကြဴနူဂှ် ၜါတ္ၚဲ ပ္ဍဲ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၇၊ သွက်ဂွံ သြိုင် ပလဳတၟိဂှ် ပ္တိတ်ကဵု ဒၞာဲတၟိ မနွံဗၞတ်တိ ၅ ဨက၊ မနွံ သ္ၚောဲ နူဒၞာဲဂှ် ၜိုတ် ၂၂ ကဳလဝ်မဳတာ (၁၄ တိုင်) မင္ၚး အယောဓယာ ပ္ဍဲကွာန် ဓန္နိပူရ် Dhannipur ရ။[၄၄][၄၅]

ကမၠောန်မသြိုင်ခၞံ

ပလေဝ်ဒါန်

ကမ္မဏဳ Shri Ram Janmabhoomi Teerth Kshetra trust စရပ်ကမၠောန်ပရေင်မသြိုင်ခၞံ ဘုတ်ကျာ်ရာမ် ပ္ဍဲဂိတု မာတ် သၞာံ ၂၀၂၀။[၄၆][၄၇] ဟိုတ်နူ ကပ်ယဲကဝ်ဝေဒ်-၁၉ တုဲ ပရေင်မသြိုင်ခၞံဂှ် ဒးဒေါအ်ဇူလဝ် မွဲလစုတ်။[၄၈][၄၉] သၞာံ ၂၀၂၀ ဂိတုမာတ် ၂၅ ဂှ် ပဋိမာရုပ်သၟိင်ရာမ်ဂှ် အာပြံင်စွံလဝ် ယာယဳ ပ္ဍဲ ရုင်သကိုပ်ဝန်ဇၞော် တွဵုရးဥတ္တာရ် ပြဒေသ်၊ ယောဂိ အဒိတျနာတ် (Yogi Adityanath)။[၅၀] ပ္ဍဲအခိင် မဆက်မိတ် လဴပူ ပရေင်ကမၠောန်မသြိုင်ခၞံဂှ် နကဵု ဂကောံ Vishwa Hindu Parishad (VHP) ဖန်ဇန်လဝ်'Vijay Mahamantra Jaap Anushthan' ဇၟာပ်မၞိဟ် ပ္ဍဲကဵု ဒၞာဲတၞဟ်တၞဟ် သွက်ဂွံ သၟာန်ဇာန် ကိစ္စကမၠောန်ဂှ်ရ။ Shri Ram, Jai Ram, Jai Jai Ram၊ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဟီုဒၟံင် ဒဒှ်ရ ညးတအ် ကလိဂွံ ပေါဲအံင်ဇၞးရ။[၅၁]

ညးအုပ််ကာနာနာ ကမ္မဏဳ မသြိုင်ခၞံ ချမ်ပါတ် ရာဲ (Champat Rai) လလောင်တြး တ္ၚဲမပတိုန်ပၠုပ် ပဋိမာရုပ် သၟိင်ရာမ် ပ္ဍဲကဵု ဂိတု ဇာန္နဝါရဳ ၂၂၊ ၂၀၂၄၊ အံက်တဝ်ဗာ ၂၅၊ ၂၀၂၃ ဂှ် ဘိက်လိက် သကိုပ်ဝန်ဇၞော် နရေန္ဒြာ မောဒဳ သွက်ဂွံ တိုန်စိုပ် သဘင်ဂှ်ရ။[၅၂]

သဘင်ဗုသစ်

ပလေဝ်ဒါန်
 
Devotees and visitors celebrating the Prana Pratishtha ceremony outside the temple on 22 January 2024

သွက်ဂွံ ကၠောန်သဘင်ဗုသစ်ကျာ်ဂှ် နကဵု အလဵုအသဳ တွဵုရးဥတ္တာရ် ပြဒေသ် ပ္တိတ်ကဵုသြန် ရူပဳ ၁ အသင်္ဃဲ (= ၁၃ မဳလဳယာန် ဒဝ်လာအမေရိကာန်)၊ သွက်ဂွံကၠောန် သဘင်ဘာသာ သီုဖအိုတ် ပ္ဍဲတွဵုရးဂှ် ၈၂၆ ဒၞာဲရ။ သဘင်ဂှ် စနူကဵု ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၂၀၂၃ စဵုကဵု ဇာန္နဝါရဳ ၁၆၊ ၂၀၂၄၊ နူဂှ် နကဵု သဘင်ဇၞော်ဇၞော်ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲဗုသစ် ဇာန္နဝါရဳ ၂၂ ရ။[၅၃] Prime Minister Narendra Modi along with RSS Sarsanghchalak, Mohan Bhagwat, Congress leaders and leaders from other opposition political parties were invited for attending the consecration ceremony.[၅၄][၅၅] The guest list also included prominent industrialists, scientists, actors, army officers, spiritual leaders and Padma awardees.[၅၆][၅၇]

လိက်ဂမၠိုင်

ပလေဝ်ဒါန်
  • The Battle for Rama (Case of the Temple at Ayodhya) by Meenakshi Jain.
  • Sunrise over Ayodhya: Nationhood in Our Times by Salman Khurshid.

စၟတ်

ပလေဝ်ဒါန်
  1. ↑ Chandrakant Sompura[၁]
    Nikhil Sompura and Ashish Sompura[၂]

နိဿဲ

ပလေဝ်ဒါန်
  1. ↑ Umarji၊ Vinay။ "Chandrakant Sompura, the man who designed a Ram temple for Ayodhya"၊ Business Standard၊ 15 November 2019။ 
  2. ↑ နိဿဲ ဗၠေတ် - Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named NDTVIncr20ft20
  3. ↑ Gaur၊ Vatsala။ "PM Modi lays foundation stone of Ram Mandir in Ayodhya, says wait of centuries has ended" (in en)၊ The Economic Times၊ 5 August 2020။ 
  4. ↑ "'Prana Pratishta' at Ram Mandir to be held on January 22: Nripendra Misra" (in en)၊ Business Standard၊ 10 December 2023။ 
  5. ↑ ၅.၀ ၅.၁ နိဿဲ ဗၠေတ် - Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :dimensions
  6. ↑ ၆.၀ ၆.၁ BBC (16 October 2019).
  7. ↑ Land levelling for Ayodhya Ram temple soon, says mandir trust after video conference (7 May 2020).
  8. ↑ ၈.၀ ၈.၁ ၈.၂ Kunal, Kishore. Ayodhya Revisited (in English)။ 
  9. ↑ ၉.၀ ၉.၁ Sethi, M.. Communities and Courts: Religion and Law in Modern India။ 
  10. ↑ Lal, Makkhan (2019-03-20). Historical texts prove that a temple was destroyed in Ayodhya to build the Babri Masjid (in en-US).
  11. ↑ "Ayodhya dispute: The complex legal history of India's holy site" (in en-GB)၊ 2019-10-16။ 
  12. ↑ "Ayodhya dispute: The complex legal history of India's holy site" (in en-GB)၊ 2019-10-16။ 
  13. ↑ "Six temples of different deities in Ayodhya Ram temple's final blueprint" (in en-IN)၊ 13 September 2021။ 
  14. ↑ Ayodhya Ram Mandir LIVE updates: PM Modi in garbha griha, rituals start (in en) (2024-01-22).
  15. ↑ Ayodhya Ram Mandir Inauguration Live Updates, Ram Mandir Pran Pratishtha Ceremony: Chief Yajman Narendra Modi takes 'sankalp' for consecration ceremony at Ram temple in Ayodhya, Ganesh puja under way (in en) (2024-01-22).
  16. ↑ "Ayodhya Ram temple will open to the public on this date" (in en-IN)၊ 2023-11-16။ 
  17. ↑ Ram Temple Consecration: PM Modi's Full Schedule For Ayodhya Temple Event.
  18. ↑ Lal, Makkhan (2019-03-20). Historical texts prove that a temple was destroyed in Ayodhya to build the Babri Masjid (in en-US).
  19. ↑ "Ayodhya dispute: The complex legal history of India's holy site" (in en-GB)၊ 2019-10-16။ 
  20. ↑ "Ayodhya dispute: The complex legal history of India's holy site" (in en-GB)၊ 2019-10-16။ 
  21. ↑ Sharma, Betwa (January 20, 2019). Babri Revisited: ASI Suppressed Animal Bone Findings At Mosque Site.
  22. ↑ "Ayodhya verdict yet another blow to secularism: Sahmat"၊ 3 October 2010။ 
  23. ↑ Aligarh Historians Society (3 January 2011). History & Judgement of Allahabad High Court in Ramjanmabhumi and Babri Masjid Case။ 
  24. ↑ Archeologist Who Observed Dig Says No Evidence of Temple Under Babri Masjid (December 6, 2022).
  25. ↑ Pankaj, Jayant (December 6, 2021). Rama Janmabhoomi Issue: Exposing the myth behind the narrative.
  26. ↑ "Ayodhya verdict: The ASI findings Supreme Court spoke about in its judgment"၊ 4 April 2022။ 
  27. ↑ PTI. 'Faith in Ram's birthplace based on Valmiki Ramayana' (in en).
  28. ↑ Lal, Makkhan (20 March 2019). Historical texts prove that a temple was destroyed in Ayodhya to build the Babri Masjid.
  29. ↑ Kishore, Kunal. Ayodhya Revisited (in English)။ 
  30. ↑ "Babri mosque to Ram temple: A timeline from 1528 to 2024" (in en)၊ 22 January 2024။ 
  31. ↑ "Timeline: Ayodhya holy site crisis"၊ BBC News။ 
  32. ↑ Kunal, Kishore (2016). Ayodhya Revisited, 1st (in English), New Delhi: Ocean Books Pvt. Ltd, xxx. ISBN 978-81-8430-357-5။ 
  33. ↑ Agrawal, S.P. (1992). Information India 1990–91 : Global View. Concept Publishing Company. ISBN 978-81-7022-293-4။ 
  34. ↑ Chatterji, R. (2014). Wording the World: Veena Das and Scenes of Inheritance. Fordham University Press. ISBN 978-0-8232-6187-1။ 
  35. ↑ "200 Indians killed in riots following mosque destruction"၊ 8 December 1992။ Anderson, John Ward; Moore, Molly (8 December 1992).
  36. ↑ "Front Page: Armed storm Ayodhya complex"၊ The Hindu၊ 6 July 2005။ 23 January 2024 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ Archived from the original on 8 July 2005။ 
  37. ↑ "Indian PM condemns the attack in Ayodhya"၊ People's Daily Online၊ 6 July 2005။ 
  38. ↑ Bhattacharya, Santwana (6 March 2003). I found pillar bases back in mid-seventies: Prof Lal.
  39. ↑ Proof of temple found at Ayodhya: ASI report (25 August 2020).
  40. ↑ Left historians prevented resolution of Babri Masjid dispute, says KK Mohammed, former ASI regional head-India News , Firstpost (2016-01-21).
  41. ↑ Ram Janm Bhumi Babri Masjid: Gist of Judgments.
  42. ↑ "Court orders 3-way division of disputed Ayodhya land"၊ 30 September 2010။ 
  43. ↑ Ayodhya Dispute Case Background. Archived from the original on 2018-01-06။ Retrieved on 2024-01-23။
  44. ↑ "From Parliament Floor, PM Modi Announces 15-Member Trust for Ayodhya Ram Temple; 5 Acres Allotted for Masjid"၊ 5 February 2020။ 
  45. ↑ Dhannipur near Ayodhya already has 15 mosques, local Muslims want hospital and college too (7 February 2020).
  46. ↑ Sharma, Pratul (23 March 2020). 1st phase of Ram temple construction begins in Ayodhya (in en).
  47. ↑ "Ram Mandir Construction: राम मंदिर निर्मितीच्या पहिल्या टप्प्यातील काम सुरू" (in mr)၊ 8 May 2020။ 23 January 2024 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ Archived from the original on 18 October 2021။ 
  48. ↑ Bajpai, Namita (9 April 2020). Ram Mandir plans continue during COVID-19 lockdown, temple trust releases its official Logo.
  49. ↑ COVID-19: लॉकडाउन खत्म होते ही अयोध्या में शुरू होगा भव्य राम मंदिर निर्माण (in hi) (1 January 1970).
  50. ↑ Rashid၊ Omar။ "U.P. Chief Minister Adityanath shifts Ram idol amid lockdown" (in en-IN)၊ 25 March 2020။ 
  51. ↑ "VHP to organise 'Vijay Mahamantra Jaap Anushthan'"၊ 4 April 2020။ 
  52. ↑ Sharma, Sheenu (2023-10-25). Uttar Pradesh: Ram Temple Trust invites PM Modi to install Lord Ram idol in Ayodhya on Jan 22, 2024 (in en).
  53. ↑ ₹100 cr for Ramotsav: Mega events in run-up to Ram temple inauguration (in en) (2023-12-01).
  54. ↑ Sonia Gandhi, Mallikarjun Kharge invited to Ram Temple inauguration, may not attend (in en) (2023-12-21).
  55. ↑ Ayodhya Trust invites Kharge, Sonia, to Ram temple consecration ceremony next month (in en) (2023-12-20).
  56. ↑ Livemint (2023-10-25). PM Modi invited to install Lord Ram's idol at Ayodhya temple on January 22 (in en).
  57. ↑ Gautam Adani, Virat Kohli among 7,000 prominent personalities in guest list for inauguration of Ram temple (7 December 2023).
ကလေၚ်သီကေတ်လဝ် နူ "https://mnw.wikipedia.org/w/index.php?title=ရာမ်_(ဘုတ်ကျာ်)&oldid=43388"