သဳလာစာရ၊ ကျာ်ဇၞော်ဘာဗဂေါပရိယတ္တိ ဍုင်မတ်မလီု
ကျာ်ဇၞော်အစာသဳလာစာရ (၁၉၄၁ မေ ၁၅ - ၂၀၁၈ နဝ်ဝေန်ပါ ၁၇) ဝွံ ဒှ်မၞိဟ်ဇာတိ ကွာန်လၟိုင် ကျာ်ဇၞော် ကေုာံ အစာလိက် ရာမညနိကာယ ဘာဗ္ဂေါပရိယတ္တိမန်၊ ဍုင်မတ်မလီု တုဲ ဟိုတ်မယိုက်ဂၠေင်ကၠုင် ဓလေင်ပရိယတ္တိမန် သၞာံဗွဲမလအ်တုဲ မဂွံဒုင်ပူဇဴ တဆိပ်ကြာ အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ နူကဵု အလဵုအသဳဍုင်တအ်၊၊ လိက်ကၞပ် မဆေင်ကဵု ပညာပရိယတ္တိ နကဵုဘာသာမန်လေဝ် ချူခၞံကၠုင် ဗွဲမဂၠိုင်ကီုရ၊၊ ပ္ဍဲဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ မဒှ်ဂကောံ မပံက်ဗတောန် ကေုာံ သွဟ်လိက်ပရိယတ္တိမန် ဂှ် ယိုက်ဂၠေင်ကၠုင်လဝ် နဒဒှ် ဒု-ဥက္ကဌ၊၊ ပါဲနူ ကမၠောန်ပရိယတ္တိမန်တုဲ သွက်ဂကူမန် ပ္ဍဲပရေင်ကောန်ဂကူ မပ္တံကဵု ပညဳပညပ် ညံင်ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်မန် ဂွံဒှ်ကၠုင်မွဲကီု ဟွံရန်ကဵုလၟောင် ဒုင်ဒဒိုက်တုဲ ရေင်တၠုင်ကၠုင် သွက်ဍုင် သွက်ဂကူ စဵုလအိတ်အာယုက်ရ၊၊
| ကျာ်ဇၞော်အစာ ဘဒ္ဒန္တ သဳလာစာရ | |
|---|---|
 | |
| သၠးဂၠံဂဝ် |
မာံသာန်ညုင် မေ ၂၆၊ ၁၉၄၀ ကွာန်လၟိုင် |
| စုတိ |
နဝ်ဝေမ်ဗါ ၁၇၊ ၂၀၁၈ (အာယုက် ၇၈) ဍုင်မတ်မလီု၊ ရာမညနိကာယ ဘာဗ္ဂေါပရိယတ္တိမန် |
| ဂကူ | ဂကူမန် |
| ကဆံင်ပညာ | ဓမ္မာစာရိယ |
| မဒယှ်တဴ |
ကျာ်ဇၞော် ကေုာံ အစာလိက်ပရိယတ္တိမန်၊၊ ပဓာနဟိတဓရ - ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ အလုံဒေသရးမန် |
| အံက် | နာဲဂၠိ၊ မိပျေအ် |
| လာပ် |
၂၀၀၆ ပရိယတ္တိသာသနာဟိတဓရဂုဏဝိသိဋ္ဌ (နူပရိယတ္တိသာသနာဟိတ ဍုင်မာန္တလေဝ်)၊၊ ၂၀၀၃ အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ(နူအလဵုအသဳ)၊၊ ၁၉၉၉ အဂ္ဂမဟာဂန္တဝါစကပဏ္ဍိတ (နူအလဵုအသဳ)၊၊ ၁၉၉၈ ရာမညဂုဏဝိသိဋ္ဌဂန္ထဝါစကပဏ္ဍိတ(နူ ဂကောံရာမညသံဃာနုဂ္ဂဟ)၊၊ ၁၉၉၂ မဟာဂန္ထဝါစကပဏ္ဍိတ(နူအလဵုအသဳ) |
| မဒုင်အဲပရဲ | ပတိုန်စရာဲ နူဂကောံအစာကၞေဟ်မန် |
| ဂယိုင်လမျီု | နွံပိုန်ဘာ |
ခန်မ္ၚဵုညာတ်မုက္ခဝါ မိမၜါ
ပလေဝ်ဒါန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာသဳလာစာရဝွံ၊ ပ္ဍဲကဵုသက္ကရာဇ် ၁၃၀၃ သၞာံ၊ ပယျာံဂိတုပသာ် (၆) စွေက် တ္ၚဲသိုက် (၁၉၄၁ မေ ၁၅) အခိင်နူဂယး (၂) နာဍဳကဵု (၃၀) ဗဳဇနာဂှ် သၠးပဋိသန္ဓိ ဂွံညာတ်မုက္ခဝါ မိကဵုမၜါ မၞုံယၟု နာဲဂၠိ+မိပျေအ် ပ္ဍဲဍုင်လၟိုင် ပွိုင်ဍုင်ရေဝ် တွဵုရးဍုင်မန်တုဲ ခုတ်တင်ကဵုလဝ်ယၟု "မာံသာန်ညုင်" ရ။ ပၞောဝ်ကောန်မွဲမိ ကောမွဲဒေံမၞုံ (၁၁) တၠဂှ် ဒှ်ကောန်မရနုက်ကဵု (၃) ရ။
ခန်ကတ်ဗ္တောန်ကဵုပညာ ဘာလကျာ်
ပလေဝ်ဒါန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၀၈ သၞာံ အခါက္လိဂွံအာယုက် (၅) သၞာံဂှ် အတိုင်လၟေင်ဝတ်ဓမ္မတာမိမ "ဟွံခိုဟ်ဆေဝ်ဒဝ် ခိုဟ်စဝ်ထ္ၜးဏာ ပညာကဵုကတ်" သာ်ဝွံ တီကေတ်တုဲ သွက်ကောန်ဂွံစဳကၠး ယးတၟးအာ ပရေင်ပညာလဝ်စိုတ်တုဲ ပအပ်စွံဘာ ကဵုဗ္တောန်ပညာ ဇရေင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ မဒှ်အမူကျာ် ဘဒ္ဒန္တသောမထေရ် ဘာရုင်ဒါန် ဍုင်လၟိုင်ရ။ ပအပ်စွံဘာတုဲ ခြာဟွံလအ်ဟေင် ဇရေင်တမ်ဇိုင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘဒ္ဒန္တဣန္ဒကသိရဳ (မဒှ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘာရုင်ဒါန် ဍုင်လၟိုင်) ဂှ် စဗ္တောန်နူ "နမော၊ က-ခ" သီုဂစိုတ်စှ် လိက်ဗွဟ်ဂတဵုဇၞော်အိုတ်တုဲ ဗှ်လိက်မန်ဒး တတတံင်တံင်ကီုရ။
အခိင်ကာလဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ခေတ်ကာလဟွံခိုဟ် ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဟွံၜိုဟ်သြိုဟ် ဒးဂြိပ်ပဲါဒဴဘဲပၞာန် ဂစာန်အာဂစာန်ကၠုင်တုဲ ဟွံဂွံဆက်ကတ်ဗ္တောန်ပရေင်ပညာ လအ်အာမသုန်တြဴသၞာံပၠန်ရ။ ကာလစိုပ် သက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၃၁၅ စိုပ်အာယုက် ၁၃ သၞာံပၠန်မှ ကျာ်ဇၞော်အ္စာပညာဇောတ မစိုန်ဒှ်တဴ (သၞောဝ်အနော်ကျာ်) နွံပိုန်ဘာဇၞော် ကွာန်တၟအ်ကၞေင် ပွိုင်ဍုင်လၟိုင် ကၠုင်ကော်ဏာ နူဇရေင်မိမၜါတုဲ ဆက်ဗ္တောန်ပညာဇရေင်တမ်ဇိုင်အ္စာမွဲဝါပၠန်ရ။
ခန်ကတ်ဗ္တောန်ပညာလောကဳဘာတန်
ပလေဝ်ဒါန်စိုပ်သက္ကရာဇ် ၁၃၁၇-၁၈-၁၉ သၞာံ၊ စိုပ်အာယုက် (၁၅-၁၆-၁၇) သၞာံဂှ် ဍုင်ကွာန်ၜိုဟ်သြိုဟ်တိုန်တုဲ ပ္ဍဲကွာန်လၟိုင် (လၟုဟ်ကော် ဍုင်လၟိုင်) ဂှ် အလဵုအသဳတအ် ပံက်ကဵု ဘာတန်မူလတုဲ တိတ်နူ ဘာလကျာ် ဆက်ကတ်ဗ္တောန်ပညာလောကဳ ဘာတန်မူလ ပ္ဍဲကွာန်လၟိုင် ပၠန်ရ။
မာံသာန်ညုင် (အလံင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ) ဝွံ ဟိုတ်နူ ဗှ်လိက်ဒးမံင်ကီု ဟိုတ်နူ ပံက်ဘာတၟိကီုတုဲ တန်ဍောတ်တ် (ကော်စ သူၚယ်တန်၊ ပထမတန်) တအ်ဂှ် သီုဟွံဒးဗ္တောန်မွဲသာ် လုပ်ဗ္တောန်စနူ တန်ဒုတိယရ၊ ဗ္တောန်တဴ လုကဴပွိုင်ပိသၞာံအခါ ဂွံအံင်အာပန်တန် (တန်စတုတ္ထ) တုဲ ၜိုန်မိက်ဂွံဆက်ကတ်လ္ၚတ်အာ တန်ကဆံင်လ္တူလ္တူဂှ်ကီုလေဝ် ပဟိုတ်နူကဵု ဘာတန်ဒေါဝ် ဟွံမွဲပ္ဍဲကွာန်လၟိုင်ဂှ်ကီု၊ ဟိုတ်နူ ဂၠံင်တရဴမဂွံအာကၠုင် ဟွံလောဲသွာ ဗီုခေတ်ကာလလၟုဟ်ကီု သ္ပဟိုတ်နူကဵု ဟိုတ်တၞဟ်ဟ်သာ်တအ်ဂှ်တုဲ ဟွံကလ္ိဂွံအခေါင်ဗ္တောန်ပညာ တန်ကဆံင်လ္တူလ္တူရ။
ခန်ရေင်တၠုင်တာလျိုင်ကမၠောန်
ပလေဝ်ဒါန်အတိုင်မၞိဟ်ဇၞော်တမၠာတမၠာတအ် ဟီုစဂလာန်မ္ဂး "ကုသဵုဗီုလဵုခိုဟ်ဟ် ပဲါဟွံဗၠးရဘဲလောက" ကီု အလံင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ မာံသာန်ညုင်ဝွံ ကာလစိုပ်အယုက် (၁၈-၁၉) သၞာံဂှ် ရေင်တၠုင်ကၠောန်ကမၠောန်ခရှ် ရီုဗင်မိကဵုမၜါ လုကဴၜါသၞာံပၠန်ရ။
ခန်အာစိုပ်ဒဒှ်သာမဏဳ
ပလေဝ်ဒါန်အလံင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ စိုပ်သက္ကရာဇ် ၁၃၂၂ သၞာံ ကလိဂွံအာယုက် ၂၀ သၞာံ၊ ပယျာံဂိတုပသာ် (၂) မံက် ပ္ဍဲတ္ၚဲဗြဴဗ္တိဂှ် ဒုင်ဂိုင်ကေတ် ပစ္စယာနုဂ္ဂဟ နူမိမၜါတုဲ ပ္ဍဲဇရေင်တမ်ဇိုင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘဒ္ဒန္တဣန္ဒကသိရဳ ဂွံအာစိုပ်ဘဝထပိုယ်သာမဏဳမပြဲပြဲ ပ္ဍဲဘာရုင်ဒါန် ကွာန်လၟိုင် ရ။
ခန်အာစိုပ်ဒဒှ်ခမဳပယျင်မသၠုင်ပြဲ
ပလေဝ်ဒါန်အလံင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ စိုပ်သက္ကရာဇ် ၁၃၂၃ သၞာံ ကလိဂွံအာယုက် ၂၁ သၞာံ၊ ပယျာံဂိတုပသာ် (၈) မံက်၊ တ္ၚဲဗြဴပတိ အခိင်နူဂယး (၉) နာဍဳကဵု (၃၀) မိဏောတ်ဂှ် ဒုင်ဂိုင်ကေတ်ပစ္စယာနုဂ္ဂဟ နူမိမၜါတုဲ သ္ပအ္စာဥပ္ပဇ္ဇျာယ်ကဵု ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တဣန္ဒကသိရဳ ရာမညနိကာယ ဘာရုင်ဒါန်ပရိယတ္တိ ဍုင်လၟိုင်တုဲ ပ္ဍဲခဏ္ဍသီ ဍုင်လၟိုင်ဂှ် ဂွံအာစိုပ်ဒဒှ်ဘဝခမဳ ဗွဲမသၠုင်ပြဲရ။
ခန်သ္ၚေဝ်ဂၠိပ်ကတ်လ္ၚတ်ပရိယတ္တိပညာကေုာံ ကဆံင်အံင်ဇၞး
ပလေဝ်ဒါန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ သက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၃၂၂ သၞာံဂှ် ဂွံအာစိုပ်ဒဒှ်သာမဏဳတုဲ ကတ်ဗ္တောန်ဂါထာလ္ၚောဝ်ကျာ် သၠပတ်ပါဠိပရိုတ်ဇၞော် ပ္ဍဲရာမညနိကာယ ဘာရုင်ဒါန် ပရိယတ္တိ လုကဴမွဲဝှ်ရ။
ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ စိုပ်သက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၃၂၂ သၞာံ စိုပ်ပယျာံဂိတုကထိုန် ၂ စွေက် နူဘာရုင်ဒါန်ဂှ် ပြံင်ကၠေံအာ ရာမညနိကာယ ဘာတိုက်ပရိယတ္တိ ကွာန်တၟအ်ကၞေင်တုဲ သက္ကရာဇ် ဍုင်၁၃၂၂-၁၃၂၃ ပွိုင်ၜါသၞာံ ကတ်လ္ၚတ်ဗ္တောန်အာ သဇိုင်ပရိယတ် မပ္တံကဵု ပြကိုဟ်သုတ်စဉ်၊ သဒ္ဒါ၊ သင်္ဂဟတအ်အိုတ်ရ။ နူကဵုရာမညနိကာယ ဘာတိုက်ပရိယတ္တိ ကွာန်တၟအ်ကၞေင်ဂှ် ကလေင်က္ညပြာပ်ကၠုင် ဍုင်လၟိုင် ရာမညနိကာယ ဘာရုင်ဒါန်ပရိယတ္တိတုဲ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၂၃ ဂှ်ဟေင် ဂွံအံင်ဇၞးကေတ်တန်ဍောတ်ရ။
ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၂၄ သၞာံဂှ် အာစိုပ်ရာမညနိကာယ ပရိယတ္တိဘာဇၞော် ကွာန်တံင်ပရင်တုဲ ဆက်ကတ်လ္ၚတ်အာပညာသၞာံဂှ် မဂွံအံင်ဇၞးကေတ် တန်ဒေါဝ်ပၠန်ရ။ စိုပ်သက္ကရာဇ် ၁၃၂၅-၁၃၂၆ သၞာံဂှ် သ္ပဟိုတ်နူကဵု ပရေင်ထတ်ယုတ် ဟွံခိုဟ်တုဲ သီုဟွံဒှ် သွဟ်တန်ဇၞော်ဏီရ။ စိုပ်သက္ကရာဇ် ၁၃၂၇ -၁၃၂၈ သၞာံဂှ် ပြံင်အာသ္ပဒတဴ ပ္ဍဲဍုင်မုဟ်ဍုင် တိုက်လိက်မန်မြဟ် ဘာကၠအ်ပၞဟ်တုဲ သၞာံဂှ်ဟေင် ဂွံအံင်ဇၞးကေတ် တန်ဇၞော်ဗွဲမလောဲသွာရ။
စိုပ်သက္ကရာဇ် ၁၃၂၉ သၞာံဂှ် တၠဂုဏ်အ္စာဣန္ဒက (ကွာန်မဟေဲ အဃောသ္ပဒၟံင်အ္စာလိက် ဘာကျာ်ကွာန်နာင်ပြာင်) ဟိုန်နူကဵုပရေင်ထတ်ယုတ်ဟွံခိုဟ်တုဲ ဘိုင်ရေင်တၠုင်ဖျေံကဵုလိက် ကေုာံ ကရောံ တၠဂုဏ်အ္စာဣန္ဒက ပွိုင်မွဲသၞာံပေင်ပေင်ရ။
ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၃၀-၁၃၃၁-၁၃၃၂ သၞာံဂှ် သ္ပဒတဴ ပ္ဍဲဍုင်မာန္တလေဝ်တေံရ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၃၁ သၞာံဂှ် ဂွံအံင်ဇၞးကေတ် ပြကိုဟ်ပါရာဇိကဏ် (မွဲကၞပ်) ရ။
ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၃၂ သၞာံဂှ် ဂွံအံင်ဇၞးကေတ် ပြကိုဟ်သုတ်သဳလက္ခန် ကေုာံ ပြကိုဟ်ဓမ္မသင်္ဂဏဳတအ်တုဲ သၞာံဂှ် ပြကိုဟ်အာစိုပ်ဒတုဲရ။
ခန်ပ္တိုန်ဖျေံလိက် ယိုက်ဂၠေၚ်သာသနာ
ပလေဝ်ဒါန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ ပြကိုဟ်တုဲအာတုဲ စဴကၠုၚ်နူဍုၚ်မာန္တလေဝ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၃၃-၁၃၃၄ သၞာံဂှ် သ္ပဒတဴဍုၚ်သဓီု ရာမညနိကာယ ဘာသုဝဏ္ဏဘုမ္မိတုဲ ဖျေံလိက်ဗွဟ်လုကဴပွိုၚ်ၜါသၞာံရ။ ပပ္တံနူသက္ကရာဇ် ၁၃၃၅ သၞာံ စဵုကဵုစိုပ် ၁၃၄၄ သၞာံဂှ် စှ်ေကၠုၚ်နူဍုၚ်သဓီုတုဲ ဖျေံလိက်ဗွဟ်ပ္ဍဲ "ရာမညနိကာယ ဘာရုၚ်ဒါန်ပရိယတ္တိ" ဍုၚ်လၟိုၚ် ပွိုၚ် (၁၀) သၞာံပေၚ်ၚ်ရ။ သ္ပပ္တံနူသက္ကရာဇ် ၁၃၄၅ သၞာံ စဵုကဵုစိုပ် ၁၃၇၆ သၞာံဂှ် ပြံၚ်ကၠုၚ်နူဍုၚ်လၟိုၚ် တုဲ စပ္တိုန်ဖျေံလိက်ပ္ဍဲဘာဗ္ဂေါပရိယတ္တိမန်၊ အရာပ်ကုန်သီ ဍုၚ်မတ်မလီုဏအ် လုကဴ ၃၂ သၞာံပၠန်ရ။
ခန်ခၞံပြကိုဟ် ကေုာံ ပြကိုဟ်မချူခၞံ
ပလေဝ်ဒါန်
ကျာ်ဇၞော်အ္စာသဳလာစာရ (အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ) ဝွံ အြကာဖျေံပ္တိုန်ဒၟံင်လိက် အဃောအခိင်မအောန် ကမၠောန်မဂၠိုင်ဂၠေင်ဂှ်ဟေင် ရေင်တၠုင်ချူခၞံပြကိုဟ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၃၂ စဵုကဵုစိုပ် ၁၃၇၅ သၞာံဂှ် ရန်ကဵုကောန်ဂကူသောတုဇနတအ် ဂွံစၟတ်လောဲသွာ သ္ဂောံကၠိုဟ်စိုတ်လောဲသွာ ပ္ဍဲပြကိုဟ် "အဘိဓမ္မဒေသနာ" ညိလဝ် စိုတ်သာ်ဏအ်တုဲ ပြကိုဟ်စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ဗွဲသၟဝ်ဂမၠိုင်ဝွံချူ ခၞံတဴလဝ် ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠေင်ရောင်။
- ပြကိုဟ်ဓာတုကထာနယူပဒေသ (၁၃၃၁-၁၃၃၂)
- ပြကိုဟ်ယမကနယူပဒေသ (ပထမကၞပ်) - ၁၃၃၁-၁၃၃၂
- ပြကိုဟ်ယမကနယူပဒေသ (ဒုတိယကၞပ်) - ၁၃၃၁-၁၃၃၂
- ပြကိုဟ်ပဋ္ဌာနနယူပဒေသ (၁၃၃၄-၁၃၃၅)
- ပြကိုဟ်ဓမ္မာစရိယနယူပဒေသ (ပထမကၞပ်) ၁၃၆၅
- ပြကိုဟ်ဓမ္မာစရိယနယူပဒေသ (ဒုတိယကၞပ်) ၁၃၆၅
- ပြကိုဟ်နျာသနယူပဒေသ - ၁၃၆၅
- ပြကိုဟ်ဝစနာဒိဆက္ကနယူပဒေသ -၁၃၆၆
- ပြကိုဟ်လက္ခဏာဒိစတုက္ကနယူပဒေသ - ၁၃၆၆
- ပြကိုဟ်တြာဲဇာတကအဌကထာနယူပဒေသ (သွက်တန်ဒေါဝ်) ၁၃၆၇
- ပြကိုဟ်တြာဲပါရာဇိကဏ် ပါဠိမူ (ပထမကၞပ်) ကဵုကၠေံဒါန်ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ
- ပြကိုဟ်တြာဲပါရာဇိကဏ် အဋ္ဌကထာ (ပ-ဒု-တ-စ-မ ကၞပ်) စနူ (၁၃၆၇)
- ပြကိုဟ်နယူပစာနယူပဒေသ - ၁၃၆၅
- ပြကိုဟ်အတ္တယောဇနာနယူပဒေသ - ၁၃၆၇
- ပြကိုဟ်ပဒဝိနိစ္ဆယနယူပဒေသ - ၁၃၇၄
- ပြကိုဟ်နေတ္တိဟာရနယူပဒေသ -၁၃၇၂
- ပြကိုဟ်အကံက်ယမိက်တၟိ (ပထမ) ကၞပ် - ၁၃၇၄
- ပြကိုဟ်အကံက်ယမိက်တၟိ (ဒုတိယ) ကၞပ် - ၁၃၇၄
- ပြကိုဟ်အကံက်ပဋ္ဌာန်တၟိ (၁၃၇၅)
ခန်ရေင်တၠုင်ဒတုဲဖိုလ် ပရေင်သာသနာတၞဟ်ဟ်သာ်
ပလေဝ်ဒါန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာသဳလာစာရဝွံ
- နူသက္ကရာဇ် ၁၃၃၅ သၞာံ၊ စဵုကဵုစိုပ် ၁၃၄၅ သၞာံ၊ ပွိုင် ၁၀ သၞာံပေင်င် ပ္ဍဲဂကောံ "ကေလာသစေတိယာနုဂ္ဂဟ" ဍုင်လၟိုင်ဂှ် ယိုက်ဂၠေင်ကၠုင် နဒဒှ် ပဓာနဟိတဓရကီု
- ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၄၅-၄၆ သၞာံဂှ် ပ္ဍဲဂကောံ "သာသနာဝဎုန" ဍုင်မတ်မလီုဂှ် နဒဒှ်ပဓာနဟိတဓရကီု
- ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၆၂-၆၃-၆၄-၆၅-၆၆ သၞာံ၊ ပ္ဍဲဂကောံ "ရာမညဓမ္မာစရိယ" အလုံဒေသရးမန် နဒဒှ်ပဓာနဟိတဓရကီု၊
- ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၆၇ စိုပ် ၁၃၇၆ သၞာံ ပ္ဍဲဂကောံ "ရာမညဓမ္မာစရိယ" အလုံဒေသရးမန် နဒဒှ်ဒုတိယ ဥက္ကဌကီု
- ပ္ဍဲဂကောံသာသနာနုဂ္ဂဟ (ဂကောံဂိုဏ်မြာင်) လေဝ် ရေင်တၠုင်ကၠုင် နဒဒှ်ပဓာနဟိတဓရ ကေုာံ နာယက ပွိုင် ၂၆ သၞာံ ပြင်င်ဂှ်
ညးရေင်တၠုင်ကၠုင် ပရေင်သာသနာ သၞာံဗွဲမဂၠိုင်ဂၠင် ဂကောံဗွဲမဂၠိုင်ဂၠင် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။
ခန်ရေင်တၠုင်ကၠုင်ဒဗ္ဗရ သာသနိကဂမၠိုင်
ပလေဝ်ဒါန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၃၅ သၞာံ၊ ပ္ဍဲဍုင်လၟိုင် ပ္ဍဲအရှာံရာမညနိကာယ ဘာရုင်ဒါန်ပရိယတ္တိဂှ် သိုင်ပ္တန်လဝ် "ဘာဇောတိကာရမ္မ" ကီု၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၄၅ သၞာံ၊ စဵုကဵုစိုပ် ၁၃၇၀ သၞာံ ပ္ဍဲအရှာံဘာဗ္ဂေါပရိယတ္တိမန်၊ ဍုင်မတ်မလီုဂှ် သိုင်ခၞံပ္တန်လဝ် "ဘာသာသနနယူပဒေသကီု၊ သဒ္ဒဓမ္မနယူပဒေသကီု ပဋိကနယူပဒေသကီု ပဋ္ဌာနနယူပဒေသကီု ယမကနယူပဒေသကီု ဝိသာခါကီု ယမကနယူပဒေသ သုဇာဋာကီု ယမကနယူပဒေသ ဝါန်ဨညုင် ကီု၊ ယမကနယူပဒေသ ဇောတိကကီု ဝိနယနယူပဒေသကီု၊ သုတ္တန္တနယူပဒေသကီု ဂန္ထနယူပဒေသကီု သဳမာနယူပဒေသကီု" ပ္ဍဲအပ္ဍဲအရှာံ ဘာဗ္ဂေါပရိယတ္တိမန် ဍုင်မတ်မလီု ဒဗ္ဗရသာသနိက ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠင် ရေင်တၠုင်သိုင်ခၞံလဝ်ရ။
ခန်သၟိင်အလဵုအသဳတံ ပူဇဴကဵုတဆိပ်ကြာ
ပလေဝ်ဒါန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ
- ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၃၅၄ သၞာံဂှ် တဆိပ်ကြာ "မဟာဂန္တဝါစကပဏ္ဍိတ" ကီု
- ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၃၆၁ သၞာံဂှ် တဆိပ်ကြာ "အဂ္ဂမဟာဂန္တဝါစကပဏ္ဍိတ" ကီု
- ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၃၆၅ သၞာံဂှ် တဆိပ်ကြာ "အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ" ကီု
သၟိင်အလဵုအသဳကၟိုန်ဍုင်တံ ဗ္ဂိုန်ကဵုတဆိပ်ကြာ သ္ပပူဇဴလဝ်အိုတ်ရ။
ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ
- ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၆၀ သၞာံ၊ ဂကောံပရိယတ္တိသာသနာဟိတ ဍုင်မန္တလေဝ်တအ်လေဝ် သ္ပပူဇဴလဝ် တဆိပ်ကြာ "ပရိယတ္တိ သာသနာဟိတဓရဂုဏဝိသိဋ္ဌ" ကီု
- ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၆၈ သၞာံ၊ နူဂကောံသင်သၟတ် ဂကောံ" ရာမညသံဃာနုဂ္ဂဟ" အလုံဒေသမန်တအ်လေဝ် သ္ပပူဇဴလဝ် တဆိပ်ကြာ "ရာမညဂုဏဝိသိဋ္ဌ ဂန္ထဝါစကပဏ္ဍိ" ကီုရောင်။
ခန်စုတိပဝ်အာ
ပလေဝ်ဒါန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တသဳလာစာရ (အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ) ဝွံ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၈၀ သၞာံ၊ ဂိတုကထိုန်ပေၚ် (၁၀) မံက်၊ တ္ၚဲသ္ၚိသဝ် ကလိဂွံအာယုက် (၇၈) သၞာံ၊ သိက္ခာ (၅၈) ဝှ်ဂှ် ဟိုတ်နူပရေၚ်ထတ်ယုတ်ဍဵုဍိုက်တုဲ လၟေၚ်လိုက်လောက ဒးတရဴအာစးကဵု ညးလိုက်အိုတ်သီု စုတိပဝ်အာ ပ္ဍဲဘာဗ္ဂေါပရိယတ္တိမန် ဍုၚ်မတ်မလီုရ။[၁]
သ္ဒးစုတ်ပ္တိန်ထ္ၜးဏာ ဗီုရုပ် ပ္ဍဲဂတိုပ်လိက်မဂ္ဂဇြေန်ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန်
ပလေဝ်ဒါန်ကမ္မတဳကေၚ်ကာ ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန်တအ် သွက်ဂွံသ္ၚဳဂၠိပ်ရုဲစှ် မူဗီုရုပ် ဂွံစုတ်ပ္ဍဲဂတိုပ်လိက်မဂ္ဂဇြေန်ဂကောံ အ္စာကၞေဟ်မန် လ္ဂာမ်ဒုတိယကၞပ်ၜါဏံဂှ် ကသေအ်ကၟဝ် သ္ပကောံဓရီုချပ်ဂၞန်စညးသ္ကအ်ရ။ ညံၚ်ဂွံကိတ်ညဳလုပ်ကဵုဒဒှ်အကာဲအရာတ္ၚဲဏံဂှ် ဗီုညးကဵုညးပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုကသပ်စုတ်ရုပ်တေံ စုတ်ရုပ်ဏံအိုတ်ကီုရ။ စုတ်ရုပ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာခမဳသၚ်၊ ရုပ်အ္စာကၞေဟ်အာယုက်ဇၞော်ဝှ်ကြံၚ်၊ ရုပ်ဗီုဓါတ်၊ ရုပ်ဓဇက်ကေတ် သာ်ဝွံအတိုၚ်ဇကုစှ်ေစိုတ်ဂှ် ကဵုကသပ်အိုတ်ရ။ အိုတ်ကၞောတ် ကာလသရုပ်ဂှ် သ္ပဒတန်တုပ်စိုတ်ရုဲစှ်စုတ်ဗီုရုပ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘဒ္ဒန္တသဳလာစာရ (အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ) ရာမညနိကာယ ဘာဗ္ဂေါပရိယတ္တိမန် ဍုၚ်မတ်မလီုရ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ စပ်ကဵုအခေါၚ်သွဟ်လိက်ပရိယတ္တိ နကဵုဘာသာမန်ဗဗွဲသၞောဝ် ပ္ဍဲအလဵုအသဳကေုာံ စပ်ကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပရေၚ်ညဳသၟဟ်ပ္ဍဲဂကူမန်တအ်ဂှ် သ္ပဇြိုဟ်နက်တုဲ သီုစိုတ်သီုကာယယိုက်ဂၠေၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကၠုၚ် နကဵုစိုတ်ဓာတ်ကတိုၚ်ကၟဟ်ကၟဟ်ရ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာကၠောန်ၜိုတ်ရေၚ် တၠုၚ်ကၠုၚ်ပရေၚ်ဂကူစဵုကဵုစုတိပဝ်စဴအာသွဝ်ဂှ် ပိုဲတအ်ဂွံခန်လ္ၚတ်ဇၞော်ဇၞော်ပ္ဍဲကောန်ဂကူမန်ပိုဲတုဲ ဒှ်ဂုဏ်ဖဵုပတန်ၚုဟ်မးဟွံမာန်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵုဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန်ပိုဲတအ် စၟတ်သမ္တီကေတ်ဂုဏ်စရာဲ ပ္တိုန်ကွက်စုတ်ပ္ဍဲဝၚ်တုဲ သ္ဒးစုတ်ပ္တိုန်ထ္ၜးဏာ ဗီုရုပ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာသဳလာစာရ ပ္ဍဲဂတိုပ်လိက်မဂ္ဂဇြေန် ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန်လ္ဂာမ်ဒုတိယကၞပ်ၜါဏံရ။ [၁]
နိဂီု
ပလေဝ်ဒါန်ယွံကောန်ဂကူမန်ပိုယ်တအ်ညဂမၠိုင်အဴ သ္ၚဳဂၠိပ်ဗှ်ရံင် အတ္ထုပ္ပတိ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တသဳလာစာရ (အဂ္ဂမဟာပိဏ္ဍတ) နွံပိုန်ဘာဗ္ဂေါပရိယတ္တိမန် ဍုင်မတ်မလီု အတိုင်အခန်လ္တူတေံတုဲ ညံင်ရဴအ္စာလောကနဳတိ တအ်ဟီုသ္ဂးဒၟံင် "ဇၟာပ်ပ်ဂြိုပ်ဂှ် ကြက်စၠန်ဟွံမွဲ၊ ဇၟာပ်ပ်ဍုင်ကွာန်ဂှ် ပူဂဵုတၠပညာဟွံမွဲ" မပ္တံသာ်ဝွံကီု ပ္ဍဲကဵုသာသနာ တၠဳမၞုံကဵုပိုန်ကျာ်တြဲ မဇၞော်ကဵုပိုန်ကြဳဇှ်ဂှ် ညးဟွံမွဲကဵုပိုန်၊ ညးဟွံမွဲကဵုကြဳဇှ်တအ်ဂမၠိုင်လေဝ် ဇြိုင်ဂွံမင်မွဲမာန်၊ ဇြိုင်ဂွံသ္ပလွဳပရာပ္တိတ်တဴဇြဟတ် နကဵုပစ္စယ်ပန်ကီု နကဵုဇြဟတ်ဆီပဠက်ဇကု ဂွံကတ်လ္ၚတ် ပတိုန်အာပါင်စိုတ် ပ္ဍဲပရိယတ္တိသာသနာကီု ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်အာသိက္ခာပိုဒ် ပညပ်ကျာ်တုဲ ဂွံပ္တိတ်တဴဇြဟတ် ပ္ဍဲပဋိပတ္တိသာသနာကီုတံဂှ် ဇၟာပ်ပ်မၞိဟ်ၜိုန်ဍိုက်ပေင်တဴကဵု အင်္ဂအဝဲဇိုင်တဲဖအိုတ်ကီုလေဝ် ပတိတ်ဇြဟတ်မာန်ဖအိုတ်ဟွံသေင်၊ ပ္ဍဲကဵုသာသနာကျာ် မဇၞော်ကဵုပိုန်ကြဳဇှ်ဝွံ ပၞောဝ်ကဵုညးမသ္ပထပိုယ်ခမဳမွဲကိုဋ်ဇကုဂှ် ဂွံကတ်ပရိယတ္တိ ဗၞတ်မွဲလ္ၚီဇကုဂှ် ဇြိုင်သန်တဴဗွဲမလောန်ရ။ ပၞောဝ်ကဵုညးမကတ်ပရိယတ် ဗၞတ်မွဲဠက်ဇကုဂှ်လေဝ် ဂွံဒှ်ညးမင်မွဲသာသနာ အလံင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာဗၞတ်မွဲဇကုဂှ် ဇြိုင်သန်တဴဗွဲမလောန်ရ။ ပၞောဝ်ကဵုအလံင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဗၞတ်မွဲလ္ၚီဇကုဂှ်လေဝ် ဂွံဖျေံပတိုန်လိက်ဗွဟ် ပရိယတ်ဗၞတ်ကၠံဇကုဂှ်လေဝ် ဂွံအံင်တန်ဓမ္မာစရိယ ဗၞတ်မွဲဇကုဂှ်လေဝ် ဇြိုင်သန်တဴဗွဲမလောန်ရ။ ပၞောဝ်ကဵု ညးမဖျေံပ္တိန်ဒၟံင်လိက် အံင်လဝ် တန်ဓမ္မာစရိယ ဗၞတ် (၁၀) ဂှ် ဂွံခၞံပြကိုဟ် မွဲမွဲပြကိုဟ်မာန်ဂှ် ဇြိုင်သန်တဴဗွဲမလောန်ရ။ ပၞောဝ်ကဵု အ္စာညးမခၞံပြကိုဟ်ဂမၠိုင်လေဝ် ဂွံကလိဂွံတဆိပ်ကြာ "အဂ္ဂမဟာပိဏ္ဍတ" ဗၞတ်မွဲမွဲဇကုမာန်ဂှ် ဇြိုင်သန်တဴဗွဲမလောန်ရ။ ပၞောဝ်ကဵုအ္စာညးမကလိဂွံတဆိပ်ကြာဂမၠိုင်လေဝ် ဂွံပတုဲဖိုလ် "ပရဟိတ ကောန်ဂကူရာမည" မာန်ဗၞတ်မွဲဇကုဂှ် ဇြိုင်သန်တဴဗွဲမလောန်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ကျာ်ဇၞော်အ္စာသီလာစာရဝွံဍိုက်ပေင်တဴကေုာံ သဳလဂုဏ် သမာဓိဂုဏ် ပညာဂုဏ်သၟးဟွံသေင် ဗွဲတၟေင်သီုရေင်တၠုင်ကၠောန်တဴဒတုဲဖိုလ်သာသနာ ဒတုဲဖိုလ်ကောန်ဂကူရာမည အလုံဒေသရးမန်မာန်ဂှ် အလုံကောန်ဂကူမန်ပိုယ် ထေက်ကဵုဒးလျုင်ဇြုင်သ္ဍိုက်ဖအိုတ်ရ။ ပူဂိုလ်အာဇနဲသာသနာ ညးတၠပတိုန်တိုက်လိက် တၠစိုတ်ဓါတ် တၠဇဴလွဳပ္ဍဲအရာဖျေံပတိုန်လိက် နွံကရုဏာလ္တူကောန်ကွး ညံင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာသဳလာစာရဝွံ ပ္ဍဲကောန်ဂကူမန်ပိုယ် ကဵုဂွံမံက်ဂတဝ်တိုန်ဂၠိုင်င်မာန်ညိဂှ် သ္ပစၞးကောန်ဂကူမန်တုဲ မ္ဒးရာဒၞာမိက်ဏာရ၊ ကျာ်ဇၞော်အ္စာလေဝ် ယဲဘဲအန္တရာဲကဵုပဲါဒဴတုဲ အာယုက်ကီု သီုပိုန်ကြဳဇှ် သြဝ်ကဵုဂွံဇၞော်မောဝ်တဴ လၟိုန်န်ကာလမာန်ညိဂှ် အဲဍိုက်တအ်ပင်ခၠအ်သၟိပ်တဲ ရာဒၞာမိက်ဏာ ဗွဲမရှေ်သှေ်ရဴဂဴရကျာ်။
ဖျေဟ်ဘာနိဗ္ဗာန်
ပလေဝ်ဒါန်ရုပ်ကလာပ် ကျာ်ဇၞော်ဂှ် ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ နဝ်ဝေမ်ပါ ၂၆၊ ၂၀၁၈ ဂှ် ကောန်ကွး ကေုာံ ဒါယကာ ဒါယိကာဂမၠိုင် ဖျေဟ်ဘာနိဗ္ဗာန် ပ္ဍဲဘာဗဂေါသၟဝ် ဍုင်မတ်မလီုရ၊၊
ဖျဴသွဝ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ
ပလေဝ်ဒါန်သဘၚ်ဖျဴသွဝ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာသဳလာစာရ ဘာဗ္ဂောပရိယတ္တိ ဍုၚ်မတ်မလီုဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်အာ ပ္ဍဲကဵုဘာရာမညရဋ္ဌ ဗုဒ္ဓတက္ကသိုလ် ဍုၚ်မတ်မလီုရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
“ကျာ်ဇၞော်ဏံဂှ် အာဇနဲဂကူမန်ဏောၚ်။ ဖျဴဇွသၚ်ညးတှ်ေ ဒးနွံကဵုအဆံၚ်အလံၚ်ကီုဏောၚ်။ ဘာရာမညရဋ္ဌဂှ်တှ်ေ သၠဲလး၊ ဂၠာဲပကောံကပေါတ်လေဝ်လောဲ၊ နွံမံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီုတှ်ေ အာကၠုၚ်ကြပ်မံၚ်သီုညးဖအိုတ်လေဝ်” သာ်ဝွံ ကျာ်ဇၞောအ္စာဝရဝံသ ကွာန်ၝောံနက် ညးမဒှ်ဥက္ကဋ္ဌ ဂကောံကၠောန်ဗဒှ်ဇွသၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာဂှ် ဟီုမြော်ရ[၂]။
လိက်သဝဏ် မဗ္စိုပ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာဂမၠိုၚ်
ပလေဝ်ဒါန်- ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ (ပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်မြဟ်)
- ဂကောံဗ္တောန်လိက်ပတ်မန်ယေန်သၞာၚ်ဗုဒ္ဓဘာသာ
- ရမျာၚ်ကဗျလၞီအောန်စိုတ် အ္စာတၠမှာထေရ်ပါလိတ
- ဂကောံကောန်ကွး သၚ်ရုၚ်ရာမညနိကာယ
- ဂကောံကောန်ကွး ဂကောံသၚ်မန်ကတ်ပညာသဳရိလၚ်္ကာ
- ဂကောံကောန်ကွး သၚ်ဒါယကာဂမၠိုၚ် ရာမညနိကာယ ဘာဗ္ဂေါပရိယတ္တိမန်
- ဂကောံရာမညနိကာယ ပရဟိတ အလုံဒေသရးမန်
- ဂကောံသၚ်သၟတ်မန်-ဍုၚ်လၟိုၚ်
- ဂကောံရာမည သံဃာနုဂ္ဂဟ အလုံဒေသမန်
- ကမ္မတီပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန် (ဗဟဵု) MNEC
- ဇာနှိက်သၚ်သၟတ်မန်
- ဂကောံကောန်ကွးဘာ တက္ကသိုလ်သၚ်မန်-ဍုၚ်သေံ
- ဂကောံကောန်ကွး/အ္စာ ရာမညဗုဒ္ဓတက္ကသိုလ်
-
ဗီုမဖျေဟ်ဘာနိဗ္ဗာန် ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲနေဝေမ်ပါ ၂၆၊ ၂၀၁၈၊ -
ဗီုရုပ် နာဲအံင်နာင်ဥူ၊ ကျာ်ဇၞော် ၊ နာဲတၠညး ပ္ဍဲတ္ၚဲမဖျေဟ်ဘာနိဗ္ဗာန်၊ -
ဒၞာဲမချူစၟတ် လိက်လၞီစိုတ် သွက်ကျာ်ဇၞော်အစာ ပ္ဍဲတ္ၚဲဖျေဟ်ဘာနိဗ္ဗာန် -
ဗီုရုပ်ကျာ်ဇၞော်အစာ သဳလာစာရ ပ္ဍဲအခိင် မက္ညအာ ဍုင်အမေရိကာန် သၞာံ ၂၀၁၇
ဆက်ဗှ်လ္ၚတ်ညိ
ပလေဝ်ဒါန်နိဿဲ
ပလေဝ်ဒါန်လိက်အုပ် - နိဒါန်အာဇနဲ ဟွံမွဲကဵုနိဂီု။ တက်တြးပ္တိတ်နူ ရာမညနိကာယ ဗ္ဂေါပရိယတ္တိ။
- ↑ ၁.၀ ၁.၁ ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန်၊ မဂ္ဂဇြေန် (၂၀၁၉) ကၞပ် (၂) ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန်၊ ကၞပ် (၂) အံက်တိုဘာ ၂၀၁၉။ မုက်လိက် - ၉၊ ၁၀။
- ↑ http://mon.monnews.org/2019/12/20/