ဣန္ဒက (ကျာ်ဇၞော် ဘာလွဳမာန်ထဝ်၊ ကၟာဝက်)
ဘဒ္ဒန္တဣန္ဒက ဝွံ ဒှ် ကျာ်ဇၞော် ဘာလွဳမာန်ထဝ်၊ ကွာန်ကၟာဝက် တုဲပၠန် ဒှ်ညးမယိုက်ဂၠေင် ကၠုင်လဝ် ကမၠောန်ဂကူမန် ပ္ဍဲသွာင်ဗ္တောန်လိက်မန်၊ ပရေင်ဇၞော်မောဝ် ဍုင်ကွာန်၊ ကေုာံ သာသနာ ပ္ဍဲကၟာဝက်ရးဇြာ နူဘဝသၟတ် စဵုကဵု လအိတ်လမျီုရ။ ကျာ်ဇၞော်ဣန္ဒကဝွံ နူအခိင် ဘဝသင်သၟတ် စဵုကဵု လအိတ်လမျီုဂှ် ကၠောန်ကၠုင် ဒတုဲဖိုလ်ဂကူ ဒတုဲဖိုလ်ဍုင်ကွာန် နကဵု သွာင်နာနာ၊ ဗီုကဵု ပံက်ဗ္တောန်လိက်မန် ဥတုကညင်၊ ပလေဝ်လဟဵုကျာ်ဇြာ၊ သြိုင်ဒဒန် လးဂၠံင် ဒှ်တမ်ရ။ ပၞောဝ်ကဵု ကမၠောန်ပရေင်ဂကူ ညးမကၠောန်လဝ် သီုဖအိုတ်ဂှ် ဂကောံဗ္တောန်လိက်ပတ်မန် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ နူကဆံင်ကွာန် ညံင်ဂွံဇၞော်လှဲပ္တိတ် ကဆံင်ပွိုင်တိုက်၊ ကဆံင်ပွိုင်ဍုင်၊ ကဆံင်အလုံဒေသရးမန်ဂှ် ကျာ်ဇၞော်ဂိုတ်ဂစာန်ကၠုင်လဝ် မွဲစွံ ကုက္ဍိုပ်သကိုပ်မန်နာနာတအ်ရ။
| ကျာ်ဇၞော်ဘာ ဘဒ္ဒန္တဣန္ဒက | |
|---|---|
 | |
| သၠးဂၠံဂဝ် |
မာံအောင်ရ အဝ်ဂေတ် ၁၆၊ ၁၉၃၆ ဓရိုက်ထဝါဲ၊ ကၟာဝက် |
| စုတိ |
ဂျောန် ၁၅၊ ၂၀၁၁ (အာယုက် ၇၄) ဘာလွဳမာန်ထဝ် ကၟာဝက် |
| ဟိုတ်မစုတိ | ယဲကေန်သာ |
| ဂကူ | မန် |
| ကောန်ဍုင် | ကောန်ဍုင်ဗၟာ |
| ကဆံင်ပညာ | တန်ဍောတ် |
| မဒယှ်တဴ | နွံပိုန်ဘာ |
| အံက် |
|
| လာပ် | မဟာသဒ္ဓမ္မဇောတိကဓဇ |
အတ္ထုပ္ပတ္တိ ဗွဲခမၞန်
ပလေဝ်ဒါန်ကျာ်ဇၞော်ဣန္ဒက က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၃၆ အဝ်ဂေတ် ၁၆ (သက္ကရာဇ် ၁၂၉၈ ဂိတုဘတ် ၁ မမံက်) တ္ၚဲအဒိုတ် အခိင်နူဂယး ပ္ဍဲအရာပ်ဓရိုက်ထဝါဲ၊ ကွာန်ကၟာဝက်၊ မညးဒှ်ကောန် နာဲပိုင် မိဣရုတ်။ မိမၜါ ခုတ်ကဵုလဝ်ယၟု မာံအောင်ရ (အံင်ရ) ရ။ အခိင် ကျာ်ဇၞော် မကလိဂွံ အာယုက် ၁၃ သၞာံဂှ် မိမၜါ ပအပ်ဘာ ဘာလကျာ် ဇရေင် ကျာ်ဇၞော်အစာမှာထေရ် ပဏ္ဍိတ ပ္ဍဲဘာလွဳမာန်ထဝ် ရ။ သၞာံ ၁၉၅၀ ဂိတုဨပြဳ ၂၄ (သက္ကရာဇ် ၁၃၁၂ ဂိတုပသာ် ၉ မမံက်) တ္ၚဲစန်ဂှ် ကျာ်ဇၞော် ပထပိုယ်သာမဏဳ ပ္ဍဲဘာလွဳမာန်ထဝ် ဇရေင်ကျာ်ဇၞော်ပဏ္ဍိတဂှ်ရ။ ကျာ်ဇၞော် ပဒတဴ ပ္ဍဲဘာလွဳမာန်ထဝ် ၜါသၞာံတုဲ အာကတ်လိက် ပ္ဍဲဘာပြာသာဒ် ကွာန်ကၠအ်သတ် မွဲဝှ်၊ တုဲ က္လေင်ပဒတဴ ပ္ဍဲဘာလွဳမာန်ထဝ်ပၠန်ရ။[၁]
သၞာံ ၁၉၅၆ ဂိတုမာတ် ၄ (သက္ကရာဇ် ၁၃၁၇ ဂိတုမာဃ် ၇ စွေက်) တ္ၚဲအဒိုတ်ဂှ် ကျာ်ဇၞော် အာစိုပ်ဒဒှ် ခမဳ ပ္ဍဲသိမ်တၠအရှန် မနွံပ္ဍဲအရှာံကျာ်ဇြာ၊ ဘဒ္ဒန္တရာဟုလမဟာထေရ် ကျာ်ဇၞော် ဘာဝင်ဗ္ကောတ်၊ ကွာန်ဘာဒေါဝ် ဒှ်အစာဥပ္ပဇ္ဇျာယ်၊ တၠဂုဏ်အစာနန္ဒသာရထေရ်၊ ကျာ်ဇၞော်အစာ ဥတ္တမထေရ် ဘာထံင်ကှ်ေ တအ် ဒှ်အစာကမ်ရ။ ကျာ်ဇၞော်ဒှ် ခမဳတုဲ အာကတ်လိက် ဇရေင် အစာသၠပတ် ဘဒ္ဒန္တဣန္ဒက ကွာန်မုဟ်ဒဵု၊ တကအ်ခၟိုင် ၜါသၞာံ၊ ဘာကျာ် ကွာန်နာင်ပြိုင် တုဲ ဂွံအံင်ကေတ် တန်ဍောတ် နူအလဵုအသဳရ။[၁]
ကျာ်ဇၞော်ဝွံ နူသက္ကရာဇ် ၁၃၄၅ ဂှ် ရေင်တၠုင်လဝ် သဇိုင်ဝန်သင် ပ္ဍဲဂကောံသံဃနာယက ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင် ပွိုင်ပန်သၞာံတုဲ နူသက္ကရာဇ် ၁၃၅၁ စဵုကဵုလအိတ်လမျီုဂှ် ယိုက်ဂၠေင်လဝ် တာလျိုင် ဥက္ကဋ္ဌ ဂကောံသံဃနာယက ကွာန်ဝါယာပ်ရ။[၁]
သၞာံ ၜိုတ် ၁၉၈၁ (၁၃၄၃) ဂှ် တၠဂုဏ်အစာ အိန္ဒက၊ တၠဂုဏ်သုမန၊ တၠဂုဏ်ဇာဂရ၊ တၠဂုဏ်ညေယ နူကဵု ဘာလွဳမာန်ထဝ်၊ ကျာ်ဇၞော်အစာတိဿပါလ နွံပိုန် ဘာကျာ်ဇြာတြေံ၊ ကျာ်ဇၞော်အစာ စန္ဒသဳရိ နွံပိုန် ဘာလျးသာသနာ၊ ကေုာံ တၠဂုဏ်အစာပါလိတ နူဘာတိုက်တၟိ (ဘာဓါတ်ကျာ်) ကွာန်ကၟာဝက်တအ် ချပ်ဂၞန် ရေင်သကအ် သွက်ဂွံပံက်ဂကောံဗတောန်လိက်မန် သွက်ကောန်င္ၚာ် ပ္ဍဲဥတုကညင်မွဲ နကဵုဂကောံဂှ် ဗီုပြင်ဗတောန်ကီု အခိင်ကီု ကၠောန်တုပ်တုပ်ရ။ ဆဂး သၞာံဂှ် ဟွံဒှ်ပံက်ဂကောံ။ ဂတးယးသၞာံ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၂ (သက္ကရာဇ် ၁၃၄၄) ဂှ် စဗ္တောန်လိက် ကုကောန်င္ၚာ် ပ္ဍဲဥတုကညင် ပ္ဍဲဘာလွဳမာန်ထဝ် ကဵု ဘာကျာ်ဇြာတြေံ ရ။ စိုပ် သၞာံ ၁၉၈၃ (သက္ကရာဇ် ၁၃၄၅)ဂှ် ခမဳသင် ကေုာံ ခရှ်တအ် ကောံဓရီုချပ်ဂၞန် ရေင်သကအ် ပ္ဍဲဘာလွဳမာန်ထဝ်တုဲ ဂကောံဂှ် ခုတ်ခဴကဵုလဝ်ယၟုပေင်ပေင် "ဂကောံပၠတရဴဗ္တောန်လိက်ပတ်မန် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ကွာန်ကၟာဝက် ရးဇြာ" ရ။ သၞာံ ၁၉၈၂ ဂှ်လေဝ် ပံက်ဗ္တောန် ပ္ဍဲဘာလွဳမာန်ထဝ် ကဵု ဘာကျာ်ဇြာတြေံပၠန်ရ။[၂] ဂကောံဂှ် ဗွဲကြဴ ကာလဒက်ပ္တန် နကဵုပွိုင်တိုက်ဂှ် ဒှ်အာ "ဂကောံဗ္တောန်လိက်ပတ်မန် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ ပွိုင်တိုက်ကၟာဝက်" ရ။ နကဵု ကျာ်ဇၞော် ကေတ်ကၠုင်တာလျိုင် ပ္ဍဲဂကောံဏအ် နူစပ္တန် စဵုကဵု လအိတ်လမျီုရ။
ဂကောံဝွံ သွက်ဂွံသၠဲပ္တိတ် ကဆံင် ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင်ဂှ် နကဵု က္ဍိုပ်သကိုပ် လပါ်သင် မၞိဟ်အဓိက ကျာ်ဇၞော်ဣန္ဒက ကေုာံ လပါ်ခရှ်တအ် ဒးဂစာန်ကၠုင် ဂၠိုင်ကဵုအလန်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် သင်မန်ဂိုဏ်ဇၞော် (သုဓမ္မာ)တအ်ဂှ် ဒှ်ညးမဟွံလုပ်သှ်လိက် အလဵုအသဳ ဟိုတ်နူ ဒးသှ် လိက်ဗၟာ မွဲဘာသာရ။ သင်မန် လပါ်ဂိုဏ်မဟာယျေန် ကဵု ဂိုဏ်ယှိုဲကျေန်တအ်ဂှ် လုပ်သှ်တုဲ အကြာ သင်မလုပ်သှ်လိက်အလဵုအသဳ ကဵု သင်မဟွံလုပ်သှ် လိက်အလဵုအသဳၜါဏအ် ထ္ကးဒၟံင် ရေင်သကအ် ဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရ။ ဟိုတ်နူဂှ်တုဲ ပရေင်ကမၠောန် ဗ္တောန်လိက်မန် ညံင်ဂွံ ကၠောန်မွဲဂကောံတုပ်တုပ်ဂှ် ဟွံလောဲသွာရ။ ဘာလွဳမာန်ထဝ် ဂှ် ဒှ်ဘာမဒုင်တိုင်ခဳ ပ္ဍဲပရေင်ဂကူမန် ပ္ဍဲကွာန်ကၟာဝက်ဂှ်ကီု သီုကဵု ပရေင်ဇၞော်မောဝ်သာသနာ ဗွဲတၟေင် ကမၠောန်ဇၞော်မောဝ် ကျာ်ဇြာဂှ် ဒှ်ဒၟံင် ဒၞာဲတိုင်ခဳရ။ သွက် ဂကောံဗ္တောန်လိက်ပတ်မန် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဂွံဒှ်အာ ကဆံင်ပွိုင်ဍုင် (မုဟ်ဍုင်) ဂှ်လေဝ် နကဵု ကျာ်ဇၞော်ဒုင်တိုင် ဒုင်ခဳတုဲ ပ္ညဳပ္ညပ်ကၠုင်တုဲ ဂွံဒှ်ကၠုင်ရ။
ရံင်အာကဵု လပါ်ပရေင်ဍုင်ကွာန်ပၠန်လေဝ် ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဂကောံဒဳမဝ်ကရေသဳ ကောန်ဂကူမန် ဂှ် ဒးဒုင်ပလီုလဝ်၊ တုဲပၠန် ကမၠောန်ပရေင်ဍုင်ကွာန် အလဵုအသဳပၞာန်ဗၟာ ကၟာတ်လဒဵုလဝ် တေင်တေင်ဂြတ်ဂြတ်ရ။ သွက်ဂကူမန် ဂွံဒှ်မွဲဂကောံ မွဲကရောမ် စိုတ်ဓါတ်ဆာန်သၟိန် ကၠောအ်က္ဍရေင်သကအ် ညံင်ဟွံဂွံအိုတ်အာဂှ် ဒးကၠောန်အာ ကမၠောန်လိက်ပတ် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ က္ဍိုပ်သကိုပ် လပါ်ခရှ်တအ်လေဝ် စိုတ်ထတ်ဒၟံင် ညံင်ဂွံဒှ် အလုံမွဲပွိုင်ဍုင်ရ။ ကြဴနူ မကောံဓရီု ပ္ညဳပ္ညပ် ရေင်သကအ် ဂၠိုင်ကဵုအလန်တုဲ ပ္ဍဲသဘင်ကောံဓရီု မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဘာလွဳမာန်ထဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၂ ဂိတုသေပ်တေမ္ဗာ ၁၀ (သက္ကရာဇ် ၁၃၅၄ ဂိတုဘတ် ၁၄ မမံက်) ဂှ် တုပ်စိုတ် ဒက်ပ္တန် ဂကောံဗ္တောန်လိက််ပတ်မန် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင် မာန်ကၠုင်ရ။ ဘာလွဳမာန်ထဝ် ဂှ် ဒှ်ဌာန်ဂအုပ်ရုင် ဂကောံဂှ်တုဲ ကျာ်ဇၞော် ယိုက်ဂၠေင်လဝ် နဒဒှ် ဟိတဓရ ရ။ သၞာံ ၁၉၉၈ (သက္ကရာဇ် ၁၃၆၀) ဂှ် ဒက်ပ္တန် သၠဲပ္တိုန် စဵုကဵု အလုံဒေသရးမန် မာန်ကၠုင်ရ။
နကဵု လပါ်ညးတၠအဝဵုတအ်ပၠန်လေဝ် သွက်ဂွံပလီု ကမၠောန်ဗ္တောန်လိက်မန် ဥတုကညင်ဏအ်တုဲ ကဵုနင် စၞောန်အမိင် ကုဘာအလဵုအသဳဂမၠိုင် ဒဒှ်ရ ကွးဘာတအ် ပ္ဍဲအခိင်ကညင် ဒးဗ္တောန် တန်ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ နကဵု ဘာသာဗၟာ ရ။ မွဲလပါ်ဂှ်ပၠန် အစာမဗ္တောန် လိက်မန်တအ်ဂှ် ဒးဒုင်ဘပဠ နွံရ၊ ဗ္တောန်လိက်မန် ပ္ဍဲဥတုကညင် အပ္ဍဲအရှာမ်ဘာလကျာ်ဟေင် ဗၠးဘဲ ဘပဠ နူကဵု တၠအဝဵုတအ်ရ။ ပ္ဍဲဒေသမန် ညံင်ကောန်င္ၚာ်တအ် ဟွံဂွံ ဒးအာတိုန် တန်ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဗတ်ဗၟာ ပ္ဍဲဘာတန်၊ ညံင်ကောန်င္ၚာ်တအ် ဂွံကၠုင်ဗတောန် နကဵုဘာသာမန် ပ္ဍဲဘာလကျာ်မန်ဂှ် ဒးအာ ပ္တိုန်ဂလာန်၊ ပ္ညဳပ္ညပ်လဝ် ကုအလဵုအသဳဗၟာ ဂၠိုင်ကဵုအလန်ကီုရ။[၃]
နူကဵု အကာဲအရာ ကေုာံ ပရေင်ဆဵုဂဗတအ်ဏအ်ဂှ် ပကဵု ညံင်ကျာ်ဇၞော် သ္ဂောအ်ညာတ်ကေတ် ဒဒှ်ရ "အခေါင်အရာဂကူဂှ် တောဲဒွန်ဒၟံင် ကုအဝဵုအာဏာ" ဒှ်မာန်ရောင်။ မွဲလပါ်ဂှ်ပၠန် နကဵုအခိုက်အလိုက်မၞိဟ် ရးနိဂီုဗၟာ ဟွံတိတ်ဗၠးနူ အဂတိဂမၠိုင်တုဲ မနွံကဵု အဆက်၊ ဍုက်ကေဝ် ကုညးမဂွံလဝ် အဝဵုတအ်ဂၠိုင်ကဍင် ကမၠောန်ဇကု မိက်ဂွံကၠောန်ဂှ် ကလိတ်ကလောတ် လောဲသွာဂၠိုင်ကဍင်ဂှ်လေဝ် နွံ၊ မွဲလပါ်ဂှ်ပၠန် နကဵု သၟိင်တၠဗၟာတအ်ဂှ် ထ္ၜးဟိုတ် ကုဇကုရှ်ေသှ်ေဒၟံင် ကျာ်ဇၞော်မန် ယၟုပြာကတ်တအ်တုဲ ကေတ်ပရဲ စန်ဒက် သွက်သြဇာဇကု ပ္ဍဲဒေသမန်ဂှ်လေဝ် နွံကီုရ။
သၞာံ ၂၀၁၀ နကဵုအလဵုအသဳပၞာန်ဗၟာ ကၠောန်သဘင်မာဲဂှ် နကဵု က္ဍိုပ်သကိုပ်မန် ဗွဲတၟေင် ရဲ ဂကောံဒဳမဝ်ကရေသဳ ကောန်ဂကူမန်တြေံတအ်ဂှ်၊ ညံင်ရဴ ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳကီု ဟွံလုပ်စၟတ်သမ္တီဗော်၊ တုဲ ဟွံလုပ်ဒုင်ရုဲမာဲရ။ နကဵု ကျာ်ဇၞော် ပ္ဍဲသဘင်ကၞာစှ်ေဘာဂှ် ကျာ်ဇၞော် ဗ္တိုက်ဖ္အောဝ် ညံင်ကောန်ဂကူမန် ဂွံဒက်ပ္တန်ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်တုဲ ညံင်ဂွံလုပ်ဒုင်ရုဲမာဲရ။ မၞိဟ်စၞးအမာတ်မန် ဟွံမဲ ပ္ဍဲစၠတ်ဓဝ်မ္ဂး အခေါင်အရာလိက်ပတ် ယေန်သၞာင်မန် မံက်ဂတဝ်ကၠုင် ဟွံမာန်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ကျာ်ဇၞော် ကေတ်လဝ် တာလျိုင် ဥက္ကဋ္ဌ ပ္ဍဲဂကောံဗ္တောန်လိက်ပတ်မန် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ အလုံဒေသရးမန် ရ။ က္ဍိုပ်သကိုပ် ဂကောံဂှ် သွာင်ခရှ် ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ဒှ်ဒၟံင် မၞိဟ် နူကဵု ဂကောံဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူမန် တြေံဂၠိုင်တုဲ လညာတ် ဟွံတုပ် ကျာ်ဇၞော်ရ။ ဟိုတ်နူဏအ်တုဲ ညးတၞဟ်တအ် ဟီုစ ကုကျာ်ဇၞော် ကျာ်ဇၞော်ဂှ် ဒှ်အာ လကျာ် အလဵုအသဳပၞာန်ဗၟာရ။ အခိင်ကျာ်ဇၞော်ကြပ်ပဝ်ဂှ်လေဝ် နကဵု ဝန်ဇၞော်တွဵုရးဍုင်မန် နိုင်အုန်းမြင့် ကေုာံ ဝန်ဇၞော်တၞဟ်တအ် ကၠုင်ကလအ် ကျာ်ဇၞော်အိုတ်ရ။[၃]
သၞာံ ၁၉၉၂ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၃ (သက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၃၅၃ ဂိတုမာ် စှ်မမံက်) တ္ၚဲဗြဴဗတိဂှ် ကျာ်ဇၞော်ဘာတိုက်တၟိ ဘဒ္ဒန္တပါလိတထေရ်၊ ကျာ်ဇၞော်ဘာလွဳမာန်ထဝ် ဘဒ္ဒန္တဣန္ဒကထေရ်၊ ထေရ်ၜါဇကုဝွံ အာဂတပၠတရဴ၊ နမပဒြဟတ် ကုကျာ်ဇၞော် ဘာဂါတ် ဘဒ္ဒန္တတေဇဝန္တထေရ် ကေုာံ ကျာ်ဇၞော်ဘာဗောဓိစေတဳ ဘဒ္ဒန္တအိန္ဒသာရထေရ်၊ သီုကဵု ခမဳသင်သြဝါဒါစရိယ ၂၅ ဘာ မနွံပ္ဍဲကွာန်ကၟာဝက်တအ် တုပ်သၟဟ် ဒှ်သဟဓဝ်မွဲစွံ ကု ဂကောံဂေါပကကျာ် ၂၁ တၠ မတွဟ်ဂး ဥက္ကဋ္ဌ နာဲအာဲသိုက်၊ ဒု-ဥက္ကဋ္ဌ နာဲညာဏ်သိုက်၊ ကေင်ကာပ္ဍဲ နာဲလျးမည်၊ ဒု-ကေင်ကာပ္ဍဲ နာဲထဝ်ပိုန်၊ ညးထိင်ဒက်သြန် နာဲစဳကၠး၊ ညးလုပ်ဂကောံ နာဲအံသဝ်၊ နာဲဗၠဲထဝ်၊ နာဲအိန်ဗၠာဲ၊ နာဲဗၠာဲ၊ နာဲကြဳဝန်၊ နာဲခိုဟ်သန်၊ နာဲထဝ်ရတ်၊ နာဲကျေဝ်ရတ်၊ နာဲကောန်ဆာန်၊ နာဲၜိုဟ်သိုဟ်၊ နာဲဗၠိုင်သြန်၊ နာဲကျေဝ်လောန်၊ နာဲဆာန်ရတ်၊ နာဲထဝ်သောန်၊ နာဲနန်ထဝ်၊ နာဲသောဲ တုဲ ဒက်ဇၞော်လဟဵုပတိုန်ကျာ်ဇြာ အလန်စတုတ္ထ (ပ္ဍဲလိက်တၟအ် ချူလဝ် အလန်တတိယ)။ နာဲလှိုင်ထဝ် ဒှ်အစာပရန်။ သက္ကရာဇ် ၁၃၅၄ ဂိတုပသာ် စှ်ပန် မမံက် တ္ၚဲသိုက် အခိင်နူဂယး ဒ္စာံနာဍဳဂှ် အာစိုပ်ဒတုဲ။ သမၠုင်ကျာ်ဒှ်အာ တြဴစှ်ောပန်ဟတ်၊ ဗွိုက်ဂှ် နွံ ကၠံဒစာံတြဴဟတ်ကဵု ၜါမိဟ်၊ ဇၞော်တိုန်စှ်ဟတ်ပြင်ရ။[၄]
ကျာ်ဇၞော်ဝွံ ပရေင်ကမၠောန် မဒှ်ဂုဏ်ဖိုလ်ဂကူ မဒှ်ဂုဏ်ဖိုလ်ဍုင်ကွာန် ၜိုတ်ညးမရေင်တၠုင်မာန် ရေင်တၠုင်ကၠုင်လဝ် သွာင်နာနာရ။ ဥပမာ ပ္ဍဲသၞာံ၂၀၀၉ ဂှ် နကဵု ကျာ်ဇၞော် အာဂတပၠတရဴတုဲ ဒက်ပ္တန်လဝ် ဂကောံရီုဗင်ဂဥုဲဇြုံ မွဲဏီရ။ ဟိုတ်နူ ရုင်ဂဥုဲညးဍုင်ကွာန် ကွာန်ကၟာဝက်ဂှ် လ္ဆောဝ်မ္ဂး ဂဥုဲဇြုံ အိုတ်ဒၟံင်တုဲ မၞိဟ်မွဲမွဲ ဒးဒုင်ဇြုံၜံက်မ္ဂး ဒးပ္တိုန် ရုင်ဂဥုဲဍုင်မတ်မလီု၊ လဆောဝ်မ္ဂး လမျီု ဒးအိုတ်အာ အကြာဂၠံင်လေဝ် နွံရ။ တၞဟ်န ဂွံရနုက်ဗပေင် ကိစ္စဏအ်တုဲ နကဵု ကျာ်ဇၞော် အာဂတပၠတရဴတုဲ ဒက်ပ္တန်လဝ် ဂကောံဂှ်ရ။[၅]
ကမၠောန်ဇၞော်မောဝ် ကွာန်ကၟာဝက် ဗီုကဵု သြိုင်ဒဒန် လးဂၠံင်တအ်ဂှ် ကျာ်ဇၞော် ပံင်တောဲ ကုညးဍုင်ကွာန်တုဲ ကၠောန်ကၠုင်လဝ်ကီုရ။ ပါဲနူ ဂၠံင်အပ္ဍဲအကြာကွာန်တုဲ ဂၠံင် သွက်ဂွံတိုန် ကျာ်တၟအ် ဂှ်လေဝ် နကဵု ကျာ်ဇၞော် အာဂတပၠတရဴ မွဲစွံ ကုဂကောံဂေါပက ကျာ်တၟအ် ကျာ်ဇြာတုဲ နူကဵု သၞာံ ၂၀၀၇ ဂှ် ပံက်ဒၟံင် ဂၠံင်ကွဳစက် ဂွံတိုန်ကဵု ကျာ်တၟအ်ရ။ သၞာံ ၂၀၀၉ ဂှ် ဂၠံင်ပံက် လးလဝ် ဂၠံင်တၟအ် အာစိုပ်ဒတုဲတုဲ တိုန်ကျာ်တၟအ် နကဵု ကွဳစက်ဂွံအာရ။[၆]
သဘင်ကလေင်လိက် ဂကောံဂိုဏ်ဂမၠိုင် ကွာန်ကၟာဝက်ရးဇြာဂှ် နူသက္ကရာဇ် ၁၃၄၇ စဵုကဵုလအိတ်လမျီုဂှ် ကေတ်လဝ် တာလျိုင် ညးရေင်တၠုင်ဖဵု (ဟိတဓရ) ရ။ နကဵု ဂကောံဂှ် ဇၟာပ်သၞာံ ကၠောန်သဘင်ကလေင်လိက် ပ္ဍဲဂိတုဝှ် ၂ မမံက် စဵုကဵု ၄ မမံက်ရ။[၁]
သၞာံ ၂၀၀၀ ဂိတုမာတ် ၁၉ (သက္ကရာဇ် ၁၃၆၁ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်ပေင်) တ္ၚဲအဒိုတ် ဂှ် နူကဵု သၟိင်အလဵုအသဳကၟိန်ဍုင် ဗ္ဂိန်ဇိုင်ဏှင်ကဵု တဆိပ်တြာ "မဟာသဒ္ဓမ္မဇောတိကဓဇ" ရ။[၁]
သၞာံ ၂၀၁၁ ဂိတုဂျောန် ၁၅ (သက္ကရာဇ် ၁၃၇၃ ဂိတုဇှ်ေ ၁၄ မမံက်) တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ အခိင် ၁၃း၄၅ ဂှ် စုတိစဴအာသွဝ် ပ္ဍဲဘာလွဳမာန်ထဝ် နကဵု ယဲကေန်သာ ရ။[၁] လွဳလဝ်ယဲ ပ္ဍဲရုင်ဂဥုဲဇၞော် အာရှတော်ဝင် မနွံပ္ဍဲ ပွိုင်ဍုင်စမ်းချောင်း၊ ဍုင်လ္ဂုင်၊ ယဲကြီုတုဲ ထ္ပက်ဂဥုဲပြာ်လမျီု ဂွံၜါတ္ၚဲ စိုပ်ဘာတုဲ စဴအာသွဝ်ရ။ ကျာ်ဇၞော် အာလွဳလဝ်ယဲ ပ္ဍဲသေင်္ကာပူရ် ပွိုင် မွဲဂိတုကီုရ။ [၇]
နိဿဲ
ပလေဝ်ဒါန်- ↑ ၁.၀ ၁.၁ ၁.၂ ၁.၃ ၁.၄ ၁.၅ ထေရုပ္ပတ္တိမဟာထေရ်ဘဒ္ဒန္တဣန္ဒက “ဗွဲခမၞောန်”. Open (June 27, 2011).
- ↑ ကၟာဝက်ရးဇြာ, ဇၞူအံင် (၂၀၁၇). ဂကောံဗ္တောန်လိက်ပတ်မန် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ ပွိုင်တိုက်ကၟာဝက် ပေင် ၃၅ သၞာံ, ၃-၄။
- ↑ ၃.၀ ၃.၁ ရာမည, ရာဝိက (June 24, 2011). ရှိခိုးကော်ရော် ပူဇော်ပါသည်. Open.
- ↑ လိက်တၟအ်ကျာ်ဇြာ ကွာန်ကၟာဝက်
- ↑ အာသံ, မင်း (June 25, 2009). ဆေးရုံတွင် မြွေအဆိပ်ဖြေဆေးမရှိသောကြောင့် ကျေးရွာဆရာတော်မှ ဆေးရရှိရန် ဦးဆောင်. Open. ““လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်တွေမှာ ကြုံဖူးတယ်၊ ရွာသားတွေ မြွေအကိုက်ခံရလို့ မြွေအဆိပ်ဖြေဆေးထိုးဖို့ ရွာမှာဆေးမရှိတော့ မြို့ဆေးရုံးကို တက်ရတယ်၊ မြို့ဆေးရုံရောက်ဖို့ နာရီနဲ့ကြာသောအခါ လူနာက အမြွေအဆိပ်တက်ပြီး လမ်းမှာ အသက်ပျောက်ဆုံး သေသွားတာရှိသလို၊ တစ်ချို့က မြို့ဆေးရုံကိုအချိန်မှီ ရောက်သော်လည်းပဲ ဆေးရုံမှာ တစ်ခါတစ်လေ ဆေးဝါးက မရှိပြန်တော့ လူနာရဲ့အသက်ကို မကာကွယ်နိုင်ဘူး၊ ဒါကြောင့်မို့ ဘုန်းဘုန်းတို့က ဒီမြွေဆိပ်ဖြေဆေးကို ဝယ်ပြီးတော့ အနီးဆုံး ကျေးရွာပြည်သူ့ဆေးရုံးမှာ ထားရှိဖို့ စီစဉ်ထားတယ်” ဟု မိန့်ကြားခဲ့သည်။”
- ↑ ကျိုက်တမော့ဆံတော်ရှင်တောင်ပေါ်ဘုရားသို့ ကားဖြင့်တက်နိုင်ပြီး. Open (December 27, 2009). “မွန်ပြည်နယ်၊ မုဒုံမြို့နယ်၊ ကမာဝက် ကျေးရွာ အရှေ့ဘက် ကျိုက်တမော့တောင် ထိပ်ပေါ်တွင် တည်ထား ကိုးကွယ် လျှက်ရှိသော ဆံတော်ရှင် ကျိုက်တမော့ စေတီ တော်သို့ ယခုအခါ မော်တော် ကားဖြင့် တက်ရောက် ဖူးမျှော်နိုင်ပြီး ဖြစ်ကြောင်း ဒေသခံ တစ်ဦးမှ ပြောပါသည်။ ယခင်က၎င်းတောင်ပေါ်ဘုရားသို့ ခြေလျင်ခရီးဖြင့်သာ တက်ရောက်ဖူးမျှော်နိုင်ခဲ့သော်လည်း လွန်ခဲ့သော(၃)နှစ် ခန့်က ကမာဝက်ကျေးရွာရှိ လဝီမာန်ထောကျောင်းထိုင် ဆရာတော်ဘဒ္ဒ န္တအိန္ဒကမှ ကမကထပြု ဦးဆောင်ပြီး ဘုရားဂေါပကအဖွဲ့နှင့် ရွာသူရွာသားများစုပေါင်း၍ လူအားငွေအားဖြင့် အားတက်သရောပြုလုပ်ကြသည်။ ယခုအခါ ကျောက်ခင်းကားလမ်းကြမ်းပြီးသွားခဲ့ပြီးဖြစ်၍ မော်တော်ကားဖြင့် တက်ရောက်နိုင်ခဲ့ပြီး ဘုရားတောင်ခြေ ရင်းသို့ ဝင်သောလမ်းကိုလည်း ကတ္တရာလမ်းအဖြစ်သို့ ဆက်လက်ပြုလုပ်နေပြီးဖြစ်ကြောင်း ဘုရားဂေါပကတစ်ဦးမှ ပြောပြခဲ့သည်။”
- ↑ မွန်စာပေနှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာ ယဉ်ကျေးမှု ဥက္ကဌ ဆရာတော် ဘဒ္ဒန္တ ဣန္ဒက ပျံလွန်. Open (June 16, 2011). “ဆရာတော်ကြီးသည် သာသနာရေး ၊ မွန်စာပေရေး၊ ဘုရားတည်ခြင်း၊ လမ်းများ ပြုပြင်ခြင်းနှင့် ရပ်ရွာ ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် အပင်ပန်းခံပြီး ဆောင်ရွက်လာခဲ့သည်။ “ဆရာတော် ပျံလွန်တော်မူသွားတော့ သာသနာရေးနဲ့ ရပ်ရွာဖွံ့ဖြိုးရေး လှုပ်ရှားတဲ့နေရာမှာ ပြတ်လပ်သွားတယ်ပေါ့၊ တောင်တလုံး ပြိုသွားသလို ဖြစ်သွားတယ်” ဟု ကမာဝက်ရွာမှ ဆရာတော်၏ ဒါယကာ တဦးက ပြောသည်။”[permanent dead link]