ဘတ်၊ ဂိတု

ဂိတုဘတ် (အၚ်္ဂလိက်: Bhadra, Burmese: တော်သလင်းလ) ဒှ်ဂိတုမရနုက်တြဴ ပ္ဍဲမွဲသၞာံ ပ္ဍဲကြက္ကဒိန်မန်၊ ကြက္ကဒိန်ဟိန္ဒူ ကေုာံ ကြက္ကဒိန်ဍုင်အိန္ဒိယရ၊၊ ပ္ဍဲကြက္ကဒိန် ဗေင်္ဂလဳ ကေုာံ ကြက္ကဒိန်နိပဝ် (ဝိကြမ သံဝစ္ဆရ်) ဂှ် ဒှ်ဂိတု မရနုက်ကဵုမသုန် ပ္ဍဲမွဲသၞာံရ၊၊ အတိုင်ကြက္ကဒိန်မန်မ္ဂး ဂိတုဘတ် နွံ ၃၀ တ္ၚဲရ၊၊

Painting from Laos

ဗွဲဓမ္မတာမ္ဂး ဂိတုဘတ်ဂှ် ဒတုံဒၟံင် အကြာ ဂိတုအဝ်ဂေတ် ကဵု သေတ္တေန်ပါ ပ္ဍဲ ကြက္ကဒိန်ဂရေဂေါရိယာန်၊ ဆဂး ပ္ဍဲသၞာံ မထပ်လဝ် ဒဂိုန်မ္ဂး ဍေဟ်ဟွံကိတ်ညဳကွေဟ်ဟ်ရ၊၊ ဂိတုဘတ်ဝွံ ဒှ်အခိင်ဗြဲကၞောတ်သၞာံလေဝ် ဟီုဂွံရ၊၊ ပ္ဍဲဍုင်မန်ဂှ် ဂိတုဇှ်ေ၊ ဂိတုဒဂိုန်ဂှ် ဒှ်အခိင်ဗြဲမုန်သုန် မစိုပ်တုဲ ပ္ဍဲဂိတုဘတ်ဏအ်ဂှ် ဒှ်အခိင်ဗြဲမုန်သုန် မကလေင်စဴလေဝ်ဟီုဂွံရ၊၊ ဗြဲပ္ဍဲဂိတုဘတ်ဂှ် မဇၞော်ထတ်တုဲ အရေဝ်မန်ညးဟီုစ ဗြဲဂိတုဘတ် ဂြင်ပြေင်လ္ၚတ် ရ၊၊ ဂိတုဘတ်ဂှ် ဒှ်အခိင် အပ္ဍဲခမဳသင်တအ် မပြာပ်လုပ်ဒဂိုန်ဝှ် ပိဂိတုတုဲ ဇၟာပ်တ္ၚဲတိင် တ္ၚဲသဳမ္ဂး မၞိဟ်တအ် အာကျာ်ဘာဂၠိုင်ရ၊၊ ပ္ဍဲဂိတုဘတ်ပေင်ဂှ် ဂကူမန်တအ် ကၠောန်သဘင် ဗဝ်သၟုတ်က္ၜင် ရ၊၊

နိရုတ္တိ

ဂိတုဘတ် ဂှ် ကၠုင်နူ သံသကြိုတ် भाद्रपद ဘာဒြပဒ၊၊ ဂကူနာနာမလွဳစလဝ် နူသံသကြိုတ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ဗီုဏအ်ရ၊၊ Hindi: भादों bhaado; Nepali: भाद्र Bhadra; Odia: ଭାଦ୍ରବ Bhadraba)

သဘင်

လံင်ဗဗေင်ဍာ်သာဲ (မဓုပုဏ္ဏမဳ)

ညးလျုင်ပတှ်ေ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဂကူမန်၊ ဂကူဗရု (Barua) ကေုာံ ဂကူ ဆက်မ (Chakma) ပ္ဍဲဍုင်ဗင်္ဂလာဒေတ်၊ မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳဂိတုဘတ်ပေင်ရ၊၊ အခိုက်ဝွံ ဒုင်သဇိုင် ကုဗုဒ္ဓဝင် ကြဴနူကျာ်တြဲ တွဟ်ဓရ် ကုဂကူၜါဍုင် မဒှ်ဒၟံင်ပၞာန်တုဲ ကၞုဲကဵုဒါန် ဍာ်သာဲ၊ စိင်ကဵုဒါန်သတ်ဆု ကုကျာ်တြဲရ၊၊

ဘတ်ပေင် ဗဝ်သၟုတ်က္ၜင်

ပ္ဍဲအခိုက်ဗုဒ္ဓဘာသာ ကောန်ဂကူမန်မ္ဂး ပ္ဍဲဗပေင်ဂိတုဘတ်ဂှ် ညးကၠောန် သဘင်ဗဝ်သၟုတ်က္ၜင်၊၊ ကၠောန်လဝ်ရုပ်ဗီုက္ၜင်တုဲ ဗဝ်စုတ် သၟုတ်ပ္ဍဲက္ၜင်ဂှ်ရ၊၊ တုဲမ္ဂး က္ၜင်ဂှ် ညးဖဳဖျေဟ်ၜဳရ၊၊ ပ္ဍဲဝင်ဂကူမန် စပ်ကဵု မဗဝ်သၟုတ်က္ၜင်ဝွံတုဲ ဂွံဆဵုကေတ် ၜါပြကာရ၊၊ မွဲဂှ် မှာထေရ်ဗုဒ္ဓဃောသ အာတကအ်သိင်္ဃိုရ် ချူဆာဲကေတ် ပိဋကတ်ပိတုဲ ကာလမကလေင်စဴကၠုင် ဍုင်မန်ဂှ် ဒှ်အခိင် ဂိတုဘတ်ပေင်၊ နကဵုမပူဇဴ ပိဋကတ်ပိ မစိုပ်ဍုင်မန်တုဲ မကၠောန်သဘင်ဗဝ်သၟုတ်က္ၜင်၊၊ ဂွံဆဵုကေတ် မွဲပၠန်ဂှ် ပ္ဍဲအခိင် သၟိင်ဓမ္မစေတဳ သၟိက်ဂွံသ္အးဇ္ၚး သာသနာတုဲ မဗလးဏာ မဟာထေရ် ၂၂ ဇကု၊ ကောန်ခမဳ ၂၂ ဇကု သွက်ဂွံပတိုင်ခမဳတၟိ ပ္ဍဲသီကလျာဏဳရ၊၊ ကာလခမဳသင်တအ် မကလေင်စဴ ဟိုတ်မဒှ်အခိင်ဗြဲ ဒှ်အခက်အခုဲ က္ၜင်လ္ၚဵုစိုပ် က္ၜင်လ္ၚဵုဟွံစိုပ် ရန်တၟအ်ကဵု ခမဳသၟေဟ်တအ် ဂွံစိုပ်ကၠုင် ဗွဲမသက္ကုဘဲတုဲ ညးဍုင်မန်တအ် ကၠောန်သဘင်ဗဝ်သၟုတ်က္ၜင် ပ္ဍဲဂိတုဘတ်ပေင်၊၊

ဂဏေၐ गणेश, Gaṇeśa; (မဟာပိန္နဲ)

ဟိန္ဒူတအ် ကၠောန်သဘင် တ္ၚဲဒှ်မၞိဟ်ဂဏေၐ နူကဵု ဘတ် ၄ မံက် စဵုကဵု ၁၀ မံက်ရ၊၊

လိက်ပတ်

နူလိက် မေဃသန်

သဝဏ်ခၠန်အိုတ် အဒိုတ်လိုန်ကန်၊ ရာသဳသရုင် ၜက်လဂုင်ညန်၊ အမှဲဂျိုင်သ္ဒဟ် ကျာလမှုဟ်ပ္တန်၊ ဖျဳလလဳပျး သြေံဂတးပန် လန်လေဲပၠေဲပၠေဲ ဒြေပ်ဂၠောဲတဆန်၊ မန်ဒိုင်ဗြုမှုဲ ဂဟုဲသဂြောန်၊ ဂဂဵုကြဵုရိုက် တိုက်ဖံမုက်ပန်၊ ဍိုက်ကွဳသာ်ပန် ဗ္ဂန်ချေဟ်ပစ္စေ၊ သၠိုက်ပလောအ်ကျေဝ် သၠောမ်ဗြေဝ်လစံက်၊ လလဳစဳချဳ ဗြဲဗဳဍီုလွံက်၊ အမှဲလစံက် ဗြဲဟွံပံက်မၠာ်၊ ပဇ္ဇုန္နစမ် ကံဒစိတ်သာ်၊ ဒွအ်ဆုဆုသာ် ဒွအ်တၟအ်ပါက်သ္အး၊ ဒွအ်ဒးမုက်ကံ ကၠံကၠံဒးချိုတ်၊ ဂြိင်မိင်ဂဟဳ ကြဳဒှ်လဗိုတ်၊ ဂြံကျာလကိုတ် ဆုဒုန်ပိုတ်နး၊ တၞံပ္ဍာပ်ဒးကဝ် ဒေါမ်တၞုင်ကဝ်နး၊ ဖံအလုံဗဵု ဗြုကြဵုသဏး၊ သ္ၚီဒျိုင်ဗိုင်မတ် ညံင်သရတ်ချး၊ သြူသြူဗ္ဂူဆံင် စောဝ်ဂၠံင်ပေင်ဟး၊ ဇမောဝ်ဇွောဝ်ဆံင် ခနှံင်ဍာ်သြး၊ သွးဇိုင်ၜဳလေဝ် ဆေဝ်ဆေဝ်ဒိုဟ်ဒး၊ ခနှံင်တံင်လဝ် ဇမောဝ်ဇွောဝ်ဂြး၊ တက်ရေတ်ဂေတ်ခၠန် ရီုပၠန်ဂတး၊ လလောင်အသံ ဂမြံဖံဇၞး၊ တုပ်သၟးညးတိင် ညံင်တွိင်တွိုက်၊ အဆင်ဍာ်တၟအ် ဒွအ်ဆိုက်ကဵုဆိုက်၊ ညံင်ဗာတ်သြေဲကျာံ ရာဂါံသဍိုက်၊ လလောင်အသံ ဂမြံဖံတွိုက်၊ ညင်သဍေဝ်ဆာင် စလိုင်အခိုက်၊ ညံင်ဖံကၠေပ်ဟဝ် တမ္ညဝ်သဍိုက်၊ မိဒးလှိင်စိုတ် ဝိုတ်အာဒဒိုက်၊ လပဟ်ပိဇွိုန် ဇိုန်တိုန်သိုက်သိုက်၊ မြဟ်တဴသဍိုက် ပလိုက်စိုတ်သတ်၊ သြဿဝတဳ ကျာ်သြဳအိုတ်ကၞောတ်၊ မိစိုတ်ဟွံအေင် စေဟ်ဝေင်ပယတ်၊ ဗဒှ်တဴသ္ဘင် သြင်ဂင်ဂှ်သၟတ်၊ ပညံင်သဘဴ ပဝေင်ဗြဴရတ်၊ လၚဵုလေဟ်ဗတ် အဿရိယာံ၊ လ္ၚိုဝ်ဂှ်သမှုဲ ဂဟုဲရာဂါံ၊ လ္ၚိုဝ်သမောတ် ကလောတ်သြေဲကျာံ၊ လတူသြင်ဂင် ဝေင်သဘင်သၞာံ၊ မာတ်ရာသဳပြဵု ညာတ်ညးအဵုလာံ၊ သြိုဟ်ဇကုမွဲ ဂၠာဲအရှောဲဂါံ၊ စနုရာသဳ ဟုံလွဳၜက်သၞာံ၊ ဒွိင်တွိင်ပရုင် ဗဟ်ဂွိင်အဒါံ၊ စိုတ်ဂၠာံဟွံလာံ သြုန်ဂြာံဒွိင်ဇ္ၚာပ်၊ ဖရာဲဍိက်တွာဲ ထမာဲကသာပ်၊ ကၠေဝ်မက်ဟွံကဵု လွဵုမဆိုက်ရာပ်၊ ကၠေဝ်မက်ကၠင်ပြဵု နာဲမကိုဝ်လာဘ်၊ ယဲဇွဟ်ခြဳခြီ ဂဟဳသအာပ်၊ ဗဟ်ကဵုမဆာန် ဂျိဒြဟာန်ဗျာပ်၊ သြိုဟ်ဝွံသြိုဟ်ပါပ် ဒးသွာပ်ညးသ္ဒဟ်၊ ၜိုန်ဍိက်သၟဟ်ဖဳ လွဳမဣၚုဟ်၊ သော်က္ဍိုပ်မဒေပ် စိုတ်ဒၟေပ်မတ်ဇျဟ်၊ လွိုဝ်မကဵုညန် ဟွံခၠန်လဖဟ်၊ ဗဟ်နာဲမပ ပွဟဲဗြဟ်၊ ရာဒၞာဲကောပ်စိုတ် စရိုတ်သ္ဇက်ဒှ်၊ ဂမြိင်အဆင် မှာဂင်ထပဟ်၊ ဒေါဝ်မှာသမိတ် လအိတ်တြဳဇဟ်၊ လယိုဟ်ခပ်သဳ သမ္တီတဝဟ်၊ ဒစာံစောဟ်လ္ၚီ ကဵုပန်လ္ၚီသၟဟ်၊ တရပ်အလိုန် ဇွိုန်သၟးလဟ်၊ သတ်ဟိုတ်အယိုတ် ကျာဟိုတ်မဒှ်၊ ကျာဟွံဂသဳ သၠေပ်ဟဲညဳသၟဟ်၊ တေအ်မှာသမိတ် လအိတ်တြဳဇဟ်၊ ခါရပ္တောအ်မွဲ ဂင်ယဲပူမှဟ်၊ ပံက်ပါအလိုန် ဇွိုန်ဇၟးလပဟ်၊ စိုတ်မက္တဵုဗ္ဒဟ် ဒှ်ဟိုတ်ဒြဟာန်၊ ဂင်ယဲပူမှဟ် လွဟ်သန္ထာန်၊ ဒေါဝ်ၜဳဒြဟာန် ဍာန်မနောဒွာ၊ ပက်ပါအဟိုတ် တွိုန်တွိုန်ကြုတ်ဏာ၊ မဒှ်ဇြဟောံ သၚောံလ္ၚာပ်လ္ၚာ၊ ဒကဟ်ဍောင်သြိုဟ် သပိုဟ်ဓဝ်မေတ္တာ၊ သ္ပဇနူသိုဟ် ဖျေဟ်တဆိပ်ကြာ၊ ဣၚုဟ်သ္ဂောအ်ဒှ် သၟဟ်သၟန်သာဓာ၊ ပၞာန်သ္ၚီလ္ၚာပ်လ္ၚာ မဟဲသွာရော၊၊

နူ အလင်္ကာစဟ်ၜါရာသဳ

သၟိင်အဒိုတ်ကၠာ ပသၟိင်ယာယဳ ပ္ဍဲရာသဳကန်၊

လမေင်ဂဏန် ဗဳသၞုပ္တန်လျး ဂတးဇကု၊

ဗြဲကျာဂဂဵု ဂတးကြဵုလာံ ဃောဂွာံဥတု၊

အဲသြိုဟ်မွဲဇကု ခြာလၚုဒိုဟ် ဂွိုင်ရာတ်သြိုဟ်သန်၊၊

မွဲနဲတုန်

ဂိတုဘတ်မော် ဍုင်ဇၞော်ကွာန်သၠဲ ဗြဲကြဳကျာဍိုန်၊

ဗၞူသွာလကိုန် ဗက်တိုန်ဍာ်အဴ တၞံကြံင်ပ္ကဴသတ်၊

ကောဗၠာဲမိတ်ဒါန် ဆာန်အာတ်အခေါင် သၠောင်ကဵုဗြဴရတ်၊

ကၠုင်သၟာန်စမ်ၜတ် ဝတ်မိတ်ပဝေင် ဂေတ်ဂေင်ဒက်သိုန်၊၊

ဂိတုဘတ်ပေင် ဗၠာဲဂေတ်ဂေင်မံင် အကြာဂၠံင်ဍာန်၊

ဝေါဟာဍုင်ကွာန် ညးဗာန်က္ဍိုင်ဇၞောဝ် ဗဝ်သၟုတ်လ္ၚီ၊

ခမက်ခဍုတ် ဝုတ်ဗၠာဲဂမၠိုင် ဂြိုင်ဂြိုင်အီအီ၊

ကောမွဲကြအ်ဆီ လနီဇၞော်ဂိ ဂုဏ်မိကြက်ဒါန်၊၊

ဂိတုဘတ်အိုတ် ပြိုတ်သတ်ဇိုင်ပန် သ္မတ်ဟန်လဝ်ဒၞာဲ၊

အရုတ်တေအ်ခၟာဲ ထိုင်သာဲဇာပ်ပ္ကဴ ရိုဟ်ဖျဴကဵုကောန်၊

ကောညာတ်ဗြဴယာန် ဆာန်နွံမေတ္တာ ကြုဏာဂၠိုင်လောန်၊

သၟိက်ဂွံဆိုက်ညောန် ပ္ဍဲနန်သြိုဟ်မိ ဂွံညိဟာၝာဲ၊၊

လၟေင်ဂိတု (၁၂)

ပ္ဍဲမွဲဂိတု နွံ ၂၉.၅၊ ကြက္ကဒိန်တအ် ဖန်ထောအ် နကဵု ဂိတုလ္ၚဵု နွံ ၂၉ တ္ၚဲ၊ ဂိတုလ္ၚဵု နွံ ၃၀ တ္ၚဲ

စဲ ၂၉၊ ပသာ် ၃၀၊ ဇှ်ေ ၂၉ ဆက်အာ စဵုကဵုအိုတ်၊၊

Sanskrit	Pali	Mon	Burmese	Khmer	Lao	Sinhala	Thai	No. of days	Gregorian (approx.)
Chaitra	Citta	စဲ(Cai)	Tagu (တန်ခူး)	ចេត្រ (Chaet)	ຈິຕ	Bak (බක්)	Chittra (จิตร)	29	March–April
Vaisākha	Visakha	ပသာ်(Pasāk)	Kason (ကဆုန်)	ពិសាខ (Pisak)	ວິສາຂະ	Vesak (වෙසක්)	Wisakha (วิสาข)	30	April–May
Jyaiṣṭha	Jeṭṭha	ဇှ်ေ(Jeh)	Nayon (နယုန်)	ជេស្ឋ (Ches)	ເຊດ	Poson (පොසොන්)	Chettha (เชษฐ)	29 [30]	May–June
Āṣāḍha	Āsāḷha	ဒဂိုန်(Dagiun)	Waso (ဝါဆို)	អាសាឍ (Asath)	ອາສາລະຫະ	Æsala (ඇසළ)	Asanha (อาสาฬห)	30	June–July
Śrāvaṇa	Sāvaṇa	ခ္ဍဲသဳ(Khadat Sî)	Wagaung (ဝါခေါင်)	ស្រាពណ៍ (Srap)	ສາວະນະ	Nikini (නිකිණි)	Sawana (สาวน)	29	July–August
Bhādrapada or Proshthapada	Poṭṭhapāda	ဘတ်(Bhat)	Tawthalin (တော်သလင်း)	ភទ្របទ (Phuttrobot)	ພັດທະຣະບົດ	Binara (බිනර)	Phatthrabot (ภัทรบท)	30	August–September
Āśvina	Assayuja	ဝဟ်(Wah)	Thadingyut (သီတင်းကျွတ်)	អស្សុជ (Assoch)	ອັດສະວະຍຸດ	Wap (වප්)	Atsawayut (อัศวยุช)	29	September–October
Kārttika	Kattikā	ကထိုန် (Kathiun)	Tazaungmon(တန်ဆောင်မုန်း)	កត្តិក (Katdeuk)	ກັດຕິກາ	Il (ඉල්)	Kattika (กัตติกา)	30	October–November
Mārgaśirṣa	Māgasira	မြေက္ကသိုဝ်(Mrakkasiuw)	Nadaw (နတ်တော်)	មិគសិរ (Meukesae)	ມິຄະສິນ	Undhuvap (උඳුවප්)	Mikkhasira (มิคสิร)	29	November–December
Pauṣa	Phussa	ပုဟ်(Puh)	Pyatho (ပြာသို)	បុស្ស (Buss)	ປຸສສ	Dhuruthu (දුරුතු)	Putsa (ปุสส)	30	December–January
Māgha	Māgha	မာ်(Māk)	Tabodwe (တပို့တွဲ)	មាឃ (Meak)	ມາດ	Navam (නවම්)	Makha (มาฆ)	29	January–February
Phālguna	Phagguṇa	ဖဝ်ရဂိုန်(Phawragiun)	Tabaung (တပေါင်း)	ផល្គុន (Phalkun)	ຜັກຄຸນ	Mædhin (මැදින්)	Phakkhun (ผัคคุณ)	30	February–March